장음표시 사용
71쪽
DlνιNAE S .A P I E N T I AE. Dbona etiam exteriora possumus diligere nobis Aoc aliis .ia quam aliqualiter iuuantia ad fine quos da in modo ex longinquo. Sed haee omnia noproprie diligimus tanquimeaiquibus bonum volumus. sed tanquam quaedam bona quae ex charitate nobis vel alii; diligere possumus. Na& ipsam esiaritatem debemus nobis Ae aliis ex charitate velle.& diligere, ut severifices in nos bis illud Canticorii primo. Introduxit me Rex in cellam vinariam . ordinauit in m charitatῆ. Qui enim vino Araritatis inebriatur,ar recto ordine dilectionis non distrahitur: immo magis ipsum tenet. e contineti ut inebriati hoe modo, omnia diligenda suo ordine diligamus
cap. X U. In quo ostenditur quae , ἐπ quot bona vscit in nobis diuinus amor, sue iac; .. 6 aio charitatis.
' ne diximus: volumus e. narrare quς,5: quot bo na facit in nobis dilectio charitatis, quia de hael dilectione loqui intens
di inus. Propter quod scienduit secundum Aug. t 3. consessionum, cap. 9.et. ιι .de civi. Dei cap. . Quod illud q rest podus in corporibus, est amor in spiritibus. Unde ait, Pondus meum amor meus. eo seror cquocunque feror. Possumus autem dicere, saccipi edo pondus large ne ut accipit Aug. pro omni eo quo seruntur corpora in loca sibi eos uenientia.quini consequutur eorpora ex suo pondere. Nam primo corpora per pondus, in ora sua tendunti Secundo locis suis uniuntur. Tertio, locis suis assimilantur. Quarto, in eis coseruantur. Quinto, ibidem quiescunt, ut grauia
per grauitatem ad centrum tendunt ei. vniun ur: assimilantur centro secunda vi conseruant.
de quiescunt ibidem: respectu centri loci sui omnia illa concurrunt. Dicuntur enim res suis io eis aissimilari. 5: ibidem conseruari: quia quum in locis suis quiescant, de nihil quiescat in eo vin simpliciter sibi dissimile oportet i locata stacut in locis suis quiescunt. se aliqua stmilitudine habeant ad loca sua. vel aliquam n militudinem
eotrahant,ex eo P sunt in locis suis i eonseques etiam est aer in suis locis coseruentur ratione coformitati si quam habent ad ea, vel quam c6tras hut ex eo si sunt in eis. Haec autem quin ,quae dicta lunt de eorporibus respectu sui poderis. vera sui de spiritibus respectu sui amoris, de maxime, quum per amorem serutur in Deum qit fit per virtutes, qui motus quodammodo est naturalis vel est conueniens naturae, quia fle st fit Per gratiam gratia non tollit naturam, sed peraficit eam. Nam ferri secundum vitia, est serri matra naturam: nam omne vitium est eontrarium naturae, ut vult Augustinus undecimo de ciuitare Dei,cap. 1 .Sicut ergo corpora in locis contra naturam non quietantur: sc quum animus
fertur in aliquid per vitium non quiet tur,im' mo per hoe magis habet pgna. iuxta illud Ausgustini primo colat sonum eap. i a . Iussisti Domine, di se est ut pena sua sibi esset omnis in ordinatus animus. auum ergo mens sertur per amorem in id quod est secundum naturam, vel in id quod est tonueniens naturae, vel quod staficit naturam, secudi uti quem modum fertur in Deum, quod poti lane facit in nobis amor charitatis, dicemu s 23 secundum talem motum, &secundum talem amorem, natura spiritualis cosequitur quin τι correspondentia illis quin quq consequuntur corpora , prout per pons diis ordinantur in locum sibi conuenientem. Nam h m die haritatis amor facit nos in Deum tendere: vnit nos ei: transformat nos in ipsumtfacit nos de Deo gaudere Λ: in ipsum quiescere. Facit primo talis amor in Deum tendere. Nam quum P prie talis amor sit diuinus Ne in omniabus faciat nos habere Deum t ui finem, quia nos facit diligere omnia propter ipsum, quum res quaelibet naturaliter tendat in tuum finem. consequens est.' hoe si de natura huius amoris,'prae eunctis nos faciat des derare Deum, N: in ipsum per des derium tendere. Habet eua huiusmodi amor, nos Deo unire, quia hoc est de ratione amoris,' sit quaedam virtus uniti amantis cum re amata, ut dicit Augustinus de Trinitate cap. ι o. de Dionyssus quarto de Dis
uinis nominibus, ubi ait, Omnem am rem,stue Diuinuin, siue Angelicum,nue intellectualem, sue animalem, sue naturalem, unitivam quandam dicimus esse virtutem. Inde est ergo quod Apostolus prima ad Corint. eap. 6. dicit quod qui adlis ret Deo scilicet per amorem unus spiritus est eum illo'. Tertio huiusmodi amor habet nos in Deum transformare. Nam plus facit amor . Si faciat scientia, quia scientia assimilat tantum. Sufficit enim quod in scientes ni similitudines sestorum ad hoe quod illa sci, ta sciantur ab eo. Immo aliquado maior est eos gnitio rei scitς per smilitudine, quam per esse atiam eiust ut Angelus de seipso habet cognitionem per essentiam suam: Deus aute non habet cognitionem de re creata per essentiam rei creatae , sed per essentiam suam quae est similitudo Ac exemplar omnium creaturarum. In comparabiliter tamen pleniorem cognitionem habet
Deus de Angelis, quam Angeli de seipsss. Una de Dionysus sexto de Angeliea Hierarchia, vult, qu6d quanti ηc quales sunt celestes spiristus, solus pranceps id est, Deus perfectiones eoarum nouit: se subdit qud dipst Angeli diculitur proprias ignorare virtutes: quod intelligendum est respectu Deir quia ades est elara eos gnitio, quam habet Deus de Angelis, ut respes eiu illius cognitionis dicantur Angeli ignorare
72쪽
