장음표시 사용
31쪽
ribus, eonuenit per rationem communem illis. Ex quo sequitur,l, quod est repugnare inhaerere potest conuenire pluribus: de non tauquam rationem communem illisax quo soquitur, ς haec est talca,quando aliquid conuenit pluribus, couenit per rationem commune illis, nisi in onibus. Si ut dicit Aristoteles in fine primi posteriorum, si ui quando passo conuenit pluribus conuenit illis per tacionem conitu nem, ut riti tale conuelut Petro, di Ioanni conuenit eas per aliquod commune, pura per humanitatem.
Sequitur ulterius, v aliqua impellectio sicut est inhaerere, repugnat alicui , quia illud est periectio simpliciter: di repu-
snat alteri, propIer imperiticii , nem repugnantem illi petie cito niaxemplum elletitia diuinae repugnat esse ad am repagnat inhaerere . quia est persectio sinpliciter, est emitas simpliciter periecta,& entitas simpliciter persecta repugnat toti generi coloris, toti generi. quantitatis ta tori inti creato. de re
eundam propositionem. Supposita eiusdem naturae,non habent ordinem nee essentialem, nec ua: utae ad inuice unde Petriis, Paulus, Ioa es, sunt iupposita eiusdem toturi ideii eiusdem speciei. Vnde est ibi notandum pro ista quaestione, τ o do essentia P . meatis, uel naturae manquam est nisi inter illa,quae differunt i
cie, uel sunt alterius rationis. In re
quo sequitur corollarium, T illa inter qira: est ordo na se ordo
turae, sic se habent uiseniret est unum perfeci ius alio . quod patet, quia talis ordo est inter illa quet disierunt specie sed no mum a .icut dabiles duae species eiusdem perrectio ius. Alia propositio principalis. Secuaa, persona covistituitur per relationem igitur prima Persona coiii iuuitur pe relationem.&ista est concluso pomae parias, quam, doctor uult seruare in tota ista quaestione. Praeterea derit pugnat nigro esse album, propter perse Monem limitatam at uxor, i doctor per rationem, re formatur sic ratiota reputii, lux periectio limitata, ham imperiectionem sibi annexa: sdMςt primae pciso os eo uultui per relationem, hoc esset aliam tamen de in alio gradu aperiectione albi, quae repugnat pellactioni albusequitur erctra textum v quaelibet entios creata, habet aliquam imperiectionem annexam. Ex quo sequitur nullus potest beatiscari in creatura, quia oimus creatura licet aliquam imperiectionem. Ex quo sequitur corollarium, T non oportet u repugnare inhaerere conueniat ipss propter aliquam rationem communem ipsis. Dicet quomodo repugnat patet uitati si es udet doctor, inhaerere est date ei e iucundum quid alicui priori: puta urbs antiae: sed parernitas non dat esse secundum ouid:
ergo non couenit ibi inhaerete. Et dices, unde prouenit hirit dico u non tepugnat sibi, o T ct imperiectio, quia ex ratione sua. non est impersecta. O date eue secundum quid alicui
priori, est imperfectio. ideo paternuati repugnat. A D secundum argumentum principale, quando Ce arguebaturiuel parcinitas comparata ad esentiam est res uel non, ec e parata ad oppostumust ratio. Dico argumentum quaerit, utrum Pate initas dici possi aliquo modo ratio.&ad argumentum responsum eii, ubi dicebatur, ui ratio capiebatur dupliciter. uno modo pro omni illo quod denominatur per aliquam secundam inteucionem. Et Lepcitcst dici ratio.
Coni militer Ac. JDocior quaerit qualiter intellis tur, ut paternitas transit inessentiam diuinam. Respondet ui hoc potest intelligi dupliciter. Vno modo ut transeat id est Tut eadem te aliter cum entia diuina,& hc intelligitur. A:io modo et transeat id est His itas, miua n non sit ad alteium sedate, sicut entia diuina A istud est visum: quia qua ii ter utrius com
et con 'rata ad oppositum, puta ad filiatio,. i ta ςni, adhuc rc pinu ceci tiae, capiendo rationem, ut
dictum eis. Tunc finaliter arguitur. Paternitas u 2 comparata adesi entiam diuinam, i ii re .uel igitur alia res ab euentia diuina, uel est essentia diuina saliates agitur ei unt quatuor tes:&multi res distincti in diuini Si nolit alia rex .crgo idem vide: ut comparari ad seipsum. Pro solutione illius argumenti est notandum, spargumentum 'uaerit distinctionem inter paternitatem, di cssentiam quae disti cultra est magna, de tractibitur in quaestione sequenti. Dico tam 'non sequitur, hoc comparatur ad Loc ist-tutes aliares ab illo, uis idem potest compatari ad scipi ut dictum est: Scit ei in Sorte
'T R v N paternitate separata a persona, Dissit, manete
se aliquo modo puriona, ut si separaretur paternitas a pa-ιά --tre remaneret puer, ibi non in li ruri terminus demi dux DAE Dim nisi iste terminu. separata. Unde aliquid dicit ut sis rati abstraritia alio dupliciter uno modo iecundum rem. Auo modo iecuu- . dum intellectum: illud dicitui iei tari iecui ponitur realiter siue alio. illud uelo dicitur i at ouem, quod intelligitur sine alio. at quando i melligimus
essentiam,voni telligendo relationem oris. nic, tunc ivaramus essentiam a peribita, pura a paternitate, secui dum ra
. Pro euius declaratione ponuntur aliquae propositiones. Prima, non repugnat fili positis, ubere proprietates hypostataeus, quae sunt inaui natur iuua probat docior, ponendo iupter aliquid commune tribus perionit, uel esset aliquid cialei: primo personae, sed uultum iliorum est: non priuau. quod notum est. nec secundum, quod probatur. quia prima persona nihil habet is eciale tibi, nisi quia p&xcedit origine 'ipsam secundam personam: sed propter hoc non repugnat itabi constitui per relationem. quod probat docto quia quandocunque sunt duo ordines, quorum unus iton includi tali neque pra exigit, neque eo exigit i talis Oido potest esse cum simul late alterius ordinis, sed lic est v, ordo originis non in ludit ordinem essentialem, seu naturae zelgo ste O do Orig emissimistia nisi terit esse cum ii multate opposta ordini natur seu eis sei, a senti ait: igitur non repugnabit 2 se ordo origiliis iii ter tres 'misonas, Ec u fit smultas naturae. Tunc ponitur talis propositi villud quod opponitur alicui
ordini, eit simultas illorum, illius ordinis. Dat exemptu aliud, doctor. ordo naturae non includit ordinem durationis: istiatur ordo naturae potuit state cum timulinae: A repurnare ordini durationis.
herius dicit doctor et produci ab aliquo non dicit impersectio item in illo. ideo non sequitur, si ius producitura phile: ergo est imperfectior patre. v crius est notandum ui impossibilitas separationis alicuius ab alio dupliciter prouenit. Primo, quia hoc includi: ut in Lia, mi alio, uel exigit aliud. Exemplum. totum non potest esse sti* ab Aia. suis partibus, quia includit suo partes. Exempluta secundi, si re eo relatiuun non potest esse sine suo coiellativo, quia necessa- -nii. rio coexigit suum corollarium . Vnde uult habere doctor, lunum coexister alteri est illud simul natura esse cum altero.
sed prae exigere aliud, est habere dependentiam essentialem ab alio: sicut quaelibet creatura proxigit Deum, quia omnis talis essentialiter dependet a Deo. Ex omnibus istis vult Labete doctor, o cum ordine originis, sat sinultas naturae proprietatum in diuinis, quia eii ordo originis inter proprietates, ct est simultas naturae. Ex isto ergo uult habete doctor, quod prima persona constituitur pei relationem,& nihil est quod impediat te constitutioii
Est tamen ibi notandum unum.* diu cientia est i liter c Ianere, de constituere lucompoticione, semper est in perse io; quia partes sunt imperiectior ea ipso toto composito ed nstitutio, nullam dicit impellectione is, ratio ostende: ui postea, quia pater bene constituitur ex euciatia, α paternita
Ex quo inseret, u ellentia, S: paternitas, non possit ni diei partes ipsius patris nec pater potest dici eoinpositum iuxta illud quod iupponitur, &GCo Ni h Qu. tium a R doctor uult ibi ponere aliquid rper modum recapitulationis, supponendo tamen unum, pura ma persona constituitur per relationem .di ponit isto
propositiones. ibima.proprietas in diuinis sicut paterniis , est omnino incommunicabilim & secunda proprietas tibi oppo ta puta filiai. o, est omnino incommunicabilis, simul naria raeli cum primi, puta cum paternitate. Alia propositio. .
dum intellectum: illud dicitur iei tari iecundum rem, quod Spiratio a tua , quae est in secunda origine, idest in iecunda a . - separari secundu productione, eo riuulea bibi est paui u o,ised spiratio pas- iiu ua si iti tui sanctus constitui: uirom uxo cominusticabilis eiL istae igitur proprietates habent siniustatem natur cum hoc tamen uar, v constituta habeant ordinem originisa inui cc. Et si dicas,quis est iste ordo originiis interea tic
pei senas dico ut nihil aliud es, quam ae pater sit a s a d. -
Patre, &spiritus saucius ab utroque: mor
32쪽
do originis, nihil penitur, neque rei, neque rationi , addit su--d a Pratres personat. --,ia,OM Vlterius dicit do P non est inconuenient, immo sie est,
in istae proprietates opponuntur adinvicem relatiua . Lx quoi uitur corollarium, P patrem praecedete filium origine, nihil aliud est, quam patrum esse aie.de filium sequi origine, est situm esse a spiritum sanctum esse ab utroque. Ex quo sequitur falsitas nominalium, qui imaginantur quasi quandam morulam temporis, uel instans in quo pater praecedat stium, di filius sequitur patrem, quod est si isimum, ut uidebitur in ista quaestione. Contra istam rationem Sccid- μυ- Mocior adducit unum argumentum Bonaventurae, perqgor merati vomuentur a uult probare, τ paternitas non constituat pa- 1. . ea trem. Et tarmatur sic ratio. Prima persona, puta pater,cona. Eo in tuitur per ingenitum:ergo non per paternita: .conse uentia est uota, de antecedens probatur auctoritate, & ratione.
Auctoritate Damascent omnia quae sunt patris, sunt filii, prAE ter ingeneratione quasi dicat, quicquid ineludit pater i M. H -- cludit filius; tamen ter includit ingenerationem perquam Mi ad Ag constituitur .Respondetur ad istam auctoritatem, cum ergo es . . ibi arguitur &c.P non fuit mens Damasceni, in pater conixi . tueretur per ingenerationem, quod probatur. inam dicit ibidem Damascent', et in solis prirarietatibul, puta paternit . tit, siliationis, spirationis, pro uionis est differentia.quasi velit diceret personae in diuinis disserunt adinvicem per istas proprietates, puta per paternitatem, siliationem, &spirationem passiuam. QEx quo sequitur,m postquam personae in diui uix dissarunt
per illa, etiam constituuntur per illa:quia eadem sunt principia distinctiva, do constitutiva. Dico ulterius pro auctoritate, et ubi inuenitur quod qui quid est patrix, est filii, praeter inge uerationem. per i ngenera
tionein intelligit yaternitatem. α AD. . Ratio autem talis est de Ratione sie probatur: putat per . . dida ingenuum costituitur prima persona, scilicet patri et de e ratio domini donaventurae,ia sic tormatur: quando aliquid habet
esse si alio,&aliud ab illo.ut puta filius habet esse a patre, Scspiritus sanctus habet esse a filiori une illud habet primo ordinem ad illud a Quo est , quam ad illud quod est ab ipso, uel qa
habet esse ab ipsoaxemplum .pater habet esse a se, di filius habet esse a patre.pater ergo prius habebit nuationem ad noesie ab alio, tuam ad illud quod habet esse ab ipso: unde si pater haberet ei se ab alio, baberet primo habitudinem ad illud: ergo primo habebit negationem ad illud a quo no liabet esse: ergo talis uegatio erit prima proprietas quae conuenit patri: ruta ilia primo sibi conuenit, quam Labeat habitudinem aditum.& rita negatio, importatur per ingenitum: propterea, ingenitum erit prima proprietas incommunicabilis constitu tua. Dice, non Norici negatio conueniat alicui in illo, .. in quo conueniret tibi asiit matio, idest positiuum. Contra. Contradictoria releruntur secuta dum idem nunc, sue naturae, uiae tem iretis, siue duratiosus.
