장음표시 사용
91쪽
Rce M per se constituatur: Ex materia quidemve ex subiecto seu potentia passiua , ex forma vero Ut ex adhu a quo compositum intrinsece dependet. Vcrum ut hoc clarius percipia' ι I. ι Nota I. causam materialem ab Aristotis definiri 2. Physic. cap. 3. ten..28. Id . quo cum is sit, aliquid' vr as salua . ct aetentum phrala; non enim aliae causae sunt proprie id ex quo Uiquid fit, & quamuis id priuationi competat, non tamen inexistit rei quae fit; sed tram sit cum generatione. Exempla vero artes ctorum adduntur rei illustrandae causa, non quod definitio materiae allis proprie compe
Nota a. causam formalem nou immerito d finiri ibidem , quod quid erat eis. . seu rationem essentia, quibus verbis mrma ab omnibus aliis causis distinguitur; ab em ciente quidem Zefinali; quia sunt extrinsecae composito; a ma- aeriali vero, quia etsi ad ementiam spectet, .non tamen ab ea ratio seu species quidditatis sumi potest , cum sit indifferens ad omnia composita. Potest tamen causa formalis clarius definiri , is qua , stab actis, intrinseco , aliud
Nota g. communem effemim materiae Mformae eme compositum, cum sint causae internae & seipsas, communicando suum essedium constituant,quod nequit intelligi nisi de toto ex iis intrinseee constante. Quomodo autem compositum se habeat ad materiam & Qx-mam,dicetur articulo sequenti. Nota 4. non solum compositum esse communem effectum materiar & formae; sed etiam formam materialem esse effectum materiae, quatenus materia ad illius productionem paD
92쪽
concurrit, eainque sustentat; & materiam esse quodammodo effectum formae, non quidem quoad entitatem propriam ; sed, quatenus in tali eme constituitur , Ut corpus dicitur inuens,& animatum per formam. Dico quodammodo, nam exacte loquendo non materia ipsa; sed denominatio adueniens materiae est, effectus mimae. Nota s. expulsionem veteris formae esse effectum priuatiuum nouaeadque in senere causae formalis.Nam quamuis expulsio alla tribuatur agenti in genere causa: effectivae, quatenus es.ficit in suoiecto formam cum illa incompossibilem ; ipsa tamen forma quae sine ulla effectione media ; sed per seipsam immediato aliam extrudit , dicitur causa formalis talis expulsionis , & interitus praecedentis formae dicitur effectus illius formalis. Sic ignis effective expellit frigus ab aqua, per calorem in ea productum ; calor vero idem frigus Qtmaliter expellit. Quaeritur a. quae sit causalitas materiae, &formae. Respondeo I. materiam constitui causam in actu primo , per potentiam passuram uam habet: per illam enim redditur potens tum ad recipiendam ωrmam , tum ad consti-- tuendum compositum. In actu vero secundo, Per receptionem actualem mimae ; sic enim influit esse in formam , & in composi
Vbi nota I. materiam per eandem realiter causalitatem causare formam & compositum: siquidem eo ipso quod materia recipit foromam , EX Vtraque resultat compositum. Distinguuntur tamen ibi duae causalitates secundum rationem aut denominationem ; quate-ώus materia dicitur causare larmam, eam m.
93쪽
cipiendo, & compositum,illud componendo sde prius est secundum rationem quod materia recipiat formam,quam quod cum illa totum
constituat. Nota 2. causalitatem materiar erga animam rationalem esse distinctae rationis ab ea quam exercet erga alias formas: si quidem erga animam rationalem est mera tantum receptio, erga alias vero est receptio simul & sustcntatio ; quia ita illas recipit, Vt producantur ae existant dependenter ab illius influxu passivo.
Nec tamen propterea materia exercet duplicem realiter causalitatem , erga formas materiales , cum eae in illa non recipiantur. nisi dependenter ab illius influxu susten
Respondeo r. formam similiter constitui causam in actu primo, per vim in rmativam quam habet respectu materiar; & in actu secundo , per actualem inkrmationem. Quod ita debct intelligi, ut eadem sit realis causalitas formae respectu materiae & compositi , cum nequeat Drma materiam actuare , quin simul cum ea compositum constituat. Potest tamen illi dupleκ denominatio competere, nempe informationis respectu materiae, M compositionis per ordinem ad totum,ut in mili de materia dictum est.
