장음표시 사용
181쪽
Quotuplici curatione ad algores utendum. Cap. XLVID lex est in algore curandi modus, aut enim futurum praecauere oportet, aut propulsare iam faetum .ne igitur algore occupentur, qui frigido aeri o
cursuri sunt, nem prius cibum caepisse, neq; euomuisse, nem non concoxisse, uel laborasse, crapulatosq: esse oportet: algor enim ciborum cruditati superueniens morbos generat,nec minus tamen famescentes laedit,corum neruos nudos propere propria etiam materia priuatos inuadens. aduersus ergo frigidi aeris nocumcnta totum corpus nardino unguento, aut gleucino tuendu est,palmaeq; pcdum ce/.rato ex laurino oleo consedio illinendae, aut ipsius lauri baccae contritae in cerato assiimcndae. antiquorum quidam ad huiusmodi noxas succum cyrenaicum deuorandum praebebant. post recessum ab aere frigido non oportet statim lotiones asmittore, scd in tepidiori loco prius deambulare, postea ad balneum proficisci, plu/rimum , sub calido acre morari.deficiente balneo prope ignem corpus inungen dum Sc propriis alienisq; manibus accuratius periricandum, inde cibi offerendi actu ec potestate calidi, uinum ne* satis antiquum ness adstringens ex lathcndu: tale enim laedit neruosas partes,quae iam ab algore affectae sunt,praesertim uesica, re renes. reliqua uero frigiditas quae deinceps permanserit, balneis ec linimentis, simili 41 uictus ratione curatur,& acopis quae cx gleucino olco,& amaracino,cara telis , huiuscemodi conficiuntur. Cutis densitae curatio ex Galeno. Cap. X L V IIDEnsatur quandom cutis ob ualidum frigus, balneat aluminosa 5c reliqua
huiusmodi, quandoq; etiam post balneum, aut sudores,aut quidpiam simile cutis rare sit ac dcinde refrigescens densatur.deprehenditur affectio, colore candi diore quam naturae conueniat,duritie, ipsiusci, cutis densitate,& quod inter excr/cendum uix calesiant: nem enim sudant,nem colorantur. si uero uehementer desatigare,ec immodico exercitio coacti sudauerint, paucissimus frigiduscp sudor ex primitur. horti curatio calefactione est. oc cutis rarefactione perficitur. utendum ergo exercitiis balneisl calidioribus, atque in primo balnei domicilio diutissime immorari expedit inungicii quopiam ex oleis mollientibus, quale dulcissimum est duorum trita ue annorum aetatem attingens, plurimumq; lauati in tempera tissimarum aquarum balneis,cauere j maxime a frigidis.ante balneum itero sena Per quopiam oleo inungendi sunt quod moderate calcfaciat,ut anethino oc ricinino, uel aliquo unguento,ut gleucino, susino,& irino cibis etiam temperatis uten dum qui nihil habeant tenacitatis. Quomodo inustio curanda ex Herodoto. Cap. γLVIIIVemadmoda algor famescentes magis offendit, ita inustio repletos, pro pterea aestiuo soli occursuros satietate dc acres cibos re uini copiam uitare oportet, priusq; fluuialium aquarist lauacris eduli jsch humectantibus corpus mi nire obseruandum , diutius stub sole moraturis ut caput leniori aliquo indumeto tueatur,aut soliis uitis,aut myrthi, aut polygoni. ubi uero sitis uehemens obtige/rit non repente frigidus potus hauriendus: inde enim saepissime hydropica moles subsequitur, nec raro in exardentes pulmones frigida repente occurrens itissimoc destillationes interdu 8c tabem inuexit. praestat igitur prius frigida faciem ma/nusq; ac pedes lauare inde os abluendo patitatim atque ex interuallis sorbere. at ibi iam a sole recesserint, calida aqua temperata lauandi sunt, sinendissi ut in frigi. da natent. quod si balneum no adsit,oleo aquae mixto,aut rosaceo cu aqua totum corpus perfundatur, ec mollioribus manibus quam plurimum fricetur: deinde in
frigidam saltant, si tamen illi ait leuerint. sed si nihil horum habueris, plurima sal tem aqua circunfundenda est. his peractis potio quide sit aqua:cibi uero, lactuca, setis
182쪽
ris, cucumeres, cucurbita, uinum , ubi exhiberi oporteat, solito dilutius, ops nia, pisces delicatiorcs sint, altiles t gallinae, a concubituq; omnino abstinendum cs .capite autem uehementer inflammato, stomachoq; exardente, ut alba glutinosa oc quae uix excemi possit saliua reddatur, reliquumq; corpus ueluti rosolutum segni er langueat, caput quidem rosaceo irrigandum,aut rosarii succo, cum oleo omphacino,aut succo polygoni,aut capreolorum uitis,aut scridis,aut alicuius huiusmodi totum uero corpus oleo aquae mixto,aut rosacco cum aqua conspcrgcivdum,ac stomacho linteolum delicatius apponcndum,uino dc oleo madefactum, aut ceratum rosatum, quod absinthium habeat, uel portulacam. optimum etiam
