장음표시 사용
131쪽
eunt, τ mira a malo dicta,non prodest. uertim tamen est τ ratione opem operantis non prodest, sed tamen ualet ratione passionis Chrilli. unde ille qui est in peccato mortali , ess inimicus Dei: Ideo non uidetur τ Deus aeceptet oblationen suam ratione illius qui est in peccato, ide ii qui eii inimicus L. Istud communiter tenent omnes doctores Sed dico tameu semper ualet ratione passionis Christi. Gudflarii Dices quid est missam ualere ratione passionis Christit Reia Ais si ondetur Pone do talem propositionem. Missam ualere ratione pallioni, Chri tu, nihil aliud est qua
Christum per suam passio item meruisse illum ua:orem: de pactionem Christi acceptari a Deo ad tale bonum. Aecipe analo .siam de aliquo principe,cui fit aliquod seruitium ab aliquo, he, v ipse acceptat illud :&quodcunque seruitium tibi fice ab omnibus de progenie. Aliter de laro. Baptizatus moriens, adipiscitur uita aeter iram, uirtute cuius uirtute passionis Christi . Unde dicim nucleam staria luit alicui creaturae data: nili uri tute pastionis Christia uel praeuise: uel exhibitae. Omnis gratia data anto
passionem Christi, dabatur mediante pallione Christi pixui sa, di post, mediante ipsa exhibita.Vnce milia dicta a bono sacerdote ualet rone illius qui dicit; ει tone passionis Christi. Ex quo sequitur, v uoles iacete dicere mi istam debet quaerere bonum uirum,de quo habet bonam probabilitatem. sed ad quid ualeat missa, postea declarabitur. Sequitur ulterius ae ad solutionem huius.q. tria sunt uide-da. I rimo, uir si missa dicta pro duobu , tantu ualet is iuni,s-2 ... cuxs provo solo diceretur:&hoemerato personali celebranis
in ' titii sacerdoti Scdo, si tantum ualet metito generalis ecclesae oderentis.Tertio si iste simpliciter soluit debitum ut inue i obligatur, ii eut si unam diceret pro uno S aliam pro alio.
insiti primo est sciendum &c.J,2 6icit doctor et tria sunt opera pcr quae communiter muti iis italism mur, di satisfacimus, scilicet, ieiuuium . oratio,& elemolina.
Miri; istorum eii melius Respondet doctor noster ibi μοι tibiam ως- pcr aliquas propositione . iis si mi ibi ima.Inter omnia opera meritotia, oratio est magis placasi die. . - u i ui dcst per quam magis placatur Deus, S impei M,A, atur uenia. istud potest deelarari si quis Oilendit regem:&doreis . isternit et duos equos uel ieiunabit pro eo. rex dicet ego no eurode equo , nee de ieiunio tuo. Λ o tandens ueniat ad iiis Mis r Upin. rogando cum . ego ostendi te, ignosce mihi . tunc rex in πι--- orationem quam alio modo. Sed quo ad ν ei siti ponitur talis propositio. Quod eleemos a magii est meritoria.dicit Holκ orbasii. D. . snando rationcm, Quod eleemosna aequi ualet orationi. &Et .m,Γή. xii m/gis meritoria . Primo aequi ualet ieiunior quia qui dat eleemos nam , interpretatiue priuat se aliquo, ritum nia ad sustentationem uitae sus. Se cudo ora quia oblationem iacit. Dictis ergo: male saciunt illi ira-trcs, uir rati aut se isto bono, quia non possunt dare elemos. nam. Respcrdet sanctus Thomas: ciuid maeis est, quam limul omnia ea te de suam uoluntatem alteri iuuiiceie: sicut iaci ut fratres Dices: quomodo ergo intelligis ut eleem .ima est magis meritoria Dico F es magis meritoria: quia ordinatur ad maior in gratiam di gloriam. OGra m Potest autem meritum &cilum irisiis tacit ultra doctor v mista oratio eleemosita, ieiuni tri.
'ssurum. bu ycteli prodesse puta illi qui iacit, illi pro quo fit illis,
doc sui de ecclesia nostra. i tacti ea ite ories dicit unam missi iam illa milia prodes Sorti: ti illi pro quo dicit:& Getesiae generali. Et dico, quod non est curandil de istis tet minis quos ponit dico tu .l .se iter aliis me : medio modo de specialisl me. Sed atrui ivi se. ille qui dieit in istam potest sic dicere mi in Du istis sanatu nullo modo proderat sibi il:amis a. Patet equis potestia uelleo ieete in istam intendendo T solum illi proiit pro quo isecivusu dicit. Et de orationibus de eleemosinis de modo dicas: quo sectis νῶ facio non proderit illi qui dicit Responae octor. Nullii, citas,
Iarma ieiunans, saetins eleemos nam pro alio, secundum tectam ramuis nuri tionem, poti si se priuatea ualore illius hoc est dicere. γ nulια lux secundum iectam rationem , potest uel in quod ilia mi ista prosit solum illa pro quo dicit. Dices credo quod licite no potest uelle: sed ponamus iii od uelit. Dico quod ibi duci sunt. Primo quod istud licite i eri no pol. do, ii iaciat, virum totus ualor tinis sit pro illo. pro otio dicit ' Respondetur quodno:quia niata inlisio nius ito iecit ualot E pro alio. Diceremtii quod illa intentio, potest elle ita permersa,quod erit peccatum mortale:quo sa et it in peccato mortari. Vnde omnismi se intendit, subuettit, & lacu conua ordinem charitatis
quia ordo e inritatis a ipso incip t. Et iste uult se priuite tali bono:non uult, saltem interpretatiue, istud bonum pro-st tibi. Dice, hiciquo missa prodest illi qui dieiis Respiatur v ei prodest ad augmentum gratii di gloriet illi pro quo dicit
ad diminutionem rinae: ec non ad augmentum gloriae, neque gratiae: licet torte ad dispositionem. virum qui facit me nitentiam iniunctam in peccato mortali satisfaciat pro se s lateo, quod sie eontra sanctum Thomam luem orariet hic nega-tς limpliciter quia nimium durus est.' Alio modo generalis lime &c.Jvule declarare qualiter missa generalissilitia ualeat toti G-clesiae. Arguitur se. Missam generalissime ualere totieeclesiae, ueli est satisfacere pro omui, qui sunt in ecclesia: uel est orare pro omni b. qui sunt in ecclesia. Respondetur per aliquas proposi- '
ita militante debet excludere, intendendo, uel uoleta misianti 'uon ualere lib. Istud non potest licit E iacere. Diem. Arguitur sic. Ille qui dicit millam raro non intendit, v missa ualeat omni b. de ecclesiarergo maledicitur, i misiasteneralissime ualeeoilade ecclesia. Rridet doctoi nendo tau propolitionem . Ad hoc. ut missa generalissime ualeat toti ecclesiae, non requiritur actualis intentio 'sed habitualis .i. non requiritur, Pille intendat seu, uelit istam missam ualere toti ecclesiae. Sed requiritur intentio habitualis, i.* iit promprus, de paraturis cogitaret de iota ecclesia militante, se non materiali. Tvelleti rodesse toti eccletiae. Diconii dicis, et si consideraret hae uetet: ergo uidetur, τ non considerando, peccet zquia deberet conlidetare. Respondetur ponendo talem propositionem. Nullus tenetur pro tune cosiderare de aliquo actu: nisi pro 'tune teneatur ad talem actum.
Ex quo sequitur corollarium.Quod dices missam, pro tuenon tenetur ad actualem intentionem: quia si pro tunc tene retur ad actualem intentionem . pro tunc teneretur ad illam actualem considerationem:quia actualis intentio. non poteth
haberi, nisi mediante conlideratione : quia nihil est uolitum . nis praecognitum.Sed si teneter ero ide ad talem actum, et gini ro tune tenerer ad omne illud, ime quo non potest haberi taeis actu . Sed illa intentio,non potest haberi sine consideratione:emo quando teneor ad intentionem, teneor ad considerationem. Dices; multa dicis, sed adhue non respondes ad quia valet: utrum ad satisfactionem, uel ad deprecationem Respodet ut hic, T sacerdos intendit habitualiter, uel actualiter orare, de deprecari,pto omni istis de ecclesia militante, secundum flatum eorum. Et dicit Bonaventura, intendit se eudui distet eliciam uoluntatis,quae ponit pondus, mensuram, de numerum in omnibus:puta: iste est in peccato, rogat, ut illidi mittatur peccatum. iste eit in gratia, rogat ut augmentetur, deseruetur in gratia,N ite secundum quod indigemus. rettio modo,scilicet medio modo.&GJ D. -- Dicit doctor, P tertio modo ualet missa specialiter pro illo pro quo dicitur.
