Sanctorum Augustini et Thomae. Vera et vna mens, de libertate humanâ, & gratiâ diuinâ, explicatur, & Scholae Thomisticae afferitur. Aduersus duos Theophili Raynaudi libros, altosque huius aetatis melioris notae theologos. Manductionis tertia pars dog

511쪽

Responsio ad primam Classem Argumentorum.

E' Quatuor Disputationibus , .lertiam in Salmanticenses & quartam in Ioannem a Sancto Thoma refel. lendas suscepi. primam,in Tuuisium,& alteram in Anony. imum nihil moror. Paucis tamen amoliar praeiudicium causae, quod ex Tuuisij consortio asciscitur 'Disputationis Primae cap. I. magno verborum delectis. Haeretici petulantiam valide &iuste castigatam, conuitia, quae in Ca- . tholicos spargit frequentissima & atrocia, in altius caput intorta probo. Gratulor Aduersariis non deesse eloquen . tiam, quae haeretico exagitet, ut si quam voluptatem malediceimo perceperunt, eam male audiendo amittant rneque enim minus acribus verborum aculeis Tuuisius Dungitur, quam ipse Catholicos lacessiverit: sed haec nihil ad nos: Haeretici maledicentiam damnamus. Ex toto capite unum , quod ad rem facit, attingo; no in magis reputare nos laesos aliquo huius haeretici ad nostra

Principia assensu, quam Aduersiarios; quod cum illis &nobiscuta de Trinitatis & Incarnarionis Mysterio conueniat. Quis enim nesciat haereticos sic dici, quod Euan gelium non eiurent in totum , sed seruatis pluribus Articulis alios abi jciant, eadem authoritate, & reuelatione diuina confirmatos 3 Certe si assensus'haereticorum fraudi nobis futurus sit, Sonciniani inde erroris eadem similitudine veri coarguent nos, quod Trinitatis & Incar- Mationis fidem communem haneamus cum Lutheranis,& Caluitiistis, quos Haereticos habemus. Et ne quis causetur latius hanc defensionem patere, longiusque a nostra controuersia abesse; strictius respondebo in re subiecta Tuuisitim toto suo libro, vix mena in ille Caluinii Vnde iustam habeo conquerendi causam , quod illi assingantur verba singulari charactere exarata , quasi propria ipsius quae apud illum non extant: Gavini sent-Dam ruere, si doctrina de scientia media serta tegra conferuetur Sed , inquies . loquitur Caluini Discipulus.

Esto, sed hic non tam caluini, quam Scoti discipulum se.

512쪽

Irofitetur. Nam aliquo sui libri loco scribit, Scoti subti-itatem sibi simme placuisse, & hac de scientia Dei tractatione Diuo Thomae anteponere, eumque sequi velut ducem, & Magistrum : ut si quae ex Tuuiiij consortio noxa timeatur, in Scotum, eiusque Discipulos casura magis sit, quam in Thomistas. Praeterea id in aritecessum obsierno Tuuisium, Amesium, aliosque Caluinittas sus E citatos Disp. quartae cap. vltimo, Parag. primo, Scoto, aliisque Theologis Catholicia adhaerere ι ommista ac pene derelicto Caluino, & libertatis nostrae concordiam cum auxilio gratiae, Cum scientia diuina, & decretis aeternis repetere ab omnipotentinsi na virtute . qua Deus res facit, eo, quo placet, modo, libere, necessario, aut contingenter. Monstrent Aduersari j Catilinum hanc ad tutandam libertatem viam tentasse, calcatam Augustino, Thomae, Scoto, aliisque Catholicis: & tum concedam quod obtenditur, nullo proba- mr Argumento , hos Caluini Discipulos a Magistra non esse segreges, nec siibinde ab Ecclesiae filiis veris, esse Hae reticis accensendos, dum ita sentiunt & loquuntur , nisi ab iis, apud quos praeiudicatarum opinionum amor inualescit aduersus antiquae traditionis, & tranquillitatist Ecclesiae Catholicae studium. De Caluini silio genuino multa dicta sent a nobis Disp prima, eiusque breuem synopsim dedimus r plura hic ad demus, luendis obiectionibus necessaria, & oppor4una, & illius. originem altius repetemus, Variosque gradus hie Lector Christiane oculis subijciemus.

