장음표시 사용
201쪽
ctiactae ad operationem, & actum secundum , &inil umetiam se effudisse: itaut magis exactu potentiae determinatio, quam e contra actus ex potentiae determinatione certo cognoscatur secundum scientiae mediae Authores. Nam quamdiu actus inspicitur in causa libera,velut nutare notitiam volunt,nec firmam esse, donec actum sit intuita, quo viso nihil superest dubij; nec periculi, ne mens decipiatur,atque eo volunt deducere scientiam mediam : Ergo dehet actum in se videre, non in causa ut futurum: nec quidquam illi ad suam existentiam deest ex influxu causarum, quae ad eius productionem necessariae sunt: sed pendet tantiim ex circumstantia extrinseca actui secundo, quae nihil obest quin eius veritas nota sit in se, di pertineat ad futurorum ordinem. Si eut enim res possibiles cognosci possunt pro illo statu, licet puri quam sint Peruenturae ad existentium ordinem , ita futurorum con- ditionatorum veritas constat, & scitur, licet defectu alicuius conditionis extrinsecae nunquam ad existentiam deducantur. His tribus Responsionibus Iemotis, liberius progredietur nostra disputatio. Accedamus ad primum Argumentum ex Tuisso licet haeretico, quod nihil la aereticum resi- lPiae: neque enim quaecumque improbi agunt: aut pronuntiant, mala sunt, sciat nec Prophetiae pondus, & au thoritatem habet, quidquid prodit ex ore Prophetatum. Vim Argumenti & solutionis expendamus , sem6to Persmrium respectu, attenta rei velitate & aequitate. Tui' malime fidit huic Argumento, quod ad secun duin nostrum accedit, si seiuato sense , formam & verba Paululum immutemus. Tota veritas & notitia futurorum, nititur transitu illorum a statu possibilium ad ordinem su- turorum , qui nec fieri nec cognosci possit, nisi detur, &Cognoscatur causa externa illius transitus: Atqui no. p teli concipi alia illius transitus causa externa, praetervo. Iuntatis diuinae decretum : Ergo ita illa , & vi illius cogi ostentur futura , non per scientiam media m. lΛd hoc reijciuntur omnes partes Argumenti,& Maior, ut iam monui duplici csuillo tirapetitur. Negant transitum verum rei contingentis , qui non potest, inquiunt, constare, nisi res sutura sub statu possibili aliquod tena pux i egerit, & vix a possibili ad suturum naturae in-
202쪽
stans intersit. Deinde conditio nato fututo addit rationem futuri, quae non possi exprimi conditione posita erit; sed tantum esset. Vtramque Responsionem refutauimus:& immerito fanὰ refugiunt modum loquendi Scripturae: usurpatum codem loci, unde scientiae mediae praesidium assiimitur. Neque enim quaerentibus amicis, quid euenturum esset seo duci Dauidi, diutius apud Celeitas moranti, responsum est traderetur, sed si diutius haereat
Refutantur alia duae responsiones ad idem --
HI s duabus Responsionibus dissisi, duas alias addunt
Negant vllani causam externam huiusmodi veritatis necelsariae a decreto Dei repetitam : sed satis esse ad huiusimodi veritatem futuro conditionato astiscendam, causam suturam, seu ponendam posita conditione, vel sussicere voluntatem creatam sui determinatiuam: quia causa, futura perindi se habet ad effectum constituendum certo fututum, sicut causa praesens ad praesentem. Vnde tarditatis arguitur Tuissius , quod rationem adeo perspi- suam, a b expositam assequi non possit ; cum fateatur ipse in sententia Iesu istarum non deesse determinationem', qua contingentia fiant praesentia, sed nullam esse qua fiant sutura ῖlli vero contra contendunt, quae detem ' minatio sit in praesentibus , eandem esse in futuris absolute , & in suturis conditio natὸ: iique tanta euidentia, ut nisi huiuscemodi compatationi futuri ad. pretians acquiescamus,ad omnes inclamandum sit: ἡ a, ct tardi eor-ri ad credendum. Et vitullior sit increpatio incredulita-- ris , additur alia Responsio, seu ratio determinationis ad Vnam partem contradictorij contingentis, nempe suppositio, voluntatis liberae determinathiae sivi ad alterutram
Partem ex qua altera sequatur determinatδ, non minus quam effectus necessarius, a causa ad unum determinata.