Et pro declaratione est notandum' i dominus de Abac dici
quaerit conisermiter ad doctorem.quid est missam ualere ipe. c aliter pro illo pro quo dicitur Rei podet iste doctor. immualere specialiter pro illo pro quo dicitur non est aliud, qua uelleis ammissam isti applicari ad satisfactionem. Istud, et applicari,& practicari quid est togare pro animab. quae iuvet in purgatorio: uel pro anima patris. Doctor tangit aliquas dissicultates, quae cito tangentur iaspeciali. de pro opinione fiat istud argumentum: quando mi ias a dicitur specialiter pro aliquo, non magis prodest ei, quam aliis de ecclesia geaerali. Resi det doctor, v is ud est ital sum. Nam se frustra pro parte Vecialiter rogaremus de Habet ergo iste articulus &e. Jhx istis intendit doctor iniet te suam conelii sionem.Saeer- οι at dos obligatus ad dicendum unam mi illam pro isto, re aliam disro uxa pro alio, dicendo unam miliam, non satisfacit: neque tantum )- λη propio seli, acii pro uno tantum diceretur: neque sede obi at ima O Mnal stam conclusionem tenent omnes posteriores doctores:Occa malis . de Attaco, Gregorius, dic. Dices:quid est dicere uti missam δε-atan specialiter pro istis duobuς Respondetur, & istud verit de x- , ns: Aliaco; Quod dicere unam missam spucialiter pro duob.po risi . test intelligi, di quo ad deprecationem, seu oraturalem: se quoad fati, factionem.Tunc ponuntur aliquae propositiones . Prima propolit io pro bilis. Missa dicta pro multis r m
dum satis icinis,l.intendendo satisfacere, non tantum pro
deit multis, sicut si pro uno solo dieeret. Probat doctor istud, meritum puta uelle dicere millam in gratia; est unum meruasnarum,
132쪽
finito, idest unus actus finitus, de attribuitur multii perino
dum distributioni , se dum aequalem proportionem, Ec partem. ergo nou po test tantum prodesse cuilibet, ac si unus totum illum actum haberet. Arguitur sic. Sacerdos lieit ἡψeetiliter potest dicere unam missam pro duobus, Sc tantum ualebit uni sicut alteri. elso male dicit. Antecedes probatur,
qui, potest pro duobus specialiter suam missam applieare, delicite. Exemplumuolo uuod sint duo qui uolunt. quod dieatur una milia pro illis cuobus aequaliter. Respondetur ue. xum est, &concedo totum argumentum, nihil contra me,
quia ego non dico quod non posset dici ei aliter pro pluribus,scilicet dico, quod quando dicitur specialiter pro pluribus , non tantum ualet cuilibet, sicut pro uno solo dice
mi emtra Doctor recitat unam opinionem uomini praepostini: quaer. Oalse satin tali conclutione. Missa dicta pro pluribiu,tantum ualet cuilibet, si is pro uno solo diceretur. Pro declaratione istius est notandum, P omneν doctores
inodoni conueniunt in Loecum Moto, Umista 'ecialiter dicta pro pluribus, non tantum ualet cuili , aes totum pro uno diceretur. Iste pixpolitinus tenet oppotitum,& dicit, linissa dicti specialiter pro pluribus:tantum ualet euilibet: aes solum pro uno diceretur. Exemplum. ecce duos sacerdotes, unus dicit unam missam specialiter pro alius dicit cum eo: a intentione pro duobus. Respondet iste praepositi nux, tantu latet luee milia cuilibet, sicut illa qui solu pro uno diabatur. Et nota, Pisae dux opiniones sunt extremae: relinquunt omnes dotaret istum praepoliti num. Sed oportet soluetera. Mones eius.Et trimo iste praepositinus soluit argumenta beati Thoait, te aliorum ab Diceretur ad maiorem deci Arguitur sic contra eumdlle qui dicit missam pro uno, Nilla qui dicit missam pro duobus, iaciunt duo merita aequalia, cum aequali conatur sed unum solum prodest uni eryo aliud tantum proderit alteri. de se unum non erit maiux alio. quod, eamen effosunum, Messet solum uni: N aliud duobus. Respondet praepositinus fugiendo. Sedicit; P aequalibus meritas quo ad ante onem, de extensionem, correspondet aequale primium: sed ulu sunt solum aequalia quoad intentionem, di non quo ad extentiam , non oporietati cui es in argumetor suia ista non sunt aequalia, quoad extensionem: quia unu
at supra unum solum; re aliud supra duo.
Similiter respondetur ad primam maiorem &e.l Respon. ulterius iste priero utinus ad aliam maiorem doct.: aliorum. In qua se argue tur Muodlibet primium est d terminati gradux praemii et de tamen si missa quae dicitur pro pluribus,tantum ualeret cuilibet, scut si solum pro uno aleexetu non esset determinati gradus praemii Quod ostendo. Si dicatur pro uiginti,tantum ualet cuilibet illo tu, sicut si die xetur pro uno: dc pro quadraginta. de pro toto populo, seue si diceretur pro uno. di se praemium non esses determinatum; uin semper posset a mentari. Respondet praeposti ἡus ad istud argumentum;qn tu se arguis .Qgodlibet meritu est deis terminati gradus praemii. uersi est, si proportio aequaliter fiat rputa ν comparetur intenso, ad intensione tantum: uel extentio, ad extensionem tantum.sed non est uetum, si intenso, te extensio comparatur ad intensonem. 8t extensionem simul Modo hie tu non iacis talem comparationε : quia tu eoparas intensionem, ad intensionem, de extensonem:quia non est eadem extensio:licet aequalis intensio: quia est idem conatus.
Hoc declaratur primo se deci Ponit doctor propositionem adprobandum conclusionem praeposti m . Et arguitur sc Bonum spirituale correspondet piritui:spiritus et indivis bilis; de cuicunque conuenit,totus
onueim, de non secundu partes spiritu .i. animae: ergo bonuspirituale sicut est praemiu, cuicunque conuenit. conuenit to taliter, te non secundum partem, eigo si conueniat, totalitersia conueniet. ergo si conueniat centum totalirer conueniet. ergo si conueniat centum, tantum conueniet cuilibet, ac si uni solum conueniret.
I Ad illa in contrarium ad primum levi
Respondet doctor per aliquas propositiones. Prima Π id positio. t. Bonum spirituale non diuiditur extensium Pro quo nota, et bonum spirituale est. quod in anima, uel intelleia recipi- tur, Ec ista sunt indivisibilia extensiu4, Heli non debet ciei
quant quantitate molis.. Alis propositio. spiritualia sunt diuisbilia in te ui
Probatur sciunus habet uolitionem magis intensam quam
alius. de linc non perpartes quantitat/vase ergo per paries in tensi uas. Vnde quaelibet quilitas, sue spiritualis,liue corporalis,esidi uisibilis in partes intensiuas. Dicit ultra.Quod meritum cui que inest, totaliter inest: iamia metitu non est nisi una bona uoluto, uel bona nolitio. Alia proposito. Licet meritum cuicunque ineli, totaliterane 'non in praemium. Immo aliquando praemium conueniealicui, de non illi qui meretur.Exemplum Muno meretur ali quibus: de in non sequitur, quia meretur ala quando pro ali. 'uibus, acquitationem, quod acquirat se
ridico wprimi uestillud quoddns determinauit dare pro amerito. Modo dominus potest distribuere illud praemia,quod stdebet uni merito, pluribus: de non distribuit meritum. taces: quo dominus distribuit illud praemium Respondetur is cundum intentionem merentis. puta si diceus missam inreu dat totaliter dicere pro isto,datur praemium isti. Si pro duobus; duobus Si pro tribus; tribus idest dominus distribuit praemium secundum intentionem merentis Ex illo sequitur talutas domini praepositim.notum est,u licet meritum sit aequa, te, de unum in eodem, tam e primium per modum dii ributionis datur Se secundum partem aequalem. quod debet attendi
secundum intentionem dicentis miliam Herie
Contra Saltem bonum spirituale docil
Doctor noster adducit adhuc aliquas rationes praepositini. ad probandum τ missa dicta pro pluribus, tantum ualeat cui
libet, ae si diceretur pro non solum. Et lormatur sic argumentum. Bonum spirituale, non poteti diuidi per partes: ergo cuicunque,datur tota: ater i ergo si uni datur praemium mi uae: de multis detur:ergo euilibet totum dabitur. S. - Ad istud argumentum respondetur. Responsio D. Augustiis ni est 6. de trinitate 8.u in hiis quae non mole magnal unt, idem eli maius esse, ae melius. ista auctoritas vult hoc habere:
In spiritualibus idem est magnitudo εe perrectio tet,idest 2 tata est eius magnitudo,quanta est eius periectio.
Ex quo sequitur u quido loquimur de magnitudine Dei, loquimur de periectione Dei. unde si quis quaerat, quid est
magnitudo an eliseu persectio eius: dc etia Dei. Dices, nos nocoenoscamus illa quae sunt magna. 8c no magnitudine molis. iNotandum est hiclita sunt magna magnitudine molis,quet sunt gna magnitudine pi dicamentali: scut illa quae iunt sensibilia. Ideo tunc uidendu est, utrum Angelus si magnu
magnitudine molis . Tune se ad auctoritatem illa quae sunt magna, di non magnitudine molis, siue praedicamentali, in illi, idem est magnitudo. dc periectio. x cVlterius est notandum, P illa propositio. Bonum spiritu a , te non est diuisibile per partes.est falsa. Et pono hic unam propositionem.