Nota immerito i nonnullis distingui duplicem causalitatem in forma respectu materiae, alteram qua actu inirmat materiam, alteram qua illam in suo esse conseruat;ista enim conseruatio gratu conficta est , Ut patet ex supradictis. Et quamuis daretur , non exigeret distinctam causalitatem;siquidem forma praec Ise materiam actuando & informando, eam in
94쪽
Q meritur 3. an possit Deus per se supplere defectum causae materialis . , vel formalis. Respond. negative. Ratio est quia cum Deus sit ens perfectissimum , nihil illi tribui debet quod necessario infert aliquam imperfectionem : at supplexe defectum materiae, Vel formae necessario infert aliquam imperfectionem, imo maXimam, nempe gerere vices partis siue potentialis, siue ictitatis, & spectare ad intrinsecam constitutionem compositi natura
Nota: etsi Deus non possit supplere defcctum materiae , in genere causae materialis, posse tamen in genere causae efficientis, quia hoc non dicit imperfectionem. Et sic supplet defectum materiae panis in Sacramento altaris , sustentando accidentia illius separata, non per influxum materialem , sed per effectivum a
ARTICVLVS IV. An totum realiter disinguitur a partibus simul unitis. P Raemoneo non esse dubium quin totum
seu compositum distinguatur realiter a singulis partibus per se & sigillatim sun Ptis,homo v. c. ab anima rationali, vel a coris Pore; quia compositum praeter quamlibet paristem includit aliam realiter ab ea d1stinctam. Neque etiam dubitari, quin totum distinguatur ab omnibus partibus sine unione consideratis , cum formaliter dicat partes inter se unitaS a Vr explicatum est. Dubitatur crgo
95쪽
un totum dicat quandam entitatem rea Ilere distinctam a materia & forma simul unitis , ita ut homo quatenus compositum naturale , non sit corpus & anima rationalis simul unita ; sed tertia quaedam entitas ab iis
distincta, ,e Scotistae, & quidam alij existi
Respondeo & dico I. 2 On esse admittendam.
disinctam. Probatur 1. ex Arist. '. Physic. ca Pis 3. ubi ait totum non esse diuersum i partibuS, .& 2. de anima caR. I. Vbi docet ut pupilla Scvisus oculus est, ita animam & corpus esse animal. O uibus verbis consentaneum est il
ris&M. Probatur 2. nam si compositum dicit te tiam entitatem, a materia & forma simul unitis realitor distinctam , sequitur manifeste compositum non constitui intrinsece ex mateis
ria & forma, & posse sine illis saltem diuinitus existere, quod plane ridiculum .est: sequela patet, quia nulla ratio est cur negemus ea quae habent entitates realiter dictinctas, posse diuinitus separari , quouis modo fingantur aliunde inter se connexa: sequitur etiam ob eandem rationem,dari posse materiam & formam simul unitas ; nec tamen dari compositum. quod vel ex ipsis terminis ridiculum apparet. Et sane cum tertia illa entitas sit posterior partibus unitis,& ex iis resultare dicatur,
quidni poterit Deus inpedire illius usultantiam; sicut potest impedire ne frigus ex aqua. resultet 3 Ad hoc enim sufficit quod concursum sum illi deneget, cum sine illo producis. vel ea stας nequeat,
96쪽
Probatur 3. nam vel tertia illa entitas est fimplex , vel composita : non simplex , cum in illa dicatur constitui compositum ; si est composita , vel est composita ex materia &forma, vel ex aliis Partibus; non ex aliis partibus, tum quia gratis finguntur in composito Physico de quo agimus, aliae partes Pra ter materiam & formam ; tum quia ex illis partibus eodem modo resultaret tertia quaedam entitas ab iis realiter disti iusta, de qua militer quaeri posset an esset sim pyex vel composita , ficque disputatio in infinitum abiret. Dicendum ergo est tertiam entitatem non esse compositam ex aliis partibus , quam mmateria & forma; sicque ab iis realiter non distingui. obiicies r. inter causam & causatum debet esse realis distinetio ; atqui partes Vt Vnitae, sunt cause compositi, ergo ab illo realiter distinguuntur. Respondeo distinguendo minorem , partes Vt Vnitae sunt causae compositi, sigillatim sumptae, concedo , collective nego e fit enim sunt ipsum compositum. Quemadmodum singuli milites sigillatim sumpti Vt aliis iunguntur, causant exercitum , omnes vero simul & col- ςctive sumpti sunt ipse exercitus. Vnde materia dc forma sigillatim spectatae distinguuntur a toto , tanquam inclusum ab includente, simul vero sumptae ab illo nequaquam di
obiicies et . generatio terminatur ad substantiam, & non terminatur ad materiam, cum haec sit ingenerabilis , nec ad formam, eo quod haec per se non generatur ; sed si sit corpoWa , educitur e materia , si Vero . spirituallis , ut in homine, creatur : ergo aἀ
97쪽
1 ubstantiam quandam ab iis distinctam , quae
non est alia quam compositum. Respondeo generationem non terminari ad materiam , nec ad formam; sed ad substantiam ex materia & forma simul unitis compositam,adeoque ab iis minime distinctam. Dico z. Adortendam esse distinctionem aliqua
rationis Inter partes υnitas ct torum. Quatemis
scilicet nomine totius implicite concipimus, quod nomine partium Vnitarum distinct e declaratur. Vnde haec distinctio non se tenet ex Parte obiecti, cum concipiendo totum huconcipiamus etiam ratione distinctum a partibus unitis; sed tantum ex parte intellcchus Vnum confuse , aliud distincte concipientis. Ex quo patet hanc non esse proprie distinctio Anim rationis ratioeinatae, cum nullum in ipsa re fundamentum habeat; sed potius rationis
ratiocinantis, de qua in Metaphysica aliquid dictum est.