milatio ad scire. Sed amor transformati quia nsit perfectus amor. omo vult esse amans id ei qd res amata. Ideo dicit Dionystus. . de diuinis nominibus P amor ponit rem extra se,& eollocat ipsam in re amata. arto amor Diuinus tacit nos de Deo gaudere. Nam quum habeat nos transformare in Deum, fle facere nos Deiosormes.&diuinos, consequens est, quod liciat nos gaudere de rebus diuinis. Nam ex coniumctione conuenientis eum conuenienti, de neces
state sequiun de lectatio , 5: gaudium .Huiusmodi ergo amor, qui nos transformat, bc consors
mat rebus diuinis, facit nobis diuina esse dele,ctabilia. Pondus ergo in corporibus, facit quod corpora tendant ad illum locum in quo eon seruatur. Sic amor iste diuinus facit nos dea lectabiliter tendere in Deum 5e em in ipso a ferre consequens quatum est de se, facit nos peras stere in Deo i di conseruat nos in ipso, quia quilibet libenter persistit in actu delectabili. Et quia se est .ideo inter eςtera flgna. hoe est valde magnum signum, quod homo fit in chatitate,& qucid habeat huiusmodi amore, quando des Iectatur in rebus spiritualibu diuinit Celtis tudinaliter quidem scire non possumuς: Vtrum amore. vel odio digni stimus,ut dicitur Ecclesias stes. s. sed per sgna valde probabilia, ut st non
habemus remorsum conscientiae .s libenter audimus verba diuinai fidelectamur in verbis diuiniς: confidere debemus, quod in tharitate sumus. Quinto h moi amor eliaritatis facit nos in Deo uestere rua mens delectata in aliquo. t
quod delectat quiescit in illo. 5e maxime s deleetae in eo finaliteri qua delectatione finalem de Deo , faeit in nobis diuinus amor. Erit ergo huiusmodi ordo , quod huiusmodi amor elias ritatis , primo incipiti secundo perficit: tertid ne perfectuς. facit amatorem dicere cum Paulo, Cupio dissolui, ratione delectationis diuinae, de esse eum Christo,stue esse in Deo, se quiestere in ipso. Ergo secundum hunc amorem, incipientes per desiderium in Deum tendunt: perficientes ei uniunturi persecti quas omnino Dei
formes, in Deum transformantur: transsors
mali, nihil est eis aliud delectabile, nis Deus ise autem de Deo delectati quiescunt in ipso. Ergo st dubitas, Qualiter debemus Deum dis ligere: Dico quod debemus ipsum diligere sine modo i ut diligamus ipsum quantum possumus extensiueo intensue visus perius dicebaturi ut omnia ordia
nate diligamus opter is m, quem diligendoruordinem superius exprimebamus. Debes mus etia se eum diligere, ut in eum tendamus. ut ei uniamur, ut in ipm tras formemur. 5: dele
ctemur in ipso Ac quiescamus in ipso. Cap. x U I. In ur essenJituis , pomon ex n
ta laude Jiurnaesapientiae,in Ibcet, quia Ui omnibus propinqua, O proximas
uitur cuinta quaenio, qualiter
debemus Deum times rest ei in omnibus obedire.
Xpeditis quatuorppositis quaestionibus, N: adaptatis ad
quatuor laudes dis uinae sapientiς:Volumus expediremnem quinta s. quos modo demus Deutimere, Ne ei obediare: quam expedies
mus secundu quinta laudem diuinae sapientiae. Erat enim quintae laus, qu6d illa sapientia ornanibus est propinqua. Da huiusmodi sapientia attingit tui dicitur Sap. 8.a fine usq; ad fine sortiter. die disponit omnia suauiter. Quod non esset nisi super omnia diuina opera esset distularde nis omnibus esset propinqua 5e intima Posnuntur autem c5muniter tres modi,quo modo
Deus est ubi*.5: quomodo est propinquus et intimus omnibus: quia est ubim per praesentia, omnia videndo A: cognoscendor per essentia,c omnia in esse conseruando: per potentiam, nibus dominando: quae omnia possumus viis de congrue diuinae sapientiae adaptare. Nam Deus per suam sapientiam omnia cognoscit, quia quaecunm sunt nota sapienti. sunt ei nota per sapietiam : quscunt ergo sunt nota Deo, sunt nota per sapientiam Dei. Et sicut Deus per sapientiam sua omnia cognoscitisse per eandem omnia in esse eoseruat. Nam sapientia Dei dicitur esse causa rerum, Ne Deus per sua sapiestiam dicitur res causasse. Vnde A ugust. i s eias. de Trinita. p. vlt. ait, Uniuersas autem creaturas suas 5e spiritales Ae eorporales non la sunt, ideo noui sed quia nouit, ideo sunt. Vbi vult, s scientia 6c sapietia Dei sint eausa rerum. Hoeo idem etiam Philosophi asseruerunt: unde Cosment. super. a. Mel. eo. 3 p. dicit. ν scientia Dei eausat res: sed scientia nostra causatur a reabus. Si ergo Deus per suam scientiam 5e sapiestiam causat res, Oportet quὁd ipse per talem sapientiam eo modo causat res, ncut ipse est causa rerum: sed ipse ste est causa rerum, ea; effieit de tonseruat, ergo oportet φ ipse per suam sapientiam, res in esse producat, re in ede costis uet. Quum enim omnia comparentur ad Des, scut artificialia ad artificem squia ut de Deo dieitur Sapientiae. . Omnium est enim artifex, omnem habes virtutem in oportet i sicut in resbus artificialibus votatas cte sapientia artificis est causa rerum artificialium: ste Δ: in Deo, volutu
73쪽
Divi NAE s A P I E N T I A . 3 aras. re sapientia sua sint causa omnium rerum. Arex. t. s. a. Et ideo dicitur in . 6. Metaph. 9, in diffinitione artificiali ponitur voluntast &artificiatum est volitum, quia ars no progreditur in opus, nisi per imperium voluntatis: Agens enim secunidum artem est ages a proposito Inde est, quod causae rerum dicuntur, Dicere Dei: quod pertinet ad sapientiam iuxta illud, Ipse dixit & factand. 3 a. sunt ire diculur velle Dei, quod pertinet ad vond. 13. luntatem .iuxta illud. Omnia quςcunm voluit, fecit Q uod ste est intelligendum, P in arte .&in sapietia artificis relucent fimilitudines, exems plaria, rationes ,re Ideae citum artificialium, quae rationes di Ideae sunt scietiae productivae reru. Sola ergo voluntas artificis non posset produs cere res, quia in voluntate artificis svet voluntas vesti no sunt Idsς di rationes productivae reta: sed talia sunt in sapientia,& in intellectu. Ideo voluntas artificis, mediante sapientia di intellesctu i progreditur in production P rerum artificialium. Sic ut . n. st manus deberet imprimere
