장음표시 사용
171쪽
impotentiam admittendi quodcumque peccati Fenus, idque in sensu diuisio: praedcterini natio ad adsum , dat tantum potentiam huiusmodi, extrinsecam in sensit composito , & in ordine ad unicuiu actum. His de calusis merito dicitur una Praedeterminatio iacultatis, altera actus : ex qua differentia inuincibile elicitur Argumentum pro libertate voluntatis sub Praemotione ad lactum; quand quidem non aufertur per ipsam praedeterminationem secultatis; quamvis videatur inducoso maiorem necessiis ratem , saltem quoad immobilitatem in bono. Hanc disputationem claudo contradictione 38. non
esse amplectendam opinionem , quae pro libertate stat Contra praedeterminationem physicam , quia mira sit eius Lacilitas. Multis dictum illud impetitur , quasi nequeat opinio esse facilior captu, nisi sit verior. Id non coric deret Aristoteles , qui admittit opiniones falsas, veris
interdum probabiliores in speciem. Sea quidquid sit,
quam hactenus explicuimus, opinio, id retiera habet, quod stiae vindicat' Eugenius . miram facilitatem, talem in scholae Palestra, qualem Astetici Paues'Vindicant orationi mentali ad sanctitatis studium. Ea docent nihil suauius, nihil subinde facilius , quandoquidem omne ad salutem difficultatem demulcendo vincit; dissicith tamen adiri & comparari potest : sed ubi ea fiteris instru ctus, & donatus, vix quidquam tuis votis & conatibus obsistet. Ita de explicata notione libertatis sentiendi :neque dissenties, erudite Lector, si hanc DisInitationem attentὸ peruolueris. Eius namque progressu , agnosces
naturam libertatis ex altissimo puteo multo labore eruit
sed ubi illam assecutus fueris , difficillimas Theologiae Quaestiones, ac pene desperatas, facilE solues. Non ita
tamen sium sugemis ut meo, iudiciq fidam, nisi ilium
172쪽
I R quidam eruditus, & pius . siuaeque professionis studiosissimus , lecta Apolo
gia editionis Cracouiensis , contra Petrum Avalle clausa,praeter multa,de qui
bus siumma prudentia & charitate, pro
communi causa monitum voluit autno-
Tem. hoc praecipuum fui cui me accingo, ut de scientia' media Disputationem cum Ludovico Carterio initam, aedelibatam tantum , augerem Raesponsione ad libpum P. Francisci Annali , qui ex Authoribus Societatis vi- debatur accuratius hoc argumentum tractasse, uno libro quatuor disputationibus contento, & acrius urgere contra Scholam nostram Caluinismi calumniam a Theophi- Io & Carterio millies repetitam , & nulla verisimili ratio ne confirmatam. Eo lubentius amici consilio assensu g, sunt; quod is quem a me effagitabat labor , neque esset alienus ab instituto Apologiae, qua Familiae nostra: D- naam, & Scholae doctrinam pro virili defendo: nec ad modum dissicilis & arduus videretur, iis semel constitutis quae responsionibus ad Theophilum, pluribus demon - Rraui . quidquid controuersiarum est alicuius momenti, Recentiores inter & Scbolam nostram , ad tres ordines . pertinere, non dissimiles tribus , in quas aer diuidi solet , regionibus: nempe ad duas a priori , altamptas a principio primo & immediato & proximo probationum, , . quibus scientia media a suis assertoribus defendi. aut ab Aduersariis impugnari possit r& tertio ad locum a posteriori, ab absurdis& incommodis, quae illam adstruant, aut euertant. Controuersia in has partes diuisa, si quar-
ab auctoritate scripturae, & P erum, ruci.
