장음표시 사용
371쪽
uM A st D. T A L E X p L I C.' Quare , ego tibi Oratoremsic iam is imam,si potera, i quiIes repsit, antepersticiam. Si enim mihι tinoctis literis, audierit aliqui legerit, ita ipsa praecepta acceperit,tentabo quia deceat,quid voce,quiάν tribus,qui liritu, quiά lingua efficere possit.Si intelliga ossa ummos peruenire,non solum hortabor ut elaboret: sed etiamsi is quos mihi bonus xidebitur,obsecrabo. Tantum ego in emcessente oratore γ eodem viro bono pono esse ornamentivis niuerse riuitati. Sin videbitur,quum omnia Iecerit,tamen ad mediocres oratores esse Mnturus, permittam ipsi quid veta. molestus magnopere non ero. plane abhorrebit, erit ab urdus vise contineat,aut assaliud ludium trans
rat, a mouebo. Nam nes is qui Optimepotest, deserenaeus vlli mossi est a cohortatione nostra neque is qui aliquid paren, deterrendus: quo alterum diuinuatismihi cuius am,idetur alterum, ν A non facere quoil non optim possis, vel
facere quod nonpetnmefacias, humanitatis: tertium veroissu clamare contra quam deceat,oequam posit,homini
Hi ut tu Catule, de quodam declamatore dixisti stultitiae FG quamplurimos testes domesti praeconio colligentis. De
hoc igitur qui erit talis,ut cohortandus adiuuandui si ita loquamur, ' Ῥt ei tragamus ea tantaxat, quae nos jus d
cuit: ut notis Acibus *eniat eo, quo siue duce i perueniamus quoniam meliora docere nonpossemus. ' Atque *t a familiari nomo exordiar, hunc ego fotule Sulpitumpriamum in causa paruulaisIolscentulum aussius, oce, es orma, est motu corporis,qreliquis rebus aptum Ahoc muonu , δε quo quaerimus: Oratione autem celeri oe concitata,
quoil erat ingeni erbis efferuefientissus, auso nismium regundantibus, quod erat aetatu, non sum astem
372쪽
' Volo enimst eserat in adolestent oecunditas. Nam facialiusscut in vitibus,reuocantur ea quaesis nimiumprofuderunt,quamsi nihil valet materies, nouasarmenta cultura excitantur. Ita volo esse in adolescente Ῥnde aliquidam tutem. nenim potin mea es succus diuturnus,quod nimis celeriter est maturitatem assecutus..3. flatim indolem ne imisi tempus eumsum cohortatus,v orum:
Hi ludum putaret esse ad dicendum: magistrum autem, quem vellit, eligeret: me quidem si aussiret, Luc. Grasum. quodite arripuit, oe ita sest facturum confirmauit: ais, tiam addi it ratiocilicet causa,me quos sibi magistrum
futurum. Vix annus intercessierat ab hoc sermone cohortationis meae, ' quum iste accusauit CNorbanum, defendente me D. Non est credibile quiIinteresse mihisit visimi ter eum qui tum erat, qui anno ante fuerat. Omnino inissu enus eum 6rassi magnificum, at Vraeclarum naturat a ducebat: sid ea non satu proficerepotuisset, nisi eodem ludis ars imitatione incidiset,ais ita dicere con uesset,ut
tota mente brassum, ais omni animo intueretur. ' Ergo hoc sit primum tu praeceptis meis, ut Lmonfremus quem iamitetur,ais ita, ut quae maxime excellent in eo quem imi tabitur,ea diligentissmepesequatur tum accedat exercia ratio,qua illum quem ante delegerit,imitando effingahamque ita , exprimat,non ut multos imitatore epe cognoui,
qui aut ea quaesecilia sunt, aut etiam illa quae insignia, aopem in G, consectantur imitando. ' Nihil in facilius, quam amictum imitari alicuius, aut satum, aut motum. Si vero etiam vitiosialiquid ess,id umere 6 in eo vitio. sum esse, non ma num esse ut ille qui nunc etiam amisa vo
ce furit mo rubi. Rusius, neruos in dicendo C fimbriae,
373쪽
no AVD. TAL. E. X P L I Qquos tamen habuit ita,non assequitur: orisprauitatem, ,erborum latitudinem imitatur stillamen ille nec deli re
stiuit cuivoti mumsimitu esset: γ in eo jse quem dei
gerat,imitari etiam vitia voluit. ' Qui autem at aciet, ut
oportet,primum vigilet necesse est in Algenda: deinde quemprobauit,in eo qua maxime excellensi ea diligentis me prosequatur. Quid enim causae censetis esse cur aetates
extulerint singulae singula prope genera incendis Quod non tam facili in nostris oratoribuspossemud iudicare , quia scripta,ex quibus iudiciumserip set,non multa sane rei querunt quam in Garis,ex quorum sicriptis, cuiust aetatis
quae dicendi ratis voluntasNuerat,intelligipotest. '
liquissimisere ιnt,quorum quidem siripta constetit, Feri cles ais taricloiades, oe ea Lm aetate Thucydides: subtiles,
acuti, breues, sentemqs magis quam verbis abundantes.