Qualibet qualitas mundi, est diuis bilii: Sed sie est,u, bonis '
spirituale, est una qualitas Sicut est, gratia, spes, fides, Dirtu tes. eloria, intellectiones, uolitiones. Et si dicas rumne, doci res dicunt v bonum spirituale no diuiditur per parte . det intelligi propter honorem eorum, quod uerum est, T nou diui .ditur per partes quantas: sed et no diuidatur per partes intensionis, i. per gradus falsum est,applicitur ad pro sit uni Missa est meritum.Unde praemium missae i ili pro quo dicitur, ' bonum est utrum se bonum corporalesvnde dicere leu uelle dicere missam,ta meritum.& aliquod bonum sequitur, puta praemium: utrum illud praemiumst bonum spirituale : uel nos notum est meritum est uelle. Ideo est bonum spiritualeSed de praemio uidendum est. de notum est et praemiumin P diae non es bonum eorporale : sed bonum spirituale. Sed quod datur ' bonum spirituale datur animi promissas hoc est quaere te; uti dico miliam pro Sorte quid acquiritur in anima tartis squod bonum es Responderiit, et in remissio p mae. .est semper aliqua aequitatio: dc remisso, seu Goblinatio. ita bligare alique ab illo ad quod tenebatur. Ex quoi equitur,u, bonum sma praemiu quod la quitur ad missam, uel oratione est soluere debitu pro aliquo totaliter, uel patetialiter. Dices, quomodo pol diuidi istud bonum spuale, puta illud debitum s Respondetur τ diuidetur proportionabiliter feeundum quod alia diuiduntur .Exemplum. Dico missam pro duobus existimemus v missa deobligat alique a poena quatuor dicra, seu quatuor graduum.Si dicatur pro duobus, deobligauri unum a pinna duorum graduum; c alium a pura duorum graduum. Sequit ut ergo . ut si dicatur pto mille, illi quatuor gradus diuideatur
in mille partes.sequitur ergo P magna fraus est in sacerdote, et dicit mis. sam pro pluribus, ubi debet solum dicere pro uno. . 'D.Pet. Linaest. odlib. L
133쪽
seu applicando istum ualorem sacrificit,non est nisi instrumetum ergo non poterit applicare nisi secundum ae dirigitur a Deo, uel ab ecclesia. Pro isto argum notandum est, u instrumentum proprie dicium, ut dicit Scot .in quarto di.i. q. t. nullam penitus actione
labet, nisi secundum, quod dii gitur ab agente principali. Dico tamen,quod in potestate, &GJ Vult respondete Scotus ad istud argumentum, ponendo aliquas propositiones. Prima p.racerdos eantans missam, sicut psit apficare
valorem sui meriti ita pol applicare valorem ratione laetificii. Istud probat dupliciter tructor nostet, auctoritate, & ali aliter ratione. Auctoritate Augustinuiti duplici loco;puta. Deerdo, rogans pro defunctis, sc se habet, totum ualor omissae ad desuntios potest applicarerende omnes doct.dicut, Umiisa sempei ualet illi, pro duo dicitur: & si non valeat ro . ne meriti personalis tamen valet ratione sacrificii. Tune sie, uomodo posset ualare ista missa, ratione sacrificii. nisi sacercos stet ualorem sibi applicates Dices quomodo sacerdocapplicat ualorem missae pro aliqua persona Re ood et applicat uolendo specialiter pro illo ualere,ic uolendo, et uterque ualor applicetur personae pro qua dicitur nulla. eod. r. item in sermone, di ostendam inquit, d. e.Ianlisa Adducit doctor per modum rationis, aliquas persuasiones, H Mil. - pura ostendendo, Ῥ sacerdos post applicare illum ualorem lacri scii. Persuasio est, dominus alicuius domu qui habet ali uid multis distribuere, communiter substituit aliquem. pui aispensatorem,dominus Deus qui est dominus ecclesiis, sub . n. luit sibi unum, puta unum di sensatorem, qui habeat dilitibuere istum ualorem sacriscit. Ex quo sequitur coto tarium, τ sacerdos habet auctoritatem tanquam minister do dispensator ad disponedum de isto Salerda me ualore sacrifici Et dico u sacerdoti datur ratione gradus ex μιυμ cellentis sacerdotia. Dic a Lic.si mimi et iit malus, utrum po re niadam terit tunc distribuete istum ualorem sacrificiis Reipsit coc ux
upo sona ad hoe, et sacerdos distribuat ictum ualorem lacriticii, sui scit E. D. v iit sacerdos, non requiritur u sit bonus. Et hoc est quod dicunt doct.w milia, siue a malo, sue a bono i t dicta semper valet rationesupple sacrificii: ergo ad distribuendum, sussicit, Psacerdos. Dices quomodo iste ualor accipitur pio Ioanne quando dicitur a malo mi uisito Respondet doct.* saceidos o ad istum ualorem sacrificii, tenet personam ecclesiae. Ex quo sequitur, ut Deus aeceptat illum ualotem ratione meriti uniuersalis ecclesiae, de non ratione personae,quae dicit missam. Secundo aisuitur se Bonum, sue ualor missae qui debet ut
xatione sacri scii, non ualet illi qui dicit mi illam: eigo illi pio quo dicit missam. Ad secundum dico,&cJRespondet doctor per aliquas propositiones. Prima, probabile est,ae iste valor sacri scii non prodest sacerdoti,qui dicit missam valet tamen senerali ecclest, de sae .hic est dubium,& pono casum, F ille qui uelit dicere missam, uelit dicere pro teipso, di sic obligatus: durum esset, Unon possct sibi applicare utrunque ualorem: credo ae potcii: credo u sicut potest dicere pro aliquo si cialiter unam misesam, ita proteipse: quosacio missa ualebit tibi secundu utrunque ualorem.quid ergo ad doctorum s Dico et respondet hiecia hominem puta quod dato, quod ita esset sicut tu arguis, tamen ista mi ua nunquam frustra diceretur; quia ualeret e
cletiae tamen eredo quod ualet sibi. Saordo si Lx ino sequitur, et sacerdos est dispensator, &au inritas in UM . dispensatiue sibi conuenit, sicut dieitur in otii nib. raciamὀtis, auris mis per hoc soluuntur multae quaest. primo utrum homo possit dim sitiitere peccatu unde uidetur etrasse magis et sentetiatu, qui
per . Qicebat, i solus Deus dimittit culpa,& sacerdos uo pGt dimittet e culpam: uersi est principaliter; sed mim scri lucr bene. DE secundo in illo articolo. s. an pollit pro libito, sce unde Oaμ'- missa hei'duplicem ualorem ualet tone ministri, tironesicri quaerit nunc do utrum sacerdos applicis istud bonuio sacrificii, posset applicare pro libito suae uoluntatis.i. iecudu, striare mis v sibi placet sputa φ sacerdos habeat ilia inretitionem, uolo P . v totum nummissae coueniat icti persollae. Responat qui, O Q in Unon potapplicare secunduli bitutivae iv luntatis, sed omne in applicet conio iter aduoluta: Ediuina, e beneplacitum uoluntatis diuinae adtrahoc, i. istud dictu est salsum: α arguo ια Si sacerdos non posset applicare ualoi Emistae nisi Iecundubeneplacit si uoluptatis diuins, sequeretur ae P nullo pollet applicate Dico E. sa; με no in uia uoto acri ciuium, qua cognoscit volsitat ε diuina, ergo non sciet eui debet applicari. Potest ergo dici&el
Respondet docide ista applicatione ualoris missae, puta cui det v icari,ptimo dicitui duplex est sacerdos. suacerdos paroclualis, deno Parochialis .ianon habens cura animaru : sicut s. simplex sacerdos .Respon. do e sacerdote parochiali .s.plato. His t. α dicit u secundu regula charitatis de iustitiae, det applicata ualor missae. primo secutiduordine haritatis notum est i iecudum ordine charitatis quis tenetur se diligere,& proximu: Urdo charitatis post Deo, est ad se,&ad proximό: ergo se euadu legula de ordinem charitatis, ualor mitis des applicari ita qui dicit, di pioximo.i generali ecclesiae.Dices non est interio illius qui dat,& sundauit istas missas, et missa quam iandauit ualeat tot hoibus adeo si applicetur istis, detraudabitur antε-tio sundatoris. Breuiter rei pondendum est ad istud argumentum caute pura interrogando, ndator m. Et quaeratur,d
mine uultu ui dicama nam missam pro uobis uultis neu, noualeat mihi, die. Istud crao debet accipi secundum interroga tionem,& responsionem tectam fundatoris. Dicit ultra doctor, P debet applicari secundum regulam tu edestitiae, sub qua continetur gratitudo, ut benefactori; benefa- bris psis ciendum est. Sed parentes mihi beneiecerunt: utrum postum m repa eos priuari isto ualores Istud declarat doct. per multas experie reorat ua stias: videmus in multis ecclesiis ubi sunt ordinati sacerdotes ram a. ad rogandum pro parocbialibus. Ecbeneiactoribus ecclesiae, sicut die lunae pro defunctis, Ne Vnde dicit quid doctor modernus. dicencio missatn pro Petro; uolo Uuc ni eant tres , aut quatuor ad offertorium offerendo solutionem, utrum no de benius rogate pro istis , uel utrum possum eos licite separarca ualore missae.
