장음표시 사용
211쪽
loriam qu m alios se do modo ex parte causae meritoriae, scilicet passionis Christi, quia passo eius potest enicaerus operam n uno quam .n alio. Tertio modo ex parte suscipientis ,
quia suseipiens magis uel minus dispoiitu, ei ad gratia, qui mulier. Hoc supposito ponuntur aliquae Propositione . Prima Deus ordinauit se cum isto ligno causare gratiam, ite uidelicet,l quantum est ex patre ligni. idest ex parte sacramenti,non ea ulabit maiorem gratiam, nec minorem. Ex quo sequitur 93 Deus uirtute sacrament non dit uni baptietato ma orem ςratiam quam altera nec unquam dabitur,sed xqualem dabi hi dicit omnibus,ta hoc uirtute sacramenti, ita uideli cet,lii non eurrat abaeaula nili uirtus sacramenti, oes qualem gratiam suscipient. Et si quis dicat.Contra. aliquis malo tem gratiam in sacramento recipit, quam alter, ergo maledictum est,s omnes aequaliter recipiunt.
Ad hoc dicitur, quod post bile est,quod in sacrament ob
Hismi aliqui recipiunt maiorem gratiam, qui malit, sed hoc
non est ex parte sacramenti, sed ex alia caiisa hoc prouenit, Puta ex parte beneuolemiae Dei. Nam Deu praedestinauit aliquos ad magnam gloriam ante inlii tutionem lacramenti. e το congruum est, i allis det maior ei iuratiam, sed illam gratiam potest darem baptismo ergo ni iraptismo electi N praedestinati possum recipere maiorem gratia, quim alii..Et hae propositio est de ea uia piluci palli se Iicet Din.
Nunc reuat uidere utrum bapti Eati rec piant aequalem pratiam ex parte caulae secundae, icilicet metuom idest ex Paris
e passionis Christi. 1 ro Gluti e ponitur hac proposito, quod ea usa merit xi idest passio Christi, ratione citius datur nobi gratia in baptismo, potest emcacius operari in uno, quam in alio ad gra. tiam, & noe quia speeralius uoluit Christus Oiserte luam pasi nem quo ad intentionem pro uno , quam pici alio, quoad axecutionem ipsius passionis. Ex isti, sequitur,* misibile est. τ baptietati, ex parte pasiconis Christi in qualem re nant gratiari Nam pollibile est. quod Christus ibam passionem specialnis uoluit oster reparauno, quam Ho alio. Et Thoc sit postibile. patet. Nam Chri sus omnia cognoscit, recognouit, quae Deus cognouit. Sed rictus cognouit,l Deus praedestinauit istum ad latam si ria ergo possibile est, i Christus uoluerat specialiora modocsierre suam passionem no aliquibus praedestinati quam pro aliis ergo postibile est, ut maiorem gratiam aliqua recipiant,
Ex istis sequitur secundo, quδd passio Christi,quo ad exematonem, specialiori modo Ze eis cacius operatur pro n'bis, qPro Patribus,qui recipiebant circumitionem, patet, quia oblequium exhibitumia datum,ordinatur ad maius bonu, quam
dolum praeuisum, ergo passio Christi exhibita, ad maius --nu ordinatur, quam prauisa.Sed nobis ratione passionis Christi exhibiis titur ratia D:ribus autem ratione passionis met Misc,ergo maiori attantur nobi , 5: hoc per D sonEChrissi quoad eae ii mem,&non quoad intentionem. Sed du--hium est, utrum quo ad intcntionem passo Christi eoni erat maiorem statiam uni,quam alteri, id est utrum in illa uolitio me qua uoluit mori rio nobis, pro aliquib. plus mereatur, qua
pro aliis. Ad hoc dicitur, τ potestas in ostens t. possibile est, sic. Sed utrum fecerit dubium est. Resai nnnc uadere de tertia eausa.puta utrum baptizati re ipiant maiorem gratia ratione s scirentis. Pro quo ponitur hae distinctio. Duplices ut suscipientes baptismum, quidam sunt paruuli qui earent usu rationis, Ec de litis dicitur, quod unus Pruvlus quantum est de se, non recipit maiorem gratia in banismo, quam alter, ita quod s nulla alia causa extrins
κa concurreret, unus paruulus non reciperet maiorem natis,
quam alter,quia caret ulla rationis, sine quo non possunt seli ut boni Et s dieatur, multi paruuli recipiunt maiorem pra tiam,vam alii, ergo maledictum es ae non. Antecedens p tet de Mino Nicolao, de aliis. Dicit ad hoc Seo tui, qu5d parmuli ratione alicuius e se
extrinsecae, positi ni reci re mas rem gratiam, quam alii, puta uirtute deuotionis parentum , dc ratione bonitatis miniasti,ut patet de sancto Nicolao,qui ratione deuotionis patentum habuit tantam gratiam, te non ex parte sui. quia nullum actum boni in secerat Ex quo sequitur, quod quo ad hoc e lius est Pruulum baptizati ab uno acerdote bono, quam abiit . Nani orationes qua bonus sacerdos faeit pro eo ni texaudiuntur a Deo, quam orationes quas tacit malus,ergo donum eis, pamulus bari iretur a bono taceidete. Malus enim sic tia malina petis uae, t. bini t, licci non ta
lagratia eo eratur merito ipsui. Si autem sit adultui talitrecipiens baptismum,ideli habemulum rationit, tune d eitur quod tales inxqualem gratiam pol sunt reciyre. patet,aatales milunt habere in ualem deuotionem, ergo inaequalem gratiam in recipiendo bapti mum. Nam unus cum maiori deuotione, de seruore, de conatu I teil recipere, quam alter ergo tuaequaliter recipiunt gratiam . Ex quo sequitur, et paruulus quantum est de se, non recipit tantam gratiam, licui ad uiuis, quia paruulus nullum actum habet meritorium, quia non habet uium rationis. Adultus autem habet usum rati
nis, de si non m neret obicem haberet aliqualem motum, ergo maiorem gratiam. Et si dicatur:itat, quod adultus suseipiendo ba'ilmum peccet uenialiter, & continuabat, quo ficto par uulus maiorem gratiam recipiet. Dicitur, quod peccata uenia Peccalx lia non imp diunt gratiam. Nam gratia stat, di mi est tiare, cu maia n. omnibus peccatis uenialibus. ergo si talis p ccet uenialiter, it grai dummodo habeat aliquem bonum motum, de non ponat obicem, recipiet maiorem gratiam.
Ad argumenta princirilia cum arguitur se. Essectui baptismi magis dependet a minisbo,quim a recipiente, igitur:dici- - fra tui quod sacramentum baptismi quo ad sacramentum, magis dependet a ministro,quam a suscipiente. Nam uerba, de ablu tio , quae sunt sacramentum , sunt ab ipso ministro, 3c non a . recipiente, sed ex parte esse. s baptismi, scilicet gratiae, aliquando magis dependet a suscipiente, qua m a ministro, quia potest ese adujus habens magnam gratiam, ideli bonum movitum, antequam recipiat sacramentum. Et sic patet solutio quaestionis.
Iuxta ista patent quaedam paruae quaestiones sine aria
QV xxi τ Doctor noster duas parmas quaestione , sine N gumentis. Prima est,quid faciendum est de paruulo exposito Secundo, utrum paruuli iudaeorum, uel ui fidelium, inuitis parentibus sint baptirandi. Pro declaratione primae quaestionis est aduertendum.quod paruulus exDsitus est,qui in aliquo loco dimittitur, ac u ρο- trem de matrem non haberet, ut sunt isti qui innuntur d ρον n tatas ecclesiarum, de istis quaeritur hic Ad quod lineargume ais respondet ponendo unam distinctionem, de aliquas propor ris.. sitiones. Distinctio est hae, quia vel ille Pruvlus inuenituita aliquo signo ii ascante, quod non est baptitatus, uel sine es quo signo. Si inueniatur cum aliquo signo significante, quod non sit baptizatus, puta cum sale, sicut mulieres consueuerulponere, uel cum scriptura dicente, quod talis non est baptietatus , tun ς diei quod talis. sne siqua conditione est baptizandin. βi autem talisanue' itur sine sis io,Mnot appareat, utrum lit baecietatus,ves non. In tali casu respondet Scotus,ae duo debent fieri primo debet euratus inuectigare Ur uicinas, utrum aliqua sciatii sit bapti ratus, uel non, si autem non habeat curatus certitudinem , debet baptizate subeonditione,
puta dicendo se: Si non es baptiratus. go te baptizo, si es
Baptizatus ego non te baptiro 3 e. tamen si aliquam eoni iuram inuenit per uiciuas, quod illest baptizatus, talii non in baptizandus.
re bus baptizandi. De tua quaestione sunt duae opin
Priana est Richaria: de media uilla in quarto distine.ε. q.I quae stat in ista promsitione. Paruuli in desium inuitis pare tibus non sunt bapti Iandi. Se hoe probat satis bene, quia uel tales paruuli post baptismum redderentur patentibu , uel no. Sitineremur, tunc talis baptismus esset in contumeliam relisionis Christiant. Initet, quias darentur parentibus, nutrientur in erroribus iudaeorum t& si e baptiimus non enses nis deriso,uel non reddorentur parentibus, quod non ea dicendum secundum Ricbardum, quia parentes habent iusti dominium sumi paruulos suos, & si eis non reddantur,
set eis magna iniuria. Hanc opinionem non uult solita reprobare: de pro solutione ponit istam propositiqnem. D. Pet Tarat.Tom. IIII. F 1 Liect
212쪽
mtis bapti rati ues non, quod patet sie: quia non nius certi, is utrum curatus intendat nos baptirarc, uel non. Dicimus requiritur ii tentio miniuri: igitur dici Rulponde-εις ad hoc per aliqua propositione . Prima est, quod potest es e uera tertitudo ex parte recipientis baptismum quia recipiens Optumum potest uere, Ottitudinaliter scire, quod intendit recipere baptismum. Sed de intentione mini liri,hoc non obstat, idest non impedit,
nec oportet,il sciam,virum mini iter intendat inebaptizare,
uel non. Nam probabit iter praesuniere possumu , tur mimura. exercentes istum a m , intendant iacete illud ad quod sunterdina: a : puta ad bapti sinam coiisserendum, de hoc susticit. Li ponitur ratis regalia innino iniustume it, alterum pro inimitate alterius puniri , quando ille alter nullomodo communicat iniquitati illius, ut ii reeipiens non communicat cu ιnionitate ministrantis, posito, et minister iit malu , non est iustum, reeipiens puniatur pro iniquitate mali ministra. similiter s malus minii et non intendae me baptizare, di ego h beam intentionem,non est iustum,u, ego impediat baptizari,
Regi fi e soluere iustar rates in oppostum. Nam dicit
Ambrosos, bapti sinu perfidi non mundat, sed polluit: dicitur, quod uit soluta in principio. Asin est auctoritas Auia ulti ut dicentis , separati scilicet mi stra. Mimam habere possunt, de conterre sacramentum: sed uirtus in euelle non potest, idest non habent uirtutem conterendi gratiam, quia sicut membrum diuisum a corpore non habet vitam, nec te sim, ita nec malua face illos diuisus ab Hesa, sicut haeretiens non habet uim coulerenda erat iam. Ad hoc dicitur, quod licet praecum ab ecclesa, sevi haereticus non habeat uitam, id est gratiam tramen, ex hoe non sequitur, quin suscipinns sacramentum suscipiat gratiam, quia talis statia nun datur a
sed Deus dat istam gratiam, dummoco intendat dare, quoa elelia intendit dare,de ieruet serinam. Ad aliam au rata tem Augustia i in qua dicitur, ad hoc, quod in aqua sit conue niens materia saeramenti baptismi ,requiritur uirtus supernaturalis: ergo hoc magis requiritur in ministro, di illa uirtus supernaturalis ingratia: igitur debet habere graviam. Discitur, quod nulla uirtus supernaturalis requiritur, nec ina, qua,nec in uobis, ad hoc,quod conseratur gratia. Ideo auctoxiis, soluituri cAd rationem Augustini cum arguitur lic. Cyprianu uere martyn qua notiose mortuus est, assemiebat iiii propositioni, quia Laei et ica baptizare non poterant, de in tota uita as. sentit: vel ergo a micbat isti pro postioni bene, uel male. Non est dicendunt. quod male, quia non gloriose mortuusi suisset, quia ce a sensilet contra lanctam ecclesiam , quia contra aliquid, quod e .esa tenet: ergo dicendum est, quod is re aisentiebat: ergo i retici non eos lunt baptizare. Iti nullio debet docere aliquid circa sacramenta . nee praesumere nisi e lesia Romana hoc doceat: sed Gesesia Roma nanoti docet, quod haeretici baptizent: erso illis non debet
Pro solutione aduertendum est,* aliqua sunt de lubitantia fidei, quae necessario oportet explicite omnem habemε usum rationi x credere: sicut sani omnes alii euli de inornatione, puta et Deus natus est de Virgine , ae Clitastus' relurrexit, in Christus umetria Scare uiuos, ta mortuos, di istos tenetur scire, quilibet habemus ratiotus, uel modicum post, b ena peccati mortalis.