npotulfiet aecidere Ἐt vvum esset omnium genis,nisi liquem sibi proponerent ad imitandum. Consecutisne hos britias, heramenes, Lysias. miaca L aescriptaseunt,
nonnulla critiae: de Theramene augmimus. omnes etiam
tum retinebant illum Ferici reum Herant pauo τί Horeso. '' Ecce tibi exortis in Isicrates magisterissorum
omnium cuius eludo tanquam ex equo Troiano innumeri
principes exierunt: si eorum partim in pompa, partim in acie illustres esse 'potuerunt. has m illi Pheopompus, Ephorus, Nilistus, Naucrater,multii alis naturis aeserunt, vo
luntate autem similes intersister , magi 4 σ j quise ad
causses contulerunt, ut Temosthenes, Hyperides, Ocurgus, eschines, Dinarchus,al et, complures, etsi inter sese pares
non fuerunt,tamen synt omnes in eodem veritatis imitan
da genere versari quorum quam iu mansit imitatis,ta
374쪽
extinctu his, omnis eorum memoria sensim obscurata est,m evanuit, alia quaeAm lcossi moltura ac remisso genera viguerunt. Inde Timochares, quem aiunt sororis Llium fuisse Demosthenis tum Phalereus ille Demetrius omnium isorum easententiaeositissimus,al,s eorum si miles extiterunt: '' quae si volemus Had hoc tempus persequi, intestigemus, viso lis abandensem illum mens elem, ' eius fratrem Dieroclem, uos ego odiu tota imis
retur iacias6emperfuisse aliquem, cuiussisimiles pleris esse xellent. '' Hunc igitur similituάinem qui imitatione
assequi volet, tum exercitationibis crebras atque magnis,
tum cribenda maxime persequatur. Quo si hic noster Sulfiει- faceret, multo eius orario spe resnor, in qua nunc interaum,ut in herbis rustic olim dicere, in Νιmma uber taleinest luxuries quaedam,quae usi depascen aest. ' ue Sulpitius, me quidem, inquit, retae mones, iri, molara tumen funere quidem Antoni multumscriptitasse a bitror. '' Tum. e, Quasi ero, inquit. n e praecipiamat, quae mihi sidesunt: '' fled tamen ire rabulas quidem conficere existimor. Verum m in hocm resemiliari mea in in illo, ex eo quod ico, quantulum i cum3 st, quid faciam, iudicari potest. '' ίκη, esse tamen multos issemus. qui neminem imitetur, uapte natura,quod velint,sine
cuiusquam similitudine consequantuc quod Gr in vobis anima uerti rectepotest Caesar otta, quorum alter inusitatum quidem noni oratoribus leporem quendam oes lem iter acutis imu Abii Imum dicendi genus es consecutus. Nesve o vester aequalu curis,patrae, mea sente tia,vel eloquentissimo temporibus illis,quenquam mihi ma
375쪽
A V D. Pr A L. E x P L s C. gnopere videtur imitari, qui tamen verborum grauitate, elegantia, cir copia, siuam quandam exprest quasi fomni in figurami dicenili: quod ego maxime potui iudicare in ea catissa, quam ille contra m. apud bentumuiro ro
statribus Gogu dixit: in qua illi nihil defuit,quοἱ non moriis
copiosis, ed etiamsapiens orator habere deberet.