Ire dicit ibi sco. none videmus in miliis collegiis, ubi sunt
sacerdotes instituit ad rotandu prosi atorib ortu suit intetio it,orum iundatoisi,uilo tu pio istis debeamus rostare t Et iacit eis qOnes: altis ne me separares de ecclesia, S: benefacto test dicerent z non; oportet ergo istum ualorem missae ordinare, iecudum ordinε charitatis de iustitia. ordo iustitit debet bene alpici,et benefactori est beneficiendum. dant nobis homine, Doua tralia, ut demus spiritualia. istud iudatur in ni ullii lassi, Scripturae Sacrae, de quibus uide Sco. in te ilic mouetur quaestio, ut tum qui iussicientiam uicius,&vestitus habet, posset recipere pecuniam pro una missa. Argui- - μινι tui sic Iste qui habet iussici cimam uicius, non po ei piopter liquem bonum finem istas pecunias recipere. patet et quia nopolin iecipere propter sustentationem uitae: quia iam susti. cient et liabet. Respou. Per aliquas propolitiones. Nu qui fuit . - ρε data recula, nec potest dari de iusticιuntia uictus, S ucili tu . .isuram Io ostendo, mei sui a uictu ,& uestitui, uariatur de hora inh iam,detempore in tempus: de persona inpersonam . de statu GDidars ad statum ista uatietasta diuersitas status, acitu a. i quis iu--des Fi: ei di licite, potest suscipere, ubi pro statu preti nil nim uidi, disi. D. M setis portet Dabere ut extinguatur stis praescii, , di ut imp diatur tutura. Dices ego benet uolo, τ tu potes applicare ire clatissimὰρtote,generalissime pro ecclesia uniuersali:& ip
liter pro illo qui iundauit missam S hoc est quod ego uolo: quia si liter non pol applicari, nis pro illo qui est benefactor
tuus .Respon. doct. xl etiam specialiter poteti cicerdos applicare ualorem pro aliquibus aliis, qui in iiii qui actualiter facit dicere missam. patet scinonne inualiter possunt eis e multi benefictoies sacerdoti, ad dicendum missam . notum est, u ita citum est erso, P pro illis missa potest apy cati. Dicit ultra doctet distinctio istius gradus in ualore se, di distribuatur secundu illam uoluntatem druinam, quae Ivinit numerum podus,& mensuram, in omnibus. Vnde ego scio , et teneor illis qui actualiter i ut bona: ego scio,i dico ni tuam pro omnibus istis; ego sum certus deho sed de qualitate ualoris, puta quantum ualeat icti &quantum isti, qui plus dedit, uel minutnescio. Dices quare dicis istud, ut nescimus quatum ualet isti uel illuResp propter multa primo nos dubitamus, an Deus Mutum acceptet orationem, quae dicitur pro bono, quam pro malo: N uidetur quod magis acceptet pro illo qui est in peccato, quam pro illo qui est ingratia. patet: ille qui estia Peccato, magis indiget ergo uidetur, V Deus debeat migis acceptare pro isto. Et dubium est an magis debeo rogare, pro illo qui es in peccato, quam pro . illo qui ea in gratia: eum ista opera pietatis, & subuentio nix, debent tespicere magis iudi gentem: illud non soluit Scotus. Dicit tamen inquario. quod s quis uideret bonum, de malum, in extrema necessitate, cui deberet magis subuenire.uidetur, quod ii non ita ueuiat malo, damnabitur: de quod si subueniat sibi, socia
134쪽
raea uerbis diei, uolo dicere specialiter pro isto . deo uerba
Nou sunt conismnia intentioni ideo mendax est iuri & decoptoti quia aliud habet in ore, α aliud in mente. Dat exemplsi Scotus de matrimonio; contingit. quod parentes inueniunt iuuenelnsum filia eorum,u faciunt promittere,quod capiat cam: licet iste dicit uerbis, tamen in mente habet oppositum: iste talis est mendax,& peccat mentiendo. Ideo quaerunt do- res,quid debet sicere iste ad euitandum mendacium: Re . spondet doctor in quarto contra' GMesredum de sontibus; ine debet dicere uerbis,di habere intentionem capiendi eam
ne mentiatur ergo erit uxor eius. uego consequentiam. de rutio est:quia contractiis matrimonialis, debet esse liber.Sed gaiste fit ratione timoris cadentis in constantem uirili Io non
elui raono obligat. Ad propositam ergo curet sacerdos,et intentiost consormis uerbi t. idem dicat quod habet in meteraliter est uere mendax.Viterius dicit doctor, quod postquam ita est quod oportet
uerba esse conformia intentioni, debemus ergo multum respicere ad uerba. per quae homo se obligat; re tormam obligationis quomodo dicit sacerdos. Dicam missam pro uobis rorabo pro uobis,uel dicam unam missam specialiter pro uobis. Dicit ulterius doctor, od controuersia hiit, utrum istae obligationes debeant fieri iecundum intentionem oblisantisse, qui probret uel ba: ruodsi ita sit ; tune si satisfacit secundusiam intentionem, soluit debitum,& deo bligatur. Sed istud est dubium.Sed quia ibi loquebamur de eleemosina, ponsitur aliqua propositiones. Eleemosita fit per modum subuentionis. Ideo eu caeleemosui siti praeceptum, est solum praeceptum assit mativum. Dico ultra, quod praeceptum affirmati xium solum obligat pro illo tempore, pro quo determinat ecclesia, uel superior: uel pro illo tempore in quo aduenit necessitas. Ideo notandum est, quod ne istas aliquando aduenit
secundum rem, uel secundum existimationem. Exemplum ecce pauperem, licet non sit, de existimo, quod sit in extrema necessitate, licet non sit pro tunc ego teneor et subuenire. Di Ces,quo modo existimat ut ista necessita . Dico, quod exitii-
matur iudicando, quod si ei non subueniam, isse peribit. Dico ultra,quod in istis debet seiuari ordo charitati, quia dato,ae
o existimarem illud, de ego indiserem ; tune se isti non teneor dare: uia charitas incipita ieipso. Et in istis debemus multum aspicere intentionem hominum, puta est hic unus pauper, tamen iudico quod ueniet alius magis indigens, d Meo expectare alium magis indigentem. Dices, torsan alius non ueniet auo dimisi si unum bonum. Dico,quod non
amisi: qui liud propolitum quo proposui alteri dare, est ita senum,immo melius, quam illud uellem, quo uoluisse da-xe isti. WAliquando autem uerba obligationis possunt, Zecilian rebat doctor noster qualiter sacerdos obligabatur ad dicendum missam. virum secundum intentionem illius qui bligat, uel utrum secundum intentionem saccitatis quio
Pro declaratione istius est notandum, doctor ibi aperit
multa egregia. te tandem se resolvi t. Primo ponit talem pro postionem.Obligationes uidentur fieri secundum tetentiu-nem illius qui se obligar. probat adducendo unum quod domini decretistae adducunt,u, era: unus consiliarius ducis, ille consiliarius contraxit inimicitias cum quodam populo: Captus est ab illo populo. postquain captus est, iurauit stare sub mandato illorum. postquam illud iurauit, mandauerunt, PD ut suam intraret curiam ducis .Quaeritur,quid debebat iacere iste consiliarius utrum ille tenebatur seruare iurante tum
ad intentionem suam, uel illorum qui dabant ei iuramentu Ad propositum, iste sacerdos dicit promitto uobis dicere una missam: iste qui dat ei tres albos, intendit u specialiter dicet pro eo: lacerdos intendit, et dicet pro eo, una cum aliis. quae mur quid debet sacere.