quandom absinthin decoctum potare ad detergenda biliosa acrial exacment quae in uentre colli,cta suerint conseri quom si olei rosacei cyathum propinaueris De frictione matutina,cx Galeno. Cap. XLINMAtutinam frictionem adhibemus post superfluitatum excretionem, insisgniter quidem mollem, his qui plus aequo arefacti sunt, aut his quibus ni mio frigore, frigida ire lotione cutis densata sit, aut his qui lassitudinis sensu lae duntur. incutis de .sitate emcndanda siletioni olei copiam adiicimus, peculiari terim ad eam quae ob frigus euenerit,siccis primo atq; asperis frictionibus utimur postea mollibus, quae cum oleo calido fiunt. at ubi cuti raritas obtigerit nimio balneorum uel frictionum iaci ueneris usu, aridas primo frictiones deinde adstringentis oleistitionem parcissiime adhibebimus: humiditatibus uero quae nimio potu acquiruntur,aridae frictiones cum syndone medebuntur reiecto omni pingui, nisi quippiam sit eorum quae discutiunt. De uespertina frictione. . Cap. LTEspertina frictio lassitudine affectis, aut arci actis aut his qui non aluntur ac . V hiberi solet parcissime ab istis prandendum est,ccensq; tempus diutius prorogandum, Ociosecp interim maxima ex parte degendii, iaci molliter deambulan/dum.quibus peractis,si aluus subducatur tuto iam frictio admouebitur,quae cun oleo calido uentre prorsus intacto fiatarentiis enim frictione periculum imminet, ne cibus deterius concoquatur, pars , eius aliqua semicocia dii tribuatur, atq; in
de caput conturbetur, ec stomachus eueriauir. Propterea nardino unguento uen
ter abso tactione rigandus est.. De cruditate. . Cap. LIQVot modis cruditas fiat 5c quam uarie nocumentis resistendu, quae ex illa
corpori eueniunt,loco de uentris allectibus postea declarabitur nunc uero inccndum quomodo eius accidentia qus magis urgent corrigere oporteat.eructatione igitur ingrata perseuerante, grauitate in circa hypochondrium existente, at que cum molestia quadam in uniuersum corpus emanante, uomitus retardandus
non est, sed tepida quam plurima epota, ad cibi excretionem patiens omnino co/gendus.si enim non excernitur,tormina,& dolores,di capitis grauitas sepe etiam destillatio ac sebris, subsequuntur. quod si quis natura difficulter uomat, aut ali qua occasione interdicatur uomitus, omni conatu laboret ut nutrimentum ege ratur,uti ab hypochondriis commodius secedat, quam maxime arduo dccubitu
iaceat, id enim coctioni si quid aliud maxime prodest.q, si quis ob oneris molestoam peruigil somnum non assequatur,seruato iugiter codem decumbendi situ im/motus permaneat alssidue enim uolutationes flatum generant,& flatus suspendit materiam. si uero perseueret accidens,dandum oxyporium ad concoctione quod ex citoniis malis conficitur, quantum est cochleare unum. quod si cosuetudo quaedam assuerit frigidam potandi, urgeatcb sitis uehementia, purissimae aquae frigidς
heminam exhaurire non nocet: os enim sto dii repente excitatum depellit ea
183쪽
t x AETII AMIDENI DE RE MEDIc Amiae sunt in uentriculo. nardino etiam tinguento uenter illinendus est, omnest hypochonditorum partes fouendae extremat, attrectanda. subductia aluo ad de ambulationem proficisci oportet, at m incitate progredi, excutiendorum uapora gratia qui ob cruditatem caput obsederant. his peractis adactiones uitae consue ras pergendum, inde balneum petendum, oleoq; dulci corpus inungenda, cibo utendi moderato, Sc qui facile transeat,addendo quidpiam ex his quae stomacho
conscrunt, quales sunt echini re cancri,ex oleribus uero beta,& malua,conceden/dae, uinum in paucum quidem sed calidius exhibendum. acria omnia oc hellaria,ta quaecunq; ex melle conficiuntur, silictus . prs dulces uitare oportet: talia enitii cum ia difficulter distribuuntur.postremo mites somni prouocandi sunt. De crapula. Cap. LM Ruditates quoq; ob uinum contingentes quas crapulas uocant, eodem pro
pe modo curantur: ad uomitum cnim cogendus patiens, uel ab aqua calida
