장음표시 사용
361쪽
b; tum 'ra tisiret; corruptores puerorum me,
ritis me.iis afficiebantur; imo si adolescens dissolute, atque impure viveret, culpa in amatorem conferebatur, ut poenas alieni vitii pendere cogeretur; virtutis enim non libidinis nexum voluerunt esse pulchritudinem. Quae instituta Plato in suam transtulit rempublicam, indeque ita Stoicam di-iciplinam concessere. Unde non apud philoloplios modo turpes habebantur , sed apud Lacedaemones tot vita infames re- Putabantur , qui ab amore pulchritudinis ad obscaena desideria dilaberentur; utpote amatores corporis, non animae, quae, & corpori pulchritudinem asstat. CAPUT XC. De lege Scautinia. Romae autem haud paucis ante legem
Iuliam annis lata fuerat Scantinia ') lex, qua igenuorum adolescentium cor ruptores , ipsique sponte corrupti adolescentes decem millibus nummorum s ' damnabantur . Cuius legis auctorem sa-ciunt C. Scantinium Aricium 'θ tribunum plebIs, quem accusavit M. Marcellus aedilis curulis, cuius filium Scantinius de stupro appellaverat, ut Valerius tradit. a Ac Seant in Io quidem tribunorum aliorum opem imploranti adesse illi noluerunt. Quam levem sane in tanto crimine poenam Iulia lex ' P auxit ad summum usque supplicium , ut Iustinianus, b & Paullus testantur. Quod Ccthos redus junior, aliique accipiunt de libidine cum violentia commista: nam eum,
qui puerum Perduxisset non invitum, di .l ' a Sextiniam hane legem dictam esse, non Scanistiniam , auctoritate Cieeronis, Suetonii, di Auso. nii, do e et CL. Christius de lege Sc Minia I. g. Scanistinia tamen dicitur Valerio & Iuvenali. t Quam summam argentarii emeere alunt unciales o8. nummum eredo areipientes de sesertio. Qua poena tamen etiam sponte cor IuPtos adolescentes affectos tui sie . non constat. I a Imo Atieio quidem oriunda gens Scatinia, Lee tamen ideo Scatinius legislator Aricinus protinus appellandus ereti, uti eum appellat Manuistius in libro de tetitus. Lata eae terum lex, seu , si mavis, plebiseitum tempore dicit ut belli Puni ei terundi. ad Valer. l. b. 6. e. r. n. T. Cic. Philipp. I. ovi'.
midio bonorum fuisse multandum, Paullus tradit apud Au tinem collationis legum
criminis sine exceptione usque ad capitale supplicium exacerbata recentioribus temporibus suit: cum tota urbs hae libidine ita flagraret, ut exemplo scelestissimorum principum, Neronis nempe , aliorumque huic monstro non dissimilium , adolescentes mulierum Oificia usurparent, quasique sexum omnino mutassent, pigmenta facIei, velit mentaque muliebria sibi adhiberent, seque viris in concubitum nuptialibus quoque solemnibus turpi:sime traderent. Quam ieeleris sceditatem Alexander Severus, &Philippus, aliique honestiores Imperatores acerrimis coercuere suppliciis. Vehementius vero exarsere Constansius , & Constans , qui flammas hujus criminis vindices exuscitaverunt; quod signaficatur per illa
verba celeberrimae legis: Cum vir; id exquisiuis poenis ἰ nempe ignis poena, quod summum erat supplicii culmen . idque es rius expressit Valentinianus, e qui scelus hoc vindicibus summis censu t expiandum I ideo gladii voce mortem significari docet Gothosredus. fὶ Porro lex illa cum
vir omnem puerorum corruptelam comprehendit, sive cum nuptiis, sive sine nuptiis: nec enim Rae vardo assentior, qui eam ad nuptias masculorum contrahit; nubenda enim verbum, quo imperator uti tur , ad Omnem concubitum extendituria sive legitimum, sive meretricium, sive quoquo modo impudicum. Haec enim Plautinus senex gin ancillae coacubitum appetens clam uxore 2
lii ra. tib. 8 .fami . M. Tul. cic. Iuven. sat. s. I Sextiniam tamen legem in Iuliam trans fusam, aut ab ea abrogatam esse . negat Christius , primo. quia lege Iulia stuprum tantum commit latur in virgine se vidua. tum quia & post eam valuerit lex scatinia, ut ex Fabi , SU Onim . Tertulliano di Lactatio palam esse. Putat. lbJ Inssit. de pabI. iudie. g. r. I. V. de ex
362쪽
& Laena In Cistellaria saὶ meretricem ait
quotidie nubere :Haec quidem ecassor quotidie nubiι, numove hodie;
Nubet mox noctu: nunquam ego hanc
viduam cubare sivi. Nam si haec non nubat, lugubri fame familia perent. Et ad rem, de qua agimus; Martialἰs,
Oui loquitur Curios, assertoresque Camillos, Nolito fronti credere, nupsit heri. Di in hoc est muliebria passus est . Pergit lex in foeminam : quam particulam Gothosredus explicat more, sive instar faminae: quemadmodum & Virgilius dixit in
arcus Diraeos: quod Servius explicat in similItudinem arcuum Biraeorum . Item Propertius: c Taudem acies geminos Nereus luna