formam sigilli in tera, quia in ipsa manu n5 est exemplar figurae imprimendi oporteret quod hoc ageret manus mediante sigillo, ubi est talis forma: propter quod quantuc uno manus desterminet sigillum ae moueat ad huiusmodi ima pressionem , & quantit cunq; manus possit diei causa illius sormae impressae, eris rame huiusmodi eausa, mediante sigillo: dicimus enim quod a forma. quae est in sigillo, est forma, quq est in cera. Sic di in Pposto, set patet per Phylosophu ς
Te . a 3ἰ γ. Metapli y. at domo, quae est in anima est dos mus, quae est in materia. Quantu cun F ergo voluntas edificatoris, si caula aedificii: tamen quia
in ipsa voluntate i secundu quod huiusmodi non est exemplar.& imago aedificii eonstruens di, non poterit voluntas esse huiusmodi causa, nisi mediante intellectu . Sic suo modo , bc in poposito se habet. Nam diuina volutas est prima,& sum a causa omnia,ut dicit August. 3. de Trianit. cap. . Attamen haec facit diuina voluntas, mediante diuino intellectu, Ae mediante diuina sapientia, ubi sunt rerum omnia rationes, qui
bus omnia sunt condita. Nam sui dicit Augustinus. 8 3.quaestionu qu*stione de Idaeis non est dicendu Deum irrationabiliter omnia condis Ddisse. Et ait. Si hoe recte dici& credi non postest, restat ut omnia ratione sint eodita. Et quia non eade ratione eonditus est homo & equus. sed singula Ppriis sunt creata rationibus, quas rationes non arbitrandum est esse nis in mete creatoris: diuina ergo voluntas vel ipse Deus
nullius est causa, quod non causet illud per sua
sapientiam. Sicut ergo Deus est causa rerum,
i se eausabit eas per sapientiam suam. Et quia
Deus est causa reru producens, &conseruans,
nil conuenientius dici potest quam qudd per
sapientia suam, res non tu in esse producat, sed etia in esse conseruat. Imaginabimur. nidi multo amplius Ac etiam efficatius, scut a sornia sigilli tan qua ab exempIari eausa dest serma
in materia aliqua: sic ab excplaribus rerct in mete Dei sunt res in propria natura. Et imaginabimuri res sunt magis fluxibiles ad retinendam sine praesentia Dei impresssone factam a Deo, vel naturam eis impressam ab exemplaribus dis uinis, quam sit aqua fluxibilis ad retinendu fors mam sigilli. Sicut ergo semper oportet esse sis gillum praesens ipsi aquς, ut conseruetur in ea forma a sigillo impres la t se semper oportet Deum, vel diuina sapientiam, vel excplaria reorum existentia in illa sapientia,esse praesentia rebus ad hoc ' conseruentur in eis naturs imo
pressae ab excplaribus illis. Deus ergo per laspientiam sua vi supra diximus est omnia proaspiciens, di omnia producens, & conseruans. .
Est etia per huiusmodi lapientiam omnibus dominans: nam dominari potissime attribuitur sapienti, iuxta illud Prouerbiora. t . Seruus laspiens dominabitur filiis stultis. His ita tribus
modis, videlicet, omnia conspiciendo, omni bus dominando, omnia producendo & colerauando est Deus ubim per sapientia suam t sed quarto modo, est an bonis & sanctis viris, eis gratiam & dona largiendo:& est quinto modo in malis,iuxta sua opera in eis iustitia exerccdo. vel paratus iustitiam exercere. Ex quibus quinaque habentur quin P, propter quc quis potissume timet, di potissime obedit Domino suo. Nai quis Dominu suum non timeat, vel ei in suis mandatis non obediat, quantu ad pias spectat, ex quini potest contingere. Primd, si non eredat illum Diam omnia cospicere. Secudo, si noeredat ipsum omnibus dominari. Tertio si non eredit ipsum dominari faciliterina si quis credearet Diam suum ola scire,& eum ubim dominari. in si opinaretur eu non dominari faciliter, possset intra se dicere 2, secure posset fore facere cotra dominu illum , quia etia si talis Diis potestvbio dominari ,& ubim sua iudicia exercere, cadifficile sit ei hoe facere, suum delictu remaneare poterit impunitum. Quarto, quis aliquando non obedit domino si credat ipsum no esse gratiosum & liberale mi dicunt enim homines, quare seruiemus tali Uno, nihil praemii conseques mur ab illo: sed quia holas libenter volunt grastias& retributiones,& multum timent perdere eas, libenter seruiunt Domino,& timent offensdere eum, quem sciunt esse liberale . & gratios sum . Quinto, aliquis potest esse no solicitus ad obediendum Domino.& ad timendum eum, steredat ipsum non punire mala, vel non infligere pς nas, iuxta delinquentiu delicta. Cu ergo Deus per sapientia suam primo ou prospiciat: secundo Oibus domineriteri id omnibus domi, netur faciliter quia per illa sapientia ste dominatur φ omnia coseruat,ita,statim perirent res, si solum se subtraheret quarto: Deus per sapientiam suam est praesens omnibus bonis & tu stis, dando eis suam gratiam,& sua dona:&
74쪽
D E L AVDiBUS Ae quinto , est praesens omnibus malis. in eis
suam exercendo iustitiam,vel paratus suo tenas pore iustitia exerceret omnia igitur valde subsilini dominio eius, eum ad momctum sine ipso esse non possunt. Propter quod, patet, qualiter debemus eum timere. Debemus enim hoe Beerelanci ei, cui nulla scelus nostrum potest esse ignotum tanqua eii sub euius dominio cuncta sunt posita: qui omnibus Belliter dominatur, de ad suum nutum omnia fiunt: taquam ei, sub quo nullum bonum irremuneratum , di nulla malum relinquitur impunitum.
