Sanctorum Augustini et Thomae. Vera et vna mens, de libertate humanâ, & gratiâ diuinâ, explicatur, & Scholae Thomisticae afferitur. Aduersus duos Theophili Raynaudi libros, altosque huius aetatis melioris notae theologos. Manductionis tertia pars dog

181쪽

vertat illud princimum receptissimuna, ex obiecto, &teluia gigni notitiam: hinc enim deducit - non possie a Deo cognosti creaturas nisi aliquid sit iunctum diuino intelle i,quo illas contineat: necesse est enim rem cognitam uniri intellectili, veluti marem staminae , illumque vel se ipsa, vel specie sui vicaria foecundare , vi ex hoc. Veluti connubio , nascatur proles similior patri seu o lecto formali, quam matri, id est, potentiae intellectiuae. Et cum mens nostra horreat cositare creaturam , quae nihil est, in Deum agere, vel illi suam speciein inserrei, tertium superest, ut essentia diuina ad creaturarum C gnitionem quatenus illas eminenter contineat, omnino necessaria sit. Quid ad haec Vasqueet, ut illud ineuitabile telum declinet & effugiat Negat principium ex Aristotea 'le & D. August. sumptum, quo semel emoto nutant fere omnes Theologiae partes. Argumento sint procenso Diuina Verbi , & visio beata quae principiis explicatis

nituntur. 3

D. Thom. cum Sinutustino docet Verbum'gigni a patre secundum natiirat hmilitudinem, & unitatem ex principio constituto, quia intellectus.Patris scecundus propria diuinitate, illam communicat Verbo ur termino pro ductionis est eiusdem naturae cum prinespio. Sed propius ad nostram disputationem : ex eodem principio suod nunc urgemus pro cognitione creaturaruna possibilium in essentia , & futurarum in decreto, deducit Verbum produci cognitione creaturarum , quia gigni tuta Patre intellectione sui perfecta,& necessaria, de comprehensiva naturae. Nam Filio nihil deest rerum, qua, nouit Pater , ac subinde generatur cognitione creaturarum. quae comprehensa natura & omnipotentia, nequeant non cognosci: At contra Vasques ex diuerso principio, con Wndit cognitionem creaturarum nullo modo pertinere ad Verbi generationem, quia procedit ex intellectione essentiae, quae nihil conducit acl cognitionem creaturarum:& unam alteri iungit accidentario de mera ut dicitur con-

Sed longe aeriores ex eodem dissidio nascuntur discepta tiones de Visione beata a capite ad calcem illius Tractatus. Nam cum Visio beata sit nobilissima intellectio, D Thomas ad illam instruit intellectum beati essentia diuina, vel specie

182쪽

wecie, ratione influxus obiecti, &lumine gloriae, ut vim natiuam roboret, aut potius attollat supra silana sortem,

di ad operationes diuinas. Haec duo distineta osticia van, ques permiscet, nec patitur speciem distingui a lumino gloriae, eodem errore, quod obiectum nihia conserat addi intellectionem. Sed cum Visio beata sis participatio . intellectionis increatae , ad illius totam similitudinem efformata, iisdem cum suo exemplari nititur principiis , ac proinde, sicut intellectio increata essentiam diuinam Iaabet, ut sui speciem expressam . & obieetiam formale

adaequatum: atque ex comprehensa essentia nude si1mpta cognoscit possibilia; ex eadem cum decreto cognita inspicit futura,eodem plane ordine, beatis mentibus ensentia diuina est species impressa & expressa , obiectum adaequatum Visionis beatae, in quo ut in causa creaturax cognoscat, in decreto futuras, eoque plures, quo clarius essentiam videt, vel altius penetrat omnipotentiam. Λtque hinc infert S. Doctor, non posse creaturas omnes possibiles comprehendi a beato , essentia incomprehensai quandoquidem tognitio , seu comprehensio e1sentiae Diatura esset ratio creaturarum comprehensionis.

Haec omnia negat Uasques,& impugnat sutilibus Argumentis, quale est istud quod magis ad rem nostram attinet, ncm posse a beato videri futura in decreto , inquit, est mera m em rationis. Quid Atheis , Mimpiis esse potest acceptius, quam quod obiicit Vasques,

Dei voluntatem , qua omnia constitui, & mutari clamant Scripturae, mero ente rationis constare Tanti est apud illos conuellere cognisionem rerum in essentia ut ii causa, in decreto, ut scientia media his euersis funda mentis astruatur. Si ita liceat arguere, actum est de fideo de tota scriptura, quae vim prouidentiae & rerum viai Mersi seriem.docet pendere a liberis decretis. ne quidquam conserant cognitioni diuinae de futuris, placet Vasques in mera entia rationis resoluere. Ex hac longa collatione multa ad nostram sententiam colligimus commoda. In primis manifestum est ex peria petuo inter D. Thomam & Vasquem dissidio, hanc rerum possibilium inessentia nuda, futurarum in essentia determinata per decretum cognitionem , esse immotum

Doctritiae Angelicae sundamentum , quod latissima Pa.