Vnde aliqui x potest credere articulos sdei dupliciter. Vno
nodo erinlicite, quiaallis in propria forma assentit. Alio mo-- , do potest asse te, uel credete impliciter ut puta quando credit, sicut e lesia credit. Vnde quilibet tenetur credere articulos de incarnatione explicite. de non implicite: sicut ecclesa, di hoc docet Scotus, quia tales articuli non sunt dissiciles,mmo prosti. .
Alia iant de si binimia Mei, quae neollario superiores ex Hicite, tenentur scite; sicut, quod Deus est trinus in personi , unus in essenti puta v iriter, Se Filius, de spiritus sanctus, sint unus Deus in essentia: sed rustici non tenentur scite hoe expliciter se olum implieittis te lesa credit. Sed sup rior storali,episcopi, de sacerdotes, tenentur scire, dii credere ex oti rLt dicit Scotuc in tertio, quod non Iolum superiores suo ,
inferiores exemplo hiaestatis doceant: sed etiam exemplo; uod tales Quati, ta Loidoto, desii venentur scire e licit λ Ets dicatur contra: Papi dat parini lov-num episcopatum, qui nescit ista ea plicite: ergo non tenentur supeliores credere explicite Dicitur, quod Papi non saceret , nisi ratione maioris Doni: uel nisi talis doceatur ab aliis maioribus, ut non sit occupatus uiuin doctrina, ut melius d ceat suos in ictiores , postea. Et si quaeratur. Nonne sui scit, quὁd curatus ponat unum I rateἔπη doctum vicarium pro ipso, ta de hoe dubium est. Nam cura. cavas ν. o non solum tenetur docere suos inferiores et sed tenetur . reddere rationem de omnibus inserioribus,quod uo bene posset facere per alium : immo uidetur multum ridieulosam, Pepiscopi, di curati non praedicent, nec alios doceant, cum per alios iaci uiri praedicare,& docere : uidetur enim , quod ipsi nesciant. Alia sunt,quae nec necessario sint eredenda explicite ab interioribus in a superiori te sicut sunt multae con clusones,quae includuntur ut articulis fidei,de quorum uertia rate adliue ecclesia uou determinauit,sicut suit ista in ptoposito, haereticus baptior; aut ista haereticus non baptizat,qua do ueritas harum propolitionum ab ecclesia nonuum erat doclarata, quis non tenebatur credere explicit . nec necessario . Ex Loesoquitur solutio huius quaestioni et virum e tene assentire omnibus propositionitis,quas docet me superior, idest euratus: dieitur, quod nemo tenetur Mentite alicui propolitioni, nisi uerita id ius sit ab ecclesia determinata. Ad pros situm vostrum. Anno, debemus a sentire isti propositioni;
aeretici baptirant. Dicitur,quod sic, quia ueritas eius est ab ecclesia determinata.
Viae magnam ponam habuit A ugustinus circa haereticos, ad osteudendum eis, quod haeretici uere baptia abant. Nam Augustivus, quietat doctor ecclesiae Loe determinauit; quid emovicedum est de isto martyre Cypriano, qui mortuus est aliensi oppositae propositionis Dicitur, quod ueritas illiu propositiovis non erat adhuc determinata, ideo poterat illia sentire: sed isto modo ait enitebat illi, ita quod erat paratus astenti rem posito, si e es a determi irasset, tu sie non erat pertinax,& s in hocpeccauit solum peccauit uenies aer, di si peccauit uenialiter, fuit, quia nimis asseruit illud ad quod nec a
ctoritatem,nec rationem habuit.
Lt illo modo peccauit iste bonu Abbas Ioachim. qui multas falsas propos Ito ex dixit, de scripsit in libris suis. tamen
ἰ pse se sub iit determinationi eccletiae, & posuit libros suos
ob detern inatione ecclesiae,ut corrigantur. Alia est auctoritas Augustini dicentis Membrum aridum non potest inserte
Vnde incorpore humano est solum una uita , quae partiri patur ab omni laus membris, ita quod primo eli in corde. ci polle in capite,& sc consequenter,dicitur tamen non elis iee. quia in corpore mystico:Puta in ecclesia,non O laus uita, qui participetur ab omia uu
AD 3ncv Nouri se procedit: utrum recipiens baptis
mum a malo sacerdote, Ne. Haec est secunda qua duo huius quintae distinctionis,in qua quaeritur: utrum recipiens ba pii unum a malo sacerdote scient peccet mortaliter. Et ae- suitur aese,quia secundum Ambrosium de insormandis ru--.L. t. dibus,suxa. i. c. non sanat. dicitur qui iaciunt, di quibus faciunt nibit ficiunt: sed est ad iudicium utrisque. Et uuli habe M. HI a te ista auctoritas, quod recipiens baptismum a praeciso, nihil . f. . . potest ei prodesse. In oppositum habetur, de os cra. distinct. i. ' Roma recto
nux . Dicit in fine capituli, quod Romanu ontifex nota ala inmatuεν.
tendit hominem, qui uaptizat : sed Deum , licet baptizans si in
ilao solutione quaestionis,sunt duae opiniones. Et primo po . . nitur distinctio de malo sacerdote. Vnde aliqui x dicitur malus tacet dos, uel mituster, quia est praecisus ab ecclesia totaliter,idest excommunicatus, uri solum ad tempu , uel ille minister malus non est praecisus: sed permittitur in ecclisa. Et se. cundum,quisis minister dicitur malus tripliciter: se erili tres
Quo ad primum,qui est de malo ministro praeciso Ρῶ-tet sunt duae opiniones. Prima opinio stat in tali propc siti ne . Aliquis tenetur a praeciso ministro recipere secramea tum Viptismi talium inuenire non possit. 1 t ista est opiniora inardi de media uilla, ut iudaeus qui non est haptizatus,
213쪽
s inueniri sacerdotem Geommunieatum, quem stat esse ex Communicatum, debet recipere ab illo. si alium non inua
Aliut est modui dicendi, B: ea opinio Beati Thomae , quae
stat in tali propositione , quod nullus tenetur recipere sacra mentum baptismi a praeciso, dato, quod non inueniat alium. tiliane eo uelutionem probat beatus Thomas . Quia recipies
sacramentum baptismi est adultus, uel paruulus: si adultu nullomodo debet baptizari ab e quia adulto suis ei e haberebanismum staminis, ubi non potest habere baptismum fluminis: sed adultus inta, casu non potest habere uaptismum fi
minis,quia non habet nummum, nisi praecisum, de ab illo nopotest recipere sacramentum, quia est tibi prohibitum,ne communicet cum praeciso, & maxime in actibus sacramentalita imaginatur Beatus Tlioma quod si adultus hiberet uoluntateria itandi se, di non itine tutet ministrum, baptizaretur baptismo flammis, idest reciperet gratiam. Sed in isto casu noinueniret ministrum,quia est proni bitum praeciso baptitare: ergo reciperet baptismum staminis, idest gratiam. Vel talis baptietandus,est piruulus: tune ponit ut haec propositio,quod habens paruulum in isto easu deuet eum baptietate, si non i ueniat alium a praeciso.Et potest probari sicut prius, ut patet de patre Eabente filium non baptia atum, di inuenit sacerdotem excommunicatum,& pater scit, quod est excommuni ea
tus, non debet petere baptis inum a saeet dote, sed pater debet
eum baptitare. Nam prohibitum est patri ne communicet taeocommunicatis Sed petendo baptismum, eommunicat cum
isto: ergo non debet ab eo baptismum petere. Si dicatur pono casum, quod pater non habeat manus, nee brachia, ad baptisetandum,quaero nunc, utrum debeat petere baptismum . praeelso. Rei pondet beatus Thoma , quod non: immo debet d mitte te lilium. Videtur enim D.Thomae, quod melius ellet, quod ut ius moreretur absque baptismo, quamn pater peccaret mortaliter: sed non potest petere baptismum i praeciso, nisi peccando mortaliter: ergo debet telinquere situm exper do idoneum Si quaeratur ultra, ii in isto paruulo apparet peticulum morti &Dter' potest baptirare, quia inciendum
est; dicitur 1 D.4lioma,et adhuc uon potest pater petere baptismum itali plateis Sed Scotus non est contentus de tali opinione: ideo arguit T eontra eum,quia praeceptum superioris, plus obligat, 'uimin, serioris.Sed a Deo est praeeeptum de reoptione baptii mi, nox rhri nominando per senas, a quibus in casu necessitatis: ergo hoe
praeceptum est maius, praecepto ecclesiae; ergo magis sumus obli ali ad seruandum praeceptum Dei, quim cieliae. Sed praeceptum ecclesiae est, ne aliquis communicet cum excommunicatis e praeceptum autem Dei est, quod recipiamus baptismum, non nominando, a qua persona recipiamus in casu necessitatis: ergo magis seruandum est, praeceptum Dei, εἰ peteonsequens talis paruulus debet bapti Eari a tali praeciso, de pater aebet ab eo petere baptismum. Diceret aliquis contra,
ii ille recipiat sacramentum baptismi ab illo pracuo, peccat
mortaliter,quia iacit contra praeceptum ecclesiae: igitur. Di --Mabilis citur,quod est una regula, quial quandocunque sunt duo piae invia. cepta, quotum unum est maius alio, & minus obligat in xout ramum,maius obligat minori.sie in propolito de pix'pto Dei, dc ecclesiae: yraeceptum Dei est maius: ergo deoblibi a praecepto eccletiae, ita quod in isto casu petendo baptisse
munii praeciso, non peccat mortaliter, quia praeceptum Deideobligat . praecepto ecclesiae imiliter pisceptum diuinum,oc naturae sunt maiora, quam sit praeceptum ecclesiae: si ergo
habeamus aliquod ptae pium diuinum, de praecellum naturae, de habeamus praeceptui 3. ecclesiae. praeceptum diuinum. N i naturae plus obligant, quam pCrceptrum ecclesiae: immo illa
deobligant a praecepto ecclesiae. si tale praeceptum ecclesiae sit
in contrarium, ut patet de ne , si ego intrem religi ouem, de habeo patrem, uideo patrem moriturum fame, niti ego lis . . . rem pro eo: ego tamen sum religiosus, de habeo praelatum, cui
debeo obedite; imie debeo dimittere religionem de subuenire patri, quia est praeceptum naturae subuenire pauperibus, praecipve patribus,sue paremibus, te tale praeceptum Mob i- sat me, cepto praelati, quia illi: d est maius praeceptum, praecepto prietati. Ostendit etiam Motus per aliud exemplum. Nam exi te natum ego obliuot saluare bitam corporalem proximi: ergo Ogis oditor ad saluandum uitam spiritualem; ergo ego maris ten or ad procurandu,ut paruit lux Duer baptiretur,quὀin
Lesbi uitam corporalem; ergo in tali casu debet bapti ari
