장음표시 사용
541쪽
constaret ex materia dc forma, sequeretur inminem constare duplici materia,altera ex parte corporiS , alia ex parte animae:item esse in anima duaS partes, quarti alia non ininmarer corpus, sicque animam non esse λrmam, nisi quoad sui medietatem. Sequeretur etiam so mam illam animae constare ex materia α forma, ob paritatem rationis; ac proinde in quolibet homine esse sermas formarum infinitas, . quae omnia ridicula sunt, &a communi sensu
Neque dicas inde sequi animam esse purum. actum: nam licet sit purua actus physicuS, non tamen purus actus Metaphysicus; cum constennatura & subsistentia, Variasque includat imperfectiones aveo alienissimas. Quaeritur 2. Vtrum anima rationalis fit Vera, forma corporis,eaq; spiritualis,& indivisibilis.
Respondeo& dico I. nimam rationalem esse veram frmam csrpora. Probatur tum ex Conciliis Viennen fi & Lateranensi ubi id definitum fuit;tum quia quod constituit hominem in es, se specifico hominis,est inma illius; atqui anima rationalis hominem in esse specifico hominis constituit,ergo est illius forma. Maior pera spicua est, quia res non constituitur in esse specifico per materiam,nec per accidentia;sed i per formam substantialem. Minor etiam prohatione non indiget, cum manifestu'sit hominem in esse hominis constitui, & ab aliis ent, bus distin sui per animam rationalem. Tum quia in homine est triplex graduS nempe vegetatiuae,sensitivae, & rationalis ; aegradus illi non oriuntur a materia, sed a for 'ma,nec omneε oriri possunt ab anima vegetatiua,aut sensitiua,cum eae non sint in homne;
542쪽
rationalitatis quo ornatus est : ergo id munus tribuendum est animae rationali, quae proinde vera est forma hominis. Obiicies i. cum anima hominis sit spiritualis,non videtur inter illam & corpus tanta ense proportio quanta requiritur inter materiam& formam.Verum hoc refellitur, quia eis anima sit spiritualis, est tamen in se incompleta, adeoque non est in conueniens quod dicat intrinsece ordinem ad corpus,ut cum illo hominem constituat. Hoc enim non infert dependentiam animae a corpore , sed potius dependentiam corporis ab anima ; quatenus potest ab illa informari , & ad operationes vitales omnis generis ea informatione eleuari ; quod magnam in anima perfectionem arguit. Obiicies et. si anima rationalis esset formaeorporis,non posset nisi dependenter a corpore operari; at potest, quia intellectio & volitio
sunt nobiliotes animae operationes,quae a corpore non pendent. Respond. I. hoc argumen to tacite concedi,animam rationalem esse formam corporis quoad gradum vegetandi, Scsentiendi ; eum corum graduum operationes
non nisi dependenter a corpore exercCantur.
Respondeo a. Minorem distinguendam esse, quia etsi intellectivum in genere abstrahat dcorpore; anima tamen intellecticia, quatenus est actualis forma corporis, ita illi est amxa,vt nequeat elicere in hoc statu actus intellectus, 'aut voluntatis,nisi dependenter a sensibus comporis, Ut intelligi potest ex vulgari illo axio mate Philosophorum:Inre ivntem decet oeculari phantasmata. Vnde plane sequitur animam 'rationalem etiam ut rationalem,seu intellecti-uam, esse formam corporiS. Dic9 a. Ammam. -ionalem ess for m incoris
543쪽
poream ct 0iritualem. Probatur I. ex fide, nam in Scriptura sacra anima hominis stipe spiritus
vocatur, ut Lucae T. Et exultauit istinim mem in Deo salutari meo, Ioan. 19. Iuclivato capite,tνadidit θιritum. I. Cor. 2. Suu enim hominum scit qua
sunt hominis,ni 70irtim hominu quo in ipso Uip Itaer qua Dei sunt , nemo cognouit, nisi Ibi ritus De .