183쪽

teat, & ad infinitas pertineat quaestiones: ac proinde non posse in dubium reuocari, quin tota nutet S corruat eius doctrina. Secundo constat solidissimum esse principium cui nostra de cognitione quorumcumque futurorum in decreto sententia nititur: quod praeter argqmenta allata.' demonstro collatione doctrinae D. Thom. hac de re cum Opinione Vasqueet, de qua, si compares nostrae, agnosces verissimum esse, quod quidam serunt iudicium , quam Deo tribuit suturo tam conditionatorum notitiam exsolo lumine infinito sitie ullo medio, essev eo minias dignam esse imp6Πbilem ex miatis capitibus . obscurissimam, es in intelligibilem p ta graiis de cognitionai areatur μώ- , eandem inducere docuitatem, quam δε ae

obere supra experti μmus, qua ratione sit ἀ s necessa-λαν , ρο nullam dicat nouam perferitionem. Contra ve-- quam ex D. Thoma, constituimus futurorum noti etiam in essentia determinata, vel potentia applicata per decretum; si momenta rationum a priori expendantur :consentaneam esse principiis, de cognitione generatim , di speciatim de diuina receptis, persectissi illam esse, l' Deo dignam, solidis niti sundamentis, & facillimam cac . lPtu. Licet hae omnes differentiae peritiae sint doctioribus ex supradictis, libet tamen ad confirmandam nostram de- lmonstrationem paucis has tres differentias perstringe-

In primis ex recepta omnium Theologorum & Philo- lsophorum sententia, intellectio nequit fieri sine medio, nut incognito, quod vocant speciem intentionalem, aut lcognito, qualis est causa, quae virtute effectus continet, 'nisi ipsem obiectum adsit, seipso unitum intellectui: nullum ex his tribus mediis Vasques assignat intellectioni' diuinae de creaturis: Ergo ex illo capite est omnino impossibilis, quod nullum illi constituat ex his tribus mediis intellectui diuino iunctum. Nos omnium perfectissimum

damus nempe essentiam diuinam ut tribus modis continet omnes creaturas: Primb secundum esse eminentissi- mum, quo creata Omnia contineat,sicut numeri maiores,

infra se minores habent; & per comparationem ad esse. Dei , ut imitabilis per modum ideae, & emis per essen- ltiam, creaturae constituuntur verae, & a Deo habent suam possibilitatem, seu non repugnanuam, qua semel coram, i

184쪽

. PR. 1MvM PRINcIPIUM A PRIORI. I T .sti illa, cadunt sub omnipotentiam Dei, in qua secundo

continentur, ut effectus in causa essiciente. Et cum Deus sit causi essiciens intellectualis, ratiotae suae cognitiorus& verbi, praeliaber tertio res omnes, sicut artifex sua opera iuxta illud: caelos cn intellec .

Hanc sit btilissimam distinistionem memini me leg Ie apud Capreolum , quam tamen refert, ut ad primum Authorem,ad Bernardum de Gannaco , qui primus egregie defendit D. Thomam contra Godefredum , α Henricum a Gandauo : sed nihil Scriptorum eius, nec fere nomen extat nisi apud Capreolum , qui se pius cum laude citat, & egregia ex illo mutuatur, qualis est Astinctio explicata de triplici continentia rerum o trinium in Deo, quam Jamus ut medium cognitionis increatae de ocreaturis distin istissime habitae, ex comprehensione essentiae. Neque aliud requirit effectuum cognitio in causa, nisi continentiam inectus, connexionem mutuam , per λ- tam effectus dependentiam. Neque requiritur relatio, aut similitudo cum obiecto,caus e quamvrgentVasques,& alij nisi obieetum sit formale & specificativum intellectionis,

cuius generis non sunt creaturae, quae ad intellectum di- uinum comparantur, ut obiectum pure materiale. Imo

ex hoc capite demonstratum est repugnare opinionem Vasqucs de cognitione diuina creaturarum: quia minus habet similitudinis cum. creaturis , dc plus tamen requirit, quam sit necesse causae, ut effectum producat, aut malaifestet. 'Deinde si compareς utramque sententiam , certum est D. Thomam constituere cognitionem creaturarum per fectissimam, habitam ex comprehensio ae omnipotentiae.&essentiae, uno simplici intuitu, sine discursu etiam viratuali, quo non tam cognoscit creaturas ex essentia, quam in essentia distinctissimὰ videt. Vasques autem tres distinguit cognitiones diuinas, primam essentiae compte hensivam, nulla cognita creatura, nisi forte confuse alteram creaturarum absolute, nullo respectu ad aliud, t&tiam utriusque extremi sine mutuo resipectu ; quia vix vllum inter illas constituit. Quis vero ita de Deo credat, quae de nobis nullam fidem habeant , comprehendi causas ;& effectus seorsim, vix cognitis , nisi confuse, cream turis , aut causis.