uel sola immissione digiti,imperandumtii ut lecto decumbat, & somno turbulen tiam sedet. si quis uero frigidae potioni a fluetus fuerit, aut in in stomacho & uen
ire ardorem percipiat, duos aut trcs frigidae purae cyathos ex interuallis sorben/dos dato. anxietate residente cibi exhibendi melioris succi, & qui magis rei tige/rent, uinum ob subtile ec album parcissime concedendum, sic, dilutior potus. his quo optimum est uinum absinthi te post balneum bibere. De aequali se intemperaturis quae simplices sint non mixtae uestiti ex ea lido, Jc humido. Cap. Lii I Vm explicauerimus quomodo a prima statim aetate us* ad senectute coraseruandus sit is qui optimae fuerit compositura ,transeundum modo ad eos qui statim ab initio morbosam corporis structuram sortiti sunt:uitiolae Dero com positiones genere bifariam diuiduntur: quaeda enim primas corporis partes quas similares uocant aequaliter distemperatas habent, quaedam inaequaliter.aequaliter intelligo,quando ad certam quampiam intemperie uniuersis simul animalis parates diuerterint,vel f gidiore,uel calidiorem,uel sicciorem,ues humidiore uel coniunctim ad calidiorem ec sicciorem simul ut stigidiorem ec humidiorem,aut ca lidiorem ec humidiorem, aut frigidiorem Sc sicciorem . simili modo, ec in mem hrorum instrumcntaliu structura, quae lam aequalit cr, quaedam inaequaliter com/ponuntur: saepe enim aliquos uidimus uentris quidem frigidi, capitis uero calidi, saepe alios iis oppositos, inad 5c interdum nouimus uentriculum ex accidenti bili
assidue redundare, qui tamen calidus natura non fuerat,sicut alium saepillime at gere no tamen natura frigidum. eodem modo caput, hepar,lien,reliquati, omnia membra ab alterius intemperie coe occupantur,quae aliquando proprio cogna toti temperamento nihil officiat,cotra aliquando,quae obsit.De optima ergo temperatura primo a nobis dicendum est, ut redii tanquam exemplar habeas, deinde ad inaequales quom accedendum. iam uero saepius declarauimus nullam simpli/cem intemperiem dilatius permanere postis,semper enim aliam sibi j si comparem necessatio adsciscit.illud praeterea sciendum, qu. aecunt corpora in prima gener tione morbosam composituram nacta sunt, nunquam sene 'tutem attigilla. q, si sorte attigerint,aliquem certe diuturnum morbum non evasere.nos autem in hoc libro propotamus ita de uitiosis temperaturis agere,ut illud tantum intendamus, quomodo tales cb diutissime in sanitate seruati possint. prius uero narranda sunt omnium temperaturarum indicia, deinde quo modo intemperies corrigi possint. Optimae temperaturae dignotio. Cap. LIIIIJ Emperatissimus homo est qui inter omnia extrema mediocris apparcat,gracilitatem inquam ec crassuem,mollitiem, di duritiem,caliditatem, ec frigidi: intem
184쪽
tatem,humiditatem, di siccitatem, at ut compendio dicam qui actiones omnes animales oc naturales inculpatas habeat,sto item medius inter hirtum oc glabra, album oc nigrum,capillis in infantia subruitis,in uigente aetate magis flauis. Calidae temperaturae indicia. Cap. LVCAlidiorem plus aequo corporis temperaturam intelligo, quae ness humiditate nem siccitate excesserit: talem igitur corporis naturam istatim ab initio na/cti reliquis saniores uidentur. dearticulatat, uoce insonant, canunt j ec ileto cius gradiuntur, calor* illis annorum proportione subinde augebitur. in uigore autem manifeste calidiores apparent, ut a morbis symptomatisin flavae bilis faci/le capiantur: uehemens enim caliditas humorem sensim absumens sicciorem reodit temperaturam. tales rubicundae cutis nigri , capi alitii sunt, in temporis uero
progreuu mediocriter his idi fiunt, iidem uenas amplas gracilitatem* corporis habent: quibuscun* enim uenae latiores inerint, si praeterea pingues suerint non est ea pinguedo naturalis, sed aliquo euentu acquisita. Frigidioris temperaturae signa. Cap. L V, Horum corpus tactu frigidum glabrum, di pingue, cutis capillarumin color si modica suerit frigiditas, ruitior: si multa, liuidior oc plumbeus. iidem uotias angustas liabent. quod si cu angustis uenis gracilitas corporis coniungatur, scito hanc quom aduentitiam esse,non naturalem. Siccioris temperaturae signa. Cap. LVIIVIx mobile aridum, a qualibet exiccanti causa sicile exarescens corpus ist rum est, prae caeteris enim absq; carne sunt & tenuissimi.
