장음표시 사용
241쪽
pitur scientia media praelucere decretis & praeire scientiae visionis: Nihil enim vetare putant, proiillo priori concipi decretum diuinum ut futurum; quandoquidem plura quae pollet habere , possibilibus decretis annumerantur. Sed in Suarem insurgunt cum nostris VasqueZ, ac plures alij e Societate; qui negant futura abiluta cognosci Posse, nisi in decretis praesentibus, & negant con te quenia-riam nostri Argumenti: Atque hoc di Icrimen afferunt inter conditio nata,& absbluta futura: quδd inquiunt necesse sit, ut omnis voluntas Dei, quae erit, iam sit. ne fieri potest quin futurum absblutδ, quod necessario po-istulat aliquam Dei voluntatem pro tempore illo quo suturum est, eamdem voluntatem Ian uat p senis
rem di sed quia non est similiter necessarii ut Deus velit actu , quidquid velle posset; ideo quc equeret ullex illa Dei voluntate quae posset esse; non d t illam praesentem supponere: & frustra confingitur a retum praeia
Contra hanc responsionem, qua tota 'A rsariorvir, defensio continetur, postem instaurare Ar nentum' afuturis disparatis, ad quorum veritatem req unt actuale decretum : sed omissa hac . difficultate ita insinuata , urget Argumentum ex Suare allatum , pro opriori naturae, quo scientia media praelucet diuinae visentari se determ riaturae secundo instanti , vel suinum abitu tδcognosicitur ι vel adhuc latet, & occultum & ignotum est: fi hoc secundum asseras, destruis fundamentum scientiae mediae ex lege contradictoriarum, quae non minus obtinet de abselutis, quam de conditionaris: si prius dicas, non potes pro illo priori, quo causas s undas exploraescientia media, ut praeluceat Voluntati, concipi decretum diuinum ut praesens r ad 'uid enim opus esset exploratrice scientia, & praeuia illa luce cum extet decretum . Cuius unius causa praeit, & praelucet Ergo est Omnin Sasserendum, futurum non cognosci pro illo priori naturae ullo modo di neque in decreto praesenti ut euincit nostrum Argumentum, neque in futuro ut contra Suarem demonstrat Vasques , sed post decretum. Ergo nec suturum conditionatum stibile est, aut scitum, ante decre
Λtaue inde refellitur alia responso eiusdem uilogi . -
242쪽
Numero I9. proportionem habere existentiam causae, cim existentia cfiectus; &sicut necestarium est, ut effectui qui est, a laetur causa q*ae sit , ita sum cere si effectus quierit, assignetur causa quae erit, quamvis modo non sit, & effectui qui esset, a stignetur causa quae esset:
qualis causa, & effectus respondet scientiae mediae, cuius obiectuiri ita explicatur, Deum velle possie, ut sit causa talis , cum talibus circnumstantis, etiam si sorte illud nolit, & si hoc vellet Deus, causia quae tunc esset, foret ratio , cur hoc sequeretur , & illud. Praeter Argumentum a duobus extremis futuris, quo illud scientiae mediae ex analogia petii urar iandamentum
euersin est , insto alio Argumento. Possit bilia futura ad Pollibilia accedunt magis quam ad praesentia & necestaria, Atqui rerum possibilitas, nec a seipsis est, nec in ipsis cognoscitur, sed ex causis oritur,&innotescit : Ergo. Dein - de , eo modo futura libera sunt, quo necessaria, cum analogia : Atqui necet Iari j futuri determinatio est a causis, non a seipiis: Ergo. Ex his itaque habetur sententiam
nostram non possie ullius nouitatis suspectam haberi, cuius aduersiam compertam dei Donstro hoc Argumento. Cognitio conditionatorum in decretis, consentanea est Scripturae & Theologiae principiis certis, ex D. Augustino& Dionysio, de cognitione diuina creaturarum inese sentia diuina ut in medio & in causa r unde sicut possibilia nequeunt cognosci, nisi in essentia diuina , ita nec futura nisi in eadem essentia ut determinata per decretum. Nostra Argumentatio vires acquirit eundo, & sicut massa uiuis, eum voluitur progressu excrescit,& confirmatur.
