Io. Nic. Madvigii, ... De Q. Asconii Pediani et aliorum veterum interpretum in Ciceronis Orationes commentariis disputatio critica

41쪽

factum, quod suppresso eius rei indicio locus interpolatus pro Integro postea editus cst, ut opinor, Primum a Manutio, qui lectionem interpolatam habet, Dihil ipso adnotans. ΡΟ-stremo ubi nunc est, spag. 94. in conueteri reum in edd. antiquis reum deest. Quod autem supra dixi, in his antiquis editionibus, quum quaedam Lorrigerentur, alia, quae non minus facile cor-xigi possent et sine temoritatis nota, relicta Esse, ita edit. Aldina pro adiici erat sp. 91. Uot. retinetur ex ed. pr. adiecerat ut paulo Post 'sp. 92. H.) polentissimi quique ex S. C., ubi, quemadmodum Manutius scribendum esse Coniecerat,

Hotom. tacito edidit ex senatoribus; debebat scribi ex Senatra q); pag. quoquo 93. nequo dissicito

Non raro in eodd. mss. S. C. Pro amolia ab oscitantibus Ithrariis subpositum est; nec aliud est mendum Ioci Taesii II ist. IV, 42, quem et olim et nuper mi-xis modis defendere nonnulli studuerunt: aponte ex S.C. ad sationem subisse iuvenia admodum; imperatori delatorem quaerenti sponte ex ipso senatu, quod lae dissimum erat, . se obliderat Regulus; legendum est igitur: sponte ex senatu. Sed perversior est scriptura

Livii 45, 15: quibus Flius quinquenni maior ex ἀ-

t consulto esset; n mo enim ex senatusconsulto stium

habet; sed quas tentant interpretes, VIOlenta sunt. Cautiun erat, ne id benescium, quod in populo Pro Iis augendae studioso iis datum esset, qui sitos haberent , alii adoptionis iiungino consequerentur. IIano sive legis sive potius edicti censorii sententiam certissima emendatione restituam ἰ quibua Ilio quinquenni

42쪽

erat Iaco audata scribere ut ne clamor quidem uiatis tib ad catis eius oriretur, tibi Hiatis Pro uiatia ab omnibus etiam recentioribus roti uotur. Sod deliis editionibus satis dictum est, si addidero in Aldina, in qua ordinem commentariorum mutatum csse dixi, rectosScaurianain Pisonianae praeΡositam CSβo; quod cur HotomanuA, nam apud Manutium crus ordo est) commutaverit, nescio. .

Antiquis his editionibus successit Parisiensis apud Io. Lodoleum Tiletanum emissa a. 1536 7ὶ ; nam Melanchthon quid eflocerit, nescio; ad illam SI c-ciunt, quae Hotomanus in Praefat. fol. I. verso)scribit: Fuera autem qui Asconium emendar E Cona stine primum Budinus et Amarias qui m, ut Malaciar TYDIanua Parisiensis II Ographua, homo non in clus; quos sectiti stina magna cum laude o culcitis no&rem Eoctissimi et clarissimi Miri,

doinde S. C. Aliter senatus Vocnhialtim cor Ptum apria Cic. in ai. 13, 36; ubi quod μx Garatonii coniΘctura Orellius edidit: qua nunquam a repultica summi con- ελῆςubernationem auferre conatua eει, dici non Potestriam nunquam ipsa respublica gubernat summum consilium, neque sane id in mentem Venire cuiquam Pote xat , nolle summi consilii gubernationem in rep. esse; Sed Nirrim ea Pene1 senatum, ori Penes Populum in comitiis esset, certari poterat; Cicero hanc quidem Popu-1um nunquam apposivisse dicit; in codd. scriptura qui nunquam aut summi con usi gubemaliovem latet vera Iectio: qui nunquam re sentitu gummi consilii Sc.

Vid. Mattiar. Anti. Typogr. II. P. 844. I beri. Bi-

43쪽

Petrus Danesius et Paulus Manutius; Dam quod Fabricius R) negat se vidisse, quto ad illustrandum Asconium Budaeus, Alvarus Petrusque Danesius contulcrint, ea in il Ia editione contineri satis milii videor intelligero, etsi ipso cam non Vidi, Non ea Sola ductus ratione, quod nihil seorsum ab illis de hoc scriptore editum reperio, Alvarus ne quis sit quidem, satis scio; plures enim suorunt, quo-Tum studia et tempora cum hac opera non Congruero videntur; sod quod ipso IIotomanus in Alvaro et Budam Tilotani testimonio utitur, quod, si scorsum edita illa fuissciit, non sucisset; noquis enim putet edita fuisse, sed ΙIotomano non Iecta, utitur Hotomanus Budari coniecturis, videlicet ex Tilotani editione sumptis. Tiletanus ex margine libri a Budam usurpati duxisse Tidetur. Sed ad eandem editionem pertinet Danesii commemoratio , cuius omendationibus P. Manutius usus est '); ΙΙotomanus autem et singulas cmcndationes bliogr. Lexic. l. n. 1274. Est quaedam tituli In Ipsis

