장음표시 사용
61쪽
inpenita & est eommunit tribui personis diuinis, scilicet patri, filio, di spiritui sancto: di haec notitia est quoddam essentiale.Et per illam notitiam ingenitam, pater in illo priora si-nno ori, nisin quo praeeedit filium, cognoscit omnes tres. Ita π non eis imaginandum; stetit Henricux imaginabatur, Psolum pater cognosci uer filium, Nu)iit solum sapiens,perstrum. Sed si per impos ubile filius non esset in diuinis sed sola persona quet est pateresset, nou minus illa persona es et seiῆs,ti sapiens quia omnem perfectionem quam liabet pater, hambet a se licet etiam cognostat per filium, di spiritum sanctu: eo modo quo alias dictum elLAlia notitia est genita, di producta,&per se existens in na tura diuina.& ista notitia per se existens producta, est secun da persona in diuinis:& est unum notio uale. Eodem modo dieendum est de amore.Quod scilicet duplex est amor in diui- ἀ- nix. Quidam est a moram producti siti ille est communistri -em LM bus personis. ciuo patet, τ pater in ilio priora signo Orig nis. nix in quo praecedit spiritum sanctium, est amor: & etiam sistius est amor. Et se patet v, talis amor: scilicet improductus, est unum essetitiale in diuinis. Aliui est amor producitas a patre di filior & ille amor est per i. exissense de iste amor est tertia persona indiuiuis: puta persona spiritus sancti: ta est unum notionale in diuinis. Con .rmiter ad icta, nota in nobis duplicem esse notitiam,
γ ha L h- xu-lsu stilicet, Mactualem.Notitia habitualis. est inim ' . . lectus cum spetie intelligibili: posito quod actualiter non cont sideret illud euius est speetes. Exemplum, ego habeo speciem
intelligibilem patris mei in intellectu meo,& non conlidero actualiter de patre meo tunc di eo ux intellectus meus cum tali specie patris mei, dicitur notitia habitualis. Et ista notitia N. . d. h. ν dicitur in nobis memoria foecunda: quia potest suis cienter producere notitiam actualem patris mei. Hopte. Δια-- est actus priuius intellectus: ius ratio est quia est eausa actus secundi qui est notitia actuali Notitia actualis est intellectio actualis: si ut quando actualiter considero patrem meum. Dico ui talis considera tio est actualis notitia patris mei.
Nota ulterius pro Ltera docio in q, in divinis proprie I
quendo non est notitia habitu sis,cum omnia actu intelligat: quaecunque intei lactus diuinus intelligit. Tamen dicit 'dic tus,quod notitia essentialis in patre, si nomia quali habitualisNotitia uero quae est in uetis,est notitia actualis .intuli ctus enim diuinus,eum essentia diuina sibi praesente, uocatur memoria tacunda. Ee ut intellectus habet notitiam infinitamdectentia, uocatur notitia actualis.&mediante ista notitia actuali producit Deus quicquid producit ad extra. Noratamen ν intellectus diuinus, siue Deus, ante determinationem diuinae uoluntati;,cognoisit omnia incomplexa; ta comple-. xa neces Iaraachategorica: licet non omnia complexa hyp thetica : non tamen intelligit omnia determinate, dedisti cte,notitia ad has ua,sive iudicativa, nisi post det ei minati
nem uoliintatis. . Secundo arsuitur.&formatur sic argumentum. Deus non
g noducit iactibilia ad extra, nisi mediana illo quo cognoscit
illa iactibilia: sed non cognoscit tactibilia saltem ese iacienda, nisi mediante uerbo:igitur non producit iactibilia, nisi mediante umbo. Maior uidetur esse nota.de minor probatur multis modis. Quia Deus non producit iactibilia; niti mediante illo quo cognoscit illa fictibilia: sed non eognoscit nisi in uer. , tanquam in quodam dispostiuo illorum causabilium: igitur non producit illa. nisi mediante verbo. Item per notitiam ingenitam, pater non cognoscit iactibilia, nisi speculat tuti de solum cognoscit practice per uerbum , puta qualiter debent fieri:ergo non priaucit nisi media ille, uerbo antecedens probatur per exemplum de artifice . Nam artis ex per notitiam uniuet Ialen .solum cognoscit iactibilia: ideo illa est speculativa.sed per notitiam particularem,co noscit qualiter aliquid secrendum est, ideo uocatur prataeasimiliter est de uel uidelicet a pater non cognoscat practice, ins mediante uerbo. Pro solutione istius a re uni emi ponuntur aliquae propositiones. Prima, ista est si si istima, Videlicet, quod notitia inge nita in patre, se habeat ut speculativa, de notitia Levita in G, .sei indi bo se habeat ut practi ea.
Met. Vnde ponitur una regula. Quandocunque habitus est prat a. sticus, notitia habitualis ab illo haia tu , etiam est practi ea. Ret. Etiam quando aliqua notitia est practica, ubicunque sierit, notitia illa est practica. -υ-ἔ Vlterius est notandum quod omnis ars est practi ea Vnder Aua. duplex est ars, scilicet in uniuersali, ec in particulati. At siti
uniuersali est quae habetur de propositione uniuersali.sed in
partieblati, est quae habetur de propositione singulari. -- plum: ut ars seu notitia iudicatiua quae habetur de ista, Omnis domus est se iacienda, uocatur ars in uniuersali Sia notitia quam habeo de ista, ista domus est se facienda, est ars in particulari. de quaelibet est notitia practio. patet per diuisi ne Aristotelis. 6. et hic Vbi dicitur,quod ars est recta ratiore . rum a nobis iactibilium .ec ibi pectactibile intelligenda est notitia iudicatiua; ostendens nobis qualiter aliquod artificialefieri debet .Lt applicat ut sic quod uolebat dicere, quod notitia ingenita seliabebat, scutari tu uniuersali. Ideo se habeae speculatiue :& notitia in uerbo, se habeat, sicut ars partices o,ideo se habeat practice adeo solum mediante illa,prori
Vnde pro declaratione maioris, notat liber noster, quod taars uniuersalis, quam particularis, sunt practi cs. eo ultra, quod si unquam inueniatur, quod ars uniuersalis si speculatiua, Dicit quod non debet intelligi non .lsit speculatio: sed P non est ita practio, sicut ars partacularis. Ideo ponit talem pulchram regulam, Quandocunque alia quod medium magis recedit ab aliquo extremo: magri uide v - δε-
ret ut capere denominationem sterius extremia Mota extrema in notitiis, sunt notitia practa ca, bc notitia speculativa. hesisiam
Ideo quando a liquid niuis tecedit a notitia practica: tunc vi
detur capere denominationem scientiae spe latiuae. Sed ars uniuetialis,magis recedit aratione scientiae practicae , quamari particulara adeo uidet capere denominatione scieti ae speculat tuae. M tamen salsum est: quia ipsa est simplicitet notitia praci a.
It dico ulterius, et ara practica immediat ὀ inclinat ad proatam, deo multum tendit ad practicam.Sed ars uniuersalis. λlum mediate uidetur resulare praxim, ideo uideliar recederea ratione scienti practicet ideo uocatur speculatiua propteria uiusmodi rationes tantum: licet si ii misi citer practica. Et dicit docior, τ notitia praetica, est notitia iudicat tua, per qua iudicatur aliquid esse laetendum, uel per quam iudicat ut aliquid se esse iaciendum Sed scientia speculativa est notitia iadicativa, per quam iudicatur sic elle uel cio a vile.
Quod additur Eccili ocior declarat unum quod dicebat Henr in argumento. Puta ae notitia perquam Pater Producit creaturas, inuernitur in uerbo tanquam in quodam dispoiit tuo. Dicit docior Tria --ἀs istud est falsissimum.quod probat per unum limite Nam in v m arrarii sciatibus tria inueniuntur. Priino: notitia de artificibus, tisicialiam quae iudicat qualitet artificialia seri debeant. Postea sequitur volatio, pet quam uolutas illa iacere uult.Tertia sequitur Nnitio qua cognosco me sic uelle.
unc arguitur ile. Per notitiam dispositivam uel tu intelligis notitiam praecedentem uoluntatem; uel uomiam sequentem uolutatem perquam uoluntas indicat ec hoc sacere vult, Sed nullum istorum est dicendum patet equia qualibet illatu notitiarum euin tribus personis, nec per se inuenit ut in verbo, patet,qiua notitia pet quam cognoscit iactibili est in tribus aliter diceretur, F non quaelibet persona in diuinis cognoscit iactibilia:nec qualiter sunt iacienda, quod es falsismum: te absurdum. Secundo notitia perquam indicatur dosactibilibus, puta qualiter debeat fieri. Etiam est in tribus personinde nulla alia potest esse mediante qua producantur creaturae ergo illa erit communis tribus personis: nec ualet dicere, dico tibi, T uoluntas secundum quod est in alia, de alia persona, secundum hoc etiam habet aliam de aliam rationem producendi creaturas:istud est falsum: quia in divinis est tacitum una uoluntas increata, respectu unius obiectarde respectu unius, de eiusdem actu quare resinquitur,m secuit dum * est in alia, de alia persona, non habet aliam Ee dam rationemrergo male dicitur,s secundum quod est in stio, habet aliam rationem, qui in secundum i est in patre. T v x τ i o ostenditur. Doctor noster adducit tertium a
gumentum Herici, adprobandum quod in filio fit aliqua propria ratio producendi creaturas. Et ibrinatur sic arg. Mima naturalis in creaturis, non est principium formale productionis secundum quod est perfectio illius in quo est, sed secun dum st respicit ellectum: eigo sequitur quod notitia ingentiata, non erit principium creandi eleaturas secundum quod
est perfectio in patre, sed secundum quod respicit ereaturas: sed non respieit creaturas niti ut eli in filio sequitur emo quod in filio solum erit ratio propria creandi. Solvit do. Aor illud argum. ponendo egregia in philosophia. primo ponit talem Propolitioneau a termiui principi. . crotentia
62쪽
lans ter inl eonnotatiui, habent duplex signiscatum. Mi-Sduitur a gniscat si tarmale,&signatu materialerusfiat si materia triensis priri. aliquod absolutum,quod ex natura sua est potens aliquid pror. Dia .ris ducere: sed de ii is cato ioin ali important testinum aditum uid quod producitur, uel potest producere. ideo si quis qu atquid intciligis per principium causandi creaturasi ues tu in .ielligis respectum producentis ad creaturam,uel intellisis iravita quod potest producere. notum est, quod intelligimus illud quod potest producite ereaturas: ita illud quod potest produeere creatulas,est absolutumaereo dic mihi, quomodo debeo Moscere prinopi μ ra ibi male prodiremidi s res,ondet doct. in isto textis: ge ponit illam propositionem, quod illud Eprincipium ibi male prudoemiis, in quo produeem, te produci si,
conuenium exemplum igni producit caliditatem. productu est caliditas, producem est iratis .videamus in quo illa duo coueniunt. tum est,' coiiueniunt inealore.etrio calor est principium formale producendi .Hoc:quandoagnis producit calorem . notum est,quod ipsius ignis, est respectus producen
eis ad troductum adeo quia o quaerimus quid est principium
formale producendi calorem, nunquam quati nus de respectu; sed quatinius de aliquo absoluto, quod ex natura ha ti 'Distutem producendi 'Illud declarat doctor , primo ex parteciae meeundo ex parte principii obiectitii. notandum ε, quod iste tetminus obiectum, est ter.eonnot. habet signatum 'materiale,& signatum formale: signatum materiale obiecti.
