장음표시 사용
681쪽
a paupertas. De aequo iniquo, '' aequumnesii Plisti a
quo cum a iniuriam acceperis. Ne honesto turpi, 'iylumnesit pro patria mori. Ex altero autem genere quod rat bipartitum, unum est de eodem G alio: τ quaeratur,' ' quid intersit inter amicum oe assentatorem, 'ρ regem γyrannum. iterum de maiore G minore '' vis quaeratur,eloquenti sue plurissit, an iuris ciuilissentia.' ' De cognitionu quaestionibus hactenu . Actionis reliquaesunt qua
xum duo junt genera, nu ad ossicium, alterum admotum animi vel gignendum vel si dandum . planeve to endum.
AI ossiciumsic, t cum quaeritur scipiendis snt liberi.
I moueris animos,cum fiunt cohortationes ad Uendenssam Rempublicam adgloriam, ad laudem. quo ex gener int querelae,incitationes,miserationesti sebiles: rursubi
eratis tum iracundiam re linguens, tum metum eripiens, tum exultantem laetitiam comprimens, tum aegritu item
abstergens. Haec cum in propositu quaesionibu genera sint:
ea em in caussas trans eruntur.
I Tota ars topica generibus argumentorum recte Sc accurate descriptis continetur: de quaestione autem quae seqvtur, pratin est error Ciceronis, vel Cn corii potius,unde doctrina quaest:onas assumpsit: Nec enim de quaestione precipi quod praecipiendum erat:&quod praecipiendum non erat, praec:pit: Nam ad xopicae artis usum docere oportebat duas partes quaestionis antecedente in Se consequentem, & quaestionem totam considerandam esse: ut ex partibus quaesti nis argumenta insita, ε ex tota quaestione aisumpta depromantur: quod Oecro in his topicis non docet: verum praecipit quae genera quaestionis, & quae Penerum species, & quae tractatio singulis generibus conueniat: quae omnia de quaestione te quaestionis v su praecepta in hae arte superuacua sisne, S at lena: iii a ars senerat sta imiter a nullam specialem mater e sibi subiectae diuisonemr qu.r.t: tin Grammatara, quae est ars de omnibus rebus scr. bendi & loquendi, non diuidimus res, de quibus sciubendum , aut loquendum sit: in Arithmetica&Geometria, quae iunt artes res omnes numerandi & metiendi non diuidimus res, quae numerandae aut metiend* stant, ,et homine,, pecudes, estes mos, tundos, nummos, Sc reliquas e usi nodi innumerabiles & infinitas. D es ctica autem inuentio,de qua Cicero se praecipere profitetur, tota seuerali, & niter a est: qua dialect ca est de omnibus rebus disserendi doctr ba. Itaque in topica arte sub ecta materies ad disterendum,id est,quaestio in tot genera & j,ece diues non cebu t. a Antiqu: Rheto es , qutas Cicero sequitur, idci
682쪽
tis quaestionibus certos & proprios Iocos accommodari, non omnes Onan ibus: quae opinio valide illos decepit: omnium siqui dein rerum quae ad dulerendum proponuntur caullae, εἰ effecta, Scadiuncta, δἰ coutraria, ta comparata, Scconiugata, & notatio, & diuisio, R de illa: tio, Sc testi inonia quaeri pollunt: qu rum argumentorum quae inuen ri, aut non inuen ridebeant, aut po. lint, nolitam illa Graeca quaestionum doctrina de non strabit, quam ipsius topicae artis cuin re de qua agitur: collatio: ut si qu eratur de pace, ex perlustratione & consideratione locorum, vadeb s quae argumenta quae Iliom tuae conueniant,&quae non conueniant: iram de cauliae pacis, ec effecta, A adiuncta, ct comparata,&contraria, & alia multa occurrent: notatio lorasse non occurrct: eodemque in
