장음표시 사용
271쪽
. Haec est vis primi Argumenti, quod immerito dicitur dissicultatem parere propter solam obscuritatem, & confusam rerum notionem 3 cum non minus apertum sit, quam essicax . quod satis patet relponsione ad illud neceL 1ario adhibenda. Cum enim instamus , voluntas concurrendi indifferenter, non habet connexionem cum con sensit, magis quam cum dissensu, id verum admittitur, sed quid inde sequatur, a nobis quaeritur. Hoc Vnum quod iuxta regulas Logicae, nulla fit ineptior propositio hypothetica, quam cuius Antecedens non magis connexum est cum Consequente deducto, quam cum oppofi- to , unde cum instamus, decretum indifferens non con- fucit, ut videatur determinatio voluntatis ad consen- , sum , magis quam dimensum ; Distinguit, non condue, cit la indifferens voluntas , Estor coniumsta cum liber-.tate creaturae in cisterentiae determinatrice, 'regant; sed haec responsio confirmat primi Paras raphi Argumentum, primam liberae veritatis creatae cautam repetendam esse a creatura, non ab Vlla creatrice perfectione : deinde eluduntur omnes leges dialecticae, quibus salsae censentur omnes propositiones bypotheticae, quorum Antecedens e saluum fit, dempto Consequente. Praeterea inauditum est, Λn incedens propositionum hypotheticarum, esse rem scitam , & obiectum matcriale, non formale, seu rationem sciendi, nisi hoc sensu, si sumatur concursus in actu primo pro decreto concurrendi , eius suppositionem esse quidem rationem sne qua ni- hil siciti p est conditio nate, ac libere futurum ; sed non esse rationem sciendi magis hoc futurum quam illud: Ergo extra propositum , & thesim est haec responsio , &Antecedens huius hypotheticae, si Deus paratus sit concurrere determinate, consensias erit futurus, quandoquidem qui ita Respondent , vltro agnoscunt , Antec dens nihil conducere ad controuersiam nostram , Vnde sciat Deus consensum potius quam dissensum : hoc enim addunt aliunde sciri non posse, nisi stipsemet consensu. ac proinde a concursia, & influxu Dei simultaneo, quem diximus esse dependentiam illius consensus a causa pii 'ma , quae sit cauali ras ipsius, nec distinguatur saltem realiter ab ipso consentis.. Ergo ad conitituendum obieetiam scientiae mediae, con- laetiendum
272쪽
sugiendum est Aduersariis ad secundam interpretatio nem, id est, ad decretum absolutum mere concomitans, quod vasques, & Arrubal volunt constitui per causalita, tein extrinsecam explicatam: quae responsio tandem Deincessaria ut ultimum perfugium, scientiae mediae defensis-ribus, tot patet & obuia est diffcultatibus, quae inde emergunt, ut non immerito dixerit illos morderi, S telorum imbrem pati. Exemplo sint Valueet, & Arrubal, qui pro sua ingenuitate maluerunt dissi cultati siccumbere, quam dissimulare, aut fucum facere Lee oribus. Nam cum decretum Dei necesIarib includi fateantur, obiecto scientiae mediae, & aliunde illud constituant, vel onte rationis, vel causalitate extrinseca Dei, indistincta a concursit simultaneo, & subinde ab actu causis a. vltro agnon cunt euitari non posse circulum vitiosum , ac penὸ nugatorium, rem esse futuram, 'uia Deus vult, & velle quia sutura est. Et ad has, & alias similes consecutiones, ac propositiones identicas allusit, ut credo, Ioannes et S. 'Thoma,c dira in hoc ait stare hallucinationem huius sententiae, quod cum prima interpretatione decreti diuini,sbiam curent indifferentiam ad seruandam libertatem, interpretatione a propositionibus identicis continub lu
Vnde tacite explicari possunt, & defendi Argumenta.
quibu: Ioannes a Sancto Thoma hanc partem sententiae. Adversariorum impugnat : nec verum est seo discursu implicare multa Philomphice dicta, sed non est satis obseruatum ex vera Pbilosbphia, distingui concurium Dei,
vel causae secundae, ut caualitatem , non ut caussim ab eLfectu:&si ita interpretemur verba Ioannis a S. Tlaoina
nihil peccauit contra rigorem Philosophiae. Id vero ceria tuin est, scientiam media m. defensbribus resolui in propositiones, non solum necessarias , & cognitas s ientia simplicis intelligentiae, sed etiam in identic as,ac pane nugatorias , qualis est haec, mio concurrere, si Petrus conis currat , quae non est libera . sed omnino necessaria , ea necessitate . qua repugnat dari determinationem causis secundae, sine determinatione cauta primae. Sed de hoc amgumento iterum.