est illud quod potest causare partialiter aliquid in potentia: signatum lorinale, est quidam respectus illius quod potest si e causare, ad illud quod se causaturiunde quando quaeritur,qdcbim F ouectum euiui potentiae: non quaerit ut de istotes civ de aliquo absoluto, quod partialiter potest mouere potetiam.probat quas inductive ut si quaeratur quid est obiectum
potentiae uis et notum es, quod non quaeratur de respectu rquia tune iaciliter esset rei pondere de obiecto euiuscunque potentia: quia obiectum potenti et uisive est visibile, auditi ut, audibile. Corollarium: si uolumus respondere de obiectis potentia-riuri respondendum est per aliquod absolutona, quod partialiter potest in uete potentiam, & non per umim re e tuum. ideo respondebat Arist. cum quaerebatur, qui lecto lectu ui suure ondebat color, non uiti bile, auditu 1, ibi urire non audibile: ieeundo ostendit i lud in principio activo: ut cu quaerimus de principio actiuo alicuius, non 'inerinius detes pueritio producetitis ad productum: immo quaerimus de absoluto, quod poten producere aliquid. Exemplum.quando qui imus quid ei principium producendi ereaturas in diuini no quae vinxiis de ali uo respectu ad ereaturas. Si qua rimila δε aliquo . absoluto in uiuinis, quod Labet uirtut E p ocedi et ea tutas. . . Corollarium egregium. ubi soluitur argumentum pri ne pium producendi creaturax postquam est aliquid absolutum, est in tribus personis, in diuinis. Sequitur aliud corollarium, quod i ustio non est propria ratio producendi creaturas, aut propatum principium ior male produeendi creaturas:quia illud in aliquid adsolutum, quod est in tribus personis. Sequi tur ergo sessitas illorum qui dicebant, si ratio producidi creaturas, erat filiatio in filio falsissimum est:quia oportet et se absolutum, ut patet per propositiones dictas. Quario idem probat doctor noster, dc R, at ut scargumε - I tum Patet non habet omnem rationem producendi oeatu I. - ' iis ei quaerenda iniustio, uel spiritu sancto. Non in spiritusa retro in filio. maior patet: quia si pater haberet tota
rationem creandi creaturas, possiet creare creaturas sue filio.
sed Loeest salsum: via opera trinitatu ad extra sunt indiuic. - .l f secundo:quiano potest esse productio ad extra quin prius, Et Meesimo sit productio ad intra. i.pater non potest producere ereaturas miti prius pro dueat filium: & eum filio produeat spiritumsanctum ex quo sequitur,ux in patre, non eii tota ratio producendi creaturas: quia tune posset ploducere sine fili quod est falsum. Ad quartam probationem, maioris respondet doctor noster, primo producendo talem propositionem in philosophia. si Quando est aliquod producent quod potest aliqua duo producere, unum necessario, de aliud contingenter: non potest producere c5tingenter, nisi prius producat necessario: sed se
est quM patet in diuinis potest duo produeete.c situ, te creaturas:filium necetario creaturas contingenter ergo sequitur
quod non potest producere creaturam quae eontingenter pro tacitur, niti primo produeat filium, qui necessario produci - . . Dirital ex isto non sequitur, quod in filio si aliqua propria .va:. ratio produce ita rura sed aeuenim est, Epuer non
potest producite, nisi primo producat filium, qui necessario
Aliatatio. Dat doctor noster aliam pulchram rationem p modum solutionis, deest talis: Quando aliquod producent duo producit: ta primo producto communicatur principium producendi secundum, non poteli primum producens prodiseere secundum,sine illo secundo, cui communicatum e praneipium producendi. Ex isto inserebat D. Augustinus duas prioritates, quas habet filius in diuinis adereatura :quia filius potest essentie et eatura, de non econtra. Secundo insert aliam prioritatem:quia per ipsum facta sunt omnia . ergo praecidit illa, quae per ipsum iam sunt. sicut creaturae. Sed ex omnibus ,
istis non pyssumus inserte, quod in filio se aliqua propria ra- -
tio creandi ereaturas.Nee propter inas a prioritat ne-
que propter duas prim s regulas quia non sequitur, producent non potest priaucere seeundum nisi primum producta, primo producatur:ergo in primo producto, est ratio speetali, produeendi secundum. Ideo si petatur,quare patet no potest producere creaturam nisi mediante filio Respondetur,quod
propter duo. Primo quia paternecessario producit filium, de contingeriter ereaturam . Secundo, quia producendo filium necessario communicat mi rationem pro cedi creaturam.
Arquitur sie. Ista conceditur ab Augustino, creatura prae- Txigit illium, & non nisi quia in filio est aliqua propria ratio p ucendi,uel causandi erraturam. ergo ego habeo proposi- . tum, quod in filio erit tropria ratio eausandi ereaturam. Respondet doctor ad illud pulchrum argumentum, Tereaturam praeexigere filium, potes intelligi dupliciterivno modo quod praeexigat, idest quod necessario requirat filium, adesse
eius tanquam illud,in quo perficitur ratio creandi ereaturam uel tanquam illud in quo est ratio specialis et eandi erratu- .ram: de se salsum est,ia haereti eum. Alio modo, quod ereatura praeexigat filium,tanqua illud eui necessario est eo mi ininata ratio creandi ereaturam &se concedo,&se debet intelligi. Dat aliam solutionem doctor noster, ponendo talem pro
hostionem per modum distinctionis, ereaturam pri exigere filium, o ten intelligi dii plicitet.Vno modo quod eum prin- exigat sic, quod in patre non se tota ratio producendi creaturam:& se in haereticum t quia in parte est tota ratio, de totuprincipium producendi creaturam. Alio modo quod prae exi- Dἰθί- sat filium. LV dependet a filio, uo adesse eius: de sic conce ii, jore se itutis si perimpossibile non ellet silius, & spiritus sanctu , eis . . . ,
adhuc tota ratio producendi creaturam maneret in patrer hoc est quod uult dicere doctor noster, in isto primo artiees . Da leesdo atti lo principali.Nunc doctor nosteran isto t. an erim Deundo articulo principali, uult et dere, ii 3 o Ddo causan D. μα, distin patre, te lilio, di spiritu sancto res Quereaturae. ut puta, utrum iste tres personae simul eausentereaturam, vel uitum eodemmodo lausent creaturam. Responde: d a po no tui cnendo egregias trofositiones. Prima pater, liltias, te spiritu sanctus, eausantereaturas. Missa suit osseata in primo articulo.
Secunda propositio. Impois bile est quAd pater eauset creaturam quin si ius, ta spiritus sauciuis causet creaturam , haec etiam ostensa fuit in primo articulo. Et hoc est quod comma opera trinini ter dicitur, videlicet,quod opita trinitatis ad extra ut in- Muia, ad oe
diuisa. quod debet se intellisi. Imressibile est , quod pater ινιμαιλ- eauset aliquid .quin fili Sipiritus sanctu , causent illud. His a. expoTertia propositio licet pater, te filius, de spiritalanctus
Oeen t creaturam, non tamen eodem modo. quod probatur
fiat quia pater,ereat a se, filius, a patre, hoe est dicere, patera se habet principium causandi: de filius habet prineipium causandi, ues creandi a patre. Et ita suppone aest proposito catholica:quod quicquid si ius habet, habet a patre.paret: quia habet esse a patre: habet ergo praticipium creandia patre. Lidico ultra, quod principium immediatum creandi creatura, ea uoluntas Dei, quae est una, de eadem in patre, e filio,& spiti usancto.
Alia propositio. Quicquid ereat pater,ereat filius: sed Tres ρενί
non eodemmodo. patet se: quia filius diei tui creare subau- nata. --ctoritative. .auctoritate Dei patris: pater autem non subau- aiu fian ctoritatiue: sed au ritate propria: Zchoe uidetur dicere D. eodem masAug. in multis pasibus.. dices, quid est filium ereare tem subauctoritatiuὀ Respon. secundu mentem do τ silium eram subauctoritatium nihil aliud est,st capere auctoritate seu principium et eandi a st drnr patre. Ex quo inferi doc una eorollaria.* Slius in au ri- - μὴ inter pectu spui sancti. patet uia si s sanctus a patre, te filio Diari M.' het auctoritate eteadi: quia humi accipit esse esto ab illia het auctor
63쪽
et pium errandi pura uoluntatem Corollarium, est ordo originis inter personas respectu erea tura emi Mirae quia pater priu's origine producit creaturam , quam fi---- lius:&filius prius,quam spiritus sanctus ergo est aliquis ordo in trinitate respectu producendi creaturas. sed contra istud aisuit doctor & formatur se argumentia. si pater prius origine produceret creaturam, quam illius,sequeretur U creatura uas crearetur. patet : quia prius creatur
patre, di postea creatur a filio:ergo bis crearetur. mo a patie, di postea a filio. Item pater producit a se: filius a patre:er go videtur P pater prius producat,quam filius. Et lic creatura habebit bis esse, quod est salsissimum : pura st ali tu id ha - --- esse. Ad ista argumenta respondet doctor, simul negavi QS do consequentiam in ambobus, Dicens , illud prouenit ex mala imaginatione, puta prioritas originis, sit prioritas temporis,quod salsum est: quia patrem prouucere prius origine, non est lin aliquo inflanta temporis, prius procurat paterr ereaturam, quam filius: sed est patrem, & filium M se havere, et quod simul producunt: sed patet producit, a se, de filius a patre, ad sensum prius declaratum. - . . Corollarium, qua do dicimus patrem producere prius ori. is ' creaturam quam situs, ly prius, non dicit aliquam pri
rata tem temporis: sed est unum ι nothegorema, denotans Fpater producit a se, de filius a patre. Ideo ex istis sequit aliud corollarium t Propter istam pracilitatem originis, non est imaginandum, T creatura prius habeat esse a patre, quam a
filio, uel spiritu sancto sed timui. Ex quo inscrt do taliud corollarium: ut eum isto ordine
originis puta cum prioritate originis, de posterioritate originis,stat simultas naturae , simultas temporis, de simultas instantanea.
tollatium,ex isto ordine originis , nunquam possumusinistre prioritatem abs.lute, uel posterioritatem. ut non se-ἔuitur, pater prius origine causat quam filius: ergo prius cau- atmon ualet consequentia. unde est ibi notandum, T quando lyprius,uel posterius, absolute ponuntur, semper dicunt
prioritatem temporis, uel instantis.
Ex istis ergo uerbis, concludit doctor noster pro isto secundo articulo, quod est ordo causandi creaturam in hiis tribus personis: iste ordo, non potest inferre, T creatura prius creetur ab una persona,quam ab alia per tia. τι, ἐπικν- DR tertio articulo. Nune doctor noster uult responderetis. rum' ad tertium articulum. sui tertius articulus quaerit ut tum ip
sui filii ad creaturam,st aliquis respectus qui per se includ tur in proprietate filii, seu uerbi .supponamus hic viplius Glii ad patrem, est resplatus, puta sitatio: de talis est respecti
reali qui necestario est. Tunc suit dissicultas, utriam ipsi ii, uerbi ad ereaturam , sit aliquis alius respectus, adhue est ibi potandum, tuta filiatio in diuinis, uocatur productio passi- cuia Δ- uax terna 3 vocatur expressio aeter a. Vnde tam philosophi, tituae ex V quim theologi conueniunt in hoc, quod uocauerunt notitiarii ex- alleuius, pressionem, seu expressum : quia per ipsam exprimi tui: c quia uel bum uocatur, uel notitia, ideo uerbum, uocatur expressio. Tunc respondetur ad articulum per aliquas propositiones .l ima. Nullus est respectus realis filii, seu uer. D tmnio bi,ad oeituram.probat doctor istam conclusionem omne il-- ινυμε lud quod est realite seu reale in filio, est ab aeterno, de idem, artis. cum filio:sed millus respectus filii, se uerbi ad creaturas, est ab aeterno:quia nulla creatura ruit ab aeterno:erro sequiturco uso est ueta.
tollarium:* nullus est respectus filii ad creaturam proprius ipsi stio, puta qui solum conueniat filio. Ex quo iniere
doctor, i d omnis respectus ipsus Dei ad creaturam, in eo. munis tribus personis. Ex quo ponit aliam coclusionem. Nullus eli respectus realis ipsius Dei ad creaturam: sequitur ergo,
ν π ς quod s sit aliqui, res iis Dei ad ad creaturam, quod talis
est respectui rationis, de communis tribus personis. ouod probat dotarmina respe s Dei ad creaturam, pro iuncamento proximo, habet intellectum, uel uoluntatem: sed se est et tam intellectus, quam voluntas, est communi tribus personis: emo omnis respectus qui immediate sundatur in illo, erit communis tribus personis Ex quo sequitur, Wipsius Dei tanquam sundamenti proximi, nullus est respeias ad creaturam ait ideo non est intellig&iam,v uoluntas, de intellectus, sunt iandamentum proximum,exeo v talis, respeeuix ex natura rei sit ibi quia talis respeias est me ei se rationis. si aliquis si talis. Et potess adhuc sie probari. Si esset aliquis respe- ureatis Dei vi creatura, oporteretereaturam ab aeterno, de non necesseella; sed hoc est falsim: quod probo. quia quando aliquis respectus V ab aetemo . oportet te ins enabaeterno sed si in Deo esset aliquis respecius realis ad creaturam, ille esset ab aeterno. quod probo: quia si talit non esset ab aeterno, Deus illum reciperet e tempore Iad quod sequitur.
