장음표시 사용
41쪽
Ponit doctis r aliam propositionem.Intelle in diuinui est in
finitu, ite,quod infinitas conuenit sibi, sicut proprius modus es intelle- intrivi u , sic, luod intellectualitati, idest illi rei quae est i tellectus,conuenit formaliter infinitas. Alia propositio. Infinitas non conuenit pater talo, sicut modus intrinsecus. veprius vitum est Ideo quando tu arguebas Intellectus diuinus est ins nitus propter identitatem quam Labet cum esseruia
Ad hoc respondet Scotus ponendo aliquar propositiones. Prima propolitio. Aliqua sunt in diuinis infesta.&aliqua
non infinita. illa quae sunt infinita adhue diuersificantur. Naellentia est infinita, ecquodlibet attributis, est infinitum, aliter tamen, dc aliteri Nam estentia diuina est insulta primo, di sat maliter. Grinaliter, quia infinitas conuenit essentiae, ut essentia est, seu ut talis natura est. primo, quia est infinita a attributa tamen sunt f rmaliter infinita, sed no primo, quia
non a se, sed ab ellentia diuina.
Dicas eodem modo. Dicam de paternitate, quδderit infinita ab essentia diuina. Rei pondet doctor quod omnia emanant ab essentia diuina, id est laabent esse abellentia diti na.& secundum ut sunt rapacia recipere illam persectionem. recipiunt Abelsentia diuina. sed se eii, quod attributa em nant ab essentia, de notionalia, de creaturae, ideo essentia dat illis periectionem, secundum quod sunt capacia perfections, attributa autem sunt capacia infinitatis, notionalia no. Ideo dat attributis infinitatem notionalibus vero non. Et si dicas, quare est,quod attributa sunt capacia infinitatis, de non notionalia s Respondet doctor veniendum est ad ratione imalem eorum. ut puta quod attributum. est talis entitas. de notionale et italis entitas. Liquod solutio sit bona, patet. Si petatur ab aliquo, quare homo est rationalis,& non asinus s Respondetur, quod homo est talis natiirae, te asinus est talis naturae.Similitardico, quod attributum, est talis entitatis,& notionale,est talis entitatis,nubd sibi re anat esse i finitum. Ex quo in seri doctor, qu repugnantia formalis inter aliqua, est semper reducenda ad rationem terminorum. An Λ Rcivrix N Turi pii ipale restat Gluere a mentum in oppostu,quod se formatur.Omne ens est in i- tum, vel finitum, paternitas esten .ergo est finita, vel infinitaSed non est finita, ergo est iunia ita. pate onlequentia per locum ab oppostis. Respondet doctor ponendo aliquas propositiones. Prima, Ens infinitum,est totum de persectum, ideli habet totalitate, ee peris onem .v visum est. peroppositum ens finitum,h bet partestatem, he quod erit pars tes; erit, entis infiniti: de exeeditur ab en: e , infinito . Probat doctor per unam pio postionem Luclidis, qui dieit , quod minor numerus est pars, uel partes maioris numeri : ergo ens finitum erit pars, entit infiniti.
Est hie dubium, in Loe quod dicitur in propositione ruesidis,quod minor numerus est pars maioris numeri. Et argui . tur contra. Numerus duorum lapidum , non est pars numerittium hominum. et eo male dicitur, quia numerus minor, est pars maioris numeri. Respondet doctor ponendo talem propositionem. Qu ndo dicimus quod numerus minor, est pars numeri maior s. intestigimus se, idest exceditur a maiori numero.sed non vult dicere, quod minor numerus sit pare,constituem maiorem numerum. Ad propositum.Nolo dicere Ueni sui tum, sit pars entis infiniti, sic quod exentes nito, nsituatur ens infinitum. sed volo direre, quod ens stuta, exceditur ab ente infinito. Lx quo vult habere doctor, quM aliquid dicitur pars dupliciter .vno modo quod costituit aliud. de sic ens s naum, no est part entit insulti. Alio modo, quod exeeditur ab alio. ec ite ens finitum, est pars entis ins niti. Ex tuo sequitur, quod paternita, non habet rationem partis repectu entis infiniti, nee exceditur ab ente tufinito, quia non potest dici ens finitum. Ideo si quaeratur,quare paternitas noest eni finitum, quia omne ent finitum, habet rationem partis, respectu entis infiniti, quia ex e editur ab ente infinito Sed paternitis non exceditur : ergo&c. Lx quo sequitur quod paternitas, se proprietates personales, nec sunt finitae nee infinitae. Dices, quale est quod essentia diuina, ia infini- mim, bablut rationem totius Respondet doctor, qui habent plenitudinem quantitatis, persectionis. Ex quo inseredoector, qua dei ientia est mensura omnium entium secundum perfectionem de impersectionem, se quod quantum aliauid magi accidit ad essentiam diuinam, tanto est pers aut i se quanto magis recedit, tanto in imperiectius. Ad seruiaui argumenta, quando arcuitur: Omne eas
est sininim,vesinentium. Dicit doctor qui a illo non est prima diuiso entis realis, sed est illarent reale, diuiditur, in ensquantum remens non quantum .Et vocat doctorem quan- - malatum,quod Labet aliquam periectionementitatiuam, ex natu νεώM PAEra rei ac laudent qui tum,dividiturinens snitum, ec in ens ν-αμ. instatum. de cuia paternitas, vel proprietas personalis, non continetur subente quanto: ergo non est finita, nee infini-
tamam si paternitas diceret persectionem, illam non Libotet filiu .
Doctor consequenter poni t duas solutiones, nihil valen- . . ter. Prima. Dicit quod paternitas non habet persectronem. ruta persectio virtutis,aut entitativa, eonuelut solum.quid. itati rei. Sed paternitas non est quid ditas,ideo non conu nil sibi talis persectio. Secunda solutio, Dicit quod persectio virtutis solum eo uenit enti absoluto, seu enti ad se, paternitas sermaliter est, ad alterum: ergo sibi non conuenit persectio virtutis , eo sic non est quanta nec sinita, nec infinita. Corollariumaste duae solutione, concedunt aliqui dubia, ruae non conceduntur. Ideo relinquendae suut, Maecipiena est ima solutio.
' Trum in diuini si resilio realis &αDoctor in ista sex ta quaestione tria facit. Prim ostendit quid sit iandamε tum aequalitatis. Secundo, utrum aliquid possit assignari sindamentum aequalitatis in diuinis. Tertio, utrum aequalitas in diuinis sit realis.
Pro solutione primi ponit aliquas propositiones.
Prima . Fundamentum aequalitatis est quantitas siue molis, sue virtutis,
Ex quo sequitur quod nulla sunt aequalia nisi tat quanta,
vel quantitate molis, vel virtutis: per quantitatem molix intelligimus lineam, si persciem, & se de alui de qui ι tractatur in proicamento quantitatis, te de istis pono talem propostione.Non est quaerenda quantitatis molis in diuitin. f. quo sueuitur eorollarium,quod nersonae in diuinii nopossunt diei aequales, aequalitate quae tundatur in quantitate molis Sed quantitas virtutis quae vocatur magnitudo virtuistis nihil aliud est, quam bonitas, de persectio rei se ista pono tale propositionem. In quolibet ente, seu quodlibet em quantum, habet quantitatem virtutis quae non es. nis persectio illius rei. unde communiter dicitur,2 bonum est passio entii scilicet quati. Ideo omne ens quantum cst bonum, & quia est bonum habet alio iam persectionem, & quia habet aliquam perfectionem: iceo habet quantitatem uirtutii. Ex quo sequitur,quod omnes res quant possunt diei divalis squalitate, ut timeatur in quantitate virtutis. de quod aequalitas fundetur inquantitate, probat doctor auctoritate Aristotelis. Nam dicit Aristoteles proprium est quantit ii, molis, vel virtutis, secundum eam aequale, vel inaequa la dicit re debet, intelligi quod nunquam aliqua dicuntur, ualia nisi sint qualita, vel quantitate molix, vel quantitate virtutis. Dicit enim Aristoteles quod proprium est qualitati s sidum eam s. mile vel dissimile dici de proprium est stantis, secundum eam idem dici: de capit ibi si Mantiam. natura athluorum . ut dicimus quod Pet in rc Iohannes sunt idem in specie: quia natura eorum, puta humanitat est eiusdem rationis. Probat adhue Scotus quod aequalia sunt quorunt ouantitas est una: de similia, quorum qualitas est una, te eadem quorum substantia est elaem. Er est notandum, quδd ibi non to luitur de unitate numerali: sed de unitate i cisca. Ita quod vult dicere , quod qualia sunt,quorum quantitas est una. idest qus conuenisit in quantitati ruis eiusdem iPeciei, seu quorum quantitates, sunt eiusdem specier.
