M. Antonii Mureti Variarum lectionum libri 15. Ad Hippolytum Estensem, cardinalem, ac principem illustrissimum

61쪽

Negligitur Us. vuis, auaritia quidserit. i

Menandrea verb laec ita in Latinum stimonem comuerterit quispiam:

--- aegre inueneris

Cognatum egentu. nemo enim agnoscit libens, sed si attinere eum, opis alicuiu/ qui indiget,

P am mox petitum quippiam a Furi putat.

Ciceronis locus e Dinarcho expressin ostenditur. a C A P. v I I. M. T v xxiv M in orationibus sitis multa h Graecis oratoribus mutuatum esse constat: neque tantum artisch,quo illos in versandis ac regendis auditoruni animis vlos csse perspiceret, acrem ac diligetem imitatorem fuisse, verum etiam integra non parumenthymemata illorum, in orationes suas transtulisse. Iuuat autem me,quatenus licet, id obseruare: pro teorque me ex eiusmodi locorum contentione si gularem quandam, eamque, ut opinor, neque illiberalem, neque frugis expertem capere animo voluptatem. & quia ex meo sensit de aliis iudico, puto ceteris quoq. idem usuuenire: nemo ut sit David hum nior , cui non gratum ac iucundum ut cognostere,

quid a quoq. Cicero simpserit, quoq. modo quae italorum erantamirudo fecerit sua.Q circa talia quo dam his libris inspergereest animus: no ullo quidem certo ordine, neque enim genus hoc scriptionis ordinem postillat; sed ut quicque in Aentem venerit.. Nunc auto occurru illud quod staptum estan pri reacti

62쪽

re actione in Verrem. Nam cum iudiciim fidein non nihil suspectam haberet orator, acuid vidit,quom

do eos excitare ac perterrefacere, ne corrumpi sianerent, oporteret. Uirmauit enini, totam ciuitatem

esse in speculis, obseruantem. quam quisque reipub praestaret fidem:&,ut ipsi de Verre iudicassent,ita de ipsis populum R. iudicaturum. Idem autem, & iisdem prope verbis dixerat antiquis temporibus Dinarchus in acerbissima oratione qua insectatus esFDemosthenem: ut non sine caussa videri possit, Ciceronem,cum illa scriberet, Dinarchi locii sibi propositum, quem imitaretur, habuisse. quod ut magis intelligatur , Ciceronis primum , deinde Dinarchi verba subuciam. Cicero: Nunc autem sominet in speculis sumta: obseruant , quemadmodum si unusquisque uia1num gerat in retinenda religione , consimundisque legibus. de paulo pbst: Hoc est iudicium, in quo vos de reo rapulus R. de vobis iudicabit. Dinarchus; ορατε

QMd Uictorius de audiore libri de mundo ad

Lia Est qui vulgb Aristoteli tribuitur, de mundo ad Alexandrum. quin Aristotelis non sit, nemini dubium esse arbitror. nam, si nihil aliud, ipsim cer te dictionis genus ita ab Aristoteleis dissidet, ut ean 'discrepantiam qui non videat, nihil omnino videat, risi Iutinus Martix is ς ἔ- αι πιαμνε πέ

63쪽

M. ANTONII MURE Tr

is, eum Aristoteli tribuere videtur . sed quod P.,

Victorius putauit te verum illius auctorem reperisse, in eo falsus opinione sua videtur . neq. sane satis mirari possum , quid hominem & magna Dei a, de acri iudicio praeditum mouerit, ut, nullo 'io argumento, nisi quod Nicolaus Damascenus aliquid iiDdem de rebus scripserit, librum eum illius esse affr-

marit. Nicolaus enim, ut notum est,Augusti temporibus vixit. at liber ille ad Alexandru Philippi filium si riptus est . quomodo icitur haec quadrye possitnt' non enim minus ridicultis fui siet hac ratione Nic laus, quam si quis hodie ad Priamum, aut adctorem scriberet. Itaque etia si antea credit esset, librum illum a Nicolao scriptum, tamen id falsum

esse, aperto, eo quod dixi, alimento conuinceretur. nedum, in tanta temporum repugnantia, sine ulla firma ratione ei tribui debeat. sces paruulos a maioribus deuorari,multorum scita

trorum testimoniis confirmatum. emendatm y a ronis locus. CAP. IX.