T uera mutatio esset in Deo.quod est haereticum. Dices extra textum.Si allud argumentum ualeret. sequeretur quod Deus non diceretur dominus, nec creator, que coseruator,quod ostendo,arguendo sicut tu arguis uiuia iam dioeretur domnus ab aeterno, uel ex tempore: si ab aeterno et ergo creatura luit ab aetern quia non potest esse dominus, nis respectu creatur Magitur. Dices quod fuit dominus ex tempore, puta quando creauit creaturam.Tunc arguo sic: ergo recepit unum respe-cium,puta dominationem, quam prius non habebat: ergo i est mutatio in eo.Similiter diceretur de ly creator. ec conseruator Ece.
Irio ibi utione istius, de omnium istorum de mente do - ris possumus daret duas pulchras solutiones. Prima est, et omi
riis denominatio Dei respectu creaturae, est denominatio ab extrinseco, nihil dicens in Deo, neque respectiunt ealem , ne. xl noque respectum rationis, sed dicens praeciae ipsam deitatem, de crminare absolute aliquam dependentiam et eaturae Decti ro adhue aliter, ubi dei erunt multa Seotista . uerbum diuisenum sustentat naturam humanam se, quod natura humana V - est unita uerbo diuino idea filio Dei. utrum in filio Dei sit aliquid, luod prius rion erat s certe non solum terminat unione naturae humanae ad uerbum.hoc est, quando dicitur uerbum incarnari: Loc uerbum,idest filios De terminataliam benedicta unione naturae humanet ad ipsum: non fide nouo aliquid recipiat:sed solum terminat illam iredactam unionem. Lx quo apparet haeresis aliquorum, qua uoluerunt dicere, quod unio ad naturam humanam, erat unio scut naturae humanae ad ipsum uerbum istud cli haereticu est enim ibi tantum una unio, quaeliindatur in natura humaua, di termina
tur ad ipsum uerbum. Corollarium: sequitur, P naturae humanae ad uerbum, est
unus tes pectus extrinsecus,puta unio.
Aliud corollari. sequitur,l creaturae ad Desi est respectus
realis,sed non est mutuus: quia ipsius Dei ad creaturam, inquam est imaginaudus respectus realis: de ista uidentur vile maxime de mente docioris, ta tralii ab illo textuubi ea alius modus doctori quem aperit, de non tantum approbat, videlicet quod omnes litie denominationes Dei ad creaturam. α cunt quosdam respectu, rationis: de nihil reale in Deo. Tulicdi ,quod nou eu incociueniens istas denominationes eue in Deo ex tempore, quae importent respectum rationis. Cuius ratio ei quia iste reipccius rationis; non ut haeret alicui. rinis Item tales respectus rationis, non dicunt aliquam pellacii .diri de De ne Est tamen subtiliter advertendum, uponendo istos re- - umspectus rationum Dei ad creaturam . isti tu ut ab aeterno suo sed tam o,scut possunt este, quod declaro, quia omnis teipectus rationis fit,per actus intesimus, de uoluntatis: sed nullus est actus intellectus, de uolutatis de nouo in Deor nullus erit respectu statio de nouo in Deo. Et si dicas. eigo Deus ab ceterno dicebatur dominus:nego. O .quia ab Aterno ha bat denominationem,quae est unus respectui rationis. Respcidct doctor ad hoc, quod licet tales respectus rationis sint ab aeterno: tamen pro aeterno non faciunt denominationes in
Deo: quia tales respectus licet sm ab aeterno, non tamen pro aeterito.ut si rex dicat, quod moneta ualeat tantum post de annos. uel uolo,quod illius qui nascetur a tali muliere post uiginti annos, suspendatur , ista obligatio est respectus eausatiua uoluntate.
Doctor incit argumentum, quod uerbum importet respectum per se ad creaturam. Et formatur sic argument uni ieie Aug. quod logos in graeco est idem quod uel bu,in latino.sed 'trios idest sermo, importat respectum ad rem signiticata
ergo etiam logos importabit respectum ad rem creatam: de ratio est,quia res creata,est quae repta sentatur per ipsum. Respondetur ad istud argumentum per aliquas propositi
cilina, uerum est,quod uerbum, ideas lius Dei, persei portat respectum ad ipsum patiem, sed res pinus, qui est i ad patrem, est respect is realis. Secunda pro ii verbum. importat respectum ad ere tutam; sed talis tes pectus non est realis,sed rationis: uti heri uisum es.
Ex illo sequitur, quod doctor noster, solum pro isto argumento, uult declarate significationem istius termini, uerbis. y οὀkm dat unde iste terminus uest .esit Mimnua connotativus, b H at,m
64쪽
duo lanlecit sei licet materiale,& serninter de mater Iali, in
Portat iuppositu in diuinis.puta filium: se ibi mi, babet duo tignificata, primo significat te spectum filii ad patre,& est rei pertas realis; secudo importat respectum ad creatur . Cuius ratio est: quia uerbum de ligni licato iocinali , importat notitiam: sed notitita babet respectum ad creatur arergo uerbuit habe: tes pectum ad cre Muram. quo tequitur , Puerbum designiscato sol mali, seu de conuolato, importat duos respectu .vid licet unum tale: ectinum rationis:tealerii filii ad patre: ationis filii ad creatura. Ex quo sequitur, Ῥ iste terminus, uerbu,est terminuν Hui-rocus quia significat iupectum rationis, &rcspectum realem,quae non possunt significari per eundem conceptum: γαο uoce significat. Ex quo sequitur corollarium . u, si isse terminus, uerbum, capiatur secundum Uxis totam nificationem,non significat aliquid per se unum. patet : quia tignificat res um resem,ti respectum rat onis: ex quibu1 non potest fieri aliquid perie unum . ergo uerbum secundum totam eius significationK n signiurat aliquid per se unum: sed existis non sequitur, v v bum impoli t asiquem tes pectum propitum, ad creatus uni conuolat tilio. it consequEier doctor noster uult probare uno argumcto, T aliqm creatur borat esse a se ario. Et formatur se argumetu. Deus Decesiuio cognoscit aliqua creatura ergo illa creatura habebit eue asse necessatio. patet cosequetia quia post qui uecta rio cognoscitur a Deo illa cieatura, necessa rio habe it esses nita a Deo:erso in aliquo esse, creatura neces rio habebit que a se. Respondex Doctor ad illud argumetum, decia and sdis tu missa iis termini,necessarium. Et
primo ponitur talis propositio.Nou est de ratione necessarii, e babeat esse reale..patet sciuuia exeatura aliquodesse habet necessimum: de amen non ha et esse reale. Patet de creatur inesse cognito.vnde creatura, ne i io habet este cognitu, ec aeterno.patet: quia Devi necessatio cognoscit quamlibet creaturam mundi:& per cognitionem necessitiam: ergo cognitum habebit tale ede, puta cnnitum necetiario, de tamen non siet itur,ae haberet esse leale. Ex isto dicit doctor, uia iquid dicitur ne i satium multis modis. Primo. illud ianon poteti non essea e sic tris personae in diuini dicuntur ea ita ne ama, quia impossibile est patrem non eue. & ite proprie capitur ne is rium pro illo quod non potest non esse. Sacundo modo necessarium capitur uel dicitur illud, quod non habet esse suum ab alio tanquam ab aliqua causa: de se filius licitur esse a se, tanquam nec Mium ut ly tanquam excludit l, bere esse ab a quo, tanquam ab aliqua caui unde beet filiari habeat esse a patre: non tamen tanquam ab aliqua cau-ι iura non est esse spatrit. Alio modo aliquid dicitur ne uarium: quod necessarioseq iritur adesse alterius: di sic dici uus, ut tuo ribui sunt necessariae M necessario requitatur ad esse creaturae: cu impossibile sit creaturi elle, siue trinitate personarii Meudo illud uocatur necessariu, quod uocatur necessitium ex suppost one. Et sic sundamentum respectu relationis , dicatur esse necessarium e quia necessatio requiritur Mese resaraonit. Alio modo dicitur aliquid esse necessaria, uod ne i 3 requitur adesse alicuiu, oecessarii. Et se ese enim tum,dicitur esse necessarium quia necessario sequitur a cogni ionem Dei,quae est neces artalatet: quia Deus per illam coguitionem,quae est necessaria, infinita, omnia necessario producu: ergo omnia habent esie cognitum ab aliquo. quod ea nec rarium puta a cognitione Dei. Ex oans us i is sequitur, T in filio Dei, non inuenitur alinua propria ratio causalitatis, respectu creaturae :ω omnis ratio causalitati filii te eiu creaturae, est communis tribus Wisoni , pura patri, dc filio, dc spiritui san quae omnia sue
Declarat adhue hoe, doctor noster inductiuὸ, de tribus ea ucs puta de causa eiiectiva exemplari, de finali, de causa esi Gu declaratiun est de causi exemplari declaro sic. Le nota hie, causa exemplatis, est quae producit ver intellectum, deuoluntate; seu quae producit mediate intestino, siue notitia. sed in filio non est aliqua talis propria causalitas. patet quia causa exemplaris est producere mediante notitia:ud non est aliqua notitia propria in stio: quia non est nisi una notitia in. causata, infinita,communis parti, e filio,& spiritui san .i Corollarium . Causa exemplarit, est causa ericiens se, pcausa jexemplarii lapponit Ho eausa es ente, conno and illam caustin aget media te notitia, & Volui a te. Ex quo seqiutur contra Henricum, et causa earinfansita
eausa esset eris. ideo non in unum genus exuta distinctum ab aliis eos 1 Tertio declarat siue exemplis eat de eausa snali.'nde causa finali' est propter quam aliquid fit: sed in filio n5.
inuenitur propria ratio, quare creaturae sunt: igitur . minor
probatur:quia creatum hul propter Deum. idest propter deitatem: sed deitas eli communis tribus personis. Ex quo sequitur corollarium, P quando dicimui in creaturae fiunt propter Deum: ly Deum, non capitur perionaliter: sed essentialiter .patet: quia uel caperetur pro patre, uel prinfitio, uel pro spiritu sancto,sed nullum est die dum: ergo Et si tu arguas. Et hoe pro argumento in postum titus filius dicitur esse ars respectit creaturae:ergo solus filius erit, uel dicituree eausa exemplaris respectu erraturae. Respondet doctor ponendo aliquas propositiones. Prima, ars in diuinis, non est nisi notitia, sed notitia in diuinis,est communis patri filio,& spiritui sancto:ergo ars erit O fili icommunis patri, Sc ullio,& spiritui sancto, ergo ara, non erit 'AM ' propria filio, Et si dicas, filius dicitur esse ars,& notitia,& no ιω. pater ergo notitia, de ars, proprie conueniunt filio,&non pari tri. R pondet docior ponendo talem propositionem. uerum est, filius dicit ars.& notitia, Severbia iod hoc est y appropriatiouem.quia sunt appropriata filio non quin conueniant tri ribui personis; stea quia filius, producitur per modum notati et, di per modum artis, puta memoria secunda, puta a potentia, di obiecto. Ex quo sequitur hirtas litorii, qui im inati sunt, T in trinitate lint duae notitiae, una genita, te alia ingeni . Liquando dicitur fili is uocatur notitia genita dictuin eth. Ppo appropriationem .istud debet intelligi, non quia ibi sint 'dux notitiae,sed praecise una ingenita, in unita, increata, quae
appropriatur filio, propter modum productionis . Eis dicas, quaretilius dicitur esse lumem tri &dicitur in symbolo. iii si mea de lumine, quod non esset nisi filius diceretur proprie notitia Respondet doctor ad illas propositiones, lico; dictum est devotitia, dicamus de lumine: ut sicut est latum una notitia in trinitate; ita est tantum unum lumen. Et ipsummet lumen, est pracve ipsa notitia. sed quod filius dicat ut lumen, b ea per appropriationem,sicut de notitia. Et quando dicitur lumen, de lumine, lumen, id ei notiti quae est in filis,esta lumine,idest a patre, εc sic omnia illa debent stolari scilicet, per appropriationem.