ALuthero ortum esse nemo ignorat, nisi rudis rerum superiori saeculo gestarum. Lutherant i ve-rd duplex, & Caluinismi quadruplex, aut , si velis, quintuplex omnino status distinsui debet. Lutherus primo sui filioris aestu abreptus in Vuiclephum, in Pristillianos. ω Manichaeos concessit, & liberum arbitrium ex Praedem

'Ratione arte;ni, omnino sistulit, inducta Stoicor ai

513쪽

necessitate. Hinc prodiit eo Authore liber cum monstroso Titulo δε seruo arbitrio cui praeter alios respondie Erasimus, verus Lutheranismi parens : sed aegerrime tu-Jit, quos in daemone genuerat filios, m vesaniae progretasos, ut hominem ad bestiarum infimam iriem detrusis. ient, eosque libello de. libero arbitrio castigauit. Licet Lucterus primum contra paternam castigationem conru max , errorem tum responsione ad Erasmum tutatus sit;

postea tamen eum suae insaniae puduit, & poenituit; non eruditione quidem & eloquentia Erasini, sed incredibili Germanorum corruptela , qui relicta fide auita, ad Lutherum desciverant. Rati enim , quod noui Euanges ij

Buccinatores inclamant verum ei se , hominem a Deo institutum, aut certe peccata corruptum, non iam liberi,

sed serui esse arbitrii, & libertatem humanam este sine re Titulum, in omne scelerum genus sese praecipites dedere. dc ita proicisti vivebant, ut opus fuerit Lutherum Germaniae visitationem suscipere , palynodiam canere , quod homini abstitierat, liberum arbitrium restituere. Hinc secundus extitit Lutherant i status correcti, &emendati: &ideo Bellarminus agnoscit nullum cum Lu- , theranis de humana libertate disputandi locum supereia se; quod omnium parens Lutherus, eiusque fidus Disici Pulus Mςlanethon , quam commentariis in Epistolas Pauli docuerat impietatem de seruo arbitrio , & de pec-Catis in Deum referendis, retractauerint, restituto homini libero arbitrio. Hic progressiis fuit Lutheranismi libero arbitrio primum insensi, deinde vindicis , contra Ca, uini impietatem, cui placuit magis error quam retrachaistio Lutheri. Neque unus suit Caluini sint status: quadruplex enim, aut si malis, quintuplex distinguendus erit: nam quoad statum innocentiae, nihil de lisertate cum decretis diuinis, & gratia essi caci stante docuit a mente Augustini, Ma fide Catholica alienum : sed nide veluti rupes E monte

delapsia, in infinitos se se errores praecipite dedit equo ruiri Primo gradu, & statu praedestinationis , & gratiae, & fidei iustificantis vi, ad salutis opera sublatum est liberum arbitrium. Hunc errorem omnium deterrimum deffendit

Beeta , Caluini primo genitus, & in pestilentiae Cathedra Genuensi successes, colloquio Monipelgartensi, Goa q.

514쪽

maristar in Hollandia illi inordicus adhaeserunt. Hinc natae sunt acerrimae Gommaristarum cum Armi Anianis concertationes, quibus parata est via ad secundum Caluinismi statua, Dotdrecthano Conciliabulo constitutum : eooue maedestinationis Caluini primus rigor, Variis remediis, & correctionibus mitigatus est: hoc in xime capite, quod arcanum praedestinationis &, reprobationis, non ad naturae integrae, ut interpretabatur Calvianu in Beza, illius mentis certo conscius; sed a corruista 3 ori inali peccato vitiata repetentes r deinde ipsummet Caluinum de libertate emendarunt eius opinionem, de hominis stantis libertate , nihil essicacia decretorum , ouxiliorum laesa , ad statum naturae corruptae voluerunt Pertinere. Sed id mali sui parentis emendatoribus con