173쪽
Plorum Societatis, de hoc argumento ungula cerner & expendere , & ad has tres aut quatuor sedes reuocare aluia nihil est omnint, eorum quae ingciatibus, infinitiv luminibus continentur, quod ad unum ex his tribus,
aut quatuor locis argumentorum , non referatur : Mubi suo quaeque loco reposueris , facile erit agnoscere, uid quodque horum virium habeat, quid sciciatiae meiae obesse , aut prodesse possit. Visum est igitur contra fortissimum Athletam experiri : & expendere; quae ille ar- umenta primum a priori ,. ex utroque principio imine-iato ,& proximo . deinde quae ex testi imoniis Scripturae R Patrum ; 3. quae a posteriori ex absurdis, pro se contra nos deprompserit, vel quae soluerit pro nostra sententi ha quatuor Scriptoribus quos refellit allata, vel quae afferri possunt. Atque hanc methodum & partitionem exactὸ seruabia
Inus,&eo diligenti examine rerum omnium, quae Vltr
citroque dicta sitiit, praeter lucem quaestioni grauissimae,
ae iuxta obsciarissimae, quam spero me allaturum , momenta rationum utrius ue partis aequa lance librabo. Illud praeterea commodum accedet , Ut experiamur, ,
'vana ne sit fides illius quod stripsi, de nostratum contro- aersiarum statu,rationes a priori stare omnes pro nostra sententia, si petere tantum a posteriori tria pro AdueP- , sariis' , insinuata a Carterio Argumenta laeta libertatis nostrae,sanctitatis Dei, Sc sublatae gratiae sufficientis, nisi ad asylum scientiae mediae confugiamus. CertE quantum sicuit ex Elenelio quatuor Disputationum, ex variis illarum, hinc inde carptim locis lectis &πx Epilogo, ae summa totius doctrinae ad calcem dispu- η rionum, apposita, coniicio meam fidem hac exercit xione Iiberandam. Non est dubium quin si asqua suppeteret demon stratio a priori, aut etiam probabilis argumentatio pr scientia media, ex aliquo illorum principio remoto, aut proximo, omissum iri ab acerrimo Scriptore, in 'λς q' illi prae carieris cordi est, in qua summam sibi
Posuit. At nullum video ex dif*utationum capitibus , aut attulis quo polliceatur, se ullo ex illis locis a priori sen-
174쪽
Capitulum aut Paragraphorum, Ac ubique per totum librum argumenta promitti, Sc urgeri ab illis tribus, a Car-rerio inclicatis locis, nec aliud extare nisi aliquo libri ali--yulo contineatur, quem nondum satis excussi, ut possem certo asserere Argumenta a priori, nec exhibita,nec
Si dicas librum hunc institutum iuxta respondentium leges , quae arguentium methodum sequi iubent; &nullum E quatuor, Auctoribus proposuisse aliquod Argumentum , quod non fuerit plane selutum. An igitur nu-iusmodi Scriptores , demonstrationes a priori omise-Tunt 3 Aut obiecerunt 3 Non est credibile omissas a viris, qui nullum grauius malum timebant, quam si cauta deessent, aut illius praeuaricatores aud1rent. Si obiectae sunt, non est dubium quin fuerint solutae, ac pro indovincet causa scientiae mediae, nihil laesi argumentis a priori , & multis a posteriori munita. Absit ut credam Argumenta a nostris proposita , Scriptorem cui respondemus dissimulassἡ: sed cum duplex Et genus solutionum, quas emcaci magis, quam eleganti verbo negatinas , & positivas possumus apsellare 1 negatiuae utcumque argumenta soluant, & saltem ostendatrirem probandam non conficere euidenter & necessario ;positivae verb falsi conuincant, ac subinde aduerta concit sonis euidenter veritatem demonstrent:si quas habuissent huius secundi generis responsiones ad nostra Argumenta, dignae sane erant, quae alicuius Capitis aut Paragraphi titulo significarentes, nec conueniebat communi & vulgari nomine' solutionum & responsionum negatiuarum contineri, quales adhiberi possune ad Argumenta, quii bus Trinitatis & Incarnationis altissima mysteria impugnantur. Quare sicientiae mediae ratio erit incomprehensa , perinde ac ipsa Trinitas ,& Incarnatio : sed negati DE tantum mluentur argumenta, quibus impetitur. Prima ergo huius disputationis parte expendamus vim arg
mentorum a Privri ei quatuor capitibu .