do faciendum est in caeteris propositis quaestionibus. 3 Quaestio diuiditur ex enunt alio: is simil tudine in duas species, thesia dc hypothesi ii : ut Gnim enuntiat. O, sic quaestio alia communis est, alia specialis : ut si communiter quaeratur, sitne sapientis accedere ad Rempublicam, thesis est: sin adhibiatis propriis person .e, A loci, & temporis circumstanti is, quaeratur, sitne Cat nis sap:ent. s Romae L aes ire on ille versiari in Republica, hypothesis est. Cicero inlitation bus oratoriis idem scribit, Q ivequuinde caulsa dixero , in qua est propositu ira, de utraque dixero: sed non intelligo cur quaesti nem generalem partem quaestionis propriae N lpecialita faciat: non enim si genus partem speciei declarat, idcirco thesis est in hypothesi : quia nec thesis est genus hypotheleos, nec hypothes, theseos: sunt enim duae species inter se contrariae: nec vero sequetur si quaestio specalis & propria ad communem reuoc tur, ut ideo in fis in hypothesi contineatur : sed id psum totum contra est: quia haec reuocatio eo spe iat, genere, id est, ex toto dc continente species quae pars est, εἰ in genere comprehensa, probetur 5 arguatur, ut si generaliter pr satum suerit, tyrannicidas cse praemiis Sc honoribus assc endos, liceb.t hinc specialiter de propr e probare de concludere, Bruto dc Cassio, qui tyranoctonisuerunt, praemium Sehonor eme tribuendum. s Diuisio the eos in triωeum: L, Sc προ κ 'noo sum tur ex uniuersae ph losophiae genere, quae in cognita nem 3c actionem diuiditur, ut docet Socrates apud Platonem in Politam. 6 Cicero i ibro pr mo de I eg bus non i Praetoris edicto, ut plerique aiunt, neque a duodecim tabulis, vi uper ores, sed penitus ex intima philoibphia iurisd sciplinam hauriendam putat: de eorum qui ius civ le tradunt, ignorat: nem potius ivr.s esse i t giosam, quam sinentiam. Itaque sontem iuris ciuilis censet esse legeni, id est, rationem summam instam in natura, quae iubet, quae iacienda sunt, prohibetque contraria: & stotele; primo Politico disputat ius sentium, nas ruri naturali respondeat, nullii in ius esse: dc Plato in libris de Re publica ius ex iustitiae natura petendum esse. Plato in Epistola ad D onem,
Enimuero, inquit, haec affirmo: si quis aegrotanti de parua ratione victus utentide valetudine recuperanda praecipiat , ni nne id in pr mis est necessarium, ut viactu in minutet,ic parere sapienti contraria suadeat recusanti vero nihil omnino conlulat3 Hoc enim qui facia dc virum dc medicum arbitrabor: tui vero contra secerit eum εἰ ignauum 8c medicae artis imperitum iudicabo. Simillima verbgermantas, res est; n ciuitate, sue princeps eius unus iue plures fuerint. Nam sit a ratione Respublica deceter administretur. de de rebus utilibus deliberetur, sapient f ea talibus ciuibus consitum dare. At ci ciues iter ab illa recta Reru-blica devium renuerint, eiusque vestigiis in silere 3: ingredi noluerint, principique suo denuntiauerint,vi Rempublicam mi Tam faciati neque attingat, aut paratam sibi mortem proponat, iuilemini'; it eorum libidin bus de cupam lat. bus inseruiat,viamque doceat, qua de facillime & celerrime quod velint, assequantun hunc, inquam, Reipublicae rectorem, qui haec patratur, nequaquam virum pii tabo : contra vero, qui fecerit, verum principem nominabo. 8 Haec d uisio