uellegissator, interpretaretur praeceptum suum seruandum, quod uergeret eoutra praeceptum sui superioris , Pu λ contra Praeceptum diuinuin,uel legis naturae; ergo quando fiunς prae ιariticcepta in eccleSa, quae sunt contra praecepta diuina, auL contra praecepta naturae, nunquam debemus ea obseruare: neqlegislator uoluit, ut in tali eata ieruemu εἰ animo in aliquo pollum communicare cum excommunicato: ut ii morercr iame, de ipse haberet patiem; petendo non peccare Nam ipse tenetur mihi subuenire: ergo ego magis G o mihi pet o praeceptum: ergo natura deobligat me in trui casu a prae pI
ecclesiae. Meundo arguit Scotus. Plus tenetur excommunicatus ultare alium, quam alius vitare ipsum. Ita quod excommunicatus tenetur magis vitare non excommunicatum, quam c contra,quia istud praeceptum de uitando exconamunicatum, n
imponitur alicui tantum propter seipsum; sed propter alios,
quia etiam alios faceret peccare, si cum eis communicaret. in aliquo casu excommunicatus tenetur bapti are paruulum: ergo in aliquo easu quis uere potest petere baptismum Ap ciso.Antecedens patet, quia in aliquo calu praecisus te e tur seruare uitam corporalem: ergo magis uiti spiritualcm ut patet de excommunicato habente panem, uiaςii te aliquo mori fame talis tenetur ei subuenire: ergo excommunicat
teuetur subuenire de uita spirituali: ergo i plumbaptizar po opinio D.Thomae non est Πλ. I iiis positis respondet Scotus aliter, ponendo hanc propositionem. In aliquo easia adultus debet recipere sacramentum bapti: mi . priciso, si alium non inueniat. Hanc conclusionem probat per Matum Augustinum dicentem de bapti imo con tra Donati ius, sic potest tradere separatus, sicut non sepa a tus,sed pernitiose traderet. Dicunt tamen aliqui, sorte talis lauitus potest non recipere baptismum i tau prςciso,quin
tali laceret propter reuerentiam sacrament side ecc ebae; ted hoc no placet Scoto. Nam pensatis omnibus,qui possunt nire, melius est,u adultus a tali baptizetur, quam propi reuerentiam eccletiae moriatur absque butis .in paruul meitur,l si nullus alius a praeciso possit haberi, paruulus, tandebet recipere sacramentum baptismi, de pater debet petere tali, de hoc maxime si periculum mortis immineret. Nam i constaret, talis paruulus magno tapore expectaret, bonum esset idoneum expectare; praedicta pate t. Nam nimis durum esset, dicere, τ pater uel Iet exponere puerum situm damna tioni aeterne,quod saceret si non peteret a tali Aequitur ergo, ut m adultari, qui in paruulus debent recipere baptainium a tali ρο ciso, seu excommunicato, absque peccato, taboc propter rationes sit purius dicta . . . .
Quantum ad secundum membrum distinctionis . Vadimus superius qualiter aliquis dicitur malus sacerilos, uel minister tripliciteri Uno modo,quia totaliter est praecisus ab ecclesia, Sede istos ait opinio D.Thomae,quod alati nemo inteli petere baptismum, nec ipse potest dare, immo peten, a tali peceae mortaliter, truit alia opimo contorimor op nioni oti, Miruit opinio Richardi, quia ubi alius inueniri non posset ta raptaecisus potetat baptizate, de hoc dicit Scotus, de improbat sanctum Thomam. Nune uidendum est de secundo mena bim distinctionis distinctio erat ista, quod aliquis minister dicitur malus tripliciter. uno modo, quia eu praecisus ab ecci ita, de hoe dupliciter. Uno modo totaliter, licut haereticus, ecschismaticus. Alio modo dicitur praecisus, quo ad te pus, ii uesecundum quid, sicut excommunicatus ab Helia. Aia -- do aliquis dicitiinesse malus , non auia sit praecisus: sed quia
habet alia peccata mortalia, de de itio loquitur hic Scotus in
isto articulo. aeritur ergo, utrum aliquis possit recipere sacramentum is a
baptismi,itali,qui est in peccato mortalia es pondet Scotust m. .,in
quia uel tali mi uitat est peccator publicus, uel occultu , O .. - μι- oeculio ponitur talis proposito, nullus tenetur mi uitiuum , , motorem uitare ad receptionem baptismi, de hoe v. pe catum sit occultum Et probatur per hanc regulam, qui pr ' Lyriso. pter peccatum , quod non est notorium, siue propter peccatum occultum, non debet homo in actibus necessariis uitare ministrum: emodebet homo a tali petere bapti sinum, uel Gle minister est peccator publieus, puta tarnicato G icus, de hoe dui liciter, qu a uel tali incumbit sta ex onicio suo b
Ttietato, quia est curariis parochiae, uel sibi .non inciri it, quia est simplex sacerdos, tunc ponitur haec propolivo, quod nulliis tenetur uita e malum ministrum publicum, cui conuenit ex ossicio bapti rare: tet si quia petendo debitumaci
bitore, aest mala vi quando quis petit bapti irrumam
214쪽
s. Iulium se tam , des aliun : quia curatus est deb tor. Nullum enim
peccatum iacit de debitore non debitorem. Iste curatus ante peccatum erat debitor, ergo post peccatum est debitor, ergo tenetur mi miliare parochiam si uis baptismum. Vel illi non incumbit ex ossicio mirustrare sacramentam, sicut esset simplex sacerdos,& hoc dupliciter, quia uel talis petens iactamentum baptismi, poteti in uenare aliquem alitini,cui incum bit exossieio baptizare, uel non, si alium inueniat, i incumbit hoe est dupliciter, quia uel talis est melior alio sacerdote, di de non est dubium, quin oporteat tau petere. Si pMor, debet petere a sacerdote, cui non incumlat ex ossicio Si a quia nili unt,dicunt aliqui, quod bonum es et in tali casu petere a curato proprio , si possit habere: si non possit haberi , dicunt aliqui, quod bonum esset petete unum laicum bonae uitae. Sed de Doe non est contentus Scotus. Nam adhuc in tali casu me. uilaicus, quia quam laico bono. Restat nune soluere argumenta. Ad primum eum arguitur auctoritate Ambrosi dicentis.Nam qui iaciunt, de quibus mount,nibis plodest sed ad iudicium est,uult probare, τ malus sacerdos, non tibet baptiχare.Respondetur, I haec auctoritas intelligitur, quando reopiens eonsentit haeresi baptiχ antis,uel uult esse diuipulus de sic est iudicium amborum, quiambo peceant mortaliter.Ponitur talis casus. Pro secundo a sument Utrum in aliquo casu, quis pollit petere sacramentum a ministro malo, quomodocunquest maius, uel totaliter praecisis, uel ad tempus, uel publicus, uel non. Et uidetur, nonathoe secundum argumentum sarmatur se. Nam comperans alicui ad peccandum mortaliter , peccat mortaliter. vi petens bapti v a malo ministro, cooperatur tali ad hec candum mortaliter. Nam ipse est causa peccati mortalis tui, quia ministrans in peccat peccat mortaliter. Respondeo ad hoc per aliquas propolitiones. Ptima. Ille qui petit bapti sinu, a malo ministro, non cooperatur dite M ad petcatum mortale, vix trullus est eausa ati moriesis alterius , nisi illumactum finiat, uel omittat, uel moueat aliquem ad bociscae dum directe , ut si adducerem aliquem iuuenem ad audi Muminisai di in e esa peccaret mortaliter, ego non esiem causa illius peccati. Secunda propositio. Petem actum sibi ab aliouo debitum, in petendo non peccat mortaliter, sed petendo sacramentum bapti ima, petit actum sibi debitum, ergo non peccat petendo. Similiter iaciendo, quod homo potest secundum rectam rationem sinere , non Pectat mortaliter, ut si ego ducerem aliquem ad ecclesiam, ut missam audiat, sille peccet, ego non
Tertia propositio. Petens bapti mum a ma o ministro necessitat eum ad baptizandum absque peccato potius, quam cum peccato, ita quod emit eum contera de peccatis si is, se bene agere , ut ducendo iuuenem ad ecciesiam ad audiendum missam magis duco eum ad bene agendum, quam ad pecea dum, ergo potest quas licite petere baptismum a malo Sacerdote,quruatercunque sit malus. Ad tertium argumentum, proauo ponitur talit casis, repono,quod sit quidam iudaeus adultu vaptia dux, di ueniat admiratum, c petat baptisinum, di dicat curatus sbi, non baptizabo te, si non des unum ducatum mihi. Tune quaeritur, quid iaciet um est . utriun debeat recipere sacrametu pro se, aut pro suo puero. Et videtur,quod nometa peccaret morialiter, esset enim Simoniacus, in non solum quiuendit, sed - etiam qui emit ecclesiastica, est Simoniacus , ergo talis aduruq Nix pereat si baptaetur.Isto modo tespondet Scotus, quo in tili casi debet baptizare puerum sium, si non sit maneus , si 2 ---- autem pater sit maneus, dicitur quod in tali casta si non sit pocare alius debet eum ei lius dimitte te mori, quam peccare mor πινον M ter. liter, de per consequens quam emere baptismum producato . M H. μι. Nam non sint sacienda mala, eueniant bona. Vnde quilii bet magis tenetur desiderare mortem fiam, uel alterius, qui peccate mortaliter. unde si Deus diceret mihi, si tu non pe ce eo destruam mundum,&. paradisum & damnabo omnes
satas, ego debeo dicere, quia non peccabo. Nam ch ritas bene ordinat Mincipit a sex, o. Vndedicitur, quod talis casus baptitandi, potest heri absque simonia, scilicet quod petens
baptismum intendat emere aquam, non habendo intentionε ad aliquod saeramentum uel iactum, ut patet, quia in aliquae a. νει Δ κωρ .inosi cessitati , possum uendere calices, non ita ... sis do intentionem ad aliquod sacrum, sia solum ad aurum. Si
oe si tales intendant recipere pecunias pro laboribus eorum, ροι - - licite iaciunt, si aut enitales habeaut oculum ad aliquod ca- ρνη crum,committunt Simoniam uendendo, uel emendo, & pee. Dacant mortaliter .Habendo ergo respectum ad labores, licite ea r c are. piunt,quia ex laboribus debent uiuere, di parum est lucrum Lacerdotis,quia non debet dicere missam,nis semel in die Et scpatent solutiones argumentorum.
1VxTA hoe quaeritur sine argumentis, an alia uis debere .
nunistrare factamentum baptismi, quando praesumit ut baia pilaationem vergere in periculum uitae corporalis eius, qui recipit sacrament lim, ut ponendo casum, quod sit aliquis parvulus non bapti ratus,& inueniat eum curatus sciat et i . I talis non est baptizatus, tunc talis curatus tenetur eum buxi. Gxare si possit,&ponatur casus, quod non possit ii here alique, qui det ei aquam, nec poterit eum baptizare nis proiiciendo,
eum in aquam, tunc quaeritur,utrum deberet eum proiicere.