rigit ; quod abdicato de libertate errore, alios qui inde

oppendebant,de certa praedestinatione,de perseuerantiae dono, & gratiar, & fidei iustificantis incorrupro, omnium Peccatorum sordium patiente, nec minus meriti omnium bonorum operum impatiente, tanquam certa mea dogmata , suis decretis sanciuerunt: atque ita Caluinum,& Gommaristas, hinc seruata libertate, inde Arminianos sancito dono certo & incorrupto fidei electorum depulerunt , & damnarunt, & Caluini simum nutantem , & 1

fundamentis conuulsum fulcire conati sunt.

Tertio statu Arminianorum in Bezam, & Gon mari stas,. & subinde in Caluinum pertinacia in purum p rumque Pelagianismum Caluini us mutatus est: quarto vero gradu Sonciniani Caluinitar una filij, Haereticorum pessimi, & deterrimi, sublata fide Trinitatis, In- 'Carnationis Christi, meritorum & gratiae essicacis, Cal- ιuinismi ruinis purum Paganismum astruxerunt.

En Christiatae Lecitor paucis perstrictam , suisque loribus depictam, omnium superioris, & nostri taculi errorum tabellam. Pluribus fias Caluinismi & Lutheranis: Ini mu tationes probarem, nisi nostrae genealogiae series motissima esset iis omnibus, qui a primo limine nostri

saeculi controuersias salutarunt. γHinc valide depelluntur omnes summa arte in Th

niistas instructae , de libero arbitrio cum Lutheranis κCaluinistis stibulo , calumniae: falsum enim in P insis es

ex ignorantia historiae de Haretatis, striptum , a sinat

515쪽

Amainianis mutatam Caluini & Beetae de diuina praede ninatione, & gratia essicaci doctrin m. Quam enim Cal uinus in statu innocentiae liberi arbitrij cum diliina scien tia , & prouidentia intuerat, & a statu naturae corruptae sustulerat concordiam, Dord recthani Patres Conscripti, Millorum vindices, Molinaeus, Amesius & Tvulsius utroque statu obstinere volunt , non beneficio scientiae media', quod contendebant Arminiani , & inde in Pelagianista trium delapsi sunt, sed efficacia omnipotentiae diuinae cum coto, aliisque Theologis Catholicis ι imo cum ipsi et inaluino, magis Catholice de naturae integrae, quam de orruptae statu sentiente.

'Did ergo prohibet, quin Catholici in totum euaserint Nempe, quia hoc Caluini errore de libero arbitrio correcto, quos inde deducebat de fide iustificante incorrupta, mordicus seruarunt. Hinc illis haereseos lepra adhaesit, & falsa doctrina verae intermixta : nam ut inquit. Augustino lib. 3. quaest. Evangelicarum cap. 4 P.

nordinate permix in una disputatione , vel naris ιιone hominis, tanquam in unius corporis colore apparentia , signficant iapram , tanquam veris , seisisque co

lorum fucis humana corpora marrantem AEtque maculan

tem. Quid vitii seu leprae Thomistis potuit adhaerescere, ex contagio Caluin istarum, ea tantum parte, qua D. Au- Eustinum, qua D. Thomam, qua ipsummet Caluinurride libertate status innocentiae Catholicε sentientem, si cuti sent , aliis omnibus, in quos delapsi sunt, erroribus

damnatis Ista vero ita se habere, neque gratis a me confingi, demonstro ex Bellarmini controuersiarum tota serie , velu- ti a loco arguinentoso , quibuslbet testimonii et expressis, ad rem conficiendam emcaciori. Bellarminus , nedum Catholicorum diligens ,& accuratus collector, ut maligne vocabat Antonius de Dominis, obscurandae clari limiviri gloriae sed egregius Author, nullam de praedestinatione cum Haereticis controuersiam instituit: obiter tantum contra Beesam ex colloquio Monipelgartensi resellit, quod bonorum a reprobis factam electionem malit, ex natura peccato originali corrupta ;& Bellarmini sententiam Dord recthani Caluinistae, improbato Beza Caluino, uinciuere: duo tantiun ex Caluinistica praedes ina-