Dutioris habitus signa. Cap. LVIII Ranerquam v graciles sunt,magis etiam sine came 5c duri re asperi tactu apud parentigracilitas uero non naturalibus tantum temperamentis,led etiam ad uenutiis longa consuetudine acquiritur. Humidioris temperaturae signa. Cap. LIXI Vmidior temperatura mediocri in reliquis similis, mollior tantum,ac magis carnosa. mollities enim ab liumido temneramento senarari non potest, sed crassities non solum naturalem temperaturam consequitur uerum etiamIonga assuetudine comparatur. peculiare quoq; humiditatis est,ut facile corpus ab hi, mediantibus ingrauescat.
Calidae&humidae temperaturae signa. Cap. LπM Ollior carnosioroe est calida,α humida temperatura, quae ubi plurimu au
getur a morbis ob putredinem contingentibus facile occupatur: caliditate uero humiditatem superante, mollities oc caro simul cum adipe minuuntur, cu
iis .i; ad nigredinem vergit contra ubi humiditas caliditati prςstat,mollities 5c in m adaugentur, in cute6 efflorescit color ex candore ac rubore permixtus, Sc ta/ctui leuis calor ostertur:denit in temperaturarii coniugatione semper domina, iis qualitatis indicia superabunt. Calidae ac siccae temperatum signa. Cap. LπIHispidior calidior gracilior. est quam calida simplex,capilli facile augmentabile copiosi prima aetate nigri,deinceps temperaturam sequentes,umae lat arteriae magnae, pulsus uehementissimi, corpus dearticulatum, musculosum, adipe carens, cutis durior, nigriori.
Frigidae humidaeis; temperaturae signa. Cap. LNIITHorax horii angustus,glaber, sicut ec reliquu corpus, cutis alba dc mollis,capilli sit brumi, praecipue in adolescentia, senesnd calvescunt,tidem plane me
185쪽
i AETII AMr DENI DE RE NE DICAticulosi,nihil audentes, segnes,latentibus ueni crini, pingues tibijs semoribusl inbecilles, inarticulati Nesiq; fiunt,frigiditate ulterius addita. color cutis capillo rumi pallidus,quae si adhuc intendatur liuescit. Frigidae ec siccat temperaturae signa. Cap. LAE IIIQVod si frigiditas sccitas in ex aequo augeantur, corpus erit natura durum candidumq; sine musculis, sitne artiς utis,sine pilis,lactu frigidu, paucae piam
ueclinis,intra carnem diuulses, tis 5c capillorum color pro frigiditatis mensura: saepe uero calido ec sicco temperamento ad frigidum oc siccum lapsu aetatis decis dente corporeus habitus gracilis, atque aridus sit,quoniam ad bilis atrae naturam accedit,ideo tales nigriores hispidiorcsΦ evadunt.quanto uero alterius qualitatis dominantis indicia magis augentur, tanto alterius obscuriora fiunt. De capitis dignotione. Cap. LXIIII 1 Aput paritum quidem uitiosae cerebri compositurae signu pcculiare est,ma gnum uero non neces lario laudabilem indicat. si enim magnitudo euencritvuia uirtus robusta suerit ec quia natura agens plurima utilic, materia abundauerit,laudabilis nota est.distinguendu uero id oc a figura, ec a propaginibus capitis. a figura,si partes habeat comensuratas, & qus sibi inuice proportioe respondeat, qo quidem indicium nuncli fallet. a propaginibus si nerui optime iaceant habi et Oresq; sint,aim oculi acriter iniucntes uniuersumi corpus robustiti. Capita ire to in acutu tendentia, quibus debita occipitii aut frontis eminentia defecerit, aut plus aequo intumuerit, plerunam sicut magna ita citam uitiosa deprchendimus. interdum tamen quamuis perraro bona quoq; esse poterunt, ubi uirtus formatrix robusta fuerit laudabilis , materia non desecerit. qui enim fastigiato capite uis da , ceruice sunt, sortes esse cum reliquis partibus,tum praecipue ossibus testatur
Hippocrates. Signa temperati cerebri. Cap. Erebrum temperatum ac tiones animales moderatas habet, neq; excremen iis excedit, quaaeuiam palato, auribus naribus ue,expurgantur,neque ad ex trinsecis qualitatibus,quae calefaciunt,frigefaciunt, humectant siet exiccant mul
tum aflicitur.capilli infantibus subrusti, pueris subflaui, uigentibiis naui fiunt, in ter planos ac crispos medii, sed nem facile calvescunt. Calidioris cerebri signa. Uap. L π IQVod si moderato calidius fuerit, rubicussiora calidiora* si ut uniuersa quae
circa caput consistunt, uenaein oculorum apparebunt, celem me'; orien rur capilli.si multum quidem calor excedat nigri, plurimi,crispi, asperi. si parum, subrussi primo deinde nigri. aetatum uero progressu caluities aduenit .eXcremen in palati,narium,oculoru oc aurium pauca concoctaq; sunt, dum modo ad lit lyn cera sanitas. facillime tamen tales in capitis repletionem incurrunt, ubi tricius ra tionem neglexerint.iisdem calida alimenta, potiones,Odores,caeteraq; huiusmodi
extrinseca officiunt, praesertim, si non calidum tantum, sed hunaidum quot cerebrum fuerit.