DOc Ton noster in ista quaest one nona quaerit de omnipotet in Dei respecta sutitatiet immaterialis. Et sormat se quaestio, utrum Deus pollet sacere angelum in brinare materiam. Ista quetstio unum praesupponit putat Deu potestereare angelum, ut patuit in quaestione Ieptima. Sed quaerit utrum. Deus posset iacere, quod angelus posset informare ma
Pro solutione istius quaestionis est notandum, quid doctore dubitauerunt desubitatia,&deentitate angeliadeo quaerit doctor noster illam quaestionem primo dubitauerui, uua angelus haberet materiam idest utrum componeretur ex materia, ec torma sicut res corruptibilis. Et de isto ponitur talis conclusio. Angelus, nullomodo componitur ex materia ia
Sequitur corollarium, et philosophus si istud concessierit, quod tamen est uerum,dixit, c angelum esse incorruptibile: quia principium corruptionis est materia. ideo dixit quod illud quod non habet materiam est incorruptibileSed dubium
est, an ipse concesseris hoc. Dico tame . quod est uerum. Ideo angelus est omnino incorruptibilis. Alia dubitatio de angelo est, utrum angelus posset tacere, quod aliqua forma inior mei materiam, idest utrum angelus possit facere essective, Ualiqua forma insor et materiam. Et pro declaratione ponuntur aliquae propolitiones imma. Angelus nullam substantiam potest producere, neque materiam, neque sarinam; nec totum compositum. ideo nullam lormam potest producere. Ex quo sequitur. inod tormam materialem non potest producere. sed quaeritur, supposito v forma subs ntialis esset, ii producta, de quod non informat et materiam, utrum an elut potset facere,quod talis sorma in inmet materias Res Andetur per aliquas propositiones egi uias. Nullum est agAereati qa posse: facere aliqa accidens,neque aliqui forma subsitan ibi Eansor mare materi uel inhaerere materiae, nisi sotu illud azens, qa producit illud accides,uel illa sonti rubstantiale D.Pet. t M axae lib. E a vetem De potetia D. i ad
65쪽
xxemplum, ceaceidentia in sieramento altaris, quae sunt separata a iubiecto. Dico quod nullum est agens creatum, suod potia sacele, et illa accidetia inhereant alicui subiecto. unde angelui bene potest mouere illam hostiam consecrata. di approximare alicui subiecto:sed iacere u inhere e subiecto, non potest. Corollarium: ergo postquam non potest producere forma subsumialem, non potest licere, ae forma substantialis inti reat subiecto. tollariu ergo ista consequentia est simpliciter iuganda, homo est imperiectior an elo: sed homo producit tibi simile: ergo angelus potest producere tibi similemeso tibi hane consequentiam, ponendo talem propositionε in philosophia, di in idaeologia. uul elicet et ini persectius potest yoducere 1ltu'quod persectius non potest producere. uti' et de igne. Vnde est notandum, P ciuando loquimur de actionibus angelorum,uel daemonum,ὸebemus ibi duo notare. Primo P non possunt in nobis ager nis motum omnimodo possibilacte
tutat,ut m tum, uel locutiones.
Corollarium: ergo non possum ut habere euidentiam de illo, auod potest pro cere sibi similesidios quod proptersectione non potest producere tibi simile salsum est:quia pater in diuitiis,qui est infinite perfectus, producit sibi simile, puta Llium nee ualet dicere.et hoc est imperiectamideo non potest producere sibi simile: cotra. 'uia uidemus qualitates,qui producunt sibi similes. Ideo dissicile eli uidere regulam iuinu:sed teneamus fidem dc experientiam, puta Philoso ia, eo de residuo sequamur uarios doctor ex. per fidem enim nabemus ae pater generat suum: habemus per evertentiam,ae homo Mnerat hominem. Lx quo sequitur, et ubi non est fides, neque experientia, necue auctoritas, neque potest deduci ex illis,quod inaequamur bonos doctores. Sed im tangunt doctores paritum dubium,um in uidelicet angelus committente Deo, posset tacere etiaiective, v tornia inloim et materiam concurrente i implici cocuisus Et est notandum,quisd doctor hie aperit unam iussitonem, vide ieri propter il ud quod dicit io tertio,ui uirso gloriosa in instanti concurrebat ad mouendum sanguines proprios in locum generationis corporis Christi. Et ideo nune dissicultas, ut tum angelus Deo committente,possit tacere ui se ima informet materiam: biculter ponitur una propositio. Quando aliquis effectus repuPatalicui ex natura rei, Deus non potest concurrere eum illo ad illum euectum & sa -eeteu, illud concurrat eisini ueloincemus,repugnatalis
io, spioducat substantiam, Deus non posset iacere aliquomodo v angelus cum ipso Deo, pro lucat substantiam: quia
ille effectus iubstanti et repugnat angelo toraliter,ptactieemus de virgine Mari a non repugnat agenti creato , quod moueae aliquid de loco ad locum:ciso uirtute Dei non tibi repugnat. modus mouetidi: ea si e eit,l mouere sanguinem de loco, ad locum,non r pugnat agi uti creato terso modus mouendi, virtute diuina, committunt e spiritu sancto non ubi repugnabit. De secundo consequenter doctor noster viae retrodere ad quaestionem suam,qua quaerebatur, utrum angelus polleti formate materiam per aliquam Polentiam, sicut anima inso mat eorpus.Respondet doctor, angelus non potest informare materiam per quamcunque potentiam, siue creatam,sive increatam. Istam conciusionem probat docior duplicitet, scili- eo per medium commune: N per medium magis proprium.
Medium eommune est istud, illici quod per se, de simpliciter, est subs stens,non potest aliud in rmate:angelus est huiusmodi: ergo angelus non potest aliud informare. IYodcelaratione tutus, doctor noster declarat omnex ter minus istius maioris.primo declarat doctor istum terminum, per D. Vnde aliquid dicitur per se tripliciter. Vno modo perie,idest solitarie, idest non talo elatus ab alio. Secundo per se, id est quod non est inhaerens neque actualiter neque habitualiter. Tertio modo per se, idest per te subsistens . Tune sunt paruae quaestiones, Prima est utrum angelus iit ens petis,idea sit ens pose uiuens. Respoiae tui. Angelus aliquando est per se uiuens .i. solitarie. ut est angelus custodiens unuhominem, non est ait betatus cum aliquo illorum, qui sine eiusdem speeiei probatur. quia angelus custodit aliquem vi rum, qui inlitarie uiuit.elso angelus ille solitarie uiuit, idest non associatus ab alio an elo. Et ii dicas. A ngesus bonus, senipet est as ociatus ab angelo malo. patet: quia istud communiter dicitur,quod quilibet bomo ,habet bimum, de malum a telum .erso semper est associatus a malo an lo.Breuiter x
oudetur, quod taxo quod habeat alium angelum, non est ua
rismile, ad si eiusdem speciei, eum illo bono. Istud tenet
D.Thomas ortitudinaliter: quia tenet,quod sunt tot i moangrirum , quot sunt angeli: di quilibet angelu, di fieri ab alio angelo specie, illud tamen a d te torobatum est in is eundo inlia quaestio, utrum anima rationalis, uirtute propria possit esse per se, idest solitari ὀ, seu non asibetata ab alia anima. Respondet doctor noster quod sic, & ponit talem propositionem. A nima rationalis, uirtute propria, potest esu per se, id est solitarie:non acie lata ab alia anima patet,anima rationalis saltem post separationem a corpore, uirtute propria, potest moueri de loco ad locum:ergo potest se mouere ad alique locum, ubi non erit aliqua alia amara i ergo uirtute propria, potest solitarie esse. Restat declarate ly per se, ut idem est quδd non inhaerenti neque actualiter,neque aptitudinaliter, & Mevitet pono tale propositionem. per se isto modo,est omne illud Quod non est a deus. Ex quo sequitur,quod angelus isto modo est emper se: quia non est Meldens.Gundo quod anima rationalis, est eus per se isto modo : quia non est accidens, seu inhaerent. Ex quo videtur sequi unum mirabile in uia sancti Thomae, quod intellectari, di voluntas, sunt quaedam accidentia, itaquω anima rationatas, habet duo accidentia spiritualia: sei licet intellectum,& uoluntatem. Et si dieas, quod anima inhaeret corpori: ergo anima est accidens, seu iubarent. Respondet doctor per aliquas propositones. Prima. Anima non inhaeret eorpori. Secunda propositio anima benὰ informat eorpus sed nouinhaeret Cuius ratio est quia ex illo quod inhaeret, de illo eui inhaeret, nunquam si unum per se adeo hoe est quod communiter dicitur in artibus,quod ex subiecto, di accidente,nu quam fit unum per se.
Alia propositio .Ex illo qudd insermat, Et illo quod inso
matur, ni unum per se,quod uocatur totum essentiale. Ex quo sequitur,quod isto substam talis, licut anima r tionalis bene inlat mat; sed nunquam taliae rei,di accidens bane inhaeret, sed nunquam intarmat. Ex quo sequitur aliud,uidelicet quod in lixientia, te insermatio, sunt respectin alterius rationis, lieet quilibet se respectus extrinsecus.Tunc ponit doctor propositionem suam. Angelus non potest inlitrere, neque informaterprimo non potest tuli rere; quia non eii accidens.Secundo non poteli tui arma re: quia angelus non est serma. Et dim ibi quod ista non est euidens, augesus non est inima .ideo illud magis postea probabitur. R E sτ A T nune uidere dely,per se, ut idem est, ae per se subsistens: de de hoc ponit doctor aliquas propositiones. Prima per se subsistens, de suppolitum, idem sunt:etiam Guertuntur rideo oportet uidere quid es iuppositum. Vnde suppositum est , quod non inititur, neque natum est inita, neque tanquam quo, neque tanquam quod: Et pono talem propotationem,di, mini Gersonis. Pro declaratione, omne illud quod natum est inlittere, omne illud quod natum est in .rmare, dicitur initi tanqua quo. ideo nullum tale est suppositum, neque per se subsilie . Ex quo sequitum ima rationalis, est bene ens per se ideii non tu haerens,sed non est mi per se.quia nata est intor mare:ideo tui titur tanquam quo.
