장음표시 사용
331쪽
partum agnoscere cogatur , Neve agno.scere recusans extra ordinem coerceatur , debet aut custodes praemi itere , aut contra deauaciare, gravidam ex sese non ense : quo ius habeat in iudicio negare fi lium . sa) Sin autem mulier denunciare
neglexerit, aut oblata ultro a marito custodes remiserit, liberum est marito, ejusve pareati recusare partum, eiusque agnoscendi, alea dique curam rei ἰcere in mu-
verem; bὶ nisi mulier post lapsos triginta dies dena actaverit, Se negligentiam Lain apud iudices corrigens audita fuerit , s c
quia sane licebat. H e autem S. C. non eo pertinet, ut si ex sese con eptum non esse constiterit ; tamen quia se agi iturum obtulit, cogatur haeredem suun habere fi lium alienum, quamvis alere debere &coatra, quamvis mulier intra prae hi tutum tempus draunciare neglexerit , Sc ob id Pater alendi onere levetur , liceatqae filium no a Maostere; non ideo tam ea prohibebitur filius ex patre se natum allere re , idque legi im, ja licto comprobire sive enim praeceps fuerit pitris voluntas in agnoscendo filio , si te matris cura in denuneiando remisior; Iurisconsulti neu trum voluerunt praejudiciun esse contraveritatem. d in Est autem praeiudicium
omnis coatroversia status, in qaa qaeritur, liberae sit quis , an servus; filius an- non . Diciturque praejudicium quali iudicium ante edens alius . cum eam acti nem alia , veluti pedisse qua coa sequatue , nam si quis filius proauacietur , continuo poterit Iudicium de patris successione movere. e) linqua Senatusta sultum hoc si accipietur , ut quoad in iudicio coa stiterit, ex quo revera pireate partus descendat, ex superiori regula alimentorum ratio statuatur aut si nulla de veritate
Partus controversia moveatur , aliment
Tum subeat onus, qui contra Senatuscoa-sultum venerit . Nee qu i de aliment s
quaerere quIs antevertἰt, mInus Integrum erit , status controversiam agitare . 'in Quamobrem, quod Paullus ait, maritum, si post uxoris denunciationem custodes mi serit ad inspiciendum, observandumque ventrem , cogi omnino mulieres partum agnoscere I a Cui aeto tantum ad alimen. ta trahitur: ne quis pataret ex hoc Paulli loco ademtam esse marito facultatem
negandi partum, si id in judicio alienum
esse comprobare potuer It . Itaque com
nil repugnantiam , quae v Idetur esse inter Paullum, Se Ulpianum. la) Secundum haec quaeritur , quot. quive sint mittendi λEt sane si maritus divortio facto vIvat, ex rescrIpto Divorum si atrum , satis iuerint
tres obstetrices, quae si renunciaverint praegnantem , ventri custodes apponentur . Marito vero mortuo, ii quorum, interest, quibusque praetor denunc Iatum vult , ita bentur quInque mἰttere obstetrices , quo,
que tres earum renunciaverint, verum con.
partum tantum soluto matrimonio editum
complect tur. Quamobrem Adriani temporibus at ud prodit Senatusconsultum , quo pater filium constante matrImonio susceptum agnoscere compellitur. o Qula vero haec Senatusconsulta pertinent ad eos , qui suἱ haeredes agnoscuntur , Iurisconsulti censuerunt ea cellare, si nati post mortem parentἰs in nullius sint potestate recusari .
O Sed de aliud extitit huius S C. caput , quo poeta legἰs Corneliae de falsis punἰebantur ii, qui salsum partem subiecerint rcuius S C. caput Intercidit: tantum de filso partu pluribus locis in tἰtulo Digestorum ad legem Corneliam disputatur. ι CAPUT LXIV. . De ine Atinia. SAtἰs adhue pro Instἰ tuta brevkate leges
pervagati sumus , & Senatuscontulu
332쪽
ta , quae personarum statum attingunt :nunc ad ea, quibus negocia reguntur, ex ordine progrediamur. Atque eL negociis primo ea, quae Inter vivos geruntur, examinabimus deinde quae ex testamentis, &ex aliena morte proficiscuntur tractanda suscipiemus . Exordium vero sumemus a
legibus usucapionis : qqarum antiquillima sane fuit Atinia, quam ante Nigidium Figulum, & Ciceronem latam, Gellius, a & Cicero Ipse demonstrat. Eaque lex additamentum suit vetustissimae legis XII. tabular. quae rerum furtivarum aeternam esse jubebat auctoritatem, earumque usucapio
nem prohibebat. Quod translatum fuit In legem Atiniam , tb ex eaque additum,
ut non prius rei furtis' vitium emendetur , usucapiove concedatur , 'quase res dabiatissa postessione redierit ac verum dominum . Itaque per hanc legem, tum c misi res furtiva vitium exuἰt, cum reprehensa tuerit a vero domino es Quod Nigidius Figulus non solum ad ira steriora furta, sed ad ea etiam ante legem fusta trahebat . Quamquam enim verbum erit futurum respicit; tamen quia praepositum est ei praeteritum faelum, utraque tempora, suturum scilicet, de praeteritum ea oratione
conjunguntur. te .CAPUT LXV. I. De lege Plautia. O d autem lex At In Ia statuit de re. bus furtivis, lex Plaut Ia , Sc. Iulia
transsilierunt ad res vi possessas, quae longa possessione Mucapere non licebat d
la I lib. I. c. nos . Cic. in Viere. 3.t Imo ultra porrectum . Lex enim XI F. tabuislatum ad res tantum furtiva. Atinia ad larreptas pertinebat, quo nomine etiam amota veniunt. Gotho Dedus ad XII. tabulas lab. a. bI L. sequitur g. quod autem O. P. G κμγ.C ur. ubi Culae . ad lib. s . Pauli. ad edict. I. non focum in prisc. F. eodem. inflix. de QMeap. F. furtive I. patinam ars. ff. de M. S. vide Pul. vaeum libr. sing. ad L . in. sel l. verbum erit m de V. l.
