장음표시 사용
121쪽
C ex appellatur: ii deque ceteros Ilbros iuris; imo, & Digestorum aliud exemplaria lucem aliqui rediissir putant: nec mirum , cum ea Urbs loago tempore Romanis legibus vixerit, de or eatali Roman rum imperio diu obtemperarit. Novellae vero constitutiones etiam antea per Italiam vagabantur .'s utque mea fert opinio, multi 'iuris civilis et uri, postquam incessit homi- mes cupido recipiendi Romani juris, agn, et i potius fuere, quam reperti ; nam &aliquot ante Lotharium annis, ius civile id ustiniani commemoravit Ivo Carnotensis,
i e Sc libros Pandectarum: cum antea si
favebat imperator Lolliarius Saxo , summa virtute , atque prudentia Princeps
saὶ Quo bellu.n gerente edversus Rog rIum , Amalphi, Urbe salerno proxima quam perperam aliqui locant in Apulia , Melphiam cum Amalphi confundentes inopinato reperi I fuerunt Digestorum iphri : quos Pisani , qui classe Lotharium
contra Rogeri um adjuverunt, praemio bene navatae operae ' sibi exorarunt. Pisis vero, post longam obsidionem a Cap - nio militiae Duce strenuo expugnatis
translati fuere Florentiam : sb ubi pro Augusta Mediceae domus magnificentia' . , ρ . In Museo magi I Ducis conservanti C. Hinc ' P-- νμpromiscua Pisianarum , α orentinarum' apud scriptores Pandectarum appellatio, ilisdem temporibus repertum Ravennae fuit constiturionum imperialium volumen, quod
De Instauratione Iuris Iustinianei sub
LMhario ἀEO tempore, iniustis perturbat i sque e mitiis, lacerarat Ecclesiam falsus Pontifex Petrus Leonis. Anactetus Secundus nuncupatus ab sua factione I Cujus Duxerat Rogerius Apuliae , ac Siciliae comes , Regis nomine a falso Pontifice donatus . Adversus Anactet in creatus rite, ac 2Iemniter fuerat innocentius Sccundus, cui hoccurrerent, sorsan socordia, de oblivi e praetermitterentur
CXLI. De Pandectis Florentinis.
π Egum autem Romanarum oraculis Io diuturnum flentium suscitatis , lia iam pridem oblita sui , respexit tandem ipsa sese , inque suis legibus velinstam Imperiἱ maiestatem recognovit: rec Pitque per eas in toto subiecto sibi olim
terrarum orbe, si non Imperium, ac saltem nominis auctoritatem, quaeque vires dominationis amiserat, ratione in post rum imperavit. Nostris enim legibus omisnes populi submisere fasces ; quique ab
Imperio descriverant Romanorum, eorumdem sapientiae perpetuo paruerunt . Porr
c a Imo verisimile est, post reeuperatam a Iastiniano , victis Gliotis , Italiam , ius Iustinia. Deum quoque in Italia promulgatum fuisse. Lon-xobardi Romanis sua lege vivere promiserunt , Paulus Diaconus do festis Lamia . L. II. c. s. Et in ipsis eorum legibus Iesum Romanarum non vitis dieitur auctoritas , II. F. I. Eundem morem nee devictae genti Carolus M. invidit, in cuius constitutionibus , quae legibus sabjiciuntur Lonogobardi eis frequens mentio luris Romani. Hal. o magis igitur Romae tum viguit lus Romanum& in Exaraham, nee deinceps unquam in hono. e esse desiit. Praeeipua tamen Codie is de Novellarum auctoritas i primum quod in iis ius novissimum, tum, quod libit atriusque capita Comα plura clerct faverent, quare tam sero pande haed tectat & quidem Measione litis Grammaticaec a 3 Siron. de Dan. Ira . t. Φ.
Quod eatu magis contigisse existimat V.
malphi repertis 'dieitur, non immetito dubium videtur Celeb. Heineccio in Bisoria Iayia . vel ideo inter caetera , quia rem, qaam vulgo Conintigisse ferunt Anno ΜCXXXVII. , nemo anti quior literis tradideri e . quam Raynerius de Graneis . seriptor Pisanas saeculi XIV. Asservariis tui autem Pandectae Florentinae , non . ut auoctor tradit in mulio magni Daeis Florentiae , sed in publieo urbis palatio. Μabil Ion Ze re diaptim. L. V. 1ab. I. pag. 336. Iure vero miretur quisquam. Florentinas Pandectas tanto semper in honore habitas. 8c sollieite adeo eustoditasHis . eum exemplat contra C dicis Ravenna tense sic negligeretur, ut hodie vix memoria eius. latersit. Idem de Codicibus reliquarum partium tutis civilis dieendum, nisi quod ante paucos annos Herbipoli repertus est Codex Theodosa nus manu seriptus, quem Pandectis Florentinis. comparare imo. Praeferre non dubitarunt admira
122쪽
Cod Icem hunc Florent ἰam leanslatum a Politianus censuit ipsius Triboniani aetate prodiisse : ita ut omnium exemplariorum auctoritatem ipsius iudicio vincat, a quo dissensit Alciatus, bὶ propter mendas , quae hoc etiam in Codice insunt. Antiquisiimum tamen fuisse non ambigitur; e di ad ejus fidem in re ancipiti omnes interpretes nostri recurrerunt; omniaque alia exempla ex hoc uno fluxisse creduntur.
