장음표시 사용
431쪽
possunt in infinitu excrescere; & aliunde cum iudigeat corpore organico seu Variis partibus distincto, ut operationes suaS naturaleS eX cere possint, hinc fit ut nequeant naturaliter consistere , & operari in quantumuis exigua quantitate : Ad eum modum quo opera artis Ter quantumuis exigua instrumenta perfici non possunt. Vbi nota r. magnitudinis & patuitatis terminos non esse eosdem in omnibus viventihus, sed varios iuxta cuiusque speciei statum. α conditionem; neque enim V.C. Vnquam eπ- creuit musca ad magnitudinem elephantis, neque visus est ullus elephas , qui ad paruitatem muscae descenderit. Neque solum inter diuersas viventium species Varietas quoad terminos magnitudinis , & paruitatis reperitur; sed etiam inter indiuidua eiusdem speciei, ut patet in hominibus, in equis, aliisque animalibuS. Nota z. terminos viventium certo doterminari non posse, cum inter indiuidua cuiuslibet speciei alia maiori, alia minori quantitate sint Praedita. Et quamuis constaret quinam sit terminus maximus , quem aliqua species attigerit, aut quinam sit terminus minimus ad quem descenderit, inde solide inferri non posset eos este terminos magnitumnis & paruitatis talis speciei: cum incertum fit an non aliquod illius indiuiducim posset ad ulteriorem terminum protendi, vel ad minorem defuere. Obiiciet aliquis,si dantur in viventibus te mini magnitudinis.& paruitatis. supponamus
unum hominem sub priori, & aliunde sub po-
seriori constitutum esse; negari non potest quin prior per tumefactionem excrescere Valeat, re alius per membrorum contractionem
432쪽
Hecrescere. Ergo termini illi falso assignantur. Rcspondeo non sequi, cum per tumorem non adueniat noua quantitas, adeoque homo non accrescat Per illam ; & per contractionem non minuatur illius quantit S, ac proinde non decrescat. auare ob eiusmodi accidentia , terminos magnitudinis a natura praescriptos non praetergredietur, Ut gratiS supponitur.
Quaeritur 2. Quid in hac controuersia de rein bus non viventi Sus sentiendum sit. Respondeo & dico r. Certum videri res inaniis
matvi non habere ex natura oua , pr ε .s certos te minos magnitudinu . υltra quos extendi non possint.
Ratio est, quia cum res illae crescant per iuxta positionem unius partis ad aliam , semperque aliae & aliae partes iis possint adiungi, hinc fit ut in nullam adeo extensam molem excresingant, quin ex se ad maiorem possint extendi; Vt patet in igne qui semper augeretur, si semper illi subministraretur noua materia comburi
obiicies ex Arist. 2. de anima c. . tex. I. eorum omnium quae natura constant, esse finem seu terminum tam magnitudinis , quam accretionis. Respondeo textum illum nobisnperte fauere,si integer legatur,cum immedia-xe ante Verba illa doceat Philosophus , ignis accretionem in infinitum progredi , & eo usq; fieri,quousque fit combustibile. Qinire per res natura constantes , intelligit uiuentia , Ut ex eo adhuc confirmatur, quod probare intendie contra Leucippum , ignem non esse causam. quod plantae,& animalia nutriantur & accresecant; hoc autem ea ratione ostendit, quia si ea esset causa augmenti , clim ignis perpetuo Laestat , sequeretur res natura constantes in
433쪽
infinitum augeri posse: quod tamen falsum est cum praescriptos habeant magnitudinis tetminos. Qui discursus esset inutilis , tantoque Philosopho indignus , si per res natura constantes non intelligeret viventia. Dico t. Probabiliu/ videνi res inanimataε neu habere pra os . natura terminos paruitatis, infra
quos non possint ex ' eonysitire. Probatur; qui a cum res illae sint eiusdem rationis in omnibus suis partibus,ita ut qua libet pars ligni sit lignum, quaelibet pars auri sit aurum . & aliunde eiusmodi tes sint in infinitum diuisibiles;hinc omnino consequens videtur , eas non posse ad molem adeo exiguam contrahi , quin possint etiam in minori subsistere. obiicies I. Res quaedam naturales in partes minutissimas dissectae statim in alias conuertuntur ; Vt patet in aqua vino mixta, quae in substantiam vini conuertitur: hoc autem non aliunde prouenit, quam ex eo quod eiusmodi
res in tam parua quantitate conseruari nequeunt. Respondeo hanc non esse veram cau-1am eius transmutationis , ut ex eo mantis.
stum est , quod etiam longe maior aquae copia, quam certum est sub forma aquae diu subfistere posse, in vinum aeque conuerti potest, ac minima illius particula; dummodo seruetur proportio debita inter aquam , 3c vinum cui infunditur. Causa igitur illius conuersionis est , quod cum vinum sit potentius aqua, illius formam destruit, suamque in eius Ioeum inducit. obiicies et. Cum res omnes sint propter op rationem , nulla potest subsistere sub quantitate illa sub qua nequit operari: at res natu rates nequeunt operari sub quantumuis exi
sua quantitate ; ergo neo subsistere. Respondeo I.
434쪽
deo I. maiorem a nonnulli. negari, quia non apparet cur rei existentia destrui debeat, etsi ea ponatur in aliquo statu in quo nequeat O- Perari. a. minorem etiam non esse certam,quia cum non viventia sint secundum se tota eius. dem rationis, & secundum omnes suas partes conium has operentur; non apparet cur etiam secundum partes diuitas,quantumuis exiguaS, Proportione seruata, operari non possint.
De potentia generatius. O meritur x. quid sit potentia generativa,
quatenu S est propria Viventium, & in quo subiecto existat.
Respondeo & dico I. Potentiam generativam esse facultatem an m vegetanuae, quia viventia proaucunt alia vinentia sibi semilia quoad 0eciem, aue
genus. Quibus Verbis indicatur duplicem esse potentiam generativam di Viventibus, aliam Vniuocam , quae tendit ad conseruationem eiusdem speciei infiniae; qualis est in homine facultas generandi hominem, in equo generandi equum , &c. aliam sequi uocam & m nus propriam qua producitur tantum aliquid simile in gradu generico; quomodo ex asino,
S: equa generatur mulus. Dico 2. Potentiam generariuam non esse in femine , sed in Uo generante. Primum patet ; nam potentia generativa est Vitalis, cum ab ea emanet actio vitaliS , nempe generatio , at potentia Vitalis non potest competere rei non
vivent , cuiusmodi est semen ex supradictis.
435쪽
ergo potentia generativa non est in semine. Probatur minor, quia cum potentia vita Iis sit proprietas quaedam animae ab ea emanans, non potest naturaliter extra subiectum anima informatum mistere. Nec obstat quod vivens producatur, mediante semine, hinc enim non sequitur potentiam generativam esse in semine sicut non sequitur eam esse in calore, etsi ad generationem concurrat, sed ad summum semen esse instrumentum potentiae generativae residentis in Vivente ; ad generationem alterius viventis a natura institutum. Secundum ostenditur tum ex iam dictis, quia potentia generativa nequit eme nisi vel in semine, vel in generante; tum quia CX probabiliori 1ententia, potentia generativa non videtur distingui realiter a nutritiua, Vt supra ostendimus ; at certum est potentiam nutritiuam esse in ipse vivente , ergo & incopotentia generativa ponenda est et Tum denique quia siue ab illa distinguatur , siue non , ad potentiam generativam pertinctsemen conficere, eique Vim corporis efformandi, & organis distinguendi imprimere. Vnde cum semen in generante perficiatur, consequenS est potentiam generativam in illoxesidere. Dico I. Totentiam generativam proprie se fomerialiter non esse per rarum epypiu viventis difM-fam , sed ad certam partem illivi determinatam.
Probatur, nam ibi tantum ponenda est Potentia generatiua , Vbi producitur semen, quod est instrumentum praecipuum ad perficiendam generationem destinatum; atqui semen non Producitiar in omnibus partibus viventis, sed
in aliqua determinata ; ut manifestum est
436쪽
non modo in plantis , Verum etiam in hominibus in quibus conspiciuntur quaedam Vasa Peculiaria ad eGrmationem seminis destinata, ut Μ edici vulgo testantur. Obiicies : cum foetus per semen generetur, de sit similis generanti quoad omneS partes corporis, ea fimilitudo non potest aliunde oriri quam ex eo quod semen ex eo toto corpOxe viventis decisum est. Verum id non sequi-xur, ut ex eo manifestum est , quod alias qui oculo , manu , alliove membro careret ; non Posset generare foetum omnibus membris Constantem, quod repugnat expcrientiae. Ita inque similitudo iIla non ex eo oritur, quod semen Per totum corpus ViventiS producatur; sed ex vi impressa femini ab ipso generante. Sicut enim per potentiam nutritiuam omnes Fenerantis partes fouentur & conseruantur,ata per eandem Vt habet vim semen proli fi Cum generandi, imprimi potest semini virtus quaedam producendi foetum , quoad constitutionem externam similem generanti. Dico Poteutiam generativam esse partim iupatre, partim in matre. Et quidem quod partim, de nobiliori modo sit in patre, omneS consentiunt; quod vero sit etiam partialiter in matre,Probatur tum ex communi sententia medicorum , qui variis indiciis o An Momedeis sumptis ostendunt, foeminas Vcrum semen emittere ,& ad generationem prolis effective
Tum quia quod infans interdum sit similis
patri, id refertur in Vim formatricem residentem in semine paterno I ergo cum etiam non--nquam proles referat matrom , id in virtu-gem seminis materni referendum est. Tum quia si nister non concurreret esteis
437쪽
ctiue ad prolis generatio n em ; sed tantum m terialiter lubministrando materiam , ex qua proles coagmentatur,sequeretur prolem ab ea proprie non generari; adeoque illius genitricem dicendam non esse, cum generare sit agerc, & eifcctiue in prolem influere. Confirmatur: nam pater dicitur genitor, quia generat, seu quia effective concurrit ad productionem proliS. Obiicies: non potest in generatione idem smul esse agens, & patiens; at mater est patienS , ergo agens esse nequit. Respondeo ad maiorem , non posse eodem respectu, diuerso tamen posse , Vt hic contingit. Nam ut foemina subministrat materiam , ex qua foetus compingitur , hoc modo est patiens ;Vt autem per Virtutem formatricem simul cum patre eam materiam delineat, &orga- 'nis distinguit, sic est asens. Imo parens ipse simul agit εc patitur diuerso respectu , agit
per virtutem formatricem, patitur Vero qua-'tenus ex communi sententia , semen pate num exhibet partem materiae ex qua foetus coalescit.
inuaeritur z. Quid sit actualis generatio, veest viventium propria. Respondeo generationem eo modo spectatam vulgo sic definiri.
EI Origa viventu a υiuente coniuncto, in ilitudiis nem natura fixerima.
In primis dicitur ori , id est processio , seu . productio , generatio enim est actio qua aliquid ab alio procedit seu producitur, & quoad haec generatio viventium conuenit cum artiarum rerum productione. Dicitur secundox viventis a vivente; ad veram enim generationem de qua agimus I re-suisitur Vt Vivens non modo producatur; sed
438쪽
etiam a vivente producatur ; quo fit ut non tantiim productio non viventium non sit proprie dicta generatio; sed neque productio viventium, a a non vivente producantur , ut si mures,aut ranc a lole procreentur Vt non pauci existimant. Tertio dicitur coniuncto , quia ad Veram enerationem viventis requiritur Vt actioni coniuncta suo principio, & in eo maneat. Vnde sequitur productionem hominis a Deo, etsi sit viventis a vivente , non esse generationem proprie , & stricte sumptam : quia productio illa non est intrinseca Deo , nec manetl in illo ; sed transit in rem eXternam. Non tamen necesse est quod productio intra Vivens consummetur , generanS enim
non producit intra se foetum ; sed intra se cfformat semen, quo mediantc illum Producit. Ex quo sequitur illud est e discrimen inter generationem viventium , 8c non Viventium; quod viventia aliquid propriae substantiae conserunt ad generationem proliS, non viventia vero ex aliena materia effectus suos Producunt. Quarto additur in similitudinem natura ζ' cifica ; quia ad generationem istam non sufficit processio viventis a Vivente coniuncto; sic enim pulices diccrentur generari ab hominibus , haberentque rationem proliS A filiorum, eorum respectu : sed praeterea requiritur Vt genitum sit simile generanti,quoad naturam specificam. Asitur enim de generatione Viventium stricte sumpta, quae est perfecta & viai uoca , ut excludatur generatio aequivoca, & monstrosa, qualis est m
Ii ex asino , & equa ; quae ut non fit in si-Mulitudinem nat- specificae, ita nec Pro
439쪽
mixti ut Ver necesmenta iration cum i: est mi: mentaItem per non sit cadent: troduct
440쪽
anima sensitiva. Reia is substantialem qua alι- ratione animal ιs,seu, qua titionum. a lubstantialiS, qua raria vegetativa, alii Gus , & distinguitur ab is Vero particulas dif- , aliisque formis sub
non constituatur ani ediatum sensationii. mpetere animae rati Ο-etit ut est rationalis, sensitivae, eamque i modi potentias ad tria tiam eognoscitissam, ap-
erum cum quaelibe vi species sub diuidatur, est necesse eas omn S aalibus ; sed sussicie li locum habeat Pom