Jani Vincentii Gravinae Originum Juris Civilis libri tres et de Romano Imperio liber singularis

251쪽

Σα DE IURE NATURALI, GENTIUM,

ditur fieri oportuIsset semel tantum ex natura actuum legitimorum, de pure, & testibus. praesentibus. s. in Dabatur autem legetari OR testatore optio his verbis : ibin ipsi Hiqua istet eligat, vel hominem optato Hi-

De Tutoris Datione . C Equἰtur tutoris datio , non qu Idem Ilo Ia ex testamento, quae privata ex auctoritate procedit, nec actuum legitimo Tum nomine continetur ; sed illa , quae auctorem habet Magistratum , nempe Piaetorem , vel Consulem, vel Praesdem provinciae; qua in datione tutoris interveniebat solemnitas actuum, & verborum , sacta inquisitione a magistratu, qui ex Pupilli amicis, optimisque viris optabat eum, quem pupillo magis profuturum cognoscebat: non enim se ante poterat Praetor decretum interponere , quam inquirendo comperisset, quis esset magis idoneus, eumque pro tribunali causa cognita dabat hac

verborum formula: D Tutorem do. CAPUT XC.

De Acceptilatione. ACtus legἰtimos acceptilatione cla

damus, quae sanae cum primo loco positis coniungi potuissent; nisi natura so. lutionis pol remum in ordine locum postulasset : Igitur meminisse opoit et , Veteres non modo dominium trastulisse per nexum, sive per aes & libram , sed.omnem fere obligationem eo modo contraxisse ; solus enim nexus auctoritatem iuris contractibus dabat. At quoniam eo modo quid solvi de

bet , quo fuit adstrictum ; ideo obligat onexu devincta, contrario nexu solvebatur, ac debitum acceptum serebatur imaginaria solutione per aes, de libram, quae vetus erat acceptillatio, ejusque haec erat verborum formula : Accepta facit X λ Facio.

g quam Festus h nexus liberationem

vocat & ad aes & libram refert. Cum autem esset actus legitimus, fieri non poterat Per procuratorem , qui ut acceptum pro alio serre posset , necesse erat, ut dominus ei debitorem delegaret , ac deinde procurator proprio nomine novaret obligationem, ut eam posset postremo persedissolvere. si At quon Iam alia obligationum genera sunt, quibus ea acceptilation Is ratio minime conveniebat; cum sola verbo- tum obligatio hac accepti latione tolleretur, inventus est C. Aquilius , qui celeberrima

illa formula , de qua late in Institutionibus, obligationes omnes In stipulatum deduxit, easque per accepti lationem, facta

novatione, retexuit.

252쪽

De in Ius Vocando.

NI, η ANTESTAMINO: IGITUR, EM CAPIT . SI CALVITUR, PEDEMVE sΤRUIT, MANUM ENDO IACITO. SI MORBUs EVITASVE VITIUM ESCIT , QUIN JUI VOCABIT JUMENTUM DATO: SI NOLET, ARCERAM NE STERNITO.

SI EMIET, qui in ius vocatum vin- dieit mi Tito.

ΑSIDUO VINDEX. A SIDUS ESTO: PROLETA RIO, CUIQUI VOLET VINDEX EST . Endo via REM UTI PAICUNT, ORATO. NΙΤΑ . PAICUNT, IN COMITIO, AUT IN FORO ab ORTU ANTE MERIDIEM CAUSAM CONSCITO, CUM PERORANT AMBO PRAESENTES.

POST MERIDIEM PRMENTI LITEM A VICITO. O

ira pars

qui in a Caius Laari. P.