1 Quoniam landamentum eloquentiae postum est in natura, reliqua exaedificatio in arte & exercitatione, Antonius ad informandum oratorem si una de natura primum dis,utat, quam tript icem distinguit, excellentem, mediocrem, s. absurdam: S excellentem sibi tantum propo i ii, quam arte S 3raeceptis exo net : artes en in solent exquirere & explicare quod est in proposito genere optimum & excellentitissimum. x Animaduerte hoc loco Antonium, id est, Cia ceronem frequender admonere se de suo usu praecipereniasis, quam dei raec rum ut bus, quasi maius ti excellentius sit quod expcim, quam quod docti l quimur. 3 Excellens oratoris natura declaratur exemplo Sulpitii, in quo Grant omnes excestentes & eximiae dotes naturalis eloquentiae. Idem exemplum Crassus adhibuit libro primo, quum de natura oratoris diceret: Ego inquit neminem nec motu corporis,nec ipso habitu,atq; sorma aptiorem, nec voce pletitorei ut suauiorem mihi videor audisse I dem in Bruto,Fuit Sulpitius vel maxime omnium frandis, & ut ira dicam ira cus orator: vox clari magna, tum suauis&splendida: gestus&motus corroris ita venustus, ut tamen ad sorum, non adscenam institutus videretur: ex eius ore verba . magno impetu atque ad stu erumpebant, non secus ac seruentes aquae ebulliunt & exiliunt. Sic Cicero de suo iuuenili ardore scribit: Quant f clamoribus illa diximus de luppi cio parricidarum, quae nequaquam satis dei obuii e post aliquanto sentire cci pimus. Fuit etiam Sulpitius verbis paulo nimium redundantibus. Metaph a sumpta est ab aquis quae prae nimia coria suo alueo capi non possunt: & sic Cicero loquitur de seipso in Bruto,Apollonius Moto ded. t operam si modὼ id consequi pol illivi nimis redundantes nos, & superfluentes iuuenili quadam impunitate &rcentiare mereri& si extrar pas dissi uentes crceret. 4 Requi rit Antonius in adolescente fodeunda omnium rhetoricarum virtutum semina, Sutitur filia litudine sumpta a lurculis vitium : nunc locum Fabius citat capia . libror. Materiam csse primum volo vel abundantiorem, atque ultra quam πομteat, susim: Multum inde de quent anni multum ratio limabit, aliquid velut usu ipso deteretur: sit mod unde excidi pollit,&quod exculpi: erit autem si non ab initio tenuem nimium lai nam duxerimus, dcquam celatura altior rumpari quod me de his aetatibus sentire miniis in rabitur, qui apud Ciceronem legerit, volo enim ieciserat in adole cente ita cunditas. s Transi Antonius ab egregia indole ad , raecepta ini rationis. conse uens enim est , t quuia adolescens optime iacet e lubist ptimos & excellent stinro, quosque sibi impoliat, quos inraretur. o Pubi sui imiς adolet ceris accultauit nia estat s c. Norbanum, quod Tr. bunum vico Q. berulium Colloiu ira vietum a Cymbris, S cxtri, Gutrinxtorbulent ismis con Conibus ira vexau: isset, ut ei imperium abiosatum, bonaque eis. Dulbi cara t. 7 Imitatio, pars est exerc. racionis Oratoriae,de qua piaci p. . 'nic tu Miras summas linitationis resulas eloquentiae discipulo Pror ni: n. in. est celi rem oratorem in foro a mirandum deligat: alteram, ut e et ia. V Vini t . tur: quem locum Fabius his , ob .s explicat, caro.