manca de imperiecta est: quia multa cognitionis gratia generatim ruaer tu
683쪽
uae non cadunt in haec penemo,Vbi nascitur mus Quo tempore arbores semescunt3Quantus est elephas 3 9 Coniectura diuiditur in quatuor partes, dia uisione valde ridicula: quia prima pars eadem est cum toto:esim enim quaeritur an sit,&sitne aliquid, unum & idem quaeritur, nec quicquam interest: secunda
autem l tertia confunduntur: quia caussa efficiens est origo rei. io Et honestum Si aequum si de his vere loquamur,natura constant, non hominum opini ne mittantur. Ii Aristotel .lib. 2. de Moribus, existimat virtutem tribus rebus perfectam e se,natura, doctrina,& exercitatione: Plato autem in Menone censet eam nobis diuinit is dari mec ullos esse,iradeiadae virtutis praeceptores. in Eloquentia tribus modi sciscitur, sicut caeterae hominis virtutes, natura doctrina, Rexercitatione. 13 Messala Coruinus orator in senectute adeo repuerascere coenit, ut nominis sui oblitus sit. i Quaestioni des nitionis subiiciuntur notio, id est, genus, quod in definitione primum solet adhiberi, & proprietas, qua res suis finibus clauditur. Er diu isio&partitio per quas interdum res des natur, ut ante Cicero docuit,& descriptio, id est rudis & adumbrata rei explicatio, quae sit non ex caussis internis,&rem constituentibus,sed ex accidentiis externis: nec tamen sequitur, si haec ad definiendum pertineant, ut fiat partes vel specio quaestionis:&exempla Ciceronis male accommodantur. Nam cum quaeris,an aegri tudo si hominis propria, an ima stat penera bonorum, coniecturae quaestio est, non des ni :onis: nec iequitur si hae qu.estiones definitionibus explicari possint: ut definitionis sint: quia quaestio come iuralis.&quaestio qualitatis etiam desinitionibus possunt explicari. is Trasymachus apud Plat. lib. i.de Republ.definitiustitiam &iustu in id, quod ci qui plus potest, utile est: quae de initio falsa est:& a Socrate rei utatur. 15- Cic.Tuscul. 3. Proprie,inqui ut aegrotatio in corpore, sic aegritudo in animo nomen habet mm te unctum a dolore: ubi aegritudinem propriam hominum facit. ir Aristoteli & Peripateticis tria genera b norum videlm r,an in ii,corporis, Osortunae: Stoicis placet ea tantum et Iebona, quae sunt in animo: reliqua autem corporis & fortunae, non bona, sed commoda dici debere: lege libros Ciceronis de Fin bus. 13 Q salis si auarus, describit Euripides his verbis, O m δομοις p. ηδε ret ξος ο αταυ ωμ σῶ - δύσω, γ μνοα O κ. MUυ αυλαν ecro,
stui uis obleἰiatur in opulentis domibas, Et ventrem statissam corpidis miser vexat, IIunc existimo, deorum praedarissimi lacra, Et amicusiuis hostem existere.
