장음표시 사용
121쪽
logicarum corruptela ; quod non tacite concesserim, licet ea disserendi ratio longe absita recepta in Scholis , quα Aristotelem discipulum Platoni Magistro anteponunt.
Platonis cum Aristotele-Socrate Collatio. DE utraque scribendi, & docendi methodo multa
egregia nabet Picolominarias: & adeo a Platonis imutatione, aut Philo phandi methodo damnanda abhorret, ut illam ad minus aequet Aristotelicae. Vnde non consequitur,quod videntur Theophilus, & Eugenius pro 'cor
sesIb ponere , si quid Platonis stylum ex libro Authoris rerspiat , perperam dici, & subm de explodendum esse,
aut ridendum. Durior sane est haec censera; nec magis ar- qua, quam si quis Barbarus , & antiquae, & hodiernae simplicitati Scholarum assuetus, exquisitiorem in ipson et Theophilo, & Eugenio sermonis quam curant elegantiam damnaret, quasi rerum Diuinarum sacrileom tra etationem. AEquitatis sanὰ horum censorum fuerat, c iusque scriptoris arbitrio permittere, quem ex Antiquis mallent imitarit & summae morositatis est, aliis negare, quem tibi vindices stylum, quo etiam certus sum te gloriatii nisi rte velis alios situ Scholarum serdescere, te vero illarum sentes verborum lenociniis, ut ipse loqueris, amoenare.
Sed quidquid sit, iniquior est Platonistrii accusatio 1 quasi quoddam sit piaculum Platonem Christianum facere , sicut D. Thomas exhibuit nobis Aristotelem, vel in se ita mutauit, ut vir quidam dignitate illustris, & Apost Iico in concionando munere illustrior Thomam baptis tum Aristotelem vocaret. Felicissimὸ nobiscum ageretur, & Plutosephiae Christianae maximum decus adderetur ex illa Platonis imitatione, quale forsan optare magis liceat quam sperare. Nam si Platoni uim magis per se Dectemus , quam quod de illo statuitur ex vulgari & fal- .sa modernorum opinione, nihil sanὸ ad studium& pr grestum vitae Christianae conducibilius excogitari potest: , res diuinas tractavia a Platone usurPata methodor
122쪽
ut demonstrare facile est ex D. Bonaventura, qui Vt alio loco a nobis obseruatu iri est,docet hominem Deo triplici facultate instructum , mente scilicet, quae viri veritati inquirendae & cognoscendae attendat; irascibili appetitu qui impedimenta ad vitam probe instituendam virtute Perrumpat; concupiscibili, qui terrenis abdicatis totus diuinis assiciatur &adliarreat. Aristoteles cum Peripateticis mentem veritatis inquisitione excolendam suscepit: So- Crates cum Stoicis, & Cynicis, abiecto sciendi studio . Vnam virtutis moralis, appetitus ita scibili regendi, & vj-tar midiotae curam habuit: Plato his omnibus multo altius conscendit, & ad Euangelij consilium ac finem , pro Pius uni rei nempe diuinorum contemplationi se addixit Concupiscentiae seu voluntatis, Divini amoris flammae accendendae Causa.
Ac subinde , ut ex eodem Bonaventura, hoc egregium addam; cum Scrip. Sacrae soleant distingui tres sensius :Vnus ad literam, qui res ut sunt, & se habent explanat; alter ad itiores fornvandos , qui agenda & fugienda docear; & 3.l Anagogicus , qui affectum accendat, & rapiat ad diuina, & dum in corpore degimus, nos coeli tum mcietati assuefaciat. Certum est hanc tripartitam Scripturae interpretaticiliena inductae Philosophorum diuisioni satis apposite respondere : sicut interpretatio ad litteram
Aristotelicae Philo phiae, Moralis Socraticae , & Stoica consentit, ita Anagogica qua praestant D. Dionysius,
Nazianzenus, Maximus Augustinus,& antiqui ac recentea Mystici cnm Platone conueniunt. Haru Platoni simi paucis explicata ratio, ao aliorum
Philo phorum Scholis, & sententiis aperte satis distin cta , loco esse potest . validae nostri Authoris Apologiae. Nam procul semovet iniquum illud quo grauatur praeiudicium t habet aliquid Platoni simile, Ergo in totum abiis
ciendus est; quae consecutio Nolo enarrare quae in illa ac cusandi, aut damnandi ratione, absurda & impia existant, ea enim per se satis manifestae sunt discrimine styli&me
a rhodi Platonis caeteroriun I hilosophorum institu'
123쪽
ex Piatone asseruntur, Seripturast Patinus consentanea esse.