376쪽
da sunt omnia, primum quos imitemur: nam sunt plurima, qui similitudinem pessimi cuiusq; & corruptissimi concupierint: deinde ex ipsis, quos elegerimu ,
quid sit, ad quod efficiendum nos comparemus: nam in magnis quoque auth ribus incidunt aliqua vitiosa,&a doctis etiam inter ipsos mutuo reprehensa: a querit nam in In bona imitantes dicerent melius, q mala peius dicunt. 8 Mn ictus, motus, & status sunt res moratore sicile imitabiles: exemplum autem de M usio perti iaci ad imitationem vit: orum : nam QSusuis virtutes C. Fili briae non est imitatus, ,et vehementiam orationis i fuit enim Fimbria orator toto genere paulo semidior atque commotior, et scriptum est in Ciceronis Bruto sed duo vitia conseditari malui oris prauitatem,ut deformiter in d: cendo Os torquere Sc verborum tu tudine, ut vine&rustice vel bai ronunciaret. 9 Repetit Antonius duas p Crura ina lationis resulas, & varus Graecorum orat
rum exemplis illustrat per gradus artatum deductis,ὶ Pericie usq; ad ipsam A tomi aetatem: quae inductio ed spectat, ut intelligamus singulis aetatibus commutata suille Pene genera dicendi, quia commutata fuit inritatio: nec unum atque idem genus dicendi ad imitandum oratoribus propositum fuit. Io Oratores primae artatis nominanturalaricles Xantippi filius in cuius labris musas tessitacis scrobit Eupolis, cuius scripta quaedam serebantur tempore Ciceronis, ut ipse ait:&Alcibiades, in quo sumina luit v sdicendi, visci ib:t Plutarchus in Demosthenisti Theophrasti testimonio:& Thucydides, de quo antea dictum est. hi frandes erant veri is, crebri sentcti s,comprestione rerum bieues, & ob eam causi uri interdum subobscuri. L icero in Bruto. ii Oratores secundae aetatis sunt, Critias unus ex triginta tyrannis Atheniensium: Theramenes vir ilistus a tyrannis veneno sublatus: Lysias ipse quidem in caussis forensibus non versatus, sed iubtilis,atq; egregie elegans. Cicero in Bruto.Hi pauid erant uberiore fi linquam superiores, id est,pleniore stylo&genere dicendi. Metaphora luna taesti tot ribus. D Oratores tertiae aetatis nominatur Isbcrates,&discipuli ex eius suu la,tanquam ex equo Troiano profecti: habuit enim et ait Plutarchus centum sere nobiles S praestantes discipulos,e quibus quidam hic recententur: εc ex aliis historicis,ut Theopompus Chius,Ephorus c umanus, Philistus Milesius,& Naucrates: alij in Repub.versati, Demosthene non edoctus quidem in schola Isocratis quia mille drachmas non habebat, et ait Plutarchus,sed tamen summus admirator &im irator Isbcriatis, ait Philostratus. Ut igitur ex equo Troiano, quem Epaeus Graec s fabricatas est,multi Graeciae principe sic ex Isbaatis schola multi nobiles illidio doctrinae & eloquentiae exierunt. Hyperides dulcis imprimis Nacutus Lycu'us Licophronis filius, Aeschines aemulus Demostherus, Dyna ' chus,quem Polypercon vartis affectum suppliciis iugulauit. Haec tertia aetas ice cundissima fuit, aureo quasi partu excellentium, & prope persectorsi oratorum.13 Oratores quarta. aetatis, sunt Demochare nepos Demosthenis ex sorore, memetrius Phalereus qui primus, ut ait Cicero,innexit orationem,& eam n Ol In Brum lem reddidit,&luauis icuti sui videri maluit. qua grauis. I Oratores quntae aetatis suerunt Asiani Menecles,&eius frater Hierocles,de quibus Cicero,Ge Ibidem. neta Asiaticae dictionis duo sunt unum sententiosum & argutum, sententiis non tam grauibus & seueris, quam concinnis εἰ venusti quai s in historia Timaeus, in dicendo autem pueris nobis Hierocles Alabandaeus, triagis etiam Menecles eius stater suit: quorum utriusque orat ones sunt imprunis, ut in Matico sen re, laudabiles. is Totum caput imitationis oratoriae concluditur, cuius duae sunt princ pes parte scriptio & dictio, ad quas Sudicius oc latur, ut hius mus quasi luxurian, amputetur & reprimatur: elegans est similitudo a segetibus ni-nia una laet s,& sese profundentibus,quae dente pecoris detondentur iciaepas in Mu,yt ait Virgil lib. i .Georg.