Alia propositio. Illud quod recipit sermon, sicut materia
uel corpus, nunquam dicitur per se subsist 1.ideo nunquam per se est serpolitum, de per hoc soluitur argumentu Occha, quod iacit contra doctorem, probando quod materia ut surpolitum et quia non inititur, neque tanquam quo, reque in quam quod primo non tanquam quo I quia non est accidenti neque seima: Ideo responcietur ad torniam, quod quaelibet pars essentialiusve sit materia, suus: seima, dicitur initi, taquam quo:ldeo nullum ilinium uicitur sup itum per se subsistens: Sed illud dicitur initi tanquam quod, quod ex natura communicata suo suae sito: scut humanitas communicata, dicitur initi tanqua a quod . ideo nulla talis est tarmalit et su situm. Corollarium. Nullum signiscatum sermale euiuscunque, dicitur elle supprastum . quia omne tale est communicabile, uel tanquam qu od, ues nouam quo.xx quo in isti doctor, Usuppositum, de persona, habent se sol superius, te inferius. nam persona, est suppositum, colinotando illud suppostum esse in natura inrellinuati . Sequitur quod supresita, sunt de supposita di put nae.ωpposita, quia per se subsisientia persona quia in iratura intes inuali:quia quailibet perlana, habet idollectum.
m. In m ima ranalii Libit accident iras risi amam iam
66쪽
toluti P iratura humatis assumpta a verbo diuino,
non est sup iitu. at silicas, iratura humana no inhaeret uetvo,neq; in mat uel ba: ergo uidetur,et sit suppositu. R idetur'uerum est, P uoa inhaeret uribo, iura non esi accides neque informat: quia ex humanitate,& uerbo diuino, non fit
unum per se ergo humanitas non erit Mima. Et dico ulteriusu, natura hun na,ubicunque ponatur, semper nata est inniti ut quod: idest nata est communicari luolui polito ideo nun-
viam potest diei suppostum Reliciis omnibus istis dicitur, baneelus in uere suppostum, angelus est per i e subluiens: Melus est persona. Corollarium.angelus postquam est suppositum, nunquam
potest informare per quamcunque potentiam, unde licet angelus possit esse intime praesens alicui, tamen illi nunqua re test in haerere, neque illud inii r mare: quia est suppolitum. Movi , suppostum m Merens, suppositum in amans, important
rationem impossibilem: ideo qui equid dicitur de i is, salse dicitur, ut angelus inhaerens est in paradiis &c.quia inhaerere, to in imare, repugnat totaliter angelo.Sed restat paruum dubnim, quomodo illud eni per se si bsistens, est nimium comis mune,ad probandum, ut angelus non insorinat. Respodet doctor, est medium csimune: iaconuenit & angelo,& igni, di euilibet abeii suppoiit Ita lo .mὰ se ruitur. est ens per
se subsistens: ergo iuppolitum. est ens periti subsisteas : et eo
non potest in rete, necque inserinare.1deo infert doctor, Pens per se se sens, habet ultimam actualitatem. idest nullo modo est communicabile. Insertullei ius doctor, aequando- cunque de aliquo uerum est dicere, hoc, non est Loe r uerum in diecte,s habet aliud esse: sed in uia nostra tenemus firmi ter, ae totum cilentiale, non esi sis pars, neque suae paelest 5 non est cile suarum partium: Schoesumitur ab Aristotele die te, ut Mima est seopter esse totius, noni sit esse tot riis. sed per quod totum habet sui im esse. ut homo per animam,
habet suum esse, taneum a serni tameti esse homini ra ealiter distinguitur abeste animae. - . Nunc doctor uult probare, Tangesut non potest inserma te materiam, ac probat quatuor rationibus , quae uocautur ' oprie. Prima se sermatur Forma data tiam ipti mater κοῦ sed angelus non potest dare actum ipsi materiae: ergo non est latina. Et ultra non est torma ergo non potest in istinare. e. - ista ratione,dec arat doctor aliqua. primo quid est, or
mam date actum materiae. Et dico, τ imam te actum inaz tmae,nihil aliud est, quivi ibi mam date denomi iratione mac ' teriae.clarius.i .materiam denominari per tormam. Est tamen ibi notandum, ut licet matcria capiat denominationem generalem, seu geneticam a sema a quia dicitur inlat mala; tameta
n uam capit denominationem specificum ab illa torma. ποῖ. Ulterius est notandum, F semper fuit mens Aristotesii, τ...i quaerenda causa, Quare ex a , de potentia si unumina . fabina iis, puta qu re est,quod ex materia,& tarma, hi unum per ita is uocatur potentia &iarma uocatu tactus, ta ratios ea, quia hoc conuenit illis ex ratione, Se natura eorum. Ita et . quis quaerat, quare ex materia.& forma fit unum per se: norossumus aliter respondere, nisi quia Loe, est hoe . de hoe est hoc oc est tali, naturae de hoc est talis naturae. Unde qua 1 do inuenimus indoctrina do rix.quod reddit rationem peri γ hoe est lioe,& hoe est horidebet ite intelligi, hoe est talis
naturae,& hoc est talis naturae.
Dat ibi unam euationem. Diceret aliquis. tua ratio nihil valet:quia tu debere, probare unum,quod tu dimittis, puta istam, angelus non dat actum in ateriae. Ideo ulterius contra illud, arguit doctor euilibet sermae secundum propriam eius rationem, de naturam, eonuenit sibi aptitudo ad insit -- dum inat etiam, uel repugnat talis aptitudo; sed angelo secundum propriam ratione , non conuenit aptitudo in mandi materiam:ergo secundum propriam eius naturam, repugnat
tibi inisi mare materiam.Et ibi uult habere doctor.quod aptitudo alicui . semper insequitur propriam naturam illius,
Consequenter doctor noster adducit adhue aliam rati nem ad probandum,quod angelus non potest inserinare materiam, eo tarmatur sic ratio:ordo tarmarum in persectione , Nia imperiectione, attenditur secundum quod aliquid maius, & minus, recedit a materia: se uidelicet quod illa quae magis recedit a materia est perfectio de illa quae minus rece
dit, est impersectior: sed amma ratiorialis inter omnes is mas magis recedit a materia:quia potest esse sine materia. de aliae non possunt esse sine materia. ergo inter omnes tamat,
anima est periectior: sed angeliis est adhuc periectior, quin
anima rationalis : ergo ultra animam habet unam eo iti nem, di non istam, quod potest esse sine materia: quia etiam anima rationalis potest esse line materia: ergo habet istam. quod non potest in tormare materiam: quod est hoe quod e so Mxto:
Eliasio. Dieeret aliquis ista ratio nihil valet ulula persectio Mose mi
matum potest attendi aliunde, quam ab hoe, quod est ma- tur. sis uel minus recedere a materia ergo ista ratio non uidetur 'ede bona. Item si asta ratio esset bona concluderetiquod anima rationalis non posset in tormare materiam.patet: quia ipsa est nobilior inter omnes Grino: c tamen propter illam nobilitatem, non repuῖnat eam informare materiam: ergo quado tu arguis,quod angelus est nobilior quam anima; quia est persectior declaeo doctor addit quartam rationem:&sorma Asbra
rut sic. Cuius operatio est in materialis potentia ea immato tam senserialis:&cuius tentia in immaterialis, illud est immateri die: sed operatio intellectus angeli,est immaterialis rogo potε- nem. tia, puta intellectus,erit immaterialis. ergo illud cuius est potentia, puta angelus, erit immateriale ergo non poterit inrormare materia quod est quod petimus. Euasio. Dices quod ista ratio nihil valet, patet sie. Intellige Pinantiare conuenit amni .pote: Se intellectus, eontelligere est ope M. -υ. ratio immaterialis r de intellectus est immaterialis, de tamen anima, cuius est intellectus, potest in i mire materiam. Etiaeso dicam tibi, quod liret angelus si immaterialis, non se . quitur propter hoc. quo non pollet inser mare materiam.
Alia Oaso Diceret aliquis, concedo tibi omnia ista, & dico
tibi quod intellectus in potentia immaterialis. Etiam anima in immaterialis,&est immixta materiae, scilicet, secundum
hoc quod eonvenit sibi ista intellectio seu operatio, puta in telligere.Etiam dico tibi. quod angelo seeundum, quod sibi conuenit intelligere, est substantia immaterialis, , nullomodo potest informare materiam.
contra hoc arguit doctor. Homo non est homo,nisi per ani I et
mam rationalem;&non potest esse rataonalis, nisi anima in- - - .larmat et materiam ergo non operatur operatione propria
omnis secundum animam. nisi secundum quod anima inQrmat corpus. ergo secundum hoe, quod anima inserviat corispus,non repugnat sibi intelligere, non repupnat ergo sibi in-iormate materiani unde est ibi ulterius notandum, quod partes, nunquam componunt totum nisi habeant unionem.i .ni.
ii sint unitae. Et loquor si tam de partibus in tetralibus,quim de ellemialibus. unde si duae partes ligni non nabeant unionem adinvicem, quantumcunque praesentes sint, nunqu1m componerent unum lignum.Similiter anima rationali qui . tumcunque esset praesens eorpori, di non haberet unionem inibimationis ad corpus, nunquam ex ipsa, de corpore, seret homo, re nititur ergo ad hoc, quod anima si pars hominis, ipsa intormet materiam. Et secundum lioe quod in imat materiam, habet sitam operationem; puta intelligere. ergo intelligere non repugnat sibi,propter hoe,quod est inser mare ma
Item arguit se docor noster, anima rationalis secundum suum premum gradum perfectioni in emat materiam, Seest patri noni inis, sed intelligere non potest sibi conuenire se. eundum superiorem gradum, erro secundum istum gradum
persectionis, secundum quem in tarmat pateriam,sibi non repugnat intelligere, ergo tua euasio erat nulla, in qua tu arguebat. Intellectio est operatio immaterialis, emo anima non potest tutor mare materiam, illa euaso nihil uciet. De quarta ratione. Do r noster in ista lectione uult de Iro iam clarare quartam rationem, quae prius iacta est, in qua argue ---λbatur sic.Operatio immaterialis conuenit potentiae immat risi,sed intellectio est operatio immaterialix, ergo conueni dpotentiae immateriali sed illud non est nisi ipsa aut uel i se amelus,igitur anima est immaterialis. etiam ipse aneesus, do ruult nunc illud declarare primo qualitet intelle o dicitur operatio immaterialis. Et ponit ladem propositionem. D. L, Intellectio est immaterialis, per oppositum ad sensitioner.
uod declarat doctor, qui quesiout sensatio, seu operatio i. M . Densitiva, requirit partem determinatam corporis, de etiam .M. iis i requirit illam partem esse determinatae mixtionis, hoc non .saeit intellectio adeo dicituti mater alis, respectu operationis seus: iuxata quod si quis pet ut mim intellectio, de se satio uniformiter s. habeant f Rei pondet doctar qudatum;
quia sensatio requirit determinatam partem corporis, intes lectio ueto no requirit determinatam partem corporis, quod potes probari extra textum Mam anima separata a corpore,imes igit, ergo ad uitellectionem nonreqviticii determina inpar
67쪽
ta pars eorpori , sicut in 1Esatione. Et si arguas, die mihi,vitia sequatur, operatio is ui non requirit determinatam partem eorpora Mogoesi immaterialit .Respondet doctor uod nou. quod probat de forma viii tormi, quae est eiusdem rationis momnibus suis partibus, i cui forma ignis. Notum est P ignis, ita ea elacit per istam partem , sicut per aliam partem: ergo ad erit actionem, non requirit determinatam partem corporiς. Respondetur ad istud extra textum, i adbuc non est simile de anima, de de forma ignis . nam forma ignis, licet non d terminet sibi patiem ad agendum tamen non potest a te nisi in materia ramina autem rationalis, potest e re totaliter
Sed quaeres utrum in Philosophia ista potest concedi; ani- .ma intelligit perdicium, sicut concedimus illam, ignis calefacit per istam partem Respondet doctor noster, egregias ponedo propositione . Prima. Amma est se ima illimitata in operationibus suis. Secunda propositio. Amnia hibet multas, uel diuersas operationes, quas non potest exercere nis mediantibus diueri a
partibus corporis,u t patet de omni lius operationibus se tiuis. Notum est, Unon potest exercere uisum petaures. Alia propositio. Anima est principium evectivum omniuoperationum, qua sunt in homine. Ex quo sequitur corollarium, ut informale ad equatum ab anima, requirit diuersitatem partium, ad hoc et anima posset exercete suas operatione . Ex quo sequuntur solutiones multarum phantas arum. Primo utrum, laeus possiet iacere T caro digiti me , eli et separata, S T amma informaret illam carnem, sciit embri nem S uitur etiam solutio alterius phantaliae quaerentis , virum disi tui sit homo. Respondetur ut non. sed diees esito :componitur ex corpore N anima rationali: uerum est: ergo est homo. uide dinotem.qui uult hoc habere, τ nunquam est homo,nili componatur ex corpore,& anima rationali quod corpus est susceptiuum a lxquatum animae: sed nunquam est susceptiuum adaequatum animae nisi tale corpus habeat diuersitatem partium ad exercendum omnos opcrationes animaret verum est ergo ista in salsiissima, ouine compositi in ex corpore,& anima rationali,est homo. Et hoc est luod dicitur in philosopha a nostra,v anima nunquam informat corpu , nisi sit debitae organi tum l.titia habeat diuersas partes debitae di- stolitas, ad exercedum uiuersas operariones animae. P ex hoc
solui tui bona quaestio in Philosophia quare ea τ postquam
corpus hominis mortui habet adhuc Omnes partes ad exeicedum omnes operarioties animae, quare anima non aniat ni tillud tResponcetur ibi. ν iam remaneant illae partes: tamen
non sunt debitae dispositae ex dc bais qualitati s Et ideo anima non potest in tot mare. sed dicet, dic inobii adhuc de intes- Iectione,uti iam ii a debeat concedi, homo intelligit, & etiadigitos inte igiis Respondet doctor ponendo pulchram propolit tonen.: quando est aliqua operatio formae illimitatae, sicut est animε rationalis,quae est serina illimitata, propter diuertitaten cperationum si talis operatio edueniat partimat etiali uel toti conuenit ei quod est in actu per formam illunitatam tale est totum,& non pars. ideo antelligere conuenit toti homini, non parti hominis, ideo dicimus, hominem intelligere.& non dieitum. ista etiam est fatui si in a. anima intelligit per digitum ilia ergo i .lum est intelligenda, ec concedunda homo intelligit.