lal L. non Diam 3. si dominus T. de usurpat. usucap. Quod pluribus docet Stephanus Vin. Plin rhius . n. r. III. p. aag. Illata ea dein legi Iuliae de vi publica & privata, latae ab Augusto, Mi putat liotismanus de legibus p. 77. qua e etiam Plautia Iulia dicitur in L. 33. g. a. D. de usurp. ω usucap. IeI lib. sing. as. I. Scribon.
nis post reditum ad verum do, Inum, cuius in manu vitium exuisset . Legis vero huius Plautiae au torem iactuat eundem , cui ceterae ejusdem nominis leges tribuuntur , Marc. scilicet Plautium Silva num tribunum plebis, cujus tribunatus incidit in consulatum Cne ii Pompei Strabo. nis, Sc L. Porcii C itonis A. U. C. DCLXlU. Pertinet autem lex ad res vi possessas, noa autem ad ea, unde quis vi dejectus est, &ab alio bona fide postidentur. CAPUT I, X U I. De lege Scribonia. Η Uie attexenda est lex Scribon et , qua in aliqui Coelio Curioni trib. plebis , aliqui vero praecipue Rae vardus, te in tribuunt L. Scribonio Cos. F. qui Tiberii tempore vixit, quod verius puto. Ea sustulit omnino usucapionem servitutum: quae non corpore postidentur, sed tantum animo cernuntur , atque contrectamur. V suca pio autem antea haerere tantum poterat servitutibus praediarum urbanorum, Ι quἰa continuam caula in habebant , veluti si quἰs aedes altius sublatis diu habui illat. Nam rusticorum praediorum servitutes, quod tamen Raevardus negat. ) ea ratione usucapionem excludebant, quod ite quidem quali posse istione retineri poterant , quia deerat causa
continua: nemo enim ambulare , agere , aquam ducere poterat continenter unde
nunquam in his consistit usucapio. h in Porro lex Seri a a servitutum usucapiodes tollendo, non impedit , Qq in servitutum
is a Dion. Cassius lib. s .s a Galvanus de usu'M . Di TII. f. Iegem hanc ad L. Seribonium Libonem refert qu R. U. C. DCCXIX. Consul fuerit cum Antonio, sed eius argumenta rem dubio non eximunt, ut ostendit Everardus Otto in dissertatione de Gaia capione fertiitutiam .s Aecedebat, quod iniquum videretur, tam brevi temporis spatio fundum liberum seris vitute onerari, in tanta per bella ervilia rerum confusione. M tot tamque diuturnis Qui titium peregrinationibus. Quae ratio minus subtilis est quam illa, quibus usucapiones servitutuni ideo inhibitae dicuntur, quod in seivitutibus locua non esset possessioni, di quod lex XII. tabulis
333쪽
libertas usucaplatur, a sive quin longa
desuetudine s aut contrario usu servitus amittatur. Item quamvis ante legem Scriboniam servitutes biennio usucaperentur; nunc tamen etiam adquiruntur, sed longa possessione, bona fide, absque alio iure, sive titulo auctoritate Praetoris.
CAPUT LXVII. De lege Mamilia. TUlit He C. Mamillus tr; b. plebῖs Inter
plura capita de limitibus, suade di Limitanus d Ictus, in ut inter fines agrorum quinque, aut sex pedum latitudinis i patium ab usucapione deinceps eximeretur. cc
ET haee de usu eapionibus . Habemus
autem de ususructu S. C. nempe de usu seu tu earum rerum , quae usu consumuntur, hoc est rerum, quarum non usus
est, sed abusus. Quo Senatusconsulto loeo fundi, in quo ususfructus insideat, constituitur cautio reddendae pecuniae , via i , olei, aut similis alius rei corruptibilis post sin Ilum usum fructum. Qui hac specie constittitus mutuo est affinis, de quo late tit. Is de u fructu earum rerism, quae usu
consumamur . Ejus nullum tempus certum
ostenditur. Tantum stimus, Marci Tullii tempore nondum prodi iste, cd in ut notat Contius, & Cui acius. e Neque cautio haec remitti post a testatore, ne a suo testamento Senatusconsultum excludat . Intelligitur autem cautio haec fideiussoribus
filio familias dictum fuisse putabat. De filio enim utique intelligi potest Ut Piunus in L. I. pr. D. de S.
De S. C. Macedoniano. NUnc pergamus ad leges de foenore, non eas scilicet, quae ad publicum regimen pertinebaat, sed illas, quae respiciunt ius civile privatorum, cui operam nostram dicamus uuam ob rein , omissa lege Letoria, quam supra exposuimus, eI-plicabimus S. C. Macedonianum , quod etiam coercendae adolescentium intemperantiae atque foeneratorum fraudibus rectodendis conditum fuit. Cui Senatui consulto auctoritatem tribuit lex Claudia, Claudii Imperatoris tempore lata , qua vetabatur , pecuniam mutuam dari adolescentibus iaraortem patri sive dilata solutione ad pa. tris morte D. . fg in cissus sentesit iam Τροπ conatium fuit Senatui consultum Macendonianum, sic apprilatum, non a Macedone adolescente, si sua omnia per i xuriem prodigebat ut salso Theophilus tradidit; sed a Macedone sceneratore quodam improbo, qui suis vitiis, & pecunia , quam foenerato dabat , inconsultos ,& praecipites ad libidinem adolescentes corrumpebat, incertis nominibus, s h ὶ sve
suppressa caula mutui, celatoque titulo crediti , & tacito laenore, atque ut eleganter
Cui acius sub tunica, ct in sinu, cui apud
Horatium Opponuntur certa nomina Itaque si ne filii familias gravitate inno.
