장음표시 사용
371쪽
cipio magistratum petierit , aut sacerdotium. Qua lege damnatus amissuin gradum repetit , si alium ejuidem criminis in judicio convicerit quod ex lege Callamia descendit . ca) Senatusconsulto quoque ad hane legem edito punitur, qui novum vectigal instituerit . tb CAPUT XCIX. Ad Leges Iulias Iudiciarias. LEgibus autem Iuliis, quae iudieiar; ae dicuntur , ambitus damnatur accusator , aut reus, qui domum judicis ingrediatur, constituta multa centum aureorum fisco inferendorum .' c) cui adjiciendum ex Dione , iisdem legibus fuisse cautum, ne iudices domus alienas introirent. di His autem iudiciariis legibus emendabatur sorum, de judiciorum disciplina regebatur , pluribus quidem capitibus i quorum quae ad nos Pervenerunt, post Antonium Augustinum recensuit Brisonius. se Ex his autem legibus Callistra ius docet , minorem XX. annis iudicare non cogendum , neque compromittendum in eum neque permittendum , ut qui judex est, arbitrium in se recipiat ejus rei, super qua iudex est constitutus , curetve, ut in se compromittatur. Facultas etiam prorogandae jurisdictionis consensu partium ab iisdem fluxit 1egibus. g Quod vero pertinet ad publica judicia . vetabant leges Iuliae , unot a J L. aen. s. a. ff. ad Ieg. Ial. de amb. b I eadem tete at e I I. an. ε. V m ad te . I.I. de amb. t da Dion. lib. Φ.le felere. antiq. 6. Np. 7. Gell. lib. 23. NU. . F. d. reeept. I. t. Ilv I Uude mira dubitatio consul totis interrogantis Ulpianum , an valeat sementia a minore xxv. annis iudiee data, quae proponitur in L. 3τ.D. de Re iudieat. , qui Ulpianu 1 aequitatis obistenta sententiam eius tuetur, modo octodeei mannis maior sit. Quod non est eontrariam definitioni tegis: Iuliae , quia in hac quaerebatur , quando cogi quis possit ad Iudicandum . cum Ulpianus respondeat . , qua a latentri quaat se tentia iudicis xxv. annis In in*ix, Cons. Illustris van synhelabo λ. eis tib. m. cap. 17.
tempore de duobus reIs quem quer nIs suarum injuriarum causi : h in qui enim
periequuntur injuriam suam . ii non llus, sed levandi doloris causa defeendunt ad accusandum i contra vero delatores, quorum improbam sedulitatem in aliis vexandis coercere lex Iulia voluit: unde certum praescripsit numerum, supra quem delatoribus eodem tem re non liceret accusare .
Ac Venuleius quidem tradit , praefinitum duorum fuisse reorum numerum: cuius in verbis Cujacius mendum irrepsisse, merito mea sententia suspicatur: cum lmperatores ώὶ tradant, tertiam accusationein eis, qui duos reos detulerint, non esse a lege permisiam. Unde, ne interpretum vaticiniis involveretur , ita legendum
censet Venulei locum , l ut pro dα
bias reis substituatur tribus reis, nempe
ita et Lege Iulia publicorum judiciorum
Petrer, ne eodem tempore de trians reiι
quis quereretMr, nisi Iuarum i Huriarum causa . Iisdem judiciariis legibus constituebatur , ne quis adversus amnem , vel cognatum, aliosve, quibus pietate obstringimur , veluti parentes, patronos , Ii ros , libertos , Invitus testimonium dicere compellatur . t m Item ne reus , qui adversus novam accusationem vel e rem ejus delIcti absolutionem opponit , prius accusetur , quam per sententiam de prioris accusatoris praevaricatione constiterit, ex qua deducantur, illum per fraudem eiiugi sie iudicii se peritatem , tum
I Imo singulorum . Ait enim, eodem termpore de duobus reis queri non pose, rum contra Macer in L. g. de Aeens eos ab accusando removi eat . qui duo iudicia adversus duos reos subscripta habent, & Imperatcites Dioc Ietianus Et Maximi nus in I. I s. c. de his, qui MeaDνe non possunt. aecusationem tetriam ex rationibus iuris interdictam memorent. Quare duorum reorum numerum praefinitum fuisse, censebat Cuiae ius. & lege Iulia cautum putabat. ne quis de tribus simul reisque Ieretur . Culacii sententia veris milis est, quam
res cum Lycvero intelligere possimus de accusatione duorum super uno eodeinque et i in De. ritu
quod in niuita lepe quicquam est . quod hanc distinctionem suggere possit.
