장음표시 사용
191쪽
Ergo scientia media nulla est, aut est inutilis. Consequemtia & prima Propositio euidentes stant; tota controuersia est in secunda Propositione confirmanda, quam sic probo : Vel omnia futura sunt ante Decretum scita a Deo, de vera infallibiliter, vel nulla, vel conditionata, aut ab luta: primum dici nequit nec ultimum t Ergo secundum
Verum est: ac proinde nequeunt ante decretum, nec nisi in decreto cognosci. Qia od vero omnia sutura non sint certo vera,& scita ante decretum; probatur Argumento ad hominem , quia si, absoluta sint aequε ac conditionata certo Vera, & scita ante decretum nulla ratione pendent a cognitione futurorum conditionatorum: quod tamen negant passim Recentiores & potissiliastm Fonseca,qui fatetur ad incendasi dissicultates, quae passim emergebant de Praedestinatione& Prouidentia, excogitasse hanc conditionatorum M . absolutorum distinctam cognitionem, nempe ut scientia conditionatorum praeuia esset, & exploratrix ad absolutorum scientiam, Sc hoc etiam saepius sito libro fatetur P.
Annatus. Secunda pars Minoris probatur, nempe veri tatem certam & scitam a Deo ante decretum, non competere ut proprietatem conditionatis. Hanc enim verita
tem illis afferunt ex triplici cap. I. Quod sint propositi nes contradictorix, hoe erit, vel non erit, ae quolibet contingenti: ea verb lex est contradictoriarum communia ad propositiones de futuro, aut quolibet alio genere, Una determinatὸ si vera, altera aeterminate falsa. HOC enim commune est, ut propositionum proprietas sit, aut Veritas aut falsitas, sicut quantitatis aequalitas, Vel inaequa- i litas. Denique videtur euincere ratio ipsa futuri, quam
ita definiunt, futurum est imιd aliqsamsi habebis .
Mistentians, de hoc potissimum fundamento nititur P. Annatus, atque ex hac definitione quasi apud omnes recepta, soluit praecipua nostra Argumenta, capite 2. prima: ιDisputationis , 3c cal ite tertio quartae. Atqui hae' tres causae, seu probationes, pro Veritate futurorum conditionatorum, corruincunt communem esse suturis ab ialutis, quia ex illis formari potant propositiones contradictoriae, quarum cuilibet conueniet determinatiuε, falsitas aut veritas , illis etiam competit definitio futuri iquid ergo impedit, quin iure conditionatorum sauantur,
192쪽
SEcVNovM PRINCIPIVM A PRIORI. Issid est, veritas aut falsitas illis insit determinata , &a Deo
scita ante decretum, nullo scientiae mediae auxilio
Refoditur sententia Molina, ct ex illa Recentiο-
SI dicas eum Molina prius cognosci conditionata sutura in causis secundis ex illarum stipercomprehensione. quae potest in illis indeterminatis certam cognostere determinationem ad effectum, quod ius supercomprehensionis cum non habeat in suam voluntatem Deus,non Po- teli cognoscere antequam se determinet per decretum,inquam partem sit inclinatura , an conditionem suturi sie Purgatura, nec-ne, quod tamen pecesse esset, Vt sinurum , Conditionatum absolute cognoscatur a Deo. Addit etiam aliam rationem , cur Deus nequeat suae Voluntatis decretum nosse pro illo priori, quo potest liberὸ velle, aut nolle Creaturam: quia silvos actus liberos pro illo priori viἡeret, ante actualem determinationem, huiuscemodi visio proprij actus libertatem interimeret. Haec motiua sunt opinionis Molinae, non Argumentar& monstrant plurimum referre ad illius causam, conditionata prius esse scita, quam absbluta , Ut Agnoscit noster Author pagina 43 . sed utrique probandum est. rem ita se habere. Id quidem enititur conficere Molina duplici argumento insinuato, primb a priori, ex diffe- Tentia comprehensionis, & supercomprehensiohis , secundo a posteriori, & ab excidio libertatis diuinae, si videat suos actus liberos pro illo priori, quo suspensa concipitur voluntas, Sc indifferens ad velle aut nolle.. Sed facile est amoliri omnes illos obices , argumento ad hominem: Omne verum est scibile a Deo, &reipsa scitur: Atqui ex aduersariis hoc ipssi quod aliquod sit aliquando futurum, est scibile a Deo r Ergo reipsa scitur. Modo subsumitur : Atquil pro illo priori, quo concipimus voluntatem diuinam indifferentem ad velle & nolle quodcumque, unum: illorum est non minus futurum, quam quod de voluntate creata asitarunt esse futurum a