NVNe semoto hoc prae inlicio , Ut potIus errore, πι-dendiam est, an a grauitate & mente Platonis recedant , quae eius miore, & stylo fucata carpuntur, & quasis ne siensia, ac mente soni grandi eloquentia traducuntur. Ego contra censeo , nihil laci, nihil vacui inesse, imo in recessu plus habere, quam fronte & stylo praeferat. omina ia consentire, selecta verba, grandes Sententias; ex Augustino , aliisque Patribus grauioribus & Philosophis haustas 3 Quid enim illo libertatis nostrae Deo ortae, & in illud redeuntis progressu stripsit, quod D. August.& D. Thom. fecunda secundae quaest. 8 r. non sit Complexus etymologia Religionis a religando dictae 3 Quod Ioannes r. c. Euangelij non asseruerit, cam omne in Deo creaturas extitisse, & in eo vitam fisisse, seu ut alij loquuntur , & ipse D. Thomas, creatricem esse tiam pQi md additur visionem beatam reditum esse ad Deum ,
α quamdam in Diuinam naturam transformationem, vera mens est & sententia Apostoli,cum dicit nos progressos a claritate in eiaritatem, in eamdem transfr--εri ima nam Mnrisam a Domini Spiritia 2 Ita enim ita diuinam sortem transcripti, unias cum Deo Spintias euadimus 3 & in hae plenitudine constituti cum Propheta e clamamus , quid mihi est in caelo γ-to, &c. Cert nihil in hisismodi mysterici libertatis carpit Theophilus , quod ex Scriptura & SS. PP. haustum non sit. Neque alia ratione refellit, quam qubd Ioannes Gerson id genus dicta in Rusbochio reprehendat duplici Epistola ad Bartholomaeum Carthusianum. Sed stire poterat ex Bellarmino de Scriptoribus Ecclesiasticis, Rusbochium desensum Risse a Dionysio Carthusiano. rerum spiritualium peritissimo: obseruare autem debuerat,quod prudentissimὸ addit idem Bellarminus, id se litum accide re Scriptoribus de mystica Theologia, ut eorum dicta obnoxia taxc araeu ita ut reprinendantur a multis idca
124쪽
pluribus vindicentur; quia non eodem sensu omnes interpretantur. Neque quod adiungit Theophilus vitio Vertendum est, pleraque Riasbochi j verba usurpata: nec
verius est omnibus displicuisse Rustochium, eo saltem nomine quod de re, quae dilucide tradi poterat, adeo tinplex ἡ , &per ambages disserit erit. Qua enim ratione dici poten, omnibus displicuisse, sua de Theologia my . ni castri bendi methodo, quam tot viri contemplationi R studiosissimi ante ipsum-ab eius obitu sint secuti Quos inter eminet Dionysius. Et illam secuti sunt D. Bernam duS, D. Bonaventura innumeris libris, Albertus Magnus de adhaerendo Deo, D. Therina,alijque ex eius Scho
Sed ad quid de re manifesta per tot ambages loqui Certὸ non agis aequum censorem dum allios teipse meliores , putas nihil experiri, quod tibi non sit obuium, de
Compertum. Neque altius contemplatione, & propius ad Deum assiirgere, nec ardentius diuinorum amore flagrare, nec quidquam degustare deliciarum coelestium tibi inconcessarum, aut alia loqui posse, quam quae tuis meditationibus sent tibi familiaria. Hoc perinde absilrdum quis esse non videat, ac si rudem rerum naturalium Contendas, non minus peritὸ de rebus Physicis, quam Aristotelem posse disserere,aut viatores qui per fidem & in aenigmate peregrinantur a Deo in corpore, posse de rebus diuinis beatarum mentium intelligentiam, & eloqueb- riam adaequare. Sane si Theophilus Mij que non illi dis- si iles, qui cum a limine Theologiam Mysticam salutarum, probὸ se nossent , vltrix faterentur, & prae se serrant, earum rerum ignorantiam, quae gustu sapida sapientia percipiuntur, & longissim Eexulant, a perstrepera& garrula disputatione : collatione autem eorum quos Deus huiusmodi donis dignatur, & per varios orationix gradus ad se prouesit reputaretu se pueros,idiotas, & aballis maximo distare interuallo. Non reputo me huiusmodi diuina quae patiuntur & dm ntur puriores animae, altius Τheopnilo penetrasse. Hoc tantum dissesimus, quod ignorantiam meam Vltro ag- moscam , ille hoc vitium mecum sibi commune, altero
' fingulari. & grauiori cumulet, nempe nimia siui fiducia, &temeritate dantiundi, quae non capiat. Mihi contIλ,
125쪽
si quandoque contingat huiusinodi aut hores legere, imitor Socratem, qui perlectis Hetacliti libris, modestissima