Frigidioris cerebri signa. Cap. LπVMEXcrementis pluribus singuli qui meanas abundabunt,capilli plani ,rulli,ortu tardissimi, tenues,alimenti impotentes: talesci; a frigidis causis facile isduratur,aim in ipis laesionis tempore distillationibus praecipue narium uexantur. ius uero circa caput consistunt,neq; tactu calida apparent,ne F rubescunt. somnolen
tiores praeterea sunt uenis b oculorum uxςRIi δ' fletibili
186쪽
LIBER Q v A R τ V 2 ετ si Siccioris cere signa. Cap Lxv ms' rurementa duelitum modica, sensiis exquisiti, uigiliae plurimae, capilli aspe
ti,celerrime enascentes,crispi magisq; re sit,caluiu es praecox.
Humidioris cerebri signa. Cap. LXI π Apilli plani, calluites nulla, sensus obtusi,excrementorum multitudosomni plures,ac profundi. Calidio humidicerebri signa. Cap. LππVBi humiditas caliditati accellerit, si utraq; temperamennim modice exce
dat,color probus,& caliditas adi unt,oculorum s uenae magnae, e cremen
ta plura moderate concocta, capilli recti di subrusti, talesq; haud facile calue/scunt,eorum tame capita facile replentur,a calidis p gratiantur. Ubi uero plurimast humiditas morbosum excrementosum , his caput est,re quod facile ab humi dis calidisci; ostendatur.auiter illis perpetuo infestis limus,aquiloniis constituti tubus optime degunt. iidem ubi somno se dederint,vix excitari possunt, sunt* si/mulo ad sopores,& ad uigilias parati.somnia eorii imaginationibus redundant, oculi hebetes, sensus non exquisiti. quod si qualitatum altera augebitur, eiusdem signa magis dominabuntur.
Calidi re sicci cerebri signa. Cap. LππIC Arent isti excrementis,uigilantiis mi si sunt,sensus requisitos habent ac uolociter calvescunt. primus in his pilorum ortus citissimus est,ntit itioniq; re cipiendae aptissimus,nigro crisipoq; capillitio,caput tactu calidum rubicundum*us in aduigentem aetatem.
Frigidi de sicci cerebri signa. Cap. LππIIT Ales temperaturae uenas oculorum latentes habent,& a bigidis causis faciυ lime laeduntur oppostis in morbis subiecte sunt: nam interdum capita leuis
sima percipiuntur, meatus , excrementis omnino carent, interdum distillationi bus mucis .l: narium a quacunt leui causa facile occupantur. adolescentibus ex quisitissimi sincertissimiq; sensus uniuersi, qui deinde temporis progressu ocyssi me tabescunt. utq; summatim dicam quantum ad caput attinet, tales omnes cito senescui, propterea di extemplo canet. capilli nuper geniti uix enascuntur, uix se nutriuntur,colore rus Ηἰfrigiditate uero siccitatem superante,non calvescunt, at udominetur siccitas confestim caluent.
