Io. Nic. Madvigii, ... De Q. Asconii Pediani et aliorum veterum interpretum in Ciceronis Orationes commentariis disputatio critica

61쪽

modum a pocla posita ossent, intolligere, nisi accuratius ex historia rorum It Ossct, ct v urba locuti O- ucsquo ab usu remotas et ex uiatiqui Oris sermonia cognitione explicandos; horum aliqua erant apud antiquos Latinorum poetas; amd recentiores nulla fuissent, nisi ea fuissct Augusti aetate Poeais Latinae ratio, ut multi studioso docta et Obscura fic-ctarciatur. PI Osae autem orationis εcriptet Cicoroni anae aetatis imperatorum primorum temporibus huiusmodi enarrationem adeo non desiderabant, ut noxeciperent quidem; cadum enim erant fere instituta ct ritus, sermo plane idem 6 . Et orant tamen

ex his scriptis, in quibus post temporis spatium

Non ita magnum intelligendi et . cum delectati Ono legendi adiuruonta quaereretitur; maximo oratiONOS, quae apud Vetorcs in omni vitae ct reipublicae Pario quasi inhaerentes, tot habebant rerum hominumque tum, cum habebantur, notorum, Postea Ub-εcuratorum, significationes, ut ad eas caepediendas minus periti in se non satis praesidii haberent, quum Praesertim apud Romanos tanta lucidisset universae Teipublicae commutatio, ut supcrioris et posterioris aetatis quoddam quasi discidium factum esse Vidu-

Sermovem dico , non sermonis formam. Multo a item minor linguae Latinae mutatio sacta est Proximis centum post Ciceronis mortem annis, quam aut Dunicae aut Germanicae centum Proximis annis; qαν enim Iingua iam ad quandum quasi maturitatem PerVEnerit, in ea aliquamdiu vitillo pauciora mutari Consentaneum e i, quam in ea, quae formetur ei sitigatur.

62쪽

rotur ' . IIaec si ad Ciceronem transscrimus, quis est, qui dubiici, quin Asconii, id est, Senecto, I 'li- iiii, Quintiliani tomporibus nemo in citas orationibus legendis vcrborum interpretem, rerum Taro, sed tamen aliquando, historiae non Taro desideraverit 7 Quae quum ita sint, nullos facito ab Asco- ito, nisi historicos, commentarios in Ciceronis orationes scriptos iudicare possumus si . Id, si quidem omnia, quae sub eius nomine circumseruntur, Dius sunt, non est ita. Scd si ostendero inter commoti tarios, qui Asconii appellantur, tantum interessu, ut ex iis alii plano ex eo genere si ut, quod ab co scribi poluisse diximus, alii seripti iis hominibus sint, qui Ciceronis noquo verba neque Scutentias in- tolligerent, Iongequo alia rei publicae privataeque forma utcreutur, ultro Omnes concedunt, altoros ab Asconio

Non possum Ex nostris oratoris exemplo uil ; titur igitur IlOlbergit; quam multa sunt o PMd eum, quae, qu tinoptime verba intelligamus, tamen quo Spectent, tum

demum videamus, quiam urbis nostrae forniae utili triae, Personarum, rerumque tum notarum, memoriam re

VocaveYImus ZEquidem quum Asconium laudatum Iego ut Iandniuea Maio praes. ali. ad Cic. Dagm. p. 26. XXXIV. II. quod mira brevitate et perspicuitale locos obscuros enucleaVerit, et quod Sensus grammaticos aperuerit, venit in mentem sabula nostralium da milite stulto, qui quum ex IIolsalia rodisset, magna cum admiratio nonarraverIt, puerulos trium annorum ibi Germanice loqui. Certe non in illo aliter sentiunt, qui cloeli imulaudem homini, ut ipsi Piliant, Augi isto aequali tribuunt, ullo lCichionis vel ha intellexerit.

63쪽

scriptos csse, alteros, in Vorrinas orationes, ab homino Iongo divorso, ut, ut posica lacilo in tot Iigotiir, extromae aetatis. Et hoc quidem ipsum lain apertum est, ut longa disputatione ogore Post ea, quae iam dicta sunt, non viduatur; scd quoniam, quales sint hi conamcntarii, non solum cuius sint, Sciro Volumus, o on cuius do utroque getiere accuratius, Primum quid cin do voris Asconii communiariis. Hos non Ciceronianis libris adiectos, scd per sooditos fuisse, omnes, Credo, Concedunt; ut adparct id satis in commentariis, quos ipsius Asconii esso significavi, ad Cornelianas, orat . in tog. Cand., PTOScauro, in Pisonem, pro Milone; nam ipso in suo codico intcrvalla locorum Circi onianorum indicavit, ut facilius in orationum codice inveniri Possunt, Eontentias quoque ipsas integras foro adponit, aut, do qua Te agatur in loco Ciceroniano, breviter nilnotat; pluresquo locos in enarrando coniungit ut suia verbis interponit r).