ris obruerentur , neque post mortem patris haereditatem omnem creditoribus tradere cogerentur , Senatus praestitit adversus creditores exceptionem , qua mu
tuantis actio repellatur. MAddit Iusti
nianus , ideo ita Senatum cavisse , quia plerumque adolescentes luxuria , & aere alieno exagitati parentum vitae insidias moliebantur. Itaque recte Ulpianus scri-
C. Macedoniano, uti manifeste domit Heine eius ad titulum Pandectaram de hoe scis s. IX. in Ieholio. qui Theophilum alibi universim a re centiorum calumniis vindicat. Quae de Veωas ais no in fine capitis dicuntur , pluribus illustrarietata Brummero ad L. Cinciam c. s. ubi docet. saepe iura iis tanquam auctoribus tribui, a quibris deis suetudine inumbrata in usum tantum revocat suerint. l, I viile Pareum lexis. eritis. V essemb. hoc D. Cuiae. c. Me lis. . parat. P. ad P. G. Aliac onos 3 t. r. F. ad S. C. Mae c. t a in inusis. sit. 7. tib. .
334쪽
bἰt , pecuniam perdere , qui eam filiissa- milias mutuam dederit . Sunt qui hoc SC. cum Claudii lege tempore conjugant, sicuti & sententia conjunguntur . Sed quia, in eandem sententiam Senatum decrevi ile sub Vel p is ano, Suetonius caὶ tradit, malunt plerique Set ejus originem a Vespasiano repetere, nisi forte obsoletum postea sub Vespasiano revixit.
CAPUT LXX.Lex Iulia de Cessione Bonorum. DUitores vero universis lex Iulia sub
venit, quae de cellione bonorum appellatur ἰ eaque iis concestit, ut ii solvendo non essent, liceret bona creditoribus cedere , quo non debitoris, sed creditorum nomine bona deinde distraherentur. Quo heneficio debitores non modo effugiunt poenam carceris, quae asperitas e Xll. tabulis supererat; sed etiam declinant infamiam illam, quam incurrebant , cum aere alieno mersi patiebantur ex edicto miseram illam sectionem bonorum a Praetore substitutam, loco illius longe mἰ serioris sech Ionis , nempe d lacerationis membrorum XII. tabular. permissae legibus. Mittor certe fuit Praetoris poena, qua non membra corporis .
sed patrimonium debitoris, Sc fama proscindebatur . Mitissima tandem lex Iulia fuit, uuae beneficio cessionis debitores etiam ea levavit infam Ia, quam subibant, cum
eorum nomine bona subiiciebantur auctio ni. Et quamvis actiones adversus debitores non peremerit; eas tatnen et Isit, ac viri
bus spoliavit exceptione s non cessit bo
nis ; qua debἰtores post celsonem muniuntur , quoad nova bona adquisiverint. Ces
i a De quibus Consulibus etsi constent ex L.
Consulatu functi sint, ita adhue definiri nequit, ut scrupuli smul omnes tollerentur, Antonius Schultingius in Itiri θνadentia Antedus intanea p. s o Seriatusconsultum Uelleianum perinde ut legem Iuniam Velleiam aeceptum fert tempori. hus Claudii, ει utrumque latum censet-Valerio Asari eo de M. Iunio Silano Consulibus, quorum Consii'atus Ieserti solet ad annum urbis Is g. vel Tys. Cum enim prior horum, ut est apud Diomem L. IX. p. 633. ante finem anni sponte se magistratu abdicaverit, laeeessorem Eruditissimo Visio enim bonorum non obstat, quin bona post cessionem qua lita veteribus actionibus sub sint, in quantum sacere debitor pos
De S. C. Vall ano.' Tque his iuribus in universum unIo cuique subvenitur . Mulielibus vero peculiare beneficἰum tribuerunt edictis suis Augustus, de Cladius : quibus occurrebatur imbecillitati mulierum, quae conjugali amore, atque inconsulta facilitate sese temere implicant .i Itaque cavebatur, ne virorum obligationes in se susciperent, neve actio ni, qua viri tenebantur , se subiicereii thii M. tandem Silano , dc Velleio Tutore
minis omnibus pro aliis quibuscunque bona fide non callide, neque dolo inter c dentibus, de alienis obligationibus, sciente creditore, consentient; bus . dὶ Etenim hae omnes intercessiones infirmantur S. C. Velleiano, quo repellendis creditorum acti nibus , exceptio mulieri prabetur , live novam, sive veterem in se lusceperit acti nem ς e de quo S. C. pauca retulisse satis fuerit, cum perspicue, atque abunde de eo in Dig-storum I brIs disputatum inveniatur: nec ulla dissicultas ex antiquita te supersi.