Declarat doctor ita homo est rationalis in primo modo dicendi per se:& ritibilis in secundo modo:& albus per accides:
quali in tertio modo: irueretur ergo negatio aueuius affirmationis in illo priori, liue pio illo, nunc conueniet, in quo conueniti et affirmati .s Ad rationem concedo decria, declar tiones istius punit egregias propositionei. s. . Mi u i' lina propositio . Rario domini Bonaventurae bene con-L, . . . Hussit, si iuua quod comparatur,non accipiat escisue non costituatur per habitudinem quam habet Asilium, qui accipitege ab eo adeo tota ratio ei: euacuata per hoci Secunda propos io . Ratio domini Bona uenturae eonesu
deret optime in absoluto,quod primo Laberet esse,quam h beret habitudinem ad illud quod haberet esse ab ipio: sed nota illo quod Labet eae per habitudinem ad illud, quod habet esse ab ipso. Tettia proposito. Unumquodque primo est ips m , uim
habeat habitudinem ad quodcunque. ut homo primo in homo quam habeat habitudinem ad aliud. Ex quo sequitur,quod pater est primo pater, quam sibi conueniat aliqua negatio, te prius Q pater, quam habeat habita dinem ad alium. quo sequitur extra textum, et res quae dicitur esse G&res quae dicitur causa, primo habet esse, quam habeat habitur dinem ad Liam causam, de lite sumitur unum principium ita - Ira o volvo, ae suudam remum relauonum, prete. dum natura ipsam relationem. vi Petrus in pinductus a sor. -- liis
tritune dico, τ Petrus primo habet esse, quin hiset te pe- e. i. a cium producti ad producens. Nisem. Et cum arguebas de contradictoriis,m eontradictoria rese Princi-runtur pro eodem instanti .Respondet docior ad istit d. quod pi et Dac. ista propositio potest haciet e duplicem sensu lin. Vnus est,quod Haeen i in
contradictoria conuemant alicui pro eodem instant , v c putarro illo instanti pro quo album convenit alicui, pro eodem riser- debet sumi sua negatiua, seu contradictoria:& se illa propo- moiam 'filio non est vera. Alius sensus eli, scilicet 'to ut assi matio eo senii duo paratur ad negationem, di scilla propolitio, eontradictoria reseruntur ad idem nunc, nυn solum in Oidine naturae &dmationis, sed etiam naturae &otiginis, est ueta, intelligendcideret se contradictorii . Exemplum, a bum pio, a & non albumpto,b non contradicunt inter se, nee ad quodcunque comparantur, de hoc intelligendo pet,a, eo, sue signa durationis, sue sgna naturae, uel originis. si contradi ria comparatur ad ali 'uid, cui conueniunt, uel co uenire possunt, uo oportet v s album conueniret ipsi, e .pto, a 'non album conueniret ipsi, c,pro, Dico uberius supposito τ aliquid habeat est apro illo initanti, in quo conuenit sibi antimatio sibi conuenter negatio, si non couuem rei affirmatio. Vnde si pater haberet elle,& aist matio aliqua.pura generari ab alio, non sibi conueniat, pro illo instanti, si conueniet negatio,puta iugenitum, Pro quo convenisset senetari ab alio. Si arguatur contra de e li ocior facit paruum argumentum contra. D. Bonaventuram, demiratio D. Bonaventurae εἰ formatur sic. Prima perso Mna non constituitur per negationcm, ingenitum est una nes tio,ergo prima pctiona non constituitur peringenitum. R
ipondet D. Bonaventura, multa dicendo. primo ponit iliari propositionem veram, pater habet esse simpliciter per essentiam diuinam,& habet quod si Deus, quod sit hie Deus peret lentiam diuinam.
Ex quo sequitur et illud quod dabit sibi esse patremiussi cit
u tit prima ratio incommunicabilis.
Contra illum modum dicendi de ed 'Arguit doctor. I 'roprietas prima constitutiva patrix debet est e primo, de lorinaliter, incommunicabilis, sed negatio ii est primo, dic sor maliter, incommunicabilis:ergo ipsa non erit
Pro declarauone minoris ponit doctor tres propositiones.
Prima. Negatio propria conueniens alleui, eo ii uenit sibi Per aliquid potitiuum i lius, exemplum: Petrusci non ιχὼ p.r e, i. ivos, est una negatio conueniens Petro, &non potest conueni reali re,
te Pe: io niti per aliquid post tuum, id est quod est in Petro,pu msi per au-ta per hoc quod ea rationale quia est rationalis .Ex quo sequitur, Pingenitum non potest conuenire patri, tu si per aliquid μα- . potitiuum in patre,quod est ratio constitutiva patris, puta pa
Secunda propositio. Negatio conueniens alicui, conuenit sibi, quia ain rimatio sua sibi repugnat exemplum: incommu- meabilitas conuenit Petro,quia communicabilitas,seudiui sibi litis in plura eiusdem rationis, ibi repugnat equitur igitur, T in emzum conuenit patri, quia sua assirmatio sibi repugnat, scisicet esse ab alio. Tettia propositio Negatio Pae repugnat alicui, repugnat illi propter aliquod postiuum idius: exemplum ut liumanitatis, aut essemiae diuinae repugnat lixe negatio, non communicari igitur per aliquod hostiuum,quod est natura, seu ei se ita durina, & per hoc soluitur ratio D. Bonaventurae , puta quod ingenitum non conuenit primo patri , vis per aliquod
Rei pondetur ad minorem &cit Vult doctor ponere aliquas euasiones quae possent seti pro
domino Bonaventura. Prinia est, diceret aliquis VP ingenita. non dicit puram negationem. sed est nomen dignata is, inge unitum enim importat,esie a se. Nam esse a te, est dignitas, deperiectio.
Contra istud arguit doctor, patre messe a se est patrem producere se, uel patrem esse a se, dieit solam negationem: non primum quia nihil idem, producit seipsum, ut dicit D. Augustinus: ergo patrem esse a se dicit negationem: &sc habeo iutentum contra euasonem,Ψ ingenitum dacit uegatio ueni, tanon dignitatem quam ponebas.
Alio modo tacit Alia euino diceret aliquis, i ingenitum importae sentes.
plenitudinem persectimus: go non negationem.
33쪽
Arguit scotus, ν per sontalem plenitudinem p ersectionis,vel tu intelligis aliquod positiuum, uel negativum, si negativum,habetem intentum ingenitum importat nVarionem S positivum,arguitur ire, uel istud potitiuum quod im-
portat, est esscutia diuina, uel relatio. Non estentia, ut notum est,quia illa communis ea tribus.Nec est telatio, quia uel enset relatio ad aliquam personam, puta, uel ad persouam producentem, uel productam: si ad productam, eii pro me, no ad per sinam producentem: quia tunc esset relatio sui ad seipsum, uel eiusdem .dices 'peii ad plure persona productas. Contra,si esset ad plures persinas productas, sequeretur Pin nitum, importaret plures relationes. primo non est una relatio, quia una relation6 potest esse ad plures personas productat, qtii a relationes multiplicantur ad multiplicationem terim notum. Dices clx ingenitum ,non importat relationem
producentis ad productum nec producti, ad pruducem: sed importat unam relationem abstractam ab illis duabus productionibus, seu telationibus, per istam pater constituitur inesse
Contra arguitur, sequerentur duo in conuenientia ad hoc. Primum, τ pater constitueretur per aliquod commune,& no Per relationem singularem, quia illa abstraheretur a plurib.
N illud quod abi rahitur a pluribus, nunquam habeat rationEsingularitatis adeo illa relatio, haberet rationcm communitatis,quod est salsissimum.Secundum, V pater non constitueretur per paternitatem, nee per filiationem: quia talis relatio abstracta nec ellet paternit ax, nec tiliatio, nec per illam conititueretur: ergo ista iunt fallissima, di inconuenientia.
i octor conseque lucr adducit opinionem Henrici, quε stato. D popolitione, pater constituitu per relationem, perpa I ternitatent, sed dicit Henricus, ii relatio per quam comtituitur pater, ironii natur per rationem aptitudina um, per gen Gnisa, tuum, potens generare, neque Per generans, nec . pcristum terminum parce. inces istet et minus generativum,' quid importat s Dico ut aptituduiem generandi, qua pater
constituitur inei e pati 1: potents crare, dicit potentiam generas si generans, qui actu enerat, de pater, conuolatc
existentiam filii. istud probat ilentacu . Nam pater, constituitur ineste patris per illud quod est primo tu communicabile,
sed relatio,vt importatur per generari uum,est primo incom-
rara, municabilis. quod probat Heuricus, uia tua se habeut pecors Mini rena , i cui pitu ita piasteri u sci erativum, potens generare, generans pater . Nam aliquia est generativum, quod non xviis, GD gςnc are, licut Puco, quia Puer est senerativus, di nou. rhas vi rotoa generale, liquid est Potens perierare, bc non generat, sicci qui uouit uirginita icti , di i eruat castitatem, aliquid re Derat quod non ei pater. nec unquam erit Pater usque ad dieiudicii, sicut qui moritur ante nativitate prolis , ia inter tua, senerata uus, eis prius. tollatium Nam bene sequitur patet est:ergo seneram et i, uel genuit, generans citi e go potens pe-nerare est, potens scinerare es: ergo setierat tu uni est, sed non econuerso:generatiuum, ergo cliivpemus ergo prius natura,
quia est illud a quo non conuertitur subsistendi coiequentiar ergo per generativum, importabitur rela: io quae primo ei itincommunicabilis, quod Qt prius alias. Itent, illa, Puta,listens seuerare,generans ita pater, abent
sequali aliqua quae posterius eueniunt: ergo per ipsa non importatur primo i elatio, quae sit primo incommunicabilis. Item, peraliud constituitur pater quod immediatius, se habet adi cundam personam,quam illud quod importat per potens gentiare, ec perly Pate ted relatio quae importatur per
ly,genera: iuum est huiusmodi: igitur per ipsam constituitur Pater .Qualido igitur dicit ut, pater constituitur in elle patris per relationum, d accudum eum uerum est, sed non qualit ei cunque in Poriatam, scd ut importatur per causam aptituditialem puta per generativum. Contra Primaan ii iam tac. J M. Ciantia illud arsiait Scotus. aptitudo non est prinio incomHαν. H. municabitis: er Sopater non conlutuitur Pur apti rudinem, puta per generat: uum conloquentia est nota.antecedens proba. t ut illud non eli Pi in is ii commun cabile quod non eli primo ens, sed aptitudo non est primo en , ted eli iuniper alicuius en, tisata v quati se in per praesupponitem .Lt ultra, ito est primo ε ρω . emimsυ non ca primo unu ii, de ultra, nota caprimo unum,m um, nil Gitur non est priuio incommun .cabile, quod probat doctor, aptitudines di eutitur esse incomni uilicabiles, uel com-Mi unica bilc , ire dum id a quorum iunt Si euim illud est c5mumcatala' cuius est aptat nec aptat udo consequens, est O
municabilis.Si uero est ineommunieabile, te aptitudo eonse-
. quens est incommunicabilis. Vnde aptitudo alicuius generis est coicabilis raptitudo vero singularium ea incommuitieabialis: quia communia communicabilia sunt: sinaularia uero G. exemplum, aptitudo hominis .eli communicdilis. putari sibilitas:quia natura hominis est communicabilis, aptit o uero Petri, est incommunicabilis, quia Petrus est unum singulare incommunicabile: ergo aptitudines non habetit primo inc municabilitatem, sed capiunt eam ab illis quorum sunt aptitudines.Unde dicit Scotus, ae responsiones quae sunt per aptitudines , multum sunt mutties indoctrina. unde si qui, quae R si rat,quare lapis descedit deorsum. de diceretur, quia est aptus natus descendere deorsum, est inutilis responso. unde dicit Πεδ do ior dando responsiones per aptitudines, non soluitur omisnibus quaestio physicalis . igitur alias oportet dare responsio
nes in doctrina, ut si quis petat, quare lapis descedi t deorsum dico'eu quia habet grauitatem, & quare habet grauitate
quia est mixtum quod habet terram in dominio: modo dicit Aristoteles in primo de coelo,& mundo, mixta mouentur ab elemento praedominante. Vnde quando quis quaerit, quare homo mortuus eli magis krauis, quani homo uiuus s Dico P quia elementum terrae magis dominatur in eo, quam prius. Cuius ratio est, quia spiritus qui de nouo generatur, sunt ma si sis terrestres: igitur uult irabere doctor, Uresponsones quae vittit per aptitudinem, sunt sui licient ei. μ -πιε.