193쪽
Ergo nou minus est scitum a Deo. Rursus pe inde possunt sormari propositiones Contra dictoriae de suturis absolutis , ac de suturis conditionatis , ante omne decretum; & eum non sint minus Contradi- floriae Quam conditionatae, & aequὸ primo formabiles .imopritis, cum sint simpliciores priores compositis r Et go pro illo priori, perinde propositiones contradictoriae absolutae, erunt determinatὸ verae, ac conditio natae : futuris illis pro priori illo conuenit definitio futuri , quae estvnicum Argumentum a priori aduersariorum : Ergo ipsi et actibus liberis Dei potest silo modo lex contradi ctoriarum& definitio futuri competere; Ergo sicut λ- tura conditionata scita sint a Deo ante decretum , ita a soluta, sicut Deus nouit actus liberos creatae voluntatis ante ullam determinationem praesentem, & hoc ipsis quod ita erit, sic cognoscet actus suae voluntatis: At si h diduo admittantur,tuunt omnia scientiae mediae fundamenta : Ergo ipsamet aduersariorum principia euertunt sciem
Confirmatio eiusdem Argumenti disserentia fuituri contis entis , a praeteritis , prasenti- Ius , aut necessariis.
futura quaecumque contingentia conditionata , per inde ac absbluta, nec vera esse certo ante decretum diuinae voluntaris, nec sciri possie sine illo. Hoc vero emi citur ex ipsa natura Qturi: quae manifesta fiet collatione cum praesenti. & praeterito, cum possibili, & cum seturo necessario. Si contingens suturum comparemus cum praesenti, & quod perinde est, cum praeterito duobus differunt, quod ista habeant, vel iam nabuerint existen- , tiam,vt sic loquar exercitam, quae omnem indifferentiam tollat,& ita ad unum determinet, ut repugnet rem pra, teritam non Qisse, & praesentem non existere, at sutura reontingentia ante actualem determinationem, vel cau-
tirum omnium, versaltem alicuius, cui caeterae subor&
194쪽
nentur, nihil habet quod educat ab ordine possit bilium , S: tollat eius indifferentiam ad esse & non este. Deinde data determinatione alicuius causae secundae . ea potest impediri: Ergo ex primo capite habent quod non sint determinata sutura vera , & ex secundo quod non sine infallibiliter vera. Vnde Auctor cui respondemus laborat aperta petitione principi j passim toto opere, maximἡ Disputationis primae capite secundo, dum futura praesentibus aequat, quoad determinatum effectum , vel infallibilem Veritatem; ut putet eodem prorsus modo se habere iaturam etiam contingentem causam, ac praesentem aut prae
teritam. Sed praeter quod' huiusmodi paralogismi satis
refutantur ex prima comparatione futuri cum praesenti, ae praeterito, euidentior erit hallucinatio, si conaparentur causae liberae & contingentes cum necessariis: istae enim necessariam inferunt veritatem effectus suturi consecuti ex determinatione antecedenti naturali, ex qua constituitur v. g. necessitas huius diei ab orbe'& sole condito, ad quem iuxta praescriptum ipsi a Deo ordinem, consequuntur dies & temporum vices, quales experimur. At cum futura contingentia & libera non habeant huiusmodi determinationem antecedentem. & necessariam In suis causis, nulla ratione possunt ex illis sequi determinate futura.
