장음표시 사용
261쪽
Haec est vis primi Argumenti, quod immerito dicitur dissicultatem parere propter solam obscuritatem , & con fusam rerum notionem ; cum non minus apertum sit, quam essicax , quoa fatis patet responsione ad illud neceLsario adhibenda. Cum enim instamus . voluntas concurrendi indifferenter, non habet connexionem cum cori
sensu, magis quam cum dissentia, id verum admittitur, - sed quid inde sequatur, a nobis quaeritur. Hoc Vnum quod iuxta regulas Logicae, nullant ineptior propositio
hypothetica, quam cuius Antecedens non magis connexum est cum Consequente deducto, quam cum opposito , undecum instamus, decretum indifferens non con-aucit, ut videatur determinatio voluntatis ad consensum, magis quam dissensum 3 Distinguit, non condu-' cit sola indisserens voluntas , Esto : coniuncta cum liberis . late creaturae inclisterentiae determinatrice, Negant; sed haec responsio confirmat primi Paragraphi Argumentum, primam liberae Veritatis creatae causiam repetendam esse a creatura , non ab Vlla creatrice persectione : deinde
eluduntur omnes leges dialecticae, quibus salsae censentur omnes propositiones hypotheticae, quorum Antecedens saluum fit, dempto Consequente. Praeterea inauditum est, An cedens propositionum c hypotheticarum, esse rem scitam , & obiectum materiale, non formale, seu rationem sciendi. nisi hoc seni, si
sumatur concursius in actu primo pro decreto concurrendi , eius suppositionem esse quidem rationem sine qua ni- hil scirip est conditio nate, ac libere suturum , sed non esse rationem sciendi magis hoc futurum quam illud: Ergo extra propositum , & thesim est haec responsio , &Antecedens huius hypotheticae, si Deus paratus sit concurrere determinate , consenses erit futurus, quandoquidem qui ita Respondent , vltro agnoscunt , Anteceridens nihil conducere ad controuersiam nostram , unde sciat Deus consensum potius quam dissensum: hoc enim addunt aliunde sciri non poste, nisi ab ipsomet consensu, ac proinde a concurse, & influxu Dei simultaneo, quem diximus esse dependentiam illius consensus a causa pri 'ma, quae sit causalitas ipsius, nec distinguatut saltem realiter ab ipso consensis.. Ergo ad conitituendum obiectum scientiae mediae, confugiendum
262쪽
lugiendum est Aduersariis ad secundam interpretatio. nem , id est, ad decretum absolutum mere concomitans quod Uasques, & Arrubal volunt constitui per cauulita-
tetra extrinsecam explicatam: quae responsio tandem necessaria ut ultimum perfugium, scientiae mediae desensis-ribus, tot patet & obuia est dissicultatibus, quae inde emergunt, ut non immerito dixerit illos morderi, & telorum imbrem pati. Exemplo sint Valueet, & Arrubal, qui pro sua ingenuitate maluerunt difficultati succumbe re , quam dissimulare, aut fiscum facere Lee oribus. Nam cum decretum Dei necessario includi fateantur, obiecto scientiae mediae, & aliunde illud constituant, vel ente rationis, vel causialitate extrinseca Dei, indistincta a concurse simultaneo, & stibinde ab actu causis a. vltro agnos.cunt euitari non posse circulum vitiosum , ac penὸ nugatorium, rem esse futuram , 'uia Deus vult, & velle quia sutura est. Et ad has, & alias similes consecutiones, ac propositiones identicas allusit, ut credo, Ioannes a S. 'Thoma,c dira in hoc ait stare hallucinationem huius sententiae, quod cum prima interpretatione decreti diuitii, sitam curent indisserentiam ad seruandam libertatem, interpretatione 2 propositionibus identicis continuo ludant.
Vnde facile explicari possunt, & defendi Argumenta. quibu: Ioannes Sancto Thoma hanc partem sententiae Aduersariorum impugnat : nec verum est QO discursia implicare multa Philolophice dicta, sed non est satis obseruatum ex vera Pbilosophia , distingui concursum Dei,
vel causis secundae, ut causalitatem, non ur causam ab eLfectu:&si ita interpretemur verba Ioannis a S. Thoina nihil peccauit contra rigorem Philosophiae. Id vero ceris miri est, scientiam mediama defensbribus resolui in propositiones , non solum necessarias, & cognitas scientiasmplicis intelligentiae , sed etiam in identicas,ac pane nugatorias , qualis est haec, H lo concurrere, si Petrus conis currat , quae non est libera , sed omnino necessaria . ea necessitate . qua repugnat dari determinationem causis secundae, sine determinatione cauta primae. Sed de hoc amgumento iterum.