hoe est in similitudinem arcuum. Qitam brem hoc ita legerim, & explicarim constitutionis initium: Cum vir nubit in forminam viris porrecturam quod cupiatur, hoc est: cum vir foemineo ritu suum corpus viro appetenti subiicit. Itaque Raevardi commentum excluditur, eam legem ad sola masculorum inter se matrimonia referentis . Atque hac in lege obscur Itatem data opera quaesitam fuisse crediderim, ut auribus populi honos haberetur: scelerisque turpitudo nefarii perplexitate verborum involveretur. Tandem contra hoc flagitium
vehementer & Iustinianus exarsit. d CAPUT XCI. Ad legem Plautiam , ct legem Iuliam de vi publica oe vi privata. RΕpressa libidine reprimamus & v Iolentiam per leges de v I 'latas, nempe illas, quae perpetuam habent potestatem: nam eae, quae Pro re nata in temporariis reipubl. neces litatibus ad certas 1e
ditiones coercendas , motumque aliquem civilem reprimendum suis temporibus prodierunt ἰ quia tantum ad eruditionem &ad publicum Romanae reipublicae itatum , non vero ad jus civile pertinenti pro nostro instituto relinquemus o quales fuere lex Pompeia, Clodia, Pedia, modoque in lege Plautia, & Iulia consistemus, quarum eognitio eruditionem simul veterum tem. porum, & recepti iuris complectitur utilitatem . Igitur aetate antiquiori ea potissimum v Is dicebatur , quae a Magistratu contra ius, potestatemque publicam adhiberetur : veluti si quis a Consule prohiberetur provocare ad populum. se in Quamobrem vis publica hine a privata discernebatur, quod illa per personam publicam, sue per Magistratum potestatis suae nietu : haec a privatis, domesticis opibus, ac viribus inferretur. fὶ Postea vero destite ni re. . putare vim a perfora, eamque aestimarunt ab armis: ita ut hodie vim armis munitam appellemus vim publicam ; armis vero exutam nuncupemus privatam, gὶ sorsan quia tantum publicis personis , publicaeque solum utilitat Is causas usus armorum permittebatur: per leges enim XIl. tabul. nemini privato concedebatur esse cum te .lo: eis non desint exempla vis absque armis illatae, quae reseruntur ad vim publicam credo propter criminis atrocitatem, aut periculum : unde lege de vi publiea tenetur, qui virginem rapuerit , aut ex Incendio aliquid abstulerit, aut coactis hominibus etiam sine armis aliquem presse. tit: quibus actibus libertas, atque tutela publica minuitur , ut notat Cujacius r h) ita ut sine armis potentia tamen ex e ceatur armatorum . Idem Cui acius definit, vim publicam esse, quae iuri publico avversatur; privatam vero, quae privatis personis. Sed cum quilibet privatus in publiei iuris custodia maneat, aut falsam p tabimus hanc ab eo traditam differentiam; aut ita haec aec Ipiemus, quali publica si vis, quae ius publicum directo petit, privatum oblique ac per consequentiam: de contra eam vim existimabimus privatam,
363쪽
quae directo privatum, oblique vero jura publica labefactat : Nunc, explicata vi, pergamus ad leges. Ac primo ad legem Plautiam, sive Plotiam sab au enim ad ofacile delabimur. Lata haec esto eo anno, quo Sylla migravit e vita, nempe A. U. C.
DCLXXV. Lepido, & Catulo Cossi a)Quorum Consulum discordia de Syllanis
actis in apertam seditionem erupit, cum Lepidas Martinis studeret partibus. Quouebe pulso, 3c in Sardinia interemto, te. rox victoria Catulus traxit in suam causam Publium Plautium , tribunum plebis huius latorem legis, quam post reditum e Citieia suasit Caesar, eaque flagrantes seditiones in urbe restinxit. Latum est enim, ut in ejus caput quaereretur, qui Senatui struxisset insidias, aut Magistratibus vim Intulisset, aut tumultus in urbe
Commovisset, aut numero armatorum, ut
alienam possessionem occuparet, possest, rem de fundo deiecisset; atque fundi eius, unde possessor fuisset eiectus, nulla usuca pio proderat. la eamque legem haud pauca majestatis capita conjecta suerunt: adiecta poena interdictioitis aquae , & ignis . cuius in locum deportatio successit: b humiliores vero capite plectuntur. Quamvis ratem, de Iulium Caesarem legem de vi aliquam tulisse, appareat ex Cicerone Philipp. 2. tamen cum Augustus post eum Id fuerit aggressus , crediderim ab hoc,
utpote recentiori, non solum priora capita sui S retractata; sed adiita etiam at Ialonge uberiora, quorum non pauca nobis Iurisconsulti transmiseruar. Igitur hae lege prohibetur omne genus armorum ἐn urbe , agro, aut villa , exceptis iis, quae cum aliena haereditate capiuntur , vel ad venationis, itineris, navigatIonis usum comparantur; vel promercἰi, sive mercimonii, ac venditionis causa conser.