De ost ratione Studiorum Iuris. ITaque, recepto Romanorum iure unἰ- verso, δe post longum exilium in patriam restituto; studia Italorum ad interpretationem atque usum illius continuo exarsere; ob eamque causam publica Imperatoris auctoritas expetebatur, nua sublatis Longobardorum legibus , deletissique vestigiis prillinae servitutis, Italia per usum Romani juris majestatem pristinam recuperaret. Hoc iurisprudentiae ossicium praest Itit idem Lotharius, quo imperante Τ
vixerat . bs enim publico edicto in Q omnes imperii regiones em ἰ sso jussit, ut Romanorum jus in scholas publicas, inque
comm a tribunalia reciperetur: ex eoque in , Posterum causae iudicarentur, deletis bare baris legibus, profligatisque cruentis minesibus, Italico nomine prorsus indignis : Itaque hoc edicto Romano iuri fasces redis didit ab hostibus ereptos; eique publicam
Q. auctoritatem, lucemque restituit.
s .a b Lib. t s. epis. I b I DUpunct. I. c. I a. OI Bart. L.F erodit. g. MD. F. de do ract. yἰ n. Alex. in I. si fili famit . . si vir.ff. μαι. matram. l 'IIQuod adhue sev stta inter veteres tabulas B Onienses ouaesiveru n ei di euius mem . oriam vulgi iisdemque salsis rumoribus deberi . dudum Ostendit Conrigius de oret. iur. Germ. r. 4ar. seqqs Iuris autem Romani laus eo maior. q od. non principis Iussa. sed sensim per mores homi num serpens sua sola praestantia invaluit. origo ofabulae a numero studiosorum repetenda , qui iamo Lotharii temporibus Bononiae ingens erat , Ε dem circiter tempora ius Romanum impensius oeutram bilem iam moverat s. Berna ido. Q. ἰω die, inquit L. II. ad Euenium, perctrepaut palatia legeti, sed Iustiniani . non domi. 'ni3 Reaias etiam Urad ια videris . Nam lex domini immaeulata , eenvertens animas , eae βα- rem nou tam seres sum, quam lites o eavina tiones. ' . V.,
CAPUT CXLIII. Dis Bomnieus Schola, s de Irneris .
PRimam autem, atque celebrIorem scholam juris civilis Imperator aperuit Bononiae; ubi sedes bonarum artium , bc publicum, cuiusque doctrinae recendae mu
nus , vel a Theodosio minore , d in ut
Bononienses contendunt et vel, ut alii putant , ab ipso Lothario fuerat constitutum. Huius tam egregii facinoris Imperatori optimo auctor fuit , atque suasor Iuriscontultorum ea tempestate maximus Irnerius, vel, ut alii scribunt, Vernerius; qui Mediolanensis ne, an Germanus sue rit, ambigitur. Is non suis modo , sed& Mathildis precibus eximia tum auctoritate mulieris id impetravit , teste Abbate Uspergensi: sej quem etsi erroris arguat Sigonius , sfὶ quod eo tempore Mathildis jam e vivis excesserat ἰ tamea alia potuit esse Mathil dis e tribus ,
qaas eiusdem nominis circiter iis tempori. bus fiorvisse Baronius ἔ e veteribus momnumentis comprobavit. Iratebant adhuc Iis temporibus Constant Inspoli cum ceterarum artium scholae; tum iuris praecipue civi-Mlis, quod supprellis latinis Iustiniani , etigraecis Basilicorum eodicibus promebatur hὶ Inde Irnerius cum gradicam linguam addidicisset, iuris quoque scientiam secum in Italiam advexIsse creditur i) cum neque ex se edere in tantis doctrinarum tenebris; neque aliunde arripere tantum iurisprudentiae lumen potue. it , quantum ille in componendo , & redintegrando ,
lal Pancit. de elar. Ieg. inter . I. R. c. I a. in ν .se I In chronis. .s f a Lib. I r. de Re n. Ita . M stu. inam exeusationem admittit Ηent Ieas Breneman mis Hist. Pand. 1 g. o. Germanum auistem, non Μediolanensem suisse Iraerium . Brene mann consentiunt Petrus B ylius 6t Cornelius van Bynvershoeli de sector nato G aasori ata .au theuticarum . Idem suadere videtur nomen viri a quod est Uvern her. idque purum putum Geris mani eum. Loeus Citonii de Irnerio, ius ei vile Constantinopoli docto , notabilis , Authen Pea vero Ee Irnerio, di alia. ante & post evm Ctis. deberi, evine it Bynker hoe kius laudato loco. Civium Bononiensium epistolam ad Neuhusum inter rariora opuseula a Gravina relatam , exhibet Corinpius de cristae iuris Germanici. I Anno IOT .
123쪽
Illustrandoque dissoluto illo , & caligno
legum corpare profudit I ut merito lucerna iuris appestaretur . Qui enim ante i insum , etiam in Bononienti schola , latet-pretationem fuerat aggressas Pepo , promtu dignum extulit nihil. Q aim obteinuat Irnerio Iustinianeum ius iategritatem suam , & juri rudea ala vitam acceptλm
resere. Is enim e v1riis codicibus, ut credere est, undisque coactis , de simul coli itis, atque pluribus ex fragmentis justeio , & acumine suo commissis , sparsa iuris
membra collegit : quamque auac habemus voluminum ordinem in regἰones , aetatesque omaes , additis obscuriorum locorum interpretatioaibas , implorataque impera. toris auctoritate traasmisit . Stuitosorum
autem laborem levavit laudabili sane opera , resachis nempe in epitomen salebr iis , atque garrulis Iustiniani Novellis :quarum suminas perspicuas sit nul , atque breves per Codicis titulos dispertivit , attexuitque legibus ἰis , quae novellis aut abrogabantur , aut detractione , vel adie. ctione mutabantur : quas Authenticas vul- . igus appellat. Vade per Irnerium una serie , eademque lectione , Codicis de Novellarum sensum licet arripere. Cavea dum tamen ab erroribus, quos in iis depostea-derunt eruditi : qui non paucas earum authenticarum , aut male novellis respondentes , aut non ad iacit titulos relatas , observarunt. Quorum errorum seriein pertex ἰt Iae obus Visse achius r eamque adsuit dissertatio ui sua de mutuo. sunt qal sero novellas iraerio innotuisse tradunt e adduntque, illum , dum causas oraret , ninvellarum auctoritate consulatum , negasse
germanum eas esse Imperatoris partum, sed nebulonis alicujus commeatum, quaa vim sibi legis adrogaret . Ipse vero Irnerius , cum Ravennae artes liberales doceret, Bononiam vocatus, ius civile suscepit explicandum publice : ae privatim idomi mercede ab aulitoribus accepta , Paucis antentas, quam ias civile imperatoris edictoicaretur : ut suspicantur Bononienses Ciψes in epistola ad Neuhusiun scripta :quam mecum inter alia selectiora, 3c rari ra opascola , qaorum bIblἰotheciin suam habet resertissimam . humani si me communicavit M.trcellus Severollus. Eo pasto tr-nerius lucem, quam Interpretationibus suis
attulit iurisprudentiae , per discipulat ad omnem traasini sit posteritatem.