Frigidi ec humidi cerebri indicia. Cap. L π π I IIFRigidae N humidae cerebri temperaturae somnolentiam soporem sensusQ obtusos gignunt,capita, 1 excrementosa stigori ac repletioni parata efficiunt,ecque facile distillationibus,mucisci, narium occupentur: tales tam e no calvesciit. Ventriculi siccioris indicia. Cap. LXXIIII Dignoscuntur qui siccioris uentriculi sunt si facile sitiant modicoin potu situ rentur, uberiori grauentur,fluctus , percipiant, eo quod superuacuum est, fiuitante,& si epulis gaudeant siccioribus. Calidioris uentriculi signa. Cap. LππV a moaerato frigidorum usu offenditur, calidorum tamen quae illi extrinsicurrunt longum congressum non sustinet. 1 Humidioris uentriculi indicia. Cap. Lππv Id Ales minimesticulosi sunt, Δί plurimum humorem sire molestia tolerant,
edul isq; gaudent humidioribus. ι p q. Frigidioris
187쪽
p. LNπVII Rigidior natura uenter appetendo quide idoneus concoquendo iacio no ido I rietis,ea praesertim alimenta,quae difficulter conficiuntur, quaeq; frigida sunt, in ipso ergo facile acescunt, propterea acidis eructuationibus subiacet. idem gau/det quidem frigidis, eorum tamen usu immoderato facile ostenditur in ec frigidorum quae extrinsecus incidunt prurimum congrcssum non patitur. Communia intemperati uentriculi signa. Cap. LXm VmINtemperies tamen quae ob morbos uentriculo eueniunt ab innatis eo disserui, illae quidem res oppositas, innatae uero sibi similes appctant. canosi uentriculus qui bene concoquit temperatus dicendus est,qui no concoquit omnino intemperatus:sed si nidorosae sumosae eructuationes fuerint,immoderati igneici, caloris indicia sunt:conu ,si acidae.praeterea qui alimenta consectu contumacia facile coquit, is caloris uehementiam arguit: si no coquit imbecillitatem.obseritandum tamen ne ob aliquem humorem aliunde uentriculo influentem symptomatas peruenerint ob pituitosos enim humores acidae muctuationes fiui, ob biliosos uero nidorosar,uirosae. r,aut aliae qusdam extraneae qualitates,omnino in accidentia singulorum exuberantium in uentriculo humorum opposita sunt.sed si in uentri culi alveo humores fluitauerint,super cibis extabunt quae Domitia excernuntur. si
uero intra eiusdem uentriculi tunicas impacti inhaerent est, sumnt,distraliut stu/stra inanibus nauseis nihil reddente uomitu. Pulmonis indicia. Cap. LππIπNon solum uentriculus siticulosos aut siti carentes,stigidae aut calidae potio nis appetentes facit, sed ea quom qui thoraci,cordi, pulmonim attinent.qui ergo caliditatis ratione sititit,ec plus Sc calidius expirat,esssantcb uberius ec proli/xius, ait in thorace angustiam perciplut minime talem, quale qui uentriculi aut hypochondrioru uitio laborant,nem ubi biberint extemplo quiescui, stigida ch potio sitim magis restinguit quam multa calida. recreat eos maxime aer frigidus in spiratus, qui uentriculi ratione sitientibus nihil confert. ita & frigidi thoracis ho/mines a stigida inspiratione manifeste laeduntur, estq; id insigne trigiditatis indiacium. quemadmodum uero bigidum aerem inspirantes apertam molestiam algorem , percipiunt, ita calido inipiratu gaudent, indem pituito a excrementa cum tuis expuunt. at pulmones aridi superfluitatibus carent, claramc. uocem resdunt, cotra humidi obscuram ec raucam intercurrentibus excrementis ubi acrius impensius c, inclamare uoluerint.
Cordis calidioris signa. Cap. Lπππ IJ Espirationis magnitudo,pulsus uelocitas densitasis animi sortitudo, agendi 1 uehementia,& si magis intendatur caliditas ira preceps, furor,audacia,tho raxi hispidus, ac pectus praecipue, oc quae thoraci circumiacent, imo ξc uniuer sum pleruncti corpus cordis caliditate calidius redditur, nisi uehemeter resistat hepar: sed oc thoracis latitudo caloris indicium,nisi cerebru magnopere reluctetur. Frigidi cordis signa. Cap ππα IPVlsus temperatis paruiores non tamen necessatio tardiores,rariore scy.timi di natura tales, nihil audentes, segnes,pectore glabro. Siccioris cordis signa. Cap. LXXXIII Visus duri ra minime prompta sed pertinax ubi incoeperit, re quae uix desi
nati plerum etia istoru corpus aridius est,nisi quae hepati attinet,reluctentia , Calidi re sicci cordis indicia. Cap. LXXXIII. Vri pulsus ec magni, ueloces oc se uentes,resbirationes pariter magnae,cel leres densae*:multot magis uelocitati ac demiati addui, si cordi thorax in
188쪽
LIBER A R T v s i τmotionum proportione male respondeat. tales omnes hispidissimum habent poctus cum hypochondiris, in agendo uiolenti, iracundi, moribus tyrannicis: sunt enim re praecipites, Sc pertinacis irae. Calidi ochumidicordis signa. Cap. LπππIIIIAT si calor cum humiditate dominetur, hirti quidem tales oc ad agendu pa rati,nsi minus his qui proxime dicti sunt, sed non aeque ferox iracundia, ad
irascendum tantum faciles: pulsus molles,ma grati ac frequentes. Erigidi oc sicci cordis signa. Cap. LπππVPUlsius duri prae cunctis ad iracundiam minime excitantur tales. si tamen ira sci cogantur, concaeptum furorem pertinaciter seruant. Hepatis calidioris signa. Cap. LXππVI Enae amplae,bilis flauae copia atq; in uigenti aetate etiam nigra'. sanguis illisi V seruentior, unde ec uniuersum corpus calidius, nisi quae cordi attincnt resi stant: hirsutis hypochondrijs ac uentre. Frigidioris hepatis signa. Cap. LXππVIi TEnarum angustia uberior pituita, sanguis at in inde uniuersum corpus bigi V dius,nisi a corde caliditas rependatur. glaber his uenter ati hypochondria. Siccioris hepatis signa. Cap. Lππα VIII Sanguis crassor,& paucior,uenae durae,uniuersus* habitus corporis durior. Humidioris hepatis signa. Cap. Lππα ΙαS Anguis plurimus,atin humidior,uenae molles, uniuersum corpus non reni
Calidioris N siccioris hepatis signa. Cap. taci Ilpidissimum hypochondrium,sanguis crassor &paucior,bilis amara plurima, in uigenti aetate etiam nigra, uenarum amplitudo Sc durities,ita re uni uersum corpus calidum re siccum: caeteriam calor corde propagatus frigiditateque emanat ab hepate superare potest, sicut contra cordis bigiditas,hepatis caliditatem moderari, sed ab hepatis siccitate fieri non potest ut cor humidius ad contrarium habitum trans autetur.constat igitur utrius in istorum temperaturis in idem
concurrentibus uniuersum corpus iuxta corum naturam commutari.