In his enim Sc plerisque aliis locis nomen spiritus proprie intelligitur pro substantia spirituali & incorporea , Ut Patres & Theologi
communiter sentiunt: esto interdum nomen illud improprie vento ,& nonnullis aliis Iehus materialibus tribuatur. Vnde in Concit. Lateran . sub Innoc. g. verefertur in cap. Firmirer, de summa Trinitate,
de Deo sic habetur. Sua omnipotentι virtute ab initio temporis utramque de nrhilo condidit ereaturam, f=iritualem, ct corporalem' angelicam videlicet O mundanam , O deinde humanam quas eommuis
nem ex syiritu Θ corpore constantem. Quibus verbis creaturae omnes a Deo falsis distinguuntur in corporeaS & spirituales ; anima Vero humana Vocatur spiritus, δc a Porpore condistinguitur. Probatur 2. ratione naturali, nam ea formae est spiritualis quae elicit actiones spirituales; adiqui anima humana elicit actiones spirituales, ergo est spiritualis: Maior perspicua est, quia cum res spiritualis sit longe nobilior corporea, repugnat actum spiritualem a forma corporea emanare. Minor vero suadetur, quia actiones intellectus quibus anima rationalis intelligit formas a materia abstractas, Ut Deum & Angelos, non possunt non esse spirituales; cum Potentiae materiales nequeant obiecta a materia adeo eleuata percipere, ut constat eHem
544쪽
Nec refert quod nequeat intellectus humanus in hoc statu apprehendere spiritualia,nisi Per ordinem ad corporalia : id enim non impedit quin iudicet eorum entitatem esse spiritualem, eique vires & proprietateS a materia longe remotas competere ; quod iudicium omnem sensus corporei cognationem haud du- hie superat. Potest rursus probari eadem minor exemplo voluntatis humanae, quam dubitari iure nota potest, esse potentiam incorpoream & spiritualem; cum ratione propriae libertatis habeae perfectum dominium in suos actus,ita Vt possit eos elicere, vel suspendere , quod a modo asendi rerum corporearum valde est alienum; eo quod omnos ad unum sunt determinatae,&positis omnibus necessariis ad agendum , necessiario agunt. Tanta etiam est potentia Voluntatis ut a nulla creatura siue corporea, siue spirituali possit cogi, vel necessitari ad suox
actus eliciendos; cum e contra, omnia agen tia:corporea a causis extrinsecis vim pati pos sint
obiicies t illud est corporeum, quod nequit subsistere sine cibis corporeis ; atqui anima humana nequit subsistere sine cibis corporeis, Ut patet, quia iis omnino deficientibus,homo
extinguitur. Ergo est corporea. Respondco I. simile argumentum posse contra arguentes re
torqueri: Illud est incorpoceum quod pascitur cibis spiritualibus , atqui anima rationalia pascitur cibis spiritualibus, nempe studiis rerum humanarum Sc diuinarum; ergo est spiritualis. Respondeo 2. minorem falsam esse; nam etsi deficientibus cibis, anima nequeat subfi
stere in corpore, pocest tamen subsistere dc.
545쪽
conseruari extra illud; quod aperto indicio est eam,dum corpus informat,per se cibis non indigere ; sed duntaxat cibos per se necessarios esse ad conseruationem corporis , M pex accidens ad conseruationem animae in corpore.
Dico 3. Animam esse Drmam entitatiue tradita Miabilem. Sequitur ex dictis; cum enim sit 1piritu, lis , est expers materiae & quantitatis, omnisque exten fionis ; adeoque est entitatiue indivisibilis. Confirmatur;tum quia Deus , & An
leti sunt in diuisibiles , quia sparim aleS ; ergo ' anima; tum quia e contra nulla res diuisibilis est spiritualis ; ergo eum anima sit spiritualis , fatendum est eam esse indivisibi.