ν de in

a id es ,

PARA PHRASIS.

meatus statim sequisor. SI In ius vocatur non sequaIur, i ωocabit testes anta ad iabeto, ct tum in ius vocatum sistis. at ius esto. SI c, tum is ius voeatus moretur, frustretur , fugamve adornet, mauum ei injicera ius esto. SI ImbreIssitas, aut Invalentia quatam, arasve serilis imp dimento sit, quominus vocatus in ius sequatur, qui In ius m eabit vocato vectabulinn, seu vis eurum, quod assiunctis p eoribus trabetur, dato: si no- tu is , quI ἰn ius vorabie, voveato potenti plaustrum Mnῶν. tectum, munitumque sternere ne cultor . Si eamen sit αἰ uis, quἰ in ius vocatum, vel prensum defamiae, dimitti M. Ceterum locupl/H v Lx I. pus esto: pauperi realem eantum

Raipubliea fuscienes quiliber miniax esto. Item si da re eransactum fuerit

inter vocantem, ct vocarum dum In jus vanitur . ita Iur, ratumque esto. Si nequa utariae aliquid sit. -- qua da re ἐn via eransactum fuerit, tum in ramitio, aut In foro Prator causam cognosciso,anta meridiem, cum ambo lgatores pra sentes pararane. Ipost meridia- , etiamsi unus tantum rasens sie, nasansi actione dato, iudiciumque consti mi to. Sola oectaente supremus terminras iudiciorum esto, seu iudicia D vuntM. Ad Solem prodiri oc-ecum μειον ius reddito.

253쪽

PARA PHRASIS.

IUricio eonstituto , iudicequa adita vades , is se aris iudieio sestendi strimque dantor , iis ue era ranentor: ni se si morbus

vehemens vim vaviter numinhabens vorum aliquod, ahe eia Re ubliea ergo intercedat,

avit eo iturus sit dies cum p regrino: ms quid berum fuerit θ -υenerIt Iudici arbitrois, υA reo, Iussieti dies differatur. Rul restimantum denuntiare voles, is trinundIno, id est ter imera xx VII. dies ad domum eius, eui tomonlum dem ntiar, δε- nuntiatum iro: Si noctu furtum fiat, furam autem aliquis occiderit, Impune . a Si interEufureum aliquis fecerat, eumquo aliq-s in ipso furio δε- prebenderit, verberetur , iliique eui furtum faetam fuerit addicatur. Servus prius virgis casus faxo Tarpeio deiiciatur. Impubes

xaque ab eo facta sarriatur. Quod si se reis issendant, iamianus cum clamore prius id restificatur: tum si occis fuerint, iura easo fumo. Ρι furtum per lancem, , lierum coneanum erit, perinia aes m uisestino foro minuscator. St agatur da furto non m II g. . fur dupli damnator.

Ruit Iniuria, seu furtis alienas arbores eae derIt, pro singulis arboribus ea fis XXI . assibus mul

tator

i pactum insere erit, furti amplius agere Ius non esto. - FurtIvam rem uiscapere ius ne

De Judiam Numa

II. a. nee manise sto a

UOTUM absentia φ Reipublieae Ergo, intercedat: na m si QUID Ho-l i

RUM FUAT UNUM JUDICI ARBITROVE, REOVE, EO DIE DI PENSUS ESTO. CUI TMTIMONIUM DEFUERIT, Is TERTls DIEBUs OB PORTUM OBVAGULATUM ITO.

SI Nox FURTUM FAXIT, SIMA LIQUU OosIT JURE CAESUS

EsTo. Si luci sultum saxit, sIm aliquis endo i inso capsit verberator i L M, cui inrtum factum escit, a Dicitor.

si ναυ

a. de diis

i m. ni. t Servus, virgis caesus, saxo deIcitor:

Inpubes, Pratio is arbitratu verberator, noxiamque decernito.

A SE TELO defensint quiritato ENDOQUE PLORATO: post deinde si caesi estini, se fraude esto.

surtum Iance licioque conceptumestix, atque uti manifestum vindicator.