Exempla harum rerum adferre opus non est, urium tibiquo exstent. Secl qtiam inepto secerint, qui commentarios ita connexos discerpere Volueri ut, RΡΡaret vel ex eo, quod apud Graevium et Schiatinium nonnulla orationis in toga candida fragmenta Don int effragmenta posita sunt, sed in commentario, R quo dissolvi non poterarat, dolitescunt; Vid. Gra v. P. 98O.

sere omitia forniae extorrion comm nlariorum Vestigia in bis edd. sublatii ess , iam dixi; vellit ndnolui. na

64쪽

Sunt autem iii commentarii omnino historici, positi in iis robus cnarrandis, quae in Ciceroniani temporis robus minus vulgo uota Claudii aetato essont; ordo hic est, .ut primum temptis habitae orationis notet η , deindo argumcntum exponatot, habenda3 occasio quae suerit, enarret copioso,

ita ut univcrsus rorum actarum ordo ob oculos Po

natur '), tum singulos Iocos, qui reconditi aliquid

pitalietis quos Q. Metinvia feri veruit. Faeio iniuriam Sc. sesso traditur apud Asconium ess magistros ludorum ludos ; ed I. caeteraeque antiquae magnoa ludos habent; illud Mamilii est. a Uinc duae notae iactae, it apud Grarv. et Sebiitz. quaedam ex his iam Ma- mitius et IIot. neglexerant, ut in boo ipso loco spatii adnotationem. Sed iam aut in ipso cod. negligi nut a Poggio in deseribendo omitti coepta erant; nam in Extrema Parte commenlarii ad Cornelianas caeterae notas uetatim, paulo post Zec. rariores sunt, Vel Stium aut rei, de qua agatur, notationes nullae I in comment. adorat. in tog. carad. unum relictum est vestigium versus

sit. Dicit de malia civibus . D Diligens est de hac re disputatio in argumento Piso

manae.

V Nullum omnino ad statum ii Is proxime ante bella es vilia et quoiIdianas turbas cognoscendas illustHus ino numentum habemus , quam Asconii argumentiim ora tionis pro Milone; Ciceronis enim ad Allicum circati e tempus dilorum annorum nullas sunt epistolae; deinde in Cilicia Λberat. Ad has argumenti Nnrrali ones pertinet Ioeus Ouiniit. V, 10, 9. et oriationum ceronis oelal I1ema ipse exponena Pedianua , Argu-

65쪽

liaboro vidcantur, doriaret ), alios latius et ad univcrsam rem cX antialibus cruondam digrodicias ut p. 100 p. 961. Gr. do sedibus senatorum in thcatro), alios brevius, omnes curioso admodum *ὶ, ad

extremum tum do causae eventu exponat, tum Ctiatnde carum rerum, quae Cum causa couturi tae sucrint, ut in sino commontarii ad orat. pro Milouo. In his autem omnibus ita vcrsatur, ut facito 'dyareat, non solum cx iis, quae sustus disputat, scd ex iis quoque, quae breviter adnotat, peritissimum cum historiae illorum temporum fuissu, quom ne minutissimae quid om res fugerent, non obscurissimi homines; cuius rei si exempla asserro velim, toti commentarii transscribendi sint. Illud notandum puto, multa in hic esse, quorum notitia non ita

meritum, inquis, tale est. Spatiling, receni Iomini Asconii editorum eulpη, Militi quod cum Itis verbis compararet. reperiebat; in mitiquioribus edd. in Maii rianae et Nilonianae commentariis Post temporis notationem haec leguntur: Argumentum hoc est, in Scaur. Etiam apud Πcit. , simillima iis, quae alibi posuerat, rate est. In Corneliunae' et orat. in tog. Caud. commentario hoc quoque sublatum D. Paulo ante lion. τὶ . in Scaur. , Pison. , Milon. post argumentum redditur in ed. 1. EXAnnario; in Cornes. et in tog. cand. omissum id est. In Ald. tibique postium Initium exροελrionis ; aprid IIolom. hoc relinetur in Corii. et Pison. ἔ

an caeleris est enarratio.