372쪽
enim lἰectit vetus iudicium, praevarieatione sopitum, nova delatione suscitate. a Item cavebatur, ut qui reum detuli stet , locum delicti, personam, & mensem de
signaret. b Eaedem leges iubebant , ut
si servus capitali crimine postularetur, dominus, vel eum sisteret, vel satisdato pro-m It teret sive per se, sive per extraneum, is illuna stiturum, cum usus exegerit; ac si non defenderetur servus, vel non ita sisteretur, In carcerem conjectus, cogeretur ex vinculis causam dicere. c Hoc loco etiam recenseri postulat S. C. quo cavebatur, ne quisquam eorum , a quibus quid ad utilitarem fisci peteretur, alia instrumenta delatori, sive accusatori edere compelleretur , quam ea , quae pertinerent ad causam , ex
qua delator aceuset. dὶ Iisdem legibus ,
etsi nullo amaore . adicribit Brissonius , quod legἰmus in libris rhetoricorum ad Herennium , ut scilicet in publicis quastionibus reo petente , iudicium de accusatore fiat: liceat illi accusare nec ne. Cum au tum reserat Suetonius; Caesarem suscepἰste constituendorum iudiciorum curam, eaque reiectis tribun Is aerariis ad Senatores, &Equites redegisse; recte meo iudicio leges hae iudiciariae Celari dictatori ab Antonio Augustino tribuuntur. Sed & plura alia S.C. possunt ad has revocarI Ieges , nempe illud, quo permittitur, ut excusationes absentium In erἰminum iudici Is allegentur; leex iusta causa sententia differatur 2 propterea quod neque ad persequendum , neque ad depellendum crimen procurator admittitur. e) hem, ut permittatur mulieri salsum testamentum accusare, fi suam vel suorum injuriam persequatur, ut exponit Cu- iacius, quamvis regularIter mulieres a publicis causis arceamur, Et iisdem ex egibus arbitror conceptam fuisse formulam
InserIptionis libellorum hIs verbis et εὶ is rud illum Pretorem vel Proconsulem Lu-cιus Titius professus est, se saviam lege Iulia de adulteriis ream dinerre , quod
dicat, tam cum C. Sejo in cι vitate ilia,
domo illius , re erisse illo. Cos. illis adtiι- terisim commisse. CAPUT C. De Lege Cornelia de Falsis , s ad S.C. Lι bonianum , Aliaque ad eam Aceria. Post leges Iulias progrediamur ad ea crAmina , puae legibus vindicantur Corneliis, exordium ducentcs a lege Cornelia de falsis, quam scuti & rcliquas tulit L. Cornelius Sylla Dictator, simul cum iere tos lamentaria duc bus cXplicata crpitibus:
quorum altero te sarrenta confirmabamur c
vium Romanor. quἰ apud hostes dic ederent; altero fraudes prac Idebantur ilicium, quites antenta viliassent, delessent, isnovissent, Inter veitissent, resgnassent, recit allent d lo malo , corrupillent, intercepi lic nt, aut a se facta supposuillent imagine veri si audem adumbra tes. Quod caput ortum eccasone testamen tot um , comprehendit etiam falsi omnIa Instrumenta, & quaslibet vitiatas , aut adulterinas scripturas ἰ imo iniet pretatione sapientum, vel auctoritate Senatus aut edictis , & conflἰt ut Ionibus Piiii cipum productu ni fuit ad facta , dictique omnia, quibus in aliorum incommodum , aut subtrahitur veritas, aut Lbscuratur .
torem ccxtum Sylla constituit . Quatuor vero S. C. supersunt, quibus aliqua crν mina eam ad legem revocantur. Pr mum
S. C. Libonianum sub Tiberio conditum Statilio Tauro, & Libone Coss. ut ex Uin plano comprobat Cui acius, i dissentie n.
te Hottomanino, qui S, C. hoc revocat ad Adr Iani tempora, Torquato, Sc M. Aunio Libone Cost : Opressima suit hoc S.C.