Plura superlaribus adduntur. EX dictis constat, in qualibet scientia , seu diuina, seu
creata , duo esse obseruanda; nempὶ rem scitam , &medium sciendi, quod praeter lumen insitum menti , obisiectum contineat eiusque obeat vices, ut ex obiecto,& po- . tentia prodeat cognitio: malὸ vero conuenit scientia me dia excogitata a recentioribus, cum ratione eu scientiae
243쪽
generatim, seu scientiae diuinae nominatim: quia medium ad cognoscenda sutura Deo innatum omnino toti ait, & ideo potius sine medio quam media dici debe-Tet. Deinde cum rerum creatarum, quas Deus scientia sua attingit, quatuor sint genera, nempε possiales , su-'turae absolutae, futurae conditionatae, disparatae ,& connexae Vinculo Allibili, ex nostris principiis huius quarti& vltimi Oeneris eadem secundum analogiam ratione , qua tres superiores cognoscit, nempὸ in essentia ut in medio cognito , cur igitur aduersarij nobiscum conueniunt de tribus prioribus generibus , de quarto singularem cognoscendi comminiscuntur rationem, quae subinde noua sit, & parum contentanea Scripturae, Theo logiae, & caeterariam omnium sesentiarum principiis, ut statim dicanti imbvix secum ipsi consentia iit. Hinc refellitur solutio Epilogi Numero Ia. non negari omnem in Deo voluntatem conditionatam , & obiectam quaestionem esse de praedestinationibus conditionaris, eorum quae homines nec secerint unquam , nec faciunt, nec facturi sunt, sed quae facerent, si placeret hanc, aut illam conditionem ponere; quarum contendunt nullum in Scriptura Sacra exstare vestigium. Nullam autem esse Consequentiam a praedefinitionibus necessariis,ad otiosas ecinutiles. Ita est profecto, sed probandum est inutiles esse quas Patagraph stiperiori plures conditionatas exScriptura deprompsimus. Nec video quid responderi possit ait disparatas, qualis est iterata percussio terrae, ad quam erant numerandae victoriae, iuxta Dei promissionem ι quod unum exemplum sessicit refellendae selutioni, qui contenditur nullum in Sacra Scriptura exstare vestigium huiusnodi decretorum. omitto Argumentum a tribus rerum scitarum gene- iribus ad istud quartum,unde maximum causae nostrae, & inuietum comparetur praesidium , quo prorsus Aduersatij destituuntur, qi cumque fides & ratio tradunt, a Deo sciri, suatuor enumeratis generibus contineri: ε quorum tridus inferimus consentaneam rationem cognos
cendi quartum, cum Aduersarii contrariam, & dissimillimam statuant. Qujs ergo inde non colligat nostram sententiam antiquissimam, & selidissimam, qu e sicut de virtute dicitur, conuenientia constat fine vitii
244쪽
ΤεRTavM PRINcIPIUM A PRIORI. χογprincipiorum dissensione : & cum diuersa Philosephandi ratio placeat Aduersariis, in illis sanὸ desideratur quam
in D. Thoma mirantur omnes, partium & principiorum omnium consensio. Deinde in qualibet scientia praeter rem scitam, attendendum monuimus maxime esse modum sciendi, qui in eo elucet, ut rem ad se trahat mens, & medium cognoscendi habeat intime sibi iunctum. Hoc commvnne Dioma ex vera Philosophia confirmatur, & receptum ab omnibus , seruamus tenacissimὸ : Λduersarij fere euertunt , ut constat ex Numero 13. ubi nullum aliud medium cognoscendi futura conditionatε agnoscitur di-
stinctum ab ipsis: Atque hoc sensit Deum videre illa in stipsis, neque in aliis eorum causis, tanquam in medio
Et si instes haec situra in seipsis nihil esse r respondetur non cognosci quod sint aliquid , sed tantum quod
essent & hoc verum est, seu a Timabile, & cognoscibile ab infinita intelligendi virtute. Non immerito nutus dis. putationis de scientia media initium secimus a quaestione illa grauissima, an praeter extrinsecam creaturam cognitam , aut cognoscibilem necesiarium sit aliquod medium, iunctum Deo, quod obiectum contineat, vi cuius cognoDeatur: &an illud medium sit essentia diuina ut causa cognita. Vtrumque probauimus contra , Vasquem, quare quidquid eo Articulo dictum est confirmando utrique medio, valet tontra responsionem allatam , Suae praeterfuturitionem rei, quae sutura conditionale Hipponitur, aut fingitur , & quae merE Deo extrinseca est, nullum Deo datur medium , quo vel in quo huiuisiodi futura
