장음표시 사용
151쪽
tamen comparatur ae iuδ , quia illi communicat suum obiectum, & transfert a stam possibilis ad statunc futuri & ita reddit subiectum libere volens , & operansi effectum. Et in eo modo se habendi active ad obiectum, consistit libertas , seu denominatio liberε volentis, quaei 'potest adesse, &abesse, non ratione actus , sed ratione
terminationis,& con notati contingentis. .
Ex eadem doctrina trahit ad suum & verum sensimi opinionem Caietani prima Parte quaest. I9. art. 3. ubi di stinguit duplicem actus liberi perfectionem, intensivani '
unam a stabiecto, extensivam alteram in ordine ad obis ..ctum : & haec non addit persectionem etiam extensiuὶ Deo, sed potius communicat aliis. Atque haec est mens Caietani ut explicat Ioan. a sancto Thom. Art. 6.Num.1 G. α eodem Att. Num. Ia. In eumdem sensum exilicat Suarem, quatenus tamen distinguit actum liberum a necessario , ex inadaequata explicatiune eiusdem actualita .:tis versus obiectum : quia non debet se necessario & ada Inuate explicare quoad omnem rationem. Hoc enim est,
mirabile, & eminentissimum in Deo, quod cum sit in se 'immutabilis & mutet omnia, habeat in se actum dc ope I ationem actualissimam; & tamen non sequatur effectus necessario, sed contingenter, quia se inadaequale explio cat :& haec explicatio ut sic loquar,non debet intelligi in ordine ad effectunt, ut effectus. sormalis , sed in ordine ad obiectum ,. quod cum summa independentia immutat,
Ex eodem autem principio eodem Art. Num. I 3. & pri. .ma conclusione a Num.1.probat libertatem Deo maxinia Intimam , & formalem , quia sita est in semis actualita- te & necessitate persectionis intensivae, quae habet vim immutandi obiectum , non quomodocumque , sed Vt ἰvolens: Ergo primo & per se dicit actum voluntatis Deci intimum, , connotat rem ad extra, vi illius voluntatis constitutam in ratione obiecti.
Ex quo deducit Num. I . illam habitudinem , sm relationem , quzm concipimus in volitione diuina ad reret . . connotatam, non esse constitutivam actus , sed potius
quid ad illum consequens: 'uia alias actus Dei immi nens, specificaretur sicut nostri ab ipi obiecto, cum ta r. lmen summam dc absolutam ab illo independentia i , bra
152쪽
habeat, & sibi subijciat: & ideo obseruat Num. 6. melius dici creaturam diuinae voluntati subijci, quana obijci tquia non comparatur ad illam ut obiectum antecedentet mouens , sed ut effictus consecutus. Et si dicatur obteiactum Volitum aut productum, hanc rationem partici- . pat ab ipso actu libero. de concludit,optimas & a priori esse has ex scriptura,& ex Theologis consecutiones , Ut psilm. I I. saluum ma Frit quoniam voluit me, &ex Iob primo, simi Dominopiacint i a factum est, homo est quia Deus vult: nam haec causalis 'exprimit actum Dei liberum, qui reuera est causa rerum, ratione ammae sitae actualitatis intrinsecae. Quare nullo modo admittendus est Valum, qui dicit in hac re .vix posses euitari circulum vitiosam : ita esset si voluntas diuina constitueretur liberὸ volens, per creaturam intrinsece terminantem eius actum, aut per productionem extrinsecam effectus temporalis. Sed praeter quod iam probatum est , libertatem Dei positam in sium tria independentia cum ἡominio in res; cssicaciter conia firmatur nostra sententia , & refellitur opinio Aureoli &VasqueΣ , ex hoc quod ut ipse fatetur, vix possit cultare circulum vitiosum in eodem genere causae, qui omnino libertatem & essicaciam diuinae Voluntatis euertit. Hoc aduerto ex eodem Art. s. Num. I. libertatem diuinam
Cum omnipotentia conuenire connotatione creaturae ut
obiecti, & effectus, cum hoc discrimine, quod omnipotentia respiciat creaturas in esse possibili, quae est denominatio necessaria, & ideo omnipotentia non est libera respectu possibilium, licet creatura possibilis sit illi in adaequata et voluntas autem libera est in ordine ad sita obieeha , quia transseta illa ad statum existentium, vel statuit ne' producantur.