Hinc etiam refellitur Argumentum , quod aduersia Ioannem a Sancto Thoma retorquetur, in idem incom-
263쪽
modum delabi , quod obiicit patronis scientiae media . nempe resistulam esse in scientiam necessariam , concurram si causa secunda concurrat, inad in identicam ut ea Vasque referebamus : Atqui in eandem perlabimur necessitatem, qua consequitur actus praedefinitus ex praed finitione antecedenti essicaci, qua posita repugnat non sequi effectum. Sed est addendum , repugnare non sequi libere, quia praedesinitio utrumque inuoluit, & essicit. Nec potest quoad hoc caput aequari sententia Aduersa cutianostra: nam praeter differentias inter utramque supra alia latas , addimus quartam , nempe Aduersarios implicari Propositionibus identicis circulo vitioso, a quibus lon-lissim E expediti, statuimus certam veritatem ex praede-nitione, tanquam causa uniuersialissima , & essicacissima, quam nihil subterfugiat, neque .substantia actus, nec libertas aliaeque prol rietates. PARAGRAPH S VLTIM 1.
VT paucis quae sese dicta sunt colligam, haec omnium
summa esto : male consuli a suis auctoribus, scientiae mediae, primum quidem graui dissentione, non modo verborum, ut obtenditur, sed etiam sententiarum , fatis insinuata , ne illorum , nostraque vestigia cogar iterum relegere; Adeoque a Logomachia absunt illorum contentiones . ut cum passim in rebus grauissimis concordes esse soleant, & hic maxime esse oporteret, aliquot ex illis a communi causa& sententia in totum defecerint, quales sunt Henriques, Aetorius, Typhanus aliique nonnulli treliquorum qui a nobis dissentiun r, vix duo inter se con
Huc pertinet quod a viro fide digno accepi, se audiuisse quemdam eiusdem familiae auisori intimum , tepantem, sibi non placere, quae in his disputationibus inita est , rationem defendendi scientiam mediam, & a se inuentam meliorem : ut inde agnoscas oportere noua quotidie cudi; adeo parum satisfaciunt, quae hactenus stripta sunt, ne quidem ipsismet Authoribus qui ea inuenere: neq
264쪽
fccasione data , pro summa ingenuitate testari desinunt, scientiam mediam adhuc implicitam dissicultatibus, qui bus non modo mordeantur, sed obrui, ac pene se absit-.beri semiant. Λrgumento sint quae a Vasques, & a Theophilo tetulimus dicta fugiendis dissicultatibus , neque id magis obscvrh prae se fert Suare22. Prologomeno , dum conqueritur sibi a nostris falso impositum , futuris abso lutis assertam veritatem ante actuale decretum, atque ac conditionatis: neque enim hoc obiectum illi est, sicut obseruant Salmanticenses Dispur. 7. Num. Ita. quasi ab
ipso sponte dictum, sed quasi necessarib dicendum lege
contradictoriarum, a qua una repetitur Veritas concs tionatorum ante decretum quodcumque , nisi forte possibile, & indissetens; quae perinde obtineat de absolutis. Atque ut caetera taceam , quae possem in eandem rem Congerere , non videntur validius causam scientiae media, fulcire, neque, dissicultates amoliri, quae addita sunt con tra Ioannem a Sancto Thoma. Nam praeter quod breuius, & obscurius huiusnodi dissonantiae dissicultates ab ilia 'lo attinguntur , quae ideo citra culpam praetermitti po ruerunt , ad Theophili opinionem & Molinae alio loeci reiectam, videntur accedere quae lego eadem Disput. 4.Cap. & Parag. citato sciri determinationem ad consensum cum indifferentia increatae Voluntatis , nec maiore Ipsius cum consensu quam cum dissensu connexione :. quid enἱm hoc aliud sibi vult, quam quod Theophilus
- dicit videli actum creatum ac si Dei concursu non egerent
Causae secundae, quandoquidem eo scito, & posito, adhuc
indeterminata manet voluntas diuina.