i In Plindro Platonis assentator describit bestia grauissma,& calamitas in xima,& blandus conciliator fallacis amicitiae. in Quaestio qualitatis diuidiatur in limpi ice S comparatam: & simplex in tria genera, comparata verὼ in duo, . utraque postrema diuisione ritiosa: si inplicis enim qualitatis species duntaxat de rebus moralibus tradantur expetendis & fugiendis,aenuis Sc iniquis,honestis scinhonestis. At ver , quot pene rerum genera unt, totidem sunt in qualitate sp cies quaestionum simplicium: itaque non sol im de his quaeritur, sed etiam de congruo εἰ incongruo, ornato Nilioritato, pulchro & deformi, calido S i rigido, humido & sicco gnaui & leui,duro dc molt i,& Et qualitatis comparatae primum tenus de eodem &diuerse, Potius ad desinitione, quam ad qualitatem pertinet, ut author eis Aristoteles in topicis, & iple Cicero postea confirmabit. Nec etiam tantum quaeritur de malore & minore, verum etiam de pari: Hon tanti facie
da sit sortitudo, quanti iustitia3 Itaque valde mirum est, cur Cicero in his diu fionibus L
684쪽
sonibus aded diuidendi teres contempserit,ut non tantummodo res,de quibus agitur, inutilatas proposueri ed etiam membra alienis instruxerit: ius tamen erroi is culpam non tam Ciceroni,quam Gnaecis authoribus,quos Cicero sequutus est,tr bitandam puto. M Peripatetici diuitias expetendas esse dicunt,quia conferunt ad beatam vitam,&Paupertatem sugiendam, quia impedit actiones virtutis: at Stoici qui ab liis dissentiunt,no tam rebus quam verbis diuitias aiunt non expetendas,sed sumendas esse: ecpaupertatem non fugiendam. Ad reiiciet
tam lege lib. .de Finib. ii Si liberi iniuriam a parent bus acceperint, ulcisci non debent: Socrates in Critone Platonis disputa n iniuriam acceperis,ne vii dicandam qui dein esse, quia nullo modo iniuria faciendast: quae Socratis sententia plane Christiana eis. 13 Veteres Graeci&Romani honestum este cenasebant pro patria mori: hinc Fabii, Decij, Camilli, hinc Leonidas d Epaminoi das clarissi ini & illustrii simi sua morte suerunt. Hinc etiam illud Virgilianum, .
-Tulchrum, morisuccurrit in annis
r De differentia amici & adulatoris uese Plutarchi libellum. 2s Socrates comparat lib. 8. de Repub.Regem bono & fideli tutori, tyrannui lupo: lege etiam Aristotel .lib.7.de 4 dc s.Polit. 26 Haec contetio disputatur in oratione pro Murena:&eso tactia praeponitur iuris rudentiae. 1 Transit a thesitheoritica ad Practicam, in cuius pruno genere comprehenduntur quaestiones politicae S morales: vicit in quaeritur de iusto & iniusto, deq; omnibus olliciis humanae vitae: quales quaestiones sunt apud Cic.in lib.Ossic.In secundo genere sunt generales quaedani di sputationes,quae interdum interponuntur in caussis ciuilibus ad mouendos aut sedandos assectus:vicum Cican i. Philli'. hortatur Antonium, lis putat de vera dc sal a gloria. Similis est partitio libro .de Oratore: Quae vero, inquit, reseruntur ad agendum, aut in ossici; disceptatione versantur, quo in gen re quid rectum facientiumq; sit, quaeritur, cui loco omnis virtutum re vi Vorum est sylva subiecta: aut in animorum aliqua permotione, aut gignenda Gut sedat
'da, tollendive n 1 tantur: huic generi subiectae sunt cohortationes, obiurgati ne , conli, latici tres, naiserationes, omnisque ad omnem animi motum&impuliaso,& si O res seret, mitigatio
Aristoteles primo libro topico προ nimio & προ λημα communiter diuidit in 'quatuor species, de accident genere, proprio & desinitione: de quibus sinet ulis . tum probandi , tum improbandis topicam doctrnram tradere instituiti quaesti nem in thesin &hvpothesia nusquam in topicis diitribuit. Quod vel 5 ad th sin alti net, alia est eius nominis ratio apud Arrctotelem, alia apud Ciceronem: ille capite nono libri primi thesin vocat admirabilem di inopinatam alicuius philosophi sententiam velut Antisthenis, tu' dicebat, nullam ese in rebus contradictionem: h e quaestionem generalem caret certas circunstantiis polon arsit, locorum,temporum: & Aristoteles problema dialecticum,quod vult genus esse theseos, ita dii linguit,vial: ud ad :c:entia iri, M. uda lamone reseratur, aliud nec huc, nec illic priino Sper se reseratur: sed tamen eiusmodi si,ut scientiam vel adi one in Miluuet: inccn vero non ira distingui. Itaque Cicero nec in prima quaestionis diuisione,nec in proxima distributione theseos topicam vim Aristo-tolicae disciplinae secutus est.