516쪽

tione insectatus est corollaria r praedestinationis , & donorum ex illa consequentium vi sublatam libertatem ad opera pietatis,&consecutam inde certitudinem iustitiae Praesentis , futurae perseuerantiae , dc praedestinationis aeternae, & irrita inde fieri qua cunque ad salutem praeparata media i baptismum paruulis inutilem, adultis bona

opera, mi umque merita nihil conferre ad vitam aeternam comparandam. Quid ad ista Dordrectbani , quid Molinaeus & Amesius 3 Quoad primum de libertate, Augustinum, aliosque Catholicos secuti, a Caluino, vel saltem ab eius interprete Beeta desciuerunt: atque hac pante Arminianis magis , quam Gommaristis accesseruntv quoad caetera Caluino mordicds adhaeserunt. Hinc facile est tenebras a luce secernere , quid boni&veri, quid falsi habeant relati Scriptores potest internosci, nec credo Aduersarios nostros adeo suaruin opinio. num domesticarum tenaces . caus e Catholicae negligenis res, quin habituri sint pro Catholicis Molinaeum, Turisium, si correcto errore Caluini de sublata libertate vi praedestinationis, alios inde consecutos bono animo eiu-aarent: Atqui Caluinis ae Moderni cum Thomistis conueniunt tantum primo capite, aliis vero , perinde ac a Catholicorum caeteris in totum dissentiunt: ergo gratu- Ian/um nobis esset, quod Heterodoxis viam muniamus , ad reditum in Ecclesiae gregem dc sinum. , PARAO RAPHYS QI ARTV s.

Expenduntur sigillatim alia testimonia

Hareticorum.

J Is ita cisnstitutis, adeo apertἡ & validὰ convelluntue

Argumenta ex testimoniis haereticorum , ut superfluum videatur singulis remoradere. Omnium vis, qua conci ditur Paragraphus, hoc dilemmate continetur. Vel Amissius, Molinaeus, &c. nesciuerunt quid senserit Caluinus.& quid sentiant Thominae, vel gratuito mentiuntur. Ni hil horum : probe sciunt Caluinum inultd cautius de libertate egisse, quoad naturae sanae, quam corruptae statum ; quoad primum conuenire cum Catholicis & Tho-

mistis: quoad altatum ab illis dissentire dc crrasse. Prob M

517쪽

saluini opinionem de libertate naturae stantis, improbant de seruitute, & necessitati naturae corruptae: Ergo

quoad illud caput, nihil impedit quin Catholici sint, α Augustiniani. Quid ergo inde noxae importari potest

Scholae nostr ex eorum consensia indoctrinam nostram His munimentis praestiuistis leui brachio depellemus calumnias Caluini simi in nos intentatas ex tribus capitibus. Primum petitur ab haereticorum testimoniis : Molianaeus, inquiunt, in Anatome Arminianismi insectatur Arminium , & Pontificios tanquam Caluino repugnan- es , qui, Vt ait, Peraram um sta interpolarunt sicut Ar-

ae Iessitarum iacunis fiaHisse, nescio 'quin voces, res λώι- ινι ras, ta irres bilitatis, quibus ruentia 1mpiscant et Ergo haereticis doctrina Recentiorum de scientia media ex

Ploratrice futurorum, est Papismus , seu doctrinρ Orthodoxa: quamcumque aliam suam putant, ac proinde

concordes sunt Thomistis. Haec argumentatio nihil contra nos valet nisi ex falςa inter pretatione Haereticorum , quibus res nostrae parum Compertae sunt. Non dicam Molinaeum , quae ex illo referuntur , non habere, quasi hoc nomine insectetur Pontificios . ouod Caluino repugnent, quem ipsemet cum