ex edicto Claudii Neronis, a protomo
1 I. lihelierum 3. de πιι . . Oscript. ibo IV. de pabl. laedit. I. . tis. I . i. 7. in n e naννat. c. ad i. coνn. de fal7. Hatti . de crimis. hoc tit. Ulpianus οὐ aacterem collaet. Deum Mosaia. tia. d. Ialso ten. 8. I. Di i st a. t. cernet. δε DV. imo se Neronianum diceretur, exempl. Senatusconsulti Neroniani , cuius mentio arua Ulpianum ou . ti. Ae Aprilis Neronei & Romae Neropolis apud Suetonium in Nerone e. s . orto Divus dicitur Claudius , cuius est edictum, Neronem autem inter Divos re a tum esse non novimus, hostem puta a sera tu iudiea inn: de quae si tum ad lappyicii in n ore malorum . quam
is . ut memoria eius coleretur, a Io alu conis
374쪽
Cossi adversus eos, qui ob litem, de advocationem instruendam, testimoniaque cogenda pecuniam acceperἰnt , societatemve coierint, aliove modo ibis obstrinxerint . ta) Advocationis autem nomine venit, quidquid ad opem serendam, aut finem faciendam in judicio comparatur. Quartum Senatusconsultum iactum est duobus Geminis Cois. quo legi Corneliae de falso subjiciuntur, qui dolo malo adversus innocentem conspiraverint, de in illius periculum societatem inierint, ut eum in judicio accusarent. Unde iudicium ex hac lege datur in eos, qui accusatorem excitant adversus aliquem , de delatorem submἰttunt in causa etiam pecuniaria, b) ubi non corpore, sed Pecunia reus multatur; le in eos, qui ob denuneiandum testimonium, hoc est ob evocandum, cogendumque ad testimonii dicti nem , 8e remittendum, aut dicendum , vel
non dicendum μὶ illud pecuniam accepe-verint, iudicemque corruperint, d)produxerintve falsas constitutiones, te aut edicta publice proposita dolo malo ia duxerint, cor xuperint. Item hac lege animadvertitur de in eos, qui aliquid fraudis commiserint in ratiouibus, tabulis, literis publicis, quo
verum celarent, interverterent, obumbrarent; uin aut per obrem Ionem quid a principe impetraverint, vel a Magistratu ex rescripto Alexandri Severi; αὶ aut nomine Praetor s literas falsas reddiderint, edictumve falsum proposuerint. Item qui duobus Insolidum eamdem rem di versis contractibusveadiderit. i Iudex etiam, qui contra
princἰpum constitutiones, & ius palam pro- Positum Pronunciat: de qui mentita iudicis amicitia , de familiaritate sententiarum eventus vendunt, aliive cui negotio nomen illius praetenisunt, eadem lege plectuntur .
Non solum enim scripturirum, sed&
cuiusque rei falsitas in hujus legis iudicium deducitur; veluti si quis fraudandi an ἰmo aes
inauraverit, aut inargentaverit , aut Pro preeiosiorὶ metallo minus preciosum subjecerit, ι aut salsum partum supposuerit :quo Principum constitutiones legem Corneliam porrexerunt . Fraudem enim natureae societati humanae facit, qui nisi ἰae sa- miliam inserit alienam. mὶ Cujus facἰnoris non publica est accusatio, neque ad quemlibet e populo pertinet, sicuti pertinent alia ex hac lege crimina, sed tantum ad parentes, qui nulla temporis praescriptione ab accusando repelluntur. snὶ Nec opus est, ut ea quaest o ad pueri pubertatem differatur: praesto en Im semper creditur esse mater , quae naturali charitate ac proprio pudore satis ad causae defensionem incitatur.' οὶ maxime cum de suo capite mulier periclitetur. Ad hanc etiam legem spectat crimen eorum, ἰqui signum adulterinum faciunt , sculpunt, exprimunt, vel verum amovent ,
aut iam impressum resignant, spin aut alleis num chirographum imitantur: sqὶ aut qui per fraudem In alienam familiam irrepunt,
insigne genti litium , Se cognomen alterius assumentes , aut imponentes, asseverantes si-bἰ salsum nomen trὶ dolo malo. quo aliquid non suum possideant, intercipiant; nam si
fraus abiit, liberum est nomen, aut cognomen, aut insigne mutare, suumque genus alia imagine significare, s quod Reees Galliae ter fecisse, Cujac Ius tradit . primo enim tres coronas habuere , dei de lilia innumera , postremo ex constitutione Caroli VI. lii Ia tantum tria . s t in Porro Traianus edἰcto suo legem Corneliam ejusque poenam produx t ad eos, quὲ mensuras publicas cujusque generis probam
375쪽
tast lucr ἱ Ωἰ causa corrumpant, a a Pande-xibus utuntur ridulteri ais, a) lege quoque Coraelia plectitur, qui se pro milite gessit. vel illicitis inlignibus est usus, aut iter sedit, sive, ut Iuriscoasultu ait, viam commeavit filio diplomate, b) nempa literis tractariis, quas Princeps dabat mi sis ab se, aut evocatis, ut in cursu publico vim omnelia, aut molestiam evitarent, & stativis , mansionibus, aut diversoriis eodem in diplomate a licriptis, & imperatis utereatur. c) Mulier porro neminem hic lege accusare potest, nisi ipsius mulieris intersit. Quod Senatusconsulto ad lianc legem cau