Cap. XVII. In qua ostenditur,quomodo exserata laude diuinae se petior, g, omnia in omni bus operatur et omnimiaeocuda soluta
tvr sexta quaesio, qualiter pro benes scibi susceptu debemus Deo
mus de sexta laude diuiniae sapientie agere, vi delicet, de eius fecunditater P ne Reunda est, P omnia in omnibus operatur. Ideo dicebat psalmus. 6. Die o Est opera mea regi. Quas diestat, opera mea operatus est in me Rex, vel operatus est in me Deus: Ideo ego dieo , idest reeo agnoseo, Ac eonfiteor ea sibi tanquam opera sua magis, quam mea. Ex hae autem laude diuinae
sapientiς ς, ste Reunda est, quia omnia in omnibus operatur: possumus soluere qu*stionem sextam , qualiter pro susceptis beneficiis de .mus Deo gratias agere. Ponuntur autem iDionusto in libro de Diuinis nominibus, eap. g. 8e Damasceno, secundo libro. cap. 1 . tria esse in omnibus rebus, Substantia , Virtus, fieoperatio. Secundum quae tria, possumus tangere quinque, quae diuina sapientia , propter suam Reunditatem, operatur in omnibus reabus. Nam ipse Deus, per suam sapientiam. omnibus rebus dat substantiam, virtutem , 5e operationemr 5c omnia conseruat in sua subistantia, de virtute , de etiam in sua operatione. Largitur enim Deus per suam sapientiam ominibus rebus substantiam, de naturam . Nam cui probat Dionysus in. . de Diuinis nomini bus 3 Binarius non habet rationem principii, sed unitast ideo quibuscunm duobus demonssitatis. secundum ipsum, vel unum ea usatur ab alio vel ambo a tertio. Illud ergo, quod a nullo eausatum est, consequens est i quoid fit omanium causa. Quia st aliquod esset non eausa tum ab eo, tune illa duo ste se haberent, quia
unum non esset eausatum ab alio, nec ambo A essent eausata at tertio. Nam eum ponatur alaterum illorum non causatum , non poteruntan, bo illa efferausata ab aliquo. Eo ergo ipso, qudd Deus non est eausatus ab alto,eonseques est, quod omnia snt eausata ab ipso , ut nullant natura . quae subterfugere possit eausalitas rem eius. Et non solum ex eo quod competit Deo negatiu/ , ut quia non est quid causatum, possumus ipsum ostendere, esse omnium ea iam: sed etiam possumus hoe idem concludes re ex eo qudd competit Deo postituet ut quia est ipsum esse. 5e quia summe habet esse, ex hoe omnia produxit in esse:& nulla est natura, quq non fit ab eo producta . Dicemus enim eum
Phylosopho in. a. Metaphy. quod illud quod τοπ. μη est maxime tale, est causa omnium aliorum t ut maxime: ealidum .est causa omnium ealidorum:
se illud quod est summe ens, est causa o manium entium. Nam stetit videmus in aliis persectionibuς, se arbitrari possumus in ipso esse: ost calor est quςdam persectio, ealor, qui est in
materia, non habet omnem rationem caloris:
quia limitatur iuxta capacitatem recipientisi sed n esset calor separatus, haberet omnem ratiosnem caloris. Sic esse in materia, non habet omnem rationem essendit sed in ipso esse semirato est omnis ratio entitatis. Nihil ergo quod
habet in se materiam vel aliquod materiale est summe Ens. Deus itaqr, qui est ipsum esse se, paratum, est summis Ens, de habet in se omnee esse, 6e est causa omnium qudd habeant esse.
Naturae ergo creatae, quia hoc modo produsciae sunt , inquantum communicatum est eis esse , eum omne taIe esse si causetum a primo esse, 6e ab ipso Deo , qui summe est i consesquens est qu6d ipse si causa omnium naturas rum. Et hae e est via August. ia. de Ciui. Dei, cap. s. ubi ait, a Deo, qui summe est, facta est omnium essentia , quae non summe est.Et Cosment. exponens illud Phylosophi. a . Metas Tex. phys Id quod est maxime tale, est causa omsnium aliorum ait, Vnum est per se ens, dc per se verum i omnia autem alia sunt entia. 5e vera per esse, 6c veritatem eius. Ab ipso itam Deo, est omnis natura, ab eo etiam est omnis v irtus. Probatur enim in lib. de Catas. qudd Deus in Prop. a sta actione non indiget alio continuatore. Omnis enim alia natura , 5: quaecunque alia substantia continuatore indiget ad hoe ut agat, quia nihil creatum immediate per suam subastantiam agit. Formae enim substantiales , ut probat Commentator, septimo Metaphy. T . 3 . non sunt immediatum principium actionum suarum, sed oportet quod substantiis de naruaris creatis superaddatur eis virtus, quae sit imo mediatum actionis principium. Cum ergo res
creata agit , ut peractionem uniatur rei actae. indiget eo tinuatione. i indiget aliqua virtute superaddita, quae continuet agens eum patieno
te: quia cum Agens creatum no agat per suam substantiam,
75쪽
substantiam non potest ne se eontinuare passo, nec pote it in actionem progredi. sed oporteti hoc faciat per aliquam virtutem superaddita
suae naturae. Nihil ergo creatu est sua virtus, sed est participans virtutem. Deus aut qui immediate agit per suam substantiam,se qui non indiget aliquo superaddito ad agenda, oportet quod sit sua virtus, de quod non sit participans virtutem. Quu ergo esse, quod est essentialiter lasIe, si causa omnium aliora. quae sunt per participationem: consequens est . quod Deus non solum sit summe Ens Ne fit eausa omnlusubstantiarum .sed tana id quod est et sentialiter sua vir us, si causa omnlii virtutum. Vnde Ae in libro de Causis. virtus diuina dicitur esse virtus virtutum . nam in . t 6. propostrione dicti libri scribbitur, quod omnes virtutes pendentes sunt Per infinitum primum, quod est virtus virtustum. Diuina itam sapientia ste eit Reunda in
rebus, quod est eausa in eis omnium naturam, omnium virtutum i 6c etiam omnium opera.
ionum. Nam operatio in rebus semper dependet ab eo quod est primum operans: neut omanis motuς hic in serius seeundum naturae cura sum quem videmus i dependet a primo moturita quod st cellaret primus motus, nist Deus immutaret hunc ordinem quem indidit rebus cessaret be omnis altus motus. Unde Philosophus Tex. t s. Physt. appellauit motum primum, vitam in . Q. entibus, quia secundum Com. ille motus primus, respectu omnium alioru mobilium .se habet quast vita. quia suo modo se habet . neutAnima in rebus vivis. Nam sicut motus vitae in rebus vivis fit ab anima . ita quod separata antama, nullus motus vitae remanet in eorporibus:
ne suo modo omnis motus simpliciter in o nibus aliis rebus mobilibus fit a primo motu . ita quod cessante illo motu cessaret omnis alius motus. Ita igitur, quia Deus est primum opes
rans, est causa omnium aliarum operationu,
5e eius est essicere omnia alia opera. Ideo dire Im . s.' hat Dominus in Evangelio, Sine me nihil postestis facere. Et Isaia. as . scribit. Omnia enim opera nostra operatus est in nobis Dominus Deus noster. Quarto tanta est Reunditas di, Dinae sapientiae, quod non solum omnibuς dat substantiam,virtutem,&operationem: sed omnia eon seruat in sua subitantia . Ae in sua virtus
te. Vnde August. in libro Confessionum ait,
Sine eo elli volebam. sne quo esse non potetram. Propter quod .ficut omnes substantie conseruantur a Deo in suo esse ste etiam conserua tur omnes virtutes t alioquin, non esset Deu virtutum.Quinto, tanta est Reunditas diuinae sapientiae, quod non solum eius est creare omnia opera aliorum, sed etiam eius est omnia eonseruare in suis operibus. Distinguetes hane ectseruationem a conseruatione substantic fle viratutis, ipsam autem conseruationem substantiae
di virtutis non distinximus ab inuicem: quia fles A P I E N T I AE. MA substantia Ae virtus ereaturarum sunt de gene re suecessivorum, re maxime si illa operatio vel illa actio sit fundata in motu . secundum quem modsi loquitur de actione ille Auctor. 6. Principiorum in cap. a. de Actione, qui ait, quod omnis actio in motu fundat. Cum ergo aliud fit esse suecessivorum.& aliud sit esse permanentium. quia sue cessivorum esse, est in ordine partium. non in simultate partiumr nam eum totus motus lactus est, nullus ulterius motus est i qclinnuit August. it. conset sonum,ea. t . ubi vult
quod quia noltri anni transeunt, ideo illi anni
tunc omnes erunt, quum omnes non erunt.