Vnde est merus Paralogismus eiusdem Authoris argu mentatio pro veritate conditionatorum ante decretum Dei, ex comparatione causae necessariae ad liberam : qua ratione,inquit, se habet causa determinata ad essecluni absolute & conditio nate futurum . ita se habet causa libera ut est sui determinatiua r Atqui ex illa consequituretaehus determinatus , & hoc certo scitur a Deo ante decretum : ita ex causa sui determinatiua consequitur effectus certo futurus & scitus a'Deo. Mirum est sane a duo- tbus extremis adeo remotis . potuisse eundem effectum
deduci. Si valeat eiusmodi illatio , erum erit quidlibet ex quolibet fieri: a causa necessaria deducitur effectus necessario iuturus, quia non potest aliter, nec quidquam aliud agere e causa vero sui determinatiua potest utrumlibet, nec ex Aduersariis potest quidquam certi de illa statui, in
qumi partem insulibutur inclinat , donec secutus suerid i
195쪽
D1 s p UT A T I O II. SE C T. . I. dubium tollens sua praesentia essectus : &hunc s si silperis placet) aequabimus effectui ex causa determinata con
Vis nostrorum Argumentorum augetur tertia comparatione futuri contingentis, & liberi cum possibili, ad quod
maxime aceedit, & est inferius illo: quia omne fututum est possibile; non tamen e contra, omne possibile en suturum , nisi addatur determinatio ad existentiam aut Productionem , id vero sit cum causa indisserens ad utrumlibet, se determinat: Ergo ante illam causis determinationem suturum non est reuera futurum, nec certo qua tale est vile. Et ideo Aristoteles negauit de futuris contingentibus certam contradictoriarum legem esse, quae indubitata sit de praeteritis aut praesentibus, nempe alteram esse determinate veram , alteram determinate falsam. Vnde enim inesset huius odi contingentibus Non ex antecedenti determinatione causarum; quia nullam sup- lponimus, neque in Deo Praecedere, vel uno instanti es-fectus praesentiam : vel inerit certa veritas alteri parti ex consequenti determinatione esrectus , quia hoc ipso quod nunc actu Petrus conuertatur, aut peccet, aut sola actuali 'conuersione in actu posita, etiamsi nulla ad hoc praeces. 1erit in Deo, vel voluntate creata determinatio , verum lputant fuisse ab aeterno , hanc conuersionem futuram in- . fallibiliter, &ita notam a Deo ab aeterno, sicut ea semei lPosita, verum erit per totam aeternitatem fuisse peractam lhuius nodi conuersionem.
i Id vero probant ex sua futuri definitione, quod nihil est aliud quam aliquando contingere, rem hanere sitam existentiam; etiamsi quasi contingat casu, id est, nulla quoad hoc praecesserit determinatio in Deo . sed tantum praescientia: & adeo firmam putat hanc doctrinam P. Αnnatus capite z. citato, ut nihil possimus illi opponere,
'uantumuis nos excutiamus. Sed iam monuimus hanc nituri definitionem, unde depromuntur omnia responsa& argumenta, esse omnino voluntariam, gratis confictam , ignotam Aristoteli, dum praenotatam constitute disserentiam inter propositiones contradictorias de futuro contingenti & libero, aut praesenti, aut praeterito, quod pars altera istarum determinat E sit vera aut falsa, deserto scibilis, sucus contingentium: quae disserentia nuta
196쪽
esset, si ad notionem futuri nulla habenda esset ratio determinationis , aut inclinationis causae ad unam partem ssed omnibus per . totam aeternitatem causis, ad utrumlibet indifferentibus &suspensis, hoc ipso esset perinde futura ex suppositione, scuti ex eventu praesenti. Id vero Iongissime abest a mente Philo phi, & ab ipsa etiam veritate , ut sitis demonstrat collatio inita futuri contin-γgentis cum praesenti.
