장음표시 사용
421쪽
het dimensionem extendantur, & maiores
fiant.. Respondeo & dico I. cererionem fieri per omin res partes υiuenm. Probatur, nam accretio comitatur nutritionem, ita ut omneS paries quae nutriuntur, aliquandiu etiam augeantur ; at nutritio fit secundum omnes partes animatas viventis, ergo & accretio. Confirmatur et nam experientia constat partes omnes corporis humani longe maiores esse post aliquot annos a natiuitate , quam tempore ortus. Item caracteres in tenerioris arboris cortice efflarmatos paulatim crescere simul cum arbore, ut plerique testan
Hoc autem intelligi solet de partibus omnibus viventis, quae sunt alicuius notabilis& perceptibilis quantitatis 3 illae enim per tenues meatus seu poros quos intra se habent, humorem aliquem sugunt, & ex illius quantitate accrescunt; partes vero minimae illis adiacentes dicuntur accrescere , non quidem per se; sed quatenus pars maiuscula ex iis, Mex aliis vicinioribus constans, accrescit, & fit
Et sane quod illae per se accrescere ne queant,inde euidenter colligitur, quia vel dicendum est totum corpus uiuentis nihil esse Praeter PorOS, quod omnino absurdum est; vel fatendum partes medias inter duos porOS,poris carere, adeoque non augeri per intus sus.ceptionem; quia id fieri non posset fine pen tratione dimensisnum,quae naturaliter est impossibilis ; aut certe sine diuisione continui, quam sensus quidam doloris, in omnibus partibus animalium augmentum capientibus ,
comitaretur; quod per se absurdu est, δέ reputa
422쪽
gnat experiratiae. Nec recurras ad eiusmodi, partium exiguarum rarefactionem y haec enim
ab accretione distinguitur, & ad illam nullo
modo est necessaria. Dico E. Accretιonem proprie sumptam non rare toro vita tempore. Ratio est, quia etsi nutritio duret quamdiu vivens vivit; datur tamen certus vitae terminus , Ultra quem non amplus secundum magnitudinem augetur ; sed manet in statu quem Vocant consist entiae,imo post certum tempus decrescit, & minuitur,ut in hominibus experientia demonstra . . Atque hoc ut plurimum Verum eme nemo negauerit, quidam tamen testatur crocodylum toto vitae tempore crescere. Quod si verum
est, id in specialem illius animalis constit tionem referri debet. Loquor autem de accretione proprie sum- ea; nam si agatur de impropria, quatenuS sumitur pro acquisitione.quantitatis siue maiori, siue aequali, siue minori quam quae praefuit, sic clarum est eam protendi per totam vitam
simul eum nutritione. Dico 3. Totam accretionem viventu non fieri uno ductu eourinus is minim. interrupto, fed peν intemaeasia cessare Non enim alimenti quantitas unitur viventi , nisi post varias coctiones & di positiones, quae non possunt simul perfici; sed
post aliquam temporis moram. Quare etsi dispositio ad nutritionem, & accretionem fiat continue, non tamen ipsa nutritio,& accretio continue fieri potest; ita ut nullum instans assignari possit,in quo vivens non sibi adiungat aliquid ex materia. & quantitate alimenti. Neque resere quod ex Aristot. potentia nutritiua semper, & sine ulla interruptione Ope-
.atur; hoc enim non est intelligendum de nu-
423쪽
tritione quoad actum ultimum e quo fit conversio substantiae alimenti in substantiam aliti,& consequenter adiunctio quantitatis illius ad quantitatem Viueiyis; sed quo ad aliquem ex actibus praeuiis qui ad elutinodi conuersionem disponunt. Quo loco aduerte nutritionem, Sc accretionem non tantum fieri interrupte quoad
tempus, sed etiam quoad subiectum; ita ut
non continuetur extensiuε quoad omnes partes viventis. Cum enim Vivens non nutriatur, re augescat,nisi per assumptionem alimenti intra porOS, quos certum eth per totum corpus non continuati; hinc perspicue sequitur notritionem, & accretionem 1 altem integre spe elatam , non extendi uno ductu continuo per
omnes partes ViventiS. Dico . Probabile esse laceret; nam v1uent nstra
feri nisi succesiue. Ratio est , quia accretiosequitur dispositionem praeuiam qua alimentum varie transmutatur ; at haec dispositio fit pa Iatim dc successive et ergo & accretio eodem modo peragitur. Minor ostenditur , nam ali mentum disponitur per varias alterationes, quae ob resistentiam contrariarum qualitatum non nisi successiuε fieri possunt. Non tamen videtur impossibile, quod pars aliqua alimenti valde exigua simul sit vitin a- te disposita ad formam viventis recipiendam, sicque nutritio & accretio secundum illam Partem fiat tota simul, non autem Per partea dc successive . Quaeritur 3. An idem vivens per totam vi
tam perseueret. Respondeo & dico I. Hominem eundem omni remanere ratione anima. uia cum haec sit spi
424쪽
velIniqui potest.Verum dissicultas est,an homo isem maneat secundum corpus , & an reliqua viventia corporea eadem perseuerent secundum corpus, & animam.
Dico 2. Husium omnino vivens eo oreum ita manere sdem toto υita tempore, ut sempersemet eaodem partes materia , ct formae quas in primo ormn habuit, er nullαε alias de nouo acquirati Ratio manifesta est, quia per actionem caloris naturalis semper aliae M aliae partes corporis; & animae corporee emuunt ac corrumpuntur,eaeque per nutritionem & accretionem aliarum accessione restaurantur. Quare repugnae quod eo sensu idem numero vivens semper maneat. Dico vireentia non feruent per totam vitam identitatem iliam stricte sumptam , dicuntur ramem eadem perseuerare quoad aeqMiualentram , O eontiis alimem. Quatenus nempe etsi pars aliqua inparetur ab illis, alia in .locum eius succedi , .ae cum praecedentibus continuatur ,sicque V- num cum iis constituit. Imo si inspiciatur mutatio quae fit intra tempus breue,adeo sunt exiguae partes quς deper-duutur , si cum aliis quae remanent conferantur, ut plane dici possit vivens esse idem secundum Omnes fere suas parteS. Quanquam secus dicendum sit si mutatio longi temporix inspiciatur , ut si hominem cum senex est, comparemus cum seipso,ut erat infans ; tunc enim constat paucas , aut forte nullas parteScorporis superesse, ex iis quae illi in Oitu conmeessie sunt.
425쪽
O. ARTICULUS V. De accretione impropria, seu de rarefactione, eique opposita condensatione. CVm exploratum fit dari rarefactionem,
& condensationem , ut patet in aqua quae dum valde calida est, rarescit, &Ionge maiorem locum quam ante occupat, etsi nulla aquae additio ei facta sit; dum vero intense frigida est, condensatur, minoremque locum replet , licet nulla aquae pars eX ea detracta fit ; dubitatur quomodo nat rarefactio illa, eique opposita condensatio.
Nonnulli existimant rarefactionem fieri pervacuitateS quasdam , intra partes corporis quod rarefit,relictas, eo maioreS,aut minores, quo maior, aut minor est rarefactio. Verum hoc gratis affirmatur , tum quia cum natura abhorreat a vacuo, ut alias m communi se tentia obseruauimus ; aqua , Vinum , aliaque corpora rarefactioni maxime resisterent,ne intra illa vacuum admitteretur.
Tum quia si rarefactio eo modo fieret, Or- p . aquae calidae immersum non calefieret, quoad partes illis vacuitatibus respondentes,BO quo aqua esset calidior,eo paucioreS partes corporis immersi ab ea calefierent;cuiuS oppo-fitum experientia ipsa demonstrat. Et similiter cum aeris substantia sit valde tenuis & rara, sequeretur lucem solarem non aequabiliter Per
totum aeris spatium diffundi ; sed eodem modo debere a nobis percipi, , ac si per cribrum transmitteretur, quod etiam ridiculum esse nemo non videt.
426쪽
Alij putant vacuitates illas quibusdam
corpusculis repleri in rarefactione,& vice Iersa dum res conden latur , eiusmodi corpuscula eiici. Sed hoc etiam fundamento carci, tum quia explicari nequit unde oriantur eiusmodi corpuscula, aut qua vi ita prasto sint,Vt quando corpus raresit , intra illud se insinuent,
quando autem addensatur,recedant. Imo corpus debet prius rarefieri, quam eiusmodi corpuscula sinu suo excipiat, quia alias daretur Ienetratio dimensionum naturae vi impossi- iliS.
Tum quia actua posset haud dubie ab igne
supposito calencri , etsi aer ambiens nullis corpusculis esset repletus; imo etsi spatium aere repletum esset omnino vacuum; at dici non potest aquam intense calefactam non rarefieri , nec maiorem locum occupare quam
Tum quia cum aer & ignis sint corpora ad modum tenuia & rara , n eorum raritas nihil esset aliud quam quorumdam corpusculorum intromissio in illa, totum aeris spatium non esset ς qualiter illustratum; neque flamma ignis quoad totam suam extensionem eadem luce, eodemque calore sine ulla interruptione prae dita esser. Alii dicunt rarefactionem fieri per destructionem totius quantitatis praecedentis, 3c acquisitionem alterius maioris; condensationem vero per destristionem praecedentis , & acquisitionem minoris. Verum hςc opitiio plane insulsa est , tum quia quantitas est materiae coaeva M incorruptibilis;tum quia cum quantitas in communiori sententia , sit subicctum accidentium, sequeretur dum corpus aliquod i rcfit, aut condensatur, omnia illiva accia.
427쪽
dentia intelire , quod experientiae repugnatς vel certe a priori ad posteriorem quantitatemnansire, quod sine miraculo fieri nequit. Tum quia ex sensu Ecclesiae,sanguis Christi remanet sub speciebus vini consecratis, etsi congelentur I adeoque condensentur ; at subiis non maneret, si tunc accidentia vini in alia muta tentur: quia sicut non potest valide fieri sanguinis consecratio, nisi lub vino; ita nec remanere nisi sub vini speciebus, seu accidentibus, ut Theologi omnes fatentur. Alij existimant in rarefactione nouam quantitatem priori aduenire, sicque corpus magis extendi; in condensatione vero aliquam partem quantitatis deperdi, itaque corpus contrahi ad minorem locum. At neque hic modus admittendus est, tum quia explicari nequitquando aqua calefit ab igne, unde illi noua portio quantitatis aduenire possit ; vel quavi destruatur pars aliqua quantitatis illius, quando flagore ad densatur. Tum quia sic rarefactio , & condensatio non distinguerentur ab aceretione, & decretione: quod dici non
potest. Tum quia cum tota aquae materia sit quanta, si rarefactio fieret per additioncm quantitatis ad praecedentem , sequeretur Vel duas quantitates eidem materiae inhaerere,adeoque se mutuo penetrare,vel partem aliquam quan titatis praecedentis remanere sine subiecto, vel Candem materiam quae Uni quantitati subest, sub illa manere, simulque per quandam sui extensionem seu replicationem quantitatis aduenienti substerni; quae omnia plane ridicula
sunt,&a recte philosophantium sensu aliena. Obiicies : rarum definitur, quod habet tarum Meriasub metua quantitate, densum vero, γρη
428쪽
multum materia complectitur sub parua quantirate;
at non fit quatilitas magna , sine additione quantitatiS; nec parua, sine detractione. Rcspondeo in definitionc rari magnam dici quantitatem, non ob additionem quantitatis; sed quia praecedens maiorem locum occupat, re paruam in definitione densi,quia cadem quanstitas ad minus spatium contrahitur. Instabis: extensio cst quantitas, crgo maior extensio est maior quantitas; ergo si in rarefactione acquiritur maior exten fio , acquiritur etiam maior quantitas. Respondeo extensionem non esse quantitatem; sed modum quendam quantitatis et quare etsi quantitas magis extendatur , non Iequitur quod intrinsece Mentitatiue augeatur, sed tantum quod nouum aliquem modum acquirat.
Alij docent raritatem & densitatem esse degenere qualitatis, quarum priori corpuS quantum dilatatur , posteriori vero comprimitur. Vnde consequenter dicunt rarefactionem epe
alterationem terminatam ad raritatem,& cono densationem esse alterationem terminatam ad
densitatem. Atque haec sententia aliis hacte- ω nus allatis Videtur probabilior ; non caret tamen dim cultate , cum non appareat causa aqua qualitates illae producantur, neque dici
potest ad quam speciem qualitatis spectent; quo fit ut alij ad secundam, alij ad tertiam,alii
denique ad quartam qualitatis speciem eas
reducant. Neque Videatur necessarium entitatem aliquam realiter distinctam a quantitate rebus su per addere,vi rarefactio,& condensatio intelligantur.
Quare co cludo eos probabilius sentire, qui raritatem & densitatem nihil aliud esse pu-τant,qaam modum aliquem quo rea se habeo
429쪽
ad locum; ita ut per rarefactionem res acquirat tantum modum quendam dilatationis , quo magis sit extensa ad locum quam prius esset; Per condensationem Vero acquirat modum quendam constrictionis,quo illius partes com-Primantur, minusque loci occupent. Cum e-
tum haec via fit aliis simplicior & alioqui sufficienter mutationes illas explicet , non immer. to aliis praeferri debet. Maxime quia ablata per intellectum quacunque qualitate realiter distincta, & posito modo extensioniS,ae contractionis , optime intelligitur corpus aliquod rarefieri, 3c addensari. Obiicies : si rarefactio fit per solam partium Q extensionem,& dilatationem, quitur quam Iibet partem esse in duobus locis; dc vice Ver- fasi condensatio fit per constrictionem Partium, sequitur duas partes esse simul in codem ioco , quod repugnat. Respondeo ista non sequi: non primum , quia etfi pars extendatur, non propterea est in duobus locis; sed tantum in maiori loco quam ante; quem ita Occupatν it Una sui media parte occupet unam medietatem loci,& alia aliam ; quod non sufficit ut in duobus locis esse dicatur saltem adaequatis. RNec refert quod cum ante Vnum tantum V.
c. locum pedalem occuparet, modo binos pe- deS ICpleat; non enim propterea est in duobus locis adaequatis; sed tantum in Uno, eo quod iam habet extensionem bipedalem,cum antea haberet tantum bipedalem. Inde enim fit ut Para quae secundum pedem occupat, non amplius sit in primo loco pedali, & quae primum 1eplet, non sit in secundo , sicque neutra sit in duplici loco. Non etiam secundum,quia quando corpuybipedale ita addensetur , ut locum tantum p
430쪽
dalem repleat , ea constrictio ita fit ut prior pars pedalis restringatur ad unam medietatem loci bipedalis , 3c posterior ad aliam ; sicque illae duae partes pedales non sint simul in eo. dem loco. Et idem dicendum,proportione seruata de aliis partibus minoribus , eκ quibus duae illae maiores componuntur I cum enim Vinna per condensationem accedit ad locum alterius , haec paululum recedit, sicque non te
ARTICVLVS VI. Se terminis magnitudinis , O paruitatis
rerum naturalium. OV πitur r. an rebus viventibus praefixi sint certi termini magnitudinis , quos praetergredi non possint;& certi termini paruitatis , infra quos consistere non possint. Respondeo affirmatiue , quod probatur tum
ex Arist. . de generat. animalium cap. r. Vbi diserte ait certam esse magnitudinem, tiam ad maius tum ad minus,quam animalia transgredi non possunt; ita ut maiora, aut minora evadant. Tum experientia; nam constat nullam speeiem viventis semper in maiorem,& maiorem molem excrescere, vel ad minorem, & minorem quantitatem semper descendere. Exempli causa , nunquam visus est equus qui montis magnitudinem attigerit, aut qui ad exiguitatem culicis redactus fuerit &c. Tum ratione,nam viventia cum in ortu ac