vantur. Novellis tamen Iustiniani id
Omnis usus , ac retentἰo armorum est interdicta I exceptis illis , quae apta non
a J Viri Sigon. m. a. de iudic. cap. 33. Erraul. Μ anui. de tui .s ε L. To. f. nu. F. ad i. Iul. de tu pubI. Inis Rit. de pu M. iud. f. item, Iex Iulia de ει, Pauli. s. feni. as. 1 l Nec pioinde Romani . ut nostii homines,nladio ubivis accincti versabantur . 8e in foro pata, di in templis, de in conviviia . Barbarus potius hie mos est ei reumgestandi etiam in pace morti serum trium . qui Germanis debetur , quorum hodie pro. paso sunt pleraque gentes per Europam .ie a L. r. . a. r. ad I. Iul. de visunt ad praelium, nempe parvἰs machae. ris, aut cultris . Coercet etiam lex Iulia de vi omnes , qui Teditionis, aut tumultus consilium inierint οῦ servos , aut liberos homines In armis habuerint ; in concibnem , aut locum iudicii cum armis, aut doloso consilio processerint. Item eos, qui simul cum armatis hominibus incendium tulerint, villas expugnarint,& quod a lege Plautia venit, qui possessorem domo , nave , agrove depulerInt. Illud praeterea caput de veteri jure fluxit tu legem Iuliam, quod cavit, ne scilicet quis Magistratus Pop. Rom. civem
Romanum necasset ad populum provocantem , aut ad imperatorem , quἰ recentiori aetate populi vicem usurpavit. se Praeter illa vero exempla crimincura, a quibus etsi absint arma, tamen supra ialegem Iuliam venire diximus; haec et Iam propter atrocItatem haud minorem , ad vim publicam reseruntur , quamvis λrma non essent allata, velutὶ si quis Incendium subjecto Igne conflasset, aut I gatum , 8c oratorem comitatumve illorum percussisset ἱ aut reum vinxisset , &iudici , magistratui ve subduxisset , aliave qua ratione iudIcium turbasset . Poena vero de raptu virginum etiam si e armis , quam diximus ab hac lege descendere, longe gravius exacerbata fuit per Iustinianum, qui summo supplἰcio affecit non eos modo raptores, qui vim honestis puellἰs attulissent; sed de eos, qui persuasionibus , & blanditiis consensum illarum expressissent: illi enim corpus tanum , hἰ vero corpus , & mentem una
corruperunt. t f) Et ad L. Iul. de vi pub.
Marcianus refert crImen eorum qui me rum , vel stem nam, vel quemquam Per
vim stuprassent. IJ Vis etiam publicae reus est , qui ab invito pecun am abstu- erit, aut nova vectigalia exegerit , Ch quive senus disturbaverit , ejusque dirἱ-piendi austor fuerit. ιγ Alἰquot vero sunti di Novett. 8 s. eap. 4. Matth. do erim. ad LPMariam νη. I I sive ex ineendio aliquid rapuerint . si vein incendio eum gladio aut telo rapiendi tantiam caussa fuerint, vel, ut dominum prohiberent rea suas servare, eos etiam qui ccera , Concursu, turba . sediti a ineendium fecissent .l e J passim in ris. e. er c. ad i. Ius. de v. 'b. I f I. antea C. de raptu vira. Is L. in eadem 3. F. ad I. Iat. de vi pu . hJ L. uisi . e. ad I. Iul. de vi pabl.
364쪽
eapIta , quae forsan ad vim privatam publicam revocantur , placuit enim gravius de criminibus hujusmodi agi simul,& m Itius posse: veluti adversus eos, qui aliquid ex incendio, vel naufragio, quo rum eadem est poena, & causa, a) rapuissent, ac sine caede, & sine armis vim intulissent, hominemve agro deturbassent quae crimina videntur publicae v ἰs, & privatae communia: etenim ea duplici nomi ne apud Iurisconsultos notata reperimus.
έ b Singulatim vero ad vim privatam per tinet , si quis quaestionem de alterius sed vo habuerit, hoc est, ii quis alienum servum , ut quid ex eo eliceret, tormentis
De Senatusconsulto Volus no . ITem si qui coierint improbe in alienam litem , ut quod ex ea redactum euet , inter participes fraudulenti consilli divideretur, hac lege tenentur. Quod vetitum fuit S. C. Volusiano ad hanc legem condito. Item quἰ auctorItate privata debitum sibi a debitore suo per vim abstule-rIt, & ejusmodi relἰqua. d) Tenetus lege Iulia de vi privata & Is, qui receperit , celaverIt, tenuerit hominem, cui aqua
di igni fuerat interdictum. et Reperi mus etiam apud Callistratum, lege Iuliade vi plura ei rea testium admissionem, aut rejectionem fuisse constituta: ut scilicet aliqui vel propter reverentiam, quam reo utpote forte patrono suo deberent ἰ vel propter ignominiosam vitam, aut turpe ar, tificium a testimonii dictione arceantur .lf Poena vero, quae ab hac lege de vi privata descedit, honestiores quidem ter tia Parte bonorum multat, atque ignomi nia suffundit, areetque loeo senatorio, Scab omnium spe honorum, publicorumque
Utraque vulgo si e differt, quod illa arismis, haee sine armis inferti dicitur.
munerum p g humiliores vero, Paullo teste, damnat in metallum. b CAPUT XCIII.