Nec dubitant quin his Responsionibus Tuissius animai agat, & excipiendum censent ultimum senis flatum, illa
203쪽
eomparatione voluntatis liberae sui determinatiuae ad
sim necessariam. . MSed intempestiuior & iniquior videtur haec obiurgatio ι uod huius duplicis comparationis cauta futurae ad praematem , & liberae ad necessariam, atque indo consecutiopem ad certos utrobique actus & effectus a Deo scitos, nondum capiamus. Nam si iusta sit haec tarditatis di in credulitatis increpatio, iure cadet iri omnes fere scientiae
medi* desen Qtes, qui illum praecessere , quibus posset dicere, modica es,quar e 8 Si res tota consecta est
hac dupliti eomparatione , immerito Molina confugit ad supercomprehensonem, & eius discipuli dictum censetae de hac sita scientia. Mirab iis fa est scientia ma ex me
imo no nivalli scntentiam nostram de futurorum cognitione in decreto, ex hoc capite rei jciunt, Ouod semel admissa, nihil habeat admirabile & incomprehensim scientia Des t Immeritb alguimur, quod non sinamas nos Onuinci, paris esse rationis, quod a causa futura libera sit certδ nuutus effectus , & ex illa cognitus, sicuti ex usa praesenti, di praeterita effectus eiusdem ordiniri
Sed proerea quar. in antecessum contra lias duas comparationes , & Responsiones obiecimus, sapersunt aliqua quae monamus. Imprimis ut comparationem futura: musastinam praesenti capiamus, nec tarditatis arguamur, explicanda erat ratio futurae causier quid enim illo nomine intelligitur 3 Dices rem esse apertiorem , quam utar interpretanda , Iut definienda, causam futuram eam
dici, quae nondum sit. sed aliquando erit, vel effer apposita conditiove; quae eius existentiam suspendit. Ista omnia synonyma sunt, & vix possunt habere rationem definitionis quam vocant quid nominis: definitionis vero, quid rei, die Vmbram quidem praeferunt. Quate ut illam eliciamus, iterum qu ro , an nomine cauta futurae intelligas illam, qua; toto tempore, aut si velis,tota aeternitate, qua praecessitactum & effectum, indifferenς fuit ad virmnv1s , neque se ad alterm partem determinauit, nisi prius natura ad essectum , aut potius per ipsum essectum smblati eius indifferentia ad oppotatum, quasi per formalem fisi causam, ut voluntati cre,
tae accidit: vel nomine causae suturae, intelligis determi- .