dixit, ex tilis intellexa, mιbs prorsus ad ιμπι ροι- aentur: sed mirabitiora censeo qua non evere. Sed
hanc Socratis modestiam & prudentiam non est quod sperem, te aut tui similes imitaturos , quae non solum sit-Pra vestrums captum , sed etiam vobis inexperta, commentitia censetis. Exemplo sit ille qui assiimpta persona& mutuatus nomen Carmelitae Burdegalensis Carmelum ipsiam idest montem visionis & contemplationis euerterenititur longo opere contraTheologiamMysticam scriptor supposititi uiri ratus esse S: commentitium more Tneophili quidquid non capit, aut non est expertus , qua re gula vix ulla esse potest, quae magis a Vero abducat. Exciderat pene memoria , unum quod ad lioc caput de Platoni silao pertinet. & uterque scriptor mire exagitat dictum de sapiente,&iusto, illi Deum qua finem ultimum ita intimum esse, ut cum a Deo in se illapso mouetur ,
a seipso molieri censeatur: nempe ubi Deus sibi in sedem& templum delegit ac consecrauit, ubi se illi fruendum dedit, in eumque immissiis est Spiritus Sanctus & illapsa
Trinitas, sic in Dei consiortium transit,&a Deo in se recepto, ut ultimo fine primoque principio mouetur, vel 'in ipsuin resertur, censeatur a seipso inoueri, vel ad se
Hoc dictum grauissimi erroris damnatur , cum tamen a sensia, & usu liripturae non absit. Quid enim sibi volunt illa verba Scripturae 3 omnia propteὰ electos , & illa Pauli alio loco ad fideles 3 Omma me a sent, vos autem Christi, ristus autem Dei. Si quid ad electos, vel ad Christum reseratur & pertineat, id iuris habent a Deo in se praesente. Sed cum non uno gradu Deus insit rebus,& nobiliori per gratiam illapsu, animas iustorum quam. Coelum ipsum innabitet, rursus humanitatem Chrisi, dignetur per unionem hypostaticam , augustiori quam electos praesentia, & tandem 4n ipsamet Diuinitate altiori & magis incomprehensa circumcessione inhabitet, hinc fit ut ad Deum omnia reserantur, siue nostra, siue Christi: eo tamen ordine , quem profundissimὸ de i. at Apostolus, quem sequitur Author, & immerito carpunt
Theophilus & Philadelphus, ut inferiora ad electos, isti ad
126쪽
Christum, Christus ad Deum rese tantur. Consenta lea
est igiturSctipturae verbis & sensui haec loquendi formula, Deum ut est finis & bonum electi, ita intimum electo, vi ipsi accenseatur, & beneficio Dei in se habitantis elenus sit finis omnium , cuius gratia conditus sit mundus & seria uetur. Nam ubῖ Deus se. primum illi fruendum dedit, ius habet utendi rebus omnibus, & illas ad se vi ad finem referendi. in
s TC Io TERTIA. Responsio ad alteram operis Theophili partem,' ad reliquaου Philadelphi censurra.
SUMMA veri bonique cranatio in eo maxime elucet,
quod non minus sanae gocttinae, quam virtutis ratio conuenientia constet, idest partium consensione, quae ad ossicium & ad rei incolumitatem pertineant. Si quae e rum desideretur, vel aliis repugnet, argumento est, rem boni verique rationem non esse consecutam.Hinc Autlaor& vindex sententiae de libertatis natura a nobis explicara , visitis est sibi illam immoto fundamento stabili isse, quod opportuna sit ac fere necessaria explicandis quaestionibus difficillimis de ilibertate Dei &nostra: unde Argumentum arripit validissimum , ab huiusimodi conuenientia libertatis explicatae cnm fidei dictatis. Nos inter explicandam libertatis notionem, huiusinodi harmoniam& conuenientiam attigimus libertatis Christi cum sua sanctitate, & libertatis increatae cum attributo immutabilitatis, posuimus autem principia quibus . conciliatur nostra libertas cum gratiae essicacia, & certa Dei praescientia. Verum hoc conuenientiae praesidium & Argumentum , quo inuicta est nostra de libertate sententia, nihil non: moliuntur uterque Author ut sibi vindicent, nobisque eri-Piant. Contendunt igitur hac notione libertatis, offundi ac densari tenebras rebus fidei, & a quaestionibus Theo- Iogicis non depelli. Id nos experiemur de quatuor con
trouersiis primum de libertate Christi, deinde de libertate
127쪽
increata, terrio de nostravi subest gratiae & auxilio Der. , x tandem ut subest praescientiae diuinae.