HINO Capreolus loco citato, soluit Argumentum
dissicile Aureoli: omne volitum Volitione necessaria, eadem qua sinis necessario amatur, non est volitum li-
153쪽
bere sed necestario : Atqvi creatur e sunt volitae a Deo coodem actu necessario , quo fiam bonitatem amat: Erg31unt necessario 'olitae. Ad hoc Argumentum negat maiorem Capreolus,aut distinguit, amari necessario, si Volitio in se necessaria habeat etiam necessarium transitum in rem volitam: at cliuinum velle in se necessarium transire contingenter supra creaturam.
Sed contra instat Aureoliis: Transitus diuini velle sipra
creaturam non est contingens a fundamento, quod est . diuinum velle necessarium , neque a termino scilicet crea tura ; quia antequam producamr non est, ac proinde non est contingens. Ad hoc Negat secundam partem Argumenti Capreolust quia , inquit, futura 'dictimur contin-
sentia,licet non si ni, & res sunt contingentes , non quia abent aliquod esse . sed quia esse pol sunt, & non esse. Visiam est haec ex duobus profundissimis Thomistis col- Iigere, tum ad istam dissicultatem inexhaustam utcumque
illustrandam : Tum ut comprobarem, quae Ioan . a Sancto Τhom. subtilissimὸ excogitauit, contineri nostris dua-hus obseruarionibus , & vix posse diuinam libertatem explicari, nisi ad independentiam confugiamus, in qua libertatis rationem constituimus. Atque ex illa praeter relatas disserentias inter nostram & diuinam libertatem , tres alias summὸ notandas deducimus. Prirham alio loco explicuimus, quae in laoc est posita, quod cum diuina libertas a bonis omnibus creatis sit sum independens, nee ab illis specificari, vel etiam allici Possit, a sola bonitate increata perficiatur: non astrinotad meliora, &conuenientiora opera sectanda, quandoquidem nihil consert ad eiul persectionem , quaecumque
honitas creata maior. Vnde fit quaecumque Deus eli-pir. & ad stam bonitatem reseri , eo ipso evadere opti-mm. ' . . ' Hilico itur freundum discrimen , quod nostrae liberta-' iis vera indifferentia, egeat temperamento ex sybordi 'atione ad finem assequendum & fruendum : quia e multis quae rario proponit quaedam iuuant, alia noceiar, & ex iliis quae sunt honesta & utilia, unum prae alio potest magis conserre: sed ad Dei persectionem aut licitatem, quaecumque bona creata quamlibet Inaequalia, perinde se' habent ex summa illa independentia, vije oritur abii-
154쪽
luta, & par .ad haec omnia diuitiae voluntatis indisseren
Tertium discrimen addit Ioan . a Sancto Thoma. ari f. num. I . quod cum omnia bona creata sint indifferentia Deo, non opus habeat ad illorum electionem unius prae alio, sicut nos iudicio practico aut imperio : sed sussiciat cognitio per scientiam simplicis intelligentiae, quae,ut inquit Sanctus Doctot quaest. prima de potentia art. s. ad undecimnm, omnium quae Deus potest, habet rationes quasi excogitatas, & motiva praesentia: & ut inquit S. Doctor, eodem Art. ad I optima ratio qua Deus omnia facit eis sua bonitas & sapientia, quae' manerent
etiamsi alio vel alio modo facerent: & ad 1 si addit, illussi quod facit Deus esse optimum per ordinein ad suam bonitatem : &ideo quidquid aliud est ordinabile ad eius bonitatem , est optimum secundum ordinem suae sapientiae Et si quaeras a quo iudicio m gis determinetur Deus E pl
ribus motivis aequaliter propositis, Respondet ex mera sua voluntate, seu Ut loquitur Apollotus, Ephes. I. secvn- .dus consilium voluntatis suae, quia cum comprehendae omnes rationes, non indiget consilio repetito a re creata eligenda; sed tota ratio verthur in Voluntatem, quae Omnibus motiuis comprehensis, se ipsam determinat. Et hoc cerium censet de voluntate diuina, quod asib negat de creata,& tenent Recentiores le duobus bonis aequalibus aequaliter propositis , posse sine nouo motiuo , aut iudicio , quod libuerit eligere, idque ratione summae actualitatis, qua non potest sicut nos debemus ab ipsis obiectis determinari. Haec lassiciant de dissicultate insupera bili.