Hinc etiam refellitur Argumentum , quod aduersiis Ioannem a Sancto Thoma retorquetur, in idem incom-
273쪽
modum delabi , quod obiicit patronis scientiae mediae: nempe resolutam esse in scientiam necessariam , concurram si causa secunda concurrat, imo inicienticam ut ex Vasque referebamus : Atqui in candem perlabimur necessitatem, qua consequitur actus praedefinitus ex praed finitione antecedenti efficaci, qua posita repugnat non sequi effectum. Sed est addendum , repugnare non sequi libere, quia praedefinitio uti umque inuoluit, & efficit. Nec potest quoad hoc caput aequari sententia Aduersa cum nostra: nam praeter differentias inter utramque supra alia latas , addimus quartam, nempe Aduersarios implicari Propositionibus icenticis circulo vitioso, a quibus lon- Iissime expediti, statuimus certam veritatem ex praede nitione, tanquam causa uniuersalissima , & efficacissima, quam nihil subterfugiat, neque substantia actus, nec libertas aliaeque prol rietates.
Breuis superiorum Coilectio. VT paucis quae sese diista sunt colligam, haec omnium
summa esto : male consuli a suis auctoribus, scientiae mediar, primum quidem graui dissentione, non modo verborum , ut obtenditur, sed etiam sententiarum , satis insinuata, ne illorum , nostraque vestigia cogar iterum relegere; Adeoque a Logomachia absunt illorum contentiones . ut cum passim in rebus grauissimis concordes esse soleant, & hic maxime esse oporteret, aliquot ex illis a communi causa & sententia in totum desecerint, quales sunt Henriques, Aetorius, Myphanus aliique nonnulli: reliquorum qui a nobis dissentiun r, vix duo inter se con
Huc pertinet quod a viro fiM digno accepi, se audivis. se quemdam eiusdem familiae auisori intimum , tepantem, sibi non placere, quae in his disputationibus inita est , rationem defendendi scientiam mediam, & a se in
uentam meliorem : ut inde agnoscas oportere noua quin
tidie cudi , adeo parum satisfaciunt, quae hactenus scripta sunt, ne quidem ipsistinet Authoribus qui ea inuenere: nec
274쪽
fccasone data , pro summa ingenuitate trifari desinunt, scientiam mediam adhuc implicitam dissicultatibus, qui bus non modo mordeantur, sed obrui, ac pene se' absor-.beri sentiant. Λrgumento sint quae a Vasques, & a Theophilo retulimus dicta fugiendis dissicultatibus , neque id magis obscurὸ prae se fert Suareet 2. Prologomeno , dum conqueritur sibi a nostris falsb impositum , futuris abso Iutis assertam veritatem ante actuale decretum, aeque aceonditionatis: neque enim hoc obiectum illi est, sicut obseruant Salmanticenses Disput. 7. Num. IIa. quasi ab
ipso sponte dictum , sed quasi necessario dicendum lege
contradictoriarum, a qua una repetitur Veritas concitationatorum ante decretum quodcumque, nisi forte possibile, & indifferens 1 quae perinde obtineat de absolutis. Atque ut caetera taceam , quae possem in eandem retri mngerere, non videntur validius causam scientiae mediae fulcire, nequeidissicultates amoliri, quae addita sunt con tra Ioannem a Sancto Thoma. Nam praeter quod bre irius, & obscurius huiusmodi dissonantiae dissicultates ab il- lo attinguntur , quae ideo citra culpam praeternaitti poclueiunt , ad Theophili opinionem & Molinat alio loco reiectam , videntur accedere quae lego eadem Disput. 4.Cap. &Para g. citato sciri determinationem ad consentasum cum ingi fierentia increatae Voluntatis, nec maiore ipsius cum consensiu quam clim dissensu connexione t.quid enim hoc aliud sibi vult, quam quod Theophilus
- dicit videli actum creatum ac si Dei concursu non egerent causae secundae; quandoquidem eo scito, & posito, adhue indeterminata manet voluntas diuina. Nec magis satisfacit, aut solidius videtur, quod passim omnibus paginis legimus, futurum conditionatum aut ab lutum videri hoc tantum nomine, quod illud emet, & istud erat ex suppositione quod esset, aut erit: qua responsione nulla alia ratione fulta , aut luce illustrata, quam quae illi innata creditur, obscurissima, & insupera , bilis quaestio resoluitur in Veritatem per se notam, cui nullo sit opus medio , neque rei cognoscendae, nec cognoscenti adiuncto : ut frustra vi)eantur hactenus se torsisse Patres, ac Theologi omnes, in utroque medio inquirendo ,& statuendo, cum nullo opus sit, sed duobuet
sterbis tota dissiculias profligetur , & subiiciatur jeritis
275쪽
Perse nota, sit, quoad conditionata, erit, quoad absiluta. Sed ut omittam haec gratis dici nullo sundamento uti nullo medio, nec ulla causarum determinatione, nisi sup-Posito alterutro verborum csset, aut eras, cur ill d esset praeire debet isti erit, id est, conditionatum absoluto, seu scientia media scientiae liberae, cum indicatilium prius sit sibiunctivo, & eris simplici ds ac breuius quam esset. Τ-ti tamen est hoc alteri praeire, ut Ordo nequeat mutari, nisi euersa prouidentia, & lcientia diuina. Sed de illis hactenus. Ad ultimum huius primae classis Argumentum progrediamur. ΛRTI cvLvs QE ARTUS.