natam in se, longe ante effectum, aue labordinata
204쪽
-usae aeternae, transitus illius futuri a stam possibilis, qui ab aeterno certo scitur : si hoc secundum vileras, nobi C. eum sentis r s vel b primum velis , ubique petis principium tuis Responsonibus , & grauiores incurris dissicultates
Primo quidem verbis όistinguis causam futuram & prae ' sentem , reipsa eandem si aluis. Quid enim est causa prae seus, quam ipsemet ante , vel nulla, Vel omnino indisse vens , quae habet potentiam determinatam non ante effectum . si sit libera, sed per ipsummet actum Hanc verbuis esto causam futurami Ergo nulla ratione distinguuntur, nist mere materiali, vi sic loquar , quae nihil prorsiis faciat ad agendi rationem. Sed ut paucis aperiam totius controuersiae nodum & cardinem: Aduersarij contendane causam iuturam nihil aliud Norsus esse, etiam pro tota Fiernitate futura, qtiam quae sit aliquando eficium elicitura. Vnde totam futuri denos nationem repetunt ab ipsi, euentu,nulla habita ratione dispositionis caus ,reiamsi toto tempore, aut si velis prioritate naturae,ante actum manserit ad utrumlibet indifferens : nam vi denominetur causa latura ab aeterno , satis est , quoa aliquando ponatur actias , a quo non minus denominabitur quidquid antecessit illum, quam quod consequetur: & haec est unica probatio & se lutio Aduersariorum. Nos veret, contra contendimus ex seri hoc capite, si cauta omnes tum prima . tum secunda maneant indiffetentes ad utrumvis, nec ullam habeant determinationem ad altemini, m esse pota sibiles causas, nullo modo dici posse futuras , nisi per lammam aequivocationem.iiec habere denon alionem futurae cause ab ipse achi, sed ab ipsa determinatione causae in ordine ad actum ponendum : quae cum duplex esse possit. una absbluta nullius impedimenti patiens, seu quod est idem, ratione pri1--j, & ternunt altera velo sit abs lura quidem ratione principij. quia est vera & positiva det minatioNon ratione obiecti, vel Pua obnoxia est impedimento , vel non potest, aut non vult, nec dispositit, sicut nec septe conuenit omnes obium amouere.
Hinc nascitur distinctio duplici causae suturae, &sub inde fit tuti esse s absolati quoad principilam di termi . num , vel ab Iuli quoad prineiphura non terminun b, ' istet est futurum quod vocain s conam ν lari: m.
205쪽
trouersii sic explicata facile concipiemus, quid sibi veline Thomiliae & Recentiores , & quis sit sensus lution viri quas expendimus & nostroruin Argumentorum i quibus ei lincam veram esse nostram suturi definitionem, falcitri ex Rccentioribus allatam. Quod primo demonstro; quia incredi hile est quod assiimunt, praesentiam actus habere eandem vim denominandi, quae antecedunt, & quae consequuntur. Id quidem certum est, quod est seipsis determinatum , id esse sibi & aliis, quae a se pendent, rationem habendi denominationem, a prima illa determinatione : Atqui res praesens seipsa est determinata in se, ratione propriae actualitatis : Ergo potest esse sibi ratio huiusmodi denominationis & determinationis, & aliis etiam quae illam consequuntur; qualis est transitus a praesenti ad praeteritum 1 R ideo par est necessitas rei praesentis & praeteritae i & repugnat praeteritum aut praesenS non esse aut. non suisse.' d vero assumitur eadem ratione, & quasi necessitate consecruentiae dare causis quae se antecedunt denomin tionem cauta futura . etiam quamdiu manent indisse- rentcs; hoc non solum assumitur sine probasione, sed omnem fidem &intelligentiam superar: cum ex Communi hominum sensiu , quaecumque ab effectu vel actu deducuntur spectantia ad causam prout antecedit effectum accenseatitur probationibus a posteriori: & prorsus sit inauditum , rationem esse .cognoscendi a priori: Atqui Deus non cognoscit causam securidam , ac liberam , acturam a 'posteriori, sed in se potius de a priori: Ergo non cognoscit causam futuram ex vi suturi actus. Et si eo consu-gias mani sestὸ petis principium, & in circulum vitiosum
Hoc Argumentum mihi in mentem reuocat Aduersariorum desectum, in explicanda natura libet ratis, non isti dissimilem , quem deprehendimus de scientia divinar veprobationem libertatis ab indifferentia amerant quas Argumenta a priori, sicut definitionem futuri, & scientiam Dei repetant a solo euentu, nulla causae praeuia actuali do. terminationer cdm tamen si quam vim habeam h e duo probationum genera, omnino repetere debeata genere
Argumentorum , quae t posteriori vocamus.