De Libertate creata vi subesZ Dei praescisntia
st motioni IN ut crvis nostrae sententiae de libertatis natura praesic dium comparauimus a creata libertate Ch risti, & im , creata Dei, unde illi ruinam Theophilus moliebatur. Sec
graua . nobis putat impendere Periculum a praede itiκx
155쪽
aribus aeternis , de motionibus externis; quibus ditio voluntatem alligam i , aut lubi j cimus absque scientiae iraediae benesi io, censet aios fianditias libertatem tollere. At que hoc est praecipuum nostrae disputationis caput, magis Sam duo superiora inter nos controuersiam. De libertate: hristi & Dei, multis conuenimus : at de nostra Ut prae-ι scientiae decreto Dei, & motioni subest, non alia re consentimus, nisi iis quae salua fide negari, aut in dubium re uocari nequeunt. Quidquid Deus ab aeterno statuerit,
aut quacumque ratione nostras praeuiderit operationes, Vel ex t mnore iuuerit, necesIe est incolumem elle voluntatis libertatem, & cum Dei praescientia & concursu conuenge. Qita vero ratione haec concorgia fiat, internos stamus omnino discordes i Thom istae volunt fieri in sublimibias, vi omni protentiae diuinae: Recentiores contendunt Cmnipotentissimam virtutem libertati exitialem, & sola scientia media poste sub diuina prouidentia seruari. PARAGRAPH Vs PRIMUS
Singularis opinio Ludovici a Dola.
INTER has extremas sententias, mediam & tertiam statuit Ludovicus a Dola ex Familia CapucinorumTheolo .gus Sequantis crat libro in hanc rem scirpto, damnat prae- determinatione Physicam. & sicientiam mediam;vnde docet nostram libertatem,&Dei sanctitatem, non posse stare nisi cum Durando,&Aureolo concursum simultaneum Dea in nostras actiones liberas negemus. Nam ut Thesium de hoc Argumento editarum septima ait, assertores sicientiae mediae demo nstrare essicaciter, opinionem asterentium Deum Physicὰ determinare voluntatem nostram, & comcurrere cum illa influxu indistincto & simultaneo , ad quaseumque actiones bonas aut malas, plurimum laborare, in aluanda libertate nostra& diuina sanctitate: vicissim ait Thesi octaua Praedeterminantes bene attendere stante principio de concurm simultaneo, quod est com- 'mune omnium concurrentium impossibile esse Deum voluntati cooperaturum explorare, expectare & conssilere
uisitatem crearam, & praeuidere quid sit o Peratur a.
156쪽
fi decernat concurrere ad ipsam operationem,eo quod a te decretuiri concurrendi, Voluntas creata non appareat
Deo , nisi qualis est ex se, secundum ipsos rimnino imp tens ad operandum: nec reperire hactensis potuerunt, quid sit illud , ad quod attendens Deus cognoscat & decernat exhibendum nunc esse, nec prius, nes posterius ,
concursum creatae voluntati operaturae, eumque determinatum huius potius quam illius speciei ; quamuis confugerint alij ad determinationem voluntatis formalem aut virtualem, alij ad ipsius propensionem,aut ad genersecam rationem actionis ι alij quid voluntas esset operatura, si se sola esset assiua, alij denique ad alios dicendi m
His exThesibus delibatis,Theophilus opinionis huiud n
uenticulae impugnationem aggreditur cap. s. graui querimonia , & mirari se ait, quorsum author scripserit, cardianem controuersiae inter Praemotionis & scientiae mediae assertores , in eo verti , ut amoueatur ab utrisque concursiis simultaneus, ad nostras actiones necessarius et
quasi pax interutrasque sit futura, si ab illo principio de
Concursu Dei, mutuo consensu recederent.