I Respondet doctor ad istud ibi ad illa quae probant, Sce.JPrimo ponit unam tegulam in obligationibus. Nulla obli
satio ad illicitum, tenet scut utero sur: ero latro uolo intertice te talem,&c Sequitur,ur nulla promisso, nullum iuramε tum, nullum uotum, supra illicitum,obligat. Alia propositio. Volens se obligare ad illieitum,male agit, di non obligaturnit iuro,ui hodie ero semicator, iura ma- fame ra Ie iacio: tamen non obligoriimmo uelle seruare tales promisH- ιι- sones, uota, vel iuramenta,est de nouo peccare. Tune adprocissi. Hi positum, iue consiliarius iurauerat tenere fidem duci suo:alii
tum,erat eontrarium primo iuramento, quod erat lieitum . . Ex quo sequitur,quod non obligatur ad secundam iurametum secundum intentionem illorum qui dabant si i tu tame tu Et si dicas secundum iuramentum erat lieitu puta quo iurauerat seruare mandatum illorum: ergo non repugnabat primo iuramento. Resis et doctor, quod notum est, quod secundum iuramentu puta iuro seruare mandata uestra, licitum etat:sed cum intentione illorum, idest sumptum cum determinatione illorum qui dabant iurametitum, illicitum
erat. Dices:ad quod prNostum adducis de istis iuramentis, de istud exemplum i essendetur hie, quod adducitur ad pro 'politum de missis dieendis: sic ostendo.Ille qui dat sex albos, intendit, quod missa solum ualeat pro eo. alsus puta facerdos promittit dicere unam missam. istud est licitum. Sed cum is terminatione illius cui dae sex albos, promiuio est illicita: uamissa debet ualere illi,qui dicit similiter generali eccleii et dec. Ibi doctores trahunt unam regulam de obligationibus, quod Rer. maior obligatio semper deo bligabit a minori. Et dico, quod maior obligatio e ecundum quod tres sunt leges Lex diui Mai Mna, naturae&post tua. Lex diuina maior, delude lex nature; sitis su postea positiva. Et capio unum exemplum, de iure diuino eiu a mi-ra . honorare patrem, idest sub uenire patri in necestitate. Lex positiva est, non ex te elaustrum..iste religiosus uidet patrem in F imi necesistate: si exeat claustrum ira et regulam politivam: si
non subueniat patri, transit legem Deia quid debet tacere Dico, quod dimittenda est lex politina, uti eruetur lex diuina. asparrauo. ideo debet exite,& subuenire patri. Dico ultra, quod primul ut amentum, se, prima obligatio, quando est licita; si se n
dum iuramentum sat in oppositum, non tenet. Dico ultra unam regulam.Conditio noua aduen ens, resormat uotum. ut
promtu ite ad. nostram dominam: Acras stanso milia tibia: utium debeo ire Dico ir non.quia si haberem ira iam tibia, non promitterem. ideo talis conditio dat modum,qualitervata, di promissones debent intelligi. Sed uidetur, v uerba obligationis,&ciliauaerebat doctor, secundum cuius intentionem debea in . telligi obligatio. utrum secundum intentronem illius qui se obligat, ueseius cui se obligauit. l io declaratione ponit doctor noster,u opinio multorum est, et obligatio debeat seri secundum intentionem illius cui fit obligatio. Exemplum; iste se obligat Petro dicere una missam tamen habet intentionem non dicere nisi Septem Psal. mos: ille uero eui fit obligatio intendit uidebeat dicere una missam pro eo: secundum euius intentionem debeat seruari
ista obligatio silespondet doctor ad ista per aliqua propolitiones. Promistio,&otiligatio debent semper fieri secundum Mincommunem intelligentiam uelia. Dices quid ea hoc dicere. sim n. 1
hoc uuli dicere,quod omnes obligationes nostrae, debent fieri secundum illum sensu in qui communiter generatur ιn ha - aas .minibus recte intellistentibus. Dices expone hoc. Ille se obligat dicere unam miliam: epodicam uobis nitam utillam uidendum est tunc, quis erit te usus qui generabitur in recte in .
telligentibus .a uue quaerit doctor, quomodo intelligunt homines te te intelligentes, i stam obligationem debere fieti su uum recte intelligentes intelligant, i tota utilitas sit pro illo cui obligatur' notum est in non: quia recte intellig entes, nolunt de ut et e ordinem citaritatis. Vnde si intelligen: es, i. audientes intelligunt, T totum meritum misit,st pro illa cui isti obligatio, isti non recte intelligunt. Cuius ratio est, quia a illi totum ordinem charitatis derivunt Et si dicas , tu dieis 'ecialiter pro illo uerum est, orci nectaritatis seruato , que Deus ta natura dedit: ideo nolo me separare, neque patrem meum, neque benefactores meos. per hoc patet quid dicenda est de omnibus uotis, de obligationibus, in religionibus, communitatibus .Exemplum. Iste qui intrat religionem, faciens Isol aonem, uouer seruare regulam AFrancisci. Benedicti,
ominici, Augustini, εἰ e. I dc ego quaero adquid iste obliga
tur Et quaero tunc, in regula S. Francisci est, u nullus ambulando per claustrum loquatur. iste ambulat, re loquitur: ut tu istes angat uotum, & peccet moti aliter. Et uidetur, v sic.utrum frangere uotum, uel iuramentum, sine neces state. sit
peceatum mortale Ad istud dico. v accipienda est regula nolita, i obligationes nostrae sunt secundum communem intelligentiam hominum recte intiat sentium. Modo ego quar' si aliquis recte intelligens diceret, in iste peccet dicendo socio suo, bona nox, bona d es:aportetis librum meum si piae et noutique. Dices, istes angit votum uel iuramentum: quia vovit seruare regulam s. Francisci. uerum est quo ad illa supra, qui ratio biliter, uel debet cadere uotum modo dico, ae
135쪽
votum e adit supra praeceptum, puta seruare castitatem, paupertatem,&obedientiam .Et credo,*uota eadunt sit pratii: quae sunt in lirxcepta reg. Alia autem non sunt praecepta: sed lunt paruae monitiones, consilia, di non praecepta. Vnde dicit s. Tho. st religiosi tris citer iaciunt votum. Aliqui uouentura, Gis seruare tegularem uitam. Alii tegulam. Alii regularem obedientiam. Unde illi tui uouent seruare regulam, uouet serua re praecepta regulae Alii qui uouent resularem uitam uouet tetulere ad illam bonam uitam religiosorum . illi qui uouent regularem obedictu iam, uouent seruare praecepta iesulae, tasuperioris. Et ira sit:quando iuuenis baptitatur, uidetur esse quoddam uolum tommune , seruandi regiam Christi . Quaro, utrum illud uotum cadat supra omnia,quae sunt in repula intui*uta di coasilia dc monitiones ut uende omnia
quae habes die. Dico et non: sed solum supra decalogu, & alia
iunt contilia ideo facere oppositum, non est peccatum: licet facete illa. iit bene iactum Et reos Francisei, non est maior regula Chri tui. Et omnia ista facit communis in et ligentiali
minum recte intelligentium Sic non il intelligendum de uotis particularibus,quae particulariter iacimus, puta dicendo ro iancte I'etie, promitto tibi me uelle iturum uisitare caput' tuum Romae .unde dico tibi, ut ille qui tacit uota particularia est aucior istorum uotorum particularium. Et ideo interpretatio eli secundum propriam eius in te'tionem, & non ex intentione supelio iis, ne aue exintei precatione superioris: qano fit in manibus superioris. Dices poliquam sunt interpretada secundum inten: ionem particularem hominis iacientis,
quo modo luperior potest dispensare de isti, sh, unde notandum est, in superior tria pol tacere in istis voti t. Pot commutare dispentare, de relaxate. t timo piat commuta
- re in melius:dispensare .i absoluere ab illo uoto:relaxare quo. - i m ad tempus. I unc quaero quis dedit episcopo, uel superiori iliam potestatem commuta nili, dispentandi, di relaxandi in intentione particulam istius hominis Respondeo, τ hoc est ex usu genetalis ecclesae:omnia concilia hoc uolunt. Papa Licit,et malus audiat euratum alium . Dico et est usus ecclesiae
non ieclamatus. Dat potestatem commutare, audire.
Ex quo sequi tur, et magna est dissctuntia inter uota particularia,& solennia. . Ulterius sequitur,et multum aspiciendum elide iuramenon ira , tis communitam, sicut uniuersitam. si ego iaciam , ego peefici, si a co.nego:quia non semper cadit ibi praeceptum. quicquid ut, a ministia et go in omnibuxistis uult habete Motus, ut obligationes istaeon , . sant secundum communem intelligetitiam homi uum tecte
Ex quo sequitur,et obligationes, promissiones. quae sunt illicitae .i.quae habent malum exitum, urioquam sint seruandae. Et ideo communiter dicitur, sunt iuramenta se illicita, vota pio missiones, de proposita, quae faciendo peccamus. in uolendo iterum peccam : sed non uoleudo seruate, meremur.
. Ad illa quae probant, Nς J Ponit doctor pii liram regula, sicut est malet acium iacere
uotum illicitum iuramentum, uel promissi em: Ita ei male factum itangere uotum licitum, uel promissionem licitam.
sed se est, u ille qui promittit dicere unam missam pro alio, seruato orisiue charitatis, licit E promittit: Si ergo postea uelit commutare istud uorum,dicendo septem Piaimos pro isto uel pro alioriste peccat:quia si angit proniis sonem licitam, auctoritate propria.
Ad secundum,& si uideatur, doc.J- Finaliter intendit soluere ea quae pertinent M ista quaestot M. Se duo principalia: principale est de ecclesiasticis parochia' libus.Et sol matur lici utrum in aliqua cura, uel ecclesia par in ali, postit dici una misi a pro pluribus parochianis anniuersariis. Et ponat ut casus, ιν tartes saeiat anni uetiamsi pro dieiunae: Hato dicat. 2 in prima die cuiuslibet mensis, diceta nam missam pro me: an tunc curatus dicendo unani miisam Pilii, duobus, iam faciat, uel debeat dicere, ta declarare uirtutem mittarum, quot sunt anniuersaria. Ad hoc ponit doctor, iquas propositione . . , ei lima est ista In omnibus quae sunt postilia, attendenda eeoni uel ueci de iure positium h humano. Et hoc est τ comu
niter dicitur, ut coniuetudo i. dum illa quae iunt de iures Mptio, neq; consuetudo in iii iuris diuitii. uel naturalis, c
cundum illa quae sunt iuris P /. - -
δε- nat is, nunquam est nisi quia contra Deum, vel ius iratu tale.