P t T R v s Victorius libro sexto Variarum lectio- Π, cum doceret,id quod hodieque prouerbh loco dicitur, minutos pisces maioribus pro cibo esse, et a antiquis temporibus dici selitum : confirmauit id duobus locis prolatis, vito Polybij, altero Varrimis. sed Varronis versus , nisi me fallit opinio, non satis emendase scriptos protulit. Visum est igitur ita eos proponere, vidistinguendos emendandos' arbitrarer. Varro Margopolin Nρ ω ; s rura hinnanis omnia sμης p i . 'um pote plus, urget. pisces ut saepe minutos '. Eu agnu' comes taues enecat accipiter.

64쪽

eam autem esse in piscibus seritate, ut in genus suum saeuiant, multi optimae notae auctores prodiderunt: ut Oppianus libro secundo αλικυών, his versibus:

Meque tantum a maioribus minores, sed interdum quoque maiores a minoribus arte stiperari ac vorari

docet. Homerus quoque Troianos Achillem fugientes comparat piscibus delphina fugientibus, ne ab ipse vorentur. Versiis ipsius stat Iliados φ.

Sed& apud Elianum principio librorum De varia historia, & apud Aristotelem libro vi II. De natura animalium, quaedam idem confirmantia leguntur. Iugurtham, cum in triumpho ductm esset,desipere ιτο delirare coepisse. Plutarchi in aris loci

CAP. X.

DE vi doloris Venetiis, magna stipatus studi serum hominum coronis aliquando disputabam: cumq. mihi occurrisset dicerem eo dolore, quem e magnis infortuniis & calamitatibus homines caperent, mentem quoque ipsam saeph turbari ; adigique ad insaniam eos, qui antea cati in primis & sellertes fuissent: cum alios complures nominaui quibus ideontigisse tum Numidarum regem Iugurtham. eius . C 3 autem

65쪽

autem rei testem atq. auctorem laudaui Plutarchum in Mario. Postridie eius diei venit ad me Unus e vim qui sermoni illi interfuerant, homo & probus, ct ceteroqui non ineruditus, sed Graecarum inscius litterarum. Is cum mihi prius siue os sch caussa, siue quod ipse errore ductus ita sentiret, magnoperἡ pr tutatus esset, dixissetque , me& sibi & aliis valde in eo seritione placuisse: Unum, inquit, est, quod in gnam hercule mihi molestiam exhibuit. nam cum, domum reuersus, in bibliothecam me abdidissem, coepi ea quae tu dixeras, mecum in animo recolere. ac cetera quidem, nihil abfuit, non sanὸ multum quinita uti tu dixeras, in iis, quos dixeras, libris scripta repererim. unum de Iugurtha reperiendi nulla potestas fuit. & quidem ea caussa totam Mari j vitam ita diligenter perlegi, ut ne littera quidem una me fugerit. Velim igitur, si commodum est Auem mihi iniecisti scrupulum, tute eximas; recogitEsque tecum, unde id sumpseris . nam de Plutarcho quidem, fugit te ratio. Tum ego: Facile istuc quidem,inquam,fuerit. nam & memoria nemo est nominum qui valeatratinus: & here ad dicendum non sane valde meditatus accesseram . sed tamen quid vetat Plutarchum atrie quoque inspici Z Vt tibi quidem inquit,planε sa-.risfacias, animumque expleas . nam quod reperiret

id posse censeas, nihil est. Haec eo dicente, ego iam puerum codicem poposce Am: in quem ut primum conieci oculos, obtulit ',' ibi id quod quaerebam, .