Ex quo sequitur quod maenum D paritum sunt oua is. patet,magna linea,&parua linea, sunt eiusdem speciei: e strem num se paruum lunt equaliai neges. ostenditur claria. Capio unum qui habeat a. dinem intensam: z: alium qui hab attemissam: utrum isti dicerentur mile vel non: notum est quod sunt similes iquare ergo magnum de paruum non dicentur squalia. Lx quo sequitur corollarium, qu3d isti termini, tantum quantum, quale,smii non dicunt, omnimodam similitudinem, uel eouutaueariam: sed taliam eiusdem species: ergo hoco edit πι
42쪽
em raditur, digitus mox ea tantur quantus ero cim, uel tantv ouantuin est corpus meum: hoc, est habet quantitatem eiusdem speciei. Hi dubium: quia aliqui dixerili, quδd qualitas consistit in quodam imbui ubili, idest quod ad hoc quod aliqua sint aequalis, oportet quod illa quantitates lint totaliter eiusdem ex
Doctor tangit dissicultatem in hoc dicitur, v aequalia sunt quorum quantitas est una Dubium est, utrum unitas sit ita sui amentum AEqualitatis,uel quantitatis. Respondet doctor aequalitatis est duplex fundamentum. propinquum, -' ec remotum: Pro inquum est unitar, non numeralis, sed si e- vis ea,&uocat tui docti ita amentum propinquum, quod est ratio tandandi istam relationem. unde unitas .eciso qui titatum, est ratio itandandi aequalitatem: quia Dali ua non trabeant ciuantitatem eiusdem speciei, illa nunquam dicerentur aequaua.Ideo unitas speeisca, est fundamentum propi Eisy quum, idest ra io se dandi aequalitatem: de per hoc ibi uituro, dista argum Dium quod formatur sic: unitas specisca non dieitur aequalis ergo non est sandamentum aequalitatis .denominatur enim aliquid ab eo, euius eli standamentum, Fluit, a, debet intelligi quod est fundamentum propinquum, idest ratio sermalis iundam iret monem. Didisinis. Dices si hoc esset uerum, sequeretur et aequalitat esset telaiatio rationis , Patet, unum dicit negationem.& negatio inhil linis. est: ergo si aequalitas lundatur in uno, hindatur initio quod ni λ is , ea. hileia dc per consequens non erit relatio realis. Respondet doris-dus.. ctor ad istud ar umentum' unum potest rapi postiue, detriiniri uati ut postiue pro re quae est una: Ecce capitur unum politiue, quando dicitur, in aequalia sunt, quorum quatitat est una, capiendo positive. Alio modo capitur priuatiue, ut dicit indiuisibilitatem in te, idest in disiit onem a se, eo diuisiouem inuolibet alia.& sic non opitur unum, quando dicitur, quod aequalia sunt quorum quatilitas est unauta positive capitur, ut dictum est. a Lxistit infert Motus, quδd satis patet quid sis indame ι iis, est tum aequalitatis in communi quia quautitas, siue molis, sue
, ari rei p. D E secundo articulo. In isto artieulo consequenter pro se- ιμ--ε eundo pu M uuaerit Scotus quid erit fundamentum aequali is a uati talis in diuinis nee dicit D. Augustinus u, pater de s lux se
iis a latra se habent vinxtera itate unum non prae it aliud: in quan. in viis titate unum non excedat alaud: in potestate unum non superat aliud.
Existis uult inferre doctor inquirendo. quid poterit esse
findamentum aequalitatis in diuinis. undet postquam pater non praecedit filium in aeternitate, possunt dici aequales secundum aeternitatem: Ee quia unum non excedit aliud in magnitudine, possunt dici aequales in magnitudine:&postquam unum nou excedit aliud in potestate. Ideo possunt ινσπιῶ aiei aequales in potestate. Et quia dictum est quod funda -- - - mentum aequalitatis est quantitas: ideo oportet uidere quae Dusexpia quantitas, in diuinis. imo dacitur secundum Aristotelem. Ῥε i. duplex est quantitas, discreta, ut numerus: Ecde ista ponitur talis propositio: quantitat disereta non poten inueniri in trinitate. Et si di eas, in diuinis inuenitur trinita , di pluralitas: ere est numerus indiuiuis. Respondetur extra textum , et est istacia accidentis, assuendo a superiori ad interius assirmatiue sine distributione superiorit, quia pluralitas in plus se habet,quim numerus. Nam ubicunque est numerus,ivi est f rautri: sed non econtra . unde tota unum quod di m est superius, 2 numerus importat imper fictionem.quia ubi est numerus, ibi suo: partes quae dicunt imperi estionem. Tunc est dubium, utrum indiui ait si quantitas continua. stilicet permanens uel successiva, ponit tune talem propositionem. In diuiuis non est quantitas successiva. Druisse Exqu mic M,P aestima mandum , τ mira moueatur via Ma d ioco ad locum, licet possit desinereine in loco, ad corruptionem loci. Ponutur tue aliquas propositiones prinis, Deus lucinario est ubique, idis impolubile est esse locum, in quo con sit Deus, non solum per potentiam, immoreala Hi emittate sua. Dicit ulterius doctor et licet in diuinis proprie non inu matur quantitas successiva, inuenitur tamen aliquid coronrondens quantitati suceiniuὀ, scilicet duratio,& licet duratio tu Deo nihil successiuEdicit, dicitur tamen eorresponde re quantitati successiud,pto 'uanto, supponit pro De con notando Deum successi id eue praesentem ii
quo sequitur laurus aliquorum, qui vicor, z om sunt praesentia: uerum est quo ad cognitionem .'uia omnia intuitiuὰ cognostit, praesentia praeterita, V sutura, sud iaci est intelligendum per realem exilientiam, quia non cit imaginandum,ae ill ad quod non est,tit realido praesens Deo, tameta intuitiue cognoscit omnia. I Quantitas permanens&αὶ Doctor ostendit quid intelligamus per magilitudinem in creaturis, di ponit talem propositionem. M agnitudo in cruaturis uocatur quantitas molis, de ui diuinis coire pondet sibi quantitas virtutis: E sΥ tamen notandum, 'udd per magnitudinem duo intelligimus. Vno modo iii telligimus longituditum, di sic non capit ut hic. Alio modo intelligimus omnem quantita
Ex omnibus sequitur,a aequalitat quae inuenit ut in diutis P p idnis uel attenditur secuti sum magnitudinem, uel duratiouc vel secundum potestatem. Dices ex pitte potestatis , non po mi est attendi aequalitas patet sic, quia pote lis in diuitiis, non δε - - est nis magnitudo in diuinis i igitur ex parte potestatis , non potest attendi a ia aequalitat. tua in ex parte magestudinis. R espondet doctor,* iii diuinis uel in aliquo, poeta tendi aequalitas duplieitetivno modo ab intrinseeo: de sic solum attenditur ex parte durationis, tam agnitudin: s. Alio modo potestat in utendi respectu alicuius extrinieci: ω scpotet atomit ex parte potentiae . quae respicit exteriora . Nam nullus dicitur esse potens,nis te pectu alicuius extritis i. quod est in potestate d et aer. eius. dat exemplum Scotus in Pnysica. & capio duas calidita. tes a qualium gradu u. Ili duae caliditate, pollunt dictae uales dupliciter. Vnonaodo quo ad magnitudinem, quia sunt aequalis persectionis,quia sunt aequalis stadus. Se do modo dicunt ut aequales quoad potestatem, quia aequales eductus possunt producere. Ex quo sequitur, quod una aequalitat sumitur ab intrinseco: alia ab intrinseco, pura respecta cilccius quem potest producere.