tum fuit. id Quamobrem si pupillus fallis
iasti umentis in iudicio Wictus fuerit; Alexander Imperator censuit non a matre, sed a tutore, vel curatore, quos habeat accusa adusa
VDum nulla ex fraude damnum fert
Respublica maius, quam ex alu'tera. tione monetae; vitiatur enim sanguis, unde nutritur, a quo simul corpus omne P trescit. Cuius criminis ea est gravitas, ut Praeter communem de falso, peculiarem a
Sylla legem expresserit, quae nummaria dicitur Aston o Pedianor te eaque leae-tur. qui dato malo pretἰosior I metallo deterius insuderit: D ut si quis argento publico, aut privato aes admiscuerit, aut aeriplumbum, quod crimen Tacitus Imperator g eapite punieadum duxit, adjechab aci. rum praescriptioae: quod & ad legem qaoque Iuliam peculatus trahitur; nec mirum, si unam idemque crimea pluribus legibus subii elatur. Item qui monetam atto derit, raserit, falsave imitatione imigin Isadulteraverἰt ij aut solidi di orb3m circumciderit: ex his eaim liberi quidem ad
bestiaes damnantur , servὶ capite punἰuatur. Solidum porro vix demum past Dio. eletianum sui te pro nummo aureo acceptam , docet Sciaiger: haud admodum re
pugnante Iacobo Gothostedo. Quibus
fraudibus quisquis opem praestiterit, damum. ve praebuerit falsae monetae percutienda , aut verae adulterandae, abradendaege, in eamdem incidet legem. Quapropter non licet percutere aut si3nare manetam extra Iocum huic operi iustu publico destinatum e qai locus moueta dicebatur communi vocabula cum percusa, dc signata materia . lὶ Uerum sieati nefas est, ad alterare pecu iam, itaque minime, licuit, probos nummos Pria-eipis vultu signatos ob eam causam re Probare, quod i inago Principis m Inore Orbe circumlcriberetur nam dc ad eos , qui Pro bam monetam recusant, poeaa Iedis Corneliae, teste Paullo, extenditur. γ) Pondere namque oportet aequali monetas consistere, non forma spaciove imagiais, π Constantinus autem sce aeratores , sive nummularios , aut collybistas, apud quos pecuniae permutabantur , quibusque permutationis pretium, quod collybum dicuat, adjicebatur, flammis damna git, si vel veterem monetam veterum Priacipum vultu signatam reprobalsent , vel minoris aestimassent, ut collybum, sive pretium Permutationis augerent. Nam ne avuitia seeneratorum , quae nunc in pecuniae Neapolitanae pedimutatione grassatur, modum.traaliret , statu ruat suis coastitutionibus Principes atque definierunt permarationis pretium
Sc mercedem collybillarum. . o b Porto Eaa legis Corneliae de falso , si nummariam excipias , quae ultimum supplicium statuit , est regulariter deportatio , bothurumque omnium publicatio in liberish minibus; in ser Tis vero vitae privatio , ut docet Marcianus p ct ut eximant rtamen ab hac regula graviores aliquot , aut leviores c sus, quibus pio delicti rλ-
376쪽
tyone , vel exacerbantur poenae , vel leniuntur . Etenim falsi testes, quorum im probitate innocentes taὶ capitalem sententiam subierunt , vel tabularii civitatum , qui suis fraudibus falsas immunitates tribuerunt , se in aut qui alterius concutiendi causa militiae , vel ordinis insignia libiusurparunt , vel falsum partum seb subjecerunt, morte damnantur: liberti vero , qui se pro ingenuis gesser Int, lenius nempe infra deportationis poenam puniuntur . ne leviores cases aliquot attineam , qui iudicis permittuntur arbitrio . dὶ Claudius enim reo cuidam hujus criminis manus praeeldἱ jussit. teὶ Similemque poenam inflixit Alexander Severus , incisis digitorum nervis.
CAPUT CII. De Lege Cornelia de Injuriis.
Non solum vero praecidit Sylla fraudes, sed plen Iori ac Ione a civibus
avertit iniurias. Quamvis enim actio ea descenderet etiam ex lxgibus XII. tabul. &ex edicta Praetoris; tamen obscurἰus, m L nusque distincte proponebatur. Unde lex cornelia procestit, iniurias omnes comprehendens manu illatas , atque , ut
scribit Culae ius, s gi atrociores. Ex qua in eos actio dabatur , qui pulsassent aliquem , Ae verberassent , aut In domum alIenam irrupissent , s b, vel fraudulenter per tegulas, aliove modo se direxissent ; unde directarii appellantur . Quorum au res facinorum Ita extra ordinem puniuntur , ut in exilium , aut in metallum, aut in opus publicum damnen
tur : si ad iudieis est hodie pro gravitate delicti poenam definire. O Ea lenique
lege repellebatur a iudicando actoris gener, socer, vitricus, privignus, sobrinus . mn suo alius proximior , stJ Sc patro-
O t. r. c. de immuna nemare need.