Ad propolitiam uidenda est consuetudo, qua ei in ecclesiis
opti m a legum interpres, secu uo. unde nunquam eu praeseri tonabilis, contra illa quae sut uetudo ergo est attedenda se- iiiiiii.Vnde consuetudo irratio
parochialaia qualiter consueuerunt curati Aeere atiniuersi ria.utrum consueuerunt facere uno die: de se uidendum est alii consuetudo dicere solum unam missam de requiem:etiamsi illo die contineat plura anniuersatia concurrete: consuetudo illa in tenenis luatis iacit illis multis per unam missa. adices, non est consuetudo, sed est ab ui*s iacere dicere una
Pro solutione ponit duas propositiones. Prima est. Curatus parochialis ecclesiae generalis, seu communis, tenetur benefacere pro suis parochiauis, ec eos exaudite in eleemosinsipirituali.Sed sic est, riste petit anui uersa rium in parochia sua: igitur debet eum recipere.
Alia propositio.Non potest obligari ad impossibile, uel id
aliquod inconueniens.quod tamen esset,s pro quolibet uellet anniuersarium parti .are quod ostendo. Notum est, ui nosunt nisi trecenti sexaginta quinque dies in anno. Modo notum est, T in una cura plures su ut sundantes,itui iundauerse sua anniuersaria.ergo iustum est, postquam plures sunt, quinisnt in iis ae dicendae in anno,Voportet duos uel tres ponere zaliter essemus obligati ad impossibile. Dices, dato et iste curatus vo debet capere ilium anniuersarium in illo die in Quo habet iam alium anniuersarium Sed debet dicere amice ha- . beo unum in tali die; tune dicet, dicatis ergo in alio die. Respondet, certe non est dies in qua non fit iam anniue clarium. Tunc quid iuris, an curatus debeat repellere suum parochia
num Dices,quod se. Contra arguitur lic.Iste est proprius parochianus istius: ecfortes iam sundauit in ista ecclesia: ue cuium citet, st ipso repelleretur ab ecc es Respondetur e mo, ii curatus debet eum teci pete , & consuetudo rationabitis ad sim iactandum omnibus parochianis ell, viduo, uel tria fiant in utio die. Dice, Missa quae dicitur pro duobus,uct tribus, non eruta utilis ac si pio uno solo diceretur ergo unus dei raudabatur hic. Ru- ispon. ut nullus istorum defraudabitur, neque curatus defrau At eos. Dices quilibet istorum habet intentionem. V anniuersarium sat solum pro eo, et si non fiat, iste dei laudabitur Respon. vii habeat talem intentionem intentio eii mala: ea iu-tetio sua debet esse secundum consuetudinent paroch ια tuae, quam non debet ignorare:quia ipse uidet, quod in qualibet ecclesia ita fit, di rationabilitet ut aliter oportet et palochianos ad aliam curam duceremico quod uerum, ta bene set vlicentiam curati.
Arguitur sic. Nonne est uerisimile, ut alia cura habeat tot anniuersaria scut ista Et se alius curatus sibi diceret ea, ad aliam curam. α se esset procellus in infinitum. id ergo dicendum est Respon.u, non oret tet: dices, uolo, i sit aliquis qui no sit paroebianus, sed casu motitur in illa pat Ocbia,tite
non tenetur seruare consuetudinem parochiae illius immo, sii noret, licite ignorat quid iurisii iue tundet suum anniueriarium Res p. doti et curatus debet manifestare istam coniue tu dinem. Et si iste contentetur, et sat ei alimueriarium sicut parochianis suis, suscipiatur. Dices iste non conterabitur tor .
te, sed dicet, uolo v iacias ut si particulare pro me,&bene solua:quid agelidum elu Dico u eutatus debet ostendere quieta pol, quodiequititur ad tutio du aliniuersarium particulare. Dice None quis obligatur ieiunare die ueneris, quia E uigilia nostrae domina; accidit, i in illo die ut munt quatuor tεpora. Nonne uno ieiunio satis sat utrique Respou et se. Dices et go uerisimile est. l dicendo unam missam pro trita aut qu atuor, satisfacit:ergo non debet tantam brigam ponere, Ptota ilia quaestione.Respondet doci quod no eii simile in istis. Liponit doctor hanc propositionem. Aliud est quando pluris
obligationes cadunt ad idem numero: ec quando cadunt ad plura numero, i. ad plura quae sunt eiusdem rationis.Tuc disecit doct. i quando plures obligationes eadunt ad idem numero, satis tacit per unam solutionem: scut ii eodem die concuriant dies ueneris, vigilia alicuius iandii, do quatuor tempora: quando autem cadunt ad pluta eiusdem speciei, nisi consuetudo excuset, uel aliquid in iis cedat, i .uetiei, quod diceretur
aliud pro eo, illud est cedere iura tuo. AD argumentum principale quid dicendum sit, patet ex te
cundo articulo. Et nae de quaestione ista.
Qv Axs T io vi e ima prima. virum ponetis mundi aeter in Hemita talem, possit iussinere ait quem,&c. - i io declaratione terminorum, est aduendum primo, imite. Dc quod hae quaestio, quaerit de s ossibilitate duarum quae uionu nefre
inuice: pura Quod aliquas homo potest titube .sortuna
136쪽
potest intelligi sine terminorum declaratione, lico, ut aete num potest intestigi dupliciter Primo capitur eo modo quoi lii Iosophi ponunt. Secundo eo modo quo Theologi ponti t. Et licet issa propositio sit haretica mundus est aeternus: quia ex sdet autum unum est xteruum tamen ista est catholica,t mundus potuit et se ab aeterno, sine mutarioue in ipso Deo, tituisset a Deo libere dc non necessario, contra initiosophum, qui dicebat ae a Deo agente, nahil potest esse nouum immediate.quia nouitas emis, prouenit ex nouitate agetis, uel mutatione eius Ponido ergo aeternitatem mundi eo modo quo
Philosophus posuit,qui dicebat, ut Deus nihil poterat causare de nouo:&, Deus non causet mundum ab aeterno: bc naquam potuit causare de novo, quia fuisset, uite necessatio in Deo mutatio, secundum ipsum philosophum: sed supposito, v mundus si ab aeterno, eo modo, quo philosophus posuit , potest ne stare, T aliquis sit bene sortunatus uidetur. P non: Ita dicit,u, Deus est causa immediata sortunae, di cum esteus fortunae sint noui, uidetur, esse bene fortunatu, pugnet cum aeternitate mundi. Sed mesius quaesulset ille, qui iacit istam quaesionem, utrum ponens a Deo immutabili nihil posse seri immediate de novo, possit saluare, aliquem elle bene fortunatum: re probo, quod non:qui aisi aliquis iit bene tortunatus,hoc est ciuia causatur imimedia: ὀ a Deo, eccausatur de nouo: ergo aliquid causatur de nouo a Deo. Hic tria lunt uidenda. Primo de positione bonae fortunae . Seciuido de noctione erus principii, P ab agente immutabili nihil potest heri de nouo. Et tertio an ii a repugnent: &iimpliciter possiunt reduci ad duo. primo quo fortuna est bona. Et iste atticulus habet tres partiales, s. an sit fortuna. Secudo an si bona fortuna.Tertio an sit aliquis bene fortunatus. Ethto prima ponitur talis conclusio. an scitum est sortuna essi e .L: ista est manifesta cum Velia proposito, a i quid euenit praeter propolitum patet de sodiente terram. uolente sepelire mortuum, de inuenit thesaurum.sed qua uest ibi tunas Dico P essc saper accidens. ut babet Hulosophus secundo Physicorum. unde agens, secundum propositum agit propius snon de agens naturale, non agit propter silem. Et aliquid euenire in minori, seu pro minori parte intelligitur dupliciter.Vno modo ut in passionibus: & sic non capitur, quando dicitur et ibit una euenit in minori parte. Et clarum est, filapis i spius si angit eaput homims,quam sat eclipsi, solis: α tamen ecliptis solis,non est a sortuna. Alio modo potest intelligi. i. lnon habeat causam distinctam propriam. Et italitia agentibus a propolito : dc sortitua non est aliqua causa per te separata a natura,& uoluntate: sed est ipsa natura, do uolu ias: dc ite uoluntas est causa per se respectu actus intenti . Scest eausa per accidens respectu actus non latenti. Et ideo u lumas est causa per accidens respectu fortunae. Sed cauta a se rei pectu sortunae,ea Deus. Et nota, quod nunquam fortuna est causa io talis a ius fortuiti, tuqu antum fortunae sed prius est aliqua causa perie intendens eum; quia omne ens per a c*ns in casu posito, rςducitur ad causam per se inten temicilicet Deum ideo i lita est opinio paganorum, dicentiu sor tuum esse quandam Deam,quae erat causa per se: sed dico , quod est Deus causa per se. Ex quo seqWitur, et a Deo nihil si a casu, & ibit ina : quia quicquid sit a tortuna, si praeter intentum: sed nihil fit pretis
antentum Dei:eigo dec. Quando alicuius actus non est ab aliqua causa propria creata, 'icimus uirilial a tus est a casu. u lasortuna. spe nosci licet inpectu Dei, nona quia
non est actus sub sole cuius non sit causa propria di per se. quo sequitur,quod est aliqua bona ibri una. Pro quo potest poni una conclusio, de una distinctio.' . Coi,clusio. sanis estum est bonam fortunam esset: quia aliquis a ius bonus euenit praeter intentum.