Ex quo sequitur,et triplex qualitas potest inueniri in diuinis, quo ad durationem: quo ad magnitudine respectu intrin- seel.& quo ad magnitudinem ruspectu ex niseci. P. GAEdia Ex quo sequitur P personae in diuinis possunt diei tripliciter aequales. Primo quo ad durationem, quia una non praecedit aliam. Secundo quo ad ni nitudinem, & periectionem, quia una non est per ior alis.Tertio quo ad potestate, quia quicquid pol producere una ad extra, psit producere & alia. li stetiam aliud dubium declDoctor quaerit consequenter, virlim attributa in diuinis, sicut sapientia, institia, posunt diei aequalia. Respodet doctor, τ certe ita, aequalitate magnitudinis qua est magnitudo periuctionis, quia sunt aequ) perfecta. Da tertio articulo. Consequi uter uolumus uidere, ut tu . . r. Viis
ista tria puta, duratio, magnitudo, potestas, realiter inuenientur in diuini ,& utrum secundum illa, realiter possit inueni-ri aequalitas in diuinis. ω uo ad primum oportet ilia uid e. Ita. Plinio qualiter est nenda magnitudo in diuinis. secundo in quo inuenitur illa magnitudo , & tertio utrum illa sit ibi ex natura rei, & posset quis speculari quod per magnitudine nihil intelligimus nis persectionem rei, ues bonitatem. Vide mus ergo, quod est illud indiuinis, quod importat persecti ocnem.Notum est, P non sunt proprietates reti otiales: ergo huerit essentia diuiua, uel attriouta, di illa sunt in tribus perionis, te aequalia. Q v o ad secundum ponit docto taliquas propositiones.
Prima Magnum,ti paruum.. latus, di nituus, lulia Proprietpassion et 'uantitatis,trans sumptiue tam ii, in aliis inueniuntur, ita quod nillil aliud uult dicere, niti quod magii uni do paruum maius,& mimis: inueniuntur in qua ilitate molis,et iam inueniuntur in aliis, secundum quantitatem uirtutis,quae noest nisi persectio , seu bonitas Dei. Dicit tamen dacior quod
ma num N paruum possunt capi dupliciter.vno modo absolute, se sic non important mi quantitates. Alio modo respectaue,ec sic important respectum excedentis ad excessum. Ex quo inseri doctor qu5d Aristoteles eonees, isset quantitatem uirtutis in omnibus emi c. Ita quod quodlibet ens erilis quari. quantum, habet quantitatem uirtutis. sicut Amistoteles con--
, isset indiuidua eiusdem speciei,esse invalia:& notum est, . quod non sunt aequalia aequalitate quantitatis molire ergo quantitati uinutis: & istud etiam uult haberet D. Aquilanus, duo declarans .Primo declarat quid sit magnitudo uiris iis, se dicit quod non est nisi persectio, uel bonitas rei Seon do talem. Iabis quae non
43쪽
mole magna sunt, idε est maius esse, de melius esse.Ita τ utili dicere,T magnitudo, non molis, sed uirtutis, est idem et bouita , de perfectio rei.
Qv NτvMad secundum puta ubi inuenitur ita ma-
da onitudo in diuinis : de hoc nonitdo tot aliquas propositi mrtutis in ζ es. Prima in diuinis est ipsa essent lauruina ut probatum in inprima quistione: probatum est etiam quomodo ipsi est prima entitat, etiam est probatum quomodo ips, est in unita.
Lx quo sequitur tertium punctum, ut ipsi essentiae diuinae
conuenit magnitudo,quia iiDi convenit infinitas, quae nominat magnitudinem, de perfectionem in diuinis, hoc probat auctoritate, bc duabus rationibus. Auctoritate Damat eui, qui dicit,u esenti est pelVux infinitum, Se interminatum, vult
ergo dicere Hipsa est entia diuina est infinita. Dices, concedo tibi ui essentia diuina est infinita: sed nego. V infinitas sit maynitudo perseereonis. Probat doctor, si esset aliqua quantitas inlinite exten ta sua extensio esset eius persectio: ergo ubi estentitas infinita intensiue, idest in elicitate, sua infinitas, erit sua persectio.
Iam uiam Ex quo sequitur, quod omne illud quod est formaliter i
finitum in diuinis, siue primario, laut essentia diuina: siue secundario, sicut attributa, omne illud habet magnitudinem
etiam alia Ex quo sequitur aliud corollarium, quod omnia quae sunt in diuinis quibus conuenit infinitas , habent magnitudinem uirtutis sed se est, T infinitas non conuenit proprietatibus
persenalibus ergo non habent magnitudinem uirtutis.
3 .eorgana Sequitur aliud eo tollarium: quod essentia diuina,
nia attributa quae important magnitudinem uirtutis, inueniuntur in tribus personis, non per intellectum tantum: sed ex natura rei: quod probat, quia infinitas non conuenit essentiae diuinae sicut proprietas, liue passio, ut probatum est in quaestione praecedentiased circunti pia omni proprietate, te persona, sibi conueniret ius nitas, tanquam modus intrinsecus: ec illa infinitas, est magnitudo in diuinis, quae est an tribus personis:ergo ex natura rei inuenitur magnitudo in diuirris. ω ista magnitudo primo conuenit essentiae diuinae: 5c se cundo omnibus illis in quibus inuenitur essentia diuina, sicut in patre, di spiritu sancto. Secundo arguitur per rationem. Doctor uuli adhue probare, in infinitas inueniatur in diuinis: di sermatur sic ratio.
Modui obiecti beatifici, est in obiecto beatis eo, ex natura rei infinitas, est modus obiecti beatisci: ergo erit in obiecto bea-
Pro de latatione rationis, doctor declarat quid sit actui - , beatificus, di obiectum beatiscum. de primo notat,quod duplex est cognitio intellectus scilicet abstractiva, di intuit tua. m l abstractiva quae causatura specie intelligibili, Ee intellectu.