Non est ergo esse iaceessivorum in simultate partium, vel in eomplectione partium, vel in B esse totum: sed in ordine partis ad parte, vitam diu durant successiva, quam diu paret succedit parti t& quum totum successuum factum est.
non amplius et . Permanens autem econtra ἔnon est proprie, nisi quum totum est: o orAEt et nos est loqui de conseruatione in en unius: de aliter de conseruatione alterius . ProptePquod, per se mentionem fecimus de conseruastione rerum in operibus suiς, dii inguentes hae conseruationem a eon seruatione rerum in suis substantiis. 5e virtutibus. Deus autem non sos tum dat rebus ' operentur: sed etiam dat ei; et, conseruentur in operibus suis. Ideo Au qui s.de Genest ad lueram, cap. t s. dicit . Si Deus
subtraheret occultam suam operationem. extin C cta remaneret operatio naturae Innuens ex
hoe, quod operatio aliorum agentium no postest durare, nee iaseruatim esse stne operaticiane Dei. Ex hae ergo laeunditate diuinae sapientiae , quia ita Reunda est, P operatur in nobis
substantiam, virtutem. Ne operationem: Ac quia conseruat nos in nostra substantia, re virtute Aeetiam in nostra operatione, apparere potest,
qualiter debemus Deo referre gratia et de beneficiis susceptis. Nam solus Deus eii diues per seipsum . ut dicitur in libro de Crasse nos autem 'viae sumus diuites ex mutilatis, inqtlantum . s. Deus vult nobis mutuare, Ae nos participes facere dehonitatibus suis. Nihil ergo habemuς quod
non acceperimus. Ideo Deo tanqlia mutuanti,
I cte praestanti nobiς omnia bona, subitantiam, videlicet, virtutem.&Operationem:&eon seruatinos in talibuet bonis, debemus in omnibus grastias agere iuxta illud primς Thessalo. r. In omnibus gratias agite. Advertendum autem quia licet supra, quum agebamus, qualiter debemus Cap. t s. timere Deu Ne obedire sibi, aliqua tangeremus de conseruatione rerum per diuinam sapiens tiam. Ne hie aliqua de hoe tetigerimus, no deabet hoe in ectueniens existimari. st ex unodi eodem multipliciter in Deum festi muri ut quia Deus eonseruat nos in esse debemus eum ex hoc timere,& debemus sibi gratias agere.
76쪽
mus Deo: Ac in laudem eius moueamur, non istum mente . idest intellectu r sed etiam spiritu, id est spirituali deuotione, Ae voluntate, bc affe/ctu iuxta illud primς Cor. t . orabo spiritu, orabo cte mente: psallam spiritu, psallam 5e menter quae duo connexa sunt Nam si diligimus et deuotionem habemus in lege Dei, oportet R meditemur de ea: immo in hoc maxime exprismitur, Ne insinuatur dilectio nostra, Ac deuotio ad Deum.& ad lege Domini, quando tota die, id est assidue meditemur de eo iuxta illud P salsmi. t i 8. J Quomodo dilexi legem tuam Domine, tota die mediatio mea est. Tertio debemus seruire Deo . ordinando in obsequium eius , vis enim est idem omnino, B res animae inferiores. de virtutes eorporales,
esse Meundum , di effia quae possunt dici me bra nostia. quia sunt perfectiones membrorum. N persectiones organos
tum iuxta illud Apostoli ad Rom. 6. 3 Humanum dico propter infirmitatem earnis vestrae:
sicut enim exhibuistis membra vestra seruire immunditiae , 6c iniquitati ad iniquitate: ita nune exhibete membra vestra seruire iustitiae in sanactificationem. Condescendit enim Apostolus infirmitati nostrae: nam cum posset praecipere, quod longe amplius, membra nostra, id est viro
lutes nostras organicas, 5e vires animς inserio/res , di etiam omnia nostra ordinaremuς ad ius
stitiam . si ordinauerimus ad iniquitate: quia longe amplius debemus seruire Deo, quam seruie
ima laude diuinae sapientiae quia illaJapietia ensic sthaxi, uiriuos,solvi;
Ltimo videndum est de septima laude diuinae sapientiae, per quam solauemus septimam quae/stione. Qualiter debea βmus Deo seruire. Noncax: sed F cunditas magis sonat in multitudine productorum , EfficaΦtia vero in velocitateue habilitate producendi. Cum enim illa diuina sapientia sit tantae effica aliae, quod omnia bona ab ea simus sortiti, secas dum omnia debemus sibi seruire. Nam di ominia nobis Deus secundum ordinem suae sapientiae dedit,&jn omnibus fuit efficax ad dandum. Et ideo secundum omnia debemus sibi efficacister seruire. Omitia autem nolira in tres partes distinguntur, scilicet in animam, corpus, bc res exteriores. Animam quidem sue animae postentias intres partes similiter possumus diuideare, in Intellectum, voluntatem, re in potentias e rimus mundo ipse tamen Apostolus humane inferiores, quae sunt potentiae organicae. Deo ergo sic debemus seruire, ut omnia ista quin ordinemus ad ipsum,& ad obsequium eius, bead honorem. 6e reuerentiam ipsius, videlicet, Intellectum Voluntatem , Virtutes organicas siue eorporales, Ipsum corpus, Δ: Ipsas res exsteriores. Et debemus ei in obsequium.& in honorem, N: reuerentiam eius, efficaciter ordinas re nostram mentem siue intellectum, assidue de
ipso meditando. Ideo dicitur Deuteron. 6. Uerha, qua ego praecipio tibi hodie, in eorde tuo erunt , 5:. enarrabis ea filiis tuis, di meditaberis sedens in domo tua. Et undecimo cap. scribis tur, Ponite hae e verba mea in eordibus 5: in se volens habere ad nos, eon descendit infirmiotati nostrae , N: mandat quod conversa ad Desseruiamus Deo,& iustitis incut quando eramus auersi seruiebamus iniquitati. Quarto debramus in obsequium Dei ordinare eorpus nos
suum, ipsum Deu adorando. genuflexiones, et inclinationes, Ne reuerentias etiam corporales
ei exhibendo.Nam se ut habemus a Deo non solum animam, sed etiam eorpus i se ad obsesquium eius utrum ordinare debemus. Ad hoe
autem seruiti si reducitur omnis maceratio coraporis. 6: quicquid in corpore nostro facimus pro Deo, quia totum est ad obsequium D i. Ideo dicitur Apoca. t . Timete Dominum, de animis vestris, 5c suspendite ea pro signo in ma D date illi honore s&lequitur adorate eum quinibus, dic inter oculos vestros collocate; doceste filios vel ros, ut illa meditentur etcst. Sie enim cor nothrum, Ac intellectum, mentem, debemus ordinare in obsequium Dei, ut sema per meditemur de eo, ut non consentiamus peccato . oc ne prstermiriamus prscepta Dei luxata illud quod dicebat Tobias filio suo cap. .