legem Iuliam repetundarum. ATque haec quidem violentiam compressit : occurrit nunc legum Iuliarum
alia, quae compressit avaritiam magistratuum, ne ab iis provinciae, ac socii populi Romani opibus exhaurirentur: cum ob interponendam , vel non interponendam potestatem, atque ob iudicandum precium acciperent, & in mercimonium verterentauictoritatein publicam . Ne igitur opes provinc Ialium paterent avarit Iae.magistratuum, leges latae sunt de pecuniis repetundis, quibus ob ablatas, captas, conciliatas, aversas, Pactasque pecunias graviter puniebantur.' unde merIto sociales appellabantur: quod sociorum per eas sortunis , commodisque consuleretur . Et cum initio magistratus tantum provinciales , eorumque comites, quaestores, legatos persequerentur. postea se convertunt etiam ad urbanos, ut ab eorum rapacitate patrimonia tuerentur civium RomanOrum . ι) Αtque ante quidem nulla certa, perpetuaque lege, sed constitistis ad tempus iudiciis, datisque recuperatoribus, quorum sententia recuperarentur ablata, sociis prospiciebatur: ac magἰ stratibus praefiniebantur sumtus, cavereque iubebantur, ne supra praescriptum modum socios onerarent. Flagrante vero in dies avaritia magistra tuum, Oportuit ei coercendae perpetuas excitare leges, a quibus poenae metus impenderet atrocioris . Lege autem Iulia de vi, & S. C. ad eam condito, paullus refert , lὶ fuisse constitutum , ut si accusator decesseetit, aut aliqua ex causa accusare impediatur , iudicium Oonticesceret, & reol Qua poena Quadrupli cum in simia . Ta eitus L. II. Annal. c. T. Plinius L. IV. v. p. I..dices autem pedanei, si peeunia eorrupti essent. submotione a senatu vel curia, missione in ex iisllum, relegatione ad tempus plectebantu I. a Ad quos ne Calpurnia quidem lex , de qua statim, pertinuiti nam & hae provincialium tantum magistratuum avaritia cohibita est. Qiia .re de urbanis magistratibus etiam postea quaestio extra ordinem habita est, at apparet ex Cicero
ne de Iinibus L. II. eap. I soli I. 6. a. m ad i. Iul. repet.
365쪽
postulante nomen eius aboleatur: perinilla
accusator I alteri iacultate instaurandi iudicii , reique de integro repetendi intra trigiata dies utiles.
Dι Lege Calfurnia Iunιa. OV les ante legem Iuliam suere Cal-
surnia, quae certum Praetorem in urbe dedit sociis, ad quem de rapinis magistratuum provincialium quererentur ἰ ut ejus auctoritate prolusam pecuniam ab iis repol ceret, serente L. Culpurnio Pisone Trita pleta anno DCIV. Lia Mario Censori. no, M. Manlio Cossi sa) Hanc excepit lex Junia , cuius Auctorein Sigonius facit M. Iunium Pennum trib. Heb. Lepido, &Oreste Coss. anno Α. U. C. DCXXVI l. Qua lege praeter litis aestimationem, etiam exilium reis suit adjectum: quod utrumque pertulit C. Cato vir Consularis repetundarum ex macedonia damnatus . όὶ Εasdem poenas Irrogavit de servilia lex, euius plura supersunt capita ex veteri si agmento eruto a Sigonio, e Petri Remia doctis limi unde quaque viri museor quae in per-Petuum ius non transierunt, unde ad solam lantiquitatis notἱtiam supersunt , ut satis nobis sit haee attigisse. Tulit & de repetundis M. Acilius Glabrio, cavitque, ne reus eius legis aut ampliaretur. aut com- Perendinaretur , hoc eli, ne differretur judicἰum. Ampliabant enim iudices, cum in
obscura causa pronunciarent amplius : quod amplius requireretur ad condemnationem ἰcomperendinabant vero, quando , posce
te accusatore, vel defensore , iudicium printraherent, de quo late Manutius. d in Est etiam de repetundis Sc lex Cornelia, nem-m lata a L. Sylla dictatore, qui poenam auxἰt ad interdictionem aquae , & ἰgnἰ , ex eaque de hiice criminibus iudicatum suit usque ad legem Iuliam , in quam ,
'o Ne sub specie mercaturae praedan in proovinciares exercerent
praeter sita , superiorum quoque legum plura capita coniecit Iulius Caesar primo Consulatur se in quaedam vero ex veteribus
immutavit; quam nobis legem omistis ceteris Triboniauus transenis t. Hac igitur lege tenentur, qu I quaestum faciunt ex ministerio, & potestate publica, vertentes eam ad arbitrium largientium, Pecuniamque accipiemes , quo praebeant, vel denegent os
seium suum. f) Eadem lege prohibemtur 3c Senatores navim habere. st Et quoniam haec lax prohibet lucrum ex ministerio pubi eo, ex quo plurimum quis
rem augere pollet suam, aut aliorum, si eam in publica legatione curet e propterea commode cum hac lege coniungetur S. Gquo Legat ἰ ante persectam legationem ne. gociis, vel prἱ vatis rebus obstringi vetantur. h Mini iurium autem publicum negat Cujacius si in accipiendum de scribis,
v Iatoribus, aut praeconibus, aliisve miniis stris magistratuum; sed iis convenire comprobat, qui cuin jure Praetorio, aut Coasulari mittuntur in provincἰas. Hi enimnoa stos tantum, sed tuorum quoque minres, nempe satellitum, apparitorum, comitum, di universae cohortis suae facta praestiobant , atque accrusabantur publice per actorem
ab ipsa provincia constitutum. Huic etiam iudicio subiiciuntur iudices pedanei,