Doctor noster uultio lue te rationes Henrici, ad primam ando tu arguebas, pater conii tuitur per relationem quae est primo incommunicabilis. transeat sed relatio ut importa. turper rationem aptitudinalem est primo incommunicabilis,
hoe est salsiim. Vnde dictum et raptitudines non sunt de se incommunicabiles, nisi per illa quorum suut, generativitas non est primo incommunicabilis. cum ulterius arguebas. pater constituitur per relationem, quae immediatius te habet ad unam personam transeat maior, sed relatio vi importatur per rationem aptitudinalem, immediat tu, se habet ad personam. Dico hoc eil taliam. Et addat Seotus. Si rela: io ut importatur Perseuerativum, haberet immediatius habitudinem ad filium, i queretur quod iminediatius haberet aptitudinem ad boe, P est senerabilitas, di sic filius consitueretur per generabilitatem, α non Per generationem.quod est salsum. proba quod sequeretur, quia generationem, immediatius respicit generabilitas, quam genitum: ergo si lius eo stituitur per generabile. Ad aliud quod addebas, quod ista tria, reus generare, generans,dc pater,su habent quasi licui proprietates posteriores, de hoc respoli debimus, respondeado ad argumentum principale. dc tulit lad propolitum. Aliter respondet doctor no et, recitat opinionem D.Thomae quae stat in tali propositione: nrania person coiistituitur per relationem; ec resatio potest mapliciter eonii derati. Vno adas. Gramodo ut proprietas, d tunc per illam constituitur prima persona. Alio modo ut relati': ta iuue i cream uod conlutuiturpe is oua. Contra ista arguit doctor. Relatio rea' iter constituit primam personam ergo est constitutiva, sine quacun lue singula Sc.. caritate circa talem rc lationem. probatur iis quentia : quia tua D. Ti . tunc non constitueret eam secundum Proprium esse reale ilia Lus relationis, per idem &e.
Secundo arguitur colatra Henricum & TEomam simul. Non habetis rationem quare debeam dicere quod paternitas ut generativum,uel ut proprietas, colastituat personam, Pater, patet quia uos non dicitis ista, nisi ad fugiendum limultatemi atristi filii:sed propter istud non debetis dicere .patet quia sint sim uxtiam di in est in alio articulo. cum aliquo ordine, stat s. μι- ρον multas opposta alterius ordinis ergo propter ista, non d be. Munn te iis istud eicere.Vnde breuiter isti posuerunt haec, quia uidebant quod pater producit filium.ideo ad saluandam priorita nisi, alo can, non audet aut dicere, quod patrinitas constitueret pa ordin I M.trem. Cui ' ratio est,quia paternitas ut paternitas , est suini aim cum filiatione, Fc ideo ad saluandam prioritatem, dicebant urpat cinitas ut troprie: γγ uou Piaccdit,& Paterui: as ut Macra
Cousii matur&e.J Contra hoc arguit Scotus,& po nit casum, quia sit aliquod
agens quod uecellario producat cise tum, sicut communiter dicitur,l si igni fuisset ab aeterno, splendor ignis, i uideta, aeterno, licit Augullinus.Tune sici isto casu polito, fuisset produceat, ta piodubum, de tamen simul suiu uergo hoc quod
34쪽
in esse simul, in alio ordinci non tollit quin produc sci uno. de productumst ud, ergo hoc quod euhatiem, di filium et
se simul natura, non tollit quin pat prouucat filium,& quin pater praecedat filium an alio ordine.
Conficinatur illud exemplo &ciloctor nocter confirmat istud exin Plo:&ponamus et M tei Mooducat Platonem. Tunc sc sortes eii pater Platonis, uel ites pater praecedit Platonem, uel non. non est dicem. dum'non, puta τ Sortes pater non praecedat Platonem: ergo Sortes ut aliquid praecedit Platonem, te non nisi quia phter, uel habens paternitatem puta productionem actioni, patet sic: remota productione a&ua,seu paternitate, tres non produceret filium. & ultra sortes non produceret filium, igitur non praecederet Platonem. Igitur Sortes, quia pater,uel producens, praecedit Platonem.
Ex quo sequitur si istas illius. quod dicitur eo unitet in artibus, quando dicitur, pater praecedit stium, de cum dicituro simul Lint natura, quia sunt telativa, ficiunt aliquidistin Gionem, P pater potest capi pro materiali solscato, ec se, ut bomo praecedat filium ita non pro stam ali, ut pater,&hoees filii iii,quia pater praecedit si,um,origine.
P o a s v T etiam confrmari. Item arguitur si eadiatio comtuit secundam personam,&uos non ponitis ibi aliquamdistinctionem. no dieitis v sitatio, ut proprietas,nec τι uario, ut generabilitas, quare ergo ponitis talem distinctionem in paternitates
Contra secundum &c.JDocior arguit se principaliter eontra D. omam, et sarmatur sic ratio. omuis entitas ues est ad se, uel ad alterum, sed proprietas constituens patrem, est ueta res: ergo erit ad se,uel ad alterum non ad se cuia constitutum, ut pater esset formalit et ad se,quod est iaminit ergo erit ad alterum: sed paternitas ut res ad alterum consideratio quam hes et ut proprietat, tollit ne quin sit paternitas no ergo pater iitas sub ratione sormaliqua est relatio, constatuit patrem: Dices, m est liquid quod non est ad se, nec ad alterum . sicut en uod est commune ad ens ad se,& ad ent ad alterum. Respondet Scotus vetum est ii ent capiatur secundum proprium c u ceptum,quem non
habet nisi mediante intellectis,qui non est res ad se, nee M alb
aeterea quando dicis &αJArguitur quando dicis ae paternitas ut proprietas constituit patiem, uel ly, ut, dicit redoplicationem illius ternum, proprietas, uel dicit reduplicationem alicuius quod proprietat in sequitur, sed non est dice udum primum .patet, aulai c. sensus euet,u proprietas quae conuenit paternitati. sicut estens rationas, constitueret patrem Nec est dicendum secundia, patet,quia illud quod sequitur propi ietatem , non est tus paternitas.igitur sensiis erit, quod paternitas constituit patrem. quod est contra te.
ista ratio & conelusio principalis &e. lGnseque luet doctor impugnat distinctionem D. Thonit,
te impugnando uult habere unam conclusionem pro doti,ina sua, ratio se formatur, qualidocunque aliquid habet habitudinem, vi habitudo realiter est ad aliud. sue ad subiectum, siue ad sundamentum, tilis liabitudo non destruitur dropter 'uamcunque comparationem istud habeat per intellectum: inud declara per tria exempla. IVimum est de risibili. Nam risibile habet habitudinem ad hominem sciat passio, qualiter arue et o confideretur risibile , sue ut propria pallio, suo ut emonstrabilis de hoc, semper habebit habitudinem ad Lo
secundum exemplum. Rationale habet habitudinem ad hominem, sicut differentia ad illud euius ad digerentia: aualitercunque emo consideratur disterentia, siue ut est unum
ti die bile, e ut ea disserentia, semper habebit illam ba-
Tettium exem um. Humanitax habet habitudinem ad hominem,sicut quid diras, uel entitas,ad illud cuius est.Nam humanitas, est quidditas siue tiatura,sueentitas hominis, qualit et cunque ergo consideretur paternitas, sue ut proprietas siue ut relatiuum, semper habebit illam Labitudinem, di semper constituet patre Quando arguitur. Dicebas m paternitas ut proprietas constituit patrem.Notum est, T lily ut ,-- piat ut ibe ciscatiuὰ, eet lenia est uetissima, ut prius dictum est de inis teduplicationibus Et est sensis paternitas considerata ut proprietas, adliue conlutuit patremid ii ly ut,teneat ut redii eat iuri salsi est, qui ad rima exponens esset salii sit ara, quae est ista paternitas quia suproprie: , coastitan
tremita τ tota ratio constituendi patrem, esset proprietas, schoe est salsum. Notandum eia hie protextu π Motus duo uult habere in isto textu.primo istam maximain, si quandocunque aliquid realiter est tale, uel realiter habet habitudinE ad alniuid,qualitercunque consideretur, semper est tale. te semper habet talem habitudinem. eundo uult habere doctor, ps undae H
tentiones quae aliquando a doctore uocantur modus sub quo aliquid censideratur aliquando uocantur ratio quae insequitur proprietates,& habitudines quae ex natura rei in rebus inueniuntur, di hoc dico de secundis intentionibus quae Lut peractum comparativum intellectus, quia de illis qui sunt peractum voluntatis, non oportet. Nam ordinatio palsua admenam aeternam , est respectus rationis, & tamen non oportet quod attribuatur alicui rei propter habitudinem, ex na
Aliter dicitur. opinio cincti Thomae in prima parte sum inae,& stat in tali propolitione ellentia diuina ut sola ratio disterens a relation constituit primam personam, istam propositionem siue con lusionem, probat, quod personae conii nil per se subsistere, sed mi ira per se sub istit pol e sentiam diluinam . quia sicut dicit Augustitius subitantia est qua per se, pater est. Respondebimus ad istud pone udo aliquas propositiones. Prima propositio, quae sumitur pro una tertia ratione doctis . xii.duplex est principium constituendi aliquid. unum est quod
est ratio conuenientiae. aliud est quod est latio diaerentit,exesum sortes constituitur perhumanitatem, ec per disserentiam indiuidualem, per humanitatem, tanquam per principiuconuenientiae, εe per disserentiam indiuidualem pura per sorte itatem, tanquam per principium differentiae. Ad propositu, pii et constituitur per essentiam diuinam, de per pater uitate, per essentiam tanquam per principiunt convcmentiae,per paternitatem tanquam per principium differendi,patris a quolibet alio. Lx quo sequitur corollarium,quod omne constitutum, habet rationem differendi uel conueniendi. Ideo male dicebant antiqui in principium constituendi, habet tantum rationem differendi,& oportet adiere conueniendi, usi diderendi. vlterius est notandum. in magna est di intentia inter subcinete,& existere.Nam quaelibet res mundi, existit quia existere, est habete este, o sicut quaelibet res mundi habet suum proprium esse, uel propriam ei titatem, ita habet suam propriam existentiam: Sc ideo,dato ir albedo inhaereat parieti,hauit tamen suam propriam existentiam, iiiiiii iam a natura metis sed subsistere, est incommunicabiliter esse . idest illud sub istit quod non habet ese communicabile, neque tauquam quo, neque tanquam quod Communicabile tanquam quo, sicut sunt formae siue substantiales, sue accidenta es,quaelibet enim forma, siue substantiali , siue accidentalis, est communicabilis taquam quoSed communicabile tanquam quod, est illud quod est sumtu ad aliqua.ut bum uitas conant uuicatur Petro, taquam quod,& Paulo dc Ex quo sequitur corollarium. vi subsistere die in suppost idem sunt, uia omne ilippos tum subiistit, de econuerib.a iac nun rurali quae propolitiones. IVima persona bene existi e per essent tam diuinam, sic t ratio existendi personae,est bene ipsa essentia diuina, immo quicquid existit in diuinis, existit essentia diuina, sed pater ea ratio sit stentiae patris. idea est ratio quare pater est incommunicabilis,& tanquam quo, de tauquam quod seu quare pater est suppositum, de istud uolibat dicere Augustinus quando dicebat substantia est, ae perie pater,est non dicit: quia pater per se subsistit. Ex quo sequitur, quod iubsistere, est aequiliocum ad per se esse si ii existere, de ad subsistere idestineo munieabiliter es Notandum est ulterius, et illa se habent licui superius de inseri ut existere, per se e Le, te subsistere, unde illud dicitur per se este quod non est pars, neque alteri inhaeret, vidistinguitur colura accidens.
