장음표시 사용
61쪽
ordinis, ae proinde substantialem; accidentia vero non respicit nisi secundario, & per ordi. nem ad formam tanquam proprietates illi de-hitas. Quare etsi forma materialis existat in materia. & dependenter ab illa, id non impedit quin sit actus substantialis, unum Persecum materia constituens. Eo vel maxime quia ut in Metaph. ostendimus thrma substantialis habet propriam subsistentiam; quod de accidentibus assirmari nequit.
ARTICVLVS III. De productione formae. P Raemoneo illud esse discrimen intex ani
mam rationalem , & formas corporeas, quod illa fit independenter a mat ria , a.deoque e nihilo creatur;istae vero fiunt dependentor a materia , 3c ex illa educuntur. Vnde non leue dubium occurrit, quomodo fiat eiusmodi formarum eductio e materia, cui ut satisfiat,
Respondeo & dico I. Formaι corporem 3 anuisquam producantur , non existere actu O formalirer in materia. Probatur, tum quia cum non sit potior ratio de una quam de aliis, sequeretur omnes rerum omnium formas actu d
litescere in materia, quod a ratione alienum est. Tum quia negari non potest res alienaS ge nerari, & alias corrumpi; at si formae omnes essent actu in materia , nihil seneraretur , &nihil corrumperetur ; sed ad summum Vnum de nouo detegeretur , & aliud occultaretur, quod plane ridiculum est. Tum denique quia cum omnes partes materiae sint eiu1dem x
62쪽
ionis , in qualibet vel minima illius particula esset formaliter aqua & ignis ; quod tamen CX nullo effectu colligi potest. Obiicies r. nihil educitur ex alio, nisi in eo
actu existat; Vt aurum e crumena , vinum e dolio. &c. Ergo ut formae educantur de mate-xia, debent in ea actu existere. Respondeo distinguendo antecedens, nihil educitur ex alio vi e loco in quo seruatur, nisi actu in eo existat, concedo; ut e subiecto ad illius productionem & receptionem supposito,nego: at hoc
Posteriori modo forma corporea educitur e materia, non priori. Obiicies et. Si nec tota forma, nec ulla para illius praeexistit in materia antequam educatur, ergo e nihilo producitur, adeoque creai tur. Respondeo distinguendo sequelam mai toris; ergo e nihilo sui producitur , concedo, i e nihilo subiecti, nego. Vnde nulla est conse-i quentia , quia creatio est productio e nihilol subiecti, seu nullo subiecto.
Dico 2. Formas eo OreM , antequam producani rur, non existere tantum in virtute O potentia causa e lentis a qua producuntur. Probatur quia si formae illae nullo modo praeexisterent inpol tentia passiua materiae, ut putant aliqui, Omi nino sequeretur eas creari in materia, ad eum i modum quo anima rationalis creatur in cor mi Pore humano; producerentur enim indepenisi denter a materia,ve a subiecto passive concuri rente ad earum generationem , sicque pro-i prie fierent e nihilo. At certum est agential cre ta non habere Vim naturalem creandii suos effectus, cum id solius potentiae infinitae Proprium sit , ut docent communiter Theo
, Neque resert 'quod formae corporeae hon
63쪽
Producantur ab agentibus creatis, nisi in maceria ab iis disposita ; hoc enim non impediequin earum productio sit Vera creatio, ut Pa. eet in anima rationali quae Vere creatur , Utsi non producatur nisi in corpore ad eam recipiendam disposito.
Dico 3. Forma. materialet cantequam pro ean--'eontinera virtualiter in potentia materia. Patet
ex dictis,cum enim non contineantur in sola Potentia activa agentis; sed aliquo modo in ipsa etiam potentia materiae, nec in ea contineantur actu & formaliter , consequens est ut saltem vinxialiter in ea includantur. obiicies:cum forma non praemistat actu in materia , dici tantum potest in materia emequandam capacitatem ad λrmam recipiendam; quod non suffcit vi mrma dicatur prae- existere in materia , ut patet exemplo animae rationalis , quam nemo dicet praeexistere inpotentia corporis, esto in eo sit capacitas ad eam recipiendam. Respondeo in materia non modo admitti capacitatem illam; sed etiam veram potentiam Passiuam , per quam realitet concurrat ad productionem λrmarum materialium ; 3c cuius ratione Verum sit mrmas materiales in potentia passiua materiae virtualiter contineri, euiusque delactu falsum fit animam rationalem contineri in potentia
materiae. Dico . Formaι corporeas feri per eductionem e parentia tua materia , in qua virtualiter eontinen
ruri Sequitur ex dictis: nam cum non possint creari e nihilo subiecti, oportet ut materia passive concurrat ad earum generationem; quod aliud nihil est quam eas educi e potentia materiae.
Vnde intelligis, 't serina educatur dem
64쪽
Peria, duo requiri , primo quod λrm inciviat osse actu,cum antea esset tantum inpo-
xentia; secundo quod fiat dependentCt a ma- Teria. Cum enim rei productio tendat ad es- e illius,& emesie propter operari: sicut formae materiales nihil agunt nisi dependentera materia, ita neque sunt, neque fiunt nisi de- Pendenter ab illa. Ex quo sequitur , formas quae educuntur omateria, non posse naturaliter existere sine illa, ac proinde si diuinitus extra materiam: Conseruentur, quod fieri posse non dubitamuS,cum habeant entitates realiter distinctas, nouo indigere influxu ut sic separatae existant, cum supplendus sit in genere causae efficientis , concursus quem materia ante separationem illis exhibebat. .
ARTI C VLV S IV. An formae omnes substantiales educantu de potentia subiecti.
PRmnon eo I. Nos hic agere tantum deformis substantialibus; nam quod speetae
ad modum quo formae accidentaIes producuntur: de eo dictum est in Metaphysica. Praemoneo g. Quaestionem agitari posse tum cie formia substantialibus corporeis,quae Vi agentium naturalium producuntur;tum de formis coeIorum re elementorum initio mundiae Deo productis. Respondeo ae dico T. Formas omne ubstan
t ales corporem . qua vi agentium naturalium producuntur . edaei de potentia materia. Probat ν
tum quia agentia creata , cum sint finitae Vir-
PlutaS, mn possunt aliquid producere e nihilo,
65쪽
sed tainum ex praecedente subiecto: tum quia quod in fine praecedentis articuli dictum est, habet maxime locum in eiusmodi formis, eas nempe nihil posse operari nisi dependenterimateria, adeoque nec existere, nec factas esse, nisi dependenter ab illa.
Dico 2. Probabilim esse formaε eoelorum, O elementorum initio mundi ex materia Dusa eduae .
Probatur ex dictis ; nam illae formae fiunt de- Pendenter a materia, quae non agunt nisi de- Pendenter a materia,neque nisi in illa naturae viribus existere possunt: at formae coelorumae elementorum non agunt nisi dependentera materia, neque nisi in illa naturaliter existere possunt; ergo elusinodi formae factae sunt dependenter a materia. Confirmatur: nam spectato solo naturae lumine , non aliunde colligimus animam humanam produci ind pendenter a materia , nisi eX eo quod operari , & existere potest sine materia. Ergo cum formae coelorum & elementorum neque opexari , neque existere queant sine materia , ut omnes fatentur,hinc perspicuum Videtur eas non nisi dependenter a materia productas
obiicies I. Coeli x elementa fuerunt a Deo ereata, Vt constat ex illis verbis Genes. I. In prinsipio ereavitae ein eoelum o terram I ergo forma eorum non fuit educta e materia. Rc1Pondeo non sequi, quia nomine coeli ae elementi intellisitur totum compositum , quod creatum dici potest , quatenus ex nulla Praesupposita materia productum fuit ; esto eductio illi competae secundum quid, nempC ratione formae. Obiicies et. Non recte dicitur educi de potentia materiae nisi ea forma , cuiuS priuatis
66쪽
eum dispositionibus in materia priefuittit haec conditio non habet locum in prima reruinmolitione , clim coelorum & clementorum materia & forma eodem momento prodii me sint. Respondeo negando antccedenS ; nam Mut frigus potest emanare ex aqua Codominstanti quo haec producitur,ita eodem instanti quo materia creatur , potest forma ex illa e ductuum cit enim ad hoc prioritas naturae, Praesertim respectu agentis infiniti.
ARTICULUS V. An ures formae substantiales, oe torales reperiantur in quolibet composito. P Rηmpnζ0 7- hic non agi de formis accidentalibus,quia perspicuum est plures ex illis reperiri in composito naturali, ut co Iorem, odorem , & saporem in pomo; sed deformis substantialibus quales sunt formae ligni, lapidis, auri, &c. Praemoneo 2. Dupliciter posse intelligi plures formas substantiales esse in uno composito, vel ita ut Vna sit totalis , aliae vero partiales,qua ratione multi existimant in animali-hus praeter animam esse formas partiales, Ossis, carnis , &c. Vol ita ut quas ibot sit totalis, quo sciam nonnulli dicunt in quolibet composito esse duas formas substantiales , aliam communCm quam Vocant corporeitatiS , per quam quidlibet constituitur in ratione corporis, aliam particularem per quam reScon stituitur in ratione talis corpo HS , V. c. equi,
lapidis, &c. Caeterum hic non agitur de pluralitate formarum priori modo, cum ea disi
67쪽
putatio proprie spectet ad tractatum de antarma; sed posteriori, & quaeritur an in quolibet
composito admittenda sit, praeter formam propriam,forma illa communiS quam corporeiea. tis appellant. Praemoneo 3. Praeter hanc dissicultatem, quae est de facto, aliam excitari posse de posisibili, an scilicet fieri possit virtute diuina,ve duae formar substantiales minime inter se 1ubordinatae, simul assiciant eandem mate
Respondeo & dico I. Pon esse admittena
in compositu naturalibuι formam aliquam eorporei ratu, a propriis eorum formu d sinctam. Ita omnes communiter contra Avicennam, & quos-ciam alios. Probatur, tum quia illa forma ponitur ut generica,& realiter distincta ab omnibus formis specificis , quod plane fictilium est; elim nihil sit in natura generi cum , quod in aliqua specie constitutum non sit, Vt constat inductione. Tum quia posset Deus formam illam communem a propria separare, hancque sine illa in materia conseruare , sicque daretur ἡefacto gradus specificus sine generico , quod etiam absurdissimum est. Tum quia frustra fingitur forma illa corporeitatis , Ut tribuat composito esse corporis: nam si per corporeum idem intelligatur aetesse extentum ad locum, ad id sum cit materia affecta quantitate, cum sic habeat partes extensas & locum occupantes; si vero per corpus intelligatur compositum substantiale, ad hoc sum cit forma cuiusque rei propriae sicut enim eadem albedo facit subiectum coloratum & album, ita eadem forma specifica constituit compositum in ratione corporiS,
69쪽
plures formae simul sint ita cadem materia, Ianon maniaestam inuoluit repugnantiam , Vc patebit ex solutione obiectionum : ergo &CConfirmatur: nam non magiS repugnat quo a plures formae sint simul in eadem materia ,
quam quod plura corpora sint simul in eodem loco; at hoc posterius diuinitus fieri potest, ut fidos docci, ergo & illud prius. Obiicies I. Repugnat id quod substantialiter completum est VlteriuS compleri in eodem genere : at materia substans uni formae
est substantialiter completa ; ergo Vlterius compleri non potest in eo dom genere,scilicci substantialiter. Respondeo I hoc ad summum
verum esse naturae viribus, non autem respectu omnipotentiae diuinae,Vieta eo patet,quod iuxta communem Theologorum sententiam,
humanitas Christi , etsi a Verbo hypostatice
terminata & completa, potest eodem modo terminari a Patre & a Spiritu sancto. Respondeo 2. etsi repugnet id quod completum est VlteriuS compleri, quatenus comis pletum est, non tamen id compleri secundum se, at in casu posito materia non compleretur, quatenuS COmpleta esset, quia completa essee per unam formam, qua ratione non comple-xctur per aliam aduenientem : haec siquidem non informaret materiam ut affectam forma,
seu compositum cX Vtraque ; sed solam materiam praecise. Quemadmodum si Pater unitetur humanitati Christi, eam non terminaret hypostatice, quatenuS iam a Verbo terminatam sed secundum se. Obiicies et. Si duae formae sunstanta ales V. c. iioni & lapidis eidem materiae Unirentur , vel compositum ex iis resultans esset Unum , vclduplex: at neutrum dici potest: non primum,
70쪽
quia compositum quod constat ex duabus formis substantialibus , non potest eme unum; non etiam secundum, quia illud compositum, non est duplex, quod ex eadem materia coalescit; quare suppositio illa videtur impossibilis. Rei pondco non incongrue dici posIe com Positum eo casu fore duplex simpliciter,nimirum propter diuersitatem formarum a quibus maxime diuersitas oritur, & unum secundum quid propter unitatem materiae,quae est pars
essentiae mintis principalis ; nisi quis dicere malit fore duplex formaliter, & Vnum materialiter.
De niuatione TR ia hic de priuatione, quae est tertium
rerum naturalium principiu,inquiri possunt I. an sit. r. quid sit. g. quot uplex sit. Respondeo & dico I. dmittendam ese priua-Honem. Probatur, nam in primis per priuationem generatim intelligitur negatio formae in subiecti apto; atqui datur talis negatio, Crgo M priuatio. Maior patetzex receptissima desinitione priuationis: minor vero suadetur, nam ignorantia est negatio scienti, in subic- sto ad sciendum apto coecitas negatio visuSin subiecto ad Videndum apto, surditas negati auditus in subiecto ad audiendum apto, &c. Deinde si speciatim agatur de priuatione, quatenus est principium rerum naturalium, hanc etiam dari perspicuum est , ut clim eX
ligno generatur ignis; tunc enim forma ignis geniti educitur ex materia ligni j quae antu