Se quicunque in urbe aut ia provincia iudicia sua, vel suum testimoniumovenduat . ιθ de quotquot ob de nunciandum , vel non denunciandum testinoa Ium a cipIunt . Testimon Ium autem denunciare testificari non senificat, sed diem se te adotestimonio dἱcere, sive praestituta die adserendum testimonium evocare, ut DPtime Budaeus explicavit. cmὶ Hac eadem lege damnatur, quI pret Ium acceperἰt, ut. litem legeret aut mitteret, sentent Iamve in Seratu, aut consilio diceret, in vei accusaret, mi ab accusatione recederet; vel ut arbitrIum daret, aut mutam, aut ad iudῖcandum compelleret. item qui Pre
366쪽
ilo Inducatur ad conj ciendum hominein in vincula publica , vinciendumve, vincirive jubendum, aut dimittendum ἰ vel ob condemnandum reum, aut absolvendam, aestimandamve litem, faciendumve , aut non iaciendum capitIs iudicium , aut publicum negocium. Et qui acceptum tulerit opus
publicum faciendum, taJ frumentiumve publice prabendum, sarta tecta tuenda plus. quam persecta, probata praestita lege fuerint . tbὶ Si quid vero uxores prctvincialium magistratuum deliquissent , ab ipsis magistratibus ratio exigebatur, & vindicta ex S. C. Cotta, & Mess. Cota condito. ce Ae.ne ullam ob causam provinciat Ium
opes exhaurῖantur, nefas est magistratibus, in provincias scenux exercere, filio sponsam parare, atque, ut pro nostro institu to capita omittamus ad extinctae Reipublicae regimen d pert Inentia, breviter
hac lege puniebatur, quὶ munus publice mandatum rumperet, ut prisca locutIone Papinianus a It, id est corrumperet; siqvlidem gerendἰ magistratus causa munus accepisset: nam extra causam magistratus licebat accipere munuscula, dum ne plus in
anno acciperet , quam centum aureorum
aestimationem , te nisi munera ven brent ab uxore , sosrinis, & propῖnoui orbhus, quorum i Iberalitas erga coniunctum a naturali char Ita te provocatur: f) ut non m Irum , si ab iis in Infin I tum liceret accipere . Datum autem contra legem hanc v Itium concipit usucap Ioni repugnans; unde non an is usucapIetur , nisi postquam redierit ad dominum, hoc est, eo unde a magistratu fuerat aversum. IJ Atque inmnes venditiones, & locationes a matἰ- stratibus per sordes pluris, in Inor Isve facias , eadem lex irrἰtas declarat, ne cuiquam luero sit sua potestas: adeo ut nec magistratu lancto. liceat remunerat ἰonem
acei pere ab iis, quibus potestas Illius prosuit ; ne obliqua haec via irrepentibus fraudibus aperiatur e ut contra Bartolum h reci ius ineo iudicio docuit Alciatus. i)In legem porro incidit, non Cui acceperit modo, sed di qui donaverit. S. C. porro prohibentur legati ante obitam legationem negotiis, de privatis rebus involvi , μὶ quod
huc retulimus, cum aptior lacus non Occurrat. Poena huius criminis suit aestimatio litis, quae aliqtiaado simplum erat, alἰquando duplum, aliquando quadruplum , quale
tur actori, five illi, cui pecunia suerat ex
torta invito: n) nam si judicem sua Ipse
fraude corrupisset, repetitionem pecuniae
minime habebat. Postea ex Arcadii , &Honorii constitutione quadruplum illud dividῖ oportuit inter fiscum , & actorem. Ο Litis aestimationem consequebatur de exilium , & aliquando poena etiam gravior , si crimen hoc aliis criminibus esset
implicatum, veluti si magIstratus ob tole- .randum homicidium, aut larem dim Itiendum pecuniam accepisset: ex quorum cri-m Inum varietate judicIs erla ex arcerbaret, aut levare poenas; spin unde s quando alias poenas irrogatas legibus absque ulla exilii mentione invenimus, non propterea debemus exilii poenam censere sublatam, ut ἰnescio quam recte docuῖt Gothosredus iunior . qὶ Etsi enim Inveniamus aliquos hae lege damnatos amisisse ordinem, auto Senatu motos; rὶ tamen & Iurisconsultῖ, a quibus exilii poenam erim Inὶ
huic convenire discῖmus, deportationem ,δc verbera m Inliantur : unde sicuti per has graviores poenas atrocioribus iactis congruentes, minἰ me tamen ab exillo recessum putamus p ita nec per leviores . ubi levius quis deliquisset exilium, quod regulare erat sublatum existimabimus :
367쪽
quasi multis propositis poenἰs, iudicis fuerit eligere digitiorem. A testimonio quoque tum in judiciis, tum in testamentis dicendo talis reus reiiciebatur, ut Paullus tradit: aὶ a quo videtur dissentire Ulpianus, propterea quod in Florentino eodice b deest negatio, quam ei scripturae cum Cujacio reddendam putamus, ac legendum: Eum, qui lege repetundarum damnatus est, ad testimonium adhiberi non posse, existimo. Quam emendationem ex vulgata lectione sumtam tuetur ipsa-met Ulpiani ratio , quae statim succedit, nempe illa: quoniam in Judieis testis esse vetatur, gravius enim est in testamentis, quam in judiciis dicere testimonium: ut qui a iudiciis repellitur, eo sit magis a testamentis arcendus. Frigida enim est illa Iacobi Gothosredi interpretatio, in& a contradicendi studio prosecta , dum exponit, ideo posse in testamentis testimonium dicere, quῖa tantum in iudicio testis esse prohibetur. Quem sensum astingit Ul-pIano invIto, atque ut objectionem ab se provisam effugiat, cogitur negare huiusmodi reos infamiam subiisse, contra perspicuum illum Iuvenalis locum de Mario repetendarum infami judicio damnato, fat. I.