N v v c testat formare duas rationes quas facit doctor, eo tra Thomam.Prima formatur sic, sicis quAd essentia ut sola ratione disterens a relatione, constituit latrem. Tune sic, vel ly.vt,determinat istud sola ratione disserens, uel determinat illud quod sequitur ista ratio.Non primum, quia tu uesaqueretur in tario constituendi patrem esset sola relatio rationis, quia esiet illud per quod est eiula, ratione diuertat elatione rationi .per te istud in alsum, nec est dicendum secunda
quod determinat illud quod sequitur ista ratio, est essentia, x se eu i suasu ,ea uti ut ea uua constitvit patrem. Pra
35쪽
terea arguit se, egentia ut sola ratione differens a relatione, vel est communicabilis, uel incommunicabilis: Non communicabilis: quia tune esset sensus, τ communicabili x conueniret essentiae diuinae per hoc,τ ipsa, sita ratione disieri a relatione, vel sequitur Ψ essentia communicabilis constitueretpei sonam, quod uidetur esse salsum: quia cQmmunicabile, non constituit incommunieabile. Dico quod eli uerum, tanquam principium disterendi: sed bene retinquam principium conueniendi. Nec incommunicabilis, quia essentia ex natura sua est communicabilis .dato igitur eteoncedatur, Psolata tione disierat a relatione, non propter hoc sequitur z fit ii communicabilis, ut patet per ratio ueni supradictam.
dicta soluendo argumentum sancti
CPraeterea generaliter dic.liua tertia ratio suit dThomae sis'. DA tertio articulo.Consequenter doctor uult in isto articulo ostendere, τ modus direndi ipsus Henrici, nullus est, immo est salsus,& primo ponit talem propositionem. Si in eo Aet. Sexta ilitutione patris aliquid haberet ratio in prioris,& aliquid natiost. posterioris, tinae illud quod haberet rationem prioris, se lusum apostolole. posset constituere primam petio nam,sne posterioti, dat exemplum doctor, ut si generativum haberet ra- . twnem constituendi patrem, poterat entis ituere secluso po- seriori. idest generare,& si generare habeat rationem prioris respectu patris poterat coustituere patrem secluso posteriori, idest paternitate.
Hic ergo sunt die. JDis. Hiare, isto infert doctorquisd pro isto articulo duo sunt pili,
Manda in ei paliter videnda. primo.utrum ipsus patris ad ii ium,siit pluέα arti res proprietates consitu et di patrem: c utrum una possieon satuere sine alia in te .igimus hic de proprietatibus patris ad filium,ia non patris ad ituri tum sanctum, sicut sunt ii emtum,& spiratio activa. Et iecundo eum quali a luactione, Prima persona, posset remanere.
vio solutione dici ponuntur duae eonclusiones. Prima patris ad filium, est tantum una ratio constituendi quae uocatur generatio activa: de alia filii ad patrem, dicitur, generatiopassiva. Secunda proposito . Licet patris ad filium sit una relatio, de una proprietas, ilia tamen potest diuersimode considet arui Primum probatur, puta Φ ipsus patris ad filium fit una pi
praetas .probatur hoc dupliciter, primo sic: quia unius producetis ad unum productum, est tantum una persecta ratio producendi. patet ne, quia ii unius producentis ad unum productu, essent plures rationes periectae producendi tunc seclusa una nominus esset productum ab alia, istud eli talium quia unius producti n5 Disunt esse plures pioductiones perfecta .Si dicas itis, die. Dice, unius pia luctionis ad productum unum, possunt e duae origines periectae, ut a. de b, tamen a, non potest separaria, b,nec ripoleti separari ab a. Sed contra hoc arguitur, quia tune sequeri tur, quod unum productum, simul,&semel, acciperet est e duabus productionibus propriis quod est fit sum. Eu notandum , quod ex isto textu consequenter elicitur unum, quod est demente Scoti, Tunumno potest dependere ab aliquo duabus dependentiis totalibus, perlectis. Sxcv Noo argui doctor probando T unius producenti ad productum unum, non potiunt esse plures productiones perfrciae . patet se, si est ent plures pri ductiones persectae in patre , uel una piadicaretur de alia, vel non, sed neutrum est dicendum, Primo non est dicendum et non praedicaretur, sicut dicimus, ae paternitas est re alio, sicut dicit D. August nus,quandocunque sunt in diuinis plures productiones, vel relationes ior maliter,distinctae ad n uicenti una non potest praedicari de alia n, abstractis: ergo si in patre et ient diit productiones perfectae, is aedistinguerelaturior maliter,&sic una non posset praedicati de alia in abiit acto. ι o declaratione itum textus, ponuntur aliquae propositiones. Psima in diuinis omnis propositio en talia abstricii de absiacio. ideii iuuoa praedicatur ab tractum de abii ratio. ubi alterum non estior maliter infinitum,exemplum ut paternitas,' eis filiatio est talia. De me a Meunda proposito, omni r praedicatio abstracti de abstracto
in diuinis ubi a. ierum est formaliter infinitum. ut ambo exta ri tu trema sunt in inita. est uera, ut paternitas esse uentia diuiua: mu . patet nitas est bonitas, aut .ntellinus bonitas,cii sapientia. itra istud. relatio Asia AU. S a Conciai tud arguit Scotus, ratione, di auctoritate, rationere . . Mauratie sua: plute propcietate : ergo maledici ci aut cedent probatur se, quia in patre est generatio activa, se paternuas, de istae differunt ad inuicem pater,Oia unum fund tur in alio, ut paternitas fundatur in generatione actiu patet per Aristotelem dicentem, V paternitas est de relationibus iecundi modi, quae tundar ut super senerationem activam de passuam, auctoritate sic plobatur, Nam dicit Hilarius,quod paternitas sequitur semper natiuitatem ubi :per natiuitatem intelligit generationem actauam: ergo et uut duae propri
sDico tamen de e. lDoctor noster pro omnibus issis ponit talem propositioia, ipsiui patris ad filium, est omnino una de eadem productior
una origo, una Droprietas,licet multis nomini b. nominetur,
quae nomina idem penitus important, siae quacunque distinctione ex natura rea. Ex quo sequitur V iiii termini idem im Portant,s nequacunque distinctione puta generativitas, potEtia generand generario activa, paternitas, dicere, elicere verbare, uerbatio . Tunc respondetur ad rationem, quando diciet w paternit ax in diuinas tundatur in generatione activa, dico ut dieit Scotus, et nunquam titit mens Aristo.' paternit avsundetur in generatione activa sed bene uerum est praesup . ponit generationem activam, ec hoc est quod eommuniter dicitur in pateriuras praesupportit genuasse, ita et nunquam quis Potest dici pater, niti generauerit, uel genuerit. Ex quo sequitur ita stas domini Vor illoni qui dicit, v Ioannes Euangelista fuit si ius virgi his gloriosit matris Iesu benedicti: quia eue patrem, uel matrem, praesupponite utile, sed uirgo Maria nunquaingenuit Ioannem euangelii e ergo non ibit mater eius, ta quia dices ad Christum dicentem Ioanni. Ecce mater tiraeti uirgini loriose ecce filius tuus Respodetur si erat filius, quoad onicium filii, in subueniendo uirgini laudabiliter ministrandoneeest aria scut dicebatur Tli obiae, quando quaerebat sociu. de Angelus dixit: ego sum Azarias filius Atiauit magni hobiae quinio, scilicet quo ad ossicium. Dicit ulterius doctor. quod dicit A risto. ui paternitas prae .supponit generationem activam, iterum en in creaturis, sed non indiuinis mimo sunt omnino idem, siue quacunque distinctione ex natura re .
Ad auctoritatem d. e. Dat Scotus duas solutiones. Prima
est,ae paternitas sequitur natiuitatem solum ratione, non ex natura rei, ruae distinctio rationis, sumitur ex distinctione reali in creaturis.Nam in creaturis, paternitas, bc generatio acti-ua, realithr distinguuntur, de una praesiipponit aliud. de hoe uolebat habare Hilarius, 'r propter istam distinctionem in creaturis, sumeretur quavidistinetio taliouis in diuinis quaest solum pet intellectum, inquantum intellectus considera eboealiter, dc aliter. Secunda solutio. Diei: Motus, ae omnia
dicta domini Ilitarii praecise intelliguutut tu creatum, ec noupossunt applicari ad diuina. Hic cupliciter quidem posset assignari ratio eccilConsequentet doctor noster per modum documenti, isto tu suae ditia sunt ponit talem propositionem. Paternitas potest dupliciter eounderari,icilicet sub conceptu communi, de subcoceptu minus ecimmuni. Sub conceptu commaai, tribus modis. Primo sub conceptu producentis. secundo sub conceptu producentis naturaliter.Tettio sub conceptu producentis naturaliter, simile in natura. Alio modo consideratur sub conceptu minus communi, ut generatiuum, potens generare, g nerans, de pater: Ie tunc ponit doctor talem propositionem Si imperiectiones ab istis remoueam, Puta a senerativo, a pol se generare, a generante, a patre, ista quattuor in diuinis reperiuntur. Livi dicas quid imperfectionis dicunt generatinum,
dc posse generare dico τ dicunt imperi ionem nisi simul habeant a tum, remoueamus istam impersectionem, tune erit in diuinis,geuerativum quod simul habuit actum senerandi, de posse generare quia habet simul aruit generandi. Item a Mdicit in persectione nisi si permanens,& remoueatur ista imperiectio.tile generans erit indui in is, quia in diuinis, actus ςenet di erit permane scin patre, im Psectionis e, nisi actus, de terminus, sona' maneant, remoueatur illa imperiectio, tune inuenitur in dio . his: ex omnibus istiet uult habere Scotus, et omnia illa sum ab aeterno, de timui generativum, posse generares nerata .re pater, pioducens naturaliter, de producens sibi hi te in natura,sne quacunque distinctione ex natura rei. Ex isti, duabus eonclusonita cc l consequenter doctor nostet pro solutione istius quaestionis, in qua quaerebatur uetria, paternitate separata a patre possit pater remanete:ponit primo talem propositionem, impollibile est pati , remanete pati cara, seu ara: a palmulate. decunda propositio. Iu possibile
36쪽
trem separata terni ate. secunda propolitio. Impossibile est patrem remanete patrem , pateri ita termitter separata a patre,& debet intelligi conditionaliter ista conclusio; puta si per impostabile paternitas separaretur a patre, impossibile esset patrem esse.Tertia propositio Immissibile esst paternitate separata per intestinum a patre. remanere patrem i esse patris,eognito, seu conceptibili .Qoaria propositio. Ponsibile est patrem remanere, di unam rationem paternitatis , seclusa posteriori ratione paternitatis: exempliim dicebatur, quod paternitas eoncipitur, ut generativitas ut posse generare, ut generare, non est ergo inconueniens, quod pater remaneat pater, per paternitatem, sub ratione generativitati .s Hudendo per intellectum potentiam generandi, de insana Re nerationem Quinta propositio.Impossibile est patrem remanere inesse patris,seclusa a patre, omni ratione paterni alis, puta secludendo generativitatem, potentiam generandi. degenerationem. Mxta propositio.Seclusa quaeunque ratione
- - o paternitatis, ad Luc potest remanere tanquam incommunicabile subsistens probatur extra textum, ponendo talem regulam doctoris,quando aliquid est communieabile pluribus. de uno.totaliter, adhuc potest conceptus illi ut in aliquo se incommunicabile per se subsistes. ' eonuenit patri,& filio, di spiritu sancto: ergo destructo patrepet impossibile, incommunieabile per se subsit ens. potest re manere, puta filius,aut spiritu sanctus, quae supposta subli .stunt incommunieabiliter. Declarat istud Scotus per exista.