nus. DIstinguit autem lex Cornelia publationem, & verberationem : verberat Gnim, qui cum dolore caedit, pultat vero , qui sine dolore , ut ex Ofilio docet Ulpianus . m) Domus hac in lege accipitur pro domicilio quolibet, ubicunque quis moretur sive in proprio . sive in condueto, sive In villa, sive in hortis: ut si dominus fundum locaverἱt, non dominus aga contra illum , qui fundum introivit , sed colonus. cnὶ Porro cum quaereretur , an pater possit ex lege Cornelia injuriam auiosam. acceptam vindicare ἰ placuit non posse: verum filium quidem habere actio nem ex lege Cornelia, patrem autem praetoriam injuriarum p adeoque liberum effestio , ex.hae lege agere, ut neque cave re cogatur patrem rem ratam habiturum .
o Illud consultissime fuit hac lege Introductum , ut liceat actorἰ deserre jus iurandum ut reus juret Iniuriam sese non fecisse : quo actor Is existimatio redintegretur , & reus iudicio eximatur . p 7 Duplex autem eadem lege nast tur Mistio, criminalis nempe , quae poenam i rogat reo, q) quaeque, docente Culaeto publica erat accusatio ex causis ,n lege Cornelia contentis, dc civilis, quae a reo aestimationem resposcit iniuriae. s r Quas actiones qui non distinguunt, valde sese in volvunt , & in earum tempore definiendo digentIunt: eum suile di scordia componatur, si crῖmInalis a civili separetur . Intelligemus enim illam, utpote poenalem, esse annuam , hanc vero peFpetuam a quippe civilem. Quae vero a scripto veniunt iniuriae , hac etiam lege vindicantur: qua intestabi Is este jubetur , si quis librum in alterius infamiam conscripserit, composuerit, ediderit, etiamsi alterius nomine , vel absque nomine horumve quid faciendum curaverit: ιὶ & Senatusconsulto ad hanc legem condit Io subjiciuntur poenis legἰs, qui adversiis aliquem iniuriossim quidquam dixerἰnt , aut epigram-
377쪽
irrata live Iuseripiloaes , at Iudve quid etiam line scripto, de voce . veluti picturam in alterius ignomIniam protulerit etiamsi nomen illida, in quem tactum fuit non adjecerit. aὶ Nam si addecisset , puteret etiam communis actio iniuriarum ex legibus Xll. ta L , & ex edicto praetoris. M Nec poenas effugiunt emtores ,& venditores harum peltium , dc descrimores : in qua omnes per Inde atque in auctores, & ia eos, qui auctores sollicitaverint, de impulerint, itemque & In iblos, qui vulgaverint , nec statim inventa scripta combussissent mea a capitis a principibus cotulit uitur, tanquam ia auctorem illius. ei Serva autem qui assecer It aliquem iniuria , graviorem poenam lex Cornelia , sed extrε ordinem minitatur: cum vetue rit Sylla, servum inter iniuriarum recipi
civium; alix tex It vitam ab insidiis sceleratorum hominum , quae a pyellatur lex Cornelia de sieariis, & veneficiis ; &quamvis ali Ix armorum generibas vitae hominum appetantur; tamen quia siccae usus commodior erat, & ustatior, ab ea legem placuit appellare . Est enim sica parvus ensis, ac retortus, te qui sub vestibus iacit Iux latet, instar Persie I acinacis ἔunde a Cedreno definitur μαχαν- ιυρά α φερου. κρυφη D 3c ab Athenaeo aprorum dentibus comparatur Iὶ quibus brevibus cultris, ae elux Is tractandis aperto spacio non erat opus I ideoque facilius homines iis peribant I quo magi L usus interdicina. tur ab antἰquissimis usque temporibus . Plaut Iux enim in Aulularia: Au tres vi.
ros ego deferam tuu/m nomen C. Quamo-orem. E. Quia cultrum habes. C. G. Mum decet.
l. Cie. v vesemb. in parat. Metit. n. r. II,3 Sigo n. de iudic. lib. a. cap. 3 o. ivl I. r. f. a. i. in . . ad i. coroe . de se l. inde
Accuciturum se minatur Euclio coquum, quod cultrum haberet ἔ coquus vero respondit , sibi ob culinariam artem non elle interdictum . Atque hominem sine caedes vetustissima aetate XII. tabul. legibus , & lege Sempronia per Gracchum lata vindicabatur. hὶ Lucius vero Syl. la dictator anno A. U. C. DCLXI. legem tulit severiorem de sicariis, veneficis, parricidis , una cum lege de fallis 2 quorum criminum perpetuas quaestiones sub quatuor praetoribus instituit, ut colligitur ex Cicerone in Verrem . si Quae lex eaedem quamlibet a quocunque ortam , sive a pinbere, si ve ab impubere, dummodo doli ca- pace. atque in quoslibet sive liberos, sive servos, sive peregrInos, sive infantes . lὶ de quibuscunque armis editam coercebat: nam Homerus etiam Infantis caedem
ανύροκνα Gar appelIat. Heribit autem Iurisconsultus , nullam esse hac lege hominis occisi conditionem exceptam: tm nec interesse, occiderit ne ipse, an alius ab eo conductus: μὶ item integrum ne, an mintilum hominem interemerit, dum ea esset serma hominis , In qua anima coaluisset ς exceptis monstris de prodigiis , quae lex XII. tabul. necanda, & statim proiicienda jubebat. αὶ Neque resere, mortem quis,
an mortu Is causam , & occasionem attulerit . pὶ Unde iudex, aut Magistratus ,
, accepta pecunia, capitalam in reum tentiam dixerit , aut auctoritate sua dicendam curaver It , 3e iudiciἰ evrsum ita direxerit, ut quis necaretur; In Insulam , ademtis bonis , ex hac lege deportatur .