206쪽
confirmatio superiorum , nihil agnosci certo futuis
Q N s r R M A T v R primo idem Argumentum. Fu-.turum m dium est inter praesens & possibile, & cum in. se ut plurimum nihil sit, magis metiendum est per ac- c um ad possibile quam ad praesens: possibilis vero cauta a non dieitur ab effectu possibili, nec denominatur, aut probatur nisi a posteriori , & quasi a signo, a priori autem Probatur vel a propria virtute, quam iam praehabet, vel quam potest recipere a causa stiperiori, cui subordinatur. α in qua eius virtus, existentia codatinetur: neque enim fingi potest, causim dici possibilem ab effecto, si ipsa in se nihil sit; nec in aliqua causa contineatur: Ergo nec futura dici potest, quae in se, nec est determinata, ' in causa superiori ad ullam parte m, sed ad utramquaest indifferensi Atqui hic est status causarum, quandi;
ne rima se determinauit per decretum, nec secunda ha - t ex propria virtute determinationem ad unum : Ergon a possunt habere denominationem causarum futurarum, quandiu tota causarum complexio manet ad alteriamam partem indisserensi Atqui authores scientiae media - illum inustrum statum confingunt: Ergo immerito αnuato fungamento dicunt causas esse suturas, vel futurosi ψRctus a Deo certo cognosci. a Confirmatur secundo a posteriori .& ab inconάenienti. . futura conditionata cognostantur a.Deo certo & iii talibiliter, inconsulta voluntate ,& nulla determinatio Naeuia causarum . hoc ipse quod aliqua pars contradi - , Eoetia futura est vel esset sutura, posita conditione; sequitur manifestὸ perinde cognosci certo a Deo ab luta latu. , Voluntate inconsulta , vel in decreto possibili, aut sui x o. sicut concedunt Aduersari j cognosti latura condi- incon sulta voluntate, & in decreto ad simnaum
p ibili , Atqui hoc est absurdissimum; discientiam medi , & consilia omnia Aduersariorum euertit: Ergo.
la est euidens: quia eadem ratio Prorsus est yeritatis
207쪽
& certitudinis, nempe futuritio, Vs sic loquar, rei quae
sine dubio erit perinde ab lutat ac conditionatae: nam 'Petrum conuerti aut non conuerti absolute, perinde . subdisiunctione verum est, & altera pars eriti determinatε. sicut si fingas vel apponas aliquam conditionem. Minor non minus est euidens, etiam iuxta mentem Aduersariorum, qui volunt cognitionem conditionatorum & .veri tatem , rationem eise veritatis & coet nitionis absoluto- Tum, quae nitatur determinatione Voluntatis non stitura , nec possibili,sed praesenti. Haec vero omnia prorsius ruunt, si admittamus vlla futura cognosti,inconsulta voluntate ditiina, & sine decreto: quia decretum diuinae voluntatis non magis est necessarium ad cognitionem & veritatem abselutorum , quam ad veritatem conditionatorum: cum
utrolibet eadem sit ratio, vel eximendi a dependentia decreti. vel illi sibiliciendi siturorum veritatem: Ergo est necessarium ad omnia , vel ad nullum: non poteth dici hoc secundum , Ergo primum : ac proinde est inuicta nostra secunda demonstratio a priori , non stare Veritatem,
Cognitionem certam futurorum quorumcumque nisi in
Hoc ipsum euincit Argumentum Ioannis a Sancto Thoma cui P. Annatus Res iidet ijsdem solutionibus, aut aequi uocationibus, quas iacile est ex dictis validὸ refellere. Sic autem potest Argumentum sormari, sutura traditis Dauidis praenuntiata in Seriptura, si apud Ceili- 'tas moraretur,pertinet ad verum liberiim , aut disti'Nixur a possibili, sub qua ratione a statu possibili eran ad