Dord re 'nanis correxit , aut eius opinionem reuocauit

ad Augustini gratiam per se efficacem: quod lane illis magis laudi, quam vitio vertendum est. Respondeo secundo : totam Molinaei insectationem aduersus Catholicos Pontificios qrtain esse ex ignorantia, aut falsa interpretatione doctrinae Catholicae, quasi censeamus omnes, non polle stare libertatem nisi depulsa gratia efficaci Augustiniana , & loco illius aduocata scientia media, quam ille doctrinam aperto mendacio Papi iamum vocat. Quid vero inde inferri potest, nisi falso im- . putatus Thomulis Caluinismus Absit adeo graue dedecus ab Ecclesia Catholica, ut libertas seclusa gratia efficaci Augustiniana ; sit communis sensus Catholicorum. Inde enim Haeretici iustam haberent causam discessionis ab Ecclesia, ε hoc saltem nomine, optime de omnibus meruisse censendi sunt Thom istae; quod iter haereticis muniant regressus in Ecclesiam , depulso timore Pelagianitami, quo uno deterreri possunt Haeretici, ne consilia sua in

518쪽

naelids referrem, & ad Ecelesiam redirent, quam sibi nos possent persuadere Catholicam esse, si gratiam August 'ianianam, id est , per se efficacem , seruandae libertatis caulareticeret, quasi cum illa stare nota posset. Eadem est Responsio ad Αmesum, qui Vt refert Petrus a S. Iosepho Disp. h. Sect. 7. de suaui concordia, miratur Bella mainum tribuere Caluino, & Zuinglio , quod putat ipse Thomistarum esse. Merito miraretur Bellarminum, si quamcunique viam ad rectam de gratia & libero arbi trio fidem periculosam diceret, nisi duce scientia media ineundam 3 quia alia superest ab Augustino trita, & calcata : nec censendus est Haereticus qui tanti Doctoris v

stigia presserit, quod a D. Thoma eiusque Discipulis S

ctione superiori tactum demonstrauimus. Nec verum est, quod ibidem aduertendum Lectori se jicitur; Haereticos eo nomine Haereticos esne, quod ii gent libertatem g aciae determinatricem beneficio scientie mediae; sed quod in totu1o auferant, ut Luthetus exordio duae haeresis , & Carii nus perpetuo: vel si admittant ut utriusque Heresiarchae Discipuli, ab ipsa gratia esscaei

manantem ; haeretici. sunt, ut illi fundamento astruunt varios errores de certa iustitia praesemi, perseuerantia se

tura, de fide iustifica me. Quare licet principiis nobiscum

conueniant, longissim obsunt consecutionibus. Atque hinc soluituri dum Argumentum alia forma subjectum , cuius tamen eadem vis est , Caluinus & Caluinistae dissentiunt a Triden ino, quoad libertatem. Respondeo non eadem ratione differre : Caluinus quidem in totum dissensit a Tridentino decreto, ex vero illius sensu quia, negat regeneratis verans libertatem, quam homini stanti concedebat. Amesius vero dissentit falsa ἰ decreti interpretatione: quia putat eo statu, libertatem ex gratia a voluntate determinanda, seciusa gratia efficaci Aux stiniana. Nos Amcsij interpretationem damnamus, sensim illius Catholicum patimur esse, emendato Cab

Si Christi Charitas vigeret nos, nec obstreperet amoturaeiudicatarum opinionum,gaudendum esset quod Ammsus non sit longe a regno Dei, cum statui naturae corruispiae restituit libertatem, quoad actus tum bonos tum malos , concess- a Caluino statui innocentiae, & 4 Thomi-

519쪽

eis Mit,be statui assertam , nec mirum est hac parte Calvinum & Bezam a Discipulis emendatos, cum Luttierus &Mesanethon eumdem errorem ipsim et rctractauerint: de sane laetandum est , quod haeretici aliquam praebeant resib. pistentiae spem, plusque boni potest illis accedere ex consortio ristro, quam inde mali nobis timendum sit . eum ea tantum parte conueniant, qua sequimur Augusti

num. - . G

Amesio adiungitur Tuuisius: & quia Praefatione Calui- nutu laudauit tanquam Dei-; inde deducitur Caluinum in totum sequi. Haec .Obiectio nullam vim , sicile nec superiores, habet , nisi dissimulata emendatione Cal .uini , quoad, libertatem a Dord recthano Conciliabulo alii 'ue Caluinistis huius Conciliabuli vindicibus , quos inter, praecipuus est Tu uisius; ut id tantum ad eortim saluatena videatur optandum, studium corrigendi, aut abjiciendi Caluini, quoad alios errores, quod iam praestiterunt delibertare, quam stanti homini dederat lapso.