Quid enim salias infamia nummis λ
Absurdius autem v Idetur notus , quod idem addit, eam reo turpitudinem nocui se se in Senatu, & judiciis; at vero la testamentis minime : quasi Iocus addat, aut detrahit ignomin Iam a famosa sententias a Quae solatio minus idonea videtur. Non migrat iudex legem exilium irrogantem, qui ob aliud delictum atroeius aecedens verberibus eastio. at, quia delictum levius delicto atrociori xbsor. betur . Contra . Omnino legix terminos, excederet iudex, qui lege quibusvis repetundis exilium minitante. in quibusdam poenam leviorem a d. mitteret. Quare eo potius decurrendum est, ut dieamus, ipsa lege Senatores a reliquorum ordidum hominibus distinctos , 5e illos Senatu motos , hos in exilium mistas fui sie. la I L. 1 f. m de tesu. c. L. ao. f. s. F. tes . fac. t a Distinctionem hie maluit Lyne verus z quam
amen admittendam negat Sehultingius in taeri ρν d. ref in. με. 34 . Et potest ratio Ulpiani ex utraque sententia intelligi. Possunt enim verisba eius . eaonIam in i dieio test, ese veta r. Et a firmative se accipi , QtioAiam .n iudieia tau itim tesIs esse vetatur , dc inserta negativa, QMois niam in Itiatrio traii es. non vela vir , a iudiciorat quam a maiori duci argumentatio ad testa isemel tota vita susceptam. Porro et Iminis huius persecutio morte non extinguitur. e Sed adversus haeredes etiam durat abis latae pecuniae repetitio, & quadrupli multae tantum intra annum a morte rei, etiamsi anta sententiam, de litem contestatam decessisset, ac de hoc judicio intermisso, Se postea contra haeredem redintegrato me in
minit dὶ Plinius . Neque in magistratus tantum, sed de in comites dabatur, se in acnon licebat, nisi post depositum magistratum accusationem instituere, ne provincialium importunitate magistratuum jurisdictio turbaretur. CAPUT XCV. Ad legem Iuliam Peculatus, de Sacrilegis, ct de residuis. AC lege quidem repetundarum PrIvata
provincialium pecunia repetitur ab avaris magistratibiis : M si quando iidem publicam pecuniam averterint , repetit Mper legem Iuliam peculatus . Ante Servium Tullium, qui, Plinio teste, primus, aes emgie ovium boumque signavit , g Se ut aliqui volunt etiam argentum, th Romani precium rerum in pecudibus constituebant, aut bobus: ut iis pro crimine multarentur, dc vectigalia penderent. Unde surtum pecuniae publicae peculatus dici, tur , tum quia, pecuniae nomen a pecudevenit; tum quia criminis initium a raptis pecudibus extitit; tum denique , quia inultam in pecudibus antea persolvebant. Est igimentum, tanquam ad minus . Viditur id Iauthius. qui etiam obtervat. Negativam in Vulgata Iezi, oc ante Cularium iam Atoni placuisse , postea Donello Ac Elberto Leonino. Eadem vero negatio deest in libro Tusco, nee causa suppetit, qua te auctoritatem optimi exemplaris deseramus , im. primis eum Ulpianum tanquam Paullo contra rium addueat Scholiastes Βασιλικω, ad x tit. 1. s. ss . lit. o. or pag. Is s. fit. I. Ulpianus enim benignius letem aee episse videtur. Insam ain versu Iuvenalis infamiam facti, seu quod is dedecus significare potest.