De Late Cincia.S. C. R iliano , 9 Oratione Ararci de Troyamonibus. anseamus nunc ad donationes , de quibus anno ab U. C. DXLIX. lex prodiit, quae vetabat ob causas orandas
ro habisisse videtur Velleium Tutorem . in primis quod fle in L. a. 3. II. ad F. C. Velleianum . Velis Ieius Tutor Iunio Silano collega datur. sed hune vel Ieium in Fastis Rufum diei, observat Hei necis eiusAnt. T. II. p. x s. ideoque mavult natales huisivs SCti ab Augusti aevo reperere, quo L. Sila anus & Uellaeus Tutor memoramur In marmo Ieapud Gruterum Infer. p. a .c a. Sed hic Silanus Lucius dicitur, noster Alarcus apud Ulpianum. qui praeterea vocula postea tam Claudii quam Augusti tempora complecti videtur. Quare suo perest, ut vel Vellatum Tutorem. Rufum eo . nominatum dicamus, vel eum Gravina nostro ab anni determinutione abstineamus.ldi I. I. in 7. C. h e tit. cr l. quamvis 8. F
335쪽
donum quoddam, munusve accipere. D ctaque lex Cincia suit, utpote lata a M. Cincio Alimento tribuno plebis ejus anni . a Cum autem Cincia lex oratorum avaritia ,& fraude contemneretur, tape de ea restituenda inter Patres agebatur, & sub Augusto per S. C. re vixerat , donec sub Claudio in Senatu constitutus fuit modus muneribus oratorum ad dena usque sextertia in singulas causas. Quam sententiamCujacius censet suilla comprehensam S. C. illo, quod memoratur in ultima epistola Pliniι I. 1. b9 Dena vero sex tertia ratiori ne recte ducta, centum aureos in conii. ciunt. Quod Badaeus , & Alciatus probant .lo id vero S. C. a Nerone confirmatum , se adit Suetonius. Haec autem lex Plauto dicitur maneralis, quo nomine legem Cinciam
designari, tradit Festus Pompejus. d) Un
de colligitur non solum oratorum donationes , sed & alias omnes suille imminutas , quamvἰs Josepho Scaligero excelli ingenii , atque inauditae eruditionis viro in 1uis ad Festum notis id minime probetur. A cuius sententia me abducunt Iustinianus, se in &Jurisconsulti in pluribus juris locis, ubi l gitimus modus donationum scribitur. Cur enim legitimus modus D nisi lege aliqua, di quidem Cineia de donationibus praescriberetur Nisi putaverit Scaliger per legem Cinciam oratorum donationes omnino fuisse sublatas; alias vero ad certum modum redactas, nempe CC. aureorum , ut
tradit Criacius ex C. Theodos .ino : fg
quod autem hunc legis moduin excederet, minime ratum per legem erat, praeterquam
ii conjua his per tonis donaretur. h So.
i a Singula enim sestertia, ita seribendum . non ex tertia, dicitur enim sestertium pro aste se.
qui stertio. mille sestertim continent, quorum C. valent aurem seu quatitor unciales. Licetat igitur donare quadringentos unciales. t. 1 Tacit. AEaat l. II. di verba muneralis. Iel I. fancamara C. do donM. I. eam de modo L
lemnitas quoque tradit Ion Is per mane ἰpationem, & nexum ex hac lege injungebatur , exceptis donationibus inter parentes,& liberos. iὶ Male vero aliqui, quos refellit Cui acius in citati, locis, decepti, depravatis codicibus; hanc cum lege Titia coniungunt, quae pertinet potius ad sponsiones, quas nonnisi virtutis cauia seri licebat. Porro qui primus oborand4m cau- iam pecuniam acceperἰt, traditur ab Am
miano Marcellino U Antipho Rhamnusius.
Magistratibus vero xenia, sive parva munuscula, esculenta vel poculenta, quae intra dies proximos consumuntur, licebat accipe
re ex plebiscito, cujus nullum adhuc patuit nomen. l) Non omittam S.C. de donatio nibus mortis cauta factis in eos, quos lex capere prohibet; quae eadem in cauia sunt habendae, qua essent legatariis, quibus Perlegem capere minime licet. m) 'ε ὶ De quibus etiam supra. Erat S. C. quod rectea Cuiacto .Emitianum appellatur , utpote orationem in Senatu habente Caracalla edictum. Fulvio AE miliano , Numio Albino Coss. quo laxabatur severitas Romani in ris donationes inter virum, & uxorem ex. Solonis instituto prohibentis suin eo comstio, ne invicem l polientur conjuges , ne ve donis potius, quam mutuis officiis, almutuum amorem provocentur. Quamobrem hoc S. C. inductυm fuit, ut donationes eae inter coniuges donator ἰs morte convalescerent, si usque ad mortem in ea vinluntate perseverallet, quasi donatum inter vivos testamento confirmetur. o Donationibus recte coniungentur trantactiones,
de quibus oratione Marci Antoni leg.
iv 'l Velut senatori libertinam, ingenuci sce. nicam durenti, coelibi pocio & cubo pro parte dimidia. In Culac. earat . ad st. de dinationibus inter vi.
336쪽
cum hi β. de transact. S. Q comprehensa
constitutum fuit, ne alimentorum transactio rata esset, nisi auctore Pre.ore fieret: quia plerique , inopia coacti, Pauca recipere , quam plura sperare malunt. Antequam au tem a negociis vivorum discedamus, adjiciendum est S. Q super corruentium aedificiorum restitutIone utilissime conditum, eodem Imperatore suadente. Quo S. C. domus restituta , tacIto p Ignore obligatur creditori, cuius sumtu restituatur, sive credi. tor pecuniam in sumtus ipsi domino tradiderit , ut S. Q verbis comprehendebatur ,sve redemtori, hoc est illi, qur domum a domino restituendam conduxerit , seu acceperit in , ut habent Basilica , quam ad speciem S. Q sapientum interpretatione prosertur. Sed iam ad negocia ven Iamus , quae a morte aliorum existunt, legesque ad ea pertinentes accedamus.
CAPUT LXXIII. De Lege Cornelia de Testa entit .