primum exemplum.Nam a paternitate,nuae est incommuniis
obilis ad alterum,& adisserentia indiuidualis. quae est ad se. pol abstrahi conceptus incommunicabilitatis.nui sortia iliter non erit nec ad se, nec ad alterum. Et si dicax. Contra dictum est, quod omne quod est, uel et ad se uel ad alterum iam solutum est, puta omne illud ouod realiter existit, est ad se. uel ad alterum, sed non omne illud quod est per intellectum ab. strahentem. Declarat seotus etiam de conceptu entis. Nam potest intellectus abstrahere ab ente ad se,& ab ente ad alterum, eonceptum entis, qui formaliter non erit ad se. nec ad alterum. Et ponit doctor egregiam retulam,quando est aliqui eoneeptus sie eommunis,& abstractu per intellectum potest immediate intellectus determinare illum conceptum. non cognoscendo singulare ad quod determinatur, ut potest dicere hocens de illo conceptu communi. non eognoscendo substantia, aut accidens sic,quδd ens iit substantia uel acciden . Declarat adhue doctor de pliilosophis. Notum est, quod philosophi habuerunt conceptum de ente. gedeterminauerunt conceptum enti .dicendo hoc ens, te sic habuerunt eo neeptum de Deo, quod probo , quia cognouerunt Deum esse enx, & eoenouerunt este hoeens ,& tamen non eognouersithoeens esse substantiam , uel accidens, uel ad se, uel ad al
ς Ad argumentum principale,&ed Consequenter doctor noster uult solvere diriueipale areu mentum. in quo sc arguebatur. generatio actina conii enit alicui iam constituto:igitur ip a separata, poterit manere ipssi constitutum. quod est pater. Pro solutione argumenti. est ibi ncitandum primo. quod istud totum argumentum quaerit quomodo potest esse. quod teneratio activa activa actio conueniat alicui. nis iam con-uituto. Et sermatur se argumentum. Actio se ut est genera
tio ua. est suppositi. ut habet Arist.quinto Metaph. e id Pra δε la separata remanebit adhuc suppositum. -. i. tonsi Pro Glutione issius ponit doctor aliquas propositiones. si a ma Prima. Entitas incommunicabilis, est paternitas. - pomis. secunda propositio. Paternitate separata, impossibile est remanere primam incommunicabilitatem in diuinit: impossibile est generare, dicere. paternitatem productionem acti-uam esse communicabilem.patet. quia si esset communieabilis tune communicarentur producto, & tunc productum haberet tenerationem activam: ergo per ipsam se produceret.
V Alia propositio. Isti propositio in qua dicitur, quod actior bH est suppositiali et duplieem sensum. unus est. quod est seppo μμ otiann eonstituti. salui est uniuersaliter. uel suppositi, quod μ' . eonstituit,&se est uera: & sic ista propositio dieitur Opi sub diuisone, in qua dicitur, v actio est suppositi. supple constituti. uel quod eonstituitur.Dico ulterius, o Aristoteles nunqua
habuit istam proposition actio est suppositi, sed bene actio est ei rea singularia. sed contra illud arguitur. Agere praesupponit esse, igitur sequitur, quod pater non potest producere filium, quod ea
aetere.nisi pater Labeat esse:igiciar ante generationem activa pater habet esse. Pro solutione ponit doctor unam distincticinem. In diuinis .est duplex esse, scilicet esse simplieiter. N esse subsistenti . Secunda proposito. Tantum est unum esse simpliciter indiuinis . puta essentia diuina. Nam unumquodque habet est esmpliciter, per essentiam diuinam, ut dictum est. Et tune di- eo, quod agere bene praesupponit istud esse simpliciter, quia essentiam diuinam aliud est esse subsistentiae, seu ineommunieabile.& tale est triplex in diuinis, scilicet pater, At si iux, &spiritussanctus Tune ponitur alia proposito. Agere, no praesupponit esse subsistentiae,quia per agere aliquando constituitur esse subsistentiae. Eis arguas. Dicis, quoa agere non prae sipponit esse subsistentiae: igitur saltem praesepponit po me a pere, sed potens agere. est pater: ergo agere praesupponit patrem. Respondet aoctor, et istud argumetum nihil valet, etiasolutum est, ubi dictum et a potentia generandi, generat iusspenerare, Se pater, idem sunt ex natura tei, sine quacunque distinctione,quando igitur dieis, qu bd genetare praesupponit patrem hoc estialsum,quia generare, patet, posse generare,& generativum,idem sunt.
Consequenter doctor noster epilogat aliqua, quae dicta sun ; te iacit duo. primo ponit unum ad soluendum generaliter omnia ista dicta ad quae potest dici, T actio generatio, activa praesupponit esse. potest dici ad omnia, et uetu est, quia praesupponit memoriam friundam. sed contra istud facit doctor unum artumentum. Actio iudi uini . non est pute relatio, sed est absolutum. ergo male dieis, quod actio in diuinis, de paternitas, sunt penitus
Irio solutione isti ut est notandum, quod actio est duplex. Quaedam est quae est principium producendi. Et alia est actio productilia qua producens dicitur sermaliter producens. unde actio quae est principium producendi. est illud quod producit puta quod est principium produeendi. Et illa non est telatio.exemplum in igne calor est actio capiendo actionem pro principio producendi .Similiter dicimus, quod actio in diuinis , idest principium producendi ,est memoriasmunda. Scista non est relatiq formaliter:sed actio productiva, est semper relatio. re dico, quod actio productrua, qua producens sermaliter , dicitur producens, quae est productio activa
si tandem arguatur topies,&e. Doctor iacit finaliter argumentum loeteum. In omni pro dicatione denominativa, denominans semper denotat aliquid conuenire denominato, sed se est, quod ista est den minatiua, pater est generans: igitur generans con notabit aliquid, puta generationem, conuenire denominato, quod est pater:ergo praesupponit patrem. Respondet doctor, ponendo egregiam propositionem
Personale in dii, in i .nulli supposito, uel personae siest de .
nominationem .Exemplum. Daternitas generatio activa, filiatio spiratio, respectu suppostorum, nullam praedicationem denominatiuam faciunt. Ex quo sequitur, quod ista non est denominat ilia. pater generat, aut spirat, sed sunt proprietates identicae. Seeundo dieit Potu . quod respectu istius termini Deus, supponent i pro essentia diuina, ne facit praedicatione de
nominatiuam, ut Deus est generam.
Et breuiter pro textu est notandum,quia duplex est pridieatio denominativa. Quaedam est proprie dicta, ubi denominans con notat aliquid adiacere, uel non adiacere denominato.& talis propriὀ dicta,non inuenitur in diuinis. Alia est praedicatio denominatiua large dicta, de idem est,quod praedicatio concreti, de aliquo,& talis bene inuenitur in di
vT η v Μ relatio originis sit mr maliter insinita.
Pro ista quaestione quaerit Scotus, utrum relatio oriet-nis,scut paternitas, filiatio, spiratio sui si uast formaliter ins nita.isi termini declarabuntur in quaestione. Primo declarat doctor istum terminum, infinitum. Vnde in sinitum. capitur duplieiter. Vno modo sincathegoreumatice. Alio mimo chathegoreumaticὶ Sincathegoreumatice dupliciter.Vno modo ut additur quantitati continur. Vio
37쪽
modo, ut additur quantitati discretae.Exemplum: insnitum
pondus . Sortes potest portare incontinuo iunt partes infinirn niuim tae.& illud satis patet in artibus. Alio modo capitur catheiagoreumatice.& hoc dupliciter. Vno modo pro infinito in potentia.cum dicitur infinitum est,cuius quantitatem accipiet lisuo. tibus, semper est aliquid extra accipete: S hoc procedendo per diuisionem, ta per part c, eiusdem propolitionis. Et est notandum ae Aristoteles in illo tertio phylico tum distini tinti naum inpotentia iniuceestiuis sicut cit tempus, motu . Vnde capitur tempus, uel motus diuidendo te pii x per partes ei uidem propositiones iri duas medietates, & aliam me dictatem iterum in duas medit tales, semper rcitat aliqu id assumendum.
Vnde ibi duo dicit doctor.Primo quod istud infinitu inpotentia,eli ii inpliciter iiis nitum e cundo dicit, illa di finitio,potest etiam conuenire quanto permaneriti: s ed non ita
e patet. nam diuidendo quantum hermanens, sicut eliret parrcs eiusdem proruitionis, temper restabit aliquid recipiendum : De illo infinito inpotentia, non elladpropositum . ideo est a iud infinitum in actu. est triplex. talimis vel saltem po .imaginari, scilice de cuneu extensionem esseia triplex:sci' icti, sicundum logitudinem latitudinem, S pio litis io tunditatem. Vnde infinitum iucundum longitudinem est, , , irari quod componitur ex inlinitis longitudinibus ei uidem quanc , di; mo litat . unde scii et aliquod tale, non esset dabilis ultima Ioaoni: ιM. gitudo eiusdem quantitatis.
Tune pono talem propositionem. Si esset aliquod tale infinitum,in illo inlinito , inunities includerentur. Alio modo secundum latitudineni,quod componeretur ex inlinitis ta . titudinibus ei uidem quantitatis. iecundum protonditatem,
dicatur ii militer sicut de aliis,quod componeret ut ex in unitis die ALivo ius nitum potest imaginari secundum multitur . nilimi dinem . Et tunc dico ae insultum iecundum multitudinem, idest in numero, in cuius non eli dabitis ultima unitas. Et componitur ex infinitis unitatibus, separatu ab invicem. unde si quis petem:quid est numerus inii naus se ii qui compo. nitur ex infinitis unitatibus separatis ab iit uicem cuius non est dabilis ultima unitas de tit O. Ltiam dico,quod in ipso numero nil niti ι tisinicies includuntur, N practicetur sic, latali numero separaretur una unitas: illo numeriis qui remaneret adhuc ,cuet ini nitus. ec si separaicit ut due uiolatex: adhuc remaneret ins nitus .erso etiam scrupei tun ouendo a i- quam, uel aliquas unitates remali et inlinitus numerus multitudinis.