368쪽
tur crimen hoe futurum pecuniae pubilis, de rerum sive Populi. Rom. sive Caesaris t a J nam res cἰvitatum abriἰ aet one remistebantur, cum haberentos pro rebus privotorum ἔ b) constitationibus tamen Pr Inci, pum si quici et ritata dux surripiebatur . ad peculatum redigitur. c initio crimen hoc nulla certa, & perpetua , script aelege , sed ubi usus veniret , rogationibus ad populum latis , cognitioneque Praetoribus, vel Consulibus mandata vindicabatur. Ut proditum de de Lucio Scipione Asticani fratre, atque aliis, qui secum eadem suspicione criminis involvebantur . Iudicium enim datum fuit in eum , qued diceretur me uniam meis causa a Populo Romano impetrandae ab Antiocho accepisse , illam quae . minime in publicum retulisse. Deinde
Syllae fortasse temporibus d eriminis hu
ius perpetva quaestito in Praetore certo suit ἱnstituta. Legem postea tulit C. Iulius Caesar , qua plura criminum capita comPr hendit , nempe de peculatu , de sacrilegio , & de residuli. Peculatus igitur Crlmen incurrit quisquis . aut rapit ipse , vel intercipit, avertit, aufert, inque rem tuam vertit pecuniam publicam, sacram , rei ivgiosam, & in aurum, argentum, aes Publi cum deterioris aliquid materiae confundit, aut alteri, qui hoc meditetur , praestad operam suam. e De quorum omnium in republica impunitate, ae lieentia suis temporibus his verbis conqueritur M. Cato L. f) lane vehementiis mis r Fures privatorum Drurorum in Dero, atque in compedibus atatem a. Iunia, fures puHiei in auro , atque in purpura . t Non incidunt in legem, tamen
a 3 I. s. Me. ff.' ad Ies. Ia . peeus. l. obperuncam 834 ff. de sext. i uir libi L. eum q- χο. F. M V. I. . i a Debetur haec sementia. losiae, probaturque maretio Ac Cuiae io . Separantur quoque res ei vitais ara, tanquam res universitatis , a rebus publieis inti a s. D. de V. S. neque tales proprie dici possunt unde e ciniectura nascitur. Papinianum Ius vetus se exige, non Costitutioqes Principium . bd qaia mirum Constitutiones T calami ac uadriani , . qaibus furtum te tam civitati ad Eeculatum rea uitur. Pῆ-
Iaui Gra-μ. ii, qui pecuniae publicae ab se captae perieulum in se ipsos su scepere e quid opus esteiani, aggredi lege illum, qui propria oblI-guibne arguitur , ac sua fide ad restituti siem urgetur λ gὶ Quamobrem Labeo pecularum definivit pecuniae publicae, aut sacraelaturum non ab eo iactuna, cuius periculosuit. h) vartis autem exemplis a Iuriseeonsultis pecuniae publicae surtum declaratur, de peculatus crimen extenditur ad eum, quἰ operatur In cudenda moneta publica, de publicam notam argento tion publico imprimat , aut signo publico furetur Impressam ; si Aut ex commentariis Caesarianis argentum , aureumve averter id , aut refixerit ἱ vel immutaverit aeneam tabu
lam , ubi vel publicae leges, vel agri publici forma describatur ; aut public
rum tabularum InspicIendatum , vel dein scribendaru in potestatem intulla eius secerit, qui ei re I praeest, quod Senatus cem fuit'; lὶ aut minorem pecuniam , quam locationis aut venditionis pretium fuit, in tabulas retulerit; mὶ aut ciui ex publiea
praeda quid subtraxerit; n, aut qiii se fi
sci creditorem simulaverit, ut pecuniam a debitore solius fisci auferret, nam qui a d bitore fisci, se suo exegerit, restituere quidem fisco tenetur propter illius privilegium :peculatum tamen minime admittit . o Criminis huius poena interdictio erat aquae ,δe Ignis: postea vero deportatio, in quam
ea interdictio migravit; s p in insuper de
quadrupli condemnatione reus urgehatur ε
aliisque poenis ex arbitrio iudicis εὶ de
pro delicii gravitate per Principum constitutiones ad extremum usque supplicium
eamus, eum omnia se re dis initatis magis 'tram
369쪽
paaiebatur . la Eaedem meare teneat &sacrilegos, eos nempe, quἰ ex publicis saricris quid abstulerint. Etenἰm qui rem Privatam rapuerit e loco sacro , iure civili per Antonini rescriptum non poena sacri legit , sed actione surti tenetur e quamvis alter iure Pontificio constituatur e quo etiam rei profanae furtum e loco sacro ia
tentia, utpote sanctiori, haud longe abiere veteres r quorum viaione sacrum erat quidquid custodiat Deorum concredebatur sac fidem numinum videbatur in suspici nem adducere, quisquis surando rem eam, frustrarent spem dominorum: unde senex
Plautinus in inluc te Fides novi si me, ct ero te reave sis tibi, Ne tu in me mutaris nomen , se hoc
no ad re fretus rua, fides, fiducia.
Pro re vero sua prInc es nomen , crimenque sacrilegii extenderunt aliquatenus ad eos , qui principum iudicium , Ec aue
vitatem In controversiam vocant, aut ambigunt , an Imperator dignum hominem Hegerit ad aliquod munus . d, Constitutiones quoque Princἰpum Imprudenter , vel industria vIolare 1aeri legἰum ducitur equod multo aptius ad legum divinarum
corruptores ace moritur .' perperam enim
Duarenus Ieres divinas exponit Constituriones principum; vis hoc sensu enim acet-PIantur aliquando; tamen lex prima Cod, eis is erimine sacrilegii , in qua vers mur, pertinet ad Ipsas Dei leges r quia in C. Theodosiano lex eadem collocata reveritur in rit. de Episci or Clericis let. as. Unde recte Culaei ux de legibus diviais id interpretatur . Qui coniugientem ad Ecclesiam per vἰm abstraxeris , sacrilegii damnatur , se dc quὲ eius , unde originem dueit , administrationem provinciae
Petit r quamvis hodie hac in re lenius a.