IGitur ex testamentariis primum locum damus Iegi Corneliae, in quae testamenta in urbe condita ab iis, qui apud hostes
decesserunt, perinde confirmat, ac si nunquam in hostium potestatem devenissent . Cum enim quis hostium potitur , testandi facultatem amittit, neque apud hostes mo. riens civis Romanus reputatur; & quia testamentum civis Romani morte consistit ;Ideo iure civili nullum esse testamentum videbatur illius , qui post illud conditum in urbe descesserat apud hostes . Quae testamenta , ne propter calamitatem interciderent , ta Cornelἰus Sylla Dictator legem tulit, a qua initium captivἰtatis pro morte habebatur; ut eorum testamenta quasi mortuorum in urbe convalescerent : Omniaque In eandem causam reciderent , In qua essent, si nunquam testator in hostium potesta
tem pervenisset. itaque si apud hostes quἰs
decedat, testamentum ante captIvitatem factum valet lege Cornelia, quae captivitatem convertit in figmentum mortis: si vero captivus redierit in urbem, testamentum illius valebit jure postliminii, ure gentium ducto, quo is, qui ab hostibus ad cives rediit. peria. de habetur, ac si nunquam civitatem amisse set, quasi nunquam sui siet apud hostes. tb
S. C. Neronianum de Legati . porro antequam progrediar ad uberIores
leges , defungar explicasione S. Nem-niani ad legata pertinentis, atque Ob levem, quam de eo mentionem Ulpianus facit, a paucis admodum animadversi . cuius semenintia est , ut quod minus integris verbis legatum est, perinde sit, ae si optimo iure rt legatum suillat. μ) Laxavit igitur severitatem iure civilis in legatis, quae valere voluit quoquo modo sententia eliciatur quamvis verbis prolata non fuerint a lege praefinitis. Occurrunt et Iam & S. C. alia minus nota, oviliusque fere nominis ad legata pertἰ-nentia ἰ quale illud fuerit , quo tacita substitutio subiicitur legato ad exemplum istitutionis hujus: Titius 2 Sejus, uteris eo rum vivat, heres mihi esto, per qua verba , s uterque vivat, ambo haeredes erunt altero mortuo, haeres erit superstes, pro ter tacitam substitutionem , quam Senatus
censuit inesse simili legato: Titio, ct Suo .
utri eorum vi Dat heres meus centum dato. Nam si uterque vivat, ambo legatum accὼpient ἰ altero vero mortuo, integrum legulum accipiet ex tacita substit Ione superstes. d) S. C. quoque decernitur , ut columnis vel tignis per fideicomissum relIct Is, ea taci tummodo praesteatur, quae auferri possent, Gne domus iniuria, neque mentio aestimati
quia inde heres in fietans tenetur in duplam , Paulistus Sent. libr. III. eis. F. 3. r . & si plures reeoniuncti concurrant, omnibus solidam deheatur. Ulpianus f. r3. ita ut alter rem, alter aestima. tionem ferret. si iis disiunctim . vel duabus pluistibus propositionibus res relicta esset, Schultinis eius ad Ulpion. pa'. 6s . num. l o I VI p. riti ae les. g. per praceptionem xit. R .s d L. Titi us . Seius cum daal a sequent. F. do harad. instit. et L. nutu II. ff. de legas. y.s' I Seu rationes pretis ineantur.
337쪽
De Lege Furia . IN finitam vero testandi licent Iam , XII.
tabular. lege permissam , leges aliquae posterioribus temporibus coangustarunt . Quarum eli lex Furia , a) quam tulit C. Furius tribunus plebis, ne liceret testatori supra in ille asses legare , aut mortis causa donare ulli, praeter quam cognatis, certi seo que pusonis: Ipsssius riceptis, si ex ille notestamento plus praefinita quantitate quis . acciveret, Qus ruptum eius, uuod plus quam ' lident: acceperi reddere cogebatur . ita. que inter minus perfectas leges lire ab Ulpiano refertur, μ) quia poena non assicit . eum, qui co tra legem fecit, sed illum, qui accipiendo, quod contra legem iactum: est, adprobavit, damnumque ducit ex facto minime ab ea rescisso . Quae lex cum haeredi prospicere voluisset , calliditate ta- mea testantium eludebatur, s in quam enim
quis quantitatem in unum conferre vetabatur, eandem minoribus portionibus in plures legatarios tributam haeredi subtrahebat , multiplicato legatorum numero, haudquaquam a lege praefinito. se9 CAPUT LXXVI. De Lege Voconia. NEque has eisugἰt fraudes lex Vocon a,
quam tulit Q. Voconius Saxa tribu.r a I Cicero pro Balbo , oe Vis. a. Theophil. Dct. del. Falc. Ulp. I. f. minus Cul. ad Lib. T. resp. P p n. l. alie uisues , t. si femus msem I. reeisc. ν indictit. Iast. de I. Fale. Cuiae. Obs lib. rs. eap. 32. b I cap. r. In ii . g. minas, . cap. 28. g. in. σαἐ L. I xo. F. da V. r. a Est hae lex ineertae aetatis, quod iam Pruishe se novisse indieat Cui acius obf0. I. Eadem duis pliei vitio laborabat. primum , quod ne reseindebat actus legi contrarios, secunio, quod tam faciis Ie eludi posset, ut aut unus aut nemo esset, qui fraudis viam non reperi ret. Quo magis mirandum est , idem vitium etiam legi voeoniae haesisse. le I Go can. inu. interpr. ad ι. Falcid. sal Cic. in Verν. a. Cuiac. obf. 19. cap. 31. Apud Ciceronem in Merr. I s.censi sim.plieiter leguntur: sed veniebant hoc nomine ut est apud Aseonium ad Cis. de Orat. rapit. t . qui CH. pro sessione detulissent. Uide Gro novium de
nus plebis, Caepione , & PhIlippo Coss. A. U. C. DXCIV. cuius inter cap ta illud fuit praecipuum, dὶ ne quis census, sive quis centum millia sex tertium posita deret, te plus ulli legaret, quam ad hae
redem perveniret . Q aod eodem revolve batur . eveniebat enim, ut imminutis, multiplicatisque legatis minima portἰo haeredi superesset , veluti si ex aureis C. testator distraxisset singulos in XCIX. legatarios: haeres enim sne ulla fraude legis , tamen nonnisi aureum auferebat; ideoque propter minimum lucrum haereditatem adire facile reculabat . Aliud caput eiusdem legis fuit , ne theminae ab intestato praeter consangui
consilio fuit excogitatum , ne impotentia muliebris animi elat 1 divitiis, nἰmia si perbia, & opibus viros opprimeret. v Quamobrem Cato Maior , qui sb gravitatem morum sexus levitatem oderat maxime, magnis lateribas hanc legem suasit amnos quinque, dc sexaginta natus. h Quo minus autem illecebris suis mulieres haereditates extorquerent, eadem lex vetuit , quem censuin haeredem faedire mulierem
supra quadrantem, sse XXV. mil. lia sexteri Ium. Hinc Augustus , ι ut
Liviam institueret ex triente, a Senatu legis veniam impetravit . Ceterum figmentum declamatorium duco id , quod apud
Quintilianum legitur , ne semidem relinquere liceat.