Lx quo sequiti et corollarium , quod si esset talis numerus
infinitu , in illo tot esent num cri eentenarum,quot numerabinarii. Ο numeri mill nar ;quot binarii: re non plures. uius ratio est, quia de qualibet specie numeri, inlinitu ibi essent.
ALiv D potest imaginari insin mim secundum inten. In istim sionem illac ualem. vi de dico, quod illud non posset inuenis cinulum ri, nisi in qualitati f. dedico Pheltet aliqua qualitas infini Uecti a. ta intensiue illa componeretur exilis niti, grauibus aequalis
persectionis,& intem ionis. Unde est ibi notaurium , volumus intelligere ins nitum secundum intensonem, respiciamus continuum. unde in continuo, sunt infinitae partes eiusdem proportionis. etiain qualibet qualitate sint infiniti gradus aequaris promiti nis sed non aequalis intentionis. Tunc dico,quod est briga inter doctores rutrum Deus posset sacere aliquod tale:puta infinitum in actu sccundum extensionem.&mfinatum in actu se
Tunc ponit doctor propositionem. Si esset aliquod infinias tum in actu secundu intEtione,uel exictione, quodlibet illo tu esset totum,& persectum Ideo dcclarat doctor in textu quid est totum:&quid perlectum.Vnde totum est, cuius in hii sui est extia. Ex quo sequitur, quod quaelibet palseu totum, non totu cuius est pars d periectu est cui nihil pellectionis dees. ἰEbris . Nunc declarat doctor, quid sit ii lini tuin secundum entita V tem seu inentitate,&dicit,u, est illud quod non potest cxceo sim a diab aliquo in entitate, seu persectione naturae: ita τ nihil istis. ἡ ι -liud est dicere T infinitum in entitate est,cuius natura tamiai. MIN. subdit doctor ut tale intinxtum in entitate, nullam mi, iri impe isectionem importat. de nihil in persectionis includit: quodlibet autem aliud innuitum si ellet: puta secundum ex tensionem , uel intensionem, includit imperiectionem, quia quodlibet illorum, includit parte, quae non sua: ita petie
Dici T vlterius doctoria realiter&in actu. est aliquod
tale inimirum secundum ent Hatem :puta Deus,& essent raditima. Et ideo uult doctor quaerere: utrum aliquod aliud ab essentia diuina, i n diuinis, possit dici inlinitum in entitate. i-cut paternitas, tiliatio,& spiratio. Lx omnibus iis pollit coctor dissitationem infiniti in e litare,dicens. infinitum in entitate est, cui nihil entitatis doeli. Et si arguitur. Coiitra: sequeretur Unihil esset infinitum
in entitate. patet quia nihil est quod omnem entitatem contineat: ergo nullum erit ens infinitum in entitate.patet coniequemia: auia dicis F em infinitum in entitate, est, eui nihilentitatis deest: ergo illud omnem entitatem continet: sed nullum est tale: igitur.Respondet doctor ad argumentum, ut non oportet u ad hoc, ut aliquid sit ens iii linitum in entitate, aerealiter. N identice contineat omne ens: quia nullum tale esset aediuiscit ae contineat eo modo, quo postibile es conti
ueri m aliquo uno. puta eminenter.
I 'o teli etiam describi de edui mus dicit doctor, ut eos infinitum potest deseribi pere euom ad ens finitum. dices, ut ent infinitum, est en x, quod excedit omne ens finitum non iecundum aliquam determi
Lt arguit ut sie Si ens infinito,puta Deus excedit omne enas nituna. uel hoc esset in aliqua proportione uel non: sed ne itum est dicendum igitur non est dicendum minaliqua pro- poritone .patet quia iii infinitum excedit omne finitum: e go non in ali ilia pi oportione, nec secundum T in nulla proportione, quia ubi en compa atio, temper est proportio aliqua. t 'Ro declaratione illius parui argumenti, ponit doctor aliquas egi egias propositione . Prima. Liis infinitum,excedit quodlibet eus finitum in infinitum infinite. Et si dicas ii hoc In ni esset uerum, sequeretur quod cns s nitum, esset infinitum .pa . . e cedistet:quia aliquod in cns s nitum, quod excedit aliud in infinitum: puta line proportione. Lacintlum .h amo, excedit asinu fiuinam iis in periectione.uel ergo excedit in aliqua proportione, uel no. 1NU. ori . Si noli ergo in institium excedit: si in aliqua Proportione, signetur illa, lit dupla, uel tripla. I uiicii a suitur. Homo excedit asinum in proportione dupla: ergo Deus poterit iacere unum asinum ita persectum sicut eli homo. quod est salsum. Producta iacione inius, ponit doctor aliquas proposti
nes. ima. Species perlectior alia excidit aliam in in initum. Decis p id ei ii ne quacunque proportione. Ex quo sequitur, v homo excedit ac numinin sinitum, ides sine quacunque proportio- eae sit --ne. Ex quo sequitur, et si Deus saceret unum at num ex orbus asinis mundi talis non esset ita pei iactus sicut homo. Alia propositio.Qualitercunque individuum, uel intendatur, uel cxtendatur, nunquam est persectius aliis in nati ita. Alia propositio. Non sequitur, hoc excedit aliud in insilitum : ergo est inlinitum : quia est alguete a dicto iecundum quid ad dictum limpliciter: sed oportet addere hoe excedit illud in infinitum inlinit c.crgo est infinitum. Vtide caueamus de isto adverbio infinite,quia illud quod excedit infinite. est infinitae einitatis. Dices: tu dicis ccntra doctorem, qui diei e Scotus, ν unum infinitum excedit aliud in aliqua proportione.& tu dicis V in infinitum. Respondetur, et doctor tisi utile habere, si unum finitum excedat aliud in aliqua proportione deternii nata: sed solum uult habere, i non excedit in tali periectione, licut ens infinit um. quia ens infinitum infinitὰ excedit, idest in entitate infinita. Ex hoc sequitur quod infinitas &e. Dices quomodo instata, se habet respectu i lius de quo dicitur, uel pradicatur, ut dicendo: Deus est infinitus.quid importat ibi infinit ut: uti si importet aliquam proprietatem Dei, uel quasi passionem aliquam Dein uel quid importat Respondet Scotus, et insint.
tas iusta. tum dicitur inodus intrinsecus illius cuius est, nullam proprietatem, nullam Dasi ionem, neque realitatem,dicen uti importans ultra illud,cuius est. l O praeci e importat
illud, cuius est, connotando ipsum ella in tali peti ei one im t dicendo albedo est intenta, uel remissa.ista, intensum, uel remissum , sunt modi ipsus albedinis. denotantes albedinem esse in tali gradu. Ex quo sequitur, quod seclusa a Deo quacunque periectione; quacunque realitate, huc esset in
vi s o de infinito de Loe quod quaeritur uideamus Sec.lDoctor noster uult declarare quaestionem nostram, in qua quaerit, utrum Paternitas sit insitata, uel filiatio, ueripi ratiopat, ua. Dicit doctor quod quae stro non uult quaerere, uti si paterii. tas lit idem cum di quare quae sit infinita, quia notum est,
38쪽
is set quis tinternitas est eadem realIter eum essentia
diuina, quae est infinita.Etiam non vult quare et virum pa termitas sit infinita per identitatem : quia nihil aliud est dicere,quam paternitas est res quae res est insinua. Sed volumus quaerere i utrum infinitas, quae est modo intrinseeut, dicatur serinaliter de paternitate , sic, quod infinitas conuenit Pternitati o natura paternitatis, s cluso quocunque alio , per possibile . vel impossibile sEt respondet doctor. qudd nulla relatio originti est sol maliter in ita, id est insinuas non conuenit relatiqni originis ex natura resationis. Contra istud arguit scotus. Essentia diuina sormaliter est infinita: paternitas est essentia diuiua et ergo paternitas eas maliter insi ita. Pro solutione argumenti potest primo disi. quod tu a ruis ex purix indefinitis. Diees faciam uniuersalem se. Oinis nisessentia dici inaessor maliter infinita: paternitas est essenti diuina: erso pate imitas e si forinaliter in sinit a. Pro solutiόne istius artumenti, dico quod consequentia nihil valet.& ratio est quia arguitur a propositione identica, ad proposito non formalem.Notum eli,quod minor scilicet paternitat est essentia diuinae est identio. Et tu inieri conclusionem formalem, scilicet istam; pateriaitas est tot maliter insinita. Diees, ego non in ro formalem: quia ista, videtur, identica: paternitas est insuit scut est ista, paternitas est esse tia diuina. Pro deelaratione isti ut est notandum, quod in diuinis, est du ex praedicatio, scilice identica, di imala. Et voco sor malem praedicationem: quando praedicati im est concretum: siue nomeri, sue participium. Dices, quare dicitur praedicatio sermalis. quando praedicitum in conceptum Respo
det doctor quod hoc est propter modum sit sie di illiu eonoeti: quod spnifieat formam, ut tarma est in esse illi, de q' dicitur. st hoc est quod dicunt omnes logici medet ni, quod coeterum appellat i ignificatum sor maleiadiacere illi, de quo
'rx quo sequitur corollarium.quδd ad primam eonsequentiam quam facis variat appellationes Nam in maiori, denotatur infinitas adiacere euent ix. & in eois lusione demoratur
adi a se paternitati.Et hoe est quod dirit doctor, quod arguitur a propositione identica, ad formalem. Lx quo sequituri quosomnes appellationes Mimala, sunt ibi capta indocturet eum dicit, quod concretum, vel adiectivum, ex modo Drnis eandi formali. signi stat suum signis earum servi te ines e illi, de quo diei tui. Ex quo inseri doctor quod illa ea smpliciter talia. paterilitas est in si ita: quia illud praedicatum in snitum, apsellat rationem sermalem adiacere Iaternitati, quod est salsum. Ex quo sequi thrsalsitas aliquorum, qui imarinati sunt quod praedicatio formalis, tum inuenitur in dotimis: quia inuenitur, Se in diuinis, A in creaturis sub eadem ratione.