98쪽
De quantitate. ARTICVLVS PRIMUS.
De formali ratione qκantitaris.
ΡRaemoneo I. nomen quantitatis duobus modis posse accipi: primo ut significat
quantitatem virtutis, seu certum gradum perfectionis estentialis ; quomodo quod est perfectius alio, dicitur maius illo, 1eu habere maiorem quantitatem virtutiS. Vnde Deus et in si partibus careat, dicitur habere infinitam quantitatem virtutis, quia est infinite perfectus,quoad essentiam Sc virtutem agendi. Secundo ut significat quantitatem moliS,secundum quam res est extensa ad locum habetque Partra extra Partes; qua ratione homo dicitur quantus , quia est extensus quoad locum, I, rhetque caput lactra humeros , manuS extra brachia, &c. Hic autem non agimuS de quantitate Virtutis, quae improprie dicitur quanti-tasAExim rebus indivisibilibus quaeque sunt ii extenta quoad locum,competat; sed de quantitate molis, quae proprie est quantitas, & secundum praedicamentum constituit; haec enim inter passiones corporis naturalis. de quibus deinceps agendum est. numerari solet. Ρraemoneo a. Multa reperiri in thbstantia quanta de quibus dubitari potest . in quonam illorum essentialis rae o quantitatis posita sit.
99쪽
tes seu entitatiuas ex quibu componitur,cum sit materialis & corporea, ut supponimus. Secundo ratione illarum partium habet extensi nem quandam, quam Vocant internam Mantoto, seu in ordine ad se,per quam fit ut una pars sit uni immediate coniuncta,non alteri V. c. caput collo,non Ventri ; collum thoraci,non cruribus , & ita de aliis. Tertio habet etiam actualem extensionem ad locum,quatenuS per Unam partem occupat unam partem loci,& per aliam, aliam realiter distinctam. Quarto ita. Iocu occupat ut ab eo actu expellat quodcum que aliud corpus:imo per Unam sui partem ab eodem spatio excludat aliam; quo sensu corpus quantum dicitur habere actualem impen trationem. Quintό substantia quanta est mensurativa & mensurabilis id est, est apta tum Viastumatur ad alia extrinsece mensuranda,ium t per mensuram externam mensurari possit.
Sexto est etiam diuisibilis; seu apta ut diuidatur in partes integrantes, quomodo linea bipedalis diuidi potest in duas partes pedat . . Est autem grauis controuersia , in quanam istis rationibus formalis ratio quantitatis 'constituenda sit. . Respondeo & dico I. Rationem formalem
quantitatu non in eo conuere , quod tribuat parres interrantes , stre euritatiuae subsanna marerialiquam a tr. Probatur; nam habere partes entitativas competit substantiae materiali per seipsam , non per quantitatem , ut x eo Ostenditur primo , quia substantia capitis per se realiter distinguitur a s ubstantia pedis , cum hae corrupta , illa integra remanere possit; iat non diit liquitur ab illa tanquam totum
substantiale a toto substantiali ; sed tanquam Pan a parte cum qua unum totum substanti '
100쪽
Ie constituit ; ergo substantia materialis l1ahet per se partes & partes,adeoque independenter a quantitate.
Secundo idem suadetur , quia cum quanti ias sit accidens, εepugnat quos materia ei subiecta per illam accipiat partes substantia-Ies; non enim potest eas illi conferre in genere caulae efficientiS, tiam quia quantitas non est effectiua , tum quia quamuiS esset, non post et vi sua producere substantiam; nec in genere canis formalis , quia ut siese tantum communicat substantia , eamque formaliter reddit quantam ; sicut albedo reddit formaliter album subiectum cui inhae-
obiicies t ubi est partium distinctio , ibi est iacompositio et at materia non in composita , cum sit substantia simplex & pura potentia; ergo in ea non est distinctio partium. Respon. deo ubi est partium distinctio , ibi esse com -- positionem quam Vocant entitativam ; quare etsi materia sit substantia simplex & pura potentia, quatenus non est Physice composita, id non impedit quin actu propriam elatitatem substantialem ex diuersis purtibus constantem habeat,sicque ει composida enitiatiue Caintegraliter. Dico 2. Rarionin format uantitatκ non in eo consistere , quod trιbuat nutantiae extensonem in toto , seis ιη ordine ad se. Probatur, quia cum
substantia habeat partes independenter aquantitato,ut visum est, eae debent esse inter . se unitae, idque cum aliquo ordine; nec credibile est substantiam capitis per se immediate coniungi substantiae pedum , aut Vnionem illam quae necessario debet esse substantia-lua cum p.er illam fiat compositum substa