Hinc refellitur quod eluctem Epilogi Numero aI. & χχ. dicitu in scientiae mediae immeritam commendationem, nec aequiorem sententiae nostrae sugillationem, se longEcculatiorem Deum cogitare quam nos, quorum hac sententia primd ante actuale, & praesens decretum, Deus nihil videt in hisce futuris i post decretum vero videt hoc tantum prope dicaam , iidera posint ρο noctua : M Aenim quase,sm noa scientra quod ocisus Dei eo
245쪽
inepte ludunt, me iri fortunatus habeatur qua ἀώinat, id luod ipse absconderat: Deus meνo qώid amplius facit, Aum ac tantum diuinat, quoae I se praui ruiet Unde concluditur contra quoddam verbum a Ioanne a S. Thoma in-,ioxie prolatum de dissicultate Argumenti, videat ergo iactor an alios dentes habeat quam quibus Adue fani mor
Sed omissa omni verborum acrimonia , ad rem ipsam dico scientiam mediam iis commendari, quibus Articulo primo huius disiputationis probatum est infici, & euertit nihil enim magis a ratione alienum , quam si admittas actum voluntatis nulla prana a luce intellectus, vel intellectioilem nullo concursu obiecti, sola vi luminis quam is libet infiniti. Nihil vero deterius contingere potest Deo, quam si a rebus creatis certam notitiam hauriat, quasi nequeat a se ipse habere: Atqui ex scientiae mediat principiis, haec duo pugnantia consequuntur : quorum Primo tollitur in totum intellectio , quae dari nequit sine medio intriti seco, quorum hactends nullum assignatum lego toto illo opere, nec potest aliud praeter essentiam cognitam, nisi ultro velis in aliud magis absurdum in- urrere , nempe cognitionem diuinam precario assumptam a rebus extrinsecis, quς omnino sunt nihil , sed e se taliquid , si conditio apponeretur.
Q a vero obiicitur'. Scientiam futurorum, ut a nobia
est ratam, nihil habere singulare quoa noctuis , Aut pueris dent, us non conueniat : Misum est sane adeo humili, abiectoque exemplo, deiici rem a nobis supra omnem comparationem positam. De praescientia Dei diuina suturoriam , tria habet S. Doctor singularia ς quae ne dicam noctuis aut pueris sedentibus ,.vel suprimis intelligentiis, serio, totisque viribus conantibus , sed nec ipsi Deo ex
scientia media creaturarum fibras rimanti conueniant.
Nam quanta quanta sit hcc cognitio, hos tres habet defectus, a quibus longissim ξ abest praescientia in decretis, a nobis constituta, iudicium sit aequi Lectoris, quae duarum digniorsit Deo. Nos de rebus verὸ futuris qualia non sunt , quae ex decretis mere possibilibus a nullo actuali pendent j nedum uniuersalissimam damus, ut nihil illam stibilis, & veri lateat; sed a se ipsa instructant med is esse volumus , ut nihil opus habeat a creaturis
246쪽
quidquam mendicare , unde scientia media Veritarem quaerit. Plenitudini luminis addimus emcaciam, qua e
dem scientia certam veritatem iungat cum rerum contingentia, & libertate. Tertiam tandem adiungimus do rem ; infinitam nempἡ amplitudinem, qua onine tempus ambiat, omnibus partibus eius coexistat, & futura ac praeterita illi praesentia sint. Quid ad haec scientiae mediae defensoresὶ An communia esse volunt noctuis, Scpueris 3 imb inconceina etiam Deo cautamur. Sed dum grauant nos, ne a seipsis dissentiant: & hinc criminenturnos infra noctuarum caliginem & puerorum in Liuiam deiicere diuinam praescientiam , inde conquerantur nos
illi incredibilia ascribere. Qui enim fieri potest, nos adcbpugnantia docere Certe utrique accusiationI Veritas con-
. stare nequit: Ergo alteram Decesse est falsam esse, aut ve
Paucis itaque comparationem ineamus praescientiae Dei a nobis constitutae cum scientia media. Illa tota diuiana est, totaque a Deo; haec ab obiectis tota hauritur, ne dato quidem vel minimo medio intraneo, quo innotes. cant sutura. Illa. non minus essicax quam lucida :rancordiaeri in se blimbus libertatis , & contingentiae creatae, cum prouidentia immobili : ista tota theorica est, ne dicam otiosa , & s edendo spectat. Tandem nostra praesintia , ne dum obiectivam seu evanidam , qualis non negatur Chimerae, scd realem habet cum fui ris praesentiam : istam verb sola obiectiva contentam esse oportet. Vnde vires maximas habet alibi infirmatum Argumcntum. Si praescientia futurorum condit Onatorum. qualem Deus nancisicitur beneficio scietitiae mediae, petenda sit ex suppositione, quod res futura sit, nec aliquid requirat praeter praesentiam obiectivam , nisi alterum duorum,quae insinuantur Numero Io. nempE suppositionem causae actualis, quae esset, si apponeretur conditio,