Diuinctio est talis .vona fortuna potest capi pro actu bonae fortunae.ut est iuuentio thesauri: aliquando pro euentu sartuito: is Pio causa in ius euentu . Et iς una est in illis,duob. bonis. Primo est in illis, quae non sunt in nostra potestate. ut quod nascatur aliquis pulcher, uel diues, uel nobi lis docile ista improprie d cuntur soli una quia istud est ab
gente natus ide pii me eii casus i quia casu, in propita
spectu agemis naturalis: de fortuna ab agente isecundum pro positum. Et ideo patet disierentiacas i dem tu ri foreti ita capit ut quobus modis Uno modo proprie: si sic per se est in agentibus a pro 'oblo. Alio modo imp opries, ut idem est qu6d casus,&sic tortuna es in illis, quae non sunt in potestata nostra sed in agente naturali ut quod lapis descenaeas, sittat eaput Petrisia aliquid esse in potestate nostra, potest intelligi duplicitet. uno modo per se &primo. r. sic solum esse A d Fous per se intexitus,eil in potetaten ra Alio modo per a se ut pcidetis,quia sequitur ad actum per se intentum. mstra ριιν' Et nota,quod artus bonae tortunae eu duplex, s. unus alia. Eritieri. νmendi bonum,dc alius fugiendi a malo. Exemplum ptimi, Ut Dite lusi. inuentio thesauri. Exemplum secundi. Vt traiisens mare, no it inueniendo tempestatem, nec consuetos latrone . .
Sed utrum quis potest eis euutueri aliter bene fortunatus sex. Dico, quod non. Pro cuius declaratione ponuntur tria dicta. Primum dicta est,quod nullus est bene sartunatus, ex eo, quod aliquando M. aliquid sibi euenit boni.
Secundum dicium. Nullus est bene fortunatus, ex eo. quod semper uniuersaliter contingit tibi bonum. Tamen aliquem egeesse bene tortunatum, uniuersaliter, polost intelligi dii fici . ιο f notet. Viromo, quod sit bene fortunatus uniuersaliter, a. quod tu omnia tione sua semper eueniat tibi bonu: ut eum uada bellum, semper habeat uitiori .ni.&e. Alio mod ,,quod sem y mi iasi uis euenit sibi bonum, sed hoc est quando sibi euessit praeterini E Ilutis r. tum ex tune dico. qu nullus est bene fortui intus illis duo. bus modis uniueri aliter:& eisset magnum miraculum contra tortunam. Sed aliquis dicitur bene fortuitatus, ex eo,quod in plurib. ne accidit ei. dc per oppositum de mala sori una dicatur: qu alicui, ut in pluribus,male euenit, est male tortunatus. ,ed quae est caui, exi stentis recJPio lito textu ponitur conclutio. Nulla est eausa intrinse . c 3 - - ea existens ima liter in homine, propter quam debeat dici bene sortii natus, respectu illorum bonorumquae non sutit in potesate nostra: ut quod aliquis si pulcher. Et ad hoc est eou ι - - - cuin causarum secundarum. Sed aliare non ita concurrunt cautis secundae ad ista, sicut ad alias Dido,quod theologi resu se di piunt ad Deum. Et hoc beia puerum est, quod omnia sunt a Deo dante,de disponere sed quate Duus iacit istum pii lita,ec non alium Dico,quod hoc satio est ex merito patentum: vel etiam alia causa.sed illa causa, non est nobis cognita. Sed quare est, quod me moueo maras ad istum locum ubi ea the -- laurus, quam ad alium Dico quod hoc est ex concutis causa. νην Am M. ium, de lioe Deo mouente sed in nobis nulla est causa intrinsec sed Aristoteles diceret,quod intrinseca causa quare aliqui reperit multa commoda praeter intentionein, est impetus. do per smilitudinem diceretur de isto impetu, eo modo quo mouetur uiolet et lapis. qui postquam est protinus a me,lion mouetur a me, nec ab aere sed dico, quod Linus xur in is ni ia Q. .
pide quaedam causalitas,quae uocatur impetus, mediante quis mouetur lapis. Ex quando desilit impetus etiam motus desint. Ita etiam iste homo habet aliquam qualitatem,seu dispositionem, quae est impetus, quae mouci hominem ad inuemcudum thesaurum.
Sed contra Tu quaeris causam fortunae: de tamen nulla est eausa eius.& licet aliquid dicatur fortuitum hoc est.respectu causae promiae:quia omne per accidens, reducitur ad aliquod perie. de iste actos reducitur ad Deum. Et diceret Aristotelet quod fortuna haberet causam , que est impetus . Sed unde estiue impetus, te a quo producitur bico, quod non produci xur ex par e alicuius consequentis speciem nee actus intelle-cius: nec simi ei intellectu, nee uolutatis actus. Et ideo ratio uel intellectus,non est ratio, quare quis est bene tortunatus et quia ubi minor intelle ius, ibi maior fortuna: quia videmusi spius, quod habentes groilum ingenium,& licentes malam dii hoccione iii,s pius tales sunt meliu sorium ii quam habet isonum ingenium, de scientes, sunt pauperes de rudes sunt diuites. Et dico , quod impetus est qualitas. de si Aristoteles posuisset nobilitatem animatum,de quod una anima eii nobii, alia; dixisset. quod talis impetus est anima. sed Aristotelo non dixisset unam animam esse nobiliorem ali ait ideo di , quod talis impetus est in corpore. Sed est dissicultas: qui astalis impetus sit ponendus, sequi se ii, iatiit, quod omnia eueni ut naturaliter: quia talis qualitas Qit f. . naturaliter.Sed prateumenta,quae iacit doct.contra Aristo. Primo soluam secundum argili uando dicitur, quod primae e --. . intellectiones nostrae sunt sertuit ae, te casuales. Respon.Theo..too riuod omnin's rima tutellectio, te oti prima uolitio, sue Aa Deo immediate. Et ideo insere doct. quod Christus non po- prima in utuit peccare in primo instanti. Et ideo dicitur,qubd prima in L - . te lectio non eli Osuali , ex eo, quod est a Deo.sed hoc est sal 'is. sum; quia intellectus non minus potest causare intellectione primam,quam secundam. Et ideo dico,quod diabolux potuitia iusta uti peccare, Ita quod intestinio potest esse eoeua in telle-
137쪽
IOANNIS DvNS SCOTI SUBTILIUM PRINCIPIS,
ab innumeris erroribus expurgata,&germanae integritati restituta: atque insignioribus Ann rationibus illustrata Ter P. F. Sonriumuiram manentum Brixianum,conventuakm Franciscat m,publI
cum Sacra Tisologiae in Patauino Gymnasio professorem.
In studioserum quoq; gratiam unimique Libro adiei tus est Indo copiosissimus; qui rerum atq; verborum
notabilium dilucidationes eontinet: necnon omnia serὸ doruinae Scoticae praecipua sundamenta. Accessi M. auer Iudex locorum,tum Sacra Scriptura, ae Sanctorum Patrum Nam istotelis, . o A emis, in 'ooινιωνιe Libro explicato .
cum Frisii se Musissimi Senatus Veneti ,-Serensi. Ducis Sabaudia. '
Apud Hetredes Simonis Galignani de Karera.