Ejusque legἰs poenam incurrit , qui dolo malci falsum testimoniuin dixerἰt, quo quis publico iudicio damnetur di νὶ item &qui falsa iudicia consessus fuerἱt, confitendave curaverit, quo Innocenx perderetur
ex Maatusconsulio hujus testis poenae subiicitur D Cui subest etiam qui , etsi non
occiderit, hominis tamen occidendi, surtive laclandi causa eum teloe am lavdi
378쪽
ciscitur unde neque caedem punit , nullo Interveniente dolo , veluti si cuius manu casu telum evolaverit: tb neque dolum remittit , ' si non processerit e & qua in vis nulla caedes intervenerit ἱ caedis tamen consitum punit . Is enim Graecis est l.ωmicida , qui caedem animo intendit , nili quis tam remisse aliquo in opere ver fetur , ut curam negligat alienae vitae :veluti si potator , cum ramum ex arbore dejiceret , ante non admonuerIt , ut praetereuntra inverent: damnatur enim ἰn metallum , si ramus decidens aliquem occiderit , sed non ex lege Cor
nelia . cc ) Neque per hanc legem
deso lata culpa comparatur : sed quod ex lata culpa processerit , extra ordi nem mItiori poetiae Libjicitur. Cav It et. iam lex Cornelia contra servos fugitivos . si post mortem domini fugam capesserint , quo quaestionem Haberentur :attribuitque accusatori quinque aureos ex bonis occisi in sagulos , quos convicerit servos , qui caedem admisitant . ae si a. Perio testamento domini servi IIdem li- heri facti Inveniantur , ex vinculis causam dicere coguntur , convictique servi Puniuntur , & qui convicerint , denos aureos praemii a damnat ἱ bonis accipiunt.
is in Poena vero nata cum Ipsa lege Cor
nelia interdictio sult aquae de Ignis stea deporiatio in sublimioris conditi nis homines In conditionem vero me diam , poena capitἰs : id ἐnfimam , cruci affixio, aut ad bestietis damnatio . se Tandem eapiuis poema comprehendit
t a Notabile hoe eaput legis Corneliae de sicariis, quo voluntatia etiam poenam patitur, qui
cruenta mente pura manu Eadem tantum medita.
tus est. Proinde si quis ex aedibus prosiluerit armatus ad occidendum , quanquam vitae aliena tan tum insidiarus est. legis Corneliae reus est, s id petisti t. nisi prudentia alterius vel exsus consislium eius inhibui s et . Habet id commune eum aliis quibusdam eriminibus gravioribus , veluti, Ha eis satis, veneficii de surarrorum magico tum. se maleficii. Conser. van Bynkershoeli Ob . lib. m. c. p. o. quod tamen de eo praetipue ccipiems, aeuius eonsilio parum abiverit eventus. se . ut eum absolvamus , qui occidendi quidem causa cum telo in publicum perrexerat, mox autram o nitentia
omnes . fὶ Cumque sequent bus temporibus poenarum varietas legi Corneliae accesserit , ideo eas omnes ex lege Cornelia destendere Iustinianus tradit e plerumque enim quae adduntur legibus , tanquam cum ipsis legibus orta traduntur . ut supra monuimus . I Legis hujus alterum eaput est de veneficis , maleficis de divinatoribus , quod a Marciano sis
quinto capitum numero ponitur. Eo enim crebrius homines venenis , ac malis huiusmodi artibus , quam gladio pereunt quod ab occultis sceleribus poenae sunt
remotiores Romanῖ vero aut equam primaevam gentis honestatem peregrinis viciis , Sc aliarum nationum commercio polluissent , ignari diu non modo poenarum , sed de crIminum etiam suere
talium . Unde cum crimine carerent , diu etiam abstinuere remedio: neque venenorum quaestionern instituerunt ante
annum A. U. a C Xu. C. Valerio Placco , de M. Claudio Marcclio Cost .