pecuniam publicam non in eos usus contule ris, in quos attritata Mi fuerat, & is apud quem quantitas aliqua ex publica emtione, iocatione , aud administratione supersit, quam vel prosteri, vel in publicas rationes referre neglexerit, aut professam, relatam ve ultra annum apud se habuerit: isque uti Duarenus explicat verba legis, a) printer pecunἰam ex celiquatione inserendam , tertia insuper eius, quam debet, Parte mul latur: alii triplo eius , quod debet , muNἐandum censent, praeter debitam pecuniam restitutam . Subtractae autem Pecuniae r petἰtio ex hac lege transit etiam adversus ih haeredes. Denique peculatus crimen aut ICtus tradit, ante quinquennium admisesum non est amplius objicieadum. ii
Ad legem Iadiam de Annona. Publἰcae quoque C. Isius Caesar ut
litati prospexIt lege in eos latas quo Tum dolo annona , nempe frumentum , inum , oleum , panis, caro , sal, di semilia victus elementa cariora reddantur equique ob eam rem societatem coierint, &conipiraverint , quo vel iter vectoribus ab
urbe averteretur , vel naves , nautaeque detinerentur , Ruique annonam quoq-
modo vexant , sue subtrahendo, sive tu primendo , inopiamque rei cibaris Inducendo , ut Publica egestate privatim ditentur.' iique a Dadrano quodam, sorte huius Ieterriniae artis prioripe , Dardam
rii nuncupantur . t ι Eadem lege fi
cluntur L ii, qui fraudulenter in anno ad administratione veriantur , sive praesectus Ipsius annonae, sive praefecta urbis et m Et quoniam per hoc judicium publἰeae n. cessitati . communique saluti consulitur , delationes mulierum, & servorum recipiun
370쪽
mnantur ἔ aut si negotiatores sint, negotia-itione interdum interdicuntur et aliquando
relegantur , de si umiliores fuerint , ad opus publicum dantur: poenaque pro gra
vitate delicti variatur. ba CAPUT XCVII. Ad legem Iuliam Agrariam, sive de
ANmadvertendum quoque censuit C. Iulius Cesar in eos, qui, submotis agrinrum terminis , iura conturbant, miscentes, atque confundentes dominia privatorum, finetque obscurantes, quominus internoscantur: quos multavit quinquaginta aureis in
singulos terminos motos; permio euilibet ex populo accusandi iacultate. ce) In servis vero Nerva poenam exacerbavit adjecto ultimo suplicior nisi dominus velit multa In se suscepta servum suum liberare , si ter-mInum exarasset , aut eiecisset.
CAPUT X m. Ad legem Iuliam de ambitu.
Nihil vero fraudum earum , quae superioribus legibus coercentur , sormidaturi sumus a magistratibus , si ab illorum creatione fraudem omnem amovebimus ἰ ac reipubl. gubernacula deferemus ad meliores , iustis liberis, incorruytisque comit Iis . ideo legum omnium utilissimae sint leges adversus ambit Iinnem latae : per quas cavetur , ne in bonorum petitione virtus a pecunia , prinbitas a calliditate , ac meliores a deterioribus , de more superentur , neve dignitates don Is obtemperent, ac per largῖ-tioises promit sonesque suffrag orum libertas civibux erἰpiatur Meritorum ea imtestimon Ia , non remuneratio largitionum
oportet esset suifragia . Qui tribus igitur clam divisa pecunia corrupisset , populi quae voluntatem donis emisset , eum pluri' hus se audulenter coeundo, & homines coninducendo, ut reiecta competitore suo magiis stratum adipisceretur, lege primum Triboenitia Poetilia , deinde aliis vario tempore usu poscente prodeuntibus, Baebia nempe, Maria, Fabia, Cornelia, Calfurnia , Tullia, Aufidia, Licinia, Pompeia, &postremo Julia, plectebatur interdictione id aquae, di ignis; primo quidem per decennium, postea vero perpetuo'r 8e honos a reo simul cum tribu, veluti suspicatur Manut Ius, ad accusatorem transserebatur. Ex
quibus legi x tantum Iulia conjecta est In libros iuris, postquam enim Tiberii tempore suffragiorum ius a populo ad Senatum devenit , ut ab Senatu facit Ius ad solum principem redigeretur; te Harum legum auctaritas prorsius concidit; quis enim argueret legibus facta principum ; Hinc &de lege Iulia satis mentio est in Digestis .. Auctorem habuit non Iul Ium Caesarem solum , sed & Augustum , qui Fabianis fleScaptiensibux tribulibus suis singula millla nummum a se dividebat comitiorum die, ne quid a candidatis desiderarent, ut M.tonius tradit e s f atque Inter allax pomnas per quinquennium interdix;t magistratus petitione reis huius eriminis . ta Ubi
vero principes magistratus creationem a curam suam revocaverunt, lex ambitus Iaurbe cessavit , mansitque Iaatum In. municipiis, de municipat bus honoribus, ab honoribus autem urbanis , ut hoc vitium a. besset, satis fuit pellere avaritiam ex aula principis, quod conatur Iustinianus In Novella s. Loco autem interdictionis aquae , de ignis subjecta est deportatio, quae Ianquam ex lege Iulia de ambIta ex constitutionibus principum h impendee iIs,
qui defuncti muneribus ea continuant aut repetunt ante redditam administratIonis. suae rat Ionem . Minor vero ambἰtuς poena minori , nempe pecuniaria multa centum aureorum cum infamia ex Sen,
tusconsulto coercetur r i in quam incuserit is, qui contra legem amblius inmun c
Occupata Republiea ludicum ambitus, mi vanuit, non quod a principe abse isse dignitates Compararent homines . sed quod administri eo- a uir , qui saepe liberti di eunuchi erant , dei venditis muneribus extra ordinem runitentutialdi Dion. Ira. . pag. 1 f. s. 3 sigon. de suilla. lib. a. eap. ae, si in cap. 4..is i Dion. II, 3 . p. 3 3 M Lὸ aen. c. ad IV. yae . de am/. MM C Iac..t i I t. an. s. r. ff. ad Jat. do a b.