Nec magis satisfacit, aut solidius videtur, quod pas-sm omnibus paginis legimus, futurum conditionarum aut absolutum videri hoc tantum nomine, quod illud 'esset, & istud erit ex suppositione quod esset, aut erit: qua responsione nulla alia ratione fulta , aut luce illustrata, quam quae illi innata creditur, obscurissima, & in seperata, bilis quaestio resoluitur in Veritatem per se notam, cui nullo sit opus medio , neque rei cognoscendae, nec cognoscenti adiuncto : ut frustra videantur hactenus se torsisse Patres, ac Theologi omnes, in utroque medio inquirendo ,&statuendo, cum nullo opus sit, sed duobus sterbis tota dissicultas profligetur, & subiiciatur veritas
265쪽
Perse nota, set, quoad conditionata, erit, quoad absiluta. Sed ut omittam haec gratis dici nullo sundamento uti nullo medio, nec ulla causarum determinatione, nisi sup-Posito alterutro verborum csset, aut eris, cur ill d esset praeire debet isti erit, id est, conditionatum absolu o, seu scientia media scientiae liberae, cum induatiuum prius sit sibiunctivo, & erra simplicius ac breuius quam esset. Τ-ti tamen est laoc alteri praeire, ut ordo nequeat mutari, nisi euersia prouidentia, & 1cientia diuina. Sed de illis hactenus. Ad ultimum huius primae classis Argumentum progrediamur. ΛRTicvLvs Q ARTUS.
An ex influxu scientia Dei in res creatas, scientia
media fulciatur , aut euertatur. SIN cvLARI methodo, nec ab ullo inita quod sciam,
hanc de scientia media Disputationem aggrcssi, & pr secuti 'mus: excussimus loca Argumentorum a priori, quae illi fauere possint, aut nocere: & omnia sere huius eneris , atque ex eo capite repetita, huic scientiae aduer-ιntur. Vnus superist locus istius ordinis a quo aliquod praesidium sperant, unde depromunt hoc Argumentum, res sciri a Deo, quia futurae sunt , tanquam a causa &zatione a priori r non ideo futuras , quia sint a Deo
Id vero probant triplici genere Argumentorum: primo quod potentia rerum creatarum operativa ciistineta et ab intellectu, & voluntate, ut censet Sua res, aut saltem ab intellectu , cuius sententiae est Vasques, vindicata voluntati essicacia ad operationes: Ergo res suis tura: non sciuntur a Deo, quasi ab ipsa scientia factae. Addunt aliud principium quod latiui pateat : quamcumque scientiam etiam increatam. posteriorem esse suo obiecto,& ab illo metiendam. Et quamuis admittant Dei scientiam esse rerum causam , id de scientia visionis nerint, ut locus sit huic consecutioni, res sciti. & videri Deo, quia futurae sunt, non suturas esse quod sciantur.
266쪽
& videantur. Fundamentum confirmant , comparatione Dei ad artificem creatum, quem certum est aliastientia, aut cognitione artefactum dirigere, alia intueri. His tertium addunt fundamentum, frequentissimum apud Patres illud suum effaruin, res sciri a Deo quasi a priori, & a causa, quod futurae sint: idque usurpaturi ab illis, quasi necessarium vindieandae nostrae libertati, 'uae peritura sit omnino, si haec causalis admittatur , res ideo esse futuras, quod sciamur a Deo . non solum ut a causa directiua , έed etiam essiciente. Haec sunt praecipua Argumenta a priori in gratiam scientiae mediae, quae tamen constant principiis cum D. Augustino & D. Thoma, ac penὸ cum ipsa veritare aper ε pugnantibus. Sed primum omnium secernere oportet certa a dubiis, & quae in confessb sunt apud omnes, a controuersis.
Scientiam Dei causam esse rerum certo diremis
uam, verius etiam scientem. CONVENrvNr nobiscum Aduersarij, nec salua fide,& reuerentia Scripturarum negari potest, Dei scientiam esse rerum cauam, latε sampto utroque vocabulo, tum scientiae, tum causae, id est, aliquam Dei cosnitionem , siue illa visionis sit , siue simplicis intelligentiae, in 'fluere ad rerum produm nem , aliquo genere causae, siue directiva sit. sue essiciens proximὸ, aut remotE. Id ad minus euincunt loca Scripturae & Patrum, Psalio. I 3. HAE in Isientia se flι, Psalm. r3 s. fecit caelo m intineri , de D. Augustinus ra. de Ciuitate cap. Io. oc μνrit animo quiddam mi , sed tamen verum, quod se mundus nobis notus esse non posset, nisi esset: Deo rem, nonnisi notos osset, esse non posset. Plura af&remus expremora Patrum testimonia. Multis id rationibus probat S. Doctor 1. contra Genteς eap. 23. quae act-xam, quia totam disputationem vehit germina continent,& euincunt scientiam increatam causam esse rerum, no
quamcumque, & directivam , ut Λduersarii concedunt, sed etiam essicientem.