ssus e schola celebriores Interpretes
pryluxerunt usque ad Accursium a quo plenior iuris coepit explicatio usque ad Bariolum : a Quo latiora commen taria inundarunt , non modo ia leges, sed etiam in ipsas Accursit , & veterum exinplicationes longe verecundiores textui circumiatas , quas graeco vocabulo Glosas vocamus e quod per eas , veluti per linguas legum sententiae alioquin obscurae panduatur . Barioli profusa commentandἐlibido posteriores iacet si laterpretes usinque ad Aleiatum : qui novis luminibus ex graeca , Sc Roinina antiquitate , abstrusaque linguae latinae notitia , Se ope artis criticae secum revivisceatis , priscam &germanam juri rudentiae faciem disclusit rbarbariae vero squaliorem prorsus omnem detraxit Cui acius , qui memorabile in aevum Λlciari coeptum absolvit , ea inter pretationis felicitate, eaque elegantia, Severitate maiori , ut unus Cinacius dignus sit , cui , etsi tempore , atque ausu nota primo, rota jurisprudentiae restitutio, propter praestantiam eius supra ceteros interripietes, adscribatur . Hinc a nobis sincera omnis, Ac erudita interpretatio Cujaciana is iurisprudentia nuncupatur e exemplo ve-.terum, qui ob nomἰ ais celebritatem, Pythagoreos appellarunt eos etiam philoso- cphos , qui ante Pydragoram in italia no- .rueruit . Igἰtur distinctionis , & mem riae gratia , in quatuor gradus nostratem iurisprudentiam tribuemus . Primam facimus Iraerianam z secundam ponimus Accursianam a tertIam constituimus Barto linam .' po remam , quam , uti germanam fe vetustatis mentem , omnibus anteponimus, Cujacianam . Ab Irnerio autem uiaque ad Alciatum , a qua jurisprudent a la laetana duxit inIt Ium , hyems quodam- modo iurisprudentiae suit r c adhuc en Im .
barbarie premebatur , carebatque pura Il- .la luce veteris eruditionis, sinuosisque sub tilitatibus , ex Arabie ae philosophiae scho- .lIs, a Binolo maxime : ad studium iuris traductis implieabatur ., -opeque destituta cognata sibi latinitatis , dc eruditionis , , aptoque ministerio privata , evolvere sese . nesciebat e 'vado rἰgebat illa , tanquam .. hyeme
124쪽
hyeme cohorrullset a Quare , cum verus Rotirinae Reipublieae , jurisque Romani sensus iub Alciato primum, dclub Cujacio
maxime. refloruerit: ideo Cuiacianam doctrinam ver iurisprudemi appellamus . Quamobrem ab hyeme ad ver convolat ri, obibimus prius Irnerianae, Accursianae,
atque Bartolinae jurisprudentiae seriem, ce- Iebriores cujusque auctores indicantes :deinde ad Cui ac ianae iuris prudentiae interpretes progi diemur.
De Martino. PRoderat auism ante omnes ex Irner; ἰsthola Martinus Cremonensis, ex BO-noniensi Gosiorum , nobilique familia: a quam temporum factiones patria ejecerunt . Is cum plures insure quaestiones movi se set, atque in opinando liberior, seque nἰ-mium audiret; avdersarium habuit, ex eadem linerit schola, Bulgarum . Ita ut ipsorum contentiones inter utriusque discipulos opinionum, & animorum dissidia paterent. Itaque studiosorum turba, Procul Ianorum, & Sabinianorum instari in duas iactiones discesserunt. Quarum altera Bulgarum sequebatur altera Martinum ; a quo ex Gosia iamilia dicti sunt Gosiani : quos
contraria factio auctoritate , ac numero su-ravit .' etsi Martinus Frederico . oba haud liberaliter assentatus suarum sententiarum non paucas publica Imperatoris
l l solus enitu saepe in opinionibus erat, Iieet
Otus mundus contrarium teneret, ut refert Glo sa res uiarum cancellinia . Assentationis autem
Praemium a Friedet leo I. equum tulit . ut est apud Gitonem di Acerbum Morenam de rebus Laudensi-Mu incolismone Loibanti T. I. p. 8a 8. quamvis no
siet fide Pancitoli non a Fridet leo, sed ab Henriis eo, neque Martino , sed Amni, equum eadem de
quorum ille ad L. M. D. de easti. ω νυ sim. reo, εν Drre, inquit, si qais dicere . dominum Imperas
ad preιentem Solam res tit. Fuit tamen is ino jam
tino tam secundum suille Fredericum; cum, ut Imperatoris gratiam sibi Marti. nus pareret, in maxima contentione illorum temporum inter populos, de Pria-cipem de iuribus Imperii, Martinus veri. tus non fuerit sententia sua rerum omnium dominium, & proprietatem Imperatori adisjudicare. Quo meruit, ut ipsius agnati a Caesare in Inter Principes refer rentur . cdὶ Hac autem pudenda sane ambitione, arbitror Martinum apud aequales ,& posteros invidia flagrantem, adeo paucis opiniones probasse suas; ut eius discipuli ab Aecurso, per deridiculum Gosian Iappellentur e & Iason pronunciare non dubitaverier nihil veri a Martino afferri sollere . se Anceps fama est, illum ab Arone clavibus auditorii percussum exanimem cone id illa, fremente Azone, quod esset a Martino in disputatione superatus . Floruit Martinus secuta duodecimo anno aeta
OFsera se huic ex adverse Bulgarus
aequalis eius, & aemulus, quem ple-rIque faciunt Bononieasem. Is apud populos , non solum doctrina , sed 3c gratia valuit: atque ob pronunciationis leporem ,
veteribus quodammodo in usu , ut appareto L.ν. di rosa Rhodia de iactae. Ultra adhuc pergunt
Reces in Siam, qui coeli terraeque imperium sib adscribunt de Sol dani Babylonienses 5e AEgyptii .
