장음표시 사용
301쪽
muniter a Philosophis assignari, quorum pH-mum dicitur centrum Vniuersi , estque piri1-ctum illud imaginarium e quo omnes lineae ductae ad circunscrentiam coeli sunt aequales. Secundum Vocatur centrum grauitatis , estque punctum medium lineae secantis corpus in duas partes aeque graues, siue quoad magnitudinem sint aequales , siue non. Tertium diciturcentrum magnitudinis,cstque punctum . medium lineae secantis corpus in duas partes magnitudine aequales, sine sint aequales quoad grauitatem, siue non. Obseruandum et . Si detur corpus persecte sphaericum , & aequaliter graue , idem in eo esse centrum grauitatis , & magnitudinis ; si enim diuidatur per mediam lineam, duae illius partes erunt magnitudine aequaleriae aeque graues ; adeoque punctum medium . lineae erit centrum magnitudinis , & grauitatis. Secus dicendum si globus constet ex partibus quoad grauitatem inaequalibus , ut . si altera illius medietas sit ex ligno , altera ex plumbo; tunc enim in puncto medio lineae s
cantis, est quidem centrum magnitudiniS,non bautem centrum grauitatis, cum pars plumbea
magis ponderet quam lignea. Quibia, posi-
Respondeo & dico.I. utrumque centrum . Θ grauitatu,Θ magnitudinis in globo terra admittendum esse. Prior pars probatur, quia etsi magna se partium inaequ alitas in terra, &aliae uni grauiores aliis, negari tamen nequit quin Deus eam possit diuidere in duaS partes aequalis ponderis. Quo fit ut punctum medium
superficiei diuidentis illas partes , sit cenusi
302쪽
Posterior pars eodem modo ostenditur, quia etsi globus terrae non sit perfecte sphaericus, lic-que omnes lincae ab illius centro ad partes circumferentiae ductae non possint esse aequales, eoque sensu perspicuum sit in terra non 'dari centrum magnitudinis ; negari tamen non potest quin in globo terrae sit una quaedam medietas , alteri quoad molem quantitatiuam aequalis , quas Deus posset a se inuicem auellere; dc consequenter quin punctum medium superficiet eas medietates secantis, centrum magnitudinis terrae dici possit. Quod autem in hac assertione dictum est de terra, intelligi etiam potest proportione
seruata de globo terraqueo; cum in eo & centrum grauitatis.& centrum magnitudinis admitti debeat, distinctum tamen a centro terrae solitarie spectato.
Dico et . Frobabile esse centrum grauitatu terra fuisse eoniunctum in ereatione eum centro υnium et
Ratio, cst , quia credibile est terram a Deo 'fuisse ,eatani in situ magis ipsi connaturali,
qualis est si non tantum in centro uniuersi collocata sin sed etiam in eo sit costituta ratione centri suae grauitatis. Vnde cum postea 'tota aqua terrae fuerit circumfusa ; idem erat
Centrum grauitatis globi terraquei, & Vniuersi. Dico I. Non usu esse υt eentrum magnitu
dinis globi terraques cum e tre uniuers comun
xatur. Ratio est quia cum globus ille non se exacte sphaericuS , & partos contineat quoad grauitatem Valde inaequales , vix fieri potest ut sit in eo idem centrum grauitatis,& magnitudinis. Quare cum verisimile se eum coniungi centro uniuersi , quoad cen-
303쪽
trum suae grauitatis, hinc consequens est eum eo non coniungi, quoad centrum suae magnitudinis. Quantum autem distet centrum magnitudinis globi terraquei a centro grauitatis, ab hominibus hic degentibus certo determi- nari non potest. Atque haec a nobis dicta sint,spectata rei natura, ae Philosophice loquendo. Nam si cum . terra creata est,relicta fuit in media illius cras-stie cauitas illa , quam fides Catholica docet torquendis damnatis esse destinatam, sic dici nequit centrum grauitatis teme cum centro . uniuersi coaluisse, ut perspicuum est. Quaeritur s. An totus globus terraqueus aliquantulum commoueatur, & ccntrum mu
Respondeo negatiue , quod probatur tum quia id magis est consentaneum scripturae sacrae , quae omnimodam immobilitatem terrae tribuere Videtur. Licet enim id
explicari possit de immobilitate Physica de sensibili , congruentius est ut de immobili , late etiam in rigore Mathematico a piatur; ita ut totus terrae globus nullo modo etiam imperceptibili moueatur. Tum quia quae afferri solent, ad probandum terram aliquatenus moueri, non concludunt, ut iam ostendam.
Obiicies r. Cum centrum terrae grauitatis e fistat in indivisibili, adeo ut si per illud terra diuidatur in duas medietates, Vna tantumdem ponderet quantum alia , nec magis nec minus; sane si pondus aliquod vel leuisesimum alteri tantum parti adiiciatur,ea magis ponderabit quam alia, sicque nouum erit assignandum grauitatis centrum inter illaS,
quod statim non sine aliquo Notu, cum cen
304쪽
N. niuersi, a quo paululum distat, coniungetur.
Respondeo non sequi, quia ut una medietas globi deprimatur, non sufficit quod alteri onus aliquod adiectum sit ; sed requiritur ut onus illud adeo sit graue, ut per se non minus ponderet, quam poderarent partes omnes medietatis depressae, quae nouum locum occupant , si simul iunctae essent ; quia alias imis Pulsus a resistentia superatetur : at sane valde ingens pondus requireretur Vt ponderi tot . Partium posset aequiparari. Siquidem non potest deprimi medietas aliqua teme , & vltra. Centrum quod occupabat, Vel minimum pro- Pelli, quin secundum omnes sui ambitus partes ad nouum locum extendatur ; illae autem fomnes partes simul unitae ingens sane pondus considerent, cui ne quidem multi montes quoad grauitatem aequiparari possunt. Quare negandum est quodlibet pondus quantumuis. Exiguum, alteri medietati adiectum lassicere,.
Vt totus globus commoueatur , 3c centrum 'mutet. Eo Vel maxime quia sequerctur vel minimo pondere adiecto, integram terrae medietatem violenter sursum ascendere, quod
sane incredibile est obiicies ac sanae sunt in aequilibrio, addito
minimo pondere locum mutant, Vt lances,' librae. Ergo cum globus terrae sit in aequilibrio, nihil poterit addi quin locum mutet. Respon- .deo antecedens falsum esse , cum leuis puluisculus. aut musca lancem non deprimat; at Pondus quodcunq; vix se habet instar pulue-riS, aut muscae respectu totiuS terrae. Et praetcrea est discrimen , quia grauia terrae iniecta non grauitandi, cum sint in proprio centro:
quae autem lancibua trutinet in aere librat assi
305쪽
hqrent , grauitant , cum extra proprium ce trum sint. Quaeritur 6. an terta sit in medio mundi. Respondeo amrmative, Ut palci tum ex antedictis de constitutione centri terrae , in centro seu modio mundi,tum quia etsi illa hypothesis de centro non admitteretur I negari tamense non posset quin globuS terrae med1um mundi occupet ; cum ex quolibet loco videamus integram coeli medietatem , Ut testantur Οmnes Astronomi, & ex eo confirmant, quod
qualibet nocte sex signa Zodiaci orientia comspicimus. Id etiam inde patet, quia in plenilunio possumus simul videre Solem & Lunam,cum tamen tunc maxime distent, nempe per coeli diametrum seu medietatem. Illud autem fieri non posset si terra non esset in medio mundi constituta; scd magis ad coelum ex una Parte quam ex alia accederet. Deinde in sphaera recta perpetuum est aequinoctium e at nunquam estet, si terra non esset sta in medio mundi; quia Horizon secaret inaequaliter omnes soliS circulationeS, Vt ex 'sphaera facile intelligi potest Ex dictis collige globum terraqueum
esse rotundum , quia alias non possemus ex quolibet loco mcdiam partem coeli conspice ore. Et confirmatur; quia siue terra , siue mari Per aS Versus orientem , eo citius vides astra Ortia ,.quo magis ad orientem accedis; & quo magis accedis ad Semptentrionem , eo po- Ium archicum habes elatiorem, & antarcticum depressiorem ; & e contra si pergas ad meridiem: hoc autem non contingeret si terra esset
Plana; semper enim Poli in eodem situ vide-
306쪽
Quaeritur 7. an terra se habeat ut punctum respectu coeli , vel astrorum. Respondeo id quidem ita amrmari a Mathematicis , quod moraliter seu respective accipicndum est ; vesensus sit, globum terrae nullius eme magnitu dinis,sed se habere instar puncti,vel potius in. stat nihili, respectu stellarum fixarum; quate
xiius si quis in firmamento constitutus esset,let xa illius obtutum, quantumuis acutum, effugeret; ut ex eo manifestum est, quod vix steIIaefixae a nobis hinc conspiciantur , quamuis snt longe maioreS terra. Physice tamen & absolute loquondo negari non potest quin terrae globus sit valde magnus cἰim Ionge excedat magnitudinem Lunae M quorumdam aliorum planetarum, ut supra ob 1eruatum fuit ; habeatque in se proportionem non modo cum stellis fixis 3 sed etiam cum Sole, imo & cum toto coelo, quat nuS multoties replicata possiet ad illius molem pertingere
Quaeritur Vlcimo , an singula elementa sine Pura. Respondeo I. singula eme pura substanisti aliter, id est esse vera & substantialia elementa, cum habeant formas substantiales elementorum. Alias nulla existerent vera elementa contra su peri sis dicta. Respondeo 2. Non cme pura accidentaliter, quia variis qualitatibus peregrinis sunt admixta et terra enim est interaum calida, Ma qua permixta , aqua calida, & puluere conspersa ; aer frigidus, & vaporibus aqueis, halitibusque terreis concretis: ignis Vero Opacitatem & crassitiem ob materiam ex qua hic pignitur, contrahit, omniaque a coelorum in luxu varie immutantur. Vnde
Respondeo s. Via eme partem vitam in ele
307쪽
PHYSICAE mentis quae plane sit integra & pura,nisi fortὸ
excipias partes terrae profundioreS , ad quasi neque aliorum elementorum alterationes,neque coelorum influms pertingere Posse videntur.
DE GENERATIONE,idc corruptione. ARTICVLVS PRIMUS.' De existentia generationis , ct coryuptio
ΡRaemoneo generationem Variis modis su
mi posse: primo latissime pro productio-- ne cuiuscunque rei siue corpore siue spiritualis; quo sensu interdum aliqui dicunt caeius & Angelos fuisse initio mundi a Deo senitos. Secundo miniis late pro mutatione a cau. sis secundis in his inferioribus facta, siue ea sit substantialis , siue accidentalis ; quomodo productio accidentium quae frequentius &proprie dieitur alteratio,interdum Vocatur ge neratio. Tertio adhuc magis stricte pro ma- stationo substantiali, siue per eam producatur substantia vivens, siue non vivens; quomodo Praesertim h1c sumitur. Ouarto denique stri-tiissime pro sola productione Viu entium, qua satione de ea lib. 3. agetur. Hoc posito, . Quaeritur an reS Vere generentur , 8 cor
mmyantur. negabant veterea quidam Phila,
308쪽
sophi ante Arist. qui nullam agnoscebant in
rebus transmutationem proprie substantialem, sed corporum gen crationem in fortuita at o morum congregatione constatuebant ue eorum Vero corruption m in corum dem atomorum separatione. Oppositum tamen communissimo
consensu docent post Arist. lib de coelo & degeneratione,omnes Peripatetici, cum quibus. Respondeo dari veram generationem, δύcorruptionem substantialem in rebus istis sublunaribus. Probatur I. ex certissima experientia: videmus enim homineS,equOS,can S,
aliaque animalia; item omnis generis plantas de nouo senerari, & post tempus aliquod corrumpi,Idque non soliim ratione accidentium; sed vere quod substantiam. Cum nemo .nisi demens sit, existimare possit mutationes illas vel fieri tantum apparenter, Vel per concursum, & dissolutionem atomorum, quae nulla hic apparet.
Et sane quid absurdius cogitari potest
quam cum ex unico grano terrae incluso multa alia grana nascuntur , illam mutationem non
fieri per veram corruptionem substantialem grani illius, & aliorum generationem ; sed illud destrui ex atomorum dissolutione, δc haec
tam multa compingi ex collectione atomo rum , qui ad unius tantum grani compositionem sussiciebant pProbatur 2. Nam vel res naturales habent simul cum materia formas substantiales , vel tantum accidentales; hoc posterius dici nequit, tum quia sic nullum esset compositum substantiale dc per se ; sed omnia essent composita per accidcns , & entia per aggrcgationem, quod dici non potest. Tum quia certum est ex fide, animam rationalem esse formam:
309쪽
hominis substantialem , ex quo aperte CoisIgitur etiam in animalibus ratione destitutis, rebusque aliis omnibus formas substantiales admittendas esse. Si Vcro prius dicatur, negari certe non potest reS generari 3c corrumpi substantialiter; cum formae substantiales non semper existant, adeoque de nouo in materia recte disposita per generationem introducan
tur, & percuntihus eiusinodi dispositionibus
ab ea expellantur. Confirmatur : tum quia ex fide constat animam hominis creari a Dco , dum corpus est sufficienter dispositum ad eam recipiendam, eamque in interatu hominis a corpore separari, & separatam existerc: Vnde similiter dicendum est in generatione aliarum rerum formas substantiales de nouo produci, & in earum corruptione destrui. Tum quia in rerum interitu Videmus proprietates & operationes omnino destrui; equus enim post mortem neque hinnibilis est, neque potest videre, aut loco moueri; quod aperto indicio est aliquod principium substantiale proprietarum,&
Obiicies r. si per generationem aliquid fit, quod ante non erat, illud fit ex nihilo; & similiter si quod est, destruitur per corruptionε, ita Vt non amplius sit, illud abit in nihilum; aenon potest naturaliter aliquid fieri ex nihilo, vel in nihilum abire Ergo generatio Sc cortu- Ptio admitti non debent. Respondeo ad maiorem , per generationem aliquid quod non erat, fieri ex nihilo sui, non ex nihilo subiecti, quia praesupponitur materia ex qua fit;
Per corruptionem veto quod erat, desinere
esse, & abire in nihilum sui, non in nihilum
subiecti ἱ cum non destruatur, nisi quia alia
310쪽
forma in eandem illius materiam introducitur. Ad minorem vero dicendum est, etsi aliquid non possit naturaliter fieri ex nihilo sit bicisti, poste tamen ex nihilo sui; & similiter posse tendere in nihilum sui , licet non in nihilum subiccti. Obiicies r. Si res substantialiter generant ut , vel generantur ratione cssentiae , vel tantum ratione existentiae; at primum dici non potest, cum essentiae rerum sint aeterna'. adeoque sint ingenerabiles , & incorruptibiles ; si vero posterius dicatur, cirm existentia sit tantum quidam motus essentiae, dici non potest simpliciter res generari secundum substantiarn. Respondeo res generari secundum Vtramque rationem, Vere enim generatur equus, eique confertur existentia, ita vi termisenus proprius generationiS sit essentia equi geniti, constans cx materia & forma substantia-li; existentia vero sit modus quo essentia illius ponitur extra suas causas. Quod autem dicitur essentias rerum esse aeternas, id non debet intelligi de ipsis essentiis realibus; sed de connexione necessaria quae est inter illarum praedicata,vt alibi dictum est.
ARTICVLVS II. De sentia generationis , ta corruptionis . O Vaeritur 3. quid sit generatio. Respondis
generationem Variis modis solere definiri, ex mente Aristi In primis definitur via ad naturam ἱ Secundo, mutatio de non en