267쪽
Prima ita habet : Causiae perfectissimae competit modu agendi eiusdem perfectionis, qualis est agentis in ellectualis, siue per intellectum & voluntatem ; ad quod pertinet dirigere agentia naturalia, & illis vii quasi instr mentis: hinc excluditur exemplum productionis Verbi peractionem naturalem: neque enim ad hanc controuersiam
Pertinet; tum quia, ut inquit Caietanus, hic agimus de vera causa essiciente ,& effectu ad finem relato ι Verbum non procedit a causa essiciente, nec est ordinatum adfinem . sed est finis omnium: tum etiam quia agens intellectuale, quod omnium perfectissimum censetur, opponitur agenti per formam naturalem inditam ιVerbum a tem procedit modo intelligibili, ut distinguitur a naturali iam explicato, dc a libero , qua ratione agit Deus assi extra, & hic modus agendi liberε, inferior est: modo agendi naturali,& intelligenti, quo Verbum generatur. Est Vero satis ad vim Argumenti, modum operandi ad extra
liberὴ, nobiliorem elemodo agendi quolibet per formam
inditam. Secundo probat s. Donor, res creatae ea ratione producuntur, qua in Deo continentur: at tiri praehabet secundum tum esse, quale est intelligere, non solum, invquit Caietanus, hac ratione, quod fit naturae Dei consti tutiuum, sed quod sit esse Dei ut cauta , operatur enim ut intestigit& vult, non ut est; & praehabet res omnes secundum vim intelligentem per Ideas, atque hac ratione essiciens est rerum causa. . Probatur denique egregia rationρ ex quaestione prima deveait. art. I . Cum duo conueniunt inter se aliqua similitudine, oportet unum ab altero , quam habent formam & similitudinem et a tertio seperiori recipere. Cognitio vero quaecumque siue creata, siue increata, sue bu-malia , siue Angelica, aliqua similitudine cum re cognita conuearit 1 Ergo similitudo profluere debet, vel ab obiecto insta gnitionem, vel a cognitiore in res, vel ab aliquo superiori utrique. Primi generis est cognitio humana , quae a rebus derivatur in intellectum: secundi ordinis est
increata stientia, aqua res emanant: tritii generis esticientia Angelica, quae nec ab rebus est Ut nostra , nec res
sine ab ipsa, ut diuina, sed quasi media inter extrema, M*riuatur aDeo, rebus & menti Angelicae superiori.
268쪽
His rationibus euincitur . diuinina scientiam ut libe.. raso, 3c visionis, esse causatri rerum effectivam, idque petactum Imperii: ac proinde veram esse hanc causalem ex Diuis August. Gregorio , & Thoma , res esse quod sciania&r, & videantur a Deo , non videri quod sint. Deus ethnaturae pure intellectualis, & infinitae, cui non alia pot&atia conuenit, praeter intellectum & voluntatem , quibus operetur ad extra: Ergo agit solo intellectu, & voluntate r & sicut Pater aeternus producit intra se Filium , per scientiam visionis necestariam, & ut est dictio , ita pro , ducit ad extra liber δ creaturas, per scientiam visionis liberam, seu per Imperium, iuxta illud Vse
Sed totis viribus obsistunt Reeentiores huic veritati&innumera congerunt impedimenta. Tria potissimum annotaui a communi ratione potenti extra operantis, quam
Suares distinguit ab intellectu & voluntate , & Vasqueet cum voluntate confundit , a communi notione obiecti. quod praeire semper contendunt scientiae r & ab authoritate SS. PP. qui 1llationem omninti oppositam resatae ex Λugustino habent, res stiri a Deo quod futurae sint. Hi et depulsis fundamentis sentelatiae aduersae, & nostr. ae impedimentis,cerib constabit seientiae diuinae visionis influxnx causa: efiicientis in res a quor ita abhorrent Aduersarii, vela vix ullam assignare possint scientiam diuinam, quae sit ali- qua ratione, etiam per directionem causa rerum , Ut pro bat Glanetales Disputatione 38. See . r. enim tantim. futura est nostri consensis causar Non scientia visionis, quam mer E speculativam rei, eaque 'posteriorem volunt i non scientia simplicis intelligentiae x quia ut inquit S. Doctor, scientia non est operativa ad extra, nisi a voluntate impellatur di neque etiam causa est rerum,scientia per decretum applicata ; quia non est antecedens & efiicax, sed concomitans, ut docet Vasqueet . , vel conditionatum & indifferens ut tradit Suares, qua ratione decretum illud non habet vim agendi. Quare ad
summum scientia simplieis intelligentiae est rerum causa , quoad aetiim primum, sicut sciemia artificis, ut praeuenit actuin voluntatis se applicantem, habet omnia ad amn- dum necessaria, sed otiosi futura est, nis voluntate ad operaumem admoueatur. . His Seneratim disputatis ac
269쪽
cedamus ad examen principiorum,quae nostrae sententiae opponunt Aduersari j. PARAGRAPH vs SEcvND s.