Idem hac ratione suadetur; nam si anima rationalis est diuisibilis entitatiue; ergo tota informat totum corpus , & parS partem : at qui hoc repugnat Aristoteli lib. I. de anima cap. s. text. 92. & refellitur, quia sequeretur abscissa manu , vel pede , abscindi quoque Partem animae, eaque corrupta, corrumpi pcum nulla sit ratio cur separatim conseruari debeat, sicque anima rationalis esset corruptibilis , quod immortalitati illius postea adstruendae repugnat. Confirmatur ; nam si pars animae quae est in manu , distinguitur realiter ab ea quae est in brachio , ea per manus abscissionem eadem ratione abscindi debet , qua diuiditur pars animae sensitiuae,parte bruti cui inest,dissecta; clam non minori necessitate pendeat a parte, corporis quam informat, & aliunde frustra dicatur eam in diuisione manus regredi ad brachium, illudque informare , siquidem per
aliam animae putem is fici ei ost infriara-
546쪽
tum. Ergo pars animae rationalis remanet ita manu a brachio separata , cumque manus s Parata non Vivat, necesse est partem animo
ei infidentem illico extingui. obiicies : intet formam & subiectum inforrimatum debet esse proportio & commensura. tio; atqui anima est forma, & corpus est subiniectum illius : ergo inter illa debet esse proportio &commensuratio e quare cum corpus sit extensum & diuisibile, idem de anima qua, inmrmatur , dicendum est. Respondeo negando maiorem e non enim requiritur ad raritionem formae, quod subiecto commensuretur,eique coextendatur; sed sufficit quod illud iactuet M in λrmet, seipsam illi exhibendor sme id fiat cum commensuratione, ut in iis formis quae e subiecto educuntur , siue sine eiusmodi commensuratione , Ut in anima rationali , quae fit & existit independenter a
ARTICVLVS III. De immortalitate animae rationalis. O Vaeritur 1. quid Aristoteles senserit de
immortalitate animae. Non pauci eκ antiquis Ecclesiae Patribus contendunt Atistotelem non agnouisse immortalitatem animae; sed eam plane mortalem Sc corruptibilem,ut & animas brutorum fecisse; quo fit veapud illos doctrina Aristotelica male audierit, de Platonica,quia faciet immortalitati animae, magno in pretio habita fuerit.
Philosophi tamen pro opposita sententia magno consensu decertant, suumque magi-
547쪽
strum ab hac labe vindicare conantur ; quod nobis non modo pietati, sed etiam veritati Consonantius videtur I cum multa suppetant illius testimonia, quibus adeo euidenter animae immortalitatem statuit, Vt nonnulli eos calumniatores auε dementes putent, qui Oppositum ei amngunt. Verum dimissa censura, immortalitatem animae humanae ab Aristot. agnitam fuisse, nonnullis argumentis breuiter cistendimus. In primis hoc colligitur aperte ex iis locis quibus Aristoteles agnoscit animam non educi ex materia , sed extrinsecus aduenire. Ita docet lib. 2. de generat. animalium cap. 3. Vbi illud discrimen ponit inter alias animas & rationalem ,quod illae virtute seminali deducantur in actum a generante, haec Vero nCquaquam, sed deforis adueniat. Restat igituris inquit, vi menssela extrinsecus accedat,eaque sola diisuma sit ; nihil enim eum etin actione communicae
actio corporatu. Quibus verbis etsi expresse ad struatur tantum animae rationalis creatio , illiusque spiritualitas 3c independentiae a corpo. re ; ex his tamen per euidentem consequentiam deducitur illius immortalitas, cum aliae animae ideo sint mortales , quia sunt materia-Ies , dc non producuntur nisi dependenter a
Secundo idem deducitur ex iis locis quibus docet Aristoteles, animam rationalem nota esse corpori permixtam; sed ab eo esse separa-hilem. Ita habet et. de anima cap. I. tex. Irω ubi agnoscit duplices animae parem, alias ita corpori amxas , ut ab co separari nequeant; alias separabiles , quia nullius corporis sunt actus, quod posterius de anima rationali in-
548쪽
tiuum , inquit , non e ne corpore, at intellectus ab eodem est sparabια : Similia habet alias fre
Et ne quis dubiter ex separabilitate animae illius immortalitatem, iuxta mentem Philosophi, recte colligi, obseruandum est utrumque ab eo coniungi 2. de anima cap. 2. teX. M. Vbi ait intellectum separari a corpme , perinde ac id quod pcrpetuu est seu immori te separatur ab eo quod corrumpitur,alias vero potentias a corpore separari non posse. Quibus verbis aperte ostendit se ex separabilitate intellectusill us immortalitatem deducere, aut potius Vtrumque pio eodem sumere.