Et hanc placet illustrare ex Narario, qui triplicem causae contingentis statum ,& subinde futurum effectum distinguit , vel enim prorsus est indifferens ad viumlibet,
Vel frequentius unum essectum producit, vel rarius e ver bi gratia , aestate rariores sunt pluuiae , hyeme crebriores.
Si causa sit quasi in aequi)ibrio; squalem liberam voluntatem multi constituunt; ex vi illius status, nulla pars dici potest verε futura, nisi sub disiunctione: sicut cum dicimus alterum oculum esse ad visionem necestarium, non
tamen dextrum aut sinistrum; quia alteruter illorum se Rficir. Si vero cauta libera & contingens in unam partem magis inclinet, tum effectus verὶ potest dici futurus, veritate tamen fallibili: & hoc sensu admitti potest contra- dictoriarum de futuro contingenti, altaram esse Veram , sed veritate saltibili. Nam v certam velis constituere ;Contradictoriae propositionec euadent in contrarias ; qua-Tum utramque falsam esse nihil est incommodi. Id vero ita explicat Nazarius. Cum dicis res est futura , , vel non est sutura: propositionis negativae duplex est sensus ; primus,cum negat aut tollit causam, quae statuat quidquam de re producenda: secundus sensus propositionis in speciem negatiuae, est reipsa assirmativus, & significat causam esse determinatam ad non futuritionem , id est, ad rem non producendam : Et hoc est omnino necessarium , ut certa sit propositio altera, res est non sutura,& desinit esse contradictoria istius, res est futura, δέ fit contraria r quia sensus est causam esse determinatam ad non futuritionem: quae interpretatio propositionem re- ipse facit assirmativam, & specie, ac verbis tenus negati,uam: aa proindὶ ut propositiones de suturo cotingenti habeant determinatam veritatem,aut falsitatem erit vel non erit cliterminate inecesse est desinant esse contradictoriae,
197쪽
Phus eas a contradictoriarum legibus exemit. Si iteriin obtrudas definitionem suturi, id esse quod erit aliquando,'& de illo sic definito , perindὲ verum esse erit, aut non erit, sicut depraesenti aut praeterito,est, aut non est: sed cum aduersarij sic urgent comparatione futuri Cum praesenti, & illius definitione, futurum est quod ei it, non adinuertunt se probare idem per idem, & dissimulant. disserentias obseruatas inter futurum & praesens. re ad illorum argumentationem , illud est futurum etiam nunc & ab aeterno, quod aliquando erit, &-m veritatem & existentiam aliqua disserentia temporis ha- ,
hebit, Distinguendum est: si habeat aliquando suam existentiam aut veritatem, ex vi Determinationis futuri, siue ab luti,sue conditionati Concedo: si causa maneat sem. .