qui Diis se imperare aiunt, ut observae III. vari Bynkers hoe k ad Iaudatam legem eap. s. Idem vidis se testat ut in Arehiviis Curiae Feudalis Hollanduea edictum huiusmodi Sullani. in quo inter reliis quos titulus bis etiam inferni imperium enumere tur 3 datum , ut habebat subscriptio. anno mundi σors. aetatis suae si . Nazareni autem, filii Ioseph. ex gente David cognati sui r4 rs. t a Qui etiam notissima A thenιisa hau a C. ne fiam pro patre. professores fic studiosos Iu istis eximiis privilegiis ornavit, id agens, ut excitato iuris ei vilis studio exemplo veteris imperii majestas imperatoria assereretur, primo, contI Status Germaniae, libertatis studiosos. tum quoinque contra Pontiacem Romanum . Impetium in Imperio molientem . Quam Anthenticam lepido commentario illustravit vir aeris di amoeni ingenii Rebuitas.l d I Cyn. I. I. g. taceat. c. de rei uxor. ad ian. tea Alcur tareta. I. s. cap. ultis os
125쪽
os aureum appellabatur. Laudi huic
successus respondit. Cum eni in is Bononiae doceret simul, & iudicaret in appellationum causis supra libras viginti quinque , jussu Frederici AEnobarbi, qui eu .n uaa cum ceteris ad jura imperii definienda vocare. sententiae ab ipso latae, sive in explicando, sive in reddendo jure, tanto plausu, atque consensu populorum attollebantur, ut per omnem Italiam pro legibus acciperentur. Hinc in omnium ore Bulgari consuetudines : eo quod iliterpretationes ipsius in re dubia cederent in communes mores . Hanc auctoritatem suarum sententiarum apud populos , ipse damnoso sibi exemplo munivit:
iacturaque rei familiaris interpretationes Proprias, praeter morem, sancivit . Docue rat en in ille, contradicente Mari mo, do tem, veluti peculiam Patris prosect ilium , uxore, superstitibus liberis, mortua , debere ad Patrem, qui dotaverat, redire :Martinus contra mulieris patrimonium aiebat esse dotem, pi tereaque in ipsius mulieris posteritate permansuram . Sors tulit, ut Bulgari uxor moreretur a Unde Martinus a Bulgari socero consultus respondit, se quidem, cum in contraria sententia esset, dotem non fuisse redditurum; Bulga Tum vero, cum aliter sentiret, sua se doctrina implicuisse , propriaque sententia damnasse, ideoque reddere cogendum. At Bulgarus doctrinae suae fidem patrimonio anteponens, oblata sponte dote, sui aemu Ii judicium antevenlt. Sortem hic habuit quanto in prole suscipienda secundam; tanto adversam in retinenda , a millis omnibus
liberis, quos sustulerat: unde animo
aeger pro. tractavit vulgatum illud :Ordine mutato succedis , Bulgare, nato.
De Metolino. EAdem aetate scholam Bonon Iar iurIs cI. vilis habuit Hugolinus a Porta Ras a quo nomine eum Irnelius ipse moribundus
donavit. Cum enim ad hune extrema agentem ac re ili sent discipuli. & dixi senti Dominem . quern Dialiis post mort/m nos ram Doctorem nobis constit eis re , respondisse fertur Irnelius t
senteutia autem pulgari de dote Iuris Romano conissentanea est per L. 4. O' xx. D. deiar. δει. L. 3.D. de diverιiis. I. s s. D. in L. . c. Sa . matrim. inprimis per L. s. D. de jar. do . In &ro tamen Martini
passim sententia praevalet speeie aequitatis. Instaurando tamen generi studuit , se eun.
vennate clarus ob adsectos Authent ἰeorum νvolumini 1 eudorum libros Bononiam a Fre- derico millos, ut iuri civili insererentur 'Quos cum alii per plures Codicis titulos disc iis lent; Hugolinus eos seorsum collectos authenticorum collationibus attexuit reosdemque ita compositos, decimam collationem appellavit. a in Decessitque aano
De Rogerio, Gr Othone , ct Plaeentino. CL aruit etiam eo tempore Roger Ius , qui epitomen , sunmriam appellatam , scribendam suscepit, non ultra viginti chartarum. ut cum scriptoribus illis loquar , spatium excurrentem . Item dc Otho: qui judiciorum suminarium reliquit. Ex Italia vero in Galla: n repultantem scientiam juris retulit secum P. a centinus Gallusa Martino institutus, qui Agathopoli , nunc
Monte pessulanum, in Gallia Narbonensi, publice ius explicavit, ediditque pinguiorem epitomen, aemulatione Rogerii, quem hac laude luperavit.