exemplaribus discrepantia. Io. Lodoicum edi ocem Ponit Eberi. et ex praefatione qra tedam sub eius no-mIne citat III sitis Prin . ali. sed Cic. Drait. Fragm. P. 24 XXXII BOIste. Is nimirum est ipse Tilatenus, ut IIolomani v Phis adparet. Eheri a codd. et con- leo: tirn emendatam editionem scribit. .

' Inniit. in praes. ad Ascon. Non est λεεῖmulandum, inquit, id Petro Danesio viro Metissimo et humaniasimo debeamus r a quo sunt omnia fre, quin in Ver

rinarum ac oationum commentariis emendaυimu.. .

44쪽

commemorat et Danesii codiccm, quae non ex Manutii, sin cuius notis nulla Danesii mcntio est), sed ex Tilatatii editione duxit; hunc autem in Asconio edendo Danosium adiuvisso adparet. Usi autem hi emendatorcs sunt nou codd., sed, quod solum poterant, quum illi, si quos Omnino habuerunt, ab odit. Prima nori di creparent, coniectura. Persaepe enim uhi in editione prima lectio corruptissima est, apud Hotomanum est lectio probabilis, specie certe, adiecta nota, qua Danesii Melus , stilliani Meltis hoc vel hoc habero

dicatur ); quae autem ita notantur, eadem seInPer in edit. prima sunt; cuius lentionem a Danesio et Budaeo coniectura emendatam, sed tamen adnotatam adparet. No illud quidem ' certum milii est, habuisse illos apographa P oggiana, etsi non

Prorsus negem; Budaia i enim ct Danesii Deterem codicem commemorari nihilo minus ab Hotomano Potuisse, mox adparebit. Certe, ut dixi, gra-Viora e codd. non sunt. Stetisse autona intra Ucr-rinas operam Budaei et Danosii, tum Manutii verba, tum id persuadet, quod in ceterarum Orationum

J Danesii uetus citatur in not. ad p. 4. 12. 14. 18. 32.33. 34. 35. 39. 40. 42. M. M. 69. Danesii coniecturas ad p. 64 εὶ 66; Bussici vetus ad p. 8. 22. 30.42. 49. Ad p. 12 ad notatu de quadruplatoribus ad

Verrinas.

45쪽

eommentariis IIotomanus nusquam aut Budaei aut Da-aneii cod. Commemoravit. Quiedam in his recte, alia accus mutata, quaedam, ut opinor, Non in notis commemorata, cisi lacec tu Mati ut ii oditiono dignoscero ab iis, quae fortasse Manutius iPse muta Vit, non Possum. Uno quidem loco multa Danesius do suo iutorΡΟ- lavit p). Sed haec et mitiora sunt et ad eam Partem spectant commentariorum, quam non utagui faciundam postea Ostendumus. Proxima Est editio

P. Manutii Veiaci. 154T. 12, cum eius scholiis, cuius editionis Sigonium participem facit Robortullus, Tecusante ipso Sigonio , cui sides hahenda esse videtur . Vellem hanc editioncm non Te-prehcndere Po53om; magni enim facio, ac potius amo Manutium; sed, quoniam aporto dicendum cst, inulto hic interpolatior est Asconii Icctio, quam in superioribus oditionibus, et ita inter-POlata, ut incautos necessario decipiat. Neque

Bolum enim in Uurrinarum commentariis Dauc-εii coniecturas accutum esse Se Pi 'ostutur, Sudin caeteris quoquo tacito aliqua mutaSSe, quum

P. ι9. ad Lib. I, 56. Sex versus a Sed quaeritur ad ab ἔntegro novam efficere non sunt in editionihus superio ιms. suppleti a Danesio, ut IIcilom. Putat, ex stntiqv. Odice aeestituli, ut ego dico, ex ingenio.