per suspensa, & indifferens ad essectum usque, vel actum, quo illius indisserentia, &suspensio tollatur, ut a causa formali, Nego. Quare pro tot illo nunc aeternitatis in- 'sinito, vel decursis temporis, quod antecedit actum libe-xum, aut effectum contingentem, neutra parS est deter- iminatὸ xerx aut selia; si omnes pro tunc causiae maneantsispensae& indeterminatae. Lscet enim propositio futuri xi, direct significet illius existentiam aliquando ponendam ; non potest .tamen, esse certa illius futuri veritas &Cognitio, nee denominatio legitima, nisi aliquo sendamento praesenti nitatur : nec aliud fingi potest, quam. Causic determinatio. Et revera si fingeremus res constitutas secundum Atheo xum impietatem, qui causam primam tollunt, cui sib-jiciantur secundae,&leius prouidentiam ac Virtutem;ita rura se haberent, sicut modo diximus, ut ante actualem deliberationem causae liberae & contingentis , nulla dici posset verE & infallibiliter determinata. Nunc verb'rebus Praescientiae&prouidentiae diuinae, sui fides & ratio do is nil sibordinatis , verum est quod docent ex Thomissis & Theologis . Curiel, Corneto, Salimanticenses, &alij, nullum dari instans reale, & in quo,Vt Vocant, tanquam menseram futurorum contingentium &. liberorum, quo non sint secundum alteram partem determinate vera aut falsa, & a Deo scita: tamen si illud instans reale diuidamus in instantia rationis naturae, & a quo, dcconcipianaus huiusiuodi futura secundum illam priorit
198쪽
SEovNDvM PRINCIPIVM A. PRIORI. I6t , qua intelligimus possibilia, indifferenria ad fututum
esse, A non siiturum, & ad alimitium, sub disiumstione ta priori 14bia sent determinate verae vel in o si formemur huiusinocis propositiones; non Iunt rae ,, neξ formales propositiones, sed materiales ut di- cunt , quibus nihil pro illo priori respondeat. . : his omnibus Argumentis,& obseruationibus , validὁ . . Cbnfimata est haec nostra secunda demonstratio a priori . cupata sere simi omnia, quae respondet Defensor, . . Mntiae mediae Variis suarum Dis talioniim capitibus. illustrandam veritatem placet experiri, quid vi- , habeant eius responsiones, quas habet primae Dis aplustionis capite secundo, quartae capite tertio , secundae. Erimo & vltimo, quae Omnia Paucis e cutiemus. . PARAGRAPHYs QI A R T V s.
ct 'etemur Argumenta superiorO retraphi contra duaου Responsio nes.
r a vM est quod cum propugnator scientiae me-.'diae, quaecum re obuia suist Argumenta, ad suam alii arriseit, nullum teritarit istius generis a priori., inter iespondendum nostris Arga mentis, quasi ne agite potius quam sponte huiusiriodi arma, aut proba- nes adhibeat . ratus debiliores esse ad faciendam fidem, siappetant , opportunius admisceri responsioni- ad minus videantur adiuuare solutiones quas vo-us negvluas , ut aliis iunctae Relicias pugnent, solitariae. Deindς cum scientiae mediae Austores , E ptima origine, licet in ea asserenda concordeς,, ut eaetera disientiant sere omnes& quae Molinae pla-auit. fundamenta & ptaesidia , i si paucos excipias ,si eius discipuli improbent, & ipsi inter se malὸ coii--int, noua magialis diebus addant, & antiqua mu-it: ne trusus dii tensionis & inconstantiae pa una cum Fatς έ quae semper eadem est j consentaneae, exemplaias repetam, abundὸ iuppeditant duo, quibuscum: enus pro seliola hqstra disputaui, qui vix secum', nec Mus ylia re timuehiunt, & in omnium grauissima de
199쪽
scientiae mediae obiecto constitutivo capitaliter dissei, tiunt, ut statim aperiam quoad caetera-ne verbo quidemn indicat P. Annatus, sundamenta quibus superior CR Sori. cietatis scriptores Scientiam mediam fulciebant, a dis ferentia coeuptehensionis & supercomprehensi'nis , a le- 'gibus contradictoriarum , adesinitionestituri, iam Coria futatis repetita , quasi haec infirma reputet tantae moti sit astinendae, illi noua iactis astruit.