De Pyleo. NEc memoratu indignus est Pyleus ex
pago Mutinensi , qui exosam a Placentino postremorum Codicis librorum a solvit epitomen. Is Bononiae jus exposuit posteaqui Mut nam precibus, pretioque a Mutinentibus abductus filii, ac denique civitate donatus, ut apud eos publice doceret . Idem, cum in iudIcio dc tenderet machinarios, a quibus proiectu lapἰdum quidam e praetereuntibus ictus fuerat, & antea monitus, ut. sibi caveret, cujus moniti xestes nulli aderant: machinarios in jus duxit . Quos ubi Praetor interrogasset, ac ta-dasque iniit nuptias . sed dum muliere pro virgine, eum postridie legem interpretaretur, cuius initium
est, Rem non novam neque insolitam as redimur . au
ditoribus risui fuit. Panei lus L. II. e. et s. Est ea lex I . I. de iudieiis. Duarenus tamen de sacrosanctis Eecteme miniseriis L. IV. c. g. verba glossa ad d. I. non de torrupta , sed de vidua interpretatur. la I Odon. in auth. Ossa. c. de acros Eciae .
t 'a Quod ptimum ut hodie loquimur . tu Iis compendium fuit. obscura tamen eius fama Sumis
mula Ryonis, de qua in capita is r. cen os
126쪽
centes v Idisset, admiratus, ad Pyleum conversus est, silentiique cautam rogavit: tum Pyleus , quia muti sunt , inquit . Ad haec
accusator mendacium e XPIObrans , exclamavit : imo audivi eos vociterantes , ac trauseuntibus dicentes, caυete. Tum PyIeus: Ergo abssolvant; r, inquit , pramonens enim de damno non tenetur. a) Itaque impetravit, ut eis a Praetore noxa remitteretur . Uxoris testamentum , quo haeredem instituit eum, de quo fuerat interrogata , defendit, non sine multis oppositoribus. ) Librum scripsit de ordine iudiciorum , dc aliqua in seudorum libris annotavit. Ab hoc , quod singulis Saturni
diebus in utramque partem disputationes haberentur , ortum e t i abbatinarum quaestionum nomen ab ipso conscriptarum . Ex qua exercitatione procellere Bro cardica , sive enunciata illa , quae usu in habent ancipitem , Se is utramque partem flectunt, peculiari libro ab eo comprehensa.
CAPUT CL. De Alberico, ct Joanne. ΙN:er Bultari discipulos ponitur Alberi
cus a Porta Ravennate doctrina potius, quam moribus , magistro similis :quippe temulentus, de helluo, egregieque impudens: Una non veritus sit , propter turpe lucrum, fidem suae abrogare doctrinae. Etenim de restitutione dotis post mortem , superstitibus liberis; idem quod Bulgarus magister de senserat, de docuerat :verum cum idem sibi, ac Bulgaro colitigioset, dotem rogatus a socero, redditurum negavit , propriisque scriptis redargutus, respondit mutasse tententiam. Longe vero ceteris Bulgari auditoribus celebritate nominis prae thetit Ioannes Cremo. ensis , qui novellarum libros In ee tomen redegit , arborem Que action uiri l - primus invenit, ol3iitque armo MCXCVII.
at Bald. in prax. de atriaeriae iur. ree. de ea mire. t 'ν Assenserat enim interroganti affirmationes inplici; eum in testamento nuncupativo nomen Maeredis voee testatoris nancupari debeat. L. s. c.
Imo Bloeat diea regulae sunt omni exeeptio. ne maiores . non quidem tutis civilis, sed pro-Prae juris Canonici. Dieantur enim quasi Bursar-αὶ ea, quia Burcardo debentur, Uvormatiensi Epi-
CAPUT CLI. De Aetlawe, Et que Scholis., Plendorem huic addidit eius dise Ipulus
Ago Bononiensis, a Baldo haud praecipitis iudicii , iro, sons leguin appellatus, cuius e eitome , quam summam vocant , tanto Idit in pretio; ut mei uo alias ante se omnes obruerit. Hinc traditur Mediolani ; & Cremonae nulli patuisse aditum ad jurisconsulti munus , qui ea epitome care ret . Agonis celebritas ex omnibus Italiae regionibus auditores excibat. Ita ut Bono- non iam adtraxerit juvenum fere decem millia. Ex quibus cum Lon obardi , &Etrusci secum accerrime dissiderent, ab eo tumultu res ad res caedem prope devenit: ut Se Urbs universa per tu ibareturia Habebant eo tempore Doctores In auditores suos, qui deliquerant, animadversionem Se iurisi
dictionem in causs civilibus: verum, retenta hac postrema, priorem amiserant , propter condonandi facilitatem, quam postea animadveisonem recuperatam rursus amiserunt, nec eam in posterum rece runt. Henrico Caesari, qui medius inter eum, de Lotharium Jur Isconsultum AE nis aemulum equo per Urbem incedebat, interroganti, cujus nam esset merum imperium P Lotharius Caestris solius esse respondite AZO vero intrepIde, non Caesaris tantum , sed Se Praesidum Provinciarum Gratior tamen Pr Incipi fuit improbitas ,& asse natio Lotharii, qui equo a Casii redonatus causam prabuit Azoni , ut cum eodem de argumento dissereret , inque sua sententia permaneret , ambigουo illo Iuderet: quod scibe et ipse a quum dixi se
set , equum vero abduxisset Lotharius . Cum nondum Ago admodum in jure Pontificio profecisset; contenderetque in foro contra Boarinum Mantuanum , mortuo ante litem contestatam delegante , delesco pri. caiias magniam eauoniam zeumen , editum cotonia is q. PMisiis asso. tantae auctoritatis suit. ut suo adhue tempore Sigebertus Gemblacerosis de s νθ orabias Erat astaeis cap. 34 . om utim concilioram δειν ta ex eo iacumria ri scribat, sive se hema, quo astionum delinea batur diversias. perinde ut consanguinitatisti assinita tis arbore propinquorum & amnium sistuntur gradus, qui scalorum & rotarum imagine a veteribus reprissentabantur.