Calidi&humidi hepatis signa. Cap. π cIn riuus quidem calido 5c sicco hispida reddit hypochondria sed plurimu san IV Iguinem dc uenas amplas, calidum , 5c humidum corporis habitum facit,
nisi quae cordi attinent renitantur. at si plus aequo utraq; qualitate congruos naturae terminos dereliquerit, his morbis iacile infestabitur, qui a putredincoc humo rum malicia generantur, atq; eo magis si humiditas calorem excellerit. si uero cotra caliditas humiditati dominetur, mali succi minime augentur.
Frigidi di humidi hepatis sima. Cap. π cII HYpochonditum glabrum, sanguis ad pituitam vergens,uenarum angustia uniuersum corpus frigidius 5c humiuius, nisi cor ad oppositum transferat. Frigidioc sicci hepatis signa. Cap. tacit T TEnar firipidum re siccum corpus exangue angustiam stigidiuM reddit, b L 1pochondrium glabrum,nrisi cor reluctetur.
Temperaturae testiculorum indicia. Cap. X CLIII Alida testiculorum temperatura salax,foecunda, 5 marium Reneratrix, Ue
toxch in eis 5c circumiacentibus membris pilorii productio: frigida opposito modo se habet.humida multo humentit abundat semine, sicca pauco oc moderare crasso: calida re sicca crassissimo re foecundissimo, celerrimeq; ad congressum animal excitat, educiti in obscenis uicinisq; pamb. pilos pres cissimo sit perius
189쪽
AETII A MI DE NI DE RE 1 MEPIc A usm ad umbilicum,inserius usq; ad media si mora .sunt praeterea tales, salaces qui dem, scd confestim exolvuntur,& si cniti uelint,laesionem percipiunt. quod si hu/miditas acccsicrit,minus quidem hirsuti sunt,sed magis abundant simine,&cum nihil magis reliquis appetant, in congressu tamen incolumiores pcrsistunt, oc ubi caliditas cum humiditate exaequatur abstincntia ueneris nocet. si itero frigidi octiumidi,in congressu cito actionem expediunt aquosiurni, subinde ac tenue semecmittunt,inlecundum,aut sceminam generans. at frigida 5c sicca testiculoru ic in pcratura in reliquis praecedenti similis,crassius tamen illi semen re omnino modi. cum quicun* autem scrotum maxime annexum cum didymis habuerint, di ve luti compactum,hi plerunm turibus vialidiores sunt. Curatio calidioris temperamenti. Cap. XCVCVm in calido temperamenti excessu biliosa excrementa exuberent, specta re in his oportet nunquid bilis misceatur cu egestionibus, an ad superiorem Dentrem erumpat. si enim infra deseratur nihil ultra laborandum, si sursum ueragat,tepida aqua epota uomitu expellatur: si uomitus sit difficilis uinum dulce te/tridae admiscens propinato,deinde uomant, praestatq; eos exercere, nd ualido quopiam exercitio,sed ocioso ec molli. quidam tamen eorum qui calidissimi sunt nullo penitus indigent exercitio,leuis tantum deambulatio ec balneum sufficiet, ubi molliori manu oleo illita inuncti suerint. gaudent hi potiissime post cibum lauari, ut quidam ipsorum tali uictus ratione pinguescant .aqueum uinum iisdem conuenit, subtile,album sulua enim di valde antiqua calidiora, propterea intestissma.il lud uero in omnibus attendendum qui post cibum lauantur, ne hepar male asse ctum sit, tales enim post cibum loti,in ultimam pernitiem delabuntur. calidi autere sicci praecipue in uigenti aetate, humido uictu indigent,ut alimentis, balneis, ecexercitiorum abstinentia quaecunq* ualida & multa fuerint, tuto ,1 in aestate ieiu/hi mane, ec rursus pransi Iauari possunt nisi quodpiam uiscera obstiterit. eosdem nulla re prohibente aquae frigidae potus iuuabit. at siccioribus temperaturis inse stissima uenus est,temperandumst; illis praecipue ab aestu, lassitudine, uigiliis, coris, ab omniqi uehementi motione. biliosi si irascantur ignescunt,& in