exemplum. nune cognosco rosam: talis cognitio dicitur abstractiva,& illa non potest causari a rosa. quia rosa non est:erso causatur a specie intelligibili rose, & intellectu . De ista ponuntur aliquae pro postiones. Prima. t sea notitia abstractiva, potest haberi a re tam praesente, qui m absente: notum es de re absenteiae oraesente ostεditur.Nam uolo quod qui x habeat speciem intelligibilem rosae: uolo ulteri ut v, pia sentetur sta rosa: tunc prxsentatior o. se non destruit speciem: ergo intellectus, per speciem intesti-sib lem, ει intellectu, poterit cognoscere rosam abstractiuὀ. Ex quo sequitur corollarium, ut dicit Scotus in secundo,
Idr Ριν' distinctione nona quod idem simul, de semel, potest cognoscis πιι mno ab eodem intellectu, de intuitium & abstractive, di ponit ibi μ --i- exemplo de angelo.Nec est intelligendum quod hoe fiat una
notitia; sed duabus quarum una est intuitiua,& alia abstra--- ctiva. Alia propositio. Notitia abstractiva, nunquam est ita perfecta, sicut intuitiua, exteris paribus: quia per notitiam abstractivam, nunquam ita periecte attingitur obiectum, sicut per notitiam intuit tuam: quia per notitiam intuitiuam,
semper attingitur obiectum in se praesens: de per notitiam abstractivam,attingitur obiectum no in se praesens: sed praesentin specie intelligibili. Est ibi notandi in quod obiectum esse prisens in specie intelligibili, nihil aliud est, quam speciem intelligibilem eum
intellectu,causare notitia oviecti. Alia propositio. Nulla n λ . titia abstractiva, potest esse notitia beatifica siue actus beati scui. Vnde uult habere doctor noster, quod Deus intellectu creato, potest causa te speciem intelligibilem essentiae diui perquam speciem intelligibilem,cum intellectu possibili, potest inusue miniam abar ruam de vise a diuitia, illat
n mamen nunquam uocabitur. Ex isto sequitur, Illi qui di cu Paulus in raptu habuit notitiam abstractivam de Deo, i,
Dent dicere consequenter u Paulus no fuit beatu me apta. ideo quando quaeritur utrum Paulus in raptu fuit beato . Re- D
spondei Scotus quod se secundum quid, id est ad tempus, ta 3MHquod tunc habuit notitiam intuitiuam, de cileiuia ciuina. iam imis. ii
Alii dicunt quod non, quia dicunt quod solum habuit noti. 3--μιῶ dat iam abstractivam, quae non est actus beatificus. Alia proposi Sotio.Notitia scientifica, quae habetur de rebus ablemi ut vocatur abi tractiva, di similiter notitia principiorum. Lipto declaratione formemus unam demonstrationem: omne animal rationale, est risibile: omnis homo est animal rationale: eigo omnis homo est risibi is : dato quod nullus hi mo esset, adhuc haberem ustitiam absit activam de holmine, etiam abstractivam de rationali, de ex illa, duabus immiti abstractivis, causatur una notitia adhaesua. per quam assentio, quod homo est rationalis, dc sicut notitiae limplices extremona sunt abstractivae ita allensus, seu notitia adhaetitia et oi outionis, erit ab iractiva, & est scietiscar ergo notitias caelitica potest dici notitia abstractiva. Et si arguit, ex notitias abstra ei uis, nunquam causat ut notitia ad x sua propositionis probatur sic, quia fluantumcunque quis traberet notitiam Petri, di alibi non alientiret isti.Petrus est albus. Respondo domi
nus Occlia ad istud argumetum, quod propositio per se nota
sic se habet, u qualibet notata extremorum, iue intuit tua, siue abstractiva, cum intellectu, habet caucare notitiam ad Laesum illius pro stionis: sed tu propolitiove, quae non est per se nota, iicut sunt propostione, contingentes, ad causat dum notitiam adfixiluam illiu non sussica notitia abilia diua extremorun sed notitia intuitiua extremorum. Nam vi
hoc quod aliquis aisentiat huic, Petrus est albus , non susica notitia abstractiva Perti, uel albi, sed requiritur notitia intuitiua : sic igitur patet P scientia potest haberi, de de illis quae scientia' a sunt,de dς illis quae non sunt. ιiam d. f. Contra ponit doctor e regias propositiones de notitia i
Iirma. Notitia intuit tua, nunquam potest esse per quamcunque potentiam, nisi de obiecto praesenti. Alia propositio.
Intellectus noster pro istatu isto, potest habere notitiam intui 3 tuta Edativam alicuius.quod probat Motu . intellectus noster non manoris conditionis est, quam sensus:sed sensus noster habet no I mi, titiam intuit tuam de suo obiecto: ergo intellectus qui est potentia perlectior potetit habere notitiam intuitiuam de suo nia ιι mobiecto. palis Ex quo inseri doctor, et sensui eateriores, nunquam possunt cognoscere obiectum, nisi in praesentias leo inieri u notitia sensuum exteriorum, sunt omnes intuit tua. Insert ulterius,ae quicquid cognoscit sensus exterior, simul intellectus illud cognoscit. Exemplum, ut pote uita uitiua uidet albedinem, notitia inruit tua , dico quod intellectus intelligit albedinem illam notitia etiam quae estitit uitiua ideo insert Scoquicquid sensus exterior cognoscit intuitiue, simul et intelle scognoscit intuitive. Dicit ulterius P notitia intuit tua nunquam causatur, niti ab intellectu & obiecto praesente .ec hoc est quod dicebat D. Augustinus, ex obiecto,& pote-tia, patitur notitia, scilicet intuit tua. Dico ulterius de mente doctoris, ui Deus non posset sace- - re,quod quis habet et notitiam intuli tuam de albedine, albo.
dine non existente. & quando dicitur quod Deus potest sudiplere activitatem obteia, puta albeditiis: ergo Deus potest tacere quod quis habebit notitiam intuit tuam de albedine, ipsa eorrupta. Respondeo ad istud, quod istud argum eo: uui probat quod Deus potest supplete activitatem albedinis, sed non potest supplete tetmiuationem notitiae albedinis. ICuius ratio est. Nam notitia intuitiua albedinis, dicit duo. scilicet qualitatem, & dicit respectum attingentiae ipsus notitiae ad obi ectum, sic quod illa attingentia , terminatur ad obiectum, puta ad albedinem:&ulud Deus, non potest supplere. Ex quo sequitur corollarium, quod terminare depende tiam notiti ae uetati ingentiam, non est agere. sed est ei e ter minus illius attigemiae, di istud Deus non potest supplere. Ex quo sequitur corollarium quod semper notitia importat duo, unum de signicato materiali, aliud des orniali de materiali, importat qualitatem.de sol mali, impuria a tingen- μνά -- tiam, S. si destruatur, sue desciat attingentia, illa quiuias ruisi. non est amplius notitia. Ideo si desciat terminus attingentiae, non plus est attinge utia, do perco Hucus maestamplius uotiua.
44쪽
At a repositio. sola notitia Intruitio dies tur esse ictus
eatisicii , ictbeat incit issices utrum quaelibet notitia intuitiua dieatur esi. --sa actus beatis 1 di eo quod non citum notitia intuitiua ipsius Dei, uel e sentiae diui e . probat doctor, quia per Alamnotitiam intuitiuam, per eattingitur obiectum, quia sollipei illum attingitur obiectum in se praesens. . Ex quo sequitur,quod solus actu, beatificus,quietat intel lectum nostrum:quod probat Scotus: quia in talo illo quietatur intellinus, in quo inuenitur modus obiecti beatifici,qui modus obiecti beatis ei, est ipsa infinitas, di isse solum inuenitur in Deo. Dices, in intellectus noster non poterit habere notitiam intuit tuam de Deo. Contra. Angelus habet notitiam intuitiuam de Deo: ergo poterimus habere: patet, quia promittit nobis, quod erimul aequales angelis Dei, quod non debet intelligi quoad entitatem.quod est impossibile: erso debet intelligi quo ad notitiam sic, uidelicet, quod qui equid potest eoenoscere intellectus angeli, ita intelleitas noster potetit illud eogn
Et infert ulterius doctor, udd sola plenitudo periectionit, ea in ipso Deo: ergo solum in illo potest beati Mari intelle-
Ex quo sequi si quod in quolibet ereato est annexa impe .s ex e sequitur aliud dubium Doctor noster consequenter uult probare, u in diuinis no a plicat stast aequalitas:& formatur sae argumentum. Si in diuinis esset ram. . aequalitas, sequeretur quod aequalitas, identitas similitudo, in diuinis essent idem:quod probat do r, quia ipsorum eia 'set idem iandamentumpat et, quia tundamentum aequalitatis est magnitudo, quae in ipsa est entia diuina: fundamentun identitatis est essentia diu in patet, uia pater, de filiuς non sunt idem ms in essentia diuina: tertio etiam essentia diuina est sindamentum similitudinis: ergo erit idem iundamentum istorum trium, scilicet aequalitatis, identitatis, de similitudinis. Respondet doctor, quod quandocunque in den it te, rives similitudine. includitur aequalitas, tune est ibi maior iden μtitat, te maiori militudo. Ex quo infert doctor,quod aequalitas, dicit quendam modum persectionis:identitatis, de similitudini LVLTINO IN is το ARTI cutio quaerit doctor. qualiter in diuinis inuenitur unitas, quae est iandamentu propinquum aequalitatis.dictum est, quod ipsius aequalitatis erit duo sundamenta, scilicet propinquum, ed remotum. Piopin quum est unitas, & hoc suit de elaratum. Remotum est quai tiras ipsa,virtutis, vel moliri Tunc quaerit doctor, quomodo Fac Contra tua arguitur . Ostendebat superius qualiter in diuinis erat mapnitudo ex natura rei et & dieebatur quδd ma- guitur st pnitudo in diuinis erat ii nitas :& ouod ista infinita erato Diuinis idem cum essentia, di ibi ex natura rei. Nune uult probare, quod in diuinis non inuenitur magnitudo:ergo neque u Ra nimiam sitas. Et formatur se ratio. Magnitudo in diuinis, erantit inessentiam .diuinam, sed illi id quod transe in essentiam diuinam, non manet: ergo in diuinis non manet magnitudo: &per consequens non erit aequalitas. Respondeo per xliquas pio stiones.