cui is quod, ne Inuidis ocumbat culmus aristis, . Auriems erum tentnu depascit in hessus
377쪽
Et Plinius, Luxuries sinqnit segetum castigatur dente pecoris, in herba dunt xat, R depastae quidem vel f epius nullam in spica iniuriam lentiunt. Ita iuuenia
lis ubertas, Sc luxuries orationis io ε assuluitate scribendi quasi abi uinitur α primitur. is Sulpitius contraditit Antonio de scriptionas exercitatione, ε exemplo illius ut tur. 17 Antonins scripsit libellum de Oratore: in quotidia nis autem criptionibus 8c meditationibus non multum se exercere putabatur. Cicero pro Cluentio, Hominem ingeniosum M.Antonium aiunt solitum esse dicere, idcircδ se nullam unquam orationem scripssse, ut si quid aliquado, quod non opus ellet bs se esset dictum,posset negare se dixisse. 18 Antonius Sulpitii arcumentum ironicos concedit, atque etiam confirmat minorum collatione. Ne tabulas quidem domesticas conscere existimor, quid mirum, si nec orati ne, scribere Tabulae,sunt libri,in quibωτes domest:c e continemur, is rationes accepti di expensi. Cicero ii r actione in Verrem, Audiuimus aliquem tabulas nunquam confecisse,quae est nominum opinio de Antonio falsa. nam fecit dilia gentissime. 19 Tria exempla de Caesare, Cotta, Curione , probant eloque t aut rine imitatione quandam lmsse miraraxi. C.Cae r tale & sacetiis vicium mnes: C.Cotta inueniebat acute,dicebat parE & solute: C. Curio splendidiori bus verbis utebatur.' Latine non pessime loquebatur usu aliquo domestico: nam literarum admodum nihil ebat, ut ait Cicero in Bruto. Eos igitur Antonius existimat per leipsos,nullis ad imitandum propositis exenipli syn numerum aliquem oratorum peruenisse.
' Gerum ut aliquari adcaussas deducamus illum quemco ituimus, eas quidem, in quibusplusculum negotν est. iudiciorum, al, lutum, tristeriit aliquis sertas hoc praeco
ptum rea enim non tam acutum, quam necessarium,m
os, monit oris non alia,quam eruditi magistri) hoc Apri m praecipiemus,qπocuns caussas erit acturus, ut eas iasigenterpenitusi cognscat. Hoc in iusso non praecipitur faciles enim cause aj pueros deferuntur. Lex peregrin
Ῥetat in murum cendere. Ucendit, hostes repulit. accus
tur. nihil ea negotν hui nodi caussam cognsere. Recte Lgitur nihil de causea distendapraecipiunt. Haec en enim in
iussi caussarum pereformula. At vero infra, tabulae, toslimonia lacta,c nuentasgulationes, cognationes,a sinistates,decreta, re*onsa, vita denis eorum quiis causta ve santur, tota cognsenda est: quarum rerum negligentia pleras caussas, maximes riuatas Junt enim multo se obscuriores videmus amitti. sta nonnul&ilum oteram
δειum multi aestimari volunt,ut toto foro volitare a causii se ia
378쪽
ptis rebus, vel ευuia receptu sedetiam alla marox Fini ine mea quod nemopotest de ea re quam non noui non turpissime dicere. sta dum inertiae , tuperationem, quae maior est,contemnunt, sequuntur etiam idam, quam magis i
fugiunt,iaraetatis. 3 Equidemsebo dare operam,ut desea quisque re me ipse doceat, σνt ne quis alius a sit, quo liberius loratur agere aduersar, causam, ut ille agasea: Gr quicqui dessa re cogitarit, in medium proferat. itaque quum ille discessit,irespersonas unu si ine umma animi aequitate, meam, ataerser , iudicis. qui locus est talis, titus habeat adiumenti, quam incommodi, hunc iudico esse distendum. Giplus mali, quam boni reperio,id totiι abiudico ais re cis ita assequor, t alio tempore cogitem quia iram,oe alio dicam. Quae duo pleris ingenis steti simulsa-ciunt sid certe rilem iis melius aliquanto dicere si aliud Amendum sibi tempus ad cogitandum,abuj ad dice um p
tarent. seum rem penitus,causeam1 cognoui, statim occur
rit animo quae sit caussa ambigui. Nihil est enim quod int r