statum futuri: Atqui traditio sic explicata, antequam a Cidat, aut cognoscatur,requirit necessatio determinatio-i nem cauta per decretum. Negant Maiorem dc Minorem
Aduersatij. Probatur prima Propositio: quia sutura traditio nihil
est aliud, quam veritas obiectiva fututitionis cognita a Deo et sed illa pertinet ad ordinem futurorum, ut distinguitur a possitatibus. Negant Minorem; δe dicunt Verita-sem futurae traditionis, non esse quid distinctum, ab ipsa . traditione futura: & ideo implicare. suspensam ess e traditionis existentiani, & non esse suspensam illam veri
Quod si contendas, inquiti re,veritatis uomine, Praetea
208쪽
emitatem rei, significari etiam aliquam non reputian int: tiam .cognitionis circa huiusmodi rem quae dici possit eius ibi ei oscibilitas ι concedunt ratione huiusimodi non re piri lia gnantiae dari veritatem se turae traditionis, nec esse sitia la poni sim ex conditione. Sed contra: huiusmodi non rea. , Pumrantia non otest esse ratio & causa, cur suspense sit .m eiistentia, non cognitio : seu , licet non sint abit utε ex. ora titura, tamen cognoscantur vivere futura sub conditio- αi ἰ-distinguuntur ab opposita parte contradicto- ria P quae tantum' est possibilis: Ergo quaerendum est aliud αα princi um huiusmodi futuri conditionati, quod constiam tuitur medium Inter possibile, Sc futurum ab lutum. Probatur Antecedens id quod est commune duobus,ca aut pluribus , non potest esse causa distinctionis illotum inon repugnantia ad cognitionem , communis est futuro: s c ditionato cum ab lueo, & cum pure possibili 1 Ergotii. manin illam refertur causa, eur suspensa sit existentia si-ilo . turi conditionati, non cognitio.
Verum itaque discrimen iuxta nostra principia facile est, da in hoc pontum, quod cum veritas nihil sit aliud , quam Conformitas rei & cognitionis; & aliunde futurum nihil se aliud. quam id quod in se nondum est, sed est determi-isi natum in causis, ad existendum , & cum ea determinatio dapsis sit, ut iam distinctiim est; absbluta, seu experses suspensionis, quoad terminum, & quoad principium iii, vel abistula quoad principium, suspensa vero, Vel impe- , . dienda quoad existentiam termini; conformiter ad hancti minarum de futuro dispositionem , distinguenda est du- suturi eognitio, abGluta quoad principium & rumi, num,3e absMita quoad principium,non qui ad terminum.. mina illustrabitur solutione Argumenti. Veritas fisturae traditionis David, non distinguitur ab ipsti traditione r Ergo .implicat se ensam esse traditionem , i de. non ritatent. Distinguo Antecedens, sunt unum' - . id. cὸ & quasi materialitem Concedo : sunt idem for- inister & reduplicatiE,Nego, ac proinde negatur Con- . sequestia: omnis enim propriὸ futuri, ut distinguitur a P bili, non est se spensa veritas, & cognitio, scut eius' sestentia, ratio verδ petenda est a natura suturi propri. sumpti, quod vi diximus duplex est, & ex duplici cap te ,
' di bitur a pure pomist: istud enim est indeterminan
209쪽
tuin, quoad principium & quoad terminum; futurum autem absolutum est determinatum , quoad principium di quoad terminum , quia illius causa , ita propensa est ad
eius productionem & existentiam, ut nec debeat, aut possit impediri: suturum vero conditionatum est medium inter futurum absolutum &possibile, quatenus continetur