127쪽
probandum ei certus ex jure locus occurreret di amico suggerente, citavit caput relatum de UPιo delegati: at adversarius confestina opposuit proxime sequens caput gratum eodem titulo,' quo traditur, jurisdictionem excitari a sola citatione, indeque perpetuam Permanere. Hλῆ redar gutione AZo perculsus, amicoa respexit, &pudibundus dixit: Gratum, ct relatum me habet vitupe
Ad gymnas ἰ eustodiam famulo est usus ,
Tarentino Gallopressus nomine, qui coloris nἰgredine , staturaeque brevitate , &or Is corporisque deformitate, iuvenili petulantiae iucundum ludibrium L It , preclum se urrilitatis ab adolescentibus duo millia florenorum, ut vocant, servitiἱ sui tempore collegit . Mortuus est Ago
anno MCC. tanto moerore omnium, ut
unἰ versa lugere Academia videretur: ac, veluti prolatis sineris causa rebus , non nisi post anniversarium Divorum omnium festum Interpretatio iurIs est inchoata . Hinc aperte mendacii redarguitur, quisuis fabulam illam excogitavit ab Alciato a) evulgatam , de ignom In Iosa morte Agonis, ob Martini necem: cui commento fidem prorsus abrogat honorificum Λ-Σoni monumentum extructum : & , cum vetustate collaberetur, publico iussu vestitutum anno MCCCCXVI. Eius autem summa talis est, tantique acuminis, S soliditatis; ut, quamvis barbaris temporibus nata , ea tamen In hac eruditionis luce sine damno, ac fraude nostra carere non
i I Rem autem miram de eo narrat Siponius N . Bonon. r. IV. oeunte , AEonem nimirum , ut Sigonio odo redus reta Ierie, aegrotare solitum n An fuisse , nisi tempore vacationum . Appellabantur autem a diseipulis suis honoris ea uia Dominus AEo . iidemque AE nem erim intelligebant , quaado omisi nomine Dominum appellabant , Cardinalis Hosti ea sis in
CAPUT CLII. De Lothario Cremonensi. I Psius aemulus Lotharius Cremonensis non
tam studiis, quam armis claruit. Ope latea, vir talis, Pisanus Archiepist pus creatur. Nec erubescebat contra Ecclesiam sententiam serre: docebat enim Sacros viros, nempe Ecclesiasticos, posse soro suo cedere: cumque sectis etiam in i quis Ecclesiam Romanam laederet, iura
que iudieatus Calaritani usurparet, ab
Innocentio III. vehementer objurgabatur.
De Balduino Bononiens. IAcobus Balduini, Bononiensis , aud Itot
Ac ipse ΑΣonis, dc Decurio creaius a . Civitate sua , pessime de utroque meruit , indignusque prorsus fuit justitiae sacerdotio : nam, & magistratum in limulavit fatissae doctrinae per calumniam, quam in illius caput magister reflexit , & causam suscepit adversus patriam. Cumque sceleris in patriam argueretur, respondit, eo facto germanum Bononiae civem prestitisse: hominem e strontem, Ac Inclita viri tibus patria prorsus indignum i A Genuenis fibus Praetor creatus, cum patricium laqueo damnasset contra eius Reipublicae I ges, causa in praebuit Genuensibus edicendi , ne ullus in posterum legum doctor ad jus dicendum vocaretur.
ROsredus quoque Beneventanus Azo nem habuit magistrum , idemque Bononiae libros Iuri= explicavit , mur que scripta reIiquit , inter quae disputat saturni diebus quaestiones, quas sabbatinas, ut
128쪽
dIx mus , appellarunt formulasque composuit , quibus rei convenirentur Ia foro: quarum magnus erat usus , antequam aliae
locupletiores prodirent . Hunc iudicem adhibuit in causis Fridericu II imperator .
CAPUT CL v. De Accurso, s ejus schola.
OUae autem sumnia laus est Ακon Is , ab ejus disciplina prosectus est Franciscus Accursus Florentinus 2 cujus labor, de industria superiorum omnἰum ab Irne-rio jurisconsultorum laudem perstrinxit , ec obruit , cunctaque scripta mersit alio. rum . Is enim ea animi alacritate ad iurisprudentiam accessit : ut aetate provecta juveniles spiritus gerens , iuvenilia studia minime refugerit . Fertur enim , prope quadragenarium ad jurisprudentiam se comtulisse ; conductisque superiorum interpretum expositionibus, Irnerii, scilicet , Bulgari, Martini, Placentini , Pylei, Joannis,ee aliorum in solitudinem sese abduxisse: ubI illorum & suis interpretationibus , particulas omnes juris civilis obi It , ut inde,
tanquam ex tripode , forensium causarum definitiones , 8c iudiciorum oracula peterentur . Ideoque Accursius a Cino Advocatorum Idolum appellatur. Nemo enim ante ipsum exortus erat, qui scientiam iuris brevius, uberiusque suppeditasset. Sententia enim te .gum tum in universum, tum particulat Imexposita ἰ similia loca ex universo juris cor-rpore colligit, & contraria mire componid, adductis , aliorum ac modo adprobatis ,
modo rejectis opinionibus , quaestionibusique plurimis, utilissimisque ad locum excitatis , ac definitis. In sensibus autem vesti- fandis adeo lati aeutus, 3c solers ; per-picuus autem in verbis, de sobrius; selixque in abdictis sententiis eruendis ut, nisi temporum barbaries antiquitatis ei lueem , de sermonis elegantiam ademisset ;nulla sertasse laboris partem reliquitae eruditis recentioribus. Quo maris mihi stomachum facessit eorum insolent Ia ne dicam, aa immanitas st qui, cum eius lectimne legum sensus levi labore adipiscantur ; ibi tamen aliquid nubeculae ab eo relin-