Curiositatis notabile exemplum p. 151. ad Nilon.

e. 6.

66쪽

multo post Asconium perisso videatur, ut quae do

Ilaec enim historia, pars, in liberis robus publicisnaaximoque in aristocratia gravissima, sub impcratoribus multo minore cura tractabatur. Habuit autem Asconius ad Ciceronianae aetatis res cognoscendas, primum hominum, qui illis rebus interfuerant, Ipsorum monumenta, Ut Caesaris in

Dolabollam orationes , Bruti pro Milone Τὸ Lue- eoii in Catilinam si , Cominii in Cornelium 7ὶ, ne

ipsius Cicoronis causarum commentisios ' commo-m em, deindo acta urbana, quibus ad sortem rerum in urbe gestarum intelligendam nullum Pra Biantius adiumentum erat; eaque ipso tractabat, chquar Volcbat, excerpebat ' . Scriptoribus autemn V. c. arg. Scaur Ianae P. 132.' de Mucia Pomphii et Scauri uxore , ad Cornel. P. M. P. 959. GY. do Collis, ad Cornel. 95. Ρ. 955. Gr. de Metellis ' p. 137. p. 1013. Gr. p. 149. in arg. Mil. extr. D p. 116. p. 985 Gr. Eiusdem Litcceii nomen Png.

eadem Paulo ante reponendum esse viderunt Crevie rius et Ernest. Ind. hist. g. v. L. Lueullus. quod nollem Orellium Iugisset p. 525.

tum est.

η p. ad or. in T. C. p. 113. P. 980. Gr. D Arg. Scaur. init. p. 131. Arg. Milon. init. p. 141. ad Milon. c. 14. p. 153. c. 17. P. 154; sed Praeci

67쪽

Terum usus cst maximo Sallustio, Livio '), Fcnos tolla, hoc quidem saepius, ut qui in rebus urbanis

vcrsuqucia dis copiosus ac diligens fuisse vadoatur R). Noe tamen cum incauto Sequitur, potiusque eius in temporum notationc aliisque rebus errores ructe et

accurata disputatio no rcfullit 3 . Noc ab ipso Cipuus Iocus est ad Mil. c. 6. P. 151. aeta etiam totius illius temporia persecutuε sum &C.

B Quae exstant Fenestellae fragmenta spost Sallust. Πavere. II. P. 385. pertinent sero ad res Romanas

post Punica belIa, nec sitiae videtur universam historiam B m. annalibus ComPIecti potuisse, quum in singulis re nis tam esset diligens, ut orationum Ciceronis habitarum tempora notaret et alia huius generis. ItaqMe quae ad superiora tempora spectant, videntur mihi aut per excessum dicia aut in Epitomarum opere, a

Diomeda landato, suisse. Cis. II eeren de sonL. PIutarctii p. 146. Insignis Fenestellae iniuria si a F. nothio, qui in scripto Academico Monacensi illeuter Lungen liber die Abbangigheit u serer Bildung von deeclassischen GelebrsamLoit p. 11. fragmentum quoddam

eius ex FuIgentio sumptum exemplum vitiosi dicendi generis ex optima aetate Posuit. QuIcquid fragmentorum apud solum Fulgentium est, suspectissimum vel Potius supposititium esse, consecta res est; neque sane illa verba ex Arehaicis signoto cadieris Fonestellae opere) Iaudata Augusti thmpore scribi Potuemni, nedum scripta sunt. Eiusdem Fulgentii auctoritate Tacito sacetiarum liber trIbuitur.

68쪽

cerone dissentire et quod ab co minus accurato Positum erat, corrigero veritus est μὶ. Si quid autem minutae rei centum anuis interiectis obscuratum erat, so nihil de ea re traditum reperisse,

simpliciter fatetur . In antiquissima autem reipublicae Rom. histo- Tia quam recte viderit Asconius, Nunc existimare Vix posssumus q); milii videtur, ut canori eius .atatis, iis, quae ab annalium scriptoribus non ita antiquis tradita erant, conteutus suisse, nec ipsonestellam laudat ad. Pis. Init. p. 122 p. 592. Gr.