66쪽

ἐήν ὐ δασεσηρως, Ηρακλεις, ε ν, ὼς υμδε βαλανων. quaeium tempore,ipsus caussa, ita tum a me in Latinum sermonem conuersa sunt: hi Matius ex Africa cum exercitu aduectus, hes Ian. ipsis,quod

anni principium Romanis est, tum consulatu denubiniit, tum triumphum egit,in quo incredibile Romanis spectaculum exhibuit captiuum Iugurtham; quo vivo se potiturum,nemo hostium ipsius sperasset. ita vario erat vir ille,& multiplici ingenio,& ad fortunae vicissitudines versatili ;& ea praeditus audacia, cur multa calliditas esset admista. sed in triumpho ductus,desipere, ut fertur,ac delirare coepit. itaque post

triumphum, in carcerem compactus, ut ei alij qui dem violenter abrupere tuniculam, alij autem a ream inaurem per vim eripere properantes, insimani una quoq. auriculam disciderunt, ipse autem nudus

in barathrum pulsus deieinis est, stuporis plenus, retectis, ridentis in morem, dentibus Jupiter, inquit, ut frigidum vestriim balneum est. His laetis, & in terpretatis, miratus ille, suum quoque librum afferri voluit. sed in eo ita erant omnia haec no illepidh mo db & incondite, verumetiam absurdἡ, & procul Avero posita, ut meminisse pigeat. Indignatus igitur,&multa mala precatus istis librorum contortorious, itatum discessit a me,ut qui se, etsi natu iam grandior, primo quoque tempore alicui Graecae linguae magistro operam daturum esse iuraret. No est autem prae-- C inreu

67쪽

tere ullam silentio, suspicati me, ouod apud Pli

tarchitin legitur, τυ ς legi Gebere, οριειλησου. puto enim τυροις ομειλῆ-, esse naturam suam ver-iare, & ad fortunae mutationes insectere. sed de hoc alij iudicabunt. Aristotelis Iocm, astatu Theognidis versibin, qui

eandem sententiam continent, illustratu .

AnisTOT Et is primo Rhetoricoriam cum enu

lineraret ea quae animum facere alicui possent ad iniuriam alteri inferendam; id quoq posuit,quod quotidie experimur: amicitiam,non illam quidem veram ecperfectam. sed ut vulgb amicitiae nomine utimur, Etam quamlibet familiaritatem ac consuetudinem vitae, amicitiam vocamus: eam igitur esscere, ut homines improbi ad imponendam iniuriam sint audentiores. faciluis enim se id quod volunt, effectit ros esse credunt : clim ab inimicis omnes sibi caueant: ab amicis nemo sibi cauendum putet. id autem ante Aristotelem sapientissimus poeta dixerat Theognis: cuius hi versiis sunt:

quos versus ita ludibundi conuertimus: stere dissei est inimicum. at amicus amicum i i Fasi re non magno me labore potest. Sed & Cicero lib. primo accusationis ait, nullas esse occestiores insidias, quam cas quae latent in simul tione ossicij, aut in aliquo necessitudinis nomine. Pn quoddam loquend; Horatianum indicatur e Gricosntemnasse. CAP. XII. Cur me querelis exanimn tuis '

68쪽

Nec diis amicum est, nec mihi, te prius

obire Ha saecenas, mearum Vrande decus columenque rerum. t.

Verius hi sunt,ut notum est, e secundo lib. Odarum Horatij: in quibus genere loquendi usus est apto illo quidem & eleganti, sed apud Latinos non valdh, nisi

me fallit animus , usitato. nam amicum esse aliquid diis, pro coquod est, diis ita videri, ac placere, ubi piaeterea legatur, equidem haud facile dixerim. ne que sane ea dicendi ratio Romanis domestica ac vernacula est, sed trans mare petita, ob idque non obesae naris hominibus I ac nνli οφ --. id ut magis perspiciatur, aliquot illius exempla e duorum post

nomines natos eloquentissimorum hominum sumpta libris proferam; Homeri, & eius quem Panaetius Homerum philosophoria vocabat. apud Homerum igitur Pallas ad Iouem pro Vlysse verba faciens, orateum ut, si quidem diis amicum est eum domum re, dire, Mercurium mittat, qui id Calypseni nuntiet. eius verba stini:

Apud Platonem autem Socrates, in apologia, cum dixisset, se tentaturum, si posset E iudicum animis euellere prauam illam opinionem quam, adducti calumniatorum sermonibus, de ipse conceperant: sed putare, id dissicile factu fore: Verum tamen, inquit, hac quidem de re ita sit, video amicti m esti. μεν ηπω, λη --φίλον. & in dialogo αλ.

cum ei dixisset Gito nauem eo die E Delo appulsu ram; ideoque ipsi postridie e vita migrandum fore Atqui,inquit, o Crito, bene eueniat: si ita diis ami-

C ue cum

69쪽

Sed & illa non dissimilia sunt: IΠουλυδαμα μὲν ουα ετ ιοὶ φιλα ταμ' αγρ c: & in Protagora: εἴ- de apud Euripidem in Ione, τύ λῆγista φιλον. eiusdemque generis alia. Saepe autem monui, solitum Horatium, inspergenda scriptis suis Graecitate , salem eis

ac Venerem quaerere.

tonis locus conuersus a Cicerone in Hortensio,isi quo arar*ius leuiterti men. CAP. x III. Qui aut aucupandae inanis gloriolae midio, aut conuincendi magis quam docendi aduei h gratia displitant; ii acriter urgere ac premere eum solent: q. sere . si quid ipse inconsideratius aut fassus , aut infitiatus est, mutandae postea sententiae potestatenisecere. at qui veritatem modo in disputado spectanti&docere eos cum quibus agunt, volunt, aequiores li- iberalioresque simi; neque ad viuum omnia resecant:

sed si quid is quicum sermo est,dederit, cuius postea dati poeniteat; in eo non pertendunt, pervicaces sint: lubentibusque ipsis, corrigere se, qui sibi lapsis videreir,potest. Id se secere,cum significare vellet S crates in Hipparcho eleg inti admodum similitudine inis est,sumpta ἱ ludo xi i. scriptorum,his verbis:

70쪽

VAR. LECT. LIB. ri. fphilosephi verba cum a si mo oratore Romano in Latinum sermonem elegantissime conuersa reperis sem, non indignum id putaui, quod annotarem. CNtat stur haec Nonius Marcellus E Ciceronis Hose tensio: tibi concedo, quod in xii .scriptis lemus, ut calculum reduca ,si te alicuim dati poenitet. Marsilius autem, qui locum illii Platonis ad ludum talorum retulit,falsus videtur. Sed & in illo e Prota

ubi Polemarchus, aliter amiciam & inimicum definiare volens,quam prius fecerat ta loquitur: ἰγὰ aliis similibus locis,facile crediderim, metaphora ex eodem illo x i i scriptorum ludo desiimptam tibesita Ciceronis locuri quem Silius eleganter imitatus est.

CAP. XIIII.

siti v M Italicum poetam, meo quidem iudicio, praestantem, Ciceronis apprimε studiosum suis se, eiusque libros diligentillime atque assiduissimE lectitasse, non modo Martialis,qui eius coaevus filii, testimonio cognoscimus, sed multo magis ex eo intelligimus , quod eum multa Ciceronis in poema suum transbilisse, eique scienter admodum accommodasse ad illa,quae tum tractabat,videmus. citius rei exemplum hic unum proponere libitum est. Libro igitur septimo,ctim Q. Fabjus Annibalem ludificanao,& cunctando,& Lllum trahendo frangeret; Romaniqtie milites pugnae auidi. & confere in cum hostibus manuum ingenti desiderio incensi, qiud que mora proficeretur , nescientes , imperatorem Hrum, tanquam ignauum, &, ut Horatius loquitur, inaudacem, flamma verborum immoderatione in