vel praesentem suppositionis causae liberae possibilitatem; - Rogo quid horum de futurum sit, ne dicam Deo ; sed nee etiam cuilibet Angelo 3 Non obiectiva prς sentia , quae nulli no adest cognitioni,non cognitio possibilitatis auta liberae 1 nam cum sit finitae virtutis, & perse stionis , non potest illi, visi per summam pervicaciam concedi attributum incomprenensibilitatis, & negari ab intellectu crea
247쪽
to posse adaequari: cum quidquid concipitur de Iluti innaodi staturo quacunque conditione, sit omninδ finitum,& limitatum. Qiure immerith horum futurorum cx scientia medi ex cognitio vindicabitur Deo. Si dicas cum vasque, haec obiecta viai Deo esse proportionata : audimus responsum; sed vim non capimus, nisi tota tepetatur ab ipsa thesi, aperta petitione princi pij: nam si possibilitas causae liberae sit sussiciens ratio dccausia . turitionis hypotheticae illius effectus; quis neget comprehensa possibilitate, cognosci huiusmocli futu-Xa quorum determinationis, & veritatis unicam causa ira esse volunt, tum loco mox citato, tum alibi 'passim,' max inae Disputatione prima toto serἡ Cap. 2. Nec minus cuidens, & apertum est, hanc possibilitatem causae liberae, & contingentis, subiici comprehensioni mentis crea tae,cuius vis intellectiva , gratis negabitur par dari posse passiuae intellectioni Euiusimodi cauta possibilis.
Sed parum conuenit, haec responsio, iis quae ex , eodem Authore retulimus contra sententiam Molinae, tantum a besse ex possi bilitate causae liberae sui ipsus determinatiui; , aut si velis etiam supercomprehensione , cognosci determinate futurum ; Vt potius, quo exactior, & plenior est possibilitatis couis sui determinatiuae comprehensio , eo sit occultior futurorum determinatio: haec omnind dissentiunt ab hac ultima reΩ ponsione ad nostra Argumenta , ex possibilitate cauta 1iberae , unde asseritur non minus certus cognosci futurus effectus , quam ex possibilitate cauta necestaliae , quorum extremorum conuenientia, ne dum nobis. sed ip- . ss etiarri Aduersiariis repugnat. Vnde parum solida videtur solutio pluries iterata, quae huic astruitur comparationi possibilis cauta liberae cum necessaria r quia hietc determinata est, & nullius patiens suspensionis, nis forinsecus adueniat; illa non dicitur determinata, sui determi-
248쪽
Repugnat scientia media tribus Logica regulis
MV L T A ex Scriptura, ex Theologia alii 'ite scientiis principia posuimus, quae salua este nequeant,. 1tante scientia media; sed vir illi cum ulla sci cntiatum Conuenit ,&ne per singulas decurram, alio id forte loco facturus, praeter exempla Scripturae , & scientiarUm , quae supremum locum occupant, adiungam aliud ipsius L --gicae ; ut agnoscamus omnibus perinde infimis, ac sum Aniis infensam esse: tres habet Logica limmotas regulas, quibus cum pugnant scientiae mediae principia: prima est de disiunctivis, cum duorum extremorum, quae medium non admittunt, alterum eme oportet sub disiunctione, de ad illud fit descensus ut loquuntur Dialectici; confusus, non determinatus, donec in ultimam se se aeterminationem exerat, quam gratis fingunt Aduersarij ex suppositione commentitia inesse futuris, quorum causis omisnes in suspenso sunt, exclusa omni determinatione prae senti, qua sole niti fluuritio actus liberi, & contingentis, sicut estectus necessari j ab omnimoda causae determinatione seu necessitate pendent. Certum quidem est duorum extremorum, cuiuscunque sint ordinis, quae nihil medii habent, alterum sub disiunctione secuturum . atque hoc sensit veras admitti mos omnes propositiones contra. dictorias de quocumque futuro, ante ullam determinationem causiatum : atque de absolutis perinde verum est, ac de conditionatis, aὸ quorum extrema itur sub disiunctione, seu descensu confuso, non determinato , ante
actualem Dei praescientiam,vel cauta infallibilis determi
Prima regula apud omnes recepta patet luculento exemplo. Certum est oculorum alterum necessiarium esse ad videndum,&ad quemlibet recte fieri descensum confusiam , non ἡeterminatum , neque enim necessarius est dcxter , aut sinister, quia uterque lassicit, & quamdiu agitur de vi necessaria ad videndum quae nondum in vitimum videndi actum se exeruit, valet regula de sensu dinjunctivo & de sensu consula: ubi veto facultas visua
249쪽