Diei tu quod non, quia ibi mors manifeste imminet. Diei tutulterius, quod si proiiceret eum in aquam non baptizarςteu. quia baptismus est ordinatns ad uitam , se Proiiciet do evi' ἐ-- Mina ordinatur ad mortem et gVroiiciendo non baptiχat, immo talis curatus peccaret,&es homicida. iadsi esset possibile M is . habete aquam aliquo modo,debet trahere. si autem non pos, Vsit trahere,debet ipsum dimittere. Secundus casus est ιste. μή, ν aliquis esset adultus, uel paruulus in articulo mortis, non --.ptietatus,& uocaret aliquis ad bapt)zandum eum, deuenie curatus, uel alte qui formet ubi conscientiam,quod si baptinae et eum morietur, quid faciendum est in tali casu. posito et nullus alius possit inueniris si enim non baptirat eum dii latet ipsum danari perpetuo, di ipse tenetur succurrere et quc ad uitam spiritualem. Si autem bapt. zaret eum, iterum sin caret ni ortaliter,quia Iacit contra coli scientiam sitam. Et siqutroque modo peccabit moraliter. Dicitur,quod in tali casi sacerdos debet deponere costientiam illam, quia est erron quia non est uerisimile, quod talis moriatur tropter talε palauam aspersionem aqua. Item si aqua si stipiti,calefaciat,&fiat parua aspersio. Sed diceret aliquit, uolo quod bapti et eum cum tala conscientia erronea. Vtrum ratis ratus eisci tur irregularis, si puer moriatur Respondetur,quod talis nuru modo est in putaris, quod probatur per talem regulam . Nulla lex ecclesiastica reddit at auem irregularem , quo ad illud, nisi si uere homicida, talis autem qui baptia auit, habes conscientiam quod interiecit eum. non tamen interfecit M , ergo non eli veru homicida. tamea debet se teputare liomici data, licet nons donec deposuer. t illam eonscientiam eo neam, di postquam deposuerit eant, non erit homicita,nec de
riratur scia iter in tali casu sicut positus es quis magis tqnetur, uel debet magis cauere bapti rare, utrum laicus, uel f cerdos Dicitur P in tali casu, nullut debet cauere, immo do ut baptizare,licet peccent. Nam quicunque agit contra c. scientiam, peceat, sue illaeonscientia sit erronea, siue recta laces non omne agens secundum eonscientiam, bene agat. charitas tamen secundum opinionem salsam quam havet, credet et se incurrere aliam n nam ultra peccatum moria te. Et ideo ipse sacerdos hauet plura retractiva in illo casu.
quim habet uicus. εt taeda qui tua disti actione dicta suc
215쪽
I . 3M v s in praecedentibiis de potestate ministre. Nune cori sequenter uult Doctor determinare de gradu , idest de quo gradu debet esse baptizans .puta utrum debeat essesneerdos,uel subdiaconus, uel diaconu Et quaeruntur quatuor circa hac distinctio
Primo quaeritur de gradu ininistri, &quoad hoc quaeritur, utrum solus sacerdos possit baptizare. Hic sunt duo termini declarandi Primus-solui, qui capitur dupliciter. Uno m do eat oreumat ita ,&sie solui , tantum ualet scuti blitarius , idest non alloriatus, & sic non evrtur hie, quia certis mest, euod quando sacerdos baptizat non est solux , quia baptivandus cum eo est. Alio modo rapit sit solus sincategorem elee, ut idem est, quod tantum, & sc facit propositionem exelusium,sNut tantum, di sie sensis quaestionis ellet, utrum ibitis sacerdos possit baptizare, idest utrum solus sacerdos he nullus alius, qui n5 est sacerdos possit baptizare.Secundus terminus est,sacerdos, qui capitur dupliciter . Uno modo communiter, desie est omnis qui saetaminii bat. Alio modo capitur, ut solemus eapere. pina pro petibnaeo nitituta in tali stipui in te, puta pro pro tuo, dc sic cap. tur hic. Alii termini sunt declarati. Quaeritur ergo,utrum solus sacerdos possit baptirare.Et artuitur Ψ se, quia constat bapti filium solis sacerdotibus cladi secundum Isidorum de officiis, lib.1. In oppositum arguitur de conse .dist. . Romanus Ponti se ubi dieitur in semetia. p paganus potest baptizare, sed patanus non est sacerdos . ergo is nominem tion judicat qui baptizat,sed Spiritus sanias subministrat gratiam baptismi, litaces si paganus, qui baptirat die. Raspo MDao, α e. t Pro solutione ponuntur aliquae inpositiones. Prima propositio, in baptismo oportet bapti xantem abluere baptizatum, idest oportet, u bapti Eatus a
Aduertendum tamen est. τ no oportet baptiZatum totum silui, ex eo et totum eorpus inundetur,sed dicitur ablui,quia qua sibi imponitur. Aduertendum tamen est, τ baptizat ut, mi dupliciter a tui .vno modo permotionem corporis ad aqua ut ponendo eum in aquam.Secundo modo per motionena aquae luper corpus,ut ponendo aquam super eorpus. Ex istas primo sequitur, ae in baptizante, necessario requis ritiar virtus motiua idest, ad hoe Faliquis pollit bani Euri iequiritur, T habeat uirtutem moriuam. Patet, quia oportet, P moveat aquam super corpus, uel e contra. Ideo mancus non
potest baptizare Secudo sequitur, et ad hoc, v aliquis possit bapti are, oportet * posui i ut, duo mutus non potest baptizare, quia non potest exprimete lorinam. Tettio requiritur,et habeat intellinum.1. intentione. ideo irrationabilia non possulit baptitare.
atto sequitur. quia si in aliquo supposto aliqua isti
rum conditionum deliciat, non poterat bapti hare. Cona. quenter per modum dubitationis mouetitur aliquae quaestiunculae.
I ri .vitum Angelut bonut potest baptizare. Ad hoet spondeo per pro postiones.
Prima est,quod Angelus non assumendo corpus non potest bapti et Me. Patet, quia una de eo Aionibus ei descit , quia non posset expcimere nimam, quae stat in istis uerbis baptizo te&e. Secunda propositio. Anselus bonux assumendo eo 'u potest uere baytizare. Pater, quia illae tres conditiones ibi inueniuntur. Nam in corpore aisumpto, Angclo potest exercete omnem actum sue motum ergo potest iaccria, quod manus capiat aquam. Et ponat supra caput. test secundo exercere motuni lii suae Ideo Angelus in tali corpore assumpto formabit verba.Tertio potest habere intentionem, quia natura intelle-
es i. i.itur talis potest orae baptizare. Lt si dicatur. vis
tali a bono Ah lota iratus, debeat iterum baptidiari , eatimn iit baptizatus a sacerdote. Reipondetur, quod talis non est rebaptizandus Nam Angelus in tali corpore assumpto,uo bapti 1aret nisi ex praecepto diuinobigo signum est, ut dii baptizatus.Patet de Angelo Michaele, qui eosecrauit ecclesiam in Monte Gargano, At cum episcopus uoluisset eam consectare,dixit ei At gelus. Noli conssecrare istam ecclesiam. quia iaeonsecrata est a me. ergo signum est, ut baptizatus at ala Angelo, non debet rebaptiori. Secunda quaestio est. virum daemon, vel Angeliis malus possit baptizate. Ad hoe dicitur, quod Anteius malus potest baptizare,sicut bonus, de hoc in corpore assumpto. Nam in tali corpore, potes eaercere omnes motus quos i odos potest exercere. Vnde aliquis Anselus bonus,uel malus, potest allum e corpus dupliciter. Vtio modo corpus alicuius mortui, de an is, corpore uere potest exercere omnem motum.Se domodo porta a sumete aliquod corpur fictum de nouo iactum per applicationem activi ad passivum, quia isti daemones sunt. magni Hailolbphi. ideo hoc possunt iacere. Et si dicatur.Ut talis baptizatus a daemone iterum debeat rebaptiori . Re- .s vindeo quod se, nili sat specialis reuelatio a Deo, quod i lis est baptiaeatus ait hoc patet dupliciter. Vnomo, quia Deus non ministrat faciamenta per exclusos finaliter a salute, sed daemones sunt exesu si a salute, ergo Deus non ministrat, nec uuli ministrare sua sacramenta per ipsos, igitur talix erit ruta. Plizandus.. Secundo patet , qui ait daemon usi esset alciatus de ivxcepto diuino,semper iraudulenter ageret circa hominem. unde ex invidia clamonas quamhabet erga hominem, nil romni hora, o omnibus modi ad decipiendum hominenti Vn Melim de illaiauidiaestandaemone, eoae cognoscit,st homines, o G net με φει pabunt circa ea, quae ipsi occupassent, si non peccastent, de Aidi, si daemon baptizaret, misellet petissumendum , quod baptizat ad decipiendum liominem, quam pro salute ho- Π riminis. Et adeos non sit specialis reuelatio, debet otid ritalis. Consequenter quaruntur aliae quaestiones. Prima quostio . Cui congruit baptizare proprie. Respondetur per pet positiones.
Imma propositioa ico Angelus bonus possit baptizare,nStamen congruit sibi bapti rare.
Secunda proposito Homini uiatori e fruit baptizare,&seli illi. Dicitur primo homini, ad disserentiam omnium qui
non sunt homo,uicitur uiatori,quia homini existenti in para diso, non congruit baptizare,quia non erit tunc uiator. Nam
uiator est,qui citia uatis meretidi, de demerendi perie. Ide magnum eiu dubium.Vtriam Christus fuit uiator, quia non po tuit sibi merer .Patet ergo secunda propositio. Nam illius instatuens sacramentum, homo suit, ergo congruum est,et ille qui baptira , sit Lo 1. Item in lacrame uto duo requitu tur unum spirituale, quoa est effecius baptismi, scilicet gratia collata. Si maliter uerba respem ab utionis, dii situr spirituali est etiam aliquod se tibi. puta ablutio, ergo cosrint illi baptizare,in quo ista duo reperiuntur, sed in homine ista reperiunt . Nam in eo est a m quae eu ipirituale, de corpii ,quod est senis bile, ergo iamini eougruit bapti as uiatori supple. Ex quo sequitur primo. v licet omne suppositum evi conueniunt illet tro diciones iupradictae.suiri us motis intentiones Ecclviiiit bapti re qnon tamen cuilibet tali eongrint baptarare, sed soli homini congruit baptizare. - . seetanda quaestio. Cui homini conuenit baptizareproprie. Respondeo quodaei quis potest baptietare dupliciter. vito modo ex o scio, de sies,lis icti doti congruit bapti rare: Securis irriseri domodb ii exosseio, deue uilibet holito ineata n essia visos talis potest baptirare. Ideo euilibet homini congruit baptio cum te. imum patet,quod soli sacerdoti ex ossicio congcii liba Pt rare, quia per baptismuni recipitur baptidiatoc in collegia ieeelesimilitanti . Receptio autem alicum in collegium,-bet esse per praeli lentent,uel per hanentem auctoritatem sed in collegio ecclesiae militaniis initi saceria est praesidens. αhabens au toritatem, ergo persolum sacerdotem debes fieri talis Meeptio, 'o ii is r congruit baptizare ex ossicio Et si dicatur Ai hoe est et ueram, sequeretur, quod episeopis magis congrueret tanti te, uim sacerdotibus. Dicitii quod umtum est, quoa patet. Nam maiorum potestatem de auctoriis talem habent episcopi in eollegio etelinae militantix, quim rati, ergo ipsis mae Longruit baptizare exot o. Et si . .