in causa determinata ad ipsius productionem, sed quaesit suspenia quoad terminum & existentiam. Istud ergo futurum habet suo modo veritatem , & cognitio fit illi conformis: ut sicut quandam patitur suspensionem , ita intellectus, quoad hoc illi fiat similis,& accommodetur: secus est de existentia, quae cum suspensionis sit impatiens, noumirum est , si futuri veritas, & cognitio sit absoluta , existentia vero sit suspensia. Et ut salua sit haec differentia, suiscit distinctio rationis inter existentiam futuri. & ve-Xitatem. Nam cum inter verum & bonum, non sit major, quam inter veritatem & existentiam futuri distinctio; mirum est quam diuersa ratione terminent actus intellectus & voluntatis , ut hoc exemplo resellatur Argumentum, ab existentia suturi conditis nati, ad eius veritatem : nam cum sint exigendae ad diuersas regulas, pbtest una esIe absoluta, aut suspensionem pati, cuius erissentia sit omnino impatiens. Haec futuri definitio & distinctio , euertit omnes solutiones ad Argumentum Ioannis a Sancto Thoma, dete- cta aequi uocatione, qua omnes laborant sub hoc termino futuri. Unde uno verbo ad omnia Respondeo ubique peti principium, dum obtruditur definitio futuri quasi pro
Pria & germana , quod nulla causta primae, vel secundae Praevia determinatione actuali, aliquando erit. Hoc enim aequivoce dicitur laturum, ad quod causae non magis sunt comparatae , quam ad oppositum, cum sapponantur indifferentes ad utramlibet partem.
Sed dices; si ab aeterno. rmata fuisset propositio haec ,
etiam priori naturae ante determinationem ullius causae,
vel voluntatis diuinae fuisset vera si contigisset reipsa Deum id decreuisse. Respondeo illud Argumentum plus Probare suam vellent Aduersatij i & si quid virium habeat, euincere sutura absoluta esse vera, & sciri a Deo ante omne decretum voluntatis: ae proinde est negan-Ham Yllum vere & proprie suturum i x sciti etiam Posic a
210쪽
Deo, Cuius non praecesseris in calua determinatio, res- resis suspensionem quoad principium & existentiam, Vel certὸ quoad primum. 'Reliqua quae sepersunt ex capite tertio toto Paragrapho infimo , ni nil est ui sigillatim expendere, quia reuera cadunt explanata ratione futuri. Supponit enim futurum fore id , ad quod nulla praecesserit caularum se- rarum, vel primae determinatio, sed satis ei se indi iasiani causae ad utrumlibet, qua stippositione lacta, iit',inde secuturum actum liberum , sicut ex possibi'. in, cum prouidentia illius naturae accommodata, Iealefactio. Similia sunt reliqua quae adiungit: tantarii abest , ut fidem aliquam iaciant, quin po i otiiseni superent. Quid enim incredibilius, hoc quod
loco exalto retulimus, perinde ex voluntate adas Iut determinativa, nulla, i reca se, nec a Deo de
sone praevia, oriturum, sui certo sciatur, actum ire muri sicut ab igne stuppae applicato calefactionem
Consi, mansur ex dictis rationes aliquot Anon'mi.
x ijssiem probationibus facile est confirmare ratio--ris aliquot, allatas pro nostra sententia capite pri- 'i mo Dispillationis secundae , ex secem, authore Anony-' ramo , surri fert communis opinio, est P. Typhano e So- , Eietate , eas attingam , quae aliquam lucem exsuperiori- recipiunt: vel illis mutuo refundere possunt. Vrimum Argumentum est huiusmodi ι vel illud futu- ἀ-nditionatuna cognostitur a Deo in causa, quas ai vel in se ipso 3 Respbndetuet neutro modo : & cuiri λnonymus ex D. Tnoma Quaest. I . diuisionem ra-imὶognoscendi res in causa, veI in seipsis esse ad ae-ani e spondent D. Τhom. i. p. 'uavi. I . art. . Vbi tuai s duos modos cognostendi futurum, non optas ita Iam excliasiuam tertij modi, & deinde nulli bi egisse de scientia media , quare nihil Mitri, si modum huic scientiae singularem omiserit. sed . nilne potest suspecta esse, de improbati scientra