An ex influxu scientia Dei in res ereatas, scientia media fulciatur , aut euertatur. SINcYLARI methodo, nec ab ullo inita quod sciam,
hane de scientia media Disputationem aggrcss, & pr secuti semus: excussimus loca Argumentorum a priori, quae illi fauere possint, aut nocere: & omnia sere huius eneris , atque ex eo capite repetita, huic scientiae aduer- intur. Vnus superest locus istiusordinis a quo aliquod praesidium sperant, unde depromunt hoc Argumentum, res sciri a Deo , quia futurae fiant , tanquam a causa &xatione a priori r non ideo futuras , quia sint a Deo scitae. Id vero probant triplici genere Argumentorum : primo quod potentia rerum creatarum operativa ci istincta sit ab intellectu, & voluntate, ut censet. Sua res, aut saltem ab intellectu , cuius sententiae est Vasques, vindicata voluntati efficacia ad operationes: Ergo res suis rurae non sciuntur a Deo, quasi ab ipsa scientia factae. Addunt aliud principium quod latiu3 patear : quamcumquestientiam etiam increatam. posteriorem esse suo obiecto,& ab illo metiendam. Et quamuis admittant Dei scientiam esse rerum causam , id de scientia visionis ne-sant, ut locus sit huic consecutioni, re sciti. & videri
a Deo, quia futurae sunt, non futuras esse quod sciantur.
276쪽
Sc videantur. Fundamentum confirmant , comparatione Dei ad artificem creatum, quem certum est alia scientia, aut cognitione attefactum dirigere, alia intueri. His tertium addunt fundamentum, frequentissimum apud Patres illud suum etarum, res sciri a Deo quasi a priori, & a causa, quod suturae sint: idqtie usurpatum ab illis, quasi necessarium vindi dandae nostrae libertati, quae peritura sit omnino, si haec causalis admittatur , res ideo esse futuras, quod sciantur a Deo. non solum ut a causa directiua , έed etiam em ciente. Haec sunt praecipua Argumenta a priori in gratiam scientiae mediae, quae tamen constant principiis cum D. Augustino & D. Thoma, ac penε cum ipsa veritare apertε pugnantibus. Sed primum omnium secernere oportet certa a dubiis, & quae in confeta sunt apud omnes, a controuersis.
Scientiam Dei causam esse rerum certo directi inuam, or venus etiam licientem. CONVENrvNx nobiscum Aduersarij, nec salua fide,
Sc reuerentia Scripturarum negari potest, Dei scientiam esse rerum cauam, latὶ sempto Vtroque vocabulo, tum scientiae, tum causae, id est, aliquam Dei cosnitionem , siue illa visionis sit, siue simplicis intelligentiae, ino' fluere ad reruni productionem , aliquo genere cauis, siue directiva sit siue essiciens proximE, aut remoth. Id ad minus euincunt loca Scripturae & Patrum, Psalm. Io 3. Omnia in sapientia forasti, Psalm. 13s. Qui fecit inis1 intellectu, & D. Augustinus ra. de Ciuitate cap. Io. oc currit animo quiddam mirum, sed tamen verum, quod
se mundus nobis notus esse non posset, nisi eget: Deo Μtem, nonni si notus esset, esse non posset. Plura asseremus expressiora Patrum testimonia. Multis id rationibus probat S. Doctor i. contra Genteς eap. 13. quae affe-Xam, quia totam disputationem vehit germina continent,& euincunt scientiam increatam causam esse reri m, noth
quamcumque, & directivam , ut Aduersarii concedunt, sed etiam essicientem.