HANc primo loco apponimus Dissputationem. , quod iam rere profligata sit stupetiori Parte 3 Et deinde
viam munio tutissimam & certissimam ad reliquas, ut superiiὶς dicta mire confirmet, & cum dicendis Infra conciliet. Quid enim ad hanc concordiam libertatis cum praecepto paterno, seu impotentia ab illo dissentiendi & peccandi desideres, praeter ea quae'atuimus ad hunc nodum euincendum de duplici indifferentia absoluta & temper ta ordine finis, & de duplici genere mediorum , quae bertatem exercent Haec vero immota esse fundamenta , argumento est quod secunda Parte cap. s. ubi Theophilus hanc versat controuersiam , nihil afferat contra nostram concordiam & sententiam, nisi quae saperiori Pa te soluta sunt: vix ullus silperest nodus vindice dignus. At non ita seliciter agitur cum Theophilo , & iis qua non aliam libertatis rationem agnoscunt, quam in ablb-luta indifferentia constitutam, qua voluntas positis omnibus ad agendum necessariis possit agere dc non agere.
Et ne vel minimiIm huiusmodi indifferentiam laedat, aue coarctet, & Christo seruet, vix ulli rei parcit: praecepta tollit a si1bstantia actus & a circumstantiis: ita deinde timet libertati filij non solum ab imperio . sed a minimo nutu Patris, vela visione beata. ut non patiatur quidquam eorum, quaeliberε ac subindE meritorid peragit, sibi Patrem consulere, ut quid melius, ves indicare quid sibi gratius foret , aut si quid iusserit vel constituerit, non aliunda seruari libertatem, nisi quod permiserit si vellet gratiam ,
seu ex lutionem consiliorum , ac prae eptorum roga Fe,
pro sua reuerentia exaudiendus, & ipse ab huiusmodi .cationibus libete abstinuerit.
128쪽
De consibis Christo datis a Patre aterno. No N dicam, quot& quanta oporteat Theophilum.& recentiores absiarda deuorare, & comminisci, ut Christum libertate donent , qua potuit occupare praece-Pta, & petere ut sibi imponerentur, vel abstinere ab illorum dispensatione petenda. Sed ubi eb peruenere, & rem suam deduxerunt, quid tandem promouerunt Seruarunt ne libertatem Christo seae libertatis vindici Imbnouis illum , & grauioribus vinculis, & compedibus
implicuerunt.. Hoc enim postulato recentiores conuenio , vultis ne
Christum suo Incarnationis primo instanti, nouiise quid sibi opus esset , & apud se statuisse , aut a consiliis & praeeeptis distulisse dispensationis gratiam petendam ci m urgerent, & reipsa hoc ultimum elegisse, ut tora Vitalia setit, & ad singula momenta cum aliquod prae ceptum & consilium instaret, liberam electionem distulerit petendae aut recusandae dispensationis 3 Quid istorum Censes Christo conuenientius, & magis placuisse Cert8 quocumque coniugias praecipitia occurrunt.Si velis ignarum , & consilij inopem haesisse suspensum , quid potest dici alienum magis a Sapientia diuina increata si autem Velis primo instanti, quid sibi imposterum per totam viram , & singulis momentis faciendum esset statuisse, illum
Iibertate donas unico vitae suae momento, reliquis omnibus necessitati &seruituti addi is,tdm maximε, cstm ad mortem quaesitum, vitrb se obtulit satellitibus, damnatus ad crucem sententiae iudicis assensus est, in crucem age adus carnificum se crudelitati permittit. His vero Omnibus meruisse nostram redemptionem, qua ratione defendes, si inito consilio ab instanti conceptionis, nullius. Petendae dispensaraonis omnem sibi imposterum pa-xendi praecepto paterno abstulerit libertatem , ea tantum Potitus, tam consilium suscepit dei dispensatione nuIla' Petenda , quo momento, non morti proximus debuit ex-
, conseώ---π est , sed cum primum coepit, α
129쪽
desiit una cum libertate omne meritum Haec absurda pleraque alia, Vrgenteos, qui totam bertatem volunt in solidum indifferentia absoluta costire, quae D. Augult. diuina & praesaga mente occupauit cap. I s. de praeae Sanctorum. Nunquid mistuendum νίr ne