175쪽
SEC ΤΙΟ PRPMA. An argumenta, quae peti possunt in hίc controuersia ai priori, me iam scientiam conforment,
L I I s locis demonstratum est , quanti sit mo menti ad scientiae mediae praesidium yel excidium , α subinde ad prouidentiae diuinae constituendam oeco-Nomiam , quid sentias de ratione , qua creatur spossibiles Diuinus intellectus attingat, an ex cornprehen Mone essentiae diuinae vc causae rerum, sicut censet S. --ctor post Dionysium, & Augustinum, & sicut ips in lumen naturale demonstrat: an vi luminis infiniti an- tellectus, sine ullo medio, aut obiecto praeter extrinsecum creatum, ut opinatur Vasqueet; an ex suppositione possibilitatis, seu non repugnantiae creatu arum, V Ripiada & Orviedo nuper commenti sent , an ut Sua-XeZ Vult praeter omnipotentiae comprehensionem, cre ruras Deus attingat cognitione 'habita per essentiam ut medium incognitum,& vi vices obit speciei creaturarum. Fx his quatuor opinionibus veram paucis demonstraturi' sumus sententiam D. Thomae, ex qua idesumemu S pii mum Argumentum a priori, quo euidenter constabit , i Deum futura quaelibet contingentia cognoscere inessentia determinata per decretum,scientia media exclusa.
' Primum Argumentum a priori pro cognitione fu
turarum conditionatorum in decreto contra scientiam mediam , repetitum ex primo immediato principio cognitionis Diuina de rebus crese
SVARas disputaturus contra haereticos de praesentia vera Christi sub speciebu Sacrament uti & Pro bas
176쪽
veritate Catholica inducturus Patrum testimonia, distin guit duo genera locorum, ex illis quaedam vocat simplicia, quae praelantiam corporis Christi nudis & apertis verbis significant,sed obnoxia sunt cavillis luereticorum,& ea cor rumpunt interpretationibus metaphoricis: alia sunt multo validiora quae vocat argumentosia, quibus S S. PP. confirmant praesentiam corporis Chritti ex omnipotentia diuina, cui est facile , per miraculum panem in Christi corpus conuertere; vel a Mutheriis dissicilioribus Trinitatis , de Incarnationis Christi: haec postrema testimonia minus' patent calumniis haereticorum , quam quae nudis Verbis veritatem fidei efferunt. Mire placet haec distinctio, & ad rem nostram est a commodanda. Licet quaedam haberi possint loca ex Diuo Thoma, D. Aug.alii sique Patribus,quae ia speciem Aurant Aduersariis;verum si diligenter. inquitamus in principia dc, fundamenta doctrinae SS. Patrum , & D. Thomae , totus contextus apertissimὸ reclamat, & illud testimoniorum senus ; quod cum Suares voco loca argumentos .
A comentum primum ex D. Thoma desumptum,
V . a cognitione creaturarum 4n essentia di- i uina, ut in causa.
- Α RcvMgNτvM primum a priori si1b hac forma insti- -- A tuo. Ea scientiae futurorum, seu absolutorum, seu' conditionatorum ratio est instituenda, quae nihil repug- net,& consentanea sit principiis lumine naturali notis, de apud SS. PP. receptis, de cognitione diuina, reaturarum Feneratim, & maxime ut sunt in statin possibili, & quae ex illis principiis consequatur,sicut Grensio, & accessio sesen tiae limplicis intesigentiae: Atqui cognitio creaturarum , siue ab luth, siue conditionatE futurarum, in Decreto seclusii stientia media quae praeuenit Decreta Dei, sirmmδconsentanea & principiis cognitionis creaturarum possibilium, imo inde deducitur consecutione necessaria: Ergo cognitio futurorum in decreto est admittenda, semota
st,entia mςdia, consequentia evidens est si praemi sint
177쪽