' Loci autem qui ad quasique quaestiones accommodati sunt, deinceps est videndum. Omnes quidem illi, quossupra
685쪽
diximus, ad plerasi sunt Ial, a alias,*t dixi, aptiorn.
fuconiecturam igitur maxime apta,quae ex casis, quae
ex essessis,quae ex coniunctissumipossunt.' tari definitione autem pertinet ratio oementia definiendi. is huic ne, nitimum est illud quod appellari de eodem altera taximus quo eum forma quaedam definitionis est Si enim quaeratur ' aemnest pertinacia γ perseuerantia, δε-Ltionibus iudican tum est. Loci autem conuenient in eius generis quaestionem,consequetes,antecedentes,repugnantes,
adiunctis etiam duobus js qui sumuntur ex casu oe esse ctis. Namsi hanc rem illa uitur, hanc autem nonsi quitur: aut si huic rei illa antecessit, huic non antecedit aut si huic rei repugna illi non repugnat auisi huic rei haec, illius alia causa est: aut si ex alio hoc, ex alio aliud essectum est ex)ustis horiι id de quo suaeritur,ide ne an alitast, inueniripotest. y tertium genus quaestionis in quo quale
fit quaeritur,tu comparatione ea cadunt, quae paulo ante in comparationa loco enumerata Ant. In id autem genus,
in quo δε expetendo fugim os quaeritur, adhibetur ea quae
sent aut animi,aut corporis,aut externa vel commoda, vel
ancommoda. Item , cum de honeso turpii quae ituria animi bona xel mala omnis dirigenda oratio ep. cum autem de aequo iniquo disseratur,aeqzitatis lici colliguntur. hi rei
nuntur bipartito, O natura, instituto. Natura partes habet duas,tuition si,' vi siendi ius. si itutis a rem aequitatis tripartita H tanapars legitima ess,altera conueniens,lertia moris vetustate cosmata. '' . Ais etiam rusu aequitat tripartita dicitur esse,una . ad Veros deos, altera admanes,tertia ass homines pertinere Primatista sicundasanctita tertia iustitia aut aequitas nominatur.
686쪽
i Hactenus exposta sunt genera theseos: deinceps singulorum generum usustitiactatio ostenditur: videtur autem Cicero significare non omnes locos om-n una quaestionum communes esse,sed alios aliorum mUis proprios esse, & ita circo suos quibusque quaestioniblis locos attribuendos: sed ratio Ciceronis salsa est,icob id rationis absurda conclusio multa enim quaestio est, cuius extrem rum non possit quaeri desinit.o, partes,notatio, coniugatio, genus, species, si mi l dissimile,contrarium,adiunctum,repugnans caussae,ei secta, & totius quaesti
nistest mion:a: nec sequitur si in omnem quaestionem non omnia quacrant a
sumentorum genera doria locos alios alas quaestionibus tribuendos esse: iram iocorum ipsorum seneralis & viri uerta perlustratio, & cum quaestione collat: odemonstrabit,quae suppediten aut non suppeditent argumenta, non autem illa locorum ad quaestionem allignatio. α Subiicit coniecturae tres locos, caussi rum,effectorum,& adiunctorum : qtiae locorum desgnatio ut vera sit, tamen est inepta: qu alii loci non tantlim ad hanc quaestionem maxime apti sunt, sed ad hanc quaellionem maxime apti sunt, sed ad omnem questionem. 