l Alio modo potest docillinctor noster adhuc de sarat, qualiter intellectio posset dic in materiali Et ponit talem propositionem. Dixerunt aliqui militellectio dicit at imma: erialis terminatiue, i. respectu imus quod intelligitur. Et si dicas . illud quod intelligitur, est materiale.patet: intellectus intelligit lapidem, de lapis, etimateria is Respondetur ad Loc,u, intellesio non lacitur immaterialis terminative. eou illud quod intelligitur sit im- materiale uia quia intellectus potest intelligere naturam rei, si pedisseientia indiuiduali .i. non inte ligendo disserentiam indiuidualem, ut natet. N dicitur a.de anima. Quod intellectu iacit uniuerialitem in rebus id est intelle tu potest intelligere natu tam,tine digerenti induit duali. Et Loe est intellectum sacere uniuersalitatem iu rebus.
Vnde notandum est quod disterentia indiuiduali, apud
Philosophum, de doctorem nostrum vocatur disserentiam teria is Sed differentiae quae diuidunt genus, uocantur dili rentiae sor males. DεcLARAT adhuc qualiter intellectio dicitur, immateriavi Et ponit talem propositionem aperiendo muta istum te
minum; intellectio.Intellectio dicitur immaterialit, quia
ludin quo recipitur, est immateriale: sicut anima rationalis. Contra arguitur. Anima non tu immaterialis. patet: quia informat materiale, pura corpus: ergo non est immateriai s .
Respondet doctor ponendo talem propositionem. Non sequitur, ista forma insermat aliquod materiale, puta corpus: ergo est materialis.Non sequitur, sed oportet sc arguere. Issa forma intbrmat materiale:& est extens bilis, ergo est materialis Tune optime sequitur. Modo de anima, non est si edicendum quia licet ipsa in semet eorpus,tamen non est extensibilis admodum corporis.
Et si dicas. Anima est tota in toto, di tota in qualibet parte eius, per te ergo est extensibilis.Respondetur quod argumetum ei magis in oppositum et quia extensibile, non ea hoe,
ruod dicis. extensibile est illud, quod primo babet partes,c, T una pars tormae in sotinat unam partem materiae: di alia pars aliam partem materiae. Sic non es de anima rationali: quia tota, informat totum:&tota quamlibet partem. Dices h hoc est uerum quod dicis: sequeretur τ sensationes noline quae sunt notitiae sensitiuae essent imi interiales. patet: quia recipiuntur in anima. Exemitum, ut uisio qua ego uideo albedinem. uocatur sensatio, seu notitia sensitiva albedinis: di i ta recipitur in anima: sicut intellectio: ergo erit immaterialix
seut intellectio Mespondet doctor pon o egregias proposi
Prima.Nulla sensatio, siue sensus extera oris sue interioris Gai - μrecipitur mamma.
secunda propositio.sensationes seu notitiae senstiuae r iati M. eipiuntur in aliquo corporeo, quod corporeum non est, nili saris reci impotentia sensitiva. tur Magni
Corollarium. quaelibet potentia sensitiva, est unum uerὰ - .eo inpositum ex aliqua parte corporis, quod uocatur org --μι anum:& anima rationali.Ita quod si quis petat, potentia ui ditu a.det uisione cista uisio est notitia sensitiva, ubi recipitur c Respondetur quod in potentia senstiva. Ista potentia sensit uarutrum sit anima Respondetur quod non: neque organum: quid ergo Respondetur quod est aliquid vere compositu
ex organo, di anima tonali. Sicut homo non est eorpus, nemamma, sed compositum ex corpore & corpus, de anima, -- liter potentia sensitiva. non est corpus, neque anima: sed componitur ex illis duobus:&distinguitur ab illis realiter. Et in tali recipit Vrsensatio.
Ex quo inseri doctor duo egregia. Primum. Qibd omnes
partes hominis illo nomine quo nominantur, temper 1mpo latur aliquod compotitum. ex corpore anima. Exemplum Manus &e.non est in udeorpus : sed est aliquid commilitum ex isto corpore, de anima rationali . Ex quo sequitur m post' quam anima est separata . corpore, certe tune non dieitur manus,nec caput, nisi iecuudum quid, ideste it aliquid quod fuit pars manu . Declarat doctor adliue magis egregi de oculo. Dicent, T - oculus esci non est oculus, nili seczndum quid. Quare ' quia oculux inisortat aliquid compositum, ex corpore. .ec anima
rationali. oculus cici non est sic compotitus: quia oeus 'i' μ' cici dicit mihi solum eorpus, non informatum anima, sicut manus post mortem hominis. Ex isto patet selutio multorum argumentorum filuol rum. quae tot matur, probando i naturaliter esciis potest fi ri uidens.ibi est ratio insolubili :quia ocul iis cecus est corpus non informatum anima rationali. Ad hoc. quod missit fieri videns. oportet quod informaretur amma rationali . Sed nulla agens naturale,est quod posset iacere, quod anima rationali x de nouo informet aliquod corpus. quitur ergo falsit multorum medicorum dicentium, quis ὶ oculus creei potest fieri viden per remotionem humD ut P. n lorum, de su ui Ἀ- iis a bi. Arguitur se, oculus ccec i sentit . ergo est initarinat ut anima rationali. Respondetur. istud, quod oculus eaeci nomasi sentit,quam lapis. Di . o ultra, quod si contingat quod inuenimus oculum qui diei uterius, si sentiat non est e msed solum indispostus, o pter proslas humores; propter te restrietate Nec talis ocul si iotest bene sanari. aliquando etiaalbum est nimis aqueu M. Ex tuis inseri doctrit pulchrum.Videlicet:utrum anima se palata a corpore,p sset habere aliquam sensationem Resi 5 detur quod non; 'uia oprium rec tuum sensationis, est aliquid corporeum:seu anima non est aliquid corporeum . ergo anima non Potest recipere sensationes. nec Deus posset i a s inter cere illud. Et ii dicas, contra. Dicimus communiter,quod ani rix-- - uadent Deu ergo anima recipit uisionem quae est sem μαις
68쪽
suio.Resp detur ad illud di pro tota materia vestra, T crus
do in aliqua Diiptura inuenimus, P anima uidet Deum: o. ia: uidet.id est intuiti uecognoscit,cognitione tutes lectiva. - -- a x temo principali. Conrequenter doctor in illa uitio. . L. μοι re ultuno articulo,uuit declarate aliqua qui prius tuerunt di - cra. Et pro declaratrone,iormat aliqua argumenta. . Ptimi im sic formatur. Forma est periectior quam sit otii, cuius est forma: ergo se ima non est propter estis totius. Respodet ut ad illud argumentum ponendo duaa proposita es, eccapatur ibi textus.d cit ad ista. P Prima propositio.Verum est semper ina cuiuscunqueri non . suerit, est semper pro cresse totius. Nunquam enim torma informat materiam,nisi ut totum Laberet esse. Secunda proposito Licet totum dependeat a forma , scue effectus a causa,tamen propter hoc non te atratur, I si perfectior quam sit totum. Vnde eia sic imaginandu et ellectus semper dependet a suis causis, di totum comitositum ex mater , di forma dependet ab illa materia,& illa sorma, tanqua a dua. bus causis intrinsecis. δή in duo generibus causarum, c in sentre causae materialis, de formalis.
mu , Fibrina est persecta re quam sit totum: se glosetur. idesteii magis independens. Ex ouo infert doctor, ii illud quod colonitur ex partibus: licet dependeat ab illis partibus, tamen est periectiusquam sint illae partes. Et ideo homo est petie
ctior,quamst sua anima. Secundo arguit doctor contra unum aliud dictum ubictum est, Pan,ina non erat ens per se subsisten . Contra illud arguitur. ima separata a corpore potest operari di habere propriam operationem sicut intelligere uelle. ergo uidetur,
v anima sit ens per se subsistens. Ad secundum. Respondet doctor ad hoc argumentum p
I'rima. ulla forma est elix per se sutastens:quia nulla sor-ana est suppositum et quia quaelibet sarma est communicabilis tanquam quo. ut uisum est Dices:multi concedunt, ur ammae ii ei ς per se subsistens:& u sit siti positum: maxime videtur elsu Attitoteles in primo Metaph scae,qui dicit, P actiones sunt suppositorum: sed anima habet propriam operationem. e go est suppositum. Respondct doctor ad omnia ista, uen. do aliquas propositiones. Prima. Anima, habet propriam operationem, puta intelli gere&uelle. . . i Meunda propositio . Operatio immanent alicuius formae habet duo sitscep tua; unum propinquum de aliud remoto. Susceptiuum propitiquum,est semper ipsas. rma.Sed susceptiuum rx motum est ipsum totum.Exempli, i uel mio est v-na operatio immanens. ilia operatio habetaluosus eptina r num propinquum qiiod est ipsa anima: alterum remotum,
quod est ipse homo. Vnde ita conceditur .Homo intelligi ergo uidetur ae suscipiat intellectionem , de dico quod utrum est tanquam susceptilium Minotum : sed amma tanquam lusceptiuum propinquum.
Arguitur se. intellectio qua anima intelligit lapidem, non
est simul in anima, te in homino. ergo male aicitur, u homo es susceptiuum te motum. A mecedem probatur accidens n5
est simul in duobus subiectis sed anima est unum aliud Libi
ciumquamst homo, latino realiter distinguitur: ergo una intellectio non erit simul ira anima, et in hi mine. ergo male dicitur, F homo effuseeptiuum remotum. B cuiret pro ista salutione est notandum, usuando dicit doctor, ae homo est susceptiuum remotum intellectionis: novult dicere, et homo recipiat intellectionem: sed bene vult dicere,u denominatur in thiligens ab intellectionemon ut intellectio inhaereat sibi scut animae, sequitur ergo Ptotum est susceptiuum operationis, scilicet quo ad denominationem quia denominatur per eam:sed non quo ad inlissionem. Consequenter ci vult impugnare unum, quod dictum II Σ est ab antiquis,putauisse animae est propter ei se totius, putap opter ese compositi .itari sorma, nunquam habet cile, nis ms- δε habet ese ad dandum ei toti. Contra in darguitur Q. anima potest habere esse, ubi to-riunem corruptumeterso anima non est propter esse totius.
oes4 .n solu*ione istiu argumenti, est notandum,m est opinio
Z. et Tireunt, uidetur esse opinio Ililosophi in totum, di forma
unum, Se idem esse puta esse fornix.s evidelicet , quod I. per esse forinae habet totum suum esse, non quod sint duo es.le,sia in unum:Puta es crurnia
Et ex isto inserebatur, quod anima poterat eco sine toto;
hoe, quod totum habet esse a tbrma:& non econtra. Arguitur.si tua salutio esset botra sequeretur, quod qualibet tot ma substantialis, alia ab anima, posset etiam esse tui toto.Paret: quia tota accipit ede ab ista tormae tolina non accipit esse a toto: ergo forma lapidis, potest esse sine lapite recnon econtra.Sed die mihi equare istae formae substantialis aliae ab anima ratiouali, non posiunt eue sine toto, siciit anima rationalis.