SI ADORAT FURTO, QUOD NEC MANIFESTUM ESCIT, dupli oneuecillo. i1 .

sIn iuri alienas arbores eae sis, in ungulas xxv. aeris luito.

si pro fure damnum decisum escit, sur

ti ne adorato, Furtivae rei aeternAuctoritas esto.

. Foeta

Gis que Casus

254쪽

to a.deseenore.

est pe-

sessum judic ae

TABULA III.

De Rebus Creditis. si qui endo deposito dolo malo lactum eicit, duplione luito. Si qui unciario laenore amplius scene. ra sit, quadruptione luito.

ADVERSUS HOSTEM AETERN AUCTORITAS ESTO.

KRIS CONFESI , REBUSQUE JURE JUDICATIS XXX. DIES. I UsTI SUNTO: POST DEINDE MANUS IN IECTIOEsTO , IN IUS DUCITO: NI IUDICATUM FACIT, AUT QUI PS ENDO IN IURE VINDICIT

SECUM DUCITO, VINCITO AUT NERVO AUT COMPEDIBUS XV. PONDO NE MAJORE:- AT SI UOLET MINORE, VINCITO:

SI VOLET, SUO VIΤo NI SUO' VIT, QUI EM VINCTUM HABEBIT LIBRAS FARIS ENDO DIES DATO: SI VOLET, PLUS DATO

Ni cum eo patit, LX. dies endo vinculis retineto: Interibi trinis nundinis continuis in Comitium procitato,

aerisque aestimiam iudicati praedicato Ast si plures erunt rei, TERTIS NUNDINIS PARTIS . SECANTO: SI PLUS MINUSVE SECUERUNT, SE FRAUDESTO: si volent uls

Tiberim peregre venumdant O.

PARA PHRASIS.

pud D depositarἰus asilo malo admiserit, cupli poena ad scitor . Si quis maius quam unciarium foenus c quod unciam menstruam dependit incentum exercuerit, Jν quadrupli poena ad scitor. eregrinus quiquam usucaper non valeto : emus a verssi eum in perpetuum a tio esto. Si Lbitum quἰs confessus fuerit, vel condemnatus iure fuerit imducia ei menstrua 3 o. dierum adiabitum exoliendum tantor . Si intra dias Io. Plus debitor non satisfaciat, tum ereditori cmpere eum , sive prehendere, at-Mua in Jus ducere itis esto. eonfisa P. bito ita nexus si poterit suo vi- mas: si non habeat, tum credi tor, qui eum vinctum habebia ,suutii farris libras in singulos diesei dato : si votit plui ei pro

virbitrio dare Ereto. t c, tum iudicatum non solvat, neque interea quisquam eum in iura defendar, proque eo interveniat, in privatum carcerem, seu vincula adducere creditoritur esto, euinqua vel nervo vel compedibus vine rar sic tamen ut vincula non sint graviora quam XV. ponda : levi ra enim adhibere pro arbitrio ius esto. Paeiscendi Interea MLao eum creditora Jus esto: si non pactui fuerit, co. diebus creditori aidii rum In vinousis habere ius esto: Intra eos dies restris numdinis continuis ad Pratorem in comitἰum pro uelior , quant ἀ- qua pecunia iudieatus esset pra

visi si plures erunt creditores, tertiis nundinis , id est 17. die eorpus rei in partes secanto: si plus minusve secuerint, sim frauis esto: si malent, trans Tiberim

Caius 4 ff. de

255쪽

PARA PHRASIS.

statis necato

Asa liberos i 2Is ex nuptiἰs qua sitos patri ius vita necis , veniandique eos ius esto. Si parar filium ter veniaderis, filius post tertiam venditionem plene a patre liber fiat. Sἰ filias patrI post mortem eius ἰ-tra deeem menses proximos morte natus ex uxore erit, Ju

stui εἰ filius esto. Pater filium sibi natum mom'-fum , veι prodigiosum

De lure patrio De iure

connum

De Iure Patris, O Iure ConnubitPAΤER insignem ad deformitatem pue

rum cito necato.