Dico ultra terrum,qudd moderni soluerent arpumentum alio modo, quando arguitur. Essentia diuina est formaliter infinita re dicunt ouo maior potest esse uniuersalis vel si sit de omni: bona est eo sequentia, sed seut ei cluso est sed talia. ita te altera praemissatum: puta maior. Ideo mutatur quid, in quale. Pro prima solutiolis teri Ex quo sequitur cor ossarium , nunquam est praedicatio identica in diuinis, nisi ubi praedicatum est abstractum. I x s cvNDO ARTre. Lod Nune doctor pro isto atticulo ponit talem conclusonem. Relatio in diuinis, sicut est paternita . non est sit maliter infinita. Immo non solum non est Ar maliter ins nita sed non est infinita. Istam eonesu . sonem proba doctor invia si paternitas esset infinita, essent plura infinita Sed hoe est sal sunt: ergo maior probatur: qui ah paternita esset insiliis: similiter filiatio te spiratior quia non est maior ratio de una quam de alia. linorem probat. 5e hoe trita a rarionibu principalibus propter tres pri)prietates infiniti. Prima. qui d infinitum ait unum implurifieabile. S eunda quδdsteommunicabile. Tertiau, bt simplex et incomponibile. ides qliod non possit esse pars alicuius. Ex par te primi puta quod sit unum de in plurificabile, sumsitur tres ratione .u, non postiant esse plura infinita. Prima sumitur spectu plurium ins nitorum. Secunda comparando insnitum ad sinita.Tertia eomparando infinitum, ad intellectum, Et voluntatem: Prima,si ei lent plura infinita, sequet irτ nullsi illorum esset infinitum. Probo consequentiam: quia infinitii
continet omnem persectionem simpliciter: quia est summe
persectinit ut dictum est in dissinitione, qudditis nitum iuentitate est eui nihil entitatim deest et sed si essent plura infini
t a. nullum illorum contineret omnem periectionem simpliciter. Probo: quia unum infinitum I puta, a, non conti iret perfectionem simpliciter de nee b de a. Vnde est ibi notandum, quod deut qui est simpliciter infinitus in entitate omnia continet, idest continet omnem per lectionem simpliciter identice de realiter:alia, continet eminenter, id est modo persectiori quam sint in seipsit. Exempla. Deus continet eminBer penerationem hominis. Nam Deus potest producere hominem ex nihilo , quod est persecti ix. qu im producere ex subiecto Et quicquid potest facere homo , aut aliquod agens seeundum, deux potest sacere illud , modo emi estiori . inia nulla persectio simpliciter dee. Diem dico tibi domine scote . quod ratio tua nihil valet, in qua samebas quod ens infinitum debet continere omnem persecta onem simpliciter Sie arguitur,vna persectio simpliciter, repugnat est eri persectioni cmpliciter: e go non oportet u ens infinitum, contineat omnem persectionem simpliciter. R spondet doctor ponendo istam egregiam propositionem. Nulla periectio simpli iter, est incoin i sibili alteri peractioni simpliciter. Istud probatur sic, per distin monem simpliciter pers mionis,quae est, quod se se habet, vineliuη ess ipsum, quam non ipsum. et si periectio sinpliciter repugnaret alleui: tune illa non esset mel ior illi, quani suum ore situm. patet sc : quia non esset perlamo finis ieitet. Probari potest illa maior, Ece. JContra. probat doctor u non possunt esse plura infinita. Et istinat ite ratio. Si essent plura infinita, sequeretur quod nulluni illorum esset infinitum. Probatur: quia .pio lib., illorum aliquid esset perfectius: puta aggregatum ex illis dii bus.ergo nullum illorum esset inlinit v. D eo, ii ista regula esset bona,sequeretur V aggregatum ex deo, di creatura, esset periecti ut, quam ipse deus: puta de ux. N h mor esset persectius, im deus. Respondeturquod arghmetum nihil valet. Et pono talem regulani. Quando sunt aliqua duo, quorum perti io unius eminenter includitur in alio, aggrNatum ex ipsi non est persectius quam alterum illorum. scilicet in quo continetur eminenter alterum,ut Deus in pronosto. Et solui tu ibi bona vaestio in moralibus quod est melius, velle amate deum , vel male deum. istam dissicultatem tangit dominus de Alliam.
Exeomparatione infiniti ad alias uita Sce. IN une doctor consequenter sacit secundum aret umentum, sive secundam rationem, probanilo τ non possunt olle plura ins nita. Et hoc comparanti infinitum ad silitum. Et Mimatur sic ratio.Vnum infinitum se scienter potest determinato.d pendentiam cuiuscunque finiti: ergo ex parte eius no sunt ponet a plura. Antecedens probat ut quod infinitum possitteramnared Edentiam eri iustunque finiti. non possulit esse plura in eodem ordine prima.quae habeant determinare d pendentiam sinitorum : et eo unum sussicit ad deter mina dum dependentiam illorum. Antecedent est de mente Aristotelis qui dicit quod in quolibet ordine pol Eliae deuenien dum est ad unum primum. 5e ultimum.ergo in ordine dependendi unum ab altero erit deueniendum ad unum primum , quod habet terminare dependentiam illorum. Die . infinito non conuenit terminate: quia terminare dicit impersectionem. Respondet seo lux: dependentia imperfectionit ea se quod bene sequitur: hoe desendet ab hoc rergo impersectionem habet. Ex quo sequitur eorollarium . quod filius in diu mi benὰ habet esse ὶ patre: sed non depedet a patre.sed terminare.nullam imper ionem dicit. Vnde breuiter . terminare, nihil aliud est.quam esse i erminus alicuius de dentiae, vel relationis, Se istud non dicit imperi onem. Apparet etiam illa maior &e. Dieis, quMena in sinitum simi t est deus, non habet terminare omnem dependentiam euiusli et creat urae in quoeunque genere eausae ' Respondet doctor ponendo talem propositionem. En in sinitum. sicut des , habet terminare dependentiam citius libet ereaturae in dupliei genere causae. scilicet, esse ienti . de so alit. Namentitis nitum, est causa est ciens omnia ereaturarum. sed dieo quod non terminat in genere causae materrilis, Ee At malit i quia . ille sunt in persectionit . Nam causa itas causae materialis est semper recipere sermam: recipere autem non est in deo. Etiam causa serinalis est pars toti ut . pars autem
dicit imperfectionem, puta recipi in materia: quod dicit impersectionem.
39쪽
Dieit vlteri ut doctor, quod istae duae ratione . h t suum
undametuum. ex hoe, quod ens infinitum est seminae per ctum, & per identitatem continet omnem persectionem simpliciterita eminenter continet alia. depertilent etiam istae r tione . ex eo quod ent infinitum est .cui nihil entitatis deest. eo modo quo potest haberi in aliquo uno. I Tertio probatur maior contra. &αlInctor vult probare quod non possunt esse plura infinitaeomparando ad intellectum, & voluntatem. Et sermatur se ratio. En infinitum est ob ebum intellectus, & voluntari .entis infinitii ergo non est nisi ou. Antequam procedamus.. - . . ponamus aliquas propositiones, de mente doctorii. ebis N I Prima. Eni infinitum est obiectum adaequatum intellectus. & voluntatis Dei. Lx quo sequitur corollarium quod obiectum adaequatum intellectus infiniti, & intellectus errati, quia obiectum adaequatum intellectus diuini, est ipse Deus. obiectum adaequatum intellectus errati est enslinitum limitatum, absolutum, vel respectivum, cuius ter minus . non est Deus. Dices, bene dieit,quod est obiectum
ipsus intellectus infiniti , sed non dicis quod si obiectum
Pro solutione istius ponit doctor talem pro post long. En infinitum est obiectum primum ipsius intellectus diuini tripliei primitate. scilicet, adaequationis, virtutis, di primitate
. E x o v v x T MAt Ra hoc TOR, quod obie- alicii tui potentiae , dicitur primum tripliciter, scilicet primitate adaequationis quod sie non excedit potentiam, necm potentia ex dit obiectum. & est quando potentia eo osciti illud, ': nihil potest cognoseere, nis virtute illius, vel nisi illius . in quo eontinetur. Dat exemplum decolore, qui est obiectum adaequatum visus , quia nihil potest videri 1 vi. su, nisi illud in quo includitur eolor, rapiendo eo lorem lampe . Est primum primitate virtuti t. Vnde illud est primum primitate virtutis , . quod habet coneurrere ad producti nem notitiarum aliorum obiectoriam. Tertio est primum primitare persectionis, quia est persectius inter omnia illiuae ab illa potentia percipiuntur: isto modo ens infinitum, icit ut primum obiectum illa triplici primitate respectu intellectui diuini , di voluntatis . patent ergo tres malo
res. Diem, ruod respectu intellectus diuini possunt esse plura infinita. Contra. respectu intellectus diuini, non posisunt esse plura obiecta ex aequo distincta, prima aliqua pri.
VNDR ns T r N TANnv M. quod illa diis euntur ex aequo distincta, quae realiter distinguuntur, te una
non est impellictius alio. sicut si essent duo infinita, essent duo distincta ex aequor quia num non esset persectius alio. sevi sunt duo indiuidua eiusdE speeiei. Minor,sei licet, quod infinitum, S e. Probat adhue quod infinitum sit obiectum respectu intellectus ins niti. ει hoe illa triplici primitate ι &prim 3 probat de primitate virtutis & persectionis. Et sorma. tur se rario. Illud est obiectum primum primitate virtutis, di peris innit. quod est ratio essendi omnium entium, sedent in sinitum est huiusmodi: ergo, ex quo inseri doctor, quM obiectum adaequatum intellectus diuini, non est aliquid e mmune per praedicationem, sicut est obiectum p tentiariam creatarum. Confirmatur ista ratio. si ipsius in tes lectiis diuini essent plura obiecta adaequata, illa essent in-s nita & Vltra, essent infinita: ergo intellectos diuiniit ponset habere plures actu et comprehensivos, quia respectu euiuia libet . posset habere unum actum compraehensuum. istud est salsissimum. Nam seut intellectus diuinus est tantum unus:
ita etiam habet tantum unum actum comprahensuum. per quem quietatur: ergo si haberet duos, sequeretur quod per alloitidouietaretur , quo remoto non minus quietaret. hoc
est salsissimum. igitur. s, δε - Restat hie declarare , quid sit potentiam ouietati in ν--γυ- obiecto . Diio demente doctoris, quAd est ipsam habere rara inisu. aliquem actum respectu obiecti , qui de lege communi. non
compatitur secum aliquam tristitiam , vel aliquod dis
I secunda ratio principalis, &e.lNune doctor noster vult probare unam proprietatem enti ins niti. puta quddsit eommunicabile. t formatur ser
rio. Omnis per io simpliciter . est communicabili, sedens infinitum est persectio simpliciter: et eo ens infinitum est eommunieabile Sed nulla proprietas in diuinis, est communicabilis: quia per proprietatem prisonalem res liabetege
ineommunἰeabile: ergo nulla talis est eo munieabdix rivltra nulla listis est comi annicabilis : ergo nulla pron et personalis est ens infinitum .
Nunc probat doctor unum : nuta quod peisdictio simpliei iter, est communicabilis. Et illud probat per distinitionem persectionis. simpliciteri quae si perius fuit declarata. Et Ceadhue formatur ratio. Persectio simpliciter , est quae se iis habet, quod in quolibet melius est ipsum quam non ipsum :sed non potest ei se melius in quolibet , nisi sit communico bilis iergo persectio simpliciter esse communicabilis.
s nitionem persectionis simpliciter. Et quia sne suit de . clarata et ideo te tratur ad alium locum ideo ponit doctor alias propositiones. Prima. Omne quod est Grin liter incommunicabile, est incompossibile cum quolibet alio , quod non est incommunicabile , per ipsum. Exemplum . paternitas in diuinis , est sermaliter incommuni
obilis; ergo est incompossibilis eum quolibet alio a patre. prcibat doctor: quia illud est incompossibile alteri. quod se se habet, quod si adueniat illi , destrinit illud.
ω se est de omni illo quod est sorinaliter incommunieabile. Exemplum. Si paternitas adveniret filio, destiueret stium . quia amplius non esset si tu . Similiter in no bi, i s disierentia individualis Sorti x adueniat Platoni, non erit amplius Plato. Tertio arguit doctor ex incompossibilitate &αὶ luctor vult nune probare, quod ens insultum sit in- .
mpossbile eum quo eunque alio. Et lat matur se ratio.