3 Admonet,ut quum quaeritur quid Di res, eam recte et legitime definiamus, id est,pr Prie breuiter,s. Persip curiscutars diale tica desinitionis praescrit: it. 4 Hoc ex Aristotelis doctrina sumptum est capite quarto libri primi topici,sed inconsta ter a cicerone Postunt,qui paulli ante subiiciebat quaestionem de eodem &di uerio quaestioni compararat qualitatis.Sic autem Aristoteles ait,Itemque hoc, trum idem sit sensus dc scientium aliud,definitioni attributum est: in definiti nibus en in idemne sit,an alterum, multus usus est : ad definitionemque pertinent ea omn aquae subiecta sunt viae Srationi eidem, cui definitio: atque haecomta a talia et se ex hoc intelligi potest,quod si possiimus quid ide si quid aliud, disserere mat na nobi s de definitionibus disputandi suppetet copia. Nam si nonidein esse ostendet ius desinitionem infirmabimus: quanquam no id retro commeatmon enim satis est ad construendam definitionem, idem esse docere: ad Guertendam autem satis est non esse idem ostendere. s Pertinacia est in vitio, perleverantia in virtute: illa in ratione bene animaduersa, stabilis, & perpetuanianiso: haec absque tat onestabilis&perpetua manso. 6 Ex omnibus locis
demonstrari potest quaestio de eodem S diuerso: itaquae haec distinctio S destagnatio certorum locorum vana est. 7 Devsu quaestionis coni paratae Cicerorem absurda in & vanam praecipit. neque enim haec quaestio comparationibus tractatur potius,quam reliquis ar mentorum locis: ut si quaeratur, an animi bona praestatui ora sint bonis corporis, haec quaestio definitione, partibus,notatione, genetriforma, similibus,diis nailibus,contrariis,&reliquis argumentis tractari potest. 8 Hic cerotopicae doctrinae oblitus,quos locos antea descriptos quaestionibus accommodare constituerat, non accommodat:sed in rethorum cons sonem labitur,qui has praeceptiunculas mineti sunt. Tota vero qualitatis simplicis quaestio generalibus di dialecticis locis no minus facile explicari de tractari potest,quam quaestio coniecturae & definitionis: & loci, id est praecepta de generibus bonorum & malorum, iustitiae & iniustitiae, proprie spectant ad philos phiam moralem, ad dialecticam artem nihil spectant. 9 Hoc ulciscendi ius naturale quidem hominibus est, sed antiquissima generis humani labe & eoni sione v t Olum,ia Euangelio Christi damnatum. io Haec definitio est ethniaca & fallas aequitatis species continet: antiqua autem superstitione dii &superidi inferi colebantur,& quidam heroes ex hominibus consecrati.
Virum cicero ex Mistotelis rapim haec praecepta de usu granerum tbstas assumisit
in Aristoteles in topicis thesin non est partitus,neq; in ea spniscatione usu pavit,quam Cisero se tu tum ira neque usum di tractationem sngulorum senseum monstravitaex quamuta lium 6.vias omnes institueta definitionis dilige
687쪽
a M. T. CICERONI ster & accurate persequatur,non tamen id agit quod nunc Ciceroni propostum est:neque praeceptiones suas ad communem de onm.bus rebus differendi vium refert: neque omnino cum his topicis pixceptas consentat.De coniectura autem S qualitate temq; de his quaeibon bus quae sunt adtionis, nihil simile in Milo telis topicis praecipitur.