Verae. Et prima quidem in consesso est apud omnes r -- ude tota controuersia posita est in probanda Minori, quatin ita evinco. Cognitio laturorum diuina in decreto consentanea est cognitioni possibilium, & inde deducitur neces lario, si haec habeatur ex comprehesiondessentiar,in qua 'videantur ut in fili causar Atqui nihil verius est, & receptius apud SS. Patres, nihil leuidentius lumine naturali, quam creaturas ita cogi sici debere & posse , ex compre- , hensione essentiae, nec aliud genus cognitionis superesse possibilium Deo dignum r Ergo nec alia est futuro a cognitio, nisi in decreto, seu quod est idem in omnipotentia Dei determinata per decretum. Minor est probanda fusius. Ea vero semel constituta &admissa, insequentia,& prima propositio probatur: tum quia sicut se habet essentia nuda,& omnipotentia ad creaturas possibiles, ita ad futuras eadem essentia detentana ea, &' omnipotentia applicata per decretum: tum quia 'scut ab essentia, ut participabili & imitabili per modum id eae , ereaturae habent suam non repugnantiam, ut sintentia participatione essentiae, dc ab omnipotentia sitne producibiles via causa essiciente, quae potest quidquid non repugnat, ita voluntas determinata per decretum eScax, aut permissiviunest c usia transitus a possibili ad . futurum, iuxta illud nisi voluisses, quomodo Tum denique, quia fundamentum & radix, cur possibi- Ila cognosci debeant in essentia ut in causa, nec aliud medium suppetat extra moera,est perfectio abseluta,&summa Dei independentia, quae non patitur illum suae cognitionis & volitionis ipecificationem haurire aliunde , quam a propria eslmatia, neque aliud habete obiectum 'form e , & immediatum cognitionis possibilium, quam
essentiam nude sumptam,&tiaturorum eandem essentiam deterivinatam, sicut volitionis, liberae bonitas increata.
178쪽
FT s i aliqua seperesset dubitatio, de consecutibne ne
cessaria a creaturis possibilibus in sola essentia ut causa cognitis, ad sutura abitura. vel condit nata in decreto Cogitoscenda ι eam plane abstrulerunt consilia Aduersario Arum , dc conatus,quia omnia sutaeque miscent, ut nostri sundamentum Argumenti labefactent. Nihil est quod Non sint ausi scribere, quod intentatum reliquerint Recentiorum plurimi,quorum Dux est Vasques post Nominales. Negant Deum cognoscere vllam creaturarum ex rhae Omnipotentiae comprehensione ι addunt communi Consensu Amicus, Recupitus, & alij, futilissimam rationem, effectum non cognosci ex causa nisi referatur relaetione transcendentali ad illum, qualis repugnat causis increatae; quasi causa vim habeat ducendi ad cognitionem effectus Natione huiusmodi relationis, &- non po- eius ratione continentiae, & connexionis necessariae, α dependentiae effectus ab ipsa, quae tria eo persectius: adiasiant D Eo , & euicumque causae, quo est prior & magis independetis a suo effectu. are Suates & Valentia auctoritate patrum,& ratio num escacia conuicti, admittunt cogmti em - Dei inessentia ex omnipotentiae comprehensione , sed addunt alteram immediatam creaturarum in seipsis. Ac proinde concessa prima prate nostrae Propositionis, quae adstruxit huiusmodi cognitisnem possibilium ex inspectione omni- Potentiae, negant alteram Propositionis partem, quκ hanc unicam in Deo agnostit creaturarum notitiam. Etticet diuersias ineant vias, eo tamen tendunt i salua sit scientia conditionatorum independens a stientia in de-
Quod attinet ad prioris lutionis & sententiae Auctores , nescio quid in illis mirer prius, aut certissima quae pre apud Patres, & omnium scientiarum principia in--ncuda negandi & cleuandi, aut paradoxa, & incredi
179쪽