recredente atate , homo ille peccaret libero arb/tras ' An ideo in ια non liberae voluntas erat, ae non tantum ma os erat, quanto magis peccato se ira non poterat ρ Hivverbis parum se sollicitum monstrat illius indifferentiae ab lutae, cuius sine dubio militam deperibat Christo asinclitare increata, & praecepto paterno. Ad eam Vero indisserentiaria , disputationibus contra Pelagianos nunquam confugit Augustinus, licet ea sit usus contra Manichaeos, atque huius altissimi consilij causam aperuimus parte siuperiori lib. primi,quod indifferentia libertatis sit proprietas elsentia notior nostris experimentis , & idebiliam viget aduersus Manichaeos, qui liberun Parbitrium funditus tollebant: unde aposteriori concludit, malε n gare libertatem cuius proprietatem, seu indisserentiam experirentur. At contra Pelagianos, qui plus aequo libe-Tum arbitrium attollebant, de in absoluta indifferentia situm elle contendebant, alia expedit arma, & argumenta D. Augustinus r & obseruatum a nonnullis,ut libertarem nostram cum gratia dc praescientia diuina , & Christi libertatem cum praecepto paterno concitaret, nunquam iniecisse mentionem huiusmodi indisserentiae, quae recentioribus omnibus in his controuessiis prora est & puppistadeo diuersia abeunt via, ab illa quam D. August. 'nobia
aperuit, & primus calcauit. Hinc velim in antecessum agnoscat nonnullus Moderinnus se per fiammam imperitiam harum controuersiarum
s ne quid grauius dicamὶ scripsisse, nihil nobis seperesse
in his Disputationibus omni genere Argumentorum , 3c armorum destittitis, nisi conuitia quibus pugnemus . Ρrosecto authoritas D. Augustini. a vestro pugnandi genere, & a vestro sensu alienissimi, euersio praeceptorii n&consiliotiim ne Christi libellas,& subinde eius meristum ac nostra redemptio pereat, nihil contritij resipiunt
sed vim habent Argumentorum ineluctabilium, quae quit quis non sentir, nec capit, nescio quid sentiat; qui dum
mul it, sophistam agit, non tacer- Theologum. Vis
130쪽
derit ergo ille scriptor, quo loco sit reponendus, ciliri nos hiis Argumentis, aliisque propemodum infinitis nihilo debilioribus instructos, magna siri fiducia asserit, solis conuitiis nos secum agere & pugnare. Sed ad Theophilum redeamus: tria ex illo tota hae Disputatione de Christi libertate obseruo animaduersione digna, ε tribus dissicultatibus quibus liaec controuersia Continetur, unbm fugit de conliliis, seu de perfectione maiori sectanda, a duabus malε te expedit, & Argumenta quibus libertas Christi lacessitur E duobus capitibus repetita, unde existit impotentia Christi ad peccandum ,
seu dissentiendum Patri consulenti, aut praeeipienti, Dem-pὸ ab unione Hypostatica, & a visione & charitate beatifica , quae nullum vel minimum peccatum, aut desectum patiuntur, nullo modo soluit. De consiliis, seu de maiori persectione sectanda, in tetrecentiores acerrima est, & incredibili contentione partium desperata serE controuersia. Nam cum ex Theologis quadruplex persectionis gradus constituatur, primus omnium & infimus communis omnibus iustis, &necessatius ad salutem peccati grauis impatiens, quo charitas pereat, alter singularis hominibus sanctioris vitae, qui excludit praeter graues, leues etiam culpas studio & affectu admissas, Tertius Deiparae eximius, expers omnis peccati venialis ex surreptione; quartus denique omnium supremus, & beatis mentibus singularis, qui ex bonis propositis optimo semper adhaeret: ab isto gradu recentiores nonnulli, nihil dubitant Christum deijcete, eius Hibertatis seruandae causa, cui nullum serε locum relinquerent, si astringeretur optimo cuique. Fortὸ huius erat rententiae concionator ille mihi non omnino ignotus, cui
ut certa relatione scio, die Festo sancti I alij, abreptus laudandi aestu, huius generis quem vocat Theophilus D rixum amorem re blasphe istarum 'eurinem, in D. Thoriam , istud excidit, D. Ignatium ascito , & usurpato hoc insigni Ad maiorem Dei gloriam, ω sitis filiis ac
cietati relicto, quadam ratione sipta Christum assurexi se quod Christus plures actus elicuerit temperantiae . iustitiae & reliquarum virtutum, seu moralium , seu in sua rum , propria cuiusque honestate contentus, at D. Ign