Endo liberis iussis vitae necis venum' dandique potestas ei esto.

SI . PATER O FILIUM TER VE NUNDUIT, FILIUS A PATRE LIBER ESTO.

si qui ei in X. MENSIBUS PROXIMIS postumus natus escit, justua esto.

256쪽

. De aesta mento . De Recessione ab

inesta

. Degentilitiis linredita.

De Haeressit. 9 Tutelis.

PATERFAMILIAS UTI LEGA SIT SUPER PECUNIAE TUTELRVESUS REI, ITA IUS ESTO.AsT sI NTESTATO MORITUR, Cui sUs ΗΨRES NEC ENIT, AGNATUS PROXIMUS FAMI LIAM HABETO.sI AGNATUS NEC ESCIT: GEN TILIS FAMILIAM HAERES NAN.

Si libertus intestato indilrur, cui SUS haeres nec escit, ast patronus patro

nive liberi escini, EX EA FAMI-UA IN EAM FAMlLIAM Pro

ximo pecuniA Duitor.

Nomina inter HAEREDES pro portionibus haereditarIs ERCTA, CITA

Ceterarum FAMILIR rerum ERCTO NON CITO si volent Haeredes ERCTUM CITUM saesunto: Praetor ad ERCTUM CIENDUM arbitrostris dato. Si paterfamilias intestato moritur, cu Inpubes suus haeres escit AGNATUS

PROXIMUS TUTELAM NANCITOR .

ORA PHRASIS.

rum tutela , ita post morte majus observator. Ae s Intestato nurritur paterfa-mἰιias neque ei suus hares erit, tum vvatus proximus harese'. se agnatus non erit, tum gentilis haras esto. Si liber us latestato dacedat, nequa furvim haredem ratiquerit. sed patronum ramum, vel et an patroni tiberos, tum liberti bona ex eius familia in patroni familiam translata proximo iλpatroni familia addicumor. Defuncto ereditore, veI debἰ ore estis hareias proportionibus ha- reditariis convenire π eonveniνi tantum possunt: ipsoquelm re inter eos oblisatia dimidiatur. At ceterarum rerum sev lone hare es divisionem faciunto: ad eam divisionem Prates tres arbitror dato. si paterfamilias Intestatus iae dat, cui suus hares extabit impubes , Agnarus proximus tutor hujus fui hare is esto. Si quis furiosus, aut prodigus

Us. incipias, neque δε euratorem habeat, aratorum , iisqued eientibur , gentilium cura iam ipsa , quam eius bona committunto . Iani Graυι uca

258쪽

2IS'

ne e

1. frugibus da.

De iniur

. re.

De sab

iuslibet.

De Delims.sI QUADRUPES PAUPERIAM faxit,

dominus noxi aestim iam oFerto: si nolet. quod noxii dato. , Iniuria RUPITIAS . ----Ast si ea su , SARCITO.QUI FRUGES ExCANTA SIT.

Qui frugem aratro quaesitam furtim nox pavit secuit ve suspeti sus Cereri necator: Impubes Praetoris arbitratu verberator, noxiamque duplione decernito.

Qui pecu ENDO ALIENO IMPESCIT QUI EDES aeervum ve seu menti ad AEDES positum dolo INCENSIT,

victus verberatus igni necator

Ast si casu, NOXIAM SARCITO.

Si nec idoneus escit, levius castigator.

sI QUINIURIAM ALTERI FAXIT,

xxv. ERIS P EN E SUNTO.

MEN ME CONDISIT, QUOD IN FAMIAM FAXIT FLAGITIUMVE ALTERI suste serito. SI MEMBRUM RUPSIT, NI CUM EO PA ICIT, TALIO ESTO. QUI OS EX GENITALI FUDIT LIBERO cce. SERUO CL. JERIS parassi SUNTO. QUI SE SIRI TESTARIER LIBRI. PENSVE FUERIT, NI TEST, MONIUM FARIATUR, IMPRO-ws INTEsTABILIS ESTO. Si salsum testimonium DICASIT saxo

deici lor.