Respondet doctor ponendo duas egresias rones, quare est
qu.d anima rationalis potest habete eae sine toto: dc in non
corrumpitur ad corruptionem totius, de tamen omnes in qiubstantialex, aliae ab anima rationali,corrumpuntur, quan do totum corrumpitur.Dat docior ad hoc duas rationes.
Prima. Principium corrumpendi totum aliud ab homine, uenon solum intrariatur totus etiam sormae illius:Ideo cor rumpcndo totum corrumpit partem .sie non esi in homine : p et 'quia illud quod contrariatur homini, quod est totum male a ri Me,non eontrariatur animae quae est unum spirituale. Ideo νυ non oporter, quod illud quod corrumpit totum quod cotta. Ni matur dii, quod corrumpat partem illius, quae in unum spiri ., sic ς - uale.secunda ratio quae non est iis naturalix, est, quia aliae formae,aliae ab animatationaei, sunt inseparabiles a toto: anima autem rationalis est separabilis: ideo non est simile de ani p ma rationali, di de aliis. I a ratio non est eis eax: quia si quis uellet negare fidem ista ratio non concluderet. Ilasset ultra istas rationes adduci una, quae uidetur esse salix dissicilii. de x. R
tu i matur ue. Agens,intendet aliquem snem intendit omnia νής illa tine quibus non potest haberi ille finis: ergo agens intendens corruptionem totius, intendit corrumpere partes docsed totum non potest corrumperea ne corruptione dee.ergo
Notandum est ulterius, contra unum dictum Philosopho- . rum dicentium, quδd anima separata a corpore erat in iperiecta. patet:quando aliquid poteti communicari alicui, di non communica: ur,illi habet imperfectionem: ergo quando am- set 'ma separatur a corpore, tu possit comminiacam eorpore de non communicatur, abebit imperiectionem.Responciet doctor nendo talem propositionem. Non oportet,quodqtrando aliquid est communicabile es cui si non communicetur illi ,π habeat propter hoc in se aliuam impe sectionem. Immo magis oppositum sequitur. Vae anima rationalis separata a corpore, periectiores onerationes habet,quam incorpore. Nam poteti habere omnes sua. operationes, i neministerio sensus. . Notandum est ultemus. Quod regula est apud do rem, quod este, de en sunt nitus idem, sine quacunq; diiuncti ne.& si quaeras,eue sortis quid est Respondetur inest sorte Tunc ponitur a ianoposituti ne illud quod est ens distinctum ab alio habet proprium esse distinctum ab alio. Ex pla.anima rationalis ditiinguit ut ab honune: ergo habet proprium esse, distin au abesse hominis. similiter de aliis om-mbux practicetur .Ex quo inscit doctor, quod ii aliquod componatur ex pluribus eatibus, esse illius componitur ex plurib. Exemplum,homo componitur ex corpore, scamma eri es se hominis componatur exesse animae de eis E eor potis.
Sequitur finit iter ex omnibus luit, quod falsum est illud a I -- quod est assumptum, puta quod esse is ae est ede totius talis Eicto risium est. immodi inguitur realiterabiae toflius, de sunt duo esse realiter dictu a. AD quartum. Consequenter doctor in isto quarto atticulo, it soluere unam quaestionem Physicalem. Videsieet; v- tria aliqua para integralis alicuius homogenei per hoc quod eis ei: ut pari,desinat esse suppositum, ut ista aqua componiatur ex multis aquis, utrum quaelibet pati aquae si suppostsi ;ves utrum detinat esse suppositum per hoc, quod essicit pars cRespondet doctor per aliquas propositiones. Nam pars iiii gratis per hoc quod eli pars alicuius, non dicitur uoci esse suppositum. Et potest poni una regula. Pars int gratis, siue in toto, siue extra totum, semper est verum suppositum. Ex quoi equitur, quod non est inconuenietis, quia unum suppositum componatur ex pluribus suppositis. Aliud corollarium. non est simile de parte integrali, te de parte es, tali:seu de materia, do forma , quae sunt partes ensentiales quia partes essentiales nunquam sunt supposita partes autem integrales sunt suriosita.
Aliud eorollarium: Aliquid quod non est suppositum, po ira incipere ine suppositum: ut humauito Clitim , non in
69쪽
- suppostum: di s dimitteretur & uerbo, essi ceteriir suppositu.
vel inci; eret tilla sippositum. Aliud corollarium. pars integralis, non est proprie propter esse sui politi totius, sicut est torma.
Docior soluit unam iusta litiam , quae vult probare P non sint plures rationes; quare angelus non nossit intocinare materiam.Lt sat matur se tatio. Quando aliquita repugnat alicui non possunt esse plures raciones repu gnames, sed tantum uni est una repugnantia respectu illius cui repugnat. Respondet
doctor ponendo aliquas propolitiones. , - Prim Aliquid quod repugnat alicui, potest habere plureς' - rq rationes repugnantia .quod patria epugnat homini, quod lic
albedo:istius ictumat tae ponunt esse plures rationes. Prιma; quia homo est Hibitantia. Secundariauia homo est rationalis, ta mu' aealiae poliunt esse ergo unius posum ei se plures rati I repugnantiae. Ex quo sequitur, ut ista est simpliciter nua: . . unius repugilantiae est tantum una ratio repugnantiae. Respo det doctor, ν ala qua repugnantia dicitur prima, dupliciter. scilicet primitate periectionis; de primitate communicatio-- P ni, Exemplum homini repugnat esse albedo. stius repugnaum , δμε una prima repugnantia, primitate eommunicationi ,
quae es subnantia.alia est primitate persectionis, quae inclu-
ait plures repugnantias .Et sic erit rationale. Et ideo quando arguitur, uni ut tepugnantiae est tantum una ratio prima repugnanti .distinguor aut primitate communicatiorias aut primitate persectioni Lee de anil abus con cedo. Dico ultra,ν non est semper una prima ratio primitate comminicationis & hoc est quando repugnantiae conue niunt in gener uel in specie.Exemplum: repugnat liomini esse asinum, ratio repugnantiae. non potest dari prima, primita . te communicabilitatis quia non potest esse substantia: neque animal.oportet ergo dare selum primam rationem, primita te pertinionis. Dicendo τ ratio repugnantiae est rationale .
Et si arguitu tantum est una ratio conuenientiae aliquo. rum ergo tantum erit una ratio repugnantiae. Exemplum. sortes ec Plata conueniunt in risibilenilius conuenientiae est tantum una ratio, puta humanitas et ergo erit etiam tantum
una ratio repugnantiae.Respondet doctor ad istud aisumen . tum. ponenao talem propositionem. Non est limite de conuenient ia,ti repugnant iti& dico, T quando aliqua conueniunt an aliquo priai caro,s. passionali, idest quod est passio, eerte uerum est,ux est tantum una ratio conuenientiae. & hoe uolebat habere Aristoteles in fine primi possetiorum. Sed ex isto
non sequitur,luuius repugnantiae. st tantum una ratio te Pugnant x.
Lx quo inieri Scotus, et angelo repugnat insomnare matex meis ιν -& illiu repognantiae possunt cile plure rationes, seum plures causae, uel medi limo : quia angelus est per se sit bliaria mp itens.Secundo quia angelus non est forma: cum iit per se subsisten .ut uisum est. A xuitur quoque conita conclusonem. Quia dicunt Philosoplii π clxii sunt animati: leno anima rationali: et osunt animata per angelos: Et per consequens, angeli erunt mimae: erto angelis non repugnabit informare materia. Doctor non
se uit illud Me quin soluit in secundo & quia non est dissici
--- le Et dicitur ibi breuiter,ui cccii non dicuntur animati, eo φ habeant animam inibi mantem, sed dicuntur at inrati;
s liabent aliqua operationes admodum animati. ' Praeterea angaui aliquando assumit sibi corpus. Noperatur in illo corpore ergo dat esse illi corpori. patet consequenti sequia illiid quo aliquid operatur, dat esse illi corpori: ergos corpus habeat operationem ab angelo: sequitur et habebit elle ab angelo. Illud etiam argumentum non soluit doctor: cisis, ista sedibilatum est in ii. Puta quod tale corpus assumptum ab an is ab ari selo, non accipit aliquam operationem uitalem ab areelo: i5r.l. -ba ab angelo non accipit ese. Dico ultra, quod angelo bene ex-ὐ ..i . I. ercet motus in corpore quod assumi sed propter boc non seelia ab anget abis Ex quo sequitur,quod corpus allumptum ab an elo, nini, aecipit ab angela, nisi precise motum. Et istud est sipe uisum in Pnilosophia. Disscit m Vbi nota auM duplex est unio, quaedam est unio motorit . ad mobile: di sic angelus siue bonus, siue malus. potest uniti
eor poti:& eaei te in illo eorpore omnes operationes perti nemo ad motum localem. Alia est umo informantis ad insormabile, de sic dico,quod angelus non potest uniri corpora, uel materiae:quia hoc te pugnat sibi. ut uideri potest in ii. dist. 7. AD argumentumpi in te. Cousiquenter doctori obiit
argumentum principale. Quod probat quod angelus post:
inserinare materiam.Et cinatur se. Deus potest saetre Gr-
mammaterialem esse sine materia ergo & tormam immaterialem esse in materia. de per consequens angelum este in materia; N inso mare materiam. Antecedens probatur de accidentibus in sacrameinto altatis: quae sunt sine materi Consequentia probatur, quia non magis uidetur repugnare unum, quam aliud. Pro solutione istius argumenti, doctor nVat consequentiam:&rationem assignat:quam uide in littera eius. Nota tamen quod duplex est tarma materialis, icaeeiden- Dialis ut albedo , de substantialis,ut est anim Tunc dico,quod Deus potest smarare a corpore omnem formam materialE, tam substantialem,quam accidentalem: εc separatam conseruare. nec hoc est implicatio contradictiouis: sed bene impli. cat,quod angelus informat corpus. Et haec de nona quaestione.
v κ κ τ doctor in hae decima quaestione, utrum mut possit specie , quae sunt in sacramento Eucharistiae, esiuertere in aliquod praeexistens Pro declaratione istius est notandum, quod per speetes in sacramento nihil aliud intelligimus, quam species, teu acciduntia panis, &uini Icta accidentia, uocauci r specie in sacramento. etia accidentia uinnuocantur species in sacramento.