Prima. lagnitudo in diuinis, est ipsa iustatas, te est sibi ex
inuenitur ibi unitas,quae sit fundametum propinquum aequa sectio:puta dependetia, quae tin persectionis est: & ideo in nul litatis. Respondet doctor per aliquas propositiones.la creatura potest beatiticari intellectus noster. Ilaima. Maior unitas inuenitur tu citu in quam increatu ita,ris: auia in diuinis inuenitur unitas naturali , quia est ipsa' otiae est mel essentia diuina. quae est natura. 5e magnitudo, qux est με una in tribus persenis, & ex natura rei: Deesaremus se paterest aequalis filio. lux ramus quid est ibi fundamentum propin a 'alitatis quum, e remotum ipsius aequalitatis. Dico quod iundamentu fi δέ - λ
secunda propositio. Insinitas non est passio, aut proprietas egentiae diuinae. Ex quo infert docta quδd circunseripta quaeunque proprietate ab essentia diuina adhue essentia diuina habebit tersectionem,quia adhuc erit infesta, quia i nitat est modus intrinsecus essentiae diuinae, quae ins nitas, non est nisi pers ctio essentiae diuinae.Et ibi pono unam regulam doctoris. lo' intrinseeus,dicitur de eo euius est, in primo modo dicen intra si et se. Ideo ista est in primo modo dicendi persti essentia 2 uina est in s nita. -- Um ulteri ut infert doctor quδd Deum esse infinitum, ' Deum habere magnitudinem, est magis imi inseta Deo, Deum este iustum, aut sapientem, aut patrem: quia eas dico Deum eta insnitum, dico modum intrinsecum Dei, is est persectionem Dei: sed eum dico Deum esse iustum, aut sapientem, solum dico proprietatem Dei. CCum infert igitur &αὶ Cum emo tu arcuis. Maenitudo transit in essentiam diui. --, M. t doctor ad istud ptr pulchra, propositione .
Prima. Magnitudo transit in essentiam per identitatem, eunque distinctione.neque reali, neu ue formali. - isto sequitur, quod aliter transi infinitas in essentiam, quam sapientia, aut attributa. quia transit secundum omnimodam identitatem: sed attributa transeunt secundum identitatem: tamen distinguuntur distinctione ior xli : non se est de infinitate, quae in eadem realiter, di formaliter cum esentia.. Alia propositio. agnitudo manet in egentia divina. Ex quo sequitur, v magnitudo, seu infinitas, te transi inessentiam. Ze manet in egentia: transit, quo ad omnimodam ' identitatem 5: manet ; quia tota ratio de quidditas essentiae diuinae,ibi manet.
Lx quo insert ibi doctor, quod aliter loquuntur Philos phide transre, & Theologi: quia Philosophi dicunt unum aliouid transire in aliud quando ex illo aliquid generatur:
ti di unt ulterius,quod est uerissimum, quando unum tran-st in aliud secundum Philosophum, illud corrumpitur, iansi manet: se i bene materia eius manet, sub alia tamε forma. Ex quo sequitur corollarium, τ transire, scut dicunt Philosoplii, non est compossibile manere. Vnti est in possibile,
vati transeat in aquam, ec aer maneat. remotum .est magnitudo virtutis in diuinis,quae est ipla ins- divi a natas, Nessentia diuina: sed sandamentum propinquum, est iis. . unitas essentiae diu ins, ius est uua numero in tribus personis Ex quo iniere doctor, quod uti ras aequalitatis in diuinis, est maior quam unitas aequalitatis in erraturis. quod probat doctor,quia unitas aequalitatis in creaturis, est solum unitas specisca, quae sit solum per considerationem intellectus, a strahendo naturam, a digerentia indiuiduali.
x quo insert seeundo, quod quando aliqua sunt area ualia in creaturis,illa se se habent,quod natuit illotum, ta unita- ates, semper distinguuntur numero. Ex omnibus istis patet, quid sit magnitudo in diuinis, in quibus invenitur ista magnitudo, quae unitas est ipsi ux magnitudinis in tribus personis. Sequitur ulteri u , qualiteranu nitur aequalitas in diuinis, respectu magnitudinis: sequitur nunciqualiter potest inueniri aequalitas ex parte aeternitatis, restat nune videre de aeternitate.
Consequenter doctor inuectigat secundum sit amentum is aequalitatis,quod est aeternitas, virum scilicet aeternitas in diuinis,st alicuius, quod sit ibi ex natura rei, sue quod sit rea.' 'le, pro quo ponitur tali x eo luso.Quod sternitas in diuinis, 'est alicuius emis habentis esse ex natura rςi, patet conclusio, quia aeternitas est conditio existentiae: sed existentia est vera, di ex natura rei in diuinis: ergo aeternitas est alicuius quod habet esse ex natura rei.
Mouet doctor aliud dubium. Utrum aeternitas inquantum aeternitas non considerando quod est conditio existentiae ised ut in se est abstractiue considerata sit sandamentum aequalitatis in diuinis ex natura rei. Pio responsione aduerteda est, quod sunt duo modi dicendi, quos Motus tenet ambos probabiles, quamuis magis vi-hitur declinare ad secundum, quim ad primum: eum sol
uat rationem primi modi dicendi: &au ritatem Dionysi: Si magister fraterhruliser, etiam legendo, tenuit secum dum tanquam probabiliorem. Pro primo modo dicendi non itur talis concluso . modaeternitas ut est aeternitas, est vera res,& ex natura rei. Istaeoncluso probatur ratione, di auctoritate,ratione sic: aeternitatest modus intrinsecus es entiae diuinae: Sed essentia, est realis, & ex natura rete ergo & aeternitas est ex natura rei. Ad istud argumentum respondet Scotus negando quod aeternitas sit modus intrinsecus existentiae, quia, ut dicit scorus, s per impossibile essentia diuina raptim transtet et adhuc liaberet tam essentia diuina, quam exissentia modum intri secum scilicet infinitatem intensum, & tamen illa existentia non haberet aeternitatem per quam intelli imus infinita. tem duratiuam: quare, &c. Probat etiam docior auctoritate Dionysj vide in doctora, solutionem auctoritatis. rio,cuudo modo dicendi ponit talis concluso. xt - . .
45쪽
nitas inquantum ternuas, non est ex natura rei in Deo irar, notuini portat realitatem realem, de ex natura rei.sed proe aratione huius opinionis, oportet scire quid est aeternitati Aeternitas secunaum Boetium dee5solatione, libro minto, prosa sexta. Est interminabilis uitae, ibi, uita, dicit substratum,aeternitatis, vel subiectum. Existentia autem persecta dieitur vita. Existentia autem persecta dieitur illa. quaesempermanet .Et ideo existentia nostra est imperfecta interminabilis, dicit negationem .scilicet non posse desinere esse, iden norat hibere terminum: tota simul. dicit negationem,quia negat sueeessionem: persecta possessio,nmat dependentiam. Eetista dissinitione aeternitatis, patet quod pernitas complectitur quatuor: unum positi tum, scilicet uitam, seu existentia persectam: & tres negationes, quae nihil sint ex natura rei. quia essent ex nihili ,quia ex negationibus. Et sis patet, ut eo clusio huius secundi modiaest ueta. Nota ulteri ut quod dissinitio sternitatis data aRichaido. in secundo de trinitate. cap.x. est insessiciens, & datiar per pu rat negationes .nee ponitur aliquid dicens positiuum; qui dissultio talis est. Carere initio, de sine, & omni mutabilitate, debet aeternum esse, quia omnes istae negationes conueniune chim erae, re tamen non est aeterna: quia nihil esIdeo a Boe lio corrigitur, ponendo primam partem, quae est uita quae dieit esse postiuum, scilicet existentiam persectam, quae non
conueniunt chimetae,nce alicui creaturae.