216쪽
tot Wisco as,&quia hoe non posset fieri, ideo episcopi non
Restat nune soluere argumenta. Cum primo arguitur sieret Isidoriun,deois.li. i. p. 1 f. quia constat limum s lis sacerdotatas traditum ede ergo uidetur, et soli sacerdote possunt baptizare. Respondeo, i liidorus loquitur ibi quanta est ex ossicio,& non loquitur simpliciter. Nam ex ossicio solis sacerdotibus pertinet baptizare. Ad secundum cum arguitur Soli saeeriloti e eestum est dimittere peccata, sed in iaptismo dimittuntur peccata, ergo solis sacerdotibus pertinet baptizare. Ad hoc dicitur Ponei do casum per unam propositionem, quod solus sacerdos p test dimittere peceat aper inodum iudicis, & arbitri. Sed ex hoc non sequitur quin peccata non possint. Alio modo dimitti.Unde dicitur, quod in sacramento baptismi dimittuntur
peccata non a sacerdote per modum iudicis Se arbitri, sed uirtute sacramenti. Vnde aliter dimittuntur peccata in bapti mo, de aliter in poenitentia , quia in baptismo uirtute amenti dimittuntur, di in pinnitentia dimittuntur a s
Cerdote per modum iudicis, de arbitri. Et sepat et sol acio quasi natis
CI Rc a sextam quaero secundo, an unitas baptismi ne
cessario requirat, quod ab uno ministro eoni atur. Vidi mus in praecedenti quaestione quae suit prima quaestio huius distinctionis, qualiter quaerebatur de quatuor cond. tioniblis. imo de gradu ministri, & eirea hoc mota fuit tantum una quaestio vidimus etiam qualiter tres conditiones requirun- rad horiquod aliquis possit baptietare,& qualiter Ans lus poterat baptizare siue bonus liue malus, dummodo de malo haberemus specialem relationem. Vidimus insuper qua
liter solum sacerdoti ex ossicio propriὰ conuenit bapti
Secundo ergo quaeritur de unitate baptismi circa quod
quaerantur tres quaest Ones. Prima quaestio. An unitas bapti mineo: sario requirat,quod ab imo ministro conseratur uel utrum plures sacerdotes possint unum baptizare. Et arguitur, quod non requiratur unitas ministra, quia idem poteti simul plures baptizare,erso plures possunt eundem butizare,co
sequentia patet a simili. Et antecedens probatur de Apostolis in die Petit oues. Tum primo quia simul potest iniundere aquam super duos dicendo, ego uos baptiro.Nec videtur aliquid,deeue quin uterque sit baptizatus , tum secundo, quia si viset monstrum habens duo evita possunt l, simul baptizari, ει tamen probabile est ibi esse duas parsonas,quia duo capita. Patet tertio simili, quia unus sacerdot potest plures hostias
In oppositum arguitur, quia ibi minister representat ChrisDim,qui est mediator Dei eclionii ius, sed Christus est unus, igitur. Pro solutione huius quaestionis ponitur primo hae diuinctio, quod plures bapti rare aliquem potest intelligi duplicitato uno modo,quod quilibet dicat omnia, uerba di Liciat a tutione uel unus abluat di alter diear uerba, ut si unus sit mutus, se aliut mancus. Alia distinctio, uuum nun istrum bapti vate plures potest intelligi duplicite e. uno modo, id est ploro si Dictus& discretos, Sc diseret ὀ, se habentes adinui .cem'. Alio modo baptizare plures qui indiscrete, seu ins parati sunt. ut baptizando monstrum, ec secundum hoc, sisnt duae distinctiones quatuor erunt membra,&secundum quatuor membra erunt quatuor paruae quaestiones, liue quatuor partes. In hac quesione, prima pars erit oro primo scilicet, utrum plures ministri, quorum quilibet dicat toto,dc totum iaciae, uere baptizarent. Respondetur, quod tales se saeiente uectbapti Eant patet. Nam non est uerisimile, quod illud quod fictum est ab uno,destruatur ab alio, sed notum est,'unus b
Itietat,ergo alter non destruit illum baptismum, ec sietali, poea non est rebaptitandus. Contra hoc arguit Scotus duobus argumentis. IVimose artuitur . Idem esiectus non potest esse a duobus causa tot
lidis ergo idem non potest baptizari a duobus ministria sicietibus torum. Consequentia patet, quia quilibet ipsorum est
tota mus quia alio non faciente, alter uere baptiχaret, ergo quilibet est causa totalit. Antecedens patet.quia sequeretur, quod idem esset causa, di non causa. esset eausa,respectu sui es
nou causa, quia, Pso non exacteate, sequitur ille ei sectu . Respondet tus, quδd illa maior debet intelligi,
ruando viae causta eii iure sς habent quo ad euectum. Modo ico,quod ministri non se habent effective, sed solum ministerialiter. Sed quaa llic arguitur taluta est ibi una ablutio, de illa est a duobus Ouiis totalibus, ergo solutio nulla Patet quia illa ablutio est a duobus sacerdotibus e liniue. Respondet Se ius,ibi sunt ablutiones partiales, quae iaciunt unam totalem ablutionem, di se non posset habete nisi, quod sunt duae cause partiales. d contra hoc arguitur, quia pronunciatio uerborum, in tali casu esset a duabus causis partialibus effective se habentiabus: ergo illa prolatio euestiue est ab illis duob. sacerdotibuς. I spondet Scotus,quod hoe argumentum est dissicite. Non enim potest dici, quod ibi sint duae prolationes partiales. Nam
duo eiusdem rationi , non faciunt aliquod totum, ubi unum iaceret. Sed una prolatio uerborum faceret totum sacramen tum, ergo alia prolatio non ficat unam prolationem cum
lia, ergo non sunt partiales prolationes. Dicit de Bastalis su perbia passi quod ibi sunt duet prolationes uerborum,sed ex ordine instituentis scilicet Chriiti, accipiuntur, ut una eausa revectu effectus scilicet respectu sacramenti, ergo ilii duo u ia baptizant. Secundo arguitur sicisi duo sacerdotet ueta baptizarent, sequeretur quod bapti ratus,esset bis baptizatus. Patet,quia est plia atus ab isto,& etiam est bapti ratus ab illo, ergo bis, de se esset duplex baptis ius, de duplex baptiχatio. Consequen tia patet, quia si agens et Grina qua agit sunt aliud di aliud , etiam tarma producta erat alia dea ιa, sed mima unius tace dotis est alia a Qrma alterius, quia ha oent duas intentiones, ergo duae tarmae. t sic est duplex baptismus. Respondet Seor ut, quod de actione duplex est modus dice-di.Dicunt aliqui, scilicet Thomi , quod actio ea in patienia te, Sc se dissicile in fatuare,quod passio non multiplicetur ad multiplicationem actionum. Et se dicendum essent, quod ibi essient duae baptizationes passiuae, sed tenendo, factio est in agente, sicut passio est impatiente, non oportet in ad multiplicationem actionum sequatur multiplicatio passionii tam Patre si sint duo portantes lapidem, ibi sunt duae portat ivnes ac iuE. sed tantum una est portatio passiva.Habemus ergo dicere, Us duo lint facerdotes , quorum quilibet faeit totum, possuae
ueta baptizare. De secundo membro quaeritur, utrum duo sacerdote qum rum unus dicit uerba,est tamen manchirs, alier iacit abluti nem, de iste est mutus, utrum uere boti .ental estondetur 'et
hane propositionem,quod tales se taetentes, nullo modo ba-Hirant. Et si quis dieat,quare non baptirant. Dicit, quod tota ratio est voluntas instituentis, uoluit enita instituem,quod sicut instituent ea unus Neffectus esturio .pura gratia, ita v luit, quod tantum esset unus minister, eris iiii se iacinndo, nihil iaciunt.Patet. Nam si ili baptitarent uere, sequeretur
quod sorma baseismi esset laisa; quod nemo saris mentis diceret. Patet antecedens,quia ille qui diceret, ego baptito te, mentiretur, quia non imponeret aquam, igitur. Et si is
diea illi duo possunt baptitare in Drma graecorum, ut dicen do, bapti aetur seruus Christi, in nomine patris c. Et ite non sequitur salsitas sormae taeramenti. Respondet Scotus. quod adnite non bapti arent, te adhuc ellet alia ima saeramenti. Nam quando saeerdos Graecus dicit ista uerba. B ptiretur seruus Clitisti, intelligitur per illum actum quem
ipse facit, lenon aetum quem alteriacit,ergo ibi duo non baptizant.
De tertio membro . maeritur utrum unut sacerdor posse fures baptirate distinω. de discrete se habentes, uaria 6 sinnulare in plurale, ot die do baptiνo uos Respondetur per hanc propositionem, quod umis minister potest plures homines distincte se habentes, uere baptirare, dummodo dicat. ba et ixo uos sicut secerunt Apostoli .Et si dieatur, eontra. Talitne iaciendo pereat et mortaliter,ergo non baptiZaret. Ante- ens patet, quia uariatiis ani datam ab ecclesia, quae est ista. Ego baptizo te Et ille diceret bultro uos Respondetur, quod talit peccaret mortaliter, nisi serte esset tanta necessitas, quod immineret mors aliquorum . Sed si sunt hic plures, de non imminet periculum, baptiχando peccaret mortaliter,s autem immineat periculum mortis, non peccaret mortaliter.Et ratio est,quia ecclesia instituens hane sormam, baptim te, Ece.niauit ministrum tantum coarctare, quod per illam sermam in easu necessitatis ex luderetur uia saluti x multorum,
puta illorum, qui sunt in periculo mortis, quod ecclesia non uellet iacere, ergo talis in casu necessitatis, uel ὀ baptivaret Dubium
217쪽
Dubium est, ut tum ibi esset unus baptisnus, uel Daret dicendo, baptizo vos baptirando plures, ta uidetur, quod sit unus, quia eii tantum una tarma.
Pro solutione ponitur haec propositio.Talis semel plures baptizat, ergo sunt ibi plures baptismi. Non enim ba-ktizatur isto baptismo iste, quo baptizatur ille. Nam in tuo est alia baptitatio passiua , quam sit in isto, ergo sunt tot baptismi,quot sint homines. Et dico, Quod talis serma, equi- ualenter est plures,quia ponitur plurale, quod includit singularia. De quarto membro restat uidere, iitrunt unus sacerdos possit pluras baptizares mul, indistincte se habentes, scut in monstro. Respondetur per talem propolitionem, quod quando tale monstrum inuenitur, debet heri ingensinueitigatio et notabile tempus, ad uidendum an ibi lint duo, an non. oterimus enim cognoscere,utrumlint duo , si habeant duo capita,uel duo doria. Viterius dicitur, quod ibi posient elle duo capita, ia tamen non essent duo homines. Nam potest esse una cellula iii matrice totaliter pei rata usque ad caput, per quam pollet descendere semen, idest taliter, quod baiit duo capita tamen reliqua materia non suffciet nisi ad servi tioneni unius corporis, igitur illud lignum non est uerax. sed melius fgnum est ad cosnoseMum, utrum sint duo,uel umi , per uoluntatem, quia si sint duo, habebunt duas uolitiones opi positas, sicut patet de illo monstro adducto Regi Francit in quo erant duo nomines. Nam quando unus iobrie uolebat uiuere, alter stolebat eomedere,& bibere, tu ue de aliis, ted si itunus solum, habebit unam uoluntatem. Tune dicitur, quod cnon immineat mors, debet eos baptizare simul uitico. ptismo. Restat soluere argumenta. Clim arguitur septimo, quia tinus potest baptizare plures , ergo plures unum. Dicitur co cedeudo antecedens, de consequens, dummodo quilibet tota Dciat: si autem unus dicat uerba, & altet abluat, non uere baptizarem, ut dictum est perius. Ad seeundam probationem eum arguitur se. Unus facem
Hos putest plures hostias consecrare, e go unus sacerdos P est plures baptizare. Ad hoe iam dicium est prius. Secundo arguitur. audo ad unum efflaum concurrunt plura,eNo illa plura pollunt disterenter poni . pluribus, ergo duo possunt baptizari ab uno,quando quilibet lacit unam partem. spondetur, quod illa duo ad L .nuod faciant sacramentum, debentes e simul. Non ite est de dono sicut ponitur in textu.