139쪽
INDEX Q VAESTIONUM EXPOSITA RVM
DisT. I. inaessio prima. Vtrum ereatura possit hab re aliquam asionem respectu termini creationis pagina a
t. Vtrum haec sit ratio dissinitiva lactamenti, quam ponit Magister . saeramentum est inuisibilis gratiae uisibilis forma3 p. 1 6 3. Vtrum pro tempore cuiuslibet legis a Deod tae debuit institui aliquod sacramentumὶ p. 21 2. Vtium sit potabile aliquod sacramentu quantumcumq; perfectum habere causalitate activam
respectu gratiae conserenisse fus 3. Vtrum possibilest in aliquo sacramento esse
aliquam uirtutem supernatural λp.26
Q. 6. Vtrum in Cireuntione ex ui Circuncisionis conserebatur gratiat p.33RI. Vtrum in tempore legis naturae suit aliquod iacramentum correspondens Circuncilioni p
Disr. II. Q. I. Vtrum sacramenta noui legis habeant efficatim a passione ChristiZ p.79 a. Vtrum baptisatus baptismo Ioannis tenta tur necessario baptizari baptisino Ahrisii pagina 6 Disrari. Q. i. Vtrum illa sit dissinitio baptismi,qua ponit Magister. Baptismus est tinctio,id est, ablutio corporalix exterior ficta uerborum praeseripta P gria r. Vtrum lise sit forma praecisa baptistri. Ego baptizo te in nomine Patris, de Filii,de Spiritus ianQ.3. Vtrum la aqua naturalis pura sit materia conueniens baptismo λ p. 47
Dis r. Illi. r. v trum paruuli sint baptizandi p gina. qQ. 2. Verum paruuli baptizasi recipiunt essectum - baptismi λ p. sm. Vtrum paruulus existens in utero matris possit baptietari p. 6 RM Vtrum adultus non consentiens possit recipere e lectum baptismii p. 7Q. . Vtrum adultus fictus recipiat inccium baptismi p. 9R. 6. Utrum iam iustificari teneantur ad suscepti nem sacramenti baptismit p.6i 7. V trum omnes baptizati recipiant aequaliter enectum baptis Zp. 61
8. Quid sit faciendum de paruulo expositio pagina 63 9. Vtrum piruuli Iudiorum, & infidelium sint
Inuitis parentibus baptiranditasDIsT.V. Q. I. Vtrum malitia mirustri impediat corulationem baptisini p 6 s Q. 2. Vtrum recipiens bapti sinum a malo cunistro scienter peccetὶ p. OIQg. Vtrum quilibet debeat ministrare sacramsitum baptismi, quando pra limitur baptitationem uelugere in periculum uitae corporalis eius, qui baptizatur p.67 Disr.VI. i. Utrum solus sacerdos possit baptiaa-rcyp. 63 1 2. Utrum unitas baptistii necessario requirat, quia ab unico ministro contaeratur p. 69 Q.3. Vtrum requiratur simul elle ablutionem, &prolationem uerborum*.7o V trum oporieat baptizantem esse perionaliter distinctum a baptizatoZp.72Q. . Vtrum in baptismate requiratur intenti ab
na TaQ.7. v trum baptismus possit iterari/p. 73
Q. it. Vtrum caracter sit inessentia animae, uel in
a. Vtrum sacramentum confirmationis si necessarium ad salutemλp.86
3. Vtrum sit dignius Sacramentum baptistio Q. . v crumisiud Sacramentum possit iterari pagina 87. 3. Utrum sit aliqua poena iterantium ρ pagiana 8
DisT.VIII. m. Vtrum Eucharistia sit Sacramentum nouae legisὶ p.88m. V trum illa sit sorma Eucharisti quae ponitur in Canone Missam. Q.3. Vtrum hm Sacramemum possit recipia non ieiunis p. Disr. IX. . Vtrum existens in peccato mortali peccet mortaliter percipiendi illud sacramentaeinp g. 98 DIST. X. Q. I. Vtrum sit posiibile corpus Christi sub speciebus panis, & uini realiter contineri p
Q.:. Vtrum idem corpus possit esse Iacaliter in diruuersis locis p. loqVerum corpus Christi possit simul esse inco, ιλ& in Eucharistia p.r I 2 Q. Vtrum corpori Christi naturaliter existenti, &eidem exilienti sacramentali tellusint Alem par te & proprietates p.I IIQ. . Vtrumquscumq; actio immanens, quae est in Christo naturaliter existanti insista in Eucha G1ndex labri Quarti . a a stia
140쪽
ma sacramentaliter existenti pals Q.6. Vtru corpori Christi ut in Eucharistia existen- , ii possit inesse aliquis motus3 p.ia I 7. Vtrum Christus in Eucharistia existens possit
per aliquam uirtutem naturalem transinutare ali
quid aliud a se p.ra Q.8. Vt in aliquis intellectus creatus positi naturaliter uidere existentiam corporis Christi in E charistiaὶp.i27 9.Vtrum corpus Christi, ut est sub sacramento possit uideri oculo corporalit p. 32DiST. XI. Q. I. Vtrum transubstantiatio sit possibili si pag. 3qM. Vtrum possibile sit quodcumque ens conuerti in quodcumqueyp.1 38 Τ. Vtrum panis conuertatur in corpus Christi in Eucharistiaλp. IAI Q. q. Vtrum panis in ista conuersone anni biletur ip Pi 3 - Q. . V tru haec conuersio possit uere exprimi, & quiseuus propositionibusῖp.i 63
6N trum solus panis triticeus aqua elemctali coagulatus sit materia conueniens conuersioni in ςorpus Christitp. iisq
7. V trum solum uinum expressiim de uua sit m teria conueniem conuersioni in sanguinem Chri
Q.2N trum quodcumque accidens remanens in E
charistia sit sine sibi γλp.r76M. Vtrum accidentia in Eucharistia posiintha re omnem actionem, quam poterant in sibiecto pag. ISI Q. V trum omnis transinutatio possibilis causari ab
agente creato circa accidentia in Eucharistia manente requirat necessario eandem quantitatem maneres pam
s. Vtrum possibile sit circa Eucharistiam seri aliquam transinutationem corruptiuam illorum accidentium*.2II
Q. 6. Vtrum in aliqua transmutatione saeta circa iucharistiam necesse sit aliquam substatim actione diuina redire p.2 I3 Dis T. XIII. Vtrum sola actione Diuina possit confici corpus Christi p.a IS Q. a. Vtrum quicumque sacerdos proserens uerba consecrationis cum intentione debita,& circa in teriam conuenientem positi conscere Euchariis stram*.227 DisT IIIJ. r. Vtrum poenitentia necessario requiratur ad deletione peccati mortalis continisti post bapti sinum p. Io. I. Vtrum actus poenitendi requisitus ad deleti nem peccati mortalis sit actus alicuius uirtutis
m.Vtrum poenitentia uirtus ut tantum unius
insicti uayp qaQ. q. Vtrum per sacramentum poenitantia: deleatur culpayp.2M Dis r. V. Q. I. Vtrum cuilibet peccato actuatim tali correspondeat propria satisfactioὶ p.: s. a. Virum qui inguiste abstulerit, uel detinet rem alienam teneatur illam rectituere; ita quod non
possit uerὰ poenitere, nisi illam restituat i p. 2s rQ.3. Vtrum damnificans aliquem in bonis persenae teneatur ad restitutionem,ad hoc quod possit vectpsnitereλp. 29IQ. q. Vtrum damni scans alium in bono senue toneatur ad restitutionem ; ita quod non possit uere poenitere nisi famam restituat 3 p. 293. Disr. XVI. Q . Vtrum illa tria contritio, consessio,
2.Vtrum expulso culpae,& infuso gratiae sint una muratiot p.*97 Disr cvll. Q. i. Vtrum necessarium sit ad tautem peccatori confiteri omnia peccata sua sacerdoti PRς. IOIDIS T. XVIII. Q. r. Vtrum potestas clauium Ecclesae tantummodo se extendat ad poenam temporalem
Dis T. XIX. I. Vinim cuilibet sicerdoti insiste-ptione ordinis sacerdotii conserantur claues regni coelestisὶ p.33
DIST. XX. I. V trum ponitentia in extremis ualeat ad salutemλp.ῖι8.
Disr. XXI. Q. i. Vtrum post hanc uitam potat alia quod peccatum dimittit p.3 91.
2. Vtrum confestar necessario teneatur in quocuisque casu celare peccatum sibi in confinione det ctum Zp.ῖz3Disr. XXII. R. I. Vtrum peccara per poenitentiam dimissa redeant in rccidiuante eadem numero pag. 3-7Disr. XXIII. Q. I. Vtrum extrema unctio stlaci mentum nouae legisyp. 33 aDisr. XXIIII. I .V trum in Ecclesia sint septem o dines eo modo, quo ponitur ordo sacramentum tDIsr. XXV. Q. I. Vtrum p a canonica impediat a
susceptione,& collatione ordinum/p.33 3 2. V trum se us muliebris, aut aetas puerilis impediat sus eptionem ordinis*.3 39Disrct XVI. Q.i.Vtrum matrimonium suerit a Deo immediate institutum3 p.3qo Disr. XXVII. Q. I. Vtrum diffinitio matrimonii, quam ponit Magister in litera, sit conueniens3p
2. Vtrum consenses expraessus per uerba sit princisa causa matrimonii t p. 3 7 Di s r. XXVIII. m. Vtrum solus consensus exprH. sis per uerba de praesenti causet matrimonium pp g. 3'8DisTiNC. XXIV Q. i. Vtrum consensus a ssessiciat ad contrahendum uerum matrimonium
DisTAXX. Q. t. Vtrum ad contractum matrimonis . requiratur cosensus sequo apprehensonem non erroneam pH Q. 23 trum inter Beatam Virginem, de Ioseph su rit uerum matrimoniumλ p.3 IDisτ. XXXI. Q r. Vtrum sint tria bona matrimonii, quae Magister ponit in literia fides, proles, & s
DisTiNc. XXXll. 4 I. Vtrum in matrimonio Msimpliciter necessarium reddere debitum petenti