277쪽
Prima ita habet : Causae persectissimae competit moduεμgendi eiusdem persectionis, qualis est agentis intellectualis, siue per intellectum & voluntatem ; ad quod pertinet dirigere agentia naturalia, & illis uti quasi instrumentis: huic excluditur exemplum productionis Verbi,peractio item naturalem : neque enim ad hanc controuersiam
Pertinet ι tum quia, ut inquit Caietanus, hic agimus de vera causa essiciente ,& effectu ad finem relato , Verbum non procedit a causa essiciente, nec est ordinatum ad finem . sed est Enis omnium: tum etiam quia agens intellectuale, quod omnium perfectissimum censetur, opponitur agenti per formam naturalem inditam ιVerbum a
tem procedit modo intelligibili, ut distinguitur a naturali iam explicato, & a libero , qua ratione agit Deus assi extra, & hic modus agendi liberὸ, inferior est inodo a- endi naturali,& intelligenti,quo Verbum generatur. Est: ero alis ad vim Argumenti, modum operandi ad extra liberὸ, nobiliorem esse modo agendi quolibet per sormam inditana. Secundo probat S. Donor, res creatae ea ratione producuntur, qua in Deo continentur: at ill praehabet secundum siuum esse, quale est intelligere, non solum, inquit Caietanus, hac ratione, quod fit naturae Dei constitutivum, sed quod sit esse Dei ut cauta ; operatur enim
ut intestigit&vult, non ut est; & praehabet res omnes secundum vim intelligentem per Ideas, atque hac ratione essiciens est rerum causa. . Probatur denique egregia ratione exquaestione prima deverit. art. I . Cum duo conueniunt Inter se aliqua similitudine, oportet unum ab altero , quam habent sormam & sitnilitudinem et a tertio seperiori recipere. Cognitio vero quaecumque siue creata, siue increata, siue bu-
maira, siue Angelica, aliqua similitudine cum re cognita conuenit: Ergo similitudo profluere debet, vel ab obiecto incognitionem, vel a cognitione in res. vel ab aliquo superiori utrique. Primi generis est cognitio humana , quae a rebus derivatur in intellectum: secundi ordinis est increata scientia, aqua res emanant: tertii generis esticientia Anselica, quae nec ab rebui est ut nostra , nec res
Iunt ab ipsa, ut diuina, sed quasi media inter extrema , ψςriuatur aDeo, rebus & menti Angelicae sititeriori.
278쪽
His rationibus euincitur , diuinina scientiam ut libeώram, & visionis, esse causatra rerum effectivam, idque petactum Imperii: ac proinde veram esse hanc causalem ex Diuis August. Gregorio , & Thoma , res esse quod scianthr, & videantur a Deo , non videri quod sint. Deus eshnaturae pure intellectualis, & infinitae, cui non alia potentia conuenit, praeter intellec um dc voluntatem , quibus operetur ad extra: Ergo agit solo intellectu, & voluntate r & sicut Pater aeternus producit intra sie Filium , per scietitiam visionis necestariam, & ut est dictio ι ita ps , ducit ad extra liberὰ creaturas, per stientiam visionis li
beram, seu per Imperium, iuxta illud Vsee 4ixit& secta
Sed totis viribus obsistunt Reeentiores huic veritati&innumera congerunt impedimenta. Tria potissimum annotaui a communi ratione potentiet extra operantis,quam
Suates distinguit ab intellectu & voluntate , & Vasqueecum voluntate confundit, a communi notione obiecti. quod praeire semper contendunt scientiae: Zc ab authoritate S S. PP. qui 1llationem omnind oppositam resatae ex Augustino habent, res stiri a Deo quod futurae fini. Hix depulsis fundamentis sententiis aduersae, & nostrae impedimentis,cerib constabit scientiae diuinae visionis influxus causae efficientis in res a quo ita abhorrent Aduersarii, ut . vix ullam assignare possint scientiam diuinam, quaesit ali- qua ratione, etiam per directionem causa rerum , Ut pro nat GUnzales Disputatione 38. se '. '. 'Quae enim eandem. futurae est nostri consensus causa rNon scientia visionis, quam mer E speculativam rei, eaque 'posteriorem volunt i non scientia simplieis intelligentiae quia ut inquit S. Doctor, scientia non est operativa ad extra, nisi a voluntate impellatur di neque etiam causa est rerum,scientia per decretum applicata , quia non est antecedens &essicax, sed concomitans, ut docet Vasqueet . . vel conditionatum & indifferens ut tradit Suares, qua