Lis dicatur,uolo, quod duo sacerdotes smul iaciant, ita, quod quando unus dicat uerba, alter abluat. Dicitur, qu tales non baptizarent, Sc hoc Hopter ordinem principsis agentis , qui.uolunt , quod a duobus non fieret, sicut dictum est.
CI E e A distinctione sextam quaeritur tertio.Vtrum oporteat simul esse ablutionem, de prolationem uerborum. Et videriir auod non. Vidimus qualiter circa hoc tertium membrum principale quaerebantur tres quastiones. Et vidimus deptima, qualiter . duobus ministris poterat dari uerus baptis. mus alicui, dummod' ambo.dicerent uerba, Sc abluerent. Et uidimus quomodo in cata necessitati , unus potest plures baptizare simul, Proserendo uerba, de uidimus, quod duo non poterant baptizare unum, si unus proferret uerba, dc .alter a Haeret de ali . multa. Nune uidendum est de seeundo, scilicet utrum oporteat tamul esse prolationem uerborum, ec ablutionem , de uidetur aeno quia in eucharistia inter consectationem panis, de uini, est magna intereositio. igitur in sectamento baptismi non oportςt illa esse timui. In oppositum est. Augustinus super Ioannem homilias N. I.q. r. detrabe, ac pedit uerbum ad elementum, oc iit sacta mentum.I itur oportet illa e simul.
IN.iua quae mone, dic. J Pro declaration quae satio
jsta una conclusiione, qxiae est, quod inter uerbas ciam libaptismi,dc ablutioiae, tequiritur si multo,&3ota ratio butus est uoluntas instituemis in duo, tanquam unum signum complexum, ad signiscandum unum in m. . Lt si quis quaerat quae si uult A tequiritiir inter ista duo. .spondetur, uod ic Lac quaesta e tu se dux piniones . . 'Prima in de clisinium, ec tu tu a Quibus concluso -
mentum aliquo modo. Secunda propositio. Aqua coniuncta uerbis, puta in ultimo instanti prolatiouis uerborum, eii sacramentum, de non
Tertia proposito. Si puer in illo insanti ultimo non esset
in aqtia, non esset bapti ratus puer, dc in iro ultimo instanti, a qua est sacramentum.
Et ii quis dicat, in illo ultimo instanti aqua est sectamen
tum, ergo asini possunt bibere sacramentum. Respondent Decrer istae, quod non sequitur, propter hoc, quod alitii possint bibete sacramentum,quia aqua non est sacramentum, nisi in illo ultimo iustandi, 3c non ultra. sed alinus non posset bibere in instanti, quia non posset os aperire in instat iti. Igitur patet hoc stilicet,quod actua non sit lacramentum nis per initam. Nam sicut aliqua fiunt secundum leges, quae solum durant per instans, ut patet. C. de accepti titionibus Lantepen. sicut de donatione servi in uxorem, quando enim dominus dat seruit orem suum uxori: Primo dominus erat dominus immediatus, postea est solum mediatus, qui dedit seruum uxori suae, quae habet dominium immediatum. Respondetur ergo secundum Doctorem por aliquas proposi
Prima propositio est. QDd aqua, nullo modo est sacramen nimium, nec ante prolationem, nec post prolationem, neque i q- Asa prolatione,neque cum uerbis, neque in instanti, neque pari, iiter, neque totaliter. Et si dicatur contra acramentum baptismi eonsistit in urebis, de in aqua,ergo partialiter erit sacramentum. Responde tur,quod sacrametum baptismi non constituitur ex uerbis, de
aqua med ex uerbis de illa ablutione, et o aqua non est parti liter laetamentum, sed bene ablutio illa est partialiter saer mentum. Ex hoc enim sequitur,qu bd asini non possunt bibore sacramentum baptismi, quia non pollunt bibere abluti
unda propositio. simultas, quam ponunt ibi Decretiste, non est ponenda ibi, ut patet Actuum secundo. In die Pent λ
eostes, quando Apostoli baptizauerunt tria milia hominum. ' Non est uerisimile, et in illo ultimo instanta prolationis uerborum, homines euem in aqua, quia Apostoli posuistenta quam super quem liber. Tettia propositio. Decretistae maledicunt, quod in aqua est aliqua uirtus supernaturalis ponendam illo ultimo inuanti: quia nec in anua, nec in ablutione, nec in uerbis, est poneta aliqua uirtus ad hoc, τ causet effectum. . inarta propositio. Decr ictae male dicunt, quM aqua so lum per instans est sacramentum, quia tunc sequitur,quod aliquod permanens, hab et primum instans sui esse, de ultimunt instans sui esse, quod tamen sit sitimum est. Pates. Namu tum est dicere tenendo opinionem eorum, quod aqua nune est, de ante hoc non fuit, de aqua nunc est, de immediate post
Nota,quod quatuor sunt instantia, scilicet primum instant
esse rei, de primum instans non esse rei Vltimum instans ee rei, de ultimum instans non esse rei .Primum instans esse rei, ea ilia lud, in quo est uerum dicere. Hae res nune est, de immediate
ante hoe non seit. Sed primum instans non esse rei, est it ud, in quo uerum est dicere. Haec res nunc non est, de immediare ante hoe fuit. Ultimum instans esse rei, est illud , in quo uerum est dicere. Itac res nunc est, dein messi, te post hoc non erit. Sed ultimum iustans non esse rei, est illud, in quo uerum est dicere. Hac res nunc non est,& i nediate posti e erit. Ad illud ergo exemplum de domino te seruo quia seque retur,quod tu eodem instanti esset dominu , de non dominus.
Dicit scotus. quod hoc nihil aliud uuli, nisi quod dominus Osinit esse dominus sicut erat, de incipit esse dominus alio mordo. quia primo erat dominui immediate, ec incipit esse dominus mediate, quia iam seruum suum dedit uxori. Lt squaetatur. Quae igitur est simultas, quae requiritur in ter uerba de ablutionem. Respondetur qu5d requiritur talit similia qualis requiritur ad hoc, et aliqui actus nostri di an tui esse simul. .
Pro quo nota uod ad hoc quod aliqui a s nostri dican- ι-,Mao, tur elis simul suis cit,quisd unus incipiat. antequam alter de sinat esse, ut ad hoc quod ablutio sit simul eum uetris, sussicit
quod incipiat abluere ante finem trolationis uerborum. vi
de s undum istum modum ecclesiae in quo ter puer meigitur
218쪽
t iure. lat Sme uerba .Et se hos multa sussieit. Restat nune soluere argumentum de Eucharinia, it arguitur se. Inter eonsecrationem panis di uini , fit interpositi ereo se debet fieri in sacramento baptismi. Dicitur , quod non est simile de istis duobus sacramentis, quia in sacramento eucharistiae,quaelibet pars potest esse sacramentum, saltem ttialiter. Nam potest consecrara hostia sine uino, etiam test remanere sacramentum sub speciebus uini,dato,quod non remaneat eorput Christi sub speciebus panis, sic non est de baptismo, quia uerba nutrivim pollunt esse sacramentum sne ablutione, nece contra,quia non est limite de istis duob sacramentit Et se patet solutio huius quaestionis .
' IR c a istam distinctionem, quaeritur quarto. Dum si
V quis,possit seipsum baptizares Et arguitur, quod sic,quia sacerdos poteli tibimet dare euchari tuam, ergo de baptil-' In oppositum habetur extra de baptismo Si eius emu, Tnemo potest seipsum baptiaeare. Igitur. Pro solutione Euim quaestionis ponitur his propolitio. Quia nullus potest ieipsum baptizare. Et hoc eatet tripliciter, figura, exemplo , Sc ratione. Primo patet ugura, quia quando Christus recepit bapti l mum non baptiZauit seipsum, sed uoluit baptizari. Ioanne, quod figurabat, quod ab aliis debemus bapti Eari. Secundo patet auctoritate, seu exemplo. Nam dixit Christus Apostolis, ite in mundum uniuerium basietare, dicit ergo Christus, quod irent di baptitarent alios. eitur. Tettio patet ratione. Nam in iactainentis baptismi est quaedam generatio spiritualis, sed in sene ratione aliud est Quod generat, de aliud quod generatur,ergo nullus debet ba-ditietate seipsum. Item si quis baptizaret seipsum, oporteret dicere baptixo te, uel baptieto me, si dicat baptiro me, non seruat formam ecclesiae , ii dicat,baptizo te est falsa propositio illa, igitur nemo debet baptitare seipsum . Si autem non
quit qui baptizet ipsum, debet habete baptisnium inens dictu, idest gratiam. . Ad argumentum eum arguitur sic . Sacerdos potest tibi imdare saetamentum eucharistiae, ergo di baptizare seipsum. Dicitur , quod saeerdos aecipiens eorpus Cntisti, non pet cit saeramentum, sed est perceptio sacramenti, seu comm nio. Sed illae specio, puta albedo panis, rotunditas, de sapor, sunt sacramentum, quia sub illis continetur uetum corpus Christi, Ee uocatur charistia, uel sacramentum eucharistiae. similiter de uino remanent Deciet, puta color, sapor, Ec sub illit continetur sanguis Christi, qui sunt etiam sacramentum, sed sumptio uel sui ceptio illarum specierum , non est sacramentum eucharistiae, ita uocatur communio. Similiter in s cramento baptismi, aqua non est sacramenti m. sed ablutio aquae est saeramentum baptismi partialiter, ergo sacrame tum baptism,ec eucharistiae non sunt idem.