acutas inesdunt febres:caeterum immutati adauctiq; caloris c5sideranda quantitas est,ut pro eius ratione Egida Sc humida uictus ratio recte possit adhiberi. Curatio stigidioris temperaturae. . Cap. πcVtaVicunm autem frigidiores quidem natura sunton siccitate uero θc humiditate temperati, nd adeo ad sinitate ec corporis robur ineptos censere opor tet. excitandus igitur augendus. tantum illorum calor, quantum autem siccitati humiditatiq; attinet in tota uiuendi ratione mediocritas eligatur. Humidarum temperaturarum correctio. Cap. N c V II
Porohumidae naturae in querili aetate distillationibus oc plethoricis morbis
uexantur, imo ec his qui a putredine euehiunt plurimis ergo exercitiis indi/gent exquisitacp uentris coctione.qua cuiu enim in ipso corrumpuntur alimenta, aegritudinua putredine euenientiu materiae in toto corpore fiunt :Propterea toti tales ante cibu etiam in aquis calidoru sonitu summopere adiuuant. illud uero in his animaduertere oportet,quod etiam omnibus temperaturis comune est,ut solidorum membrorum humiditas innata, quam diutissime conseruetur, quoniam ioli aduersa siccitas uniuersorum animalium corpora ocyssime ad senectutemper
ducit. si enim innatus humor perpetuo custodiri posset uera est et Philippi sophis
star oratio, immortalitatem pollicentis his qui illi obtemperarent.ergo quod mini/me exarescit, tardissimo senio conficituticum tamen uictus humidus plurima e
crementa, humorum* copiam gignat, metiri perquam dissicilla est,quomodo m
190쪽
mul 5c moibos arceas 5c senectutem retardes. quantum uero temperaturae aulano humidi s smi,etiam diuturnissimi sunt, ae si corpori suo imperauerint, us* ad Ditimu senium prae caeteris sani degunt:ideo ab omnibus prope tum medicis,tum
philosophis, quicunt corporis elementa exacte nouerunt am temperatura sum/mopere commendatur, ut quidam eorum, hanc tantum secundum naturam esse crediderint. quamuis enim in principio deterior appareat, in melius tamen temporis progressu quotidie proficit. propterea qui tali regendo corpori praefuerit, oportunis ante cibum exercitiis,balneisl oc idoneis alimentis,moderatisi alui θc urinae excretionibus singulos quosin meatus incolumes conseruabit.nihil etiam ob/stat,apophlegmatismo aptasq; purgationes admittere, sed praecaeteris edulia eli. Santur boni succi, uinum iu quod urinam ciere possit.
. Siccae temperaturae curatio.
p. NC VIM rationem humectandi uires habere. Calidioris sicciorisi temperaturae correctio. Cap. π cINAliditati eum siccitate diuersas curationes adhiberi uideo sed usus ille stigi dorum non adeo culpa caret hinc enim in siccis dispositionibus necessarium est, non ea tantum quae uentri attinent, sed uniuersum quom corpus gracilius
reddi. Calidae 5c humidae temperaturae curatio. p. cTI Umidam uero intemperiem,qus cum caliditate fuerit, adstringentium cibo L Irum potionum in stigidarum usus emendat:eligenda tamen,quibus sine craliditate austetitas insit. Humidae ec frigidae temperaturae correctio. Cap. CIT TVmidiori cum sei ditate temperamento acria cuncta ec calida summe conL Lueniunt, quibus admiscere oportet, quae absq; manifesta refrigeratione ad stringunt.esagendum uinum antiquum quod calefaciat,& adstringat, parcissime que exhibendum est. ea uero quae extrinsecus applicantur, his ipsis proportione respondeant. Frigidae N humidae temperaturae curatio. Cap. c II
e C peraturae uero lange uitiosae sunt,in quibus humiditas stigiditatem exceae dit:emendantur balneoru abstinentia, plurimis exercit js, attenuanti uictu ratione,& unctionibus moderate calefacientibus. VARTI LIBRI FI Nis,