Quaerit ergo doctor noster:utrum Deus pol et conuertere accidentia panis, in aliquod ens praeexiitens, sesa quod fuit. Vlterius est notandum, quod ens praeexistens est eos quod nunc est vel quod ante iait: sicut subitantia panis ante eonsectationem est, di fina consecrationem non est. Dice . Nescimus quid est conuersio. Dico quod est mutatio totalis ali ius emi , in aliud ens. Ex quo sequitur. quod ad hoe, quod sit conuersio, oportet quod termini a quo detinae esse secundum totam mus entitatem, ideo dicit mutatio toralis. Exemplum.Si Deus conuertit lapidem in lignum, oportet quod tapis secundum totam ei mentitateni delinat cito. puta securi dum materiam, Sc formam. Ad propositum aliud exemplum Panis conuertitur in corput Chr. sti: erro nihili ubilam lupa nis manet. Et sicas . Pium conuertitur in Cori ux Ch illi: accidentia tamen manenta uerum est: sed illa accidentia non si ut de erilitate panis,& uoco illud esse Mentitate aliculos, ex quo componitur.Vnde illud dieitur ei te de emitate hominis,ex quo homo componitur.de entitate lati distant omnes p rte , ex quibus eo ni ponitur lapidis: subitantia enim non componitur ex accidentibus: ergo accidentia non sunt de entitate substantiae. Dico ultra,quod ad conuersionem, requiritur terminus ad quem, qui succedit ter no a quo, id est quod sit, ubi suit te eminus a quo. Exemplum. Si Deus conuerteret ilium lapidem in equum, oportet quod ille lapis des nerei esse et nihil . eius substantiae maneret. & quod terminus ad quem, suceederet termino a quo . Et hoc per praesentialitatem, nihil aliud a quirendo.
quo sequitur eorollariu .mbd licet corpus Christi incipiat esse praesens illis accide utibus panis, iamen illa accidεtia panis non inhaerent corpori Chii iii: sed remanent ibi illa accidentia, sine subiecto. Et est notanda pulatira regula in illa conversione.Quie id effecti uelit in ista conuersone, it a tota Trinitate, ut patris desinit esse, a tota Trinitate . corpus Christi incipit ibi esto. aesen , a tota Trinitate ista praesentialitas, causatura tota
vlterius est notandum qu bd deteramnatio ecclesiae est, Ppam desinit eis ut patet inconcilio Lateranens sub Innoc tio et ubi fuit coeluium,quod panis ibi desinit es,e. Sed prius multi doctores, sicut Praepositanus, tenebant quod ita remanebat pani Item regula est in materia sacramentorum. Tenendum est iu saeramentis illud,quod ecclesia determinauit.ut patet e
tra de haerecius abolendam. Ulterius est notandum, u eode spiritu quo scripturae sunt conditae eodem spiritu sunt expositae. Deus iecit teripturami ostram, quam semper exposuit spiritus cinctus : qui semperas ait congregationi fidelium, pura c6ciliis ubi expositi sunt. Notandum es ulterius. Quod ad hoc τ aliquid conuertat
in aliud oportet Pta terminus a quo, quam terminus ad quε
sint in plena obedientia Dei,ta quo ad esse, et quo ad no esse . Sequitur eo tollarium. d licet De ui mi conuertere pauim seo
70쪽
panem me pus Christi: men non pote' eonneriere ins ipsum . neque in filium: neque in spiritum sanctum. patet:quia imus de spiritus sanctus, nousu at inpletis obedientia Dei, quo ad hoc,quod est esse, di non esse. non potuit ergo conuertere panem iii Deum: neque in filium uaeque inspum sanata. Corol amum pio quatilione nonra. Deus poteti conuerte re panem in omnem tem creatam quare s quia quaelibet aliares creata est,n p. ena obedieutia ipsius Dei; quoad elle, Mnon vite. . coiollarium. Deus potest eonuertere panem rin coelumrin. totum mundum a iudicas, Deus non pollet iacere,u totum coelum vitet in aesens tuti cui erat praeseus ante conuellionem. Nego. Immo limn solum cculum, sed totum mundum potiet sicere praesentem Hle,accidentibus panis. Patet: ille qui potest iacere omnia corpora esse in eodem loco potest sicere, T unum corpus sit praetan aiacui alteri. Et dico a Deus non manorem potentiam habet. nee maius inconueniens est. F Deus faciat totum mundum esse praesentem accidentibus panis rquam ut iaciat quod corpus Christi esset praesent illis accideli s.lta quod totum estut 'fetu toti et totum eliet praesens cuilitat parti uicut cit Carpus Chri . Re primo dico dicit
Nitimi, e Coniequenter doctor noster uult respondete ad quaestionem in qua quaerebatur. Vtrum species sacramenti possiune conuerti in corpux Christi. Et ponit talem propositionem. v filiis Non est a iqua ratio, quare ipecies sacramenti non pollinc λεια conuel ti in uerum corpus Chiilii. auod sic probat doctor. Quia uterque termit uri puta tam specie qυam corpus Chrisi lunt in plena obedientia i tu, Dei tergo Deus pol est unuiuali conuertire. ibi si dicas. Si Deus conuerteret specresin corpus Christi sequereti r T ibis ea es non manerent. uerum eli et gi m n eo oscerem. F corpus Christi ellet hic. uerum ess .e go non cliti ibi convertio.nego consequenta am.&Mν obationem q ita accadcntia illius termini a quo conuertituri debent manete di sub illis debui esse tonititus conuersionis: licut in sacramento. . Pro isto argumento ponit talem propositionem Non oportet Tin conuersaOnc accidentia, ermini a quo maneant:immo potest terminus a quo, totaliter desinere ei se . dc omnia eius accidentia tam auio uta, quam respectiua . Lxemplum. --.. Capio Ilarum qui est hic: s Petrus conuertatur in lapidem: quicquid est de substantia Petri desinet esse:de omnia accide-tia donent esse tam absoluta, quam res petitua. Dico tamens Dcusiot: si conue tete unum in aliud; accidentibus illius rimanentibus scut in sacramento Lucharilitae. ubi panis couertitur in uerum corpus Christi: ec accidentia panis man&rec iub illis suscipitur laetum corpui Cl riit i. sed talia acci dcn . ia i emaneaut ibi non est de ratione conuertionis.
P.M. Siquitur ulterius, T Deus potest couertere unum an aliud dupliciter uno modo nihil illimi remanendo; neque accide. ω, 1 ad Ad tibus illiu cie cum O. nihil illius remanendo, accidentibus ta- μιιιιν . m D cmanenἔibus sicut est in Luchalii ia . sequitur eoi ollam: m. Quod line accidentia maneant, siue
non in conueis one nihil iacit ad conuellionum. neque impedit aliquo alio modo. Maior dicit Consequenter doctor declarat unum terminum: qui ponitur in distinatione conuellionis. ubi dicitur, quod eii muta tio totius entis, in aliud ens. Declarat quomodo intestigii urn cui tot ut emis. Et dicit u totum capitur lincat liesoremat lcura. x. Hidem est quod quaelibet pars eiu .lta V essensuri conuerso,est mutatio totius, des ut ipsus termini a quo,nihil ma Dei nulla pars eius manet,siue ei lentialis, siue integralis. Ethoe est de ratione conuellionis r puta st nihil tetmini a quo maneat :puta nihil pertinens ad substantiam, uel entitatem. Corollarium. Quod magna indisserentia interseueratio
Ire pent rationi: et se ratio est mutatio huius totius, in hoc toνη g tum . y totum,capitur cathegor ematice: ut idem est, quodo pertinum. Ita V et Mensii ,et in generatione, ut Puta quan --6 lo ex aere generatur aqua, aer delinit esse: sed non opo tetae quaelibet pars eius desinat este, quia materia manet.
Ex quo sequitur bonum est videre di fibrentiam istarum
duarum propositio vi, Ex aere generatur aqua: de aer conuertitur in aquam.Nam quando dicimus, ex aere generatur aqua . notaturae aer coimini pitur; de quod forma eius eo
rumpatur Sed matelia eius manet sub forma aquae. Sed quando dicimus, aer conuertitur in aquam; denotatur quod nihil aeris manet: neque materia nem lorina, neque pars eius, sua
Dicit ibi doctor, quod adhuc secundum Philosophum est
una generatio quae uocatur generatio secundum quid, de in tali nihil sibilantiae corrumpitur, sed ibium iit mutatio Accidentis in accidens, ut de cauditate in tragiditatem.
Ideo dieit doctor, quod illa quae ibi dicuntur,debent intelligi de generatione simpliciter: ubi generatur ec producitur
substantia. Ideo quaerit docior aliam uonan quae itionem . vi delicet. Nonne ignis qui ex ligno Moerat ignem potest con uertere lignum in ignem s R espondet doctor quod non quia tu conuersione, oportet quod te ininu, a quo, ta terminus ad quem, secundum totam eius euritatem. lint in plena oliesedientia conuertentis, quo adeste, . non esse: sed ignum quoad totam eius minatem non est sub plena obedientia is νεοῦ quia ignis non potest corrumpete materiam ligni: materi ligni non potest corrumpi ; niti abi loqui carit maceriam τputa a solo Deo.
Corollarium egregium rorma ligni est bene in plena obedientia ipsius ignis i altem quo ad non cite: quia ignxs Potost omnem partem sormae ligni corrumpere. Dico ultra quod uirtute agentis natu alis, potest bene essu
conueri: o un:us iormae in aliam formam: quia agens natur
lepotest habere in eius potestat quoad eil sc non rite, vir que formam. Exemplum. ut quando ignis, ex ligno generat ignem , ignis corrumpit formam ligni, iic quod nihil torni ligni manet: de producit in matella ligni aliam ibinia put iguis; ergo utraque forma est sub eius potes ut e . Sed xilio non sequitur, quod materia pollit esse subpoteitate agentis
ontra illud Ece. JContra illa quae dicta sunt Leit doctor noster aliqua instatia . Et vult probate, quod non quod ibo possit conuerti in quodlibet. ubi etiam tam terminus a quo, quim terminus ad quem, ita ut res creatae de in plena obedientia i plius Dei . Et arguitur primo sic. Corpus non poteu conuertatu animam: dc latren uterque terminus est in plena obedientisti Diiu D i:eigo. probatur m Dor. incit Augustinus qu0 corpus bene pol cii conuerti tu corpus. Sed corpus non poton couerti in an in atri.
Ad ilia dced Pro solutione istius ponit doctor aliquas propositione 1 tbeut dictum est. Deus Dieli conueriere quod .ibui ct tum. mquodi illat creatum: ergo potest coli uertere corpus in xima: animam in angelum. N econtra. Et ad argumentum rei on- Expani ardetair:quod Augustii ius in omnibus suis dictis. semper loquitur de prima productione rerum. lodo, iacitum eii, quod in prima productione rerum. non ex quolibet fit quodlibet: neque quodlibet potest conuerti in quodlibet .Et secundum ista
primam prodisionem rerum,corpus non poteli conuerti manimam. Notum est quod in prima productione animae ani
ma non producitur ex conuersione corporis in ipsam animo.
Et ponit doctor talem propolitionem. Prinis productio retia nunquam est per miraculum: sed semper est talis, qualis coni petit rebus productis,sine miraculo. Cotta arium. conuellio de qua loquimur, sit semper per P - --
miraculum. ideo quado panis conuertitur in uerum eo pus νήεChristi; ibi est miraculum.Cuius ratio est: quia utriuit Venti, naturalis cieati panis non potest sic detinete ei se puta quo I ad materiam;&quo ad tormam. Si λrguatur exuti bis Augustini . Augustinus loquebaturo conuelsioue quae miraculose fit ergo tu maledicis, non Iriloquebatur de illa conuersione, antecedens probatur; quia expresse dicit in illo textu, T omne corpus in test comaerti maliud corpus. Et tamcn notum est, ut illudiolum potin scriper conuertionem miraculosam: ergo loquebat ut de conue
sone miraculosa .Respondet doctor poncndo aliquM proe
Prima. Aliquod impossibile, habet plutei rationes in possi s. in tabilitatis, quam aliud. Exemplum:capio issam, lapis uidet: cx Mam. ς uidet: iualibet istarurn est imponi bilis. re tamen ista lapas Ati 'indi, uidet, habet plures rationes impoli bilitati quam ista. cscus ιβ videt: quia lapis, non habet organum. quia lapis non habet potentiam uisitiam. Ec tamen ista cicus uidet. habet tantum una
rationem impossibilitatis, puta quod non habet organum dispostum.
Tunc ad propositum. dicit doctor. τ impossibile, quod habet plures rationes impossibilitatis.rei pectu unius impossibilis quod habet pauciores rationes impossibilitatis, hoc quod rubet pauciores ratioues impossibilitati . ruspectu alter ovi virota.