quItur eorum eruditione d ἱluendum , seroces victoria , statim perstrepunt, & cachinnos tollunt 2 nec verentur viro de illis, aede posteritate optime merito temporum caliginem vit Io vertere; sive vero laudi ducere nascendi sortem. Quae autem inhumanitas est; et, qui facem praetulit in tantis tenebris iuris civilis, qua sine face vel erv. ditissimi novorum Iurisconsultorum oberinrassent; vitia illa nolle condonare, In quae decidit, non propter iuris civilis institia in ;sed ob imperitiam historiarum, Ac latinae proprietatis, sibi ab aetate illa denegatae :cum tamen , iis etiam praesidiis spoliatus, ingeni acie non raro coli Ineet: ut non tam eius errores exagitare, quam paucitatem illorum in tam crebris peccandi periculis . lubricisque locis admirari debeamus. Qui magis Cujacii modestiam, de probitatem commendo : qui cum in Accursi nomen inc Idit , non modo parcἰt a consuetis eruditorum injuriis , In quibus Duarenus potissimum est intemperans I verum etiam hominem honorifice appellat , optimum scilicet Ac curtium . Cujus auctor Itatem non modo prae Bariolo tanti fecit , ut somnia duxerit, 3e deliria, quidquId ei Bartolus contradicit ; verum etIam Aecursiuin , testes a) Mornacior Latinis, Se Graecis omni
bus Interpretibus anteposuit . Nec mIrum .' quid enim Graecorum exilitas, eorumque
lineolae , ad Accursit abundant Iam , acumen , curiositatem, δc dilistentiam ob quam In suo Ipse nomine ludens, haud absurde d xii se b in Accursium appellatum , quod In iure civili vacillantibus , atque laborantibus opportune accurrat . Religio mihi fuerit omittere Culacii de eo judietum his ab eo expressum verbis: Neque δεκα
μα γαρ eὶ hujuscemodi Iuri prudentibus
comparaverim, c cur m longe magis corona donaverim, a quo quidquid aberrae
Rartorus, vana fictiones, ct agri somnia videmur . In sententiarum discrepantia Bulgarἱ
causam eontra Martinum amplectitur e ut
Azonis discipulum possis agnoscere . Cum nononiae summa celebrIrate docuisset , filios reliquῖt Franeiscum Sc Cerretum, non bonorum modo haeredes I sed etiam doctrinae e qui Se In docendi munere patri succellerunt: de quod mirere magis, tama
129쪽
est, et i 1m reliqal se filiam , quae ius civile publice docuerit. a) Ipse vero Aceuritas amo MCCXx X. aetatis vero suae L xvii. supre .nan obiit diem
digonum Veronensem , qui praecla rum doctrinae suae monumentum reliquit 1eudor uin s imma n : quam diu latentem, e sua tandem bibliotheca extulit Daniel Scara- meus Iurisconsultus Astensis anno MDXVHI. Emisit eadem Aronis schola odosredum Bononiensem, vel ut alii credunt Beneventanum , ad ambiguas quasque causas a Gregorio Montelongo Gregorii Pontificis legato adhibitum, dum Bono alae doceret 2 cujus in interpretando sacilitatem, atque utilita. tem ex ejus uberrimis in Pandectis , &Codicem commentariis noscere licebit . Vita excessit anno MCCLXV. Ceteros o scurioris nomia is commemorare non est ex nostro, aut legentium usu : satisque habebimus adolescam tibus ostendere clariores uoque ad Bariolum , a quo aliam iurisconsultorum seriem exordiemur.
Dini ex Florentino pago memoria :cujus tanta in disputando sublimitas suit; ut Dini disputatio in proverbium abierit: tantaque auctoritate claruit, ut ad sextum decretalium librum companendum a Bonifacio VIII. fuerit adhibitus , una cum Ricardo Petroeso Senensit qui honos Di
l 'l Hodie quoque qui ex fontibus bibere, quam ex lacunis malunt, si quid dubii ineidat, cui totis Iendo Basilica non sume iant, ad glossias Reeur si idecurr nt. De aetate Aecursit, qua se contulerit ad iuris ei vilis studium, dissentiunt interpretes. Quidam id annos natum XXVIII. fecisse aiunt a s
eundum Gravinam ero Prope quadraeenarius erat, cum Paneir Olus a quadragenario plane ius civile apud Aeonem auditum referat. Uerum ideo minio ne negat Panei tolus: Recursum id antea ab aliis
didie ita. Barbariem eius non tantam scisse, quanis
no magno stetit . Cum en Im Rἰ cardunsocium operis a Pontifice in Cardinalium numerum lectum vidisset , se vero preteritum , etsi aliis prae in iis cumulatus , ramea angore animi vitam amisit . Eisi noades at , qui occulto veneno sublatum tradant . obiit Bononiae, ubi docuerat , anno
De Bartholomaeo a Capua . SUb idem tempus non doctrina modo cἰ- vili , quam Neapoli ia Gymnasio instituto a Friderico II. Caelare , summa glorIadocuit ; sed amplit imis etiam honori bos
floruit Bartolomaeus a Capua Neapolitanas, patriae, ac posteritatis suae nobilissimae pe- renue decus . Cuius patrocinio Robertus' adversus b Carolum , Regni successionem
tibi asserentem , causam obtinuit: tandem lanno MCCCX. Barthorimaeus sesicem vitae honorumque cursum absolvit .