46쪽

aliorum in seliolitis rationem redderet ). No- quo haec levia sunt', sed saepe iis, quae Po uit, graviora; et sunt in his, ut facile a Manutio exspectes, non Pauca ructo et optime emendata, quae tamen adnotari melius fuisset, alia autem EX eo genere, quo locis mancis et aperte corruptis falsa

quaedam integritatis species inducitur. Quod ne gravius de praeclaro homino dixisse videar, quamquam iam supra duo exempla posui β), subiiciam hoc Ioco tertium. Locus do C. Rabirio p. 122. Hot. ad Pis. 2.), cuius paulo ante mentio amo facta est, in ed. 1. sic scribitur: Possit aliquis creGre ' Ciceronem quidem dicat AL annis δε-otum esse ut ex S. C. ' Mersus L. amulcitim saturnintim tribunum Plebis numerentur. C. enim Mario Cn. coss. ' sed hic non aiablilia com- PMatio annorum jacta eri Merum arammatim tem-Pus co rehensum est ut Proinde ac Φere: a

εi Mixerit prope XL annis hccc consuetudo in altia ' Itaque idem Cicero in ea quogus quam habuit in Catilinam in senatu ait ' Octavus decimus dies est posteaquam factum S. C. ut uiderent coss. ne quid reipublici detrimenti caperet: dixit Digesimum diem habere S. C. tanquam Facile omnes comparando intelligent, quantum sibi Mamilius , cuius lectio in oditionibus circumfertur, in priore et graviore huius adnotationis Pario' in Praes. Reliqua, inquit, sunt a nobis, quibus de singulis

meminiaae, non eius esset, qui ab intini odientaciona besael: Paucula viamdam in aeholiis attigi a.

47쪽

permiscrit, quam ut vestigia ostcndunt, Asconius longo aliter scripserat; nam postoriorOm non Nanto emendavit, modo adnotasset. Nec Manutio dignum est, quod, quum in argumento Milonianae vers. sin. p. 149. LI. in edit. Prima scriptum essot: Aora tio deinde iudicum a primo die facta est, hoc non intellecto, nihil ad notans edidit a quislsore jactaeSt; quamquam non multo molius IIotomanus tilprimo esto iacta est. A primo die, id est, ut Columclla loquitur, primo maue coepta est fieri soYtitio iudicum, ita ut intra secundam horam accuSa- toros dicere inciperent; eodem modo dici primo ille, Prima nocte, primo mane. primo anno sapud

Collum. X, 190), vix admouendum est si). Singularo quoddam i uteri olationis genus illi

aetati facilius condonandum, sed tam uia Dotundum in eo positum est, quod in locis Ciceronis ab As nio aut Vcrrinarum commentatore sui iam hic cxiis, quae post a dicentiari lianc nppellationum Praecipiam,) laudatis, si quid in Ioetione Asconii codicis a Ciceronis vulgata scriptura discrepabat, citas rei ve tigium, ubi quidem fieri Poterat, tollobatur, quo

φ Loeus praeterea mala distinctione Iaborat, Verbis Euri-1ιbus ad tαbelliam ferendam iudietatis non est in edit. . Prima, in ad lianc sententiam leucus, quasi ad tabellam ferendum ierint, nondum sortitione lacia. Scribendum est: et dolorem suum ostenderet etintibus ad tabellam frendum. Postero die, qui fit a. d. VI. Idus , pri-lo dec. cis. Paulo Posti natu hic quoque interpolatio

48쪽

sactum est, ut recentiores Ciceronis oditores et salso Asconii auctoritate utexentur et contra cana inutiliter disputare ut; ne hic quidem erroris Plane expers cst Manutius, etsi non Priinus hac tu ro Iapsus est; is sui hoc utar) in adnotatio no ea, doqua nuper rccto iudicavit Wunder praef. ad cod.

Exsuri. p. XLV, ad Pison. 4. p. 124) primus P.

Clodii nomen addidit 7). Venio nunc ad euin, quem

Adiiciam quaedam huius generis ox mPIa Ex VerrInarum commentariis. Act. 1, 8, 21. Λsconitis hominia omittore dicitur; sed habet edit. prima et Aldina. Ibd. 10. 30 in ed. 1. Asconii et Atu. est Uorίet, ut apud

Stephanum et Lambimina, pro quo nunc in Ciceronis ora tione glossa est nece e est. Ibd. 17. St. vocns quiris, quas Omnes sere Codd. omittunt, in commenlario-Tum Ed. 1. Ararat, Corruptae lumeu: qiai aia recιor qui