quo tempore patuid perniciosa Daus -- lierum , quae occulte per totam serpebat urbem . Ad quam investigandam an cit Iae indicta magiitiatus excitati , mutrisas ipsas participes nefarii sceleris invenerunt . Quarum cuin aliquot negarent , eaque venena non ad perniciem , sed ad morborum quorundam curationem parata responderent , idque impiidem ius perseverarent; bibere coactae fraudem propria mortem prodiderunt. si Cujus seeleris centum, dc septuaginta damnatae fuerunt mulieres . Qui sexus ad rabiem . pronior vir; s exutus, & libertuctus redierit di telum proieeerit. Multo minus in legem Corneliam in ei die. qui irae oestro percitus gladium quidem arripuit. sed mox seposuit.
se I Pauli. l. e. I. I. 3. Dιυ F. eod. . tu lege T. Meia. Cui ac. i. sent. Pauli. ucs eix. g. si putat. s .l 'I Quia hare, ut mox sequitur, non eui Pam, sed dolum coereet, neque ex lege Aquilia, quia caput eius de homine occiso tantum ad servos peristinet, non ad homines liberos, qui aestimari nequeunt .ldi L. de tege cornei. e. de S. C. Silam leI L. 3. g. ια ν F. ad i. corne . iae sic. Pauli. lib. s. sent. ιit. RI.
379쪽
te, non mirum si se fraudibus armet , de pro gladiis utMur sepe venenis . Postea iudicia haec lege Cornelia fuerunt admin, strata, eaque leu praelata etiam fuit legi , quam eadem de re postea Caelar Dictator
tulerat . Venenum autem perinde atque apud Graecos ca) φαρμακες in bonam . ac malam significationem , prout res proposita postulat, accipitur. Poena veneficii eadem erat, ae sicariorum , nempa interdictio aquae , Se ignis, aut deportatio: nunc vero ultimum supplicium, cui cum sicariis etiam
venefici subiiciuntur, ibin sive praebuerint
venenum, sive malo consilio retinuerint , vendiderint, emerint, attulerint . Opem vepraestiterint, sive non hominis perimendi , sed abortionis causa obtulerint, aut amato rium poculum propinaverInt , unde quis
vitam amiserit : c) nam si vitam uoa
abstulerint , dc. consilium necandi non habuerint , quamvis lege Cornelia non teneantur οῦ tamen propter periculum , quod intenderunt , quasi contra legem fecerint , honestiores quidem honorum parte multati mittuntur in insulam ἱ humiliores in metallum . idὶ Plura vero
Senatusconsulta , quorum non omnium auctores . aut tempora certa producuntur , sententiam legis alἰquando latentem , ad species non expressas extenderunt: quorum primum est illud, quo relegatur quisquis non malo animo, sed ad concept onem medicamentum dedit , si mulier madicamento accepto perierit. se Alio S. a plectuntur pharmacoseolae , atque pigmentavii , sucique artifices , qui noxias herbas ad eluendum , Purgandumve corpus dederint , vendiderint , s f)- quibus viscera vitiantur ἰ veluti cantharrides , quae cum urinae suppressione vesicam exedunt . Porrigitur etIam per S.C. eadem lex Cornelia ad eos , qui adversus naturam ingratὶ , summum ill Ius
donum utilitatem sibi , aut aliis praeci-
dunt e sive se, aut allas voluptatu , aut lucri, & Iurisconsultus loquitur , promere ii , libidinisve causa castraverit , ut ex Chia testibus sine muliebri pudore muliebrem mollitiem , & virilem audaciam sine virilr robore prae se serant : quod est in utroque sexu deterrimum in sui unIus per . sonam contrahentes pestiferosque mores
in animos potentiorum effraciis, atque -- scoenis cantionibus infundentes; ut uon mirum, si aliquando praemia virtutibus debita , cinaedis, lenonibus , ae meretrIcibus unice pateant. Quibus ut malis Respublica eriperetur ex Senatusconsulto , lex Corn. lia ulciscItur eos , qui castrant invitos ;υὶ eos vero . 8c qui non invἱtos castraverint, constitutione tua damnavit Adrἰanus, qui 3e medicos virilia excindentes mCrte
punivit, ἡ & eos, qui sponte se castrandos praebuerunt. Ac Neratio Prisco , 5e Annio Vero Cis. S. C. prodiit in eos . qui servum suum castrandum obtulerint , ut in dimidia bonorum parte multarentur . si in Senatusconsulto etiam trahitur ad poenas hujus legis is , cujus familia .
sciente eo , adisescendae, aut recuperam dae posselli Is causa venerit ad arma ἰitem & qui seditionis auctor fuerit.