x e x istam distinctionem sextam quaeritur quinto. Vtrum in baptitante requiratur intentio. Hic auetruntur duae quistionis de ista intentione. Prima. trum in baptizan te requiratur intentio. Et arguitur , quod non , quia Thabens fidem , ut paganus potest bapti Eare , sed non habens fidem . non habet intentionem, eigo non requiritur m-
' gi oppostum est Magister in litera. Nam taut forma est
έeruanda,ita te intentio. secunia quaeritur. virum in ministerio requiratur inten tio actualis uel qualis requiritur. Pro solutione primaequisionis nota, quod intermo non
nitriis en in ictu, intestinuiuia uoluntatis, sicut uelle. in m ν -- Pio ista qui mone soluenda, sunt duae opiniones. Prima est Riehaidi, quae stat in ista propositione. Od in baptizante ra. ιγ - D nutritur intentio. Patet, nam quandocunque ad aliquod unu utrum duo, oponet, quod ita si aliquid eoniungens illa duo. sed in sacramento baptismi sunt duo, icilicet uerba, &ablutio, ergo oportet, coniungens illa duo, sed -- - suscipitas, per inocua
teriae, &rece tui, iplar non potest esseniit in ministro.&ci Et illud non est aliquod exterius,ergo oportet, quod sit in te
ruis, di non nisi amentio, ergo requiritur intentio. Sed diaeit Scotus. quod haec ratio non est multum enicax. Nam plura quae non coniunguntur ad. nuicem, pollunt imponi ad ali quid unum lignificandum, et solita uerba ta ablutio politant imponi ad significandum aliquod ununi, licet ni,n sit alia uid
On .utigens ilia, igitur nou rcquiratur coniunctio, sed intem
Respondet ergo Scotus,& ponit talem distinctionem,
quod ministir potest intendere duo in sacramento baptismi. I rimo. A tum quem excreti. Secundo Finem illius actus, ut puta baptizans potest intendere ablutionem , de suem abi
Et est aduertendum Θῶd secundo modo magis dicitur in istentio , quam inteno ere primo modo. Nam proprie in teud re, in adtinem tendere . Pacci auctoritate Augustini, quia intentio niungit patentem cum prole, idest intelligentiam ea memoria. similiter dicit Philosophus secundo Physicorum, quod agens 1 propolito, id est agens ex intentione distinguitur contra agens naturalem. Item duplex est agetis, scilicet agens seeundum propositum dic tale est, quod agit per intellectum Ee uoluntatem. Aliud est agens naturale, de eit illud, quod non agit per intellectum, & uoluntatem, licut ignis, di hoc agens non agit niti propter Enem quem intendit, sed ii agat propter finem, agit propter snem quem agens prineipale intendit, hoe proposito, ponuntur aliquae propositiones. ima propositio. Ex parte ministri requiritur intencio primo modo, id est, quod intendat actum, idest prolationem
uerbiarum,& ablutionem. Patet , quia in quocunaue agente non fortuite, uel casualiter, sed exercente actum humanum, requiritur intentio. Sed bapti2ans exercet actum humanum, ergo tequiritur intentio. bimilitet si illo actus ministii non
habet et intentionem, non esset actus humanus, sed casualis, de Brevi tus,quod talium est dieere. Unde di fierentia est inter actum humanum. de actum hominis. Nam actum nunis, est omnis actus quem facit homo, siue intendatur, sue non, etiam quando non intenditur die tur actus hominis, ut sticatio bar per eameram ambulando. Sed auus hum nus, est actus ab homine cum intentione elicistus, ut quando uta ad missam, ego intendo ire ad ecclesiam, ergo talis ambulatio, dicitur abus humanus. Item disserentinest inter agere aliquid tortuite, & asere cum intentione. Nam illud dicitur ut i tui te, quando illud fit non intendendo illud facere , ut squis intendat ire ad missam, di eundo frangit dibi tibiam, illa uinio tibiae dicitur actus fortuitus, disequii ango mihi tibiam, dicor fortuna Na sertuna est causa agens aliquid, non intendendo illud iacere. Ideo multi maled.cum seipsos,dicemlo,maledicatur tortuna. Similiter differentia est inter actum tartuitum, dicasualem. Nam actus fortuitus sit semper ab agente per intellectum, di voluntatem, non tamen intendendo illum est ectum,sed alium,i ut patet in illo exemplo de stactione tibiae. Sed uilectus casualis, est qui si ab age
te non habente intellectum S uoluntatem, scut ii lapit dostenderet deorsum ti uangeret mihi caput, esset actus casu alit, quia esto ab agente non habente intellectum, & uolum a tem, nec intendente illum. Sed agenx per intentionem, est quid producit aliquem effectum iii temum ab eo, ergo nullus baptizat casu aliter aut fortuitc. Sed requiritur intentio, ut
Secunda propositio. Pinis actus baptismi est ' plex, scilicet
prinei palis & remotus, ut baptiratu, fiat filius regni. Alius estnnis immediatus, & minus principalis, ut baptizatus aso batur de secta ciuistianorum. His positis ponuntur duae pio.
positiones. Prima pronositio. In baptizante non requiritu intenti
finis principalis. Nam pa anus potest baritare , Fc tamen
paganus non intendat, quod baptizatus ei se latur filius Dei. Ex quo sequitur,qudd non oportet sacerdotem habere intentionem finia prineipalis actu . Secunda propositio . In ministerio requiritur intentio finit minus principalis, bc immediaἰi talis actus, puta, quod baptivatus per talem actum assiciatur ebristianus, uel si aliter intendat, nullo modo bapti Zat. . Et si dicatur,quando paganus baptizat uere baptizae te tamen non intendit quod ille essiciatur Ouistianus ,quia reputat illam sectam esse malam,ergo non requiritur illa intentio. Dicitur, quod si paganus baptizare debeat, requiritur illa in-iatio in particulari,uel in imi uersali. In Particularii li inti
219쪽
illum baptitatum esse tactum christianum per illum actum, id est per baptismuui. In uniueriali,ti intendat iacere circa illum illuc quod clim litani liuendum taere circa suos. Vude s paganus baptizaret filium tuum cum intentione, qua christiam intendunt iacere circa suos vero bapti2aret, Nesiet talis bapti etatus: licet non intendat ipsum iacere christianum. Quod autem requiratur finis minus principalis actus,& P non requiratur intentio finis magis principalis, patet per unam congruitatem. Nam exercem a i quem actum humanum, debet intendere finem illius acius, ut est humanus, ia non debet exeriscere solum illum actum,ut est actus hominis, quia tunc non esset disserentia inter baptietationem, de alias ablutiones sed finis istius actus ut est humanus, non est finis principalis istius actus: ergo debet intende te talem actum,ut est humanus. Sed finis huius actus magis piincipalis non est humanus: ergo non debet intende te illum. Rationabalatas est ista. Si aliquis legis . . lator institueret aliquod signum practicum in politia sit putau)tactus manuum citet signum amicitiae, talis legi stator non prici se intenderet, tales utentes illo ligno, uterentur illo sisno, ut solum est a ius humanus,sed vellet,l utatur eo, ut est linis immediatus, di minus principalix, ut patet si iustatuatur hoc signum practicum, quod tactus mauuum. signiscet illam, . Scriς uel aliquid illud. Igitur. 1, a 'γειθ Arguit Scotus duobus argumentis probando, imministro Mano s. nullomodo requiratur interitio, nec adactum, nec ad nnem. It primo arguit sic. Illud, quod propite non agit , non debet habere intentionem, patet , quia inurumentum non dicitur proprie agere, sed baptizans respectu dei, est iniit umentum, eruo non dicitur proprie agere, d. per consequens uo tenetur ha
Secundo arguitur fici Ad sacramentum nihil per se requi-Hxur. nisi pari, uel res sacramenti, sed intentio no est pars, nec res sacrameli, ergo in sacrameto tio requiritur intentio .
Pro solutione huius primi arῖumenti ponuntur aliquae propolitiones. Prima propositio . Seeunda causa proprie differt ab instrumento , quia agit per formam quam habet ra eue quieto de
Secunda propositio. Multiplex dicitur esse instrumentum. - Quoddam est instrumentum quod capitur Moagente dispo- stiuo , non tamen attingit principalem enectum, sicut calor Thil. . est instrumentum respectu ignis, quia non attingit sorma si stantialem ignis, sed totum causat aliquam dispositionem. Secundo modo capitur instrumentum, pro apente & attingenteeflectum principalem per formam, quam lolum habet in heri, quemadmodum dicimus, quini eo lor.illuminatu causat uisionem in uisu nostro. Color ergo agit per lumen, quod eiu so ma ipsus coloris in steri. Temo modo capitur iniicumentum pro aliqua parte alicuius totius, cui parti Primo conuenit esse principium activum, ec toti non conuerrit uis per parte, que- admodum uocat Philosophus organa instrumeta, ut dicimus, ruod homo uidet, uisus tamen primo conuenit potentiae uiuae. Similiter dicimus, et sanctus Petrus est saluatus, de tamesola anima est in paradiso.Quario modo capitur proprijssime instrumentum, q uod nullo modo est activum,scut sunt instrumenta artifici ilia, quae instrumenta nullam actionem habent respectu effectus principalis, quia talia non habent nisi figura, uel motum, uel quantitatem,quae non sunt formae activae.Dieitur tamen, quod ista instrumenta dicuntur suscipere quendam effectum, qui est ordinatus ad effectum principalem. Si - militer aliquando dicuntur recipere figuram, quae ordinatur ad Hectum principalem. Istis postis respondetur ad argumentum per propositione . Prima propositio. Quod causa secunda, R instrumentum, quod Uit ad uispostionem, agunt propter finem de inclinanisi ut adlinem. Secunda proposito. Instrumentum, quod est pars respectu totius, agit propter finem, propter quem totum agit, ut potentia uisitia dicitur uidere propter finem, propter quem non
dicitur videre. Ex his sequitur,quod stla ptopositio est tali a de
illi, quatuor, ae scilicet instrumentum noli agit propter fine. - xlia propolitio. Infrumentum propriissime capiendo in amentum, non dicitur agere propter finem, scilicet iustiumentum artificiale de sic de isto est uera maior argumenti sedi minorestialsa. quod ministeres instria mentum respectu dei. Vnde homo bapti an , habet ueram actionem, & uirtutem respectu baptitatio uis. Ideo baptirans respectu baptizationis, uocatur causa iecunda respectu dei, di non instrumentum.Ve
xum cst tamen quod mini et acipe u statiae, dic Mincia strumentum,quia nullam actionem, nee uirilitem habet res ctu gratiae. Ei per hoc patet solutio prinii argumenti. Ad secundum eum dicitur. Nihil dicitur pertinere ad si cramentum nisi si pare, uel res iaciamenti, sed intentiones.lum istorum est, ergo non requiritur intentio. Dicitur quod ad sacramentum sunt duplicia requisita. quaedam sunt intrinseca, ut sunt partes sacramenti, de de istis concedatur,quod ibi a quae requiruntur intrinsece ad sacramentit, debent esse putes,uel res sacramenti, sed alia sunt requisita extrinseca, sicus 'minister baptizans, di intentio, de de talibus extrinsecit nor quiritur, quod sui pars,uel res ipsius sacramenti. Ad argumenta principalia. Cum arguitur se, quia non haebens fidem potest baptizare, quia paganus potest baptizare, sed non habens fidem, non habet intentionem,eIO non requiritur intentio. Dicitur, quod non habens fidem dc principδ: , . -am fine non habet intentionis, de illo ultimo fine . Dicitur ulte- . Dus, quod ad hoc, quod aliquis baptizet, de non requiritur intentio principalis finis. Dicitur etiam, quod non habens i tentionem de principali fine,potest habere intentionem de Gne minus piincipali, curus intentio sussicit ad baptizandum, scilicet,quod habeat intentionem desaci Edo illud quod ebristiani intendunt iacere, de sic iaciendo,habet inletiolum illius suis principalis, quod sussicit. Ad secundum cum arguitur se. Ebriosus potest verὶ baptizare, sed talis non habet intentionem,quia talis non habet sesum rationis, ergo ad bapti andum non requiritur intenti in baptizante. Respondetur per talem propolitionem . Qgia ebriosus dicitur qui est astuetus ad ebrietatem, Ec iste non est semper ebriu . unde disterentia est inter ebriosum, de ebriunt. Nam Ariosus est qui aliquando est ebrius, aliquando nonaedebrius est qui, actu est ebrius. Vnde ebriosus potest baptizaruin tempore,in quo non est ebrius,erso talis potest habere it tentionem. Secudo dicitur, quod ebrius usu carens rationi Mpotes baptizare,quia talis non habet interionem nec aliquia