Deo in tribunalibua, in quibus latet qui Muri Praetor; quo locoJ in tribunalibus. Iam in Aldina deleta illa sunt. Sed gravissimum est hinius generis Exemplum. Lib. 1, 15, 39. Ud vulgo Ciceronis verba sic scribun

exsistit et oritur, rentequam DPPrimit a Perversa est igi- . . t tur sententiai ne quis enim exi. it Putet esse adparet, prunum ita dici hoc quidem Ioco existit vix potest; deinde inanis est sententia, occulta non adparere Po stremo Propter υerum etiam Iliod dici absoluto non possunt, sed ad antequam Purti ueni. Legendum igitur coniecero in non mosi e iεfit; earn qite Iectionοm reperi postea in ed. 1 Asconii et Aldina. Eodom Iibeo 42, 109. mine editur tanquam Λsconii quoque auctoritate

49쪽

vulgo putant optime in fragmentis Asconianis vorsatum esse, ego autom pessimo ea interpolasse dico, FP. Hotonannum, qui Asconii commentarios edidit

Lugduni 155 i. 8.

Is in praelatione ea scripsit, ut Paeno iniquum videatur huiusmodi aliquid de eo suspicari; nam Teprcliensa aliorum interpolandi licentia, ' Hano igitur illorum audaciam. inquit, 'prorsus fugiendam putavimus, ct descriptum ex nostro codico exemplar imprimendum Typographo tradidimus: ita tamen ut si qnid uspiam corruptum aliquis eOTum quos nominavimus omendassot, id quemadmodum sactum esset, extremo volumino notaromus' ').

srmatum: is omnia, quod ante acta gunt, rata υμ non

patietur' 8hd haec scriptura per se improbanda squumpnim dicitur: ia omnia - non patietur' signiscatur eis - omnia euerset' hic autem necessario dicendum erat non ominia - Patietur ' ut signifiearetur, nihil tolli debere; ammatio enim haec est: omnia - patietur ἔquaeritur, Possitne quisquam hoc non sacere; id est: non omnia- Patietur' - haec, inquam, lectio in Asconii ed. l. non est, ubi scribitur, rata esse patia rur, eodemque modo in Aldina; resilinenda est igitur Peisciani et Steph. Lambini itie Iectio is non omnia rata es.se Patietur' Ιhd. 56, 147. yx Asconio adserti manupretii machinoe; vere Orellius unius tantum machinae hoc Ioco mentionem esse ait; et est ita in Asconii edit. 1. et Ald. corrupta scriptura: manu Praedii machina dieiturr tibi Sc. id est manupretii machinalmamrpretium dieitur, uti . In his multisque aliis utrum Danesius an Mantilius mutationis auctor sit, ignoro. η p. 161. sq. exstant Tr. Hotomani expositionea suae in

50쪽

Verum ego quo animo haec scripserit, intelligere .

non possum. Longissimo enim a Voritato abhorrent '). Primum enim non ex eod. , Sed ex Ma - Σ

nutii editione suam ita descripsit, ut quicquid ibi

tacite additum correctumve esset, sero ubiquo retineret ; quum aut in, quae alii a se emendata eAsct notaverant, Sequer tur, de suo Cod. taceret, Veterem Iectionem autem in nota poneret, Praeposito Bussini Detus aut Danesii Metus aut Mantilii Metus, ut facito quis credat et caetcras editiones et Hotomani codd. id habere, quod in textu sit, quum tamen attondenti facile appareat, si vel alium cod. habuisset, quam apographum Ρoggianum, non omnes illorum coniecturas cum in eo reperturum Disso. Et in hac re tantus est error, ut Manutius omnino Codico manuscripto usus non sit, ut illa nota --eonsum operar et diligentsin, quarum hoc yst InitIume Duae ex codice correximus, Iector ex collatione Perspiciet e quae sunt ex ingenio, infra descripsimus. Erurit, qui mirentur, tam fovere a me reprehendi II immanum; qui ira enim Paene solus ex iurisconsuItis ad Ciceronem commentatus esset, Philologis in re hiis ad iiis Rom. pertinentibus dux exstisit magnam qiast auctoritatem est consecutus. Et strat in IIcito n ano rectum et non inelegans Ingenium; subtilitatem, BCUmen, RCCuratum Pruditionem saepe desideres; ne quo ScHIgorum huius iudicii auctorem citabo, sed nostrae a talis clariςsimos viros, savignium, Iurisconsul

tuan, in commentat. de iure Italico p. 45. et IIeinri ebium, philoIogum, ad Cic. Orati. pari. Inedit. P. 85. et in init. P. 107. Non poteram de Asconio invetera