185쪽

Denique si has sententias comparamus, cellum est obscuris limam esse Vasques, & nostram captu facillimam. Ille enim perinde putat, se habete scientiam creaturatum possibilium, ad cognitionem essentiar, sicut scientiatrivisionis ad scientiam simplicis intelligentiar, nuda addita,

vel concepta noua perfectione: at non ita est; nam per scientiam simplicis intelligentiae , iuxta nostram sententiam cognoscit Deus quidquid continet Creaturarum , ratione eminentiae sui esse, , et omnipotentiae, vel idea-- rum; at iuxta Vasquem cognita dc comprehensa diuina . essentia, nullae cognoscuntur creaturae r Ergo cognitio

creaturarum , iuxta illius prinς pia, deberet addere ali- quam persectionem cognitioni essentiae, nullam tameni addit. His denique omnibus adiungo Amicum , Arrrubal: licet enim sint eiusdem opinionis cum Vasqueet, agnoscunt eamen in multis peccare ,& ubique petere principium. & dissicultati succumbere. Nam si quaeras a VasqueZ in quo et mam medio cognoscat Deus creaturas. Resipondet cognoscere in Verbo λ Si rursus: quaeras quid sit verbum, dicit' esse ipsam cognitionem : Ergo Deus cognoscit rem in sua - cognitione; quae est manifesta petitio principij. Deinde nihil elucet in verbo, seu specie expressa , seu actu secundo , quod actus primus,seu: species impressa non praecontineat: Λtqui iuxta Vasquem nihil habet Deus in actu primo quod pracontineat ita creaturas , ut sit ratio illas verbo repraesentalidi & cognoscendi: Ergo ex hoc capite sibi repu- at Vasqueet,ut obseruauit Arrubal.

Defenditur primum argumentum contra nouam opinionem Ripalia Omieri , ,

VI s v M est ergo aliis recentioribus , Vasquem non satis sciliciter egisse causam scientiae mcdiae, & quae illi appositisset fundamenta ruinam minari: ideo Ripalda ,

Omledo, & alii conantur nouis eam proaesidiis fulcire. Ne igitur cogantur admittere, quod Vnum V emus, creaturas cognosia in essentia, ut in causa praecontinentur est4

186쪽

commenti sunt quoddam omnipotentiae obiectum, quoὸ vocant conditionatum, re ipsa repugnans ut chy- marra, & alter Deus a Deo factibilis, si ab illiti tollas te- Pugnantiam, ad hoc ut fiant: hanc tamen chymaeram , vel diuinitatem nihil opus esse contineri in D co , sed denominari potentem illam producere, dummodo non repugnet: sicut inquiunt, potestas collata Sacerdoti ad remittenda peccata nulla praecontinet, & tamen ea posita conditione, quod sis aliquorum reus &te poeniteat , potestas per denominationem extrinsecam, ad illa fertur abolenda. Ita philosephantur de omnipotentia Dei, eiusque obiecto, quantum capere potui ex Prudentio de Incarnatione & Arturo de scientia Dei, qui latὸ referunt, & refellunt huius odi figmentum. Neque enim licuit, aut vi sium est tanti apud authores legere: & nunc etiam refero eo tantum consilio, ut agnoscat prudens Leitor , nihil non moliri, aut non sibi permittere recentiores ad haec nostra concutienda fundamenta, de cogni-

tione creaturarum in omnipotentia continente Ut causa,

quae munit iter ad suturorum cognitionem in decreto. Haec enim omnia eo animo conficta sant: sed reuera retulisse, refutasse est. In primis vellem mihi indicarent aliquod suae opinionis,& obiecti conditionati omnipotentiae vestigium apud SS. Patres, aut alicuius notaeScholasticos: certe nullum vn quam deprehendi. Adde exemplum a potestate Sacerdotis collata ad remittenda peccata, ea conditione, quoaquis admiserit, rem ipsam euertere, cui illustrandae imuentum est: latum enim est discrimen, inter conditionem peccati possibilis, aut admissi, collati ad potestatem Sacerdotis illud abseluendi, & creaturae possibilis ad Dei