omnibus autem diebus vitae tuae, in mente hasbeto Deum i 5: caue ne aliquando peccato eo sentias, bc praetermittas praecepta Dei. Secuns do. debemus seruire Deo, non solum in obsesquium Dei. ordinando mentem,& intellectum,
assidue meditando de ipso i sed etiam ne debeamus ordinare voluntatem 5e affectum habens
secit C lum 5e Terram. Mare 5: omnia quq in eis sunt. Quinto debemus ordinare in oble quium Dei ipsas res exteriores, st quas habeamus. Nam sicut animam Ac eorpus habemus a Deo; se ab ipso habemus res exteriores. Ide scribitur Prouer. 3 .Honora Deum de tua subos tantia , di de primitiis omnium frugum tuaruda pauperibus: β: implebuntur horrea tua salturitate,se vino Toreu Iaria redundabunt. Vbi innuitur quod quum a Deo habeamus ista temporalia, bene utimur eis, ordinando ea in obsequium Dei. 5: in pauperes distribuendo ea: quiaciendo , Deus multiplicabit nobis ea. Ad hoc aute obsequium reducuntur oes oblati
77쪽
D N AE SAMENTIAE. 3 voti pallperta nes, quas facimus in risella: Ne quae cuncptem Aracteacia. poralia in Dei obsequid ordinamus. Nec sunt peioris eonditionis promittentes paupertatem, non valentes huiusmodi oblationes facere, nec temporalia conferre . non habentes aliquid proprium inec substantiam, de qua hoe polsint adimpleret quia promittentes paupertatem tu hoe faciunt diuino spiritu ducti, fit si sunt pa peres spiritu plus offerunt Deo de teporaliabus, si aliquis alius offerat quia offerunt ei non solum quae habent, sed etiam quae possunt habere, ut magis seruitio Dei vacare valeant. Sic totum Deo offerunt ut de epero non liceat eis aliquid proprium possidere. Quum ergo quo a ritur. qualiter debemus Deo seruire: dicemus, quM seeundum omnia nostra debemus sibi laa Bmulari. Debemus enim ei famulari secundu instellectum,de ipso assidue meditando : se secum
dum affectum ad ipsum sine intermisso ne deo
uotionem habendor secundum vires inseriores animaei eas in Dei obsequium ordinando secus dum eorpus nolitium, eorporales adoratiosnesiae genu flexiones, 5e inclinationes pro eo faciendo.& macerationes in ipso nostro corpore pro ipso tollerando idebemus etiam ei seruiare de propria sub talia in habemus iplam putfacultasse offert, in oblationes ecclesiarum fiesubuentiones pauperum ordinando. Et in hoe imponatur finis huic tractatui, quem in titulari volumus. De Laudibus diuinae Sapientis: quia secundum praeassignatas caulas de diuina sapietia, omnia a vobis postulata.effectui demandasuimus: cte soluimus vobis oes propostas quaesstiones. Quod quia, s ne te Domine Iesu C litiste fieri non poterat, Tibi sit honor, 5: gloria,
78쪽
D. AEGIDII COLUMNII A Incipit Tractatus. Romam, timeresis Visui pi, et Apim e uare hem fluendi dicimin praea re
nue Primam, ordiuisamin Eremita
s, mali autem aera,sed prastiti tantam: Et quid
cap. iii. Quias disina praescientia atquis necis,ir Amponeret rebus,s illa necessitasaotingentiae no repugnat. Cap. lin. Paradisus pares rapi 'rimastri et eorporaliter: Eι Paradisus ad li aram erat quidum eorporadis taus.
p. x Quia scientia dei se extendit ad damaalea. νι illi aliquanda salais i, sicaadam errores, em opiniones ἐγρηαηllas diuersas. Cap. E. In quo reprobantur emes erraret, O falsa opinione, a prasimru.ss, Dei miserisordia se extendat adfluantis damnatos. p. xii. esos daemones,, anima separata possunt vere pati ab igne inferni. p. xiii, Quod in animabus ilamnati . , dis nibal intellectus Iunitar vici sensius: Et lita talea subsaηtia oes
Eieuntur ire non proprie ad eorporalia, sed adses litudi
naa,mabainem non sii praesiti tantum:
Et ilina es pr destinatio: Et lumiasi dorae,sinaris praescientia distinguntur.