ratione decretum illud non habet vim agendi. Qirare ad summum scientia simplicis imelligentiae est rerum causa , quoad actum primum, sicut scientia artificis, ut praeuenieactum voluntatis se applicantem, habet omnia ad agiqndum necessaria, sed otiόa futura est, nisi voluntate ad operatiuncina imauearuri .His Seneratim disputatis aes,
279쪽
QvARTvM PRINCIPIUM A PRIORI. 233
secandi habere potest a serio cui admiscetur. Ita nobis praeter intesiectum & voluntatem aliς conueniunt potentiae, quod simus naturae compositae,voluntas inessicax sit, usis potentiarum ab imperio rationis distinctiis , cui non Darent facultates, nisi organa applicentur. Quid verbnorum , quae in nobis augent numerum facultatum, habent locum apud Deum , cum sit naturae simplicissimae . nec minus essicacis voluntatis & imperij, & aliunde hoe eius cognitio & volitio differant a nostra, quod rerum bonitatem & veritatem essiciant Quare semotis a Deo quibusciamque aliis facultatibus, vis operandi ut princi- Pio proximo, comperere debet intellectui, aut voluntati. Cui vero duarum iacultatum ius illud vindicandum est 3Nempe intellectui: nam praeterquod nobilior est facul tas voluntate, singularem habet vim res omnes continendi modo intelligibili per Ideas: nihil autem magis confert ad essicientiam effectuum, illorum continentia in Principio, unde emanare oportet. Hinc patet responsio ad shndamentum Suares. Falsiimenim est omnipotentiam distingui ab intellectu ,& voluntate , ut diuerium omnino alitibulum, qua ratione intellectus a voluntate seiunsitur. Differunt ergo ad summum muneribus inadaequatis, aut qilibusdam con notationibus, quo genere distinctionis, Salmanticenses distinguunt immensitatem ab omnipotentia, ut est vis apia plicans , & locans Deum in creaturis, quas continuo conseruat
Atque vidissicultas qua fieri potest exhauriatur, obseruandus est hic diuino ruta, actuum ordo: primo scientiasmplieis intelligentiae voluntati obi jcit rem faciendam , cuius deinde peragendae rationem inquirendam intellectui praecipit voluntas & ad opus admouet, quod ultimo
absoluit intellectus. Atque hinc patet omnipotentiam ab intellemi non distingui, nisi ut con norat Voluntatem, te ad opus mouentem. Quare commune habet omnipotentia cum intellectit obieetiam , nempὸ diuinam ementiam, quatenus non tum est ratio cognoscendi, sed etiam v
Iendi , & essieiciendi creaturas, quas scientia simplicis intelligentiae respicit, ut possibiles , scientia visionis ut productas aut producendas r quare prior scientia est rerum causa actu primo, &se ha t. vi ars opiscis, antequam
280쪽
Cedamus ad examen principiorum,quae nostrae sententiae opponunt Aduersarij. PARAO RAPH vs SEcvND s.
Scientia diuina non distinguitur a potentia ad
extra operativa. FSet contra Authores citatos, qui praeter fundamenta insinuata, addunt hanc causalem veram esse, Deum om nia scire quod omnipotentiam habeat, qua continet creaturas : Ergo omnipotentia est attributum a scientia distinctum. Vasqum vero vim essiciendi ad extra, refert in voluntatem, quia tria, inquit , concurrunt principia ad opus quod emcimus; nempe intellectus ut cause remota, voluntas ut proxima, sed inessicax, quare neceGsaria est tertia facultas, quae in neruis & organis residet. Haec u rosuperflua est Deo, quod eius voluntas, cum sitessicacissima, se Ala potest quidquid libuerit. Sed mens
D. Thomae, quem omnes Discipuli multique extranei sequuntur, est, omnipotentiam Dei non distingui ab intellectu, & voluntate, & in utraque facultate rendere, non tamen ex aequo, sed praecipuε intellectu ut moto a vo
Huius assertionis probationem repetita natura diuina, quae clim sit mei ἡ spi1itualis,& simplicissima, nullam praeter intellectum & voluntatem potentiam exigit , nam facultates activae, sunt proprietates, & quasi foetus, ex ge- .nere & differentia specifica procreatae r quare cum natura diuina,& Angelica prorsus intellectuales sint, nec naturae intelligenti aliae praeter intellectum & Voluntatem competant facultates, frustra tertiam comminiscitur Suares, Ortam a communi ratione entis: quia ab ente, nisi aliqua differentia contrahatur, nullae profluunt proprie
Et hoc confirmat S. Doctor variis locis maximὸ prima parte quaest. s . art. s. naturae simplici nullae competunt actiones, praeter proprias de congenitas, nisi admisceatiar alteri substantiae. Ita, inquit, igni,si ab omni cor-Pore sei*ngatur, competit urere, dc ignem generare et vim