homines ambigatur, iue ex crimine causa co et, ut facinorusive ex controuersia, τt hare iratis siue ex deliberatio ne,*t belli siue ex persona,vt laudis siue ex di*utatione, tile ratione iuendi in quo non aut qui actumsit,aut' fisturumue se,quaeratur, aut quale sit, aut qui vocetur. Ac nostraefere caussae, qVae quidem Ant criminumelerus insciatione defenduntur. Nam γ depecuniys repetundis, quae maximae μη negandasere sent omnia: de ambitu raro illud datur,vvos is liberalitate ac benignitate ab am
bitu ais largitionestiungere. ά cur, , de venefli,dete
379쪽
hη A - πυ, L . E X P L I C. culatu infitiari nec se est. ' Id est igitur genus dirimum causarum tu iudicrs, ex controuersi acti: in deliberatis-nibus pleruns ex futuri, raro etiam ex instantis, auisam. Saepe aut e res niasit,necne sed qualusit,quaeritur: ut cum
L. Opim, caussam defendebat apud populum audiente me C. Carbo Gonset, nihil δε Vracchi nece negabat I id iure prosalute patri actum esse dicebat: ut eidem carbο- ni Tribuno pleb. alia tum mente Rempub.capessentiarib . csticanus de Tiberis Vraccho interroganti rejoiaerat iure caesum videri. Iurei autem omnia defenduntur,quae sunt eius generis, ut aut vortuerit, aut licuerit, aut necesse
fierit,aut imprudentia aut casis facta esse , Uileantur. Iam quid vocetur quaeratur, quum quo verbo quia appeLlandum sit, contenditur: ut mihi ipsi cum hoc Sulpitiosuit in Norbani caussasmma contentis. Fleraque enim Λ squae ab isto ob ciebantur, quum confiterer, tamen ab ilia maiestatem imminutam negabam ex qua verbo lege quieta tota illa caulla pendebat. '' . ses in hoc genere causarum nonnulliIraeripiunt, ut verbum ii, quOI caussam facit, lucide, breuiter tres definiat. Quod m:bi quidem perquam puerile viderisolet. Alia est enim, quum inter
doctos homines ad ijs i sis rebus quae versantur in artibus, δ' utatur,verborum a nitis: ut quum quaeritur quid sit ars,quid sit lex quid sit ciuitas. H quibus hoc praecipit ratio
ais doctrina, M vis eiuη rei 1 am definia sic exprimatur,
ut nesabsit quicquam,ne .persit: '' quod quidem in illa
causia nes Sulpitias fecit,nes ego facere conatu um. mquantum uters, nsrumpotuit,omni copia dicen i Alata uir, quid esset maiestatem minuere. Etenim definitisprimum reprehensi *erbo uno, aut acito,aut dempto be
380쪽
extorquetur e manibus: deinde generet imam re riisti exercitationemi pene puerilem tum G in sensim
in mentem iussitas intrare non potest. ante enimpraeterla
bitur,quam percepta est. '' Sed in cogenere in quo quale fit qui ambigitur, existit etiam e ripti interpretatione saepe contentio: in quo nussa te si esse nisi ex ambiguo comtrouersia. Nam istud ipsum,cum scriptum asententia disiacrepat,genus quoddam habet ambigui quod tum explic tur,cum ea verba quae defiunt,sure synt, quibus additis, Afenditur siententiam siriptipes πω-μisse: γ ex con trari friptis quia ambigitur,no nouum genus nassitur, sed superioris generis caussa duplicatur zidi aut nunquamgjudicaripoterit, aut ita di dicabitur, Ut referendispraeteritis verbis i riptum quodcuns defendimus ,suppleatur. sta', t unumgenus in ἐν causi u, quaepropter raptum ambiguntur, relinquatur,si est scriptum aliquis ambigue.' mbiguorum autem complura genera sunt, quae mihi videntur melius , nosse,qui dialectici appellantur: j autem nostri ignorare, qui non minus nosse debeant) tum illude Afrequentissimum in omni consiletudine vel simonis,ue cripti, cum iacirco aliquid ambigitur, qUod aut verbum, aut*erbasinis termissa. '' Iterum autem Ieccant, cum genus hoc caussarum, quod infripti interpretatione versatur,ab illis casu in quibuη qualis quaes res sit, risieptatur, seiungunt. N quam enim tamquaeritur quale sit genus cipsum rei,quam insicriptor quod totum a facti controuersia separatum est. ' sta triasunt omnino genera quae in disceptationem oe controuersiam cadere possunt, quid'6s Humfuturi mus aut quale sit,aut quomodo nominetur.