' Seproposito satis multa: deinceps de caussapauciora
ssicenda punt pleras mi unt et cumproposito communia. Tria sunt igitur genera causiarum,iudiciν, liberationis, lautationis,quarum es ipsi declarant quibus xtendum locis sit. Nam iudici' inis ius est,ex quo etiam nomen. Iuris aut Iartes tum expositae ἰm aequitatis. Teuberandis nis utilita cuius hae partes, quae mossi expositae rerum expetengarum. Lauilationi nu honestas, de qua item in ante
dictum. Sed definitae quaestiones asi/is quaes locis qμ pro
prijs insiluuntur, in accusationem defensionems partitae. D quiuetas existunt baec genera , ut accusatorpesonam a ruat secti, testUr aliquid opponat de tribus, aut non esse factum aussit factum,aliud eiusfacti nomen esse, aut iure esse factum. itaque aut inficialis,aut coniecturalisprima
appelletur, definitiva altera: tertia,quamuis molesum no men hocsit,iuria talis vocetur. Harum caussarum propria argumeta exi μmpta locis quos exposuimus, inpraeceptis orator s explicata sunt. Resutatio autem accusationis, in qua en depulsio criminis, quae Craece ns dicitur, Latine
a esseturflatus, in qμο primum mi is quasi ad reprauautam congre se I sensio. etiam in deliberatiandus
laudationibus isdem existunsatus. Nam γ negantum
pee utura, quae ab aliquo insentetia dicta siunt fore si aut
omnino feri non possint,aut nef/mma dis sicultate non possunt. In qua argumentationestatus coniecturalis Gisit. t obm aliqui i de utilitate,bone ait, aequitate asseritur, dei js rebus quae his sunt contraria,incurr satus aut i
688쪽
ris, aut nominis quod idem cotingit in Lugationibus. Nam aut negari potest vfactum esse quod laudetur , aut non eo nomine , assciendum quo laudator assecerit, aut omnino non esse laudabile,quod non rectrcnon iuresectu P. Quia bus omnibus generibus usita est nimis impudenter Caesar contra Catonem meum. Sia quae ex flatu contentio efficitur, eam Craeci κργνομενον Ῥocat. tibi placet id, quoniam quiadem adtescribo, qua de re agitur, vocari. Quibus autem
hocqua de re agitur, continetur,haec continentIa vocentur,
quasillamamenta defensionisquibis Ablatis defensis nulti
sit. Sed quoniam leges ius in controuersius disieptandis esse nihil debet,danta est opera, ut legem a iutricem oe t sem a bibeamus. In qua re al, quasi alus existunt noui, qui appellantur legitimae disieptationes. Tum enim defenditur non id legem dicere, quodaduersarius 'velit, Iessaliud.
II autem cotingit,cumscriptum ambiguum eIL*t duae differentessiententiae accipit int. Tum opponituscripto τoluntas riptoris,ut quaeratur,verbane plus,an sententia Palere debeat. Tum legi lex contraria assertur. stasiunt tria nera quae controuersiam in omni script aterepossunt Ambiguum, disirepantia scripti m voluntatis siripta contraria. Lam hoc perstimum est,non magis in legibus quam iure namentis, in 'pulationibus,in reliquis rebus quae ex striapto agunturiose controuersias ea em existere . Horum tractationes inali s libris explicantur. Ne tum perpetuae actiones, etiampartes orationis Urem locis adiuuantur,
689쪽
O, M. T. CICERONI scredibiles,ut moderatae,*t cum Hgnitate. Guae quanquam in tota eratione esse Iebent, magis tamen suntpropria nam randi. Quae autem consequitur narrationem fides, eape suadendo quoniam ficitur, qui adpersuadenaum loci maxime valeant dictum ess in se,in quibus de omni ratione. Eicendi diximus. Feroratio autem oe alia quaedam habet, O maxime amplificationem cuius effectus hic debet esse. tautperturbentur animi, aut tranquillentur, O si ita iam lecti ante sunt, ut augeat eorum motus, aut eget oratio. Huic generi,in quo γ misericordia, iracu ia odii inuidia, oecaeterae animi affectionesperturbantur,frae reptasilpessitantur abys in libris, quospoteris mecum legore, quum voles. I id autem quod te vellesenseram,cumulate satisfactum esse debet νοluntati tuae. Nam nepraeteriis rem aliquid, quod ad argumetum in omni ratione reperiendum pertineret,plura quam a te desiderata erant, sum com