Negat concessa serἡ ab omnibus, qualis est intex. alia transitus obiecti huius scientiae, a possibilis statu ad statum futuri: hac ratione ductus , quod ad verum transirum ,an ecc ne si rem aliquod tempus sub priori statu transigere ,
antequam ad alterum dedaicatur.Quare ex hoc capite nec
saret Solem ,& Angelum, &quamlibet rem sistantiae stabilis, ut fieri nihil repugnati ab aeterno creatam,etransirera non ente & nihilo ad esla,cum tamen ad illum tranfitumr satis sit ex propriis meritis deberi rei creatae statum nihili, δ& potuisse per totam aeternitatem,vel ad tempus ineo . . itineri. Quid verδ horum deest futuris quibuscumque,
Deo prcescitis ab aeterno, Vt illis non minus transitus a possibili ad futurum competat , quam ut rebus ab aeterno Pcreatis transitus a nihilo ad esse ; cum renera eadem pars
quae modo dicitur futura, potueris esse sub statu ici pure possibilis, 'cissi debeatur. . Non mitius singularis est altera Responso, cum negatu T res conditio nate futuras debere dici ulla ratione futuras hoc sensu, ut apposita conditione dicas , erunt; scd possi 'tins essent ι cum tamen reuera huiusmodi conditionata, per scientiam megiam a Deo scita, eodem iure perlin. ineam ad suturorum oldinem , quo ad liberorum, quand quidem eadem est distinctio rerum ,& sicientiae diuinae vi possibiles &neccsi ariae pertineant ad stientiam neces' ssaliam simplicis intelligentiae , liberae vero ad scientiam, liberam futurorum : Et cum Luius odi futura conditio,
nata cadam sub scientia media, distincta a scientia simpli, cis intelligentiae, debet res illas liberas inspicere, ut a stati, possibilium progreatae sunt ad statum futurorum.: Ad idem caput pertinet, quod tertio loco inter sing 4laria reponendum est, diuisionem cognitionis rerum iu icausis , vel in se ipsis, quae bactenus censebatur totum cor
grufionis genus complecti, & ex uiare, esse inadaeli
200쪽
tam, & tertium genus innominatum constituendum, quores neque in se,neque in causis cognoscantur. Qiuidquid sit de cognoscendis generatim , ut uatum possibilium conia tinent , sciuorum cognitio ad hanc diuisionem reuocanda est, quacumque tandem ratione fiati de futuris conditionatis, nullus seperest dubitandi locus, quin vel in causa , vel in seipsis videantur, sec.ndum communeni sensium Theologorum. Nam Molina censet cognosci a Deo in causis secundisper sit percomprehensionem, quae aliquid in ipsis detegar, . rvi ut ex earum sinu eruat, quod neque occultent, neque
contineant: ac subinde necesse est illa supercomprehenso causas supergrediatur, & transeat ad aetum ipsiun in se spectatum , ut ponendum sub conditione: sed sine ulla verborum ambage id tradunt alij Doctores : Ergo quastimque ratione explicetur obieetiam scientiae mediae, eo deueniendum est,ut actus & essectus in se videatur,non abstractus, & purἡ possibilis sed quasi concretus cum om- Iai genere dependentiae a suis causis , cum circumstantiis
loci & temporis ; ne dicat aduersarius cum Suare , abstrahere a tempore; & Vna tantum desit applicatio rei caetarixis nihil prorsiis mutatis.
Haec sit turi conditionati ratio, ut a statu possibili exit ad statrum futuri, videtur valid E confirmari posse, dimn
ictione recepta apud omnes, actus voluntatis suspens ex duplici capite, vel ratione obiecti, cui deest aliqua con ditio , ne illud essicaciter Voluntas appetat & pr uatur, ver est siuspensuS ratione potentiae, quae reuululium actum elicit, nec Vllus etiam praescitur in his circum
stantiis elicitus, sed qui prodiret, si conditio, quae QC .
pensam tenet voluntatem apponeretur. Fateor,si hoc se
eundo sensu admittamus actum liberum futurum condi tionatum, verius dici,esset, quam sit, quia nullum pinsci- 'tur elicere voluntas, & suspensa manet potentia, cum quadam significatione meritorum obiecti, quod alliceret ad sui amorem, si adesset conditio necestaria ι nullum taet 'men reipsa prodire a Voluntate actum . nec videri prodi turum. Si vero suspensio sit ab aliqua obiecti circumstan. hia, non ab ipsa voluntate, i spmeritb timetur hae ver- . borum formula uti,actus erit; nec oportet l'co verbi elit set uri: i Rune eum omnes causae praeuideantur ae