da fuerass. lib. 4. postea ver il Qua ratione dein etiam, abolita pet opulentiam civium Voconia lege, inter agnatos solae sorores vocabantur consanguineae S.Id. de legitio ma agnatorum fucee sone . cfl Paullus lib. . sent. ιι i. g. Catac. Ins.Ia. Ria. de Iese Favid. lsi Cniae. ad poli. feri. ris. g. 6. Drm. l h γ Cieero iis cal. mai. Ani Aug. de lege in I. V . Gell. lib. x . capit. 6. π libr. 7. cap. II. Balduin. ad L Vceon.
l . a Dion. lib. sc.l ' ηὶ Imo lex Voconia non de quadrante Centum millium sestertium, sed de quadrante dIachmae loquitat, qui ipse eentum millia selfer. tium eis cit. verba enim Dionis libr. III. p. 662. ηι --λίας, - . millia numum 14 drachmam pertinete , docet Petizonius de Iesemeonia p. 34 . se .l I Vin n. Ius . libr. a. tit. a 3. h. sciendam
338쪽
ET SENATUS CONSULTIS.CAPUT LXXVII. De Lege Fricidia. IAm vero Voconia, ut diximus, non satis
haeredi cavebatur, quia plerumque multiplicato numero legatorum, omne sere lucrum haeredi detrahet et ur. Propterea consilium legum Puriat, & Voconiae ne scilicet parvitate lucri ab haeredibus testamenta destituerentur ὶ minime succedebat. Hinc sub Augusto Triumviro Reipublicae constituendae , antequam sibi tribunitiam potestatem adjecillat, L. Antonio , P. Servilio Isaurico iterum Coss. A. U. C. DCCXII. latata It a Flacidio tribuno plebia lex, quae Falcidia dicitur , qua non plus dodrante per missum testatori fuit legando absumere e fa- cta haeredi facultate ae trahendi sibi quartam haereditatis partem, si hχredi in supra dodrantem legatis occuparetur ἀ ΠGothos re dus vero anno supeliori , at Balduinus anno posteriori nempe Calvino & Pollione Cost. latam putat. b Cuius legis vis ex imi extis e re nata interpretationibus porrecta fuit etiam ad intestatorum successiones, Prinpter fideicommissa ex constitutione Pii, xc ex ad donat lanes causa mortis ex constitini lone Severi I dὶ itemque ad donationes Inter virum , S uxorem, quae morte confirmantur e Quia etiam his rationibus haeredis portio in ista Falcidἰae quantitatem imminui potuli: Ideo placuit ad haec vim legis extendere. Quae detra 'Io fit salvo j Ie publico . Nam ex residuo legati , detracta Falcidῖa , detrahendum erit Id , quod sorte per legem. Papiam legatario
fi Cuiae. c. aes teg. Faecia... Finge, legatum Orbo relictum erat ducid vim. Detrahentur ei ptimum quatuor, . Falcidiae nomine . dein totidem, ex leee Papia .l' Quod S.C. praeeipue ad haereditates fidelis ommissarias pertinebat, ut apparet ex iis, quae Gravina subiicit, tum ex I. s s. g. r. D. ad te tem Falcidiam, latumque videtur eodem plane . lore, quo latum est Senatusconsultum Planis
denegatetur. f Transseitur autem ad fiscum sine ulla detractione Falcidiae, ex S. C. Planciano, quidquid contra
legem et elinquitur, clam, di in fraudem Iegis, quod tacitum fideicommissum appellatur. Neque illius detraetionis omissio cedit lucro aliorum legatorum, sed fisci, ad quem quarta ab haerede non retenta pertinet ex consulatione D. Pii. fg Excluditur etiam S. C. Falcidia ex legato servi, quem quis
rogatus fuerit manumittere 2 eataque tam
tum detrahere licebit ex eo , quod sorte ipsi servo legatum fuerit. h) Praeterea re fert Cajus, ipsa lege Flacidia expresum sui Dis, ne quae mulieris causa emta parata es.lent, quartae detractionem paterentur. 9 illud quoque caput ad legem Falcidiam revocat Cujacius, quo ex dote uxori relegata Fale Idiam detrahi prohibetur, cum praeter testamenium alio etiam ex iure debeatur , hὶ cumque hoc iungit aliud caput ι quo decemitur, ut inducenda ratione legis Falcidiae , prius deducatur aes alienum : propterea prius deducenda erant precia servorum , quibus libertas erat relicta adeo , 'φ''Put inde patrimonium testatoris minueretur . ιὶ Hanc autem lege lata , Furia,& Voconia siluerunt. Per Falcidiam enim plenius testamentorum firmitati simul , &haeredis utilitati consulitur: propterea se, latum quoque fuit sexus discrimen superioribus inductum legibus . s Verum Falcimiliae vires elisit maxime Iustinianus , per- εm illa facultate testatoribus utiliter prohi- νbendi Falcidiam 2 cum antea hujuscemo-ει di voluntat. , quantumvis ex prellis , haere-ndes minime parere cogerentur 1 m His legi L apte contexetur Senatu consultum
clanum de agnoscendis liberis, de quo supra
c. eec . in pr. l I Quae deminutio patrimonii testatoris non tantum in iis set vis Ineum habebat: qui testato xis proprii fuerant, verum in his quoque . quosla res , eum alieni essent, redimere de manumittere Iogatus esset, L. II.*. I. ad Leg. Fatita. II I. r. 3. hac verba, in seq. P. F eui pus quam per t. ravid. Cuiar. c. ad L Favid. m I Auth. eoliat. I. eap. a. de hared. Er FaGeta. Ant. Aug. in libν. de tes . ad hanc luemaat sed tam tesater c. ad L Famdum.