Omnis persectiosmpliciter, sese habet, quod identi Heae 'sbi omne illud eum quo est eompossibile: & non Glu iden- iiseat sbi illud sed de illo dicitur in abstracto, sed omne ensinfinitum, est persectio simpliciter et ergo eris infinitum . identi seat sibi omne illud. eum quo est compossibiliter. Lenon solum identificat sibi illud; sed in abstracto predicat ut de illo Pa os AT doctor noster inductiuε. &ratione. Indoctiuὰ se. Qgia omne illud quod est in diuini , uel est abs riniim,
uel sunt notionalia. de haec omnia sunt composibilia esse tit diuinae r emo essentia diuina identis eat sta omnia illa.& non silum ideatificat sbi, sed praedicatur de illis in ab
stracto. Ex T IRI NOTAN Duri ultra textum, quod est disi Dic misserentia inter proprietatem personalem, te notionale. Quia mi proprieta personalis . est per quam constituitur persona , ut mimi a paternitat, filiatio, spiratio passua: Sed notionale est.quod iam G --
non est commune tribu personis: siue per iosum constituatur persona , sue non . Nam spiratio activa est unum notionale; & tamen non est proprietas personalis : quia per ip
persectio simplieiter identiscat tibi omne illud quod est eo mimis bile sibi. patet: quia si non identis eat et sibi, se iteretur Perse quod ex ipso&illo quod non identiseat s bi , posset Eeri ali- sim citer quod componium, quia illa aliquo modo se haberent. Gut Factus de potentia : quia essent compost bilia adinvicem, tevnum non identiscaret sibi aliud: ergo ex illis aliquo modo posset seri unum totum: & s sat unum totum: illud totum erit persectius suis partibus.& pet consequens inlinito, quod
Secunda pars maioris, εἰ e. onsequenter doctor probat secundam partem maioriti puta in persectiosmplieiter. non Glum identi soccbi omne compossibile. sed etiam praedicatur de illo in abstracto. Et serniat ut seratio. Propositio assit mari uadicitur vera propter identitatem extremorum quia ubi servatur illa identitat. sem per illa propostio affirmat tua erit vera : sed qualitere unqtie capiatur infinitum. sue in concreto , sue in abstracto. per saluatur ratio infinitatis. Et ultra saluat ut ratio ius nititis; et eo identitati patet: quia infinitum subratione infinitati, identiscat sbi omne compost bile sibi.
Declarat doctor per unum exemplum. Ista ea vera in con- ρου nacterem, muscum est album, propter identitatem eum subiecto. --ει
Et ista est silia .a: do est musta quia non est identita praedi ima r ineati Om subiecto: quia albedo abstrabitura subiecto. Duinis.
in diuinis possunt imaginari tres praeditationes . quaedam sunt concreti,de coneretor sed non abstracti, de abstracto.Vt
ista est vera: pater est spirans, licet ista sit salsa paternitas est spiratio activa; quia tunc separatur ratio ideatitatis. Ald isutit
40쪽
sunt praedicatione in diuinis quae non sunt ueri nee in eoi clero nee hi abstracto ut pater, est filius: paternitas. est filia. tio. Aliae sunt uel e,& in concreto,& in abstracto. Exemptu . ut patet est sapiens,paternitas est sapientia. Ex isto infert doctor, uia omnia attributa in diuini , sunt ibi maliter infinita ut nitas, sapientia seientia, &c. Ideo identiscatur sibi omne etas compossibile. Ο - CONTRA O arat adhuc Scotus, unum puta, quare ista νὸν πι-- est ueta paternitas est spiratio diu a. Respondet doctoi quod sanctus Thomas, Bonauentura, Hetieus, & Gregoriusia dicunt qu6d lieo snt idem realiter,dii inguuntur tamen ratione. Et propter istam distinctionem rationis, non conce
CONTRA dicit Scotus, quὀd si hoc esset uerum, sequeretur, quod ista non concederetur: sapientia est bonitati quia extrema distinguuntur ratione.Respondet isti ad istam obieoionem, Se dicunt,quod uerum est, quod ista distinguuntur ratione, bonita ,& sapientia. Et ideo subteimini, subquib.
importaut distinctionem rationis, non praedicantur de leui uicem. emplum. ista non conceditur, ac tributum potentiae
est attributum sapientiatissxo hoc non uidetur probabile, eccil
nita ista arguit scorus una ratione. Et sermatur se ratio. Attributum, ei a terminus secundae intentionis:erso propter illos terminos secutulae intentionis, quando attribuuntur sapientiae,& bonitati, non debent ne ari ista, sinientia, ε. bonita . unde sicut ista est denominatiua: nomo est sh ies, ita ista, sapientia est attributum di sicut species est terminus secundae intentionis, ita attributum. Seu propter terminos me indae intentionis, non debet negari pra dicatio in terminis primae intentionis.
Probat doctor per unum exemplum. Termini secundi intentionis qui dicuntur de sorte,&de homine,non proica - . tur de istinuicem. Et tamen ista est uera ites est homo. antecedens probatur. Ista nunquam conceditur, ratio singularitatis est ratio uniuersalitatis. Tamen haec est uera, sortes est homo. sequitur ergo, quod si termini seeundae intentionis. bonitatisvsapientiae negantur de semulcem, quod propter hoe bonitat Sc sapientia negentur de se inuleem. Aliter dicit aliut. Scotus adducit finaliter unam opinione magistra sui Vationis, quae est rationabilior, quam uni aliae opinione . Dicit enim, m ista non conceditur: paternitas est spiratio actiu propter distinctionem ex natura rei inter illa,quae uocatur distinctio tarmalis. Ci Rc A tertium articulum. Doctor noster circa tertium
articulum uult probare, quod paternitas sit institia. Et tar- tuum matur sic ratio prima. Illud quod non est comprehensibile ni in Ai,si si ab intellecto infinito, est infinitum: Sed paternitas non est mira triba coprehensibilii uis actu insinitor ergo est infinita. Maiorem se. probat per multas auctoritates.Primo per illud Da. si Generationem eius quis enarrabit quasi dicat: quis est qui potest comprehendere generationem fis ij Ad primum. Respondet doctor ad istud argumentum.ponendo aliquas propositiones. Prima. Quandocunque alie tui intellectus est aliquid obiectivum primum, primitate uirtutissmilia quae intelliguntur ab illo intellectu intesti sunt uruli tute illius obiecti primi primitate uirtutis. Sed se est. Ῥintestinus diuini, est aliquea obiectivum primum primitate uirtutis puta essentia divina: ergo omnia quae intellectu, diuinus intelliget, hoe erit mediante essentia diu tua. Ex quo se luitur, quod impossibile est, quod intellectus diuinus ali- quid cognoscat, nisi primo cognoscat essentiam diuinam. sequitur ulterius Orollarium, quod immissibile est, s aliquis luatus cognoscat aliquid in uerbo, nili prius cognoscat
Alia propositio. Per illam notitiam per quam intellectus
diuinus cognoscit essentiam diuinam,cognoscit omnia r similiter dicendum est de beatis, v per illam notitiam P qua cognoscunt essentiam diuinam, cognoscunt omnia quae per tinent ad beatitudinem eorum. Existis sequitur eorollarium quod n ullum personale, nulla proprietas personalis, potest esse obiectil primum aliqua primitate, respectu intellinus diuini. sequitur ulterius, ut si aliqua proprietas personalis in diuinis cognoscatur: coguo scitur mediante essentia diuiua: quia
Mentia diuina est obiectum primum. sequitur ulterius, τ quantumcunque aliquis m. appropinquat ad essentiam diuinam,tanto immeritius cognose
m is tutellectu diuino. Ex quo sequitur, quod in ordo int
ret ista tria essentialia, notionalia, &ereatura . No est
etiam, qui defendi alia, immediatius conueniunt cum tiae diuinae. quam notionalia. Et notionalia magi ,ut o Teaturae: ergo immediatius ci noscitntur abiit:e ' doud uino.
Ad formam argumenti. auando tu argui .lliud quod nouε coprehensibile, nisi ab intellectu diuino,in ι nil um. Respondeo primo ad hoc,quod verum est, s illud sit i, in oc . prehensibile. sed notum est per dicta. q:iodpaternita on estptimo comprehensbilis r quia non cognoscitur ius median . te essentia diuina. Ex quo sequitii r. quod istud arx umentum
bene probat, quod illud per quod coi scitur paternitas, e
solum comprehensibile ab intellectu diuitio. Ideo eu bene ius tuin uiuia est ipsa essentia diuina. Vnde dico breuiter, Fillud eii comprehensibile tespectu alicuius intcllecitis, quod est tantae intelligibilitatis, luantae intellecti uitaras eii intes- lectus e noscens Exemplum . Intellectus diuiniti, en infinitae intellectivitatis: ergo oportet, quod illud quo comprehenditur ab ipso si infinitae intelligibilitatis, sed paternita, nisest infinitae intelligibilitatis: quia non est instilla : ergo non potest primo comprehendi ab intellectu diuino. Sequitur corollatium. Essentia diuina, uel ens in sinitum . non potest comprehendi niti ab tutellectu diuino. Et istud satis it declaratum. Sed est hic dubium: utrum paternitas in diuinis post resiprehendi ab intellectu ereato Re ondet doctor, poli ea rus tam a aliquas propositionet. Prima.Omne illud quod potest eom . hensiane tapreheudi ab intellectu creato. est finitum. patet . quia quili- iso Abet intellectu, ereatus,eu finitus, di finitae intellecti uitarii. intellia. ergos aliquid debeat comprehendi ab illo, onori et Uillud malo. st finitae intelligibilitati x. Ex quo sequitur, v K paronita esset comprehensibilis ab intellectu creato,iaet unita . quod non est concedendum.
Alia prorostio. vlud quod non est eomprehensibile ab intellectu creato non est finitum. sed se est, quod paternitatnon est Omprehensibilis ab intellectu creato tergo non elicii ita. Et si tu inseras: ergo non erit sinata, nec.infinita. Respondetur,quod uerum est, quod non est finita, nee insi- Paserino ita ut patebit in solutione principalis argumenti. Ex quo in dis nix sequitur,quod si paternitas in ratione paternitatis capiatur, non es sininon est primo comprehensibilis ab inrellectu creato, nee in
PRAE TtRKA seeundo arguitur. Omnis actio adaequata principio infinito, de termino infinito, est infinita: sed paternitas est actio, quia est generatio activa, de principium eius ei sinitum: puta memoria,& terminui eius est inlinitus: puta essentia diuina:ergo paternitas est infinita. luit scotus ponendo unam distinctionem de adaequatione. Nam adaquatio duplieiter aecipitur. Primo proprie, ut est inter aliqua duo quae sunt aequalis quantitatis, siue ui tutis. ne di eo P talis non est adam uatio inter paternitate, te essentiam diuinam: quia essentia diuina est formaliter infi cui M. nita, Se paternitas non est insnita. Alio modo capitur adae
uatio secundum proportione ce uidelicet, quod illud a aequatur alicui secundum proportionem, quod se se habet
ad illud, quod maius non potest habere, nec Deundum intensionem, nee secundum exterisonem. Dat exemplum de illa minatione respectu solis. Si sol produceret illuminationem totius mundi illa esset ad nata soli, adaequatione proportionis,quia non posse teste maior. Ad propositu paternitas est adae suata suo principis,non prima adaequatione .sed eunda,& adhuc secundum intentionem. luira ostenditur sic,
quia paternitas se est ad rquata suo principio, i no a potest esse alia ab illo principio Lmemoria. Praeterea tertio: ratio subsistendi ree. Jriobat doctor consequenter, i, paternitat sit insinita. Et
formatur sic argumentum. Paternitas est ratio su stendi in diuinis: ergo paternitas est insinua. Respondeo, F argumentum seit iam solutum in Quaest. praece. ubi dicta est diueretia
interesse per se,& subsistere. Finaliter arguitur se. Intellectus diuinus est Grinaliter
insinitus. igitur & paternitas. probatur consequemia, quia intellectus est infinitus, quia est idem cum euentia diuina. Sepaternitas no e minus idem cum e sentia diuina: ergo est -- maliter infinita.
I Ad ultimum concedo, &αὶ Doctor pro solutione argumenti ponit aliquas promta s. - ntiones . Prima propositio. Intellectus diuinus est tot mali tim. s. t ei infinitus. Dices, est infinitus per identitate quia est idie egentia diuina quae est infinita, propter argumentura .