Ost distinctionem eas pnulorum, restat Tras tum eoponere. Diocemus te primo dedeste p re ictum omnium futuroru , habet quideprascientiaram dedisnandis, q de saluandis: sed praestientia de damnandis dicitur praescientia tantum,de siluandis uero dicitur prςdestinatio. Cuius rei possemus duplicem causam assignare. Primo quidem, Oa et deus ste seit bona, s ea raulit; mala autem uescit, P ea non eausat. Vnde Aug. d. in de Vera innocentia, Omnia quorum deus ipse est auschor,scit . nec tamen omnium peceatorum, quq traetat ipse est auctor Quorum autem sui maorum non est auctor est ultor. Bonorum austem di est prestius P etiam est eorum auctor. Verbum ergo illud Auer .u . t a Metaphy. Tex. x . quod scienua dei eausat res: intelligendum est
si quantum ad malaeta hoc autem partie potest. α deus ste praescit damnatos, P eos non praedestinat ad mortem. Sie tamen praetat salvandos,st eos praedestinat ad vitamidestinare enim ideest oemittere. Unde commis usus loquendi habet hoe de aliquo mittente nuntios in seruitia. oe dicitur destinare ei illud. Sed praedestinare idem est φ praemittere. Si eat enim videmus, Pmodo homines per diuinum impulsum. di per divinam gratiam destinantur.i. mittuntur in citam aeterniisse deus quos ab aeterno praeuides tale si in seipso prς destinauit. i. praemisi sua gratii, in vitam aeternam. Malos autem non impellit ad mortem,& ad miseriam, sed sua malitia vadunt. Si eut emo deus non mittit eos ad miseria. o ne nee praede nauis, nee praemisti eos ad mortem. Praescientia itam saluat id ora .sse est presti etia in deo,' etiam est praedestinatior quia tales impulsu dei missi sunt in vitam aeterna, per gratiam diuinam. Sed praestientia damnandorti in deo, ita est praescientia, si no est praedestinatio. quia deus no mittit, nee impellit malos ad mors tem, sed solum dimittit. Seeunda aut e ratio suo Gmitur ex iis . quae videmus. in aliquibus nomini,hus.Videmus .n. numerus superficialis dicitur de numero ducto in se.sseut bis duo faciut quas tuor: 6e dicitur de ducto in alio, quia bis tria se. ciunt sex. Tamen quia numerus ductus in se.habet nomen proprium, quia dicitur quadratus, numerus ductus in alio, retinuit sta nomen eo
79쪽
mune , 5 voeatus est numerus superficialis: se Aetiam hoc nomen Propriu , ut patet in Topistis , dicitur de diffinitione: tamen quia dimnitio habet nomen propria. propria passo retinuit nomen c6mune, di appellata est propriu. Sieetia in proposito praescientia Dei comunis est ad bonos,' ad nisi ostiam si quia prcscientia salvandorii habet nomen proprium, quia nomis natur praedestinatio,ideo prcscientia damnatorum retinuit sibi nomen eommune, Ac dicta est praescientia sol u. Ex hoc aute apparere potest,
quid si pr destinatio, se praescientia. Nam prqstientia dicit fimplice Dei notitiam, qua habet de danandis; vel si dicit diuinu ppos tum , hoc non eli scam s deus agit vel scam op proponit. Bagere, sed sed m op cessat ab actu vel secundu 9, proponit cessare ab actu. Vel dicamus P diuisna praescientia est notitia, qua habet deus de danandis, prout proponit aliquos indurare, ides
permitteret indurentur, qui indurati danaabuntur. Na deus non dr indurare impartiendo malitia, sed celsando ab actui 5: no dando gratiam. Exponeda ergo est illud I O. 9. Deus que vult indurat .i. indurare permittit. Sed praedellinatio non dicit Dei fimpliee notitiam .sed in ludit diuinu propos tum m actu, scam quod sponit aliquibus misereri, de dare eis gratia in praea senti. 5c gloriam insuturo. Et inde est st praedestinatio multis modis a factis, Ac doctoribus des scribitur. Aliquando. n.describitur ab ipso fine, cad que boni tendunt. N: sic deseribitur. Praedes stinatio est aliquoru electio in finem. Aliquado describitur a remissione eulpς, 5e sed in hoe dicitur. Praedestinatio est diuinum propositu miserendi, idest .a miseria. Ac eulpa liberandi. Aliqua do ab auxilio describit praedestinatio , per que tendit in finem propositu ,Ne recedit ab opposito,ut quia fit per diuina gratiam: de quia limoidiuina gratia quatuor modis eonsderari pol, ideo secundu hoe pol ipse praedestinatio quas tuor modis describi. Potest eonfiderari primo
gratia ut comparatur ad dantem, Ne scdm hoe, est gratuita donatio, secundu quem modii des
scribit August. de fide ad Petrum. φ praedestinatio est praeparatio gratuitae donationis. Se/ oeundo modo potest consderari ipsa gratia ut eomparatur ad recipientem ι βρ seeundu hoe . est prςparatio ad beneficia diuina secundu quemodu deseribit eam Magister primo sententias rum, quod est praeparatio beneficioru dei. Tertio modo potest considerari ipsa gratia ut comparatur ad finem; 5: secundu boc, es praeparastio ad vitam qternam secundu quem modu des scribit eam Augu .in de predestinatione sancto ru.d. Prqdestinatio est praeparatio ad vina aeternam . Quarto modo potest eos derari ipsa grastia sim se. 6c ne ut est virtus initiata, dr gratia: sed ut est consumata. dicitur gloria. Et secundu hoc describis editer a doctoribus. 9, praedestinatio
est prς paratio griς in pnti, de gloris in futuro. Cap. II. Qv d deus es praescius omnium futuros
rum, rebus necessitatem non imponat, sed euenire permittit contingentia,
contingenter . Stendemus in praesenti rapitulo, Vtrum diuina
imponat: in st deus praescit hos esse danandos,
β: n saluandos, de necessitate saluent. Et qualis necessitas ibi esse eotingat. Sciendu ergo, quod Auguli r de Ciuitate Dei cap. s. ostendit Ciseeronem, & Stoicos, moda oppositum tenuissse. Nam Cicero, ne negaret contingentiam a rebus, negauit a deo prcinentia futuroru . Stoici vero, ponetes omnia sub Fato,dixerunt, omnia ex necessitate eotingere. Sed sue Fatum instelligamus vim aliqua, siue quacunT Ordinationem 'derum, vel secundaru eausarum, ut diea Gezbb. 3. tur Fatum 1 for, faris, ut homo prius corde co Cap. .cipit,de postea per verba exteriora pandit illud: ne deus P ab qterno concepit, per secudas causas, in tepore manifestat: ut dicant secundς ea usae quςdam verba exteriora, respectu dei, Π quq deus fatur,fle fando susi propontum manifestat. Sive per Fatum intelligamns diuinam prouidetiam , fim quem modu. . August. s.de Ciuitate dei .cap. s. vult, P nomine Fati diuina voluntas aliquando aut diuinum propontu, aliqv verdipsa series eausaru intelligatur. Quo cum autem
modo sumatur Fatum, no oportet a rebus eos tingentiam negare: ut negabant Stoici. Nam series secundaru eausarum vocat Fatum aeum huiusmudi eau R in suis effectibus pollini impedisti, multa euenient contingenter, ut non semi
stella, euius est causare h timiditatem Λ: pluvia. existente in sagno euius est causare humiditatefie pluviam, faciet hoc quia sorte impedietur ex alterius aspectu syderis, euius est eausa te siccitatem: vel ex indispontione materis, quia secuda Pto meum , in Centiloquio expectandum est
iudiciu a seeundis stellis, idest ab elementis, quς sorte non sunt disposta ad suscipienda influentiam secudaru eausarum. Et st dicamus φ 5e ipsa
dispositio materiae a motu causae deficeret.. Discemus,l non oportet tantam unitatem, re unis
formitatem dare in effectu,ne ut in causa ; quia semper effectus deficiunt a causa sua: Hst sema per redeunt 'dera ad eundem punctum, non oportet φ semper ordinate redeat effectus hie inserius,ad eundem puellam. Ex hmoi itam dessectu, quem patiuntur effectus, respectu causas rum,multa eueniunt contingenter. In quo des struitur error ille, qui aseribitur P latoni, videli, In Timo leticetit in magno anno, quado omnia sydera res inr a princ.
80쪽
TRACTA Tusdibunt ad eunde punitum,oes effectus hie inferius, ad eunde punctum redibunt. Vist Plato nune est in scholis.& doeet: in fine magni anni erit id e Plato in eisde scholis. N: docebit eosdem
se holares: quod omnino ridiculuest dicerei saquo tu substantia deperit . non redeunt eade nus. 70. mero, ut habetur in fine, a. degeneratione. Sed sue in magno anno omnia redeant ad eunde punctu,nue non,propter tota limoi seriem ea usi tu , non denegabimus a rebus contingentiai
quia hae eausae in multis deficiunt in suis effectibus , quia mitanta multis mediis impediri in suis effectibus. Et etia effectus isti multum defiaciunt a suis causis, ut non uniformiter redeant scut eauste, ratione cuius multa contingenter
euentut Quod si in iis, quae dependent a motu
li,multa contingenter eueniunt, consequens
est multo magis in iis, quae dependent a libero arbitrio : quia liberum arbitrium virtuti siderunon potest esse subiectum directe. Sed dicemus eu philosopho in de generatione. Quod filius
rus quis incedere, non incedit, quatucius secus dae causae,qtum eli de se, habeant , t iste debeat incedere. Ex hoc possumus dicereis, iste est fuaturus incedere: poterit tamen impediri 6: poterit esse, oe non incedet. Igitur,s per Fatum intelligatur series secundaru causa ru, non oportet omnia euenire ex necessitate sicut Stoici posuerunt. Sed s per Fatu intelligatur diuina prouidentia, qua uis haec non sit propria loeutio, qa sed in August. s.de Ciuitate dei. y. cap. Qui ponit omnia sub rato esse,quia omnia sunt sub dio uina prouidentia inentensia teneat, lingua corrigat. Αe s diceret, non deberet diuina prouis dentia Fati nomine nuncupari. Quicquid lasmen fit de nomine, si volunt Stoici, omnia esse . ex necessitate. quia omnia sunt a deo prς uitii dicemus, quod omnia Oparantur ad deu , se etiafutura, se ut praeterita, de presentia. Sed in iisqus sunt praesentia, equet certi sumus, re eque non fallimur in eontingentibus,sicut in necesssariis ivtst praesentialiter video ectu moveri, Δ:aue volare,eque non fallor, Λ: eque certus sum de volatu auis, sicut de motu c*li quavis cς lummoueatur necet Tatio,& auis volet contingeter,
Sed quia totus ille decursus est deo prς sensi in nullis fallitur, di in omnibus est in fallibiliter certust sue necessario, sue contingenter eueniam. Non ergo tollemus contingentia a rebus prospter infallibilitate diuinae scutiae. Dicemus ergoa, diuina praescientia vel potest dicere smplice dei notitia, vel potest includere diuinu propolatu. Si aute dicit fimplicem dei notitia, se secuduMagistru primo sententiar vidist. 8.no est caussa reru. nin causa sine qua non. Et secundu hue modu seire dei non ponit necessitate rebus, cuhoe modo,non sit simpliciter causa reru. Secua dum hoe ergo dicemus, i scientia dei luo mos
done se habet ad flenda se ut scientia nostrai ad facta. Sicut ergo quae scimus esse facta, lacta sunt, fle ppter nostru seire illa non sunt sacta ita
ut contingenter, di necessario eueniant secunodu exigentia sui generis: ne quae deus seu fieda, sunt flenda nece stario , Λ contingenter, prout eoru genus requirit. Sqd n diuina praestientia includit diuinu proponiu, ut dicatur deus talia scire quia se disposuit ea facere, secundu hune modu scientia dei est causa retu. Intellectus. n. omnis speculatiuus . non est causa reru, nis fine qua non: quia nis specularetur artifex, nihil aratificialiter viceret: intellectus. n. qui est eausa re TA. 'pru, est intellectus practicus; nam secundu philosophu tertio de anima, Intellectus speculatiuus extensone fit practicus ina prout se extendit ad opus, se extendit ad effectum . siue ad volu tatem artificis, cum vult per intellectu aliquid
operari. Vnde dicitur. 6. metaph. quod in diffs o. at. 1. nitione artificiati ponitur voluntas,& Omne artificiatum est volitur quia ut diximus intellectus non fit practicus, nis per imperita voluntatis. Igitur fi se accipiatur diuina prς scientia, prout includit diuinum ppositum vel diuina dispost,
tionem, adhuc non imponit necessitate rebus;
quia fini August. inde civi dei, Deus se admini γ. eapstrat res, ut eas pprios cursus agere snat. Diu cunm ergo deus disposuerit de rebus, huius, modi disposito finit agere res urios cursus. ς contingentia sunt contingenter euenisit. de quae necessaria, necessario. Decipiebantur ergo Stoici,ppter Fatum a rebus contingentiam remouentes. ia si se hoc esset, vel esset rone infallibi litatis, ut quia diuina praescientia falli nopotest quod no potest esse,cum totus decursus rerum si deo prςsens; Λ: quae sunt nobis pntia, utrumcunm snt contingentia .non lal imur, ius dicando de eis. Nec ratione causalitatis, cum se deus causet,& prouideat, P eas sinit currere sescundum proprios cursus. Valde igitur decipies bantur Stoici, sed multo magis Cicero. negans Db.δ μι
scientiam a deo vires contingenter euenirent.
Nam, ut ait August y . de Ciuitate dei, cap. y. Confiteri deum esse,& negare illum praescium suturorum, maxima insania est. Et idem ibidem. Qui confitentur deum esse.& negant eum praescium futurorum, non dicunt aliud a dixit instApiens in corde suo, P non erat deus. Et subdit:
Qui . n. non est prescius omnium futuroru, noes utim deus. Nomine enim dei intelligimus inatellectum quenda separatum,in quo nulla postentialitas est admixta. Sed sin philosophum inlib de Bona fortuna,vbi plurimus intellectus, ibi minima fortuna. Ergo ubi omnis intellectus, ibi minima fortuna. Gui. n.multum habet de intellectui multa prouidet,& pauca sibi accidui Osualia. Sicut ergo si esset albedo separata, hasberet in se omnem rationem albedini si ne quia intellectus diuinus est omnino separatus, habet omnem rationem intelligendi. Negare itaq; adeo intelligEtiam futurorum, est negare ipsum intellectum separatum, di per cosequens est nesgare