CIRe A istam distinctionem sextam 1aeritur sexto: Vita
in baptarante requiratur necessario intentio actualis. Consequentet doctor nostet quaerit hae quaestiones Vtrum in b .si tante, necessario requiratur actualis antentio.Et arguit ut, Od iis,quia ab actu primo non procedit effectus,nis median. io actu secundo. Intencio habitualis est actus primus, ergo ab ea non procedit effectus sine intentione actuati, quae teneat loeum actus secumb. lIn oppositiun. Non minus sussicit in ministro intentio ad
merendum,quam ad sacramentum conferendum, sed ad meritum non requiritur actualis intentio ergo. Proptimo argumento nota, quod omnis forma, quae est productiva alicuius operationis, uocatur actus primus. operatio uero illa producta ab aliqua forma, uocatur actus iecur dus, sicut in intellectu, habeo aliquam speciem intelligibilem quae uocatur actus piamus, de intellectio illa,quae cautatur ab illa specie, uocatur actus secundus. Patet minor argumenti moppositum, quia sequeretur, quod distractus in bono opere. non meretu continuando allud opus, quod tremo diceret, ut si qui, d cendo missam propter deum licet non seni per cogitet de deo,tamen meretur ratione primae in ictionis, quam ιn principio habuit. Maior patet, quia meritum non habet esse a 3,nis ex proprio conatu uoluntatis illius.qui meretur. Dis T a Nova Tv c comuniter deci Proselutione quaestionis not T comuniter ponatur duplex intentio, scilicet actualis, te habitualis. Unde intendere actualiter, est habere ctum, elicitum circa illud quod intenditur, sed intendere limbitualiter,est habere habitum inclinantem ad talem actum ui quieunque habet aliquem habatum,dicitur habere intentionem habituale, siue dormiat, siue uistilo, de in hoc conueri .e omnes doctores. Vnde intentio est actus uoluntaris,de non intellectus, quando ergo habemus uolitionem actualem circa aliqui dicitur esse intentio actualis, ut si uellem audire musam propter deu, illa uolitio dicitur esse actualis intentio . Sed quado ego praux uolui, siue nunc uelim actualiteris uenon, habeo intentionem habitualem dummodo habeam habiti in inclinantem ad illi SAdueriendum est ultra, quod praeter ista duo me a nquibus conueniunt omnes doctores,adhue ponit doctor nosterantentionem uirtualem. unde intendere virtualiter. pii aliquid
220쪽
ego uolo dieere misiam propter animam patris, eso habeo
Melie aditiale in principio,eum dico orationes, Confiteo euaret in egotion cogito de patie meo,Nihilominus ego dico ista omnia,tunc ego iacio omnia ista uirtute primae intentionis actualis, illud ergo uocatur intentio uirtualis, tuta fit uirtute primae intentionis. Est ergo triplex intentio,icilicet virtualis, actualis, S habitualis. Et si dicatur, ita intentio uiri ualis non est ponenda, eum aliae duae suis elant. Respondetur, τ necesse est an actibus nostis potiere istam intrimonem uitiualem, Quae ei impetiectior quam actualis , periectior tam unquamnabitualis, erga mediat inter ictat duas intentiones. Et, p iit ponenda, patet. Nam uolens celebrare millam propter animam patris, habet primo istam intentionem inualem, postea dicendo millam est distrativi, id est no habet illam primam intentionem, quia tune nou cogitat de patre, nee habet solum intentionem habitualem,quia dormiens habet illam, sicut de viailam. Sed noest dicendum. ς' talis celebram non pus intenciat, quam dormieri .ergo est ponenda alia intentio, do non actualis nee habitualis, ergo uirtualis, uirtute cuius ola alia inmissa fiunt. Ex quo tequitur, T celebrans missam distractus . prima intentione, adhue tunc habet intentionem uirtualem , quae uere susticit ad hoe,quod uere mereatur. Et per hoc soluit ut quaestio de illo qui dicit missam, deest distractus, utrum talis me reatur,dicitur, T si uirtute intentionis uirtualis, licet homo fit distrami, de ite patet de dicendis horti de aliis. unde de ista intentione ponuntur aliquae propositiones. Prtina propositio est. Quod intentio lita prima, quae est actualis est principium ad omnes aestiis sequentes eam, Secunda propositio. Ista intentio actualis praevia , continet uirtualiter omnes intentiones , de actus sequentes
1 i Tertia propositio.Sicut intentio finis eontinet uir aliter intentiones mediorum ordinatorum in finem disic iid intentio actualis priuia coni met omnes intentiones smitentes ea, ut patet quando aliqui x celebrat mistam, ii non haberet prati iam intentionem, non haberet intentiones alias, quia non celebrasset. similitet ista prima intentio, continet alias intentiones, quin aliae fiunt uirtute primae intentionis. Aduertendum tamen est, quod s homo distraheretist ad aliquem motum contrarium primae intentioni, post et ibi demereri, de peccare mortaliter, quia talis actus uirtualiterno continetur in prima intentione, ut ego uolo date eleemosy nam, de uado ad cameram pro pecuniis, de eundo, ego scindo batiam alicuius, ego pecco, de demereor, quia ille actu non continetur in primo, nec fit uirtute primae intentionis suae erat date elemosynam propter Deum. Similiter habe
lo uolitionem actualem de dicenda missa potest distrahi ad aliquem motum contrarium primo, ec peccare. Similiter siquis intendat ire ad sanctum Iacobum propter reuerentiam icit Deoia, illa est prima intentio actualis ad eundum, tamε capio tunicam S pecunias de uado hi de ibi, dicitur,quod in omnibus illis acti s mereor uirtute primae uolitionis, lictes m distractus bibendo, loquendo, aut aliquid aliud saetendo. Et isto modo forte meruerunt martyres, qui uolueriint pati pro sile Christi, de illa fuit prima uolit io actualis, po stea e pii sunt, de politi super ignem, uel alio modo tormentit expositi. Et non est dubium quin in illa magna pina distracti sunt
ab illa bona uolitione prima, tamen merebantur uirtute pri
mae intentionis. No sunt ponendi scrupuli , quod si aliquii distrahatur in misia, de uenit alia uolitio, quod debeat di
Ressat ergo res ondere ad quaestionem , qua quaerebat, ultum bapta Eans beat habere intentionem actualem bapti- andi,dicitur primo per aliquas propositiones. 4Prima propositio. Ad Eo quod ministet baptizet, non requiritur intentio actualis,quia ad hoci quod asiquis celebret, non requiritur intentio actualis, ergo nec ad conserendum baptismum. Secunda propositio Ad baptizandum uere, non furuit intentio habitualis. Pater. Nam ista intentio habitualix non est sussicien x ad hoc, quod aliquis actus sit Eumanus,sed actus baptizanda dicitur esse humanio, quia ex intellectu ec uolunta ergo haec intentio habitualix nou sussicit. Maior patet, de Molo, quod aliquis habeat habitum sanationis, te quod nullo modo intendatim itatem, de ueso, quod iste currat, Scincursu suo sanetur, illa sanatio est actus fortunus, de habet habitum sanationis, ergo requiritur aliud. quim intentio trabitualis. AL
Tereia pro'stio. In baptizante, facit intentio uirtualis . idest, quod aliquando habu crat intentionem attualem praeuiam, uirtute curus omnia, qu e postea fiunt, fiant, ut in eucharilita. inuicendis horis, inceleorando millam, delicde . aliis. Dicitur yropter aliquo , qui toties incipiunt horas quoties non habent actuatem tmencioi:eni dicendi horas. . Deus enim uoluit nos obligare ad impollibile, nec ad nimis
dii ficile. Sed itimis d. iiicile est noti disti alii dicendo horas, uel aliquid aliud. Ideo bene dicit Motus in aliis pali ii, quod ouando quis uult bene dicere horas, debet seponere se iubat flexis . e habere illam intentionem actualem. Et siqvxrat, quomodo possunt ilii alius secundi, uel isti
secundi effectus reduci ad primam intentionem, quae tunc non eis, tamen uirtute illius sunt. Ad hoc responcsent aliqui, quod uoluntas quando actu habet iliam primam micutio nem,caulat' ianuam qualitatem inpotentia motiua, uirtute cuius qualitatis, potentiae motiuae Operantur, di mouebit istas potentias quamdiu illa qualitas durabit in ipsis, ta licet ista prima intentio non sit, est tamen qualitas in potentiam liua, uirtute cuιus Potentiae operantur . Sed dicit doctor n ner,quod hoc nimis eii rude, quia tioluntas extra se nihil pe- .nitus caulat, quia uoluntas causat uolitiones de nolitiones, . quae non sunt extra se . Si autem uoluntas causaret illas qua-
litates in potentiis, eis et potentia factiva, quod est salsum. Ex hoc posset argui contra illos qui dicunt, quod lapis motus ab aliquo dum dimittitur, mouetur aqliadam qualitate impressa, non tamen uideturi quo causetur talis qualitas. Aliter ergo respondetur, quod in appetitu, seu in phantasia est aliqua quatitas,per quam phantasia mouet potetras exteriore cessante uoluntate ad operaudum, de isto modo non repro- 'batur. Aliter de melius respondera potet quod isti secundiacius ideo dicuntur reduci ad primam intentionem,quia uirtute eius sunt isti actiis secunda, non, quod dependeat ab ipsa trima intentione, sed piae supponunt eam ordine quodam. Restat nunc luere argumentum principale , cum a gu tur probando,quod nullus potest baptizare, nis habeat intentionem actualem. Et ars uitur se: quia ab actu primo, nomprocedit euectus, nisi mediante secundo, sed intentio habitualis est q uas acius prim us, ergo ab ea non procedit essectus sine intentione actuali, quae teneat locum actus serundi. Respondetur, quod multi sunt esse ius qui non requirunt a tus primos, sicut sunt alius immanent et, ut intellectio, illa enim non requirit acium primum, uolitio est actus qui non requi rit actum primum,m sola uoluntas cum obiecto suis icit. Se eundo dicitur,quod effectus, qui ad extra fiunt, equirunt he- ne actum primum. Tettio dicitur, quod non semper oportet, quod actualis intentio agentis iit, quando e Leius secundi sunt, ut non oporter, quod quando e o celebro missam,
quod ibi actui pomus sit, luando ego habeo iecundum, ueptoiiciendo lapides in aqua : quilibet iacit circulum, non ta mea requimur, quod quando ultimus cst, quod primus cim culus sit.
CI Rc A quattum prinei pale hiii ut sexti distinctionis quaeruntur duo, primo dei teracione baptismi. Secundo de charactere, propter quid ponitur character. aeritur ergo primo. Vtrum baptismus si iterabilis, ita quod si homo bis bapti2etur, utrum in secundo baptismo aequirat gratiam. Et arguitur.' uod ite, quia eucharistia potestieiterari,emo sacramentum baptismi. In oppositum,de consecrat.distinet. Huὁd nullus est reba-ptirandus. Pro quo nota, quM sacramentum baptismi nullo modo est reiterabile, immo te iterans peccaret de dans, Ee recipiens Et in hoc conueniunt omnes doctores, dato etiam, quod quis esset haereticus, Sc faceret omnia mala, non propter hoc deberet rebaptizari, ut latet hue cones usio per rationem Al xandri de Ales, quia Christus tantum mori uus est semel, ergo
baptismut solum debet dari semel. Patet consequentia, quia sacramentum baptismi habet uirtutem suam ex paruone Christi. Igitur si Chri ilus semel mortuus est, semel derit baptismus conistri . Sed hoc nihil valet e dicit Scotus , qiua sequeretur , quod sacramentum pqnitentiae non esset rei tetabile, quia etiam habet uirtutem . passo ne Christi, quod tam inest falsum. Alia ratio Alexa ra di-P.Pettaa: M.TomasII. G tentu, ixanthisis. ν