hilia asserendi licentiam. Fidem facit Vasqueκ iudies8 etiam suorum: contendit D. Dionysium D. August. & D. Thomam , nihil habere quod faueat cognitioni possibi- 'huni inessentia ut in causa; cum tamen D. Thomas. Priri .mo contra gentes cap. 49. dc alibi saepius ex professo pro bet Deum cognoscere creaturas in essentia sua visa , & ad ifinem illius capitis addat hanc veritatem express h tradiatam a D. Dionysio cap. V. de diuinis nominibus, his ver bis, non serundum visionem se immittit, fe--ndum causa continentiam scit omnia, Sc infra, Diuma sepientia set .m cognoscens. scit omnia non solum ex seipse, ut interpretatur Vasqueet, Ied in se per cura m rerum omnium, ut loquitur, es uno eam complexu re--m omnium sientiam habet 3 alias non posset conclu- dere Dionysus, si sita notitia non cognosceret creaturas sseipsam cognoscendo, omnia nosse.D. August. ita exprese e docet hanc veritatem lib. 22. de Ciuit.2.cum ait edinis ocreamra in sei a decoloratior est,quam ciam in Dei Dientia vel 3n arte per quam facta ea cognoscitur, ut illis verbis excludat responsionem Vasqueet, quasi velit D. Augusti cognosci tantum essentiam creatricem. Dicit enim eo. si creaturam qua facta est. Unde Suares asserit UUsuem ει alior εω in Alium sensum trahunt SS. Patres ιinos ad arbitrium isterpretari, magis quam ad illorum mentem : ω Herice se valde demirari ait quanto anιμι conatu contendat Variquee Disputatione s. ωρ. s detortorquere D. nom. 3n suam sententiam, qui sene si ex. resa eius testimonia attendisser , omnem animi cona. um V ardorem deposuisset. Atque ut agnoscas uno contentionIs non veritatis stua dio, Vasquem sibi asciscere D. Thom. a patronum, placet utrivique dicta intra huiusce controuersiae ambitum conferre. D. Thomas, ubicumque hac de re agit, eam semper demonstrationem adhibet,effectus Omnes contenatos causa essiciente,in ea posse& ex illa cognosci,secundum 'vim & continentiam cauta :& inde subsiumit , Deum ut estens per essentiam , esse causam essicientem omnium rerum viiiuersalissimam, quoad omnes differentias, gradus, ac modos, ac proinde in Deo plenissimὸ contineri , de in eo elarissimὸ cogno*i
180쪽
si hoc principium neges , vel eludas solutione instianuata Recentiorum, cautam quamlibet persectam , non esse idoneam ad inducendam effectus cognitionem , nisitatione relationis, quae Deo desit , perinde posses asserere ineptam esse ad effectum producendum. Quid enim vetat , cur huiuscemodi relationi alliges vim potius manifestandi, quam producendi effectum : sane sicut productioniis, ita & cognitionis effectus a causa est, non ratione relationis, & dependentiae ab ipso, sed potius ratione continentiae & summae independentiae, qua cum si1-Pra omnes causas Deus emineat, non potest nisi per summam proterviam negari, quin omnipotentia Dei aeque si essicax ad cognitionem aut manifestationem, ac sit ad productionem. Nec aduertit vasques dum huiuscemodi voluntaria solutione nostriim Argumentum eludit , suam funditus euertere opinionem .Quod dubitet cognitionem lseu, quod idem est, secundum Vasquenil verbum mentis ; exprG-sorem cum re cognita habere similitudinem, quam causam cum suo effectu , maxime si sit superioris ordinis, re aequivoca, qualis est Deus: quandoquidem cognitio fit similitudine intellectus cum obiecto cognito baero igitur, an diuina mens & intellectio habeat similitudinem Cum creaturis necessariam , ad illas distinctε cognoscendas, necne Si dicas hoc secundum . incidis in errorem
Aureoli negantis Deum nosse creaturarum saltem materialium disteret alias: si primum assetas tuum Argumen-rum euertis. Nam si diuina intellectio licet increata, fatis superque similis est rebus creatis , ut illas attingari
qua ratione negas deesse diuinae naturae, & omnipotentiae similitudinem , seu continentiam , & connexionem cum rebus creatis,qua possit ut causa ducere in illarum distit cham cognitionem:minor enim ad hoc causae similitudo,
quam intellectus , & intellectionis ad suum obiectum Percipiendum sumit.
Praeterea D. Thomas adeo constans est in asserenda, Mursenda illa cognitione creaturarum in essentia visa, ut illi veritati astruat maximam Theolmiae partem.Ex infinitis conclusionibus inde deductis , paucas accipe, quibus ex aduerse habet semper Vasquem sibi reclamantem.