plexu : scii, quod saepe liberales venditores solent,ut quum
aedes fundum*e vendiderint' rutis caesis receptis, cocedant tamen aliquid emptori: quod ornandi caussata apte oe loca
positum esse τideatur. Sic tibi nos ad id quod quasi manci
pio dare debuimus, ornamenta quaedam τρluimus non δε-bita accedere
i Transtus est a qnaestione generali ad propriam, quae primum distribuitur
in tria genera,iudici j,deliberationis, S laudationis: deinde eorum usus ostenditur: sed partitio h. xc vitiosa est: quia sunt innumerabiles quaestiones propriae, in quibus neque iudicium neque deliberatio,neque demonstratio veriaturivi cum quaeritur de hac herba 'uas is fit,de hoc iundo,de hac arbore.Porro omnes qtia sticines propriis & singularibus circunctantiis definitae,quemadmodum communes omnes εc infinitae, generalibus dialecticae inuentionis locis instrui & explicari possint. At c icero quasi doluina topica his quaestionibus abunde non iussiceret,rhetorum commentitios locos hic inculcat,neque solum singulis quaesti nibus iudici j, deliberationis, demonstrationis: lied etiam singulis partibus orationis rhetoricos, et appella locos,&a dialecticis locis diuerita accomodat: quae concisae & minutulae topicarum inuentionum subductiones ridiculam in initi- tuenda iuuentute & puerilem infantiam pepererunt. Nam si praeceptor aliquis explicandam oracionem sumpserit, ubi cociectura is sic quaesuo, in vatij vari tum
690쪽
rum inuentionum loci ex rhetoricis libris occurrent, ut quos sequatur, ipse nesciat: sunt enim loci de coniectura: sunt etiam de tribus generibus causjarum: sunt item alij de singulis partibus orationis: postremo sunt etenerales S communes omnium quaestionum loci. Quid igitur hic praeceptor Aciet aut quam a tem inuentionis e tam multis ad explicandam orationem adhibebit3 2 Cicero librum de vita & laudibus Caton is Vticensis mortui scripsit, di dignitate C tonis,& Ciceronis eloquentia temporibus illis valde laudatum: quem cum Caesar in lucem editum elle moleste ferret, duos libros aduersus Ciceronianam Catonis laudationem edidit,qui ex re ipsa Anticatones dicerenturi ubi Ciceronem maximis laudibus extollens Catonis vitia collegit atque in primis ei ebrietatem tanqua maximum probrum obiecit, quod ab opificibus antelucanis ebrius d prehenius erubuisset, ita tamen re non Catonem ab illis, sed illos a Catone d prehen los putares. Qua de caussa sortasse Cicero dicit impudenter a Caesare vituperatum esse Catonem, quod in eo, in quo vituperaretur maxime laudab. lis vis iis esset. 3 Rura caesa dicuntur, ut ait Festus, quae possessionis venditor sui usus gracia concidit, ruendaque contraxit. Pomponius lib.38.Digest. Quintus, ait, Mulcius rescripsi,Ruta caeca aedium sui dive no sunt,n. si id scr ptum elimam ruta zela ea sunt,quae neque aedium, neque sundi sunt.Vlpianus lib. 19. Si ruta &cxla excipiantur in vendicione,ea placuit esse ruta, quae eruta sunt,ut arena,creta, di similia: cefae: se,ut arbores caelas,carbones,& h:s similia. Cieero aute in peroratione topici huius operis comparat se liberalibus venditoribus, qui emptor bus plura dant,quam promiserint: verum dum liberalis erga Trebatium videri voluit,incidit in redundant m, S superuacuam, & vitiosam effusionem : quae in tradendis artium praeceptisma xime vituperatur, in quibus ut deesse, sic redundare nihil debet: nam is in faciendo, se m praecipiendo modus est omnium optimus. Prodigus autem suit in prima locoru enumeratione: prodisus item in antecedentium de consequentium tractatione: prodigus denique in talia longa &vana quaestionis expi cat one: atque ut huius totius topicae doctrinae summa fiat, non pauciora quae nihil ad artem topicam pertinent, quam quae Pertinent, Cicero frustra& inutiliter edinco