CAPUT CLIX. De Petro de Belia Pertica, s Iacobo de Arena, ct Oldrado. NEc mihi retἰcendi sunt Petrus de Bella Pertica Burgundus , aliis Sequanus. aliis Aurelianensis qui haud minus octies in sortiatum , quod vocant , Tolosae , de aliquo etiam tempore Bononiae explicavit ; atque haud imperite scripsit in plu- .res juris locos anno MCCC. Et Iacobus de Areaa Bononiae , vel Tolosiae , vel , ut alii putant Patavii professus , anno MCCC. cujus opiniones ex legum mente petitas scὶ Bariolus arbitrabatur . Et ol-dradus de Ponte ex Laude Pompeia , obta vulgo fui G sertur. contendit Albericus Gentiis iis . deiurra interpretibus . qui illud r Graeam os non potest tegi . ὐεccursit esse . constanter negat . Refertur tamen Aecur si us inter semi iurisconsultos ab ipso Culacio Obs IH 3. 8c multos eius errores notat Antonius Nebrissensis in Iealeo itiris ciυilis. Fi l icteius Cervoto Reeursio contigit, ut hebes&exigui ingenii esset, unde passim sententiae elus reiiei s lent modo ut exsangues de frigidae, modo ut absurdae di ineptae, adeo ut opiniones insipidas Cervo tianas appellent. Ib I Ain. e. r. do fueresue Feudor. nu. 88. t ιι MN. intracta ibanai or, i Da
130쪽
d; sputandἱ aeumen , Pater legum nuncupa-patus: cuius responsa non pauca imperant adhue in foro: et si dum viveret, adeo cal. Iide , versaretur in causis , ut haud raro praevaricator haberetur: quo nomine fuit a summo Pontifice objurgatus . Etenim Ol-dradus Romae docuit, ubi & in collegium Iectus Advocatorum, ut vocant , Consitoxialium , a Ionne XXII. Pontifice ad graviora Reῖ publicae negotia explicanda frequenter vocabatur . Prae ceteris vero illinstre patrocinium coram Roberto Apul ae Rege Thomae destincti Principis filio natu maximo praeli it it : cui Sancti Severini Comitatum impetravit Demum doctior, quam honestior reputatus, gravi Pontificis reprehensione perculsus , in morbum Incidit, obi Itque anno MCCCXCV. Λ venione.
CAPUT CLX. De Iacobo de Remis, ct Putruario.
'TEquct omiserim Iacobum de Belviso
Aquensem, qui Bononiae docuit ea.dem aetate . atque etiam Neapoli , ubi Feudorum libros octies explicavIt. Qilocum conjungere placet Iacobum Butrigarium Bononiensem, qui gloriae suae , quam docti si me scribendo comparavit , magnum habuit incremnentum Bariolum ejus discipuluin . Docuit Iacobus Bononiae anno MCCCXXX.
de quo illud sertur haud illepidum quod In.
terpretatus legem , quae communes nummos ad numeri, non materiae rationem dividen.
dos praecἰpit: ubi anum cum canistro ficuum Praetereuntem vidisset, pactusque ab ea esset dimidium t singui as se indere ficus velle simulavit, ut e singulis dimidium fibi auferret. Cum
vero annus clamaret , se numerum ficuum vendidisse, non medietatem singularum: Iacobus ad auditores, qui secum erant, conver
'i Imo aliquando etIam nugatur. Cape exeminplum adductum ab III. van ' Bynhershoeli ad L. Lecta l. I a. me responsieno dasa per Dominum , Iarre runt ea adverso qkidam alii BaeeMaurei de sob, a domMi Papiniari , vel alii .advocati Pra toriani Dei 3 σ dixerunt: Nos dirimus eantrarium , o a larἰOI Dominas Paulus salva sua reverentia, dixiι M. fato. Qiabua dein respondentem induincit Paulum , Falism duitis vos , farea vestra re verentia , non ego. Aliud ex Iulio Claro, recep .fent. L. m. refertur a Baylo is vita oni. Cynimarum suis carminibus Pranei laus Peuarchade.
sus: En , inquit, quam belle anus haec expibeatae dudum legis usum ostendit.
sem , cui pluribus e sapientiae gener, bus gloria parta est. De summo enim Iurisconsulto , & eligantissimo fimul Poeta certant inter se iurispludentia, S: poess , utri earum sit adiudicandus . Versibus ejus, quos ei rusce fcri r sit, nihil venustius: interpretationibus vero illius is jure civi li nihil sanius , nihil pressius . Flo ruit etiam gloria discipulorum : quorum habuit in iuris prudentia Bariolum I in humanioribus autem literis socios Petrarcham , & Bocacium , & Cavalcantium . quibuscum conjunctissime vixit . Quorum quoque coniunctionem pictor , dum egre-gἰum factum deseriberet Ut Ini In Divi Nicolai Sacello, expressit in tabula in qua Cinum , Petrarcham , & Bocacium , de Guidum Cavalcantium effaxit . ubi Cinus Iudicis Asseliorem refert ; Petrarcha
scribam ἰ Bocacius rusticum ; Guidus v ro Cavalcantius Hebraeum , quibus Imaginibus historia proditur illius temporis haud illepida r cujus non est hic reserendae locus . Morum quoque Cinus hon state; & lenitate commendabantur .' magis profecto laudandus, nisi arrogant Ius in ius Pontificium Invectus fuisset . Nollem huc temeritatis , hominem alioqui modestum , esse provectum . Adolescens adhuc assessoris munus apud Ludovicum Allobrogem Romanum Senatorem exercuit , &ius civile Bonon lae primum , deinde Perus ii docuit: ubi Bar totus in e us sese disciplἰ- nam tradidit. Demum an . MCCCXXXVI. Cinus excessit e vita.
ploravit./ eaeeensetur Cynus illustribus. Italiae poe- is a Creseimbenio in Moria det a voliare Poesiast. 8 . solebant autem elus temporis I Cti balbariem in seriptis iuridie is sape studio affectare , ne, si elegantiam sectarentur, Grammatici magis quam I Ct esse viderentur. Exemplum ex consitis LXXXIIL.Franei sei Aletini, litterarum alias & Latinarum &ι Graecarum laude floret, issimi, idem apposuit a lius in vita Aretini. stiην etiam, inquit Areti-ms . mutri testes. qai ..do . . aquam Mno irae ad metendium, σ Uum bene molere, σ Iec riam hanaminia bona in pom.