Neque particula dubitatiua qua utitur,sufficit ut vis istius loci infringatur ; quia siepe emmodestia particulas dubitati uas inserere solet, etiam cum agit de rcbus certis & exploratis; de quibus nullus est dubitandi locus ue ut facile ab iis qui illius opera euoluunt, obserua ri potest. Accedit quod alias frequente n-tellectus separabilitatem absolute agnorcit. Imo lib. I. de anima cap. q. teX. 69. ait laboriosum esse permixtum esse corpori , nee posisse ab eo absolui , ac insuper fugiendum. Siquidem, inquit, intestectui melius est non cκm compore esse, quemadmodum di consueuit dιeι . O mul. ii consentiunt.
Tertio impassibilitatem & immortalitatem intellectus , atque adeo animae intellectivae perspicuis verbis adstruit Ρhilosophus de anima cap. s. teX. I9. ubi ait, inici lectum esse separabilem, & impermixtum , & impatibilem; & textu sequenti dicens intellectum separatum esse hoc quod est, idque solum eme immortale & perpetuum. Quibus verbis, vanotant intepretes , intendit docere intelle-
549쪽
etum ex natura sua esse separatiam a corpere, id est nulli organo corporeo affixum ,proindeque interitui minime obnoxium. Et quia obici potest , post hanc Vitam nul Iam superesse eorum recordationem quae hieeognita fuere , eκ quo sequi vitetur fictitiam esse animae immortalitatem,respondet id male colligi , quiaraefectus ille oritur en interitu imaginatiors squam iuxta communem Interpretum sententiam , intelleictum passivum
appellat J sine qua intellectus separatus nihil
potest reminiscendo intelligere. Ultimo ad idem suadendum suppetit loeus illustris ex I. de anima cap. 4 teκ. 6s.Vbi Aristoteles docet intellectum esse substantiam quandam extrinsecus aduenientem , quaeque non corrumpitur. idque probat, quia si eo rumperetur , maxime in senectute ; at hoe non , quia si senex acciperet oculum iuuenis, videret ut iuuenis. Q gare concludit senectutem non esse quod anima quidquam passa sit,
seni ita id in quo est, aliquid passum est. Ee intelligere debilitari & corrumpi, non quod intellectus aliquid patiatur ; sed quia aliquid aliud intus, seu intra corpus corrumpse
Contra hanc pofitionem multa obiici somni, sed quatuor praecipue quorum duo inter probationes iam allatas soluta sunt ; alia vero duo quae supersunt hic expedientur. In primis obiicitur immortalitatem animorum non bene cohqrere cum sententia Aristotelica de aeternitate mundi , & impossibilitate infiniti. Quia si mundus est ab aeterno, iam producti sint homines infiniti, & si nulla anima interiit, sequitur dari actu animas infinitas.
spondeo hoc argumentum non concla
550쪽
dere quod intendit ; tum quia negari potest
animas esse actu infinitas , etiam ex suppositione aeternitatis mundi. Vt patet ex dietis supra , ubi de infinito , tum quia licet animae essent infinitae, dici posset id non rcpngnare Aristoteli, sui a negauit infinitum in solis corporibus ; tum denique quia etsi id absolute
negasset in omni rerum genere , satius esset fateri illum quoad hoc inconstanter locutum, quam sententiam impiam de mortalitate animae ei adscribere , cum adeo perspiciab tot locis eam Ieprobauerit.. Obiicitur et . Solonem ab Arist. I. Et hic. cap. I o. fuisse reprehensum , quod veram hominis felicitatem post mortem superesse dixcrit ; at si nulla est alterius vitae felicitas , quo titulo dici potest animam hominis esse immortalem Respondeo neque hoc argumentum emcaci ter concludere, quia Aristotcles duplicem hominem facit, seu dupliciter hominem consi
situm quoddam ex corpore & animo constanS, secundo ut mente & intelligentia praeditus est. Vnde duplicem constituit vitam & operationem , adeoque felicitatem hominis ; ait Tam quae competit illi sub priori ratione, 3e in qua felicitatem activam huius vitae collocat alteram quae homini conuenit sub posteriori ratione , & in qua ponit felicitatem mentis , quam in perfecta Dei & substantiarum abstractarum contemplatione constituit; hanc vero posteriorem felicitatem nemini putat posse obtingere in hac vita, cum diserte fateatur a. metaph. tex. I. intellectum humanum se habere nunc ad manifestissima naturae, sicut se habet oculus noctuae ad lumen solis. Quar: .