omnipotentiam comparatae. Peccatum enim possibile , vel admissum, tantum abest ut pendeat a potentia Sacer dotiis , quin potius ipsa pendet a Peccato admisse , Vt a. conditione praeuia & necessaria, quam nequit, huiusnodi facultas ponere. At secus est de re subiectar creatura enim possibilis , non a se ipsa id habet, sed ut iam monui, ab e sentia Dei, ut a prima origine. Duplex enim est creaturae ad essentiam diuinam respectus, Ut vera, & bona νqua vera & possibilis refertur ad assentiam, cuius partici-Patione induit rationem entis possibilis, seu non repug-

187쪽

nantis r ut bona pendet ab omnipotentia , quae adiun voluntate mittit , praeter Veritatem , conserre bonitatem, a statu possibilis ad exit entium ordinem eductione facta, aut peragenda. Chimerae ergo sunt,& mera 1nsbmnia , huiusmodi conditio nata obiecta,quasi a se ipsis . nulla ope Omnipotentiae possibilia sint; neque in illa magis praecontineri oporteat , quam Peccam confitentium in Sacerdotis facultate ad remissionem peccatorum instituta. Mirum sane est,inquit Arturus, Deum ratione denominationis, a possibilitate creaturae etiam amobili, magis cum illa connecti, quim ratione continentiae, dc ex illa denominatione, posse magis Deum huiuscemodi creaturam cognoscere, quam comprehensione cauta qui distic inssime & plenissime contineatur. Plura idem ad die Author Argumenta: sed allata, aut nulla seruient ad buiushaodi figmentum explodendum. .

opinionem FX infiniris absiardis quae voranda mi Auctor;bus

duarum opinionum , quas hactenus refutauimus, plura Suares effiigit tertia opimone , quae praeter cognitionem diuinam creaturarum in essentia , ut in causa, addit

secundam ex eadem essentia, ut specie intelligibili creatu- Tarum : quia,inquit nihil. Deo denegandum est, quod ad perfectionem pertineat,quale estes etpeciem creaturarum, 'es eas continere non solum ut causam physicam, sed etiam ut imaginem intelligibilem, quae ducat ad illarum cognitionem in se ipsis. Verum ad hoc magis inuitum , quam sponte accessisse Suarem , facile est demonstrarer quia hie dicendi mo-- is, nec D. Thomae, nec veritati,nec ipsius Suaris principiis consentaneus est. Q od attinet adl D. Thomam, nullus potest citari locus, quo aliam cognitionem crea- Tarum doceat, quam in essentia. ut medio cognito: &hoc euidens est ex principiis eius: quia nullum intellectus

aut voluntatis actum adnuuit; quin sit magis Theolo-

DUenditur idem Argumentum co

188쪽

'cus, quam charitas, aut visio beatifica, quae diuinaeonitati & essemiae adhaerent,ut unico obiecto lpecificanti. Ee eo etiam vidimus confugita Suarem, dum opprimeretur difficultate in si1perabili actus liberi, quem non pii

etauit se posse concipere, aut tutari ut necessariam actualitatem,cum indisserentia ad volendam aut nolendam crea

turam, nisi coniugeret ad illud principium i quod actus liber & quilibet increatus, essentiam aut bonitatem diu,

nam respiceret ut obiectum sormale adaequatum; cre turas verb ut obiectum materialei cauo non hauriam specificationem. At vero apertἡ recedit ab illa veritate , si

asserat Deo id senus cognitionis futurorum in seipsis, ex essentia ut specie, seu medio incognito. Vel ergo deserenda est huiusmodi scientia, vel abij ciendum principium, quo diuinam libertaim tutatus est: id enim est euidentissime obiectiuri intellectionis specificativum, ad quod per se terminatur, nullo medio prius cognito , & ad cuius notitiam inducit species impressa vemedium incognitum: Atqui Suares vult ita comparari creaturas possibiles,aut futuras, ad diuinam cognitionem, media edentia, ut specie: a quo absurdo longe abest no-st a sententia. Nam species expressa diuinata cogmtionis, respondet essentiae diuinae unitae per summam identita rem, cum intellectu, qua ratione fungitur persectissime munere duplicis speciei impressae, quorum primo repraesentat immediate & formatissimὸ seipsam; & omnia quae Armaliter continet attributa, idque persectissima similitudine,seu potius identitate. Praeter illud genus m neris & restinctus , habet aliud comparata ad res creatauquarum cum sit causa easque eminenter ontineat,repra

sentat etiam, sed mediate, ut obiecta materialia cognota

i Ex qua declaratione constat quod cum tria cistinxec Minus media ad cognitionem, quorum primum est res ipsa iuncta intellectui, quam foecundat, ut oem ipso p xiant verbum simile obiecto .ut mari& patri in hac geneo statione; alierum medium sit res, praenabens obie m. aut impellactὸ ut esse s suam musam, si sit univom, aut superioris ordinis, aut ipsemet eausi continens emine ter effectum, tertium denique medium . ducibus explica