339쪽
TrebellIamilli , de quo breviter , qua adorniam haeredes rogati alἰquando Inui; Iem ejus est satis origo pervulgata. molestiam refugientes , aliquando commodum haereditatis invidentes iis , quibus -- CAPUT LXXVIII. reditatem restituere iubebantur , adire re-
. cusabant ἰ ne testamentum desereretur ,
De S. Cto Trebelliano, Pegasiano, & ne spes commodorum inde ducta con- Aproniano, ct Sabini.ino. cideret , necesse fuit haeredes rogatos non lum damno levare , sed utilitatis etiam
VEteri Iurisprudentἰae legum XII. ta-lblandimentis impellere , permissa eisdem
bul. ignota fuerunt fideicommissa :lceriae portione detractione de bonis ex te- quia non certa obligatione iuris I sed fidelstimento restituendis . Quamobrem sub atque benevolentia eorum , qui erant ro Vespasiano Pegaso , & Pusione Cossi Se-gvi , continebantur e nisi fidem etiam a natusconsultum est proditum , quod Peg liquo iuris vinculo testatori obligassent .ilianum appellatur , quo permittitur haere- a Itaque res omnis testamentarialdi restituere rogato detrahere quartam ex incumbebat in haeredem , qui defuncti o bonis suae fidei comm Istis . l Hinc lex Fal-hligationes suo periculo susceptas pi sta-lcidia , quae ad legata tan Mna Intendebare cogebatur: nec in eum , ad quem hae-ltur , producta fuit ad fideicommissa e- reditatis eommoda perveniebant , sed initiam universalia r adeo ut quartvm scri illum , qui haeredis nomen praeserebat , ptuu bieres , tum ex universiai ressit a actiones 3 rIgebantur . At quoniam Αu-ite restituemia , ram exradgulis rebus per lgusti temporibus certa iuris necessitate fi- fideicommgrum minis vetineret ei.
deIcommissa suerunt adstricta , neque am-iniam veto nihil noc Senrtust talio de plius eorum restitutio ex haeredis volun-iactionibus haereditariis cavebatur mos rate pendebat ne haeredes , qui totamlerat later haeredem , & eum , cum rest, aliquando restituere jubebantur haeredita- tuenda erat haereditas ut interponere turtem, damnum ex sua fide facerent, onus-lpactiones e non aliter ac solebat inter hinque obligationum in sese direcitarum nul-iredem , & legatarium partiarium , cu lo suo compendio sustinerent ἰ oportuitlius loco habebatur is, ad quem bona ex haereditariarum actionum incommodum abirestitutione deserebantur : Ita ut pro sua
eis removere, Etenim non raro testamen-icuiusque portione onera haereditaria inter
ta deserebantνν, iisque destitutis fideicom-lhaeredem, & eum, cui restituebatur hae- miiIa intercidebant i quia haeredes, netredItas, communicarentur, quo damnum ν implIcarentur haereditariis actionibus , sae-lic lucrum pro sua quisque portione par- 'pe ardIre recusabant . tb Ideo Neronislticiparet . Quod s liaeres scriptus -- temporibus VlII. Kalend. Septembris Am reditatem sibi suspectam nollet adirenaeo Seneca Sc Trebellio Maximo GK,liussu Praetoris adire cogebatur , trans
suffec is i desunt enim in fastis , ut no-llatis in eum , qui sibi restitui postulatat vinnius sistit. i. ad Senatum res iverat , actionibus , tanquam ex S. Grentibus , saetum est Senatusconsultum , Trebelliano . Quia in re nullis Interpinquo restituta ex testamento universa hae-lsi iis stipulationibus opus erat : tum e revitate , actiones omnes, quae haeredi ,inim nihil oneris In haerede scripto ma- de in haeredem competerent , simul cuminebat . sed commoda simul , & incoinhaereditatis commodo , sive cum bonisimoda cum ipsa haereditate restituta , i ipsis haereditariis transirent in eum , evilbente Pratore , transibant . Verum quia restitueretur haereditas i ita uti haeres sinet lipulation s , quae interponebantur post sua fraude directam sibi haereditatem al- Senatuscousultum 'Pegasianum , in frau-terius commodo posset adire . At quO.Idem aliquando alterutrum contrahen
lal Cie. tiis. a. - μῶε. ubi de sex. Rufo Oritit, qua quis fidem unquis testatori aliquo lu-
ννη. Pedu . . ria vincula obligare potuisset.