Si qui hominem liberum dolo sciens mor

ti duit.

QUI MALUM CARMEN INCANTA SIT, MALUM VENENUM saxit duitve PARICIDA ESTO. I PARENTEM NECA SIT, CA. PUT OBNUBITO, CULEOQUE

insutus in profluentem mergitor . Si tutor DOLO MALO gerat, i vituperato quandoque finita tutelaescit, furtum duplione luito.

PATRONUS I . CLIENTI FRAUDEM FAXIT, SACER ESTO.PARA PHRASIS.

am eondia

astri a tui es a.

259쪽

PARA PHRASIS. TABULA VIII.

De Iuribus I diorum. IN er vicinorum arificia ad cir is. ἔα.

eumeundi facultatem sparismittetis. vacua n duorum pedum, ta' sinimis νelinquitor . I .. a. De

rum terra fuerant corpor 2 i liuit, res inter se ferre liceto qu repraedio. volent, dummodo publicis legiorum. bus contraria non sint.

maeuum inter duos. agros ero tad arcellum. is circumducium aratri usucapere jus non esto. a. De

Si mieini de finibus disceptent, iure

Si fructus e vicini arbore In vi- e ni fundum ea ut, domino arbaris legere fructum ius esto. Si aqua pluvia opere manufacto

nocere poterἰt, Praetor a ar- 3. De miniam aquam ma noceat, tres Iure a arbitros dato : damni insectisquRr m. nomine eaveto.

Si ita ab iis qui vicinia prassia nerum possidaem munita non sit, J- mentum agere quo quis vellidus esto.

AMBITUS PARIETIS , SEXTERTIUS PES ESTO.

IODALES legem quam volent , dum ne quid ex publica coRumpant, sibi ferunt Oade FINIUM ratione lex ' incerta, ad

exemplum legis ------- Atticae Solonis --

Intra V. P. aeternAuctoritas esto. SI JURGANT adfines, finibus regundis Praetor arbitros tris aDicito. HORTUS. HEREDIUM TUGURIUM -- si arbor in vicini landum impendet, xv. P. altius sublucator.

mino legere ius esto.

SI AQUA PLUVIA MANU No.

CET, Praetor arcendae aquae arbitros tris aDicito, NOXI QUEDΟ-

MINO CAVETOR. Via in poRecto VIIL P. IN AM

FRACTO XVI. P. lata esto. SI vi, AMSEGETES i Munita escit,

qua volet, iumentum Egil .

260쪽

De Iure Publico .

PRIVILEGIA NE INROGANTO. NEXO SOLUTO, FORTI SANATI

sremps ius esto.

Si iudex arbiterve iure datus, ob rem dicendam pecuniam a Cepst, capital

T N singulos homines lege iura- 1 qua na sunt r. Dexo soluto, item H, qui Insi a Gnstanter mansit, et qui sanata veluti mente ad obsequium redite, jus idem esto . Si iudex a ρ arbἰter lare datus ob rem iudicandam pecuniam acceperit, eapite latro.

DE CAPITE CIVIS NISI PER MAXIMUM COMITIATUM NE FERUNTO.

De vita , Iliberta=e, et state , familia adimenda elui Romano populi iudicium esto eanturiatis comitiis.

rebus capitalibus quae rant, a populo creantor . Jusces rerum capἰtalium a populo eonstituant . Si quἰs in urbe eoitIones agit verit, capite luito.

si quIn urbe coetus nocturnos agita- Sit, capital esto. si qui perdueLem concitaSit, civemve per dueLi transduit, capital esto. Si quis hostem in populum Romanum, seu patriam concitar l, vel civem hosti tradiderit, prodiderit, capite punitor . .