Verum Theoph. non capit mentem illius Theologi . Neque reuera carri quod purgat , quasi putet nostrae libertati repugnare concursum simultaneum: neque illud 'obiwit, sed aliud insuperabile Argumentum , non posse scilicet constitui ab assertoribus scientiae conditionatae, medium quo eius certitudo nitatur : & probat euidented enumeratione, & resutatione nouem dissidentium opinionum de hac re: & omissis pluribus aliis, quae infra explicabimus, profecto discordes Aduersariorum sententia dc confuta voces, ostendunt insuperabilem esse dissicultatem, in obiecto huius scientiae statuendo. Et stupendum mihi videtur, illud quod prae aliis suscepit defendendum Aduersarius, nempe Deum praescire futuras sub conditi ne operationes, ex indictione rei omnino chi inericis. aut repugnantis, quid scilicet ea conditione posita, factura esset voluntas,si sela posset agere sine ulla dependentia a Deo coagente. SanE si ed angustiarum compellamus. Aduersarios,ut scientiae mediae asylum quaerant, in ea conditione conficta, quid factura esset creatura fi nullus Deum
adesset, qui iuuare posset, aut quo ipsa egeret, immerit ri tul
157쪽
ariit Catterius, nos ad scientiam mediam impugnandam,
Alis coni liis potib agere, de quo aliquid mox .dice
Sed ad Ludovicum redeamus cuius opinionem toto illo capite exagitat Theophilus & pro ibat non carere periculo erroris communi suffragio Scholasticorum, hucis latAreferta Num quinto ad via declinum. Addit loca SS. PP. Sed non illi assentior, cdm ait, in eo positum esse errore Pelagi j, quod concursum simultaneum negauerit: nam
quidquid sit de illius senis, cum primum a fide defecit. Certum est progressu disputationum cum D. Augustino ,
agnouisse auxilium cooperans, imo & gratiam cooperari. tem , & totam controuersiam eo deductam , an esset moralisia veI Physice movens. Sed stipersedeo ab hac con-erouersia, quam ipse prosequitur a Num. ra. ad I 6. Affert autem Plailqsophorum testimonia, inter quos refert Aristotelem , quem ex Guillielmo Parisiensi, & Lessio , dicit negasse concursum simultaneum. Id vero omnino falsium est, cum ex praevio deducat nos ad Dei existentiam ut primi essicientis immoti. Α Num. Eo. Argumentis agita ratione repetitis, quorum efficacissi inum est illud ad hominem, neque enim ausus est negare concursim Dei ad omne genus actionum , sed tantum liberarum: sed immeritu eas ab huiuia modi lege eximit, cui subi jcit necessarias: tum quia causa huiusmodi indigentiae & dependentiae a Deo influente ,est ratio entis participati perinde communis actionibus liberis,ac necessariis aliisque rebus creatiis. Deinde non potest voluntati huiusmodi independentiae ius conuenire nisi hoc nomine, quod habeat virtutem integram, plenam , immedia am ad eliciendas suas operationes; quae proinde non egeat ope aliena: Atqui voluntas libera non est efficatior seipsa, ut elicit actus necessarios & indeliberatos, Vel aliis causis necessariis: Ergo si operationes liberae non egeant concursiI Dei, idem est de necessariis sta- ruendum. Idque verisimilius, tum quia sublimior est operatio libera quam necessaria cognitionis expers: tum quia causa necessaria est propior actioni, seu ad illam propensior 3c magis determinata, quam sit libera. Α Num. ad finem Vsque,t per plures numeros, & pa
Sinas , totu4 ςst in enodandis dissicultatibus, quae ursent
158쪽
Icien tram mediam: quibus eo arctius se implicat , quo magis enititur se exsolvere; ut plane videatur esse mus in Pice. Neque euitare potest grauissimum illud paradoxum, Deum si ex scientia media futurorum exploratrice , res futuras statuat, agere caeco modo, praesertim si huiusmodi scientia nitatur inspectione eorum quae actura esset, voluntas , si se sola ageret independenter a Deo. Et hoc'
sensu explicat alium modum , si per Deum non stet, ut agat , quod dupliciter potest intelligi: primo si voluntas nulla re egeat Deo, secundo si Deus nihil neget influxus, quem debeat conferre. Priori sensu hunc modum explicat, qui proinde coincidit curri primo, sed uterque chimeriuus est , omnino impossibilis, & indignus Deo. Vnde Ludovicus illud Argumentum ex triplici capita urget; primo quod suppositio illa non minus repugnet, quam ens creatum, esse improductum. Et licet ad disputationem admittantur suppositiones impossibiles per locum extrinsecum, ut cum sublata risibilitate ab homine, manet essentia, & verε rationalis dicitur: huius generis est suppositio receptissima apud Theologos, an processio Spiritus sancti a Filio sit ita necessaria ad distinctionem utriusque per nae, ut ea sublata desinant esse duae. Est quidem suppositio impossibilis per locum extrinsecum, nempe a Spiratione activa, quae est proprietas Filii, non forma hypostatica, seu constitutiva personae s suppositio
autem voluntatis creatae independentis a Deo, &a seipsa