rectius verba distinguenda et seribenda sunt: Glι--tium attine eum a mellatiam. Haec pertinent ad socerum Pisonis patris. Ipsius Pisonia, csla res ituendum ex ed. I. Iectione amplus Pisonis, vulaatum P tria a Μanditio est; eontra quem hinc oravit. vit, εο- ceriam R. A. N. Fenestella tradis. Praeter hos Asconius laudat AIlleiam p. 127, L. Arrium p. 129, ω vum p. 118. Gereonia libros 1 , 110, 128, 140, L. recte Popiri. emendat Iul. Hyginum p. 127, Philodemum p. 129, Se mnium Tuditanum p. 105, G-εennam P. 103, Tironem P. 1M. P alerium Ani. P. 100, 127, M. Varronem p. 127, oratio a quoque Antonio et Catilinae salso adscriptas P. 118. Nometa scriptoris periit cui postea ostendemus P. 100. ad Pison. init. p. 120. de Placentia.

son. c. 4. p. 123. ad eand. 11. P. 125. ad Milou. c. 14 p. 154. ii M. P. 155. . st Ad hanc partem maxime spectare videtur laus a Wacbs-inuthio Asconio tribula Ali. Geach. d. min. St. P. bo.

69쪽

subtilius de illis temporibus quaesisse ' . Quod tamen cum Perigonius ot Niobutir x rchondunt, quod de socratis iugibus non εatis 1 ea ito a Cicerono dissenserit ' , in co non omnino adsentior. Uiuo Perigonius adscri, admodum infirma sunt, qui illum appullationcm Iugum sacratarum gulacralem putat, multasquo ct a ritu suissu ut post latas; etiam in aliorum populortim logibus id nomon usurpatum. Quod ut Ogo non iacgO '), ita nihil adlici uc 1 cm portiricam dico. Nam quum Cicero scribit lones sacratas ipxi sibi rotituerent, certas quasdam logos significat, eas, quas, quoties simPli iter apud scriΡtorcs ROmnnos Sacratzo logos nominentur, intelligi contundo, de plobis iuro sanctas; quae una est causa, Cur alii logos, alii logum com- momorent ' atquc hus ipsas Niobulir Ciceronem recte iam ante fuisso signiscaro iudicat, si eius sententiam Percepi; in quo ut do ipsa ro plane ad- sontior, iura quaedarn ylobis moro ct logibus consumata ante id tempus fuisse, ita singulares quasdam ct proprio nomino ad Pollatas logos 1 uisso, casque Ci-cCLOni notas, Don adducox ut crudam. Νcque puto recto fieri, ut, quum in caetoris histoxiae antiqua partibus Ciceronem vulgatam suae aetatis opinionem vid ad Cornel. P. 105. p. 968. Gr. ad Pis. 22 P, 127.

ad Coria. loco modo laudato. Vid. Perleton. Animado. historic. P. 426. sq. IIuri. Niebadix ni, in. Gesch. I. P.

70쪽

secutum dicamus, in una aliqua re subtilioris cognitionis vestigium inesse arbitremur. Mihi Cicero, qui in tota liac oratione popularis osso Vol Ebali

nihil aliud quam ambiguo verbo et quod in maius accipi possct significasse videtur, plobis tui a aliqua

iam ante fuisse eaque tum restituta et aucta legi-husque sacratis confirmata esse; in quo sano ipsbab Asconio dissentio, qui Ciceroncm aliter Scripsisse putat. Est' alium tota res eiusmodi, in qua, si erravit Asconius, cum Livio, Di, ut opinor, Cum Tuditano et Attico erraucrit . Do recentior uintemporum historia dubitari non polost, qiuiti Clau di O ct NDYOue imperantibus colla tradi potuerint;

Oluisso aut cui Asconium, satis puto demonstTatum. Quod in eodem fragmento CIceronis sequitur de 10 tribunis Postero anno ereatis, id Niebutir P. 686. ed. - P. 646. sq. ed. 2. a Cicerone scriptum, sed salia Vm Putnt; rectius, Opinor, Periam. I. c. P. 428.

Iri, metum a librariis additum putat, qui illo omisso Non intelligeretit, quo spectarent illa itaque uu Picuo PDAElefo anno Sc., quae nihil novi continerent. Sed Cicero, quod seditione ut extra urbem fieret, priorennno Extortum essset, id postero auspicato legi imis comitiis iactum dicit. Hoc ita esse, patet ex Asc mil.ud Moisito te, 'itii, quum calera n vulgari senui abhorrentia Perat quo lux, de d nurio numero nihil dicit; itiin v pert uibi inguit a Ciceronis soni nila et coriam narrationem, urit statim Plures creatos Priti hant cle rum, 'trii anno procismo additos. Cicero ig ur id Fecutus eat, quod Livius ex Pisone ad thri Lll, bd. esse. Nieb. l. c.)