장음표시 사용
281쪽
nissem, complures tum ibi dies Ampropter nauigangi gigi-
cultatem commoratus sed cum quotidie mecum haberem homines doctissmos,rassere i os qua abs te moaeo punt nominati cumri hoc,nsio quo modo,qu eos increbuisset,me in causi, maioribus,sicuti te, silere versari proste 3VH est rum,quantum poterat, de officio m ratione oratoris distutabat. ' Horum at sicut iste ipse In nesarchuri hos quos nos oratores vocaremus , nihil esse dicebat,nisiquosam oper rus 5ngua celeri oe exercituta: oratorem autem, nisi qui
sapiens esse esse neminem ais i m eloquentia quia ex
bene dicendi fientia constare unam quandam esse virtutem qui unam virtutem haberet omnes habere eaque
ipsi esse isto se aequale is pares. st qui esset eloquens,
eum virtutes omnes habere, ais es apientem. Sed haec
bus abhorrebat. Τ Carneades vero multo berius iisdem δε rebus loque atur, non quoaperirer sententiam si/am, his enim mos erat patrius Icademiae,a uersari semper omniabus in Mutando )stia rum maxime tamen hoc significabat, eos qui metores nominarentur, G qui dicen si prosita trairent, rubi lane tenere: n Josse quenqua a
cultatem assequi dicendi , nisi quiphuo ophorum inuenta Adicisset. 2 stutabant contra distris homines QAthenien- ses, in Repub casus ersati, in quibus erat etiam is qui
nuper Amouit, acenedemin hociles meus: qui cum dice- ret esse quandamprudentia quae *ersaretur inpersticismilis rationibus constituendarum'regenaearum Rem u-blicarum,excitabatur homopromptus ab homine abun amri doctrina, O quadam incredibili varietate rerum ais co
282쪽
aphilosephia dicebat, nes ea quaestituerentur in Republilo δ' immortalibus, dedissiplina iuuentutis, de iussita
de patientia e temperantia, de modo rerum emnium,caeteris sine quibus ciuitates aut esse, aut bene moratae esse non
posent, Uruam in eorum bbim inueniri lar si tantam
'Im rerum maximarum artesῖ a rhetorici tui Actores com
itecterentur, quaerebat curisprooemip γ de epilogis, m de huiusmodi nugis sic enim appestabat) referti essior eorum libri: de riuitatibus instituenta, describenΔ lsibus, de aequitate, de iustitia, de ri de frangenilis cupiItatibu , de
conformandu hominum moribus, literais eorum libris nulla inueniretur' ' l a veropraecepta sic illuilere sedebat, Nostenileret non mod o eos illias expertes esse uilentiae,quam sibi adsisterent , δε ne hane suidem ipsam dicendi rationem ac virin nose: Di t enim esse arbitrabatur oratoricum ipsis qu suas ageret, talis, qualem si ipsi optaret,videretur, si eri xitae almtate, de qua nihil Rhetorici isti doctores is praecepti Au reliquisent) m uti qui audirent. sic afficerentur animis, ut eos affici vestet orator: quod item feri nulla mariposse, nisicvnserer is qui diceret,quot mota hominum mentes,m quibus rebus,m quo genere orationis in quami partem mouerentur. haec autem essepenitus
in ue taphiusiphia retrus ais abdita, quae isti Rhetores neprimoribus quidem labris attigi erit. Τ Eata, meniae
mus exemplis magis quam argumentis conabatur.refellere: memoriter enim multa ex orationibus Nemo eniερω-
clare siripta pronuntians, Acebat iliam in animis vel iudicum et populi in omnem partem Loedo permovendis, non Ibisse ignarum quibus ea rebus consequeretur: quae negaret
283쪽
summami xim habu se aerendi se siue ille hoc ing mispotuisset, siue id quod constaren Flatonis diosus audiendi fuissem non qui illepotuisset, stiaquilis docerent, esse
quaerendum. ' Saepe etiam in eam partem ferebatur orationeat omnino illi taret, nullam artem esse dicendi: idicum argumetis docuerat,quod ita natiessemus t blam
diri O suppliciter insinuare,s a quibus esse etendum,
aduersarios minaciter terrerepossemus, oe rem lam e ponere , O id quod intenssieremus, confirmare , m id quo contra diceretur, refellere, O ad extremum deprecari alia quid, conqueri: quibus in rebus omnis oratorum Ἐersa retur facultas: m quodconsuetudo exercitatioi m intelli gendi prudentiam acueret; m eloquendi celeritatem incita
ret tum etiam exemplorum copia nitebatur: Nam pria
mum quo dedita opera neminem Acriptorem artu ne mediocriterquissiem disertum fuisse issicebat, cum repereret Usa corace neficio quo, o Tisiae,quos artis illius inum tores oe principes fur e constaret, eloquentissimos autem homines, qui ista nec dicissent, nec omnino scisse curassent, innumerabiles quosdam nominabat in quibus etiam, siue ille ridens ue quo ita putaret, os ita audisset, me in illo numero, qui ilia non didicissim, oe tamen sot ipse dicebat)s sim aliquid in dicendo pro rebat Quorum ego illi altorum fucistassentiebar, nihil me dissicisse: in altera autem