operativae, est primi generis impossibilium per locum intrinsecum. Deinde ea admissa, nulli usili esse potest, ut praeluceat diuinae voluntati, ad concurrendum cum nostra voluntate , nisi cum summa caecitate & ignorantia. Nam cum Deu inspicit voluntatem ex se quasi operantem . vel producit , ac praeuidet sub conditione eosdem numero &specie actus, vel diuersi generis: primum repugnat, s eundum inutile est ad praescientiatri , & prouidentiam di
uinam : Ergo huiusmodi cognitio festo esset possibilis) est
.a mnino indigna Deo. 1 Ad hoc Argumentum concedit, & negat Aduersarius tramque partem, & vult esse eiusdem speciei,aut diuersi generis . Sed primum apertὸ repugnat , nam voluntas
operativa ex se independenter a Deo, esset impeccabilis,
159쪽
rix Di s PUTATIO I. SECT. III. infinita r qui ergo fieri potest,ut conueniat iisdem nix ero & specie actibus, cum voluntate peccabili, & iri diga concursiis Dei, Si vero diuersi sint generis, & ordinis operationes, non magis inseruient ad prouidentiam diuinam, quam speculator , qui reserret Duci exercitus , non longo abesse agrum carduis & arbustis instar aciei ordinatis plenum , ut ex illo nuntio paret se perinde ad pugnam , ae's hostis accederet. duis credidisset eo pruriginem M Iicentiam ingeniorum deuenisse , aut ea vertigine circum gi potuisse, ut totum prouidentiae diuinae cardinem LCOnstituant in cognitione , nescio qua exploratrice , Vel actionis chimeticae eliciendae a creatura , si esset Deus e
aut quod perinde est, si se la posset agere independens Deo, seu si per Deum non stet, quod nihil posset ad illam
Operationem conferre di seu quoa aliud non minus graue abirdum est a Theoph. vorandum , Num. 3s. Deum πι- dere operationes suturas sub conditione, ac proinde omni causalitate ad existentiam necessaria iam exercita, null* t men a se concuris adhibito , seu quod non minus gravo est , scientiam illam conditio natam niti ut medio, in tentione virtuali, quae nec sit nuda potentia , nec OP . ratio formalis, sed quid medium ab hoc utroque extre
Singularis opinia Tleophili de scientia media
refellitur. F Tribus sententiis initio huius Paragraphi relatis ἀ
duas expendimus, nempe mediam & ungularem Ludovici, quae ab actibus nostris liberis immediatum Dei concursiam semouet,& alteram extremam, quae huiuς modi concursum in nostras operationes sicientia medix sulcit. I tramque impugnauimus eodem serὸ Argumento : quamuis enim in s ciem plurimum dissideant, ii, idem tamen videntur noc incohamodum delabi, quodens per participationem eximant a dependentia entis peressentiam. Id de Ludovici opinione euidentius probatum est, quam ut sit opus repeteIe : non miniu Vertum est
160쪽
DE LiBERT. sVMEcTA PRAESCIENTIAE. de sententia Recentiorum . ea saltem ratione qua deseri-ditur a Theophilo Num. 18. ubi statuit suppositionem Voluntatis praevisae se sola operantis, ex qua veritas nata Catur conditionata , quae Deum latere nequeat, & quarsit tanti momenti, ut ex illa, id est , ex praeuisione actus futuri independenter a concursu Dei , tota dependeat Prouidentiae diuinae oeconomia , seu de rebus naturalis ordinis , seu supernaturalis statuat. Et ne imprudenti,aut minus cogitanti credas tam grande absurdum excidisse, illud repetit eodem capite responsione ad secundum Num. 3 s. ubi ita habet, operatio crea-- a non antecedit aritis, re reipsa concurseum riminum ,sea sentum conritionale, quatenus antd concursum Dea exhibitum actu, obsicitur Quino intelleresi operatio Doluntatas cre ta, tanquam exoritura ab ea ,si . a volunιαι sola sed posset agere. Ea autem antecesso conitionalis , qυia non extrahit rem . statu nihili, non ex rit concursim Quinum
de facta exhιbitum ; μυρ nec rei tantum possibilis conritia AE posita, extrahit reipsa actionem e flatu mera psibιΓω- sit. Sed quod pectat adessendi actualitatem , amo condition liter θtura, aque es nihil, ae ea qua est mere possibilis
pro qua nullus Dei concursus actuatis exigitur. His omnibus duo oppono : priino, quod inserebam contra communem sententiam, eam veritatem, suturi conditionati, a qua pendet tota prouidentia diuina, a solutam esse, & omnino independentem a quocumque Dei concursu etiam praeut . Nam si praeuideatur Dei concursus sicut causae, non supponit voluntas agere sesela. Id verb tapientes iudicent an excusari possit impietatis, Dei prouidentiam dependere a re omnino a se ita- dependenti. Aliud apertius absurdum ex illa Respongone est insinuatum inserti, quod nunc urgeo. Vel vis futurum conditionatum esse . & cognosci tantum intra statum rerum possibilium , & de illis idem statuendum; vel sutura huiusmodi vis cognosci ut habent plus actualitatis quam possibilia 3 Quodcumque dixeris absurdum est & impium , dari veritatem, cognosci existentiam quasi conditionat δ exercitam de suturo nypothetico , independenter a causa prima, & ab eius influxu : Ergo admitti neutra pars huius responsionis potest. Minor quoad pri