Conces . Tuuisio breuius excepto, adiungitur Theophilus Brachetus vulgo Mileterij nomine notior, inultisque de causis mihi colendus, Muem malim sequi poenitentem quim errantem. & passi ira cespitantem, dum adhuc Ecclesiae Catholicae candidatus, totus est in quaerenda conia, Cordiae ratione ex voto pacis. Iam vero compertum mihi

est, illum gratiae essicacis Augustinianae , seclusa scientia media, acerrimum vindicem agere. Nec in ea caligine positum latere potuit Autultini mens, sed verbis exsisa elatis aperte indieat hac in parte: Sedis Romana Sententiam priscam nee dum immuωtam B. Augusini G iri. --nes amplexam, singuiaris gratia desensionem videri retianere. Caete a quae his admiscentur , caliginoe inuolutus scripsit, quale est illud , contendere plerosique omnes Critho.

5corum ommunem paremquerariam cum iis communicari, Apud quos dispar interdum siequitur emct- : condonandum id hospiti apuJ Catholicos, nec fatis rerum nostrarum callenti, ait, omnes Catholicos communem gratiam ab AvUiniana iuersam desena rei nec dum enim nouerat praeter Dominica nos ..,l ne i Pa- 'tres excalceatos Carmelitas,& a Merceat R*d -- torum,

Academias Lovaniensem, Duacen 1em 2 cleticis Re

520쪽

sularibus Oratorij, Barnabitas , aliosque pluae .ctore , Augusti trianos est e , & gratiae per sie essicacis assertores. Illud magis videtur ex caligine profectum , quod Conci lii Tridentini emendationem tentet, quasi eius decretum cum gratia Augustiniana non admodum colisen

tiat. .

Atque his omnibus, eleuata, & ad nostram caiisam aperte deducta in t testimonia ex Haereticis, quibus non , erat ignotus sensus Caluini, nec noster, sed Catilin uinemendarunt correctione suauissima, qua videtur a se ipsi post mortem emendatus ., uti Lutherus a se ipso superstite': quam enim concelserat stanti homini libertatem, .i nihil laesam antecessione aut essicacia decretoru& consiliorum Diuinorum, quae ille satus exigebat ex ratione communi prciuidentiae, & causarum secundarum cum prima cognatione, passi non sunt negari homini lapso, & Diuinagratia adiuto. Qua re Thomistae sunt & Augustiniani, . perinde ac Catholici, non Thomistae haeretici quaserunt. Vti nam quo ad caetera saperent: sed nescio an aliqui tam morosi sint, ut malint in errore pertinaces, quam hac lege ad Ecclesiam , & ad bonam mentem redIre. .

Responsis ' S. Testimonia ex Catholicis.

SE D contra nostrum sensum , videntur Catholicorum

nonnulli incurrere: ex Antiquioribus Uualdensis,ex superiori taculo , Solus noster, ex isto Cardinales bellar minus, Baronius, Episcopus Bellicensis , ex Dominicanis Campanella, ex Thomistis Gonzales, S Ioannes Vincentius: Hi omnes uno ore pronuntiant nihil omnino Catholicis este posse cum Callain istis commune, & qui istos pro Orthodoxis habent quoad libertatem,' de decretis diuinis secius a scientia media, Caluinistis esse accensen dos : nec spem ullam esse curationis malorum nisi abdicata decrerorum essicacia, & eorum loco suffecta , &aduocata scientia media exploratrice : haec siimma est argi

mentationum Parag. I.

Ad ista uniuersiri Respondeo diminutam este inductiovea . 'erim L . atatu Euin . ad rem confiis