in aelum prodiit, tunc vera est de altero oculoruri deteria minate. Sic explicata prior Iogicae regula mirὸ illustrat nostrum doctrinam : quia sutura, quamdiu suspensae manent causae,& mere possibiles sunt vel activae,omnino pertinent ad disii ne tua: , quorum veritas determinationem ultimam excludit. Eodem etiam pertinet a. regula contradictoriarum defuturis liberis, & contingentibus, superius explicata ex Nazario controuersia a. de futurorum cognitione : ubi aduertit harum duarum propositionum : Antichristus
erit, Antii hristas non erit. antE decretum diuinae voluntatis , pro illo priori negatiuam semper esse veram, qua contradictolia est: quia tum hic unus sensus est, nulla
datur causa futuritionis rei pro illo instanti, licet possit dari pro instanti sequenti, ac perinde potest vera dici veritate tallibili, non immota: nam propositionis negativa duplex est senses; unus omnind negans denominationem ,& fundamentum futuri a quacunque praesenti determinatione cause : alter licet quoad speciem negans, virtute tamen affirmat, determinatum este, Antichristum Nunquam suturum . unde plurimum differunt haec duo rnon conuenit Antichristo esse futurum ,& conuenit Λntichristo non esse futurum,primum est puri negativum,&'antὰ causae determinationem ullam, & est verum fallibili veritate , id est , quamdiu nulla aduenit causae determinatio , quam tamen accedere nihil vetat: Ergo verum est, non tamen omninb invariabili veritate. Alia propositio Antichristo conisenit non esse futurum, est virtute assi maliva, & salsa ante omnem causae determinationem de Antichristo non producendo. His ita explicatis. mirari licet prosundissimam Aristotelis , & D. Thomae illius interpretis mentem: nam ut obseruat Nararius, harum propositi 'num Antichristus erit, & non erit, cum una sit negativa, & altera, assirmativa, si item quoad speciem, inter contra dictorias reponunt saltem verbis tenus , negant tamen .arum alteram
esse determinat ὁ veram, propter implicitam affirmationem in propositione negativa, Antichristus non erit: ut enim esset vera, veritate non quacumque, sed in fallibili, .n cesse erat inuolui affirmativam, conuenit Antichristo' n eme suturum, qi a ratione desinit esse contradicto-
250쪽
ΤεRTIvM PRINCIPIUM A PRIORI. 2I3ria, & transit in contrariam isti, Antichristus est determinate futurus , & nihil vetat utramque este talsam, ut saepε
contingit contrarii contradictoriis vero numquam.
Ex hac duplici tegula Logicae colligimus duo competere effectis contingentibus, & actibus liberis, quamdiu cauis quibus continentur ad illarum sunt suspensiae productionem. Certum est enim primδ, sub disiunctione
faturos esse, aut non suturos, idque necessario: quia nullum datur medium , de necesse est ad alterum illorum dencendere, confusὸ non determinates Si vero velis uti deΩ censu determinato, addimus aliud ex secunda regula , pro-Positionem negantem puro sensu negativo, cum omnis abest, aut concipitur abesse determinatio cauta, veram esse veritate tamen non omnino infallibili, & inuariata. Si vero sumas propositionem negativam , non erit actus, sensit virtute affirmativo. tum Alsum erit utrumque, enfectui competere non esse suturum esse laturum : quia reuera eo instanti, aut si velis toto spatio temporis, quo manent omnes cauis suspenta, nec futurum esse conuenit actui, nec non esse futurum positiuε, sed ad summum ne-
gatiuὸ, quae tamen negatio tolli possit. Hinc colligere licet secundo , authores scientiae medis
peccare contra utramque regula Logicae explicatam. Nam
causis omnibus suspensis & indeterminatis , non solum disiunctive, & descensu confuse, volunt rem futuram nec- non suturam, sed omnino determinatἡ: nec propositionem negantem lablata quacumque determinatione volunt habere vim purae negationis, quod nos ultro admittimus , sed etiam vim assiimationis , qua ratione diximus propositionem a contradictoriis ad contrarias transire, ac proinde utramque taliam esse: unde constat hos auisores male duas itas regulas interpretari, de in suam causam adhibere. Nec melius capiunt, aut explicant tertiam regulam de propositionibus hypothericis, quas supra ex Ioanne a S. Thom. notauimus maxime attendi ex bonitate illationis, in hoc posita ut seblato consequente verum esse nequeat
An tecedens: Et si illo perempto aluum sit, propositionem hypotheticam alam esse: unde inserunt Logici . hanc omni ob certam regulam pro hypotheticis propositionibus, nullam veram nisi eacem sit necessiaria. Et cumae