189쪽

semen, & instrumentum, institutum cum hoc esse diminuto , ut vices obeat obiem, 'vel absentis , vel minus intelligibilis. & illius similitudinem cognitione, sicut semen generatione naturam propaget ex tribus his medij s. a ques nullum admittit ad cognitionem, qua Deu sere creaturas cognoscat: Sua res omnia inducit in Deum nos tantum primum, & secundum asserimus necessarium a tertium vero excludimus yt unperfectum dc Deo repugnans. Hare omnia ipsa terminorum, seu mediorum interpretatione aperta iunt. Nam certum est Deum ad sui cognitionem habere essentiam unitam, ut speciem sui, quiae

est intime praesens, & intelligibilis: ad cognitionen

vero creaturarum unitam habere, ut creaturas eminen

ter continet, & habet rationem medij cogniti: 3e sub hoc duplici respectu species impressae, res, iidet species expressa, seu verbum, quod repraesentat & exprimit immediatὸ essentiam, & mediatὸ tes creatas. Ratio vero speciei ut est mere intentionalis, immediatὸ repraesentans creaturas, habet multos desectus, ut iam insinuauimus, nec esse intelligibile creaturarum, Deo conuenire potest, nisi ut habet adiunctam vim efiiciendi creaturas, quat nus Deus est causa intelligens omnium rerum effecti . Ex hac dissertatione agnoscet eruditus Lector, quam abras radices haec stoctrina D. Τhomae egerit, Patrum traditionem di omnium scientiarum principia eomplexa : αquam vani fiterint hactenus in ea conuellenda aduersati

Aum conatus.

Hinc etiam in antecessum responsum est ad praecipuam rartem Disputa ionum Patris Annati, qui singulis fereaaginis obhcit, sententiam de suturis in decreto cognitis,

esse nouum inuentum , commune Thomistis cum haere. vicis, ignotum antiquis maxime D. Aug. & D. Thomae. Δed ubi probauerit ulli ex Theologis, aut Patribus antea oniscam, & Molinam ,si Nominales excipiamus , n xam aut probatam iuisse allam creaturas quascumque, seu Uγssibiles, seu futuras cognoscendi rationem assertam Deo; quam in seipsb.tum concedam, nuperam esse & peric rosam nostratri sententiam. Sed mirum est, quod cum uec de cognitione creaturarum in Deo controuerfia,tanta

190쪽

mediam, nullo qui saltem occurrerit loco, fuisse ab Authore satis accurato, nec discustam, nec insinuatam. Se , dixi voluisse haerere vestigiis arguentium, qui nullam huius rei mentionem fecerunt, sitis de scientia media Disputationibus: quamquam ni fallor legerim alias apua Tvvisium obiter tantum visiam aut lectum, opinionem Nominalium ex Gabriele relatam refelli ; cui aliquod reponi videbatur fore maxime e re scientae mediae. Sed ais alia progrediamur.

Secunda classis Argumentorum priori ex priηcipiis

proximis cognitionis futurorum conditiona- natorum, seu de veritata illorum. OM Ni A sere Argumenta quae ad hoc caput pertinent , sicut ad primum , stant pro scientia futurorum in decreto, contra mediam scientiam:& nulla hacteianus legi apud illius Patronos, qui satis' putant folliciter secum agi, si nostra a priori petita ex vioque capite, id est, a principiis primis, aut proximis scientiae Dei soti uant negatiuE.

Instruitur Principium 'ecundum.

O DRAsorrv A paucis perstrinxi ex hoc capite Argu-I merita responsione nostra ad Carterium, quae possine omnia seb hac serma colligi. Scientia media Gla est aut si admittatur est omnino inutilis ad eos usiis, ad quos est inuenta; nisi futura conditionata contingentia & Iibera sint vera infallibiliter, ae proinde scibilia, & scita a Deo, idque habeant non set diri ante decretum, sed etiam prius ordine & natura quam sutura contingentia absolu- ea: Atqui nec vera sint cerib & infallibiliter, ac proinde nec scita a Deo ante decretum, vel si hoc gratis concedatur , non sunt prius vera & sciis, luun futura absol ar