Ex isto secundo modo dicendi, qui uidetur probabilior ponitur talis eonclusio. Quod squalitas quae sundatur in aeternitate quae dicitur secunda aequalitas, non es relatio reali, sed rationii: quod non sit realis . patet, quia eius iundamentum remorum,quod est aeternitas non est reale, nec ex natura rei: nee etiam eiv sunJamentum propinquum, quod est unitas aeternitatis .est reale: quia illa unitas est solum unita tali nis . si autem aliquis uelit tenere primum modum dicendio potest dicere qu5d aequalitas quae sui datur in aeternitate, est relatio realis:quia seeundum illum modum dicendi, tam suu id amentum remotum, quam propinquum, quae sunt aeternitas. Ze eius unita , sum entia realia.
I De tertio &ed Restat uidere de potestate, in qua fundatur tertia aequa-
Nota pro declaratione huius partis, si potestas nihil aliud est, quὶm ipsa noluntas divina. Vnde potessas dupliciter aeeipitur.Vno modo est solute,scilicet inquantum es ouum attributum. Et se dico quis d pater,& filius, &spiritus sanctui, nostini aequale in potestate alia a uoluntate, nisi secundum magnitudinem intrinsecam uoluntatis. Et illud est primum Lindamentum aequalitatis, de quo iam dictum est te non tellisi: di se non loquitur hie doctor de potestate. Alio modo ea piatur rotesta , prout importat res uni rationis ad possibit iquod quidem possibile esi illud quod distinguitur contra ne cessarium. sicut est omnis creatura, quia solum istud possibile, st sub omnipotentia Dei quia alterum possibile quod di stin ut ut contra impossibile, quod facit propositionem modalem. non ea dit sub omnipotentia Dei: quia eum Deo, isto modo sit postibilis, sequeretur quod Deus caderet sub omnipotentia: & per consequens posset produci . quod est haere
Ex quo concluditur, praesenti textu. accipitur uolutira , siue potestas prout importat respectum ad creaturas: qui qu idem respectus, est respectus rationis: quia Deus non refertur ad ereaturam relatione reali. sed solum rationis. Isti declararit ponuntur quatuor conclusones: quarum prima est. Voluta ut uoluntar ponitur in diuinis .ex natura rei: tamen ipsa non est ut si se amentum ma ualitatis. seeunda eoncluso. Voluntas sub ratione potestati idest ut importat respectum ad creaturas, est fundamentum aequa
Tertia eonclusio. Potestat inquantum est fundamenum aequalitatis tertiae personarum diuinarum . non dieit respectum, seu relationem rationis. Ista concluso iam patet ex Quarta conclusio Aequanta qua pater. 8c situ & spiritus sanctu . sunt aequi es in prinei ando. N producendo, ilicet in potestate. est alio rationis. Se eius stindamentum propinquum. scilicet unitas potestatis, est ens rationis, seu unitas rationis. Cossi et v xv τε R doctor arguit uolendo probare,qubdaequalitat personarum diuinarii na non positi su ariis potestate. Et a unciquorunc sequemur, v πιρο sa respectui rationis. Detiam Vitalitas, si ce una resa lofundatur in alia relatione . quod est salsum . quia tune esset proe essus in in sinitum in telationibu . Ad istud argumentum respm det doctor, τ una relatio ratinis . potest sandari in alia r nec hoc est se conueniens: hie enim secunda intentio. scilicet specie . potest sundati in hae
secunda intentione, scilicet enu .patet: quia intellectus eo ncipien .animal per modum ut his obiecta non comparan ipias, ni ad p ura dissi rentia specie causit unum respectum, suetinam relationem secundae intentioni , quae dicitur generita diluaeqvidem peneritas uocari rhoe nomine genu dei de intellectus comparans hanc secundam intentionem, g nus,ad hanc secundam intentionem, genetis,quae solum di serunt numerores e quibus etiam i sta secunda intentici genus, incommuni praedicatur quidditatiue, tam prMicationes gnat quam praedicatione exercita, quia haec est q idditatiua praedicatio: hoc genus est penus: di hoc penus est penu rcausat semper secunda io intionε. quae est genus ad Me sdicodam intentionem, ius ciespecies:& sic paret, in relationi. bos non est inta uenien , τ una sui detur in alia. nec erit processu in infinitum quia mediate. adit immedia tὰ omni e rela tio quae sundatur in relatione. praesonponit aliquod abs tu. tum quod sti vicit. Et iam dico. quisum relationibus resecadis intentioniblit non est magnum inconueniens posse esse processiim in infinitum. Et quando argueretur, quod Aristotele .r. Physicorian.& primo deo 1 lo. negauit is una procensum s Respondetur velum est . 'mus ne auit in essenii aliter subordinatis: non autem in illi quae non sunt essentialiter subordinata: cuius inodi sunt rela biones. te secundae intentiones.& intellectiones. Nota etiam in intentionibus prammaticalibu . una secunda intentio. sui datur in alia ma omne isse conceduntur, masculi mim, est neutrum plurale est sin late.patet si quxtatur. cuius genetis es masculinom: dicitur quod neutri. ergo masculinum est neutrum.Item si quaeratur plurale cuius numeri :respondetur, si titularis. ergo ista est uora surale.ε singulare, de hoc qua do Emi eccipitur ut quid: realiud concipitur ut modus. Exemplum cum dico plurale. ut obiectum conceptum, uel in ellectum es pluralita .sed ni
dus sub quo concipitur pluralita . est sinput tita .hodo modo direndum est de illa pro sitione in lorica, sopulare, est uniuersale; quia haec secunda intentio, si gulare. pr dicatur de pluribus disserentibus numero. Eodem modo dieendum est de ista genus en s ei exuissetentia est specie . vide in primo sententiarum distinctione secunda, quaesione tertia. Meundus atticulus de e. lIn isto secundo articulo ponuntur tres confusiones, qiii-bus probatis, arti colusem es artis. Prima eo lusio Extrema aequalita is in dirinis, sunt realiter disincta probatur Extrema aequalitatis in dii in is, sunt pater, filius, te spiritus ni ius.&istae tum personae dis in untur realiter, pecton aliter, licet non realiter essentialiter tergo concluso est vera. Ex qua sequuntur aliqua eorollaria. Primum eorollarium. Essentia diuina non est aequalis patri, nee filio nee spiritui sancto.Nee illa est concide a. Corollarium secundum. Nullum essentiale, dicitur squale alteri essentiali. Tmetium eorollarium.solum tres personae in diuinis debet
Secunda concluso. Aequalitas in diuini est talis naturi. qu5d requirit extrema realiter distincta. probatur per auctoritatem Hilarii, dicentis. imilitudo tibi ipsi non est probatur etiam auctoritate August.6 de trini. e. . ubi uult, quod insilio est prima equalitas. Nota quod filius in diuini , eum septima persona producta, habet primam squalitatem Spiritus sanctui autem, cum sit secunda persona producta, habet secudam squalitatem. Pro quo est notandum prima equalitas esse in stio potest intelligi dupliciter. Vno modo terminatiuῆ,& se in elimpitur dicium Augustini. Alio modo quas denominatiori se intrinsece quasi tanquam in filio. Et se non est prima squalitas in filio, sed in patre: quia pater habet illam a se. situ autem habet illam a patre. Ex ista auctoritate sic de lana a po test probari seeunda concluso. sie.Si ualitas non requis rei extrema realiter distincta: stius non haberet prim I toni litatem, sed pater. eum pater fit prior ori ei ne filio. ra et . quia ex quo non requirit extrema realiter distincta pater potest esse mulli, sibi ipsi: sed hoc non est dicendum: mita ut se au'ctoritat Augustini non eget uera i quia non est ibi squalitan
46쪽
Tertia rencluta. Aequalitas non qualitercumlue requirit dis inmotum realem extremorum sed necessario prae exigit illam: ita et ista concluso vult habere, I aequalitas non tacitdisserte realiter: immo si per impossibile, personae diuinae noessent squales adhuc dissit suerentur realiter: & sc necessa rio aequalitas pi exigit diiunctionem realem. Ista concluso probatur auctoritate, uide in doctore. Sed pro de laratione auctoritatis Ioannis Quinto aiota, lChristum sesecisse aequalem Deo, potest intelligi duplicit tr. Vno modo productive, Ite,u' produxerit se aequalem Deo patri:& sic non es post bile : quia nihil producit seipsum Neeli emens eapit, ut dicit D. Augustinus aieci isto modo secit se Cliti stiri aequalem I eo. Alio modo potest intelligi π Chrisiui essective se eit se aequalem Deo: dc sic uerum est, et Christus Gemit se esse aequalem De
Nota ulterius T 'uantacunque necesstate, uel realitate Deus pater genuit suum, tanta necessitate, de realitate, genuit sibi aequalem filium .patet ista ratio: quia pater non potuit generare filium , nisi communicando filio totam est ei, tiam suam, di eandem numero quam habet. Et quia ista commuinicatio essentis perfecta non potest ese sine communicatione eius in propria magnitudine, qMe quidem magnitudo non est nisi ipsa siet nitas infinita intensiue,que est modus intrinseeus ipsius essentiae: ideo per consequens sicut ista communicatio non potest esse periecta, sne aequalitate inter comuni antem qui est pater: Zc illum cui communicatur, qui est filius, di s piri russanctus. Et sie patet quomodo ex auctoritate Augusta .conclusio manet uera: albas probationes adducit doctor quae patent in textu. Ex textu doctoris, possunt aliquae eonclusones eliei. ima conclusio. Alia aequalitatem pater dicitur aequalis filio, di alia aequalitate diciturae uale si piritui sancto. cunda concluso. Alia aequalitate hi ius dicitur aequalis patri, di alia spirituis incio. Teii in conclusio. Spiritus sanctus alia aequalitate diciturm ualis patri, di alia filio. Ex istis conclusionibus sequit ur corollarium,τ in diuinis sunt sex qualitates:quia in qualibet persona sunt dupSed dubitatur, utrum ilis squalitates iunt
sex res realiter diuincti.Breuit et secundum Durandum cicitur, Tiunt i cx res,nihil ultra, lubmittendo se determinai ioni ecclesae. Sed cotus dicit, Titi diuinistron sunt mitti res,scut ibi non sunt nisi tres personet.Sed omnes relationestam communes,quam origini , identiscantur realiter in patre, similiter in hiio,& spiritusancto. Sed Durai ut arguit contra Scotum,quicunque relatio dies lic se habent, quod sunt ad terminos dii incios realiter,
sunt realiter diliincit: ed squalitas qua Pater dicitur squalis filio, di squalitas qua pater dicitur squalis spiritui saucio, sunt ad terminos realiter distinctos: ergo i s duet Uualitates in patre,dis inguuntur realiter. Similiter potetiam uidesqualitatibus filii, o spiritus sancti; de sic erunt plures res quat ses,quod est contra Morum. Ad argumentum respondetur, quod maior liabet ueritatem , si illi relationes quae sunt ad terminos realiter dillinctos, non identis centur realiter in aliquo tertio singulari, de incommunicabili modo squalita. tes illi qui fiunt in patre,ut paternitas, di spiratio, ea iamidenti alit ut realiter in uno temo singulari, ει incommunicabiti, puta in patre. Lodemmodo relationes qui sunt insito, spiritu lancto. Et se patet quomodo non et ut milites res,sicut non sunt nisi tres personae. Nota quod indiuinis triplicia sunt entia scilicet clientialia, quae iunt communia tribus. Et ista sunt immediatiora es entiae diuinae.secu da relationes originis. Tertia relationes communes.
Consequenter doctor inseri duo corollaria . Primum e tollarium. Relationes originis pol sunt demonstrati de personis diuinis,demonstratione propter quid,& potissimae,peristaei sentialia Et hoc si Quicquid habet memoriam sce cundam a se,& sine imperiectione, potest dicere,& generare verbum.Patet habet memoriam tacundam a se, di une impetiactione ergo pater potest dicere uerbum. Et se patet quomodo generatio activa, seu paternitas demonstretur de patie, per memoriam iucundam a se, di sine impellectione:quae ea quoddam essentiale. Etia de spiratione activa. patet sic.Quiequid habet uelle persectum, potest spirate. Pater & filius,sunt
huiusmodi .ergo die. Secundum corollarium.Rellationes communes possunt demolitari de personis diuinis, demonstratione propter quid,
per relationes originis,sic.Quodcunque producens communicat eandem naturam quam habet,cum eadem magmtudine,producit sbi aequalem:sed pater eon municat filio eandε
naturam quam habet,& cum eadem magnitudine: ergo pater producit filium sibi aequalem.
Consequenter doctor Deit quatuor argumeta contra primam conclusionem, quae sunt argumeta sancti Thomae quae videas in doctore.Nota tamen pro solutione euarii argume
ti umam regulam, quae est etiam in solutione doctoris. solicet.Quotiescunque haec praepostio, secundum, ponit ut in aliqua propolitione, in qua praedicatum est terminus relati uus, determinat suum determinabile non secundum rationem sermalem:sed solum secundum rationem sundamentalem. Haec regula sumitura philosopho in praedicamelis qualitatis tenuantitatis. Nota ulterius, pro declaratione auctoritatis Augustini
ibidem, quod illa auctoritas sie est intelligenda. Filius secundum substantiam, est aequalis patri. hoe est secundum sundamentum , scilicet secundum magnitudincm, est aequalis
Nota ulterius .corollaria pro solutione, replicae,quod es
sentia ditiina, ut immoria foecunda,est principium paternι-
Aliud eotollatium. Essentia diuina, ut terminiis communicabilis in generationem. est principium filiationis. Aliud Corollarium,quod elicitur ab ultimo argumento, eontra D.4 homam. Aequalitas, est alia telatio a relatione originis. Aliud corollarium, Consi tutum per essentiam te relaticinem originis, reteretur solum secundum suppositum. TERTI Us articulus. Pro tertio articulo ponitur talis concivum Aequalitas quae est inter patrem, ει filium, et spiri tum sanctum,ilies eis ex natura rea. Ita quod si perimpossibile, intellectus non conlideraret, adhuc talis relatio est ibi. Iaanc conclusonem probat duabus aucto litatibus. Prima est lo. . uide in textu, ex qua auctoritate sumitur Laee propci 'sitio. acunque necessitate, uel realitate, Deus pater genuit illium, tanta necessitate, uel realitate,genuit aequalem sibi filium . probatur: quia non potuit generare filium, nisi
communicando filio totam essentiam eius. de eandem num io: ergo per consequent aequalitas est ibi ex natura rei. Secunda auctoritas est Augustini contra Maximinum. loquentis, quam uideas in textu. Ex qua habetur manifeste , crpater non potuerit non generare filium sibi aequalem. Probatur etiam ex auctoritate Clitasti , quae est Ioannis, io.scilicet. Quod dedit mihi pater,supple petet generationem, maius omnibus et .scilicet omnibus entibus creatis: ergo d. a
lud est in unitum, quia illud quod est maius omnibus entibus
Nota ulterius super auctoritate apostoli.Non rapinam arbitratus eii dec. i us go illam uideas in doctore. quod Chri num se sectile aequalem Deo potest intelligi dup iciter, uti adicium ei lin praecedenti articulo. Et in tua auctoritate iudaei formabant tuam cousequentiam.Tu Christe, dicis te es 'se si Itum Dei:ergo tu dicis te esse aequalem Deo. consequentia est bona.
Nota quod secunda ratio per quam doctor probat eonclusonem politam in pede articuli. Sic formatur, eius maior.
Quandoeunque sunt aliqua duo membra diuidelia aliquodens, di unum illorum est minus perlectum, de aliud magis perfectum: ii minus periectum ineli, & magis persectum inerit: Sed aequalitas & inaequalitas sunt huiusmodDergo ii inaequalitas inest alicui enti ex natura rei etiam aequalitas inerat alicui ex nariara rei .cum aequalitas sit persectior, quam inaequalitas. od autem in entibus sit inaequalitas, idest maioritas di minoritas: patet per Aristotelem,qui dicit,quod non sunt duae species repetibiles aequalis periectionis: quia tunc non liabetent unde differrcnt: ergo etiam aequautas reperitur ex leo u linei natura rei mentibus. Sed non reperitur aequalitas periecta polina Mnis in tribus personis diuinis: quia alibi nusquam reperitur νιγω- magnitudo periecta. nisi in peris
Nota ulterius, doctor dieit in suo textu: in s ne: quia se serit, Di
eundum communem opinionem ad distinctionem realem, nistres conditiones requiruntur. Prima est, P extrema sint rea Tro di. ii Secunda,l extrema sint realiter distincta.Tertia est, u re iis latio consurgat ex natura extremorum,dc non per operatio πιι-- adnem intellectu . Licet autem communis opinio dicat Tissa
requiruntur:docior autem subintelligit, is non semer ista tria requiruntur: licet bene concedat wile ties sum ciant ἐ- ιM. E Quod autem no semper requirantur, patet de relatione qui eas Sc est
47쪽
et mouentis mobile situ agentis ad passum: euius extri' via non sunt semper te liter distilicia: Dcut intellectus dicitur agens, inquantum causat intellectionem: di dicitur tra-tiens,inquantum recipit intellectionem:& tamen intellectus agens, de possibilis,sunt idum realiter, quamuis distinguaturiar maliter.
7 Ad argumenta principalia,&ed
Consiquenter docior uult soluere argumenta , quae pro bant aequalitatem in diuinis, non esse relationem realem . orum primam se formatur. Omnis relatio realis, secun
dum philos v. nictaphyi cae. aut tundatur super actionem, de pallionem aut sui datur supra quantitatem. Sed aequalitas, nec iundatur super actionem,&pastionem; nec fiandatur iu-l ra quantitatem : ergo aequalitas in diuinis no est relatio reais Minor pro prima part probatur sic . Relatio quae iundatur supra actionem & passio ueni, est relatio originis. Aequalitas iton est relatio originis: ciso illa pars vera. Pro secunda parte arguitur sic In Deo non est quantitas: ergo Antecedes probatur per beatum Augustinum v.det tin.c.1.dicente. Deus est magnus ii ne quantitate. Pro solutione istius argumenti dicit Scotus u duplex qualitas sicut dictum est in corpore quaestionis:Qu. edam est qua tuas molita Alia es quantitas uitium, siue persectionis. Pr ma non inuenitur in diuinis.& de illa intelligitur dictum Augusti m .secunda autem bc ne inue uitur, de illa sussieit ad hoc, ut si sundamentum aequalitatis. S cv Noo arguit se. Si aequalitas in diuinis esset relatio
realis, sequeretur P in diuinis essent plures magnitudines:curetario realis requirat extrema realiter distincta. Sed in divinis non sunt plures magnitudines: cum eadem est magnitudo in tribus personis, sicut & eadem estentia: ergo neque ex-tiema sunt realiter distincta. Et per consequens aequalitas noest relatio iealis.
Pro solutione istius argumenti dicit Scotu 1, qudd ad relationem communem,sicut est aequalitas, quamuis requirat irdistinctio extremorum: sicut ad alias relationes reales non comunes: tamen cum hoc sussicit unitas numeralis ipsus iar mae, secundum quam extrema reseruntur: nec requiritur pluralitas magnitudinum quia illa,quae est secundum plures magnitudine , est solum realis secundum quid, di non simpliciater.sicut dictum est in solutione si imae rationis sanini Thomae arguendo contra dictam secundo articulo, quae ad longum.vade in litera Scoti. I xRTio arguitur se. Illa relatio non est reali si quae solaeonsderatione intellectus posita, di seclusa existentia rea i , inesset: sed seclusa perimpossibile reali existentia personatu, polita sola consideratione in intellectit earum , esset xqualitas earunt: ergo aequalitas personarum diuinatum non necessario tequirit existentiam realem Pet sonarum i quin sine ea possit intelligi isse. Et per consequens non est relatio realis,li
Pro solutione is ius argumeti est notandum. quod doctor dat dua, solutione . Primo enim respondet ad materiam ar-eumentiaeeinde ad formam. Quantum ad materiam dicit. Qitandoelinque aliqua sic se habent, quod unum omnino ne cellario consequitur aliud, tunc dico, quod sicut existen consequitur illud, ut existens:se s ipsum sit solum intellectum ,
nectitatio eonsequituri iud, t mellectum. Dctior declarat hoc per unum exemplum satis,familiai dicen .Si homo realiter existat dico, quod scut hominem realiter existente ne .cessario consequitur ipsum esse risibilem existentem, idest non potess homo esse realiter , quin necessario sit risibilis realiter. ita si homo intellieatur, siue existat in rerum natura,s-υ. non necellario intelli itur risbile conseques ipsum in inistellectu, idest non potest liabuli conceptus homuli, mentalis quin nece statio habeatur conceptu risibilis, tamen ex hoe non sequitur,quod risibile non sit realis passo hominis . Ita adipropositum applicando. Dico, quod ex eo quia aequalit snecessario consequitur supposta distincta in natura diuina se et non potiunt esse supposita quin si aequalitas inter illa; si eteto illa existant, aequalitas conuenit eis existenter: s uero illa solum intelligantur, abstrahendo ab existent: a, nihilo n. i in intellectu,consequitur aequalitas. Ad formam ergo. Consequenter Scotu postquam soluit
argumentum quantum ad materiam, dat sol utri nem quantum ad tarmam argumenti dicens,*maior posset concedi, sit intelligatur. ii resatio illa non sit realis,quae competit extremis omnino habentibus esse rationis. &u, tantum competerat eis, ut habentibus esse rationis. Sed tunc minor est salsa, quia aequalitas non tantum eonvenit personis diutinis,ut ha bent e te rationis, sed conuenit eis,ut realiter existuat. Et ioconvenit eis realiter.
O ex o R in ista quaestione intendit examinare, quomodo Deus.&tota trinitas, se habeat respectu ereaturata, quae possbiit produci a Deo,& sne diuisione.quaerit ista quaestionem.Vtrum Deum esse omnipotentem,ratione naturali: nuessaria,&demonstrat tua potui ostendi. Ista quaestio habet se. it aliae quaestiones.quia unum supponit, puta minus est omnipotens. N istud est uenam. & firmissimum in side nostra quaerit ergo, utrum istud possit demonstrari ratione naturali. unt aliqui termini de larandi. Primo quid est Deum esse omnipotentem & ponitur hic una regula imiolis, se omnis oratio eomposita ex accusativo,& infinitiuo . potest capidupliciter scilicet materialiter. de personaliter. Vnde quando ea pitur personaliter.tune talis oratio debet exponi, mutadci accusatiuum in rectum, te infinitum in participium: & si si ins nitiuus uerbi adiectivi, debet mutari in duo pateticipia: exemplum. Deum esse omnipotentem, si capiatur pers nati tot resoluitur in hanc, Deus omnipotens. Ex quo sequitur eorollarium , quod si ista oratio eapiatur
perscinaliter Deum esse omnipotentem, non potest demonstrari, quia non est proposito. Alio modo potest capi materialiter . ex propositione nitae sibi subiacet. unde propositio quaestibiaeet est i sta. Deus est omnipotens,& se capitur in liter a. ita quo nihil aliud uult quaerere, nisi utrum ista propositio. Delix est omnipotens, possit demonstrari, uel aliquo modo
ollendi. Est aliut terminii . scilieet hoc quod est, ratio naturali x . unde eu aduertendum Uratio naturalis. est notitia non erronea. iram naturaliter in omni cursu naturae siue reuelatione possumus habere.
Quaerit tunc doctor.Vtraim lumine naturali. sne sde, zesine reuelatione possumus cognoscere, quod Deus est omnipotens.
Hi alitis terminus qui est omnipotentia unde omnipotentia est potetitia activa causativa respectu cuiuscunque ea
sibilis. Ex quo seqvitur qudd pater cui producit filium, & spiritum an tum cum filio. respiciis illorum, non dicitur omni poten . patet . quia respectu isorum non est potentia eausatiua. ieet sit potentia produc tu Vnde uerum est, quod pater potis producere situm. sed non causare filium. Cuius ratio est quia inter causam, de causatum. semper est distinctio es, εtiali, id est distinctio in natura. Modo pater,& filius, & spiritu sanctu . habent unam naturam: ergo respectu istorum. noese causalitas: ergo nec omnipotentia. Et per hoