장음표시 사용
81쪽
CX qua componuntur ; lectica enim non m εα uctur deorsum ut lectica est,sed quatenuS est ex ligno, cui grauitas insita est. Vnde motus horologi j effective est a natura Sc directive tantum ab arte quae ita rotas 3c pondera disponit, ut ex iis sic dispositis necessario sequatur talis motus , & pulssus
campanae: sic etiam motus si aluarum Deda Ii, quae tantae arte consectae erant , Ut seipsas mouerent quoad locum; motus columbae tigricte Architae, quae in aere volitans conspecta fuit; motus sphaerae vitreae Archimedis, quae coelorum conuersiones distincte referebat, in naturam tanquam in causam per se δί effecti-uam reduci debcnt; in opus Vero ut artificiosum, tanquam in conditionem sine qua motus illi a natura non fierent. Vt autem ista mel; iis intelligantur.
Nota I. artem non modo non eme naturam,
verum etiam longe ab illa differre, tum quoadentitatem , quia natura est substantia , & ars accidenS; tum quoad materiam, quia in natura est sudistantia in completa , in arte com picta; tum quoad formam , quia in natura ostsubstantia, caque materiae intima, in arte vero accidentalis & externa ; tum quoad effectum, quia opus a natura productum producit sibi simile, ut ignis ignem , at statua non producit statuam. Nota 2. Plerasque conuenientiaS internaturam & artem vulgo assignari , Ut quod
ambae simile quid producant, quod ab imperfecto ad perfectum paulatim procedant, quod non nisi in subiecto disposito formam
producant , quod in utraque interdum monstra contingant, quod sicut natura non delibe-
ἔ- ita nec pleraeque alteS quae per cezia dc de in
82쪽
terminata media finem suum assequuntur ; ut non icterminat faber lignatius an prius lignum secare debeat, quam dolare; nec architectus an priuS iacere dcbcat fundamenta donita S, quam murOS Origere.
Nora 3. Artem imrtari naturam, quatenus
conatur effectus quosdam naturalibus: similos effingero , & naturam perficere, quia effectibus naturalibus perfectionem aliquam accidentariam adiicit, ut patet in artibus cantan' di & saltandi, quae cantui & motui 'naturali perfectionem aliquam addunt; ex quo tantum sequitur artem esse natura perfectiorem secundum quid, cum haec illa simpliciter sit perfectior.
Nota . artem non posse vi sua & per se e ficere opera naturalia , sed tantum opplicando activa passivis ; quomodo medicina per
Virtutes herbarum quas varie commiscet Mattemperat, sanitatem corporibus aegris restituit; dc ars chymica, si verum aurum producit, non Vi sua , sed virtute causarum natura lium , quas certo modo inter se permiscet, illud producit. An autem ars illa verum aurum producat, mihi non constat; non tamen apparet cur produc cre non possint,cum pleraeque aliae productiones non minus stupendae passim admittantur.
83쪽
- tiam compositi. P Raemoneo I. dubium non esse quin λrma substantialis spectet ad essentiam compositi, cum per illam materia deter minetur ad talem corporis speciem; numque compositum essentialitet distinguatur ab alis, ut v. c. lapis a ligno, & equus a leone. Praemoneo r. dubitari etiam non posse,quin ut minimum essentia compositi praecipue petatur a forma , tanquam a parte nobiliori quae habet rationem actus, cum materia se habeat ut pura potentia Physica. Dubitatur ergo, an sola forma spectet ad essentiam compositi,ma teria Vero concurrat tantum ut subiectu formae, seu ut vehiculum quidditatis comm-fiti,ut nonnulli Philosophi non ignobiles olim arbitrati sunt. Respondeo δc dico I. Eorum sententiam videri
unge probabiliorem. qui docent non tantum formam, fed etiam materiam esse partem essentialem myo ri naturalis. Probatur I. nam quae compositum l
aliquod unum per se & vnius essentiae constituunt, spectant ad essentiam talis compositi; latqui materia & forma compositum naturale constituunt unum per se & unius essentiae, r-
sospecta, ad ectentiam illi . Maior ex ipsis
84쪽
eterminis perspicua est; minor vero facile suadetur, quia cum materia dicat ordinem essentialem ad formam , eique intime & substantialiter uniatur ad constituendum compositum, ut infra explicabitur, lainc fit ut cum illa constituat Vnum per se & unius ementiae , ad
colus proinde essentiam intrinsech spectare
Probatur et . nam ut se habet genus ad compositum Metaphysicum,ita materia ad Physi. cum; atqui genus est pars essentialis compositi Metap sici ergo & materia Physici. Confirmatur: nam sicut res naturalis Metaphysice
definitur per genus & differentiam; ita definitur Physice per materiam & formam. Quare sicut prior definitio fit per partes compositi Metaphysici essentiales , ita ae posterior per Partes essentiales compositi Phγsici.
Probatur nam compositum ut compositum , dicit essentialiter pitu a componentia, quod adeo Verum est, ut nequidem compositum per accidenS V. c. album concipere possimus nisi intellecto subiecto, & albedine ei inhaerente. Ergo a fortiori qui dicit composi-' tum naturale, dicit necessario & essentialiter plura componentia; adeoque cum hoc com-- positum constet ex materia 3 forma , fatendum est utramque partem spectare ad emen- tiam illius.
Dico 2. Vane numera materiam esse de essentia compositi parricularis quod cum tali forma eonstitMiris
Probatur, nam sicut se habet materia in communi ad compositum substantiale. ita & talis materia singularis ad tale compositum; atqui materia in communi est de essentia compositi substantialis: ergo & haec materia ad essentiam talis compositi spectare debet. Maiox N
85쪽
detur perspicua, quia sicut compositum incommuni habet 1 uas partes com Pori CrateS; nempe materiam & formam, ita hoc riumrro compositum debet habere has numero partes ex quibus coalescat. Imo non possunt tribrat Partes essentiales equo v. c. specifico sep Cctato,
nisi quia hic,& ille & quilibet alius singularis
equuS constant eX his, aut illiS num Cro Partibus essentialibus. Minor vero ante Probata est: unde sequitur conclusio.
Obiicies I. quod spectat ad essentiam alicuius rei, debet illi esse ita proprium , Ut non possit alteri competere: atqui materia non ita est propria unius compositi naturalis, qri in ad aliud spectare possit, cum sit ad omnia indifferens ; ergo non spectat ad illius essentiam. Respondeo negando antecedenS, nam quam- utS nec tota unius rei essentia . nec pars illius specificativa,& distinctiva ad rem aliam spectare possit; nil tamen Vetat quin in ea reperiatur aliquid commune Sc in determinatum; ut patet eX composito Metaphysico quod Omnes fatentur essentialiter coalcscere ex diffe- rentia propria , & genere multis speciebus
Obiicies r. si materia est de essentia compositi, clim illa paulatim deperdatur, sequitur' compositum non esse idem nunc quod erat ante. Respondeo I. hoc argumentum Posse retorqucti quoad formam materialem , illa enim cum materia cui affixa est paulatim deperditur , ex quo a fortiori sequitur noh manere idem compositum V. c. eundem can Cm, vel equum. Respondeo et . compositum illud rion esse totaliter idem Physice; este tamen. 'idem moraliter & quoad aestimationem; cum
iactura materiae fiat paulatim, nec ullo sensa percipiatur.
86쪽
obiicies g. ergo non resurget idem numero Ilo,no, ciun eadem numero materia ad multos homines successive spectare possit. Re pondeo negando id sequi: nam praeter quam quod quidlibet resurget cum eadem num roanima , resurget etiam cum eadem materia quam in hac vita habuit; licet non cum omni: supposito enim decreto quo Deus vult absolute ut omnes homines in propriis corporibus resurgant, ad prouidentiam illius spectat cauere , ne CadCm omnino materia ad constitutionem plurium hominum adaequale spectet.
ARTICVLVS II. xua ratione ex materia ct forma constituatur compositum. P Raemoneo I. dissicultatem in eo consistere, an ad constituendum compositum requirat ut modus aliquis VnioniS a materia
Be forma quodammodo distinctus ; an Vero solae illae partes per se immediate coniungantur. Vt volunt quidam Nominales. Praemoneo 2. supposita necessi tale unionis intermedite, inquiri posse an fumciat unica unio inter materiam & formam, an vero duplex requiratur; &si una scissicit, in quo subrecto existat. Respondeo Se dico I. Ex materia ct smaeo sim compositum mediante aliquo modo υnionis
ab iis dsueto. Probatur I. nam compositum non tantum dicit partes existentes: sed parte unitas inter se, ergo praeter illas requiritur quaedam unio ad constituendum compositum.
87쪽
Nec dieas sufficere quod Vniantur pertiam ablato modo unioniS, partes illae esseis: tantum localiter unitae inter se, non autem substantialiter , nec facerent Vnum per se; sed Per accidens, ut contingeret fi Deus post hominis mortem illius animam conseruaret in
.eodem loco cum corpore. Quare Ut unum
compositum substantiale per se constituarit, .Xequiritur modus aliquis unionis ab iis distinctuS. Probatur 2. nam cum aduersarii dicunt materiam & λrmam per seipsas coniungi, vel sensus est coniunctionem illam nihil esse praeter materiam & ωrmam, vel eam aliquid addere supra materiam & formam. At priuS concipi non potest, quia sequeretur materiam Mformam compositum constituere, etsi inter se valde distarent, Ut cum anima est in coeIo,& corpus insepulchro: Ergo posterius admitti debet, quod nos contendimuS. Nec recurras ad coniunctionem localem; haec enim iam reiecta est, & praeterea refellitur,quia alias si anima Platonis diuinitus co poti Aristotelis viventis localiter uniretur, se queretur corpuS Aristotelis non minus a Platonis anima, quam a propria informari,quoadici non potest; sequela patet,quia si animam Vniri corpori aliud nihil est quam illi esse localiter praesentem, non minus in ea hypothesi, anima Platonis unita esset corpori Aristotelis , quam anima ipsius Aristotelis. Si dicas id non sequi, eo quod non possunt duae animae simul naturaliter Vniri eidem cor- Pori. Contra arguo , tum quia si unio dicit tantum praesentiam realem & localem animae, Posita Eraesentia,necessario ponitur unio: tum quia cum ambae animae supponantur aequh
88쪽
Draesentes corpori, vel illud ab utraque sim iri formatur, Vel certe a neutra . Confirmatur,
nam si. ideo corpus non informatur ab illa anima quia haec illi realiter prat sens est; similiter dicendum est illud ab hac non informati, quia illa ei realiter praesens est. Probatur,nam si praesentia localis ad vitio. nem substantialem inter materiam & formam sumceret,eodem modo sufficeret ad unionem hypostaticam pr sentia localis inter personam .diuinam, & naturam assumptam. At hoc dici nequit, quia inde sequeretur tres personas fatictissimae Trinitatis . cum sint Vbique per immensitatem, hypostatice unitas esse Christi humanitati, quod fidei repugnat. Obiicies : si admitteretur modus aliquis inter partes , sequeretur eum non posse illis uniri, nisi mediante alio modo, sicque daretur progressus infinitus ; item partes illas non uniri inter se immediatb , adeoque non constitu cre unum per se. Respondeo ista non sequi; non primum , quia Vnio quam admittimus, non potest non esse unita partibus compositi, illasque inter se connectere, cu in hic sie illius effectus formalis: non etiam secundum, quia unio formalis non est id cui partes niuntur ; sed id quo uniuntur inter se immediate. Dico 2.υnum modiam vivionis Umere in eo s-
into. Probatur ; nam unio est essentialiter Go-Tum connexio, adeoque Ut materia & forma sufficienter inter se sint unitar ad constituendum compositum , non requiritur inter illas nisi unus modus unionis. Confirmatur; nam. Non poteS concipere quod materia sit unita formae, quin simul intelligas λrmam esse unitam materiae; at modo adsit Unica unio, prius
89쪽
intelligis , ergo & posteriuS, ac proinde alia
vitio est supernua. . Obiicies t et si sufficiat Unica Vmo ut duo
quouis modo uniantur, non tamen Vt Vniantur modis distinchis , ut requiritur ad consti- tueadum compositum ; siquidem maioria cle-h et uniri formae, ut subiectum cam lustentans, mrma vero materiae, Vt actus eam informans& perficiens. Verum hoc gratiS asseritur; nam eo ipso quod materia Vnitur formae , Ut subrectum eam sustentans, forma VI cIssim Vnitur materiae,ut actus eam informans & perficiens, cum materia non sustulet nisi actum a quo In formatur Sc perficitur;& forma non actuet &petficiat nisi subiectum a quo sustentatur. n- de ad utrumque id munus sufficit unica vivo inter materiam & formam, quae sit subiecti-ue in una parte, & ad aliam Intrinsece ter
Dico et . inodum υmoms quo compossitum confli tuitur , non esse subiective in roto composito , nec informa et sed in 'ia materia. Prima pars Videtur Euidens ; quia cum compositum constet ex duabus partibus realiter distinctis a fieri non Dotest quod modus unionis , qui cst iam plexo inedam entitas , eaque realiter identificata cum subiecto cui in existit, in Utraque reperiatur. Praesertim Vero hoc repugnat an hom me, Quia cum constet ex una parte materIali, re ex alia spirituali, repugnat quod Idem modus siue sit spiritualis , siue corporeuS In Vtraque
Duae aliae partes suadentur, tum quia quod est subiecti1m formae viaitae , est etiam 1 G Iectum vnionis; atqui non forma , sed materia est subiectum formae unitae: Crgo non forma, sed materia est subiectum VnioniS; tum quia
90쪽
generatio est formalis productio unionis; at generatio non recipitur in forma, sed in materia tanquam in subiecto, ergo & in ea recipitur Vnio. Confirmatur : ex generatione hominis, quae cum productionem animae attingere non possit, neque eam realiter immutare, tota Ver
satur circa materiam , & in ea dispositiones omnes ad animam recipiendam , adeoque ipsum Vnionis modum producit; idemque de aliis compositis sentiendum est. obiicies : forma materiae Unitur intrinseces& nouam perfectionem acquirit per illam Vnionem; ergo modus Vnionis recipitur in forma. Respondeo negando sequelam : forma enim intrinsece Vnitur materiae, quatenus in illa tanquam in subiecto recipitur, omnesque illius partes penetrat & pervadit: hacque vis nione nouam perfectionem acquirit, quia materiam actuando & immando assequitur finem ad quem a natura est destinata. Ista autem possunt formae competere, etsi nullus modus unionis realiter in illa receptus sit,sed tantum
De causalitate materiae, O formae. O Varritur I. an materia & forma inter veras causas Physicas numerari debeant. Resp. affirmative quod probatur,nam ea est vera causa Physic. quae per se influit esse in aliud; atqui ad competit materiae 3c formae, cum eπ Vrraque compositim Physicum intr-