장음표시 사용
692쪽
Cardinalem a bs. O LI putare Carole Lotharinge Cardinalis ampli L
simo unum tuo beneficio Petrum Ramum fratremineum tibi deuinctum et Te: omnes inortales qui sunt sane quam plurimi eius vigiliis de laboribus vel adiultos, vel excitatos eodem vinculo in perpetuum tibi devinxisti: liberasti primum magnae oppressionis iniquitate: deinde quae summa tua benignitas est optatissimam &gratissi inani libertatem optatiore Sc gratiore dignitate cuinulasti .Erso. ut antea tibi pro libertate fratri restituta gratias egeram, sic primum hoc munusculuin elaboraui,quo mea de tua tanta bonitate laetitia in tibi declararem. Petrus Ramus regia professione perte sibi constituta philosophiam cum eloquentia profitetur, vel potius philosophiae
usum in eloquentibus aut noribus interpretatur ego Petri Rami frater,institutionis huius vias secutus, tantum bonu promouere & confirmare, tuumque hac de re diuinum iudicium uni in terris homini probare contendi, qui oratione multos barbarismis copiosa. 8c soloecismis ornata, quam in tuo nomine publicare au sus est, institutionis huius no modo aut horem, perduellionis maiestatis. impietatis, omnium denique scelerum, quae legibus vindicantur haec enim hominis verba sunt reum apud omnes gentes secerit, sed etiam patronos& defensortis errore phanatico agitatos, & lym Phaticos in eadem oratione appellarit: huic,inquam, homini tam vehementer irato satis. facere pro mea parte volui se deinonstrare no desperatos nescio quos Miὸcesse, qui usum philosophiae &fructum in eloquentibus poetis, oratoribus philosophis ostendant: nec esse phanaticos, qui talem institutionem probent & laudent. Itaque ut superioribus comment
693쪽
cogrionibus tibi nuneupatis, Rhetoricis institutionibus, quaestionibu
Academicis. interpretationibus in primum Aristotelis, ita praesentibus in Ciceronis praelectionibus noliris dialecti eum artificium perpetua inuentionis dispositionisque serie continuatum docui, ut Lectoriam deprehendat non magis in loquendo nomina, verba, caeterasque Orationis partes caeteris partibus, quain in disserendo argumenta argumentis connecti & coniungi: & quod in grammatica est etymologia de partibus orationis, id esse in cialmetica inuentione de argumentis: quodque illic est syn taxis partium. hic esse dispositionem argumentorum. Atque etiam philosophi omnes homini cum a natura virtutes ingenerari putant, quae deinde studio Se usu perficiantur. tum hanc inuentionis dispositionisque logicam virtutem in primis homini tam naturalem faciunt, ut hi minem ζῶον-γκον, Sc hominis differetiam eiι τη- λογ, definiant:sc enim organum Aristoteleorum loquitur: ut mihi horribile uisum sit ab illo atheorum & lymphaticorum fabricatore in sua religiosa&sapiente oratione multis verbis disputari, hominem a natura dialecticum& logicum dicendum no esse: tanquam ipse non λογκο'sed αλογν se vellet affirmare. Verum enimuero Cardinalis amplissime
ut tuam liberalitatem& magnificentiam.quae sempiternam laudein merita est, in nos & omnes verae institutionis & humanitatis amariis
res bene collocatam sentias nostrum est beneficij tui omni studio duli gentiaqi culti, non sollim iucundos & praesentes flores, sed solidos Ze constantes fiuctus ostendere: & tuum de hac praestantissima institutione iudicium huic ζωῶ natura sua cui vult non λογιο .sed Reius similibus approbare. Vale. Datum Lut tiae S. Calendas Ianuarij.
694쪽
' Μmaduerti Prute,sepe Catonem' auunculum tuum, cum in Senatu sententiam iceret, locos graues exphilosephia, tractare, abhorrentes ab hoc usustrensim publico sed dicendo consequi tamen, ut ' illa
etiam topulo probabilia, viderentur.' uod eo maius euiis,quam aut tibi,aut nobis, quinos eaphilosophiaplus ut mur, quaepeperit dicendi copiam: m in qua dicuntur ea , quae non multum disereTent ab opinione populari. Cato aut perfectus measententia) Stoicus, eastutis, quae non sane probantur in vulgus, m in ea, est baeresi, quae nullam sequitur forem orationis , nes, dilatat argumentum, sed minutis interrogatiunculis, m quasipunctis, quod prνο- fiat efficit. ' Sed nihilin tam incressibile, quod non dicen-ῶ sat probabile: nihil tam horridum,tam incultum, quod non lendescat oratione, m tanquam excolatur. uod cum ita putarem feci etiam audacius quam ille jste,de quo liquor. fato enim Antaxat de magnitudine animi, δε continentia,de morte,de omni lauri virtutis, de Lysim mortalibus, de charitarepatriae, Stoice holet, ' oratordis ornamentis adhibitis dicere: ego autem tibi illa ipsa, quae xis inomnabia m in otio Stoici probant, ludens conieci in comis munes locos. '' Quae quia Ant admirabilia , contra FLnionem omnium, ab ipsis etiam 'paradoxa appeltantur,
695쪽
cio M. T. CICERONI st dura re vel ignomine' .rri in lucem, ides, inforum, ita ilici,*tprobarentur: an altat quaedam esset erudita,alia popularis oratio. Fo Iscripsi ii bentius, quod mihi isti cπαρα
δοξα quae appellantur, maxime Videntur esse '' Socratica, longes 'verissima. 'Τ ccipies igitur hocparuulum opustu lum lucul; atum his iam contractioribus nocti bus quoniam trud maiorum vigiliarum munus in tuo nomine Uparuit degustabis genus hoc exercitationum mearum, quibus Ῥti consueui, cum ea quae dicuntur in scholis 'Τ λφα ad nosrum hoc oratorium transfero dicendi genus. '' Hoc tamen opus in apertum ut proferas,nibistostulo non enim est ta
le , ut in arceponipossit, ' quasi illa In erua Phidiae ,st Itantum Pt ex eadem usiciua exisse appareat.
i Praelationis duo sunt rapita, cur Cicero paradoxa scribere aggressuq sit uxtur hoc opusculum Bruto nuncupar. t. Prrimum declaratur comparatione ma: rum: Sillogis inus est simplex primi penem: Cato paradoxa copio e & probabiliter disputat: Cicero in eo senere est plus quam Cato: Quare ipse ei: am tentare voluit, an oratorum more populariter &copiose tractare posset. Propositio primo loco ponitur. α Seruilia Catonis soror M.Brutum genuit: Cato igitur fuit auunculus Bruti. r Cato Uticensis n6 Glum eloquens habitus est &dissertus, sed valde doctus&eruditus, qui idcirco se ad philosophiam contulit,ut cognitis praeceptis sortius &robustius orationis genus in forum S in senatum afferret.Plutarci 4 Enallage est generum: neutruria enim illa rese tur ad masculinum Ioeos fratres: quae syntaxis construa sensu dic tur,non voce. 1 Assumptio syllogis ini Sum meo genere plusqua Cato approbatur ex ata iunctis personarsi. Cicero philosophiam Academicorum sequitur magis uberem& popularem: Cato doctriinam Stoicorum prorsus verbis aridam, S sententiis abhorrentem ab opinione vulSi. 6 Cic. in Lucul.Stoicos irridens arpellat captiosissimum geniis interrogationis, cum aliquid gradatim geminutatim additur aut demitur: atq; ibidem contorta & aculeata Stoicorum sephismata dicit. Et lib. .de Fin .Pungui inquit quasi aculeis interrogatiunculis angustis. Et Tuli . 1. Quae flamma est,per quam n 6 ciccurrerint hi, qui haec solum punct: s snsulis colligebat Et lib. a.de Orat. Ad extremum se ipsi compungui suis acuminibus. De his duobus orationis essectis,alterii ad diale sticam referendum est,uidelicet probab:l: ter disserere: id enim argumentis efficitur . Alterum ad rhetoricam Elocutione, qu e tropis & figuris orationem illustrat. 3 Concluso sjllogismi
exornatur collatione minorum: Cato tra tat communes locos no omnino a horrentes ab avr.bus populi,ut de fortitucine,de continent a,de morte contemnenda de laude virtutis,de diis immortal. bus quorsi prouident a mundus rin tur:de charitate patriae, pro qua mori dubitandum no sit: GO , ero materiam vix
vel in Sto:corum scholis probabilem ad disputidum sumpsi. 9 Cic.in Bruto, Tu
696쪽
Tuus ait aliunculus Brute,quemadnaodum scis,lubet a Stoicis id quod ab illi,
discendum sui di sed dicere didicit i dicendi magistris, eorum ij, more lese me euit. Ibidem clim Cicero Stoicos aridos & ieiunos vocat, Vnu, inquit Catonem excipio, in quo persectissimo Stoico summam eloquentiam non desiderem. io Prosequitur consilium institutae scriptionis,tum a definitione,tum ab adiunctis paradoxorum:quia Paradoxa stant adm Saburatacsitra vulgi opinionem, eadem I, mihi Socratica Sc longε verissima videtur, tentare volui an possent a mesacile & ornate disputari. ii ait Suidas ςον, id est,inopinatum, admirabile. Fabaib. 9.et tδου alij nominarunt, id est, inopinatum. Cic.lib. .de Finibus,Haec illa admirabilia nos dicamus.11 Socratica sunt, no quia Socrates nihil unquam his contrarium dixerit, sed quia varia de rebus pene omnibus disputadum nonnunquam in has theses inciderit: ut intelligi potest ex Socraticis apud PlatonentN Xenophotem sermoni bu on quibus harum disputationum qu edam vestigia reperiuntur. i3 Altera pars exordii declaratur a maiori ad minos: Cicero scripsit ad Mar.Brutum libros ue de Finibus,& totidem quaestionum Tulculanarum : itaq; hoc etiam uni ei dicare voluit. I Secundum argumentum est ab adiunctis huius operis: st iucundu sit & elegans & oratorium genus hoc declamationis. α Cicero Q ait Fab.lib. io. iam princeps in Re .solitus erat in thesbus exerceri,quae sunt quaestiones a sin ulis circunstantiis ad uniuersi generis disputationem traductae . hae lunt appellatae Theses,st in icholis ad disputandum proponebantur. Ut enim ait Cicausica. antea declamitabam caussas.quod nemo me diutius secit: se nulli nunc est senilis declamatio ponere iubebant,de quo quis audire vellet,& id aut sedens, aut ambulans dismutabam. is Tertium argumentum habet modestam extenuat onem ex dissimilibus. Non quaero Q hoc opusculum in lucem edas, sed tantum ut existimes ex eiusdem auuioris ingenio exiisse, ex quo maiorum vigiliarum libri in tuo nomine exierunt. I7 Phidias ut ait Plin.cap. 8.lib.; . praeter Iouem Olympium,quem nemo aemulatur,fecit, & ex ebore Minervam Athenis, quae est in Parthenone astans. De eadem Pausiana ib. i.sic scribit, Clim templum intraueri ,quod Parthenona vocat, quaecunq; ad aquilas se enim locum illum appellant conseiciuntur, ad Palladis ortum deseruntui: 'arte superiore Neptuni est propter Atticam cum Minerua contentio. Ipsum simul
Grum ex ebore factum est,ec auro: in medio galeae ima osphingis uisculpta est. Ο μονον το καλον παθοῦν.
Quod honestum sit, id solum bonum esse.
Ereor' ne cui*Hrum ex Stoicorum hominum istutationibus, non ex meo sensu deprompta haec vi eatur oratio: dicam tamen quo entio,
O dicam breuius quam res tanta dicissis. ' Nunquam me hercle ego nequepecunias istorum, nes tecta magnifica,
neque opes, neqVe imperia, neque eris quibus maxime ad
fricti sunt, voluptates, in bonis rebus aut expetendis esse
numerado duxi, ' quippe cum viderem homines his rebus
697쪽
6u MT CICERONI seircumfluentes,ea tamen desiderare maxime,quibus abundarent. Nes enim unquam expletur,ne atiatur cupiditati itis: nes, e tum quae habent, libidine augendi cruciantur, 'sta etiam amitten i metu. In quo equidem continenti morum hominum maiorum nostrorum Te requiro prudentiam, qui haec imbecilla γ commutabilia pecuniae membra seu verbo bonaputauerunt appellania, cum re ac factis longe aliter iussicassent. Fote fine bonum cui
quam malo esses autpotest qui quam in abundantia bonorum ipse esse non bonus es . sequi ista omnia talia vigemus,
ut etiam improbi habeant, υ ο utprobis. ' Quamobrem licet irrideat si quis *usillus apud me tamen Ῥera ratio valebit,quam vulgi opinio: si ego unquam bonaperdidisse dicam, si quis pecm autfgpedemtem amiserit.' Nec non sepe laudabo sipientem illum Fiantem, ut opinor, quinu
meratur inter tem Sapientes, cuius cum patriam Frisisnen cepisset hostis, caeterit ita fugerent, ut multa deμis robus sicum sonarent, cum esset a monitus a quodam ut idem ipsi faceret, Ego Ἐero, inquit, facis nam omnia me .cum porto mea. ' Ille haec ludisriafortunae ne sea qui emputaui quae nos appellamur etiam bona. '' Quides igitur,. quaeret aliquis,bonum Si quod rectestim honestis, cum virtute id bene feri vere dicitur, quod rectum oe honosum cu virtute eu UAum opinor bonum. V Sed his*Heripossunt Obseriora, cti ne appositione , exemplorum lentius di y tantur. Uita atisfactis illustranda sunt Ammorum virorum b.ec, quae verbus/btilius, quam satis est distulari videntur. Quaero enim a vobis, num*llam cogitationem habuis viaeantur j qui hanc Rempub. tam praeclare fundatam nobis reliquerant,aut auri aut argentia p
698쪽
PARADOXA. 3 ad auaritiam,aut amoenitatum ad delectationem, aut supte ectilis ad delicias, aut epularum ad voluptates ' Ponιte ante oculos unumquemque Regum vultis incipiam a Romulo' vultis post liberam riuitatem ab ,s ipsis,qui liberauerunt eam' Quibus tandem gradibus Romulus astendit in caelum', δεμ quae isti bona appellant,an rebus gestis ais nutibus ' Quid autem Numa Pompilius ' minusseg tridys immortalibus capedines ac fictiles Ἐrnulasfuisses , quam ' flicatas aliorum pateras arbitramur' '' Omitto reliquos Visnt enim omnes pares inter se, praeter Tarquianium Superbum Mutum vero si quis roget, quid egerit in patria liberata ,si quis item reliquos eiusdem consilioucios, quid blectauerint, quid secuti sint: num quis existat, cui Ῥoluptas, cui diuitiae, cui deniquepraeter officium fortis magni viri,quicquam aliudpropositum fuisse. Ueatur'
'ε Quae res ad necem Forsenae Quintum Incutium impulit sine νila I salutisse ' ' Quaevis Horatium Coclitem conistra omnes hostium copias tenuit in pontestium' ' ' Quaevis patrem Decium, quae filium deuouit, ac immisit in armatas holium copias' '' Quid continetia C. Rubrit,' ' Qui tenuitas victus M. fori sequebatur' '' Quid duo propugnacula belli Funici, P. Scipiones, qui carthagine situm aduentum corporibus βιis intercludendum putauerunt' Quid ficanus minor ' quid maior' quia inter horum aetates interiectis Lato ' Quid innumerabiles al, nam rimesticis exemplis abundamus. . u cogitasse quicquam eos putamus invita sibi esse expetendum, nisi quod laudabile esse praeclarum videretur' '' taeniant igitur irriseres huius orationis acsententiae oeiam Ἐel ipsi iudicet, trumst horiι alicuius,qui marmoreis tectis, eborestauro
699쪽
fustentibus,quirinis,sui tabulis, qui caelato auro argento, qui Corinthi s operi τ abundant: an C. Rabrili , qui nihil eorum habuit nihil habere νοluit,st similes esse malinte
' ' cat aec qui em,quae moIo huc,mogio illuc transferuntur,facili adduci silent,ut in rebvi bonis spe negent illud tamen arctis tenent,accurates defendunt,voluptate esse summum bonum. Quae quidem mihi voxpecudum videtur esse,non hominum. Tu cum tibi lae deus, siue mater ut itassicam)rem omnium natura dederit animum,quo nihil est praestantius, nes diuinim P te j i abjcies atqueprosternes, ut nihil inter te atque inter quadrupedem aliqui putes interesses '' Quicquamne bonum en, quoάnon eum
quissure, meliorem sectat enim qui sis maxime
Ioniparticeps, ita γ laudabilis maxime. Neque est x umbonum, de quo non is qui id habeat, honectepsit gloriari. Quid autem est horum in voluptate melioremne essest, aut laudabiliorem virum' An qui uam inpotiunais voluptatibus,gloria si praedicatione coert' '' inquisivoluptaου quae plurimorumpatrocinys defenditur in rebus bonis habenta non est, eas quo est maior eo magis mentem e
Hastis O flatu dimouet prosem nihil est aliuil bene γ
λdte xivere, nisi hones,'recte vivere.
Peripatetici, qui cum populo sentiunt, tria genera bonorum esse statuunt, sortunae, corporis, & animi. Zeno Stoicus ab his dimin-tiens, ut antiquam partitionem corrigeret, duo prima de genere b norum sustulit, tertium duntaxat reti nuit, ut id solum bonum esse diceret,quod esset honestia.caetera nouis nominibus appellaret οσι Se EZι μεια, id est, emolumenta 3e commoda non expetenda quidem, sed eligenda vel sumenda, quod Zenonis decretum quia est praeter communem opinionem vulgi, mi , ον vocatur: quod a philosopho ob eam caussam inductum esse arbitror, ut detracta de mentibus hominu opinione boni in sortuna & corpore, auaritiam 8c voluptatem
700쪽
luptatem tolleret, totum hominis studium ad honestatem comterrearet, caetera quae essent in corpore, vel extrinsecus, non esse verὰ bona persuaderet: in quam sententiam Plati lib. a. de Legib. philosophatus eth Quae enim au vulgo bona appellantur, ea no recte dicuntur bona: sanitatem dicut esse optimum, proximum huic pulchritudinem, tertium robur, quartum diu mas: in sinita pene alia eiusdem generis bona vocatur: na m & acutὰ videre & audire, & aliis sensibus integr8 uti, bona videntur: praeterea posse tyrannica licentia facere omnia, quae velis summam deniq; beatitudinis aiunt esse, si, cum haec omnia habeas, statim fias immortalis. Conuenit autem internos optimum esse iustis&sanctis viris, ut haec possideant: improbis autem pessimum: atque ut exordium a sanitate sumamus, sanum esse & videre Maudire. Sc omnia facilὰ sentire. Sc immortalem vivere pessimum cum ista omnia possideas, iustitiae expers fueris, caeterarumque virtutum: minus autem malum, si quam breuissimo tempore ita affectus vitam finieris. De his utiq; rebus vel ros admonebitis:& cogetis poetas sc loqui, & adolescentiam per cantus & numeros his congruem res erudire. Num ipsi animaduertitis Ego enim ea quae vulgo mala esse dicuntur iniussis bona esse confirmo, iustis autem mala: quae v ro dicuntur bona, bonis quidem vero bona, improbis autem mala. Plato igitur sanitatem, robur, diuitias,& caetera eiusmodi per se boana esse negat, sed ratione duntaxat honestatis & via virtutis: quin riain copulata cum vitiis mala, non bona dici censet oportere.
I Prolepsis occupat i spicionem simulatae& non seriae disputationis: cui resistitur per contradictionem. Cicero no dicit quae sentit: imo vero dicit que sentit. x Peripatetici ut ante diximus m. pcreti tam rationeni bonorum institit ut, sortunae,corporis S animi : quae partitio Stoice corrigitur, sublatis duobus primis
membris,ut tertium solum relinquatur In bonis. Propolitio continet enumerationem aliquot rerum,quas Stoici de antiqua partitione bonorum remouent: Nec fortunae,nec corporis commoda bona sunt:
Id ipitur sollim bonum,quod honestum. 3 Diuitiae multis arsum clis consutantur,&eximuntur de genere bonorum. Primum est ab adiunctis.Syllogismus simplex primi generis: Quae adferunt insiti ab leni cupiditatem, bona non sunt: Diuitiae inerunt insatiabilem cupiditatem: Diuitiae igitur in bonis non sunt. Propositio non e primitur. 4 Horatius metum diuitiis auari se describit,
si rigilare metu exanimem. tuis dies, Fanimi dare malis fures, incendia, eruos, Ne te compilentfugicntes,hoc iuuat' herum
Seruper ego optarim patverrimus ese bonornm. Iuvenal. Sat. I Tantis parta malis,cura maiore, incitis Semantur . misera est magni crestodia censits.s Secundum argumentum sumitur a veterum testimoniis, adhib ta tamen quadam correctione: quasi eorum vita & opinio verbis repugnet: diuitias enim ponebant in homs,& eas tamen contemnebant. de qu:bus lege Valerium capite 3.& a b. Et Ouidium. . r