340쪽
tἰum ' inducebant, eoque nomine summo enim ratio juris civilis, quae ad haeredit 'viro Papiniano captiosae videbantur; placuit tem adeundam certam personam exigit ἐIustiniano, prudenti sane consilio, hujusc radire autem nequeunt universi. Hi ac Pli' modi nexus resecare, atque omnibus ex am-rnius iunior ait, rempublicam neque insti bagibus evolvere fidei commissa. ideo vimxtui haeredem posse, neque percipere. Ne Pegasiani S.C. & facultatem quartae detra suero subtilitas juris civilis alienorum testahendae, iusque cogendi haeredem adire nin mentorum commoda civitatibus eriperet , lentem, convertit in S. C. Trebellianum, auctor fuit Marcus Apronianus, Sc Paulatque utraque S. C. consedἰt , ut ex duo-llus Coss. S. C. conderetur , quo civit. . hus unum eis ceretur de viriόus utriusque tibus, quae sub imperio Pop. Rom. eL constatum. Quo pacto nunc haeres quartae sent, liceret, si non directam, quod iure detractionem habet, Sexemtionem onerumaci vili vetabatur , at fideicommissariam haereditariorum , quae onera tantum in eolrelinquere haereditatem. e Itaque in eas resident pro ratione quartae detra Cete utiles actiones ex S. C. transeunt, quo ii ra simul cum haereditate transeunt , cumitas non universi qui enim pollent ρ θ sed
qua & legata , quorum nulla oneris parsiuniversorum nomine , aut conveniendo , apud scriptum hae redem remanet quartata ut excipiendo actor ab omnibus consti- enim retinet onus aeris alieni, non legat itutus exerceat. Quod S. C. Apronianum
rum: aὶ nam si de quarta legata detrahe-iappellatum, Anton us Augustinus revoca zrentur , res ad antiquum rediret in comm lad Adriani tempora; Cujacius f ad Mardum, & haeredi scripto beneficium legis ci aetatem : ' b tradidit enim Paullus , eriperetur. At si haeres non sponte adeat,Iu Marci temporibus S. C. factum sui se, sed eoactus a fideicommissatIo, quἰ iudici siquo collegiis legare permittitur. Quae tor ossicium imploravit; tum tanquam extra-itasse sententia ob assinitatem, . Apropiani neus commodis omnἰbus , 8c incommodistS. C. portio fuit: postea vero alio S. C. haereditari rum actionum spoliabitur: & silinuncipiis patefactae suat haereditates liber- totam haereditatem sponte restituerit, om- torum suorum. b) Testatur porro Ulpianes haereditariae actiones fideicommissario , nus . si a Nerva primum fuisse introdu-di adversus eum dabuntur. M Sive autem elum. ut civitatibus legare liceret r idque ex toto quis institutus, sive ex parte ne diligentius ab Adriano confirmatum. Haexit, ac sive totum, sive partem restituerelleges atque S. C. haeredibus extraneis Pro cogatur, nihil interest; cum idem juris inispexerunt; at Sabinianum adoptivis . ih quartae detractione fuerit a Iustiniano con- Eo autem jubetur. ut fi pater naturalis estitutum. te) Actiones item ex S.C. Tre tribus maribus filium unum in adoptionem belliano non in privatas modo, certasqueldedi ilat; ei filio pater adoptivus quas Personas transmittuntur; sed et am in uni- tam bonorum partem relinqueret Prae versitates , ic municipia , quibus directaimii loco parentibus, quod tres reipubli- haereditas relinquitur Inutilἰter: cd obstaticae mares det stent: quod Se de impubel 3 Heredem, si fideleommissarius. fidei comis te L. omnιbas ast .m ad S. C. Trebet . missarium, si heres solvendo esse desisset: quais III in Iasian l. o. P. Ave L as. F. ad F. c. re recte Theophilo επιξ, dicuntur . Heredit ebere. in pr. enim facile praesto erat damnum, si is . a et edi. l 'l Antonii tamen AugustJni sententiam praetoribus conventus, totum aes alienum praestiti listi se hetia tingius ad Ulpiadi tu. XXII. g. s. n. 13. et 3 idem contra fideleommissatius patiebatur, siquia huius Senatusconsulti sententia lauda ur aheres aes alienum, a debitoribus hereditariis coa. Iuliano L. a . D. h. s. di Marcum Iulianus aetactum abliguriisset. Adde titium anfractus ει muisite praecessisse videtur. Nee, si Verum amamus . tuas Calumnias, s heredes remoto in loeo deg lquiequam os at, quo minus h e ius primum ci-τent. aut numero plures essent. vitati s , dein autem collegiis datum opinemur,l l V Vesemb. in f fod. 'ia rustia. defideis. hared. nequicquam retinente Culacio. συνβ , m ad s. C. Τνebe l. d entiente Donello ι. a. ut 2. eum. Senat 4 ff. de reb, dub. c. de fideicomm. hared. via. Vinniam Iinitae. g. lis l. ira tumen a . F. ad S. c. TrebeII. Iea qu AE Uerb. pro rara titia. a1. έιὶ tu. de tuo. f. eivitatis. I. a' m de tueri. l. Iustit. t. a. rit. a 3. . sed Dia . Vnivers