quae quamvis respiciant et Iam ad legem Iuliam de vI , nox una lamen non est , ut eodem de erimine duplici lege cave tur , ut jam significavimus . Qui omnes pro eorum gradu , atque ordine, aut iacrucem tolluntur., aut bessiIs obiiciuatur ,
aut in Iasulam deportantur. Et praeterea , qui naufragos per vim suppresserit , quo minus opem sibi ipsis ferrent , vel navim periculo eximerent , ex S. α huius legis poena tenetur. m Quo pertinet aliud S. C. Claudianorum temporum de illis , qui ex naufragio clavos , vel unum ex his abstulἰssent , ut omnium
iam convenit cum titulo de surtis. σὶ Cit-
380쪽
casteldere quoque interdictum est omnI-bus, praeterquam Iudaeis, filios suos. a ceteri enim castrantium poena ex hae lege tenentur. Id autem Iudaeis concessum putatur simul cum exercitio religionis suae: unde interdicitur aliis, qui non religionis, sed munditiae causa id usurpabant, ut AEgy
miis, de quibus Herodotus, qui ab illis sque omnium cultissimi, quod in fabulis ab
Colchos profectos argumentatur, quod &hi circumcisone uterentur. Λb AEgyptiis vero putat eundem ritum accepisse Phoenices. de Syros, qui erant in Palaestina, i cruthiopes e minime gnarus, hujus iastitutionis auctorem suisse Deum, de ex divino Praecepto Abrahamum: qua de re or gdi
etiam sacrificia ex Senatusconsidio legis huius poena porrigitur, ut si quis impia sacra nocturna fecerIt , faciendave curaverit , quo aliquem incantaret, interficeret, obli aret quive hominem immolaverit , ejusve sanguἰne lἰtaverit, naum, templumve polluerit: humiIIor quidem cruci adigeretur ἔ honestior vero cap te plecteretur: Tiberio, & Adriano decernente. GFeralis autem haec, atque strata supersti.
vio non minus horrenda est, quam Vetusta. Homines enim enormes moribus, &errabundi mente, quasi Deus immunitate
delectaretur, scelera sceleribus expiabant,& publicam calamitatem oblatione cari rum pignorum, imo bc regiae prolis mametatione propulsare studebant, si ita superstitio poposcisset . Hi ne illa fabulasa de Saturno, qui filium unicum Coelo patri, fami . pestilentiaeque avertendae Immola
vit . d Ab hac fabula dira superstitio
de gente in gentem dilapsia Chananaeos incessit, qui liberos Molocho Idolo comburebant, se 8e Phoenices eorum finitI-mi peste, aut tame ingruente regum filios
nefario ritu devotos Diis mactabant. to Et AEgyptii ad sepulahrum Osiridis homines Typhoni colore similes, nempe rasos, quἰ ea in regione rariores erant, ideoque peregrinos, ad immolandum auferebant I
unde origo fabulae de is Miἶa BGrἰdis Iaadvenase Osiridis enim tumulus Ahgyptia lingua Busiris appellabatur . g Galisa
etiam, resert Caesar , In suIs calaminii bus . aut immolare pro victimis homines, aut Immolandos vovere consuevisse. Nec ejusmodi caedibus abstinuere Graeci, utcun- exemplo lyhimata discimus; neque in thagicienses utpote a Phoenicibus oriundi, qui Saturno sanguIne humano litabant: imismo nec Latini, qui victimas humanas eae. debant .Egeriae Deae , ut opus fuerit , quod Plinius memorat sexcentesimo quinquagesimo septimo demum anno a in C. S. C. prohibere hominem immolaris b in Adeo insederat omnibus non posse
Deorum numea aliter placari , nisi pro salute hominis , hominis vita redderetur . Nec tanta calamitate urgebantur a
Diis , quantam ipsi sibi producebant , ut longe minorem illam ab se depre
carentur . Scaetera haec igitur omnia sub eo legἰs Corneliae carite comprehen tantur , quo venefici , malefic ue damnantur . Malis enim artibus non minus , quam venenis homines e vita tolluntur ideo aliis Senatusconsulto hoc legis Corneliae caput productum suit ad dIvin tores , ariolos , magos , aruspices , astro logos, vaticinatores, aliosque Chaldaearum artium prosesseres , qui In aliorum perniciem sortes conjiciunt , aut astra com
ticarum scientarum auctoritate , fra des suas protegebant ; ideo damnati sub mathematicorum appellatione la re r eum alioqui nihil honestius math si , nihil humanae naturae conducibilius , unde In damnatione minime continentur geometricae artes ; non enἰm fuerat ita
vocabulam dehonestatum : ἡ adeo ut
eo nomine secernantur honestiores μω sessores a communi mathematicorum aD pellatione , qua magi , Se Incantad res abutebantur . Contra quos ex Getto