Scientia diuina non distinguitur a potentia ad
extra operativa. FSet contra Authores citatos, qui praeter fundamenta insinuata, addunt hanc causalam veram esse, Deum omnia scire quod omnipotentiam habeat, qua continet Creaturas : Ergo omnipotentia est attributum a scientia distinctum. Vasqueet verb vim essiciendi ad extra, refert in voluntatem, quia tria, inquit , concurrunt principia cad opus quod essicimus , nempe intellectus ut causa reis mora , voluntas ut proxima, sed inessicax, quare necessaria est tertia facultas, quae in neritis & organis residet. Haec v-rb superflua est Deo, quod eius voluntas, cum sitemcacimina, se sela potest quidquid si erit. Sed mens
D. Th0mae, quem omnes Discipuli multique extranei sequuntur, est, omnipotentiam Dei non distingui ab intellectu, & voluntate, & in utraque facultate resinere, non tamen ex aequo, sed praecipuε intellectu ut moto a vo
Huius assertionis probationem repetita natura diuina, quae Cim sit merὸ spuitualis,& simplicissima, nullam praeter intellectum & voluntatem potentiam exigit , nam facultates activae, sunt proprietates, & quasi stetus, ex ge- inere & differentia specifica procreatae r quare cum natura diuina,& Angelica prorsus intellectuales sint, nec naturae intelligenti aliae praeter intellectum & Voluntatem competant sacultates , frustra tertiam comminiscitur Suares, ortam a communi ratione entis: quia ab ente, nisi aliqua differentia contrahatur, nullae profluunt Proprie
Et hoc confirniat S. Doctor variis locis maximὸ prima parte quηst. s . art. s. naturae simplici nullis competunt actiones, praeter proprias di congenitas, nisi admisceariir alteri substantiae. Ita, inquit, igni,si ab omni cor-POre seiqngatur, competit urere, & ignem generare : vim
270쪽
s indi habere potest a serio cui admiscetur. Ita nobis
praeter intellectum & voluntatem alis conueniunt poten tiae, quod simus naturae compositae,voluntas inefficax sit,
'sis potentiarum ab imperio rationis distilichiis , cui non Darent facultates, nisi organa applicentur. Quid verbnorum , quae in nobis augent numerum fat ultatum, habent locum apud Deum , cum sit naturae simplicissimae . nec minus efficacis voluntatis & imperii, dc aliunde hoe eius cognitio & volitio differant a nostra, quod rerum bonitatem & veritatem efficiant Quare semotis a Deo quibuscumque aliis facultatibus, vis operandi ut principio proximo, competere debetintellemai, aut voluntati. Cui vero duarum facultatum ius illud vindicandum est 3Nempe in tellectui: nam praeterquod bilior est facultatas voluntate, singularem habet vim res omnes continendi modo intelligibili per Ideast nihil autem magis
confert ad essicientiam effectuum, illorum continentia in Principio, unde emanare oportet. Hinc patet responsio ad fundamentum Suares. Falsum enim est omnipotentiam distingui ab intelleistu, Se voluntate , ut diuerium omnino alitibulum, qua ratione intellectus a voluntate seiunsitur. Differunt ergo ad summum muneribus inadaequatis, aut qtribusdam con notationibus, quo genere distinctionis, Salmanticenses distinguunt immensitatem ab omnipotentia, ut est vis apia plicans , & locans Deum in creaturis, quas continuo con-
Atque ut difficultas qua fieri potest exhauriatur, obseruandus hin hic diuinoruni actuum ordo: primo scientia simplicis intelligentiae voluntati obi jcit rem faciendam ,
cuius deinde peragendae rationem inquirendam intellectui praecipit voluntas , Sc ad opus admouet, quod ultimo a biluit intellectus. Atque hinc patet omnipotentiam ab intellectu non distingui, nisi ut con notat Voluntatem, te ad opus mouentem. inare commune habet omnipotentia cum intellectu obiectum , nempὸ diuinam essentiam, quatenus non solum est ratio cognoscendi, sed etiam v
lendi, & essiciciendi creaturas, quas scientia simplicis intelligentiae respicit, ut possibiles , scientia visionis ut productas aut producendas r quare prior scientia est rerum causa actu primo, & se ha t. vi ars opiscis, antequam