me illuάι ab eo, aut etiam ipsium errare arbitrabar. '' tem vero negabat esse ullam,msi quae cogi.iis penitus pe stetis m unum exitum spectantibus, m nunquam sui lent pus rebus contineretur Haec autem omnia quae tractarentur ab oratoribus, ubia esse inceria, cum γ aicerem
284쪽
IN L DE IORAT . aiytura i , qui ea omnia non plane tenerent, audirentur
ab ,s, quibus noscientia esset tradenda, exigui rem oris ausulse,aut certe obscura opinio. '' Quid multata sic mihi tu ersuadere Ῥι ebatur, nes artificium Ἐltam esse di
cenili, nes quenquam Iose, nisi quit ata quae a ductissimis
hominibus in philosophia dicerentur, cognob et, aut callitae aut copiose dicere . Quibus dicere Carneades solebat, inogenium tuum crasse *Aementer, me sibiperfacilem in audiendo, teperpugnacem in Mutando esse visum. '' Tumsero hac eadem opinione auιctus scripsi etiam illud quodam in libesso, qui m imprudenter m inuito excidit, Ieruenit in manus hominum, Distrios me cognouisse non hullis, eloquentem adhuc neminem: quod eum flatuebam disertum,quiposersatis acute ars diluti eapud mediocres
homines ex communi quadam hominum opinione dicere: eloquentem vero, qui mirabilius O magnificentius augere Ioset, atque ornare quae 'vellit, omnesque omnium rerum, quae ad dicendumpertinerent ,sonteis animo ac momoria contineret. '' usi est sicile nobis, qui ante quam ad aestendum ingressimus, obruimur ambitione O foro,
sit tamen in repositum atque natura . Ego enim, quan tum auguror connectura, quantaque ingenia in nostris hominibus esse, video, non Issero fore aliquem aliquando, qui sudis acriore, quam nos sumus atque fuimus, motis ac facultate disicendi maiore ac maturiore, G labore atque in usiri seriore , cum si ad audiendum, legendum scribendumque maiore opera dediderit, existat talis Orator, qualem quaerimus: qui iure non Flum disertus,sed etiam eloquens aicipossit: qui tamen mea sinuntia aut his
in iam cir sis: aus quis pari fuerit ingenio, pluiaque
285쪽
Quam hic γ auseris, m lectitarit, c scri rit, paulum huic aliquid poterit addere .
t Antonius inducitur velut honorarius arbiter contentionis oratoriae inter Crassum & Scaevolam, quorum sententias neque prorius condemnat, neque prursus approbat, sed ea moderatione disceptat, ut Scaevolam de oratore forensi,
Crassum de perfecto recte dixisse & sensisse doceat: & oratorem quidem Scaeu
lae dis emim,Crasti vero eloquentem nominet.Principio duae rationes adferuntur, quae dici & proferri si lent contra oratorem Crasti: qui .l vix quisquam talis esse milit, qualem fingit Crassus: & quod eloquentiae cum Philosophia coniunctione serensis dictio amittatur. a Allegoria ducitur ab athlet .s, qui quemadmodum ad voluptatem spectantium nitidius & elegantius certabant, quam eritis & vehementius: sic philosophorum oratio magis ad delectandos ani mos, quam ad permovendos composita sit. 3 Cicero Tndicat hane contentionem di disputationem de oratoris genere & natura ex Graecorum Philosophorum Γ-bris sumptam esse,nec aliud se mandare his dialog:s oratori is, quam quod a Graecis philosophis dis puratum & perio ptum eo nouit: ut urbanitas huiu. orati nis tota sit Ciceronis, sententiae vero & capita di 'putationis Graecorum Philos phorum. 4 Antonius incipit referre contrarias Graecorum opiniones de oratore quales prius inter Crassum S Scaevolam extiterunt: prima est Stoici Mn sarchi, qui fuit Panaetii auditor, oratorem non usu lorensi quodam, sed persedi, sapienti ae & virtutum omnium cumulo definientis: cuius tomes duobus silli g. sinis comprchenditur. Primus sic est, Qui unam virtutem habe omnes adeptus est: Qui eloquentiam habe unam v:rtutem habet: iErgo qui eloquentiam habe omnes virtutes adeptus est. Secundus sic est, . . s Qui adeptus est omnes virtutes,sapiens est:
Orator est adeptus omnes virtutes:
Orator igitur est sapiens. Quam sententiam parum probabilem esse ait Antonius: & reuera proposcio
prioris syllogismi stolea magis est,quani vera:quia virtutes morum & intelligentiae separari possunt: nec enim qui temperantiam habet, protinus omnes virtutes h et morales: nec qui Geometriam at dirit, omnes artes didiei. s in neades patronus Academiae noux,vehemens fuit in disiuitationibus, cuius arsumenta contra rhetoras summatim reserunturiae primum sicilioris intelli uentiae
pratia Carneadis disputatio datas in partes distri bilenda est: quod philoiophia, quae est oratori riecelsaria, non explicetur a rhetoribus: qudd nulla sit ars rheto nimi prioris contentionis e plicandae gratia interponitur lenient a Menedemi detrahentis oratori philosophiam, & oratorem ex mediocri prudentia definientis: cui Carneades protinus res stit, Probatque eiusmodi ciuilem prudentiam a Rhetoribus non recte insormari: quia nihil de philosophia priecipiunt: sine qua
orator in ciuilibus caussis veriari non possiti s ummae .us ratio sic conclud: tur: Si rhetores philosophiam tenerent eam libris sitis complecterent Mexplicarent:
Sed pnilosophiain libris suis non explicandi Non igitur philosophiam rhetores tenent. 6 Alterum Carneadis argumentum quod artem suam oratores nesciant siimitur ex praecipuis caussis benedicendi. Syllogis inus sic est, Morum dignitas, & affectuum ratio explicantur a philosophis, non a rhetoribus: Dignitas morum ec assectuum ratio, duo sunt oratoris capita:
286쪽
Duo igitur oratoris rapita explicantur,a philosophis,nsi a rhetoribus. Propositio fallax est, quia de moribus ex aflectibus satis multa praecipiuntur in Rhetorum libris, ut Aristotelis : Assumptio de ciuili & politico nomine dicitur,
non de vero & proprie dicto oratore: qui si informandus esse eius certe seculi ii neque mores,neque affectus subiiceremus, sed solam vim ornandae & cum di gnitate vociv&gestus exprimendae orationis. 7 Menedemus contra proximum Carneadis argumentum de naturali philosophia opponitur, utens exemplo Demosinent qui Iunimus orator suerit, neque tamen artes physicas didic ritia 3 Carneades refellit Menedemum dupliciter, & quod Demosthenes philoli, 'bram tenuerit ,&quod si non tenuisset, non sequitur tamen artes Rhet rum probari oportere,quae philosophiam non docent. De Demosthene quemadmodum Platonis auditor fuit, lege Ciceronem & Gellium. 9 Secunda pars
Carneadaeae contentionis quoia nulla st ara dicendi rmatur ad hune
modum: Eloquentia natura & usa eonstari. Non igitur doctrina
sed argumentum sallax &captiosum elhquia quod natura fit, & usu, etiam arte
seri potest: imo vero ex tribus rebus constat omnium virtutum perscctro, natur doctrina, &exercitatione. Illud praeterea considerandum est, ordari, narrare. eonfirmare, resutare, perorare, nihil esse Rhetoricae cultatis, sed dialecticae inuention I S dispostionis. Quod , ero Carneades citat aliquos Rhetoras,qui minime eloquentes uterint,& aliquos oratores, qui Rhetoricae nullam artem didicerint, non inde conchiditur nullam artem esse dicendi, quia neque ars sola sarie eloquentem hominem, iam natura S exercitatio solae oratorem persectum eis- eiurat, sed ad orator s persectionem arte praetcrea Opus est. Itaque neque mirum
est Rhetoras illos sine natura caruisse laude dicenai, Deque hos oratores sine doctrina persectos non suisse. io Are uni scriptores ami qu stimi, ait Fabius, C ro&Tisias Siculi, quos insecutus est vir eiusdem insulae Gorgias Leontinus. Suadas Coracem appellat ρ ρη -δε-ου,-- -κὸν εἰρηαίνου ci . id est, Rhetoricae inuentorem id e quo dc illud est, Mali corvi malum dictum ouuiri: neque tam en hie elocutionis S pronuntiationis leges inuenit, aut docuit, sed de scneribus caussarum & statuum, deque partibus or tionis aliquid pri in iis scri re crepit: sorensem isitur &litigiosam quandam a tem Corax inuenit, non veram & proprie dictam Rhetoricam. Aristoteles ait clim sublatis in S cilia tyraimis res priuatae longo interuallo iudiciis repeteret rurit uin primum quod esset et cura illa renς & controueria natura,artem dc Praecepta Siculos Coraccin rc Tisam conscripssse: nam antea neminem solitum via nec arte ed accurate tamen & de sinpto plerosque dicere. ii Vltimum Camneadas argumentum a desin: tione artis. Syllogismus smplex secundi senens:
Ars constat ex rebus certis: Phetorica non constat ex rebus certis:
Rhetorica igitur non est ars. md recte conclusum est de Rhetorica ciuili, in qua res inconstantes & variae rear tantur. i: Carneadis disputatio per epilogum concluditur, ubi duae principes totius. Orationis par es repetitae sunt: oratorem sine philosophia neminem esse posse: dc nullam esse rhetoricam artem.
3 Antonius hic tanquain arbiter Graecoriim Philosophorum & disceptator est: oratoremque Menedemi vocat disertum, Cai nodis uod & Mnesirchi et quentem : quem utrunque definitionet plicat, ut intelligatur in hac tanquam Perc ratione superic r coptetalloim 'ualcm oratorem Crailhς, bc qualem Scaeuola inst. tuit: & quid inter inum l. interest. Nos vero satis ut opinor superaue
287쪽
IN L DE ORA T. 2ε ictam uno in loco Lauasi per transennam praetereuntes ritim a*eximus,in lucem prostrat, 'o quisque loco collo
.cet.' Ego vero,inquit Cotta a tepeto Scauo '. me enim γhunc Sulpitium impeditsudor ab homine omnium grauisis o quingenus huiusmodi distulationis semper contempserat, haec, quae ipsiforsitanpuerorum elemeta videantur,exquirere sed tu hoc nobis da Scaevola, m perfice, ut crassus . haec,quae coarctauit, perangu se refer se in oratione sese, dilatet nobis ais explicet. Ego me hercule,inquit Mutius,ant a vestra magis hoc cause volebam,quam mea. Neque enim tantopere hanc a bra se distulationem desideraba', quantopere eius in causu oratione delector. Nunc vero 6 fse, mea quos etiam caussa rogo, ut quoniam tantum bal:
.mus oty,quantum iam diu nobM non contigit, egrauer
exaedificare idopus quo instituis. Armam euim totius negot' opinione maiorem meliorema Video, quam veheme ter probo. ' Enimuero, inquit orassus, mirari satis non queo etiam te haec Scaevola desiderare is,quae nes ego teneo, *ti j qui docent nessiunt elingeneris, visioptime tenerem, digna essent istaspientia,ac tuu auribus. An tu inquit ille,si e , μου communibus oeperuagatis vix huic aetati audiendum putas,etiamne ista negligerepostumus,quae tu ora tori cognoscenda esse dixit' de naturis hominum,de moribus, de rationibus i s quibus hominum mentes cir incitarentur,. reprimerentur,de historia, e antiquitate, e a m
nistratione Reipubtilenis de nostro ipse iure ciuine Hanc
enim ego omnem scientiam copiam rerum in t a pru- uentia Iciebam inesse, in oratoris vero instrumento tam lautam hune ectilem nunquam Pideram. Fotes igitur,
288쪽
i r A V'D. TAU E X P L I C. ad ipsum tuum ius ciuile veniam oratoresputare eos, quos multas horas evectauit, cum in campum properaret . ridens Omachans Scaevola Z cum 'Istus maxima voce, plurimis verbis a Imbras'praetore contenderet. t ei quem defendebat causa cadere liceret, cin.autem Octauius homo constularis non minus longa oratione recusaret, ne aduers
rius caussa cadere ac ne is pro quo i e diceret,turpi tutelae iudicio, ars omni molestia, ultitia eduersa' liberaretur. Eνο τero istos, inquit, memini enim mihi narrare mlium) non modo oratoris nomine, Mnefra quidem dignos putarem. tqui non daefuit illis patronis,inquit crassius,eloquentia, a dicedi ratio,aut copia, sed iuris ciuilisprudemtia,quod al terplus lege agendoperent,quam quantum lexm XI tabulispermistrat quod cum impetra et,caussa caderet alter iniquiιputabat p in secum agi, quam quo esset in actione: nes intelligebat ita esset actum, litem aduer serium perditurum. uidhuyaucis lebus' Nonne n bu in tribunali TR ej praetoris urbani familiaris no sis entibus, homo ex numero disertorumpostulabat, ut illi undepeteretur,vetus ais 'Pata exceptio daretur,cuius pecuniae Arefulsit' quod petitoris caussa comparatum esse non intelligebat, visi ille infriator probasset iudici ante potitam esse pecuniam, quam es t carpta deberi, petitor rum
seu Γιmpeteret, ne exceptione excluderetur,quod ea, res in
iudicium antea no venisset. Quid ergo hoc feri turpius,aut dicipotest,quam eum qui hancpersona Uceperit,ut amicorum controuersias caussasci tueatur,laborantibus kccumrat, aegris medeatur, astuctos excitet, hunc in minimis te
289쪽
Oassium istum diuitem, multis at s in rebus elegantemhqminem G ornatum, praecipuem hoc feredum laudandum puto,quod cum FuM. Scaeuolae rater esset solitus est ei Iesepe dicere,nes illum in iure ciuiu satis isti arti facere
psisse,nisidicendi copiam assum set quodquidem hic qui
mecum consῖl fluit,flius eius en cUecutus ne se anteca su amicorum tractare atque agere coepisse, quam ius ciuiale dissicissi. ' Quid vera ille M. Cato' nonne m eloque tia tanta fuit, quantam illa tempora atque illa aetas in hac ciuitate ferre maximam potuit, O iuris ciuilis omnium peritissimus' ' Derecunduo hac de re iamdudum loquor, quod adest vir in icendosiummus, quem ego unum oratorem maxime admiror, sita tamen idem hoc perius ciuiale contempsit. Uerum quoniam sententiae atque opinionis
mea vota lis esse participes, nihil occultabo: in quoad potero, obis exponam quid de quaque re Ham. ton, incredibilis quaedam ω prope singularis σ Humata vis imgen, videtur, etiamsi hac cientia ruris nudata sit, posse facilli caeteris armis trudentiae caussas tueri atque defende
re '' quamobrem hic nobis sit exceptus: caeteros vero non Abitabo primum inertiae condemnare sintentia mea, p. st etiam impudentiae. Nam volitare infra, haerere in iure avraetorum tribunalibus,tudiciapriuata magnarum
rerum obire, in quibus Venon δε facto, Ad eaequitate ac
iure certetur ias larest in '' caussu centumuiralibus,in quibus ' ucapionum, ' tutelarum, '' gentilitatum agnationum, assurionum, circunluvionum, '' nexorum, '' mancipiam, '' parietum luminum issicidiorum, to
s amentorum ruptoriι aut ratorum,caterarum s rerum in
290쪽
- ο Bridenda arrogantia est,in minoribus naue s rudem , essest confiteri quinqueremes autem aut etiam maiores' . Lentiare discifie. Tu mihi cum iu circulo decipiare assue
serj stipulatiunculam cum Obsignes tabellis clientu tui, quibus id friptum quo ille capiatur: ego tibi vitam caussam maiorem committendam putem filius hercule is, qui duorum scalmorum nauiculam in portu euerterat, mcuxinoponto Argonautarum naue gubernaris.' ' sima
sine paruae quidem caussae sunt,stdsaepe maximae, in qui
bus certatur L iure ciuili quod tandem os in i ius patroni, qui ad eas causa ne ullastientia iuris audet accederet uae potuit igitur esse causa maior, quam illius militis, e
cuius morte cum domum falpus ab exercitu nuntius venis sit, pater eiurire credita, te metum mutasset quem
rixi um est fecisset haeredem, sttet ipse mortuus,res dela ta in ad sentumuiras,cum miles Jomum reuenisset, egis μὰ lege in haereditatem paternam testamento exhaeressius ' 'Nempe in ea caussa quaesitum est de iure ciuili , pssitnepaternorum bonorum exhaeres esse filius, quem pater te ameto nes haeredem neque exhaeredem scripsi set nomia halim. Τ' Quia qua de re inter a arcessos oe claudi OUM tricios cientumuiri iudicarunt,cum arcelli ab libem filio sirpe, flaudi patris, ei rem hominis haereditatem gentea se rediisse dicerent: nonne in ea caussafuit oratoribus de toto stirpe ac gentilitatis iure dicedum Quid quod item incentumuirali iudicio certatum esse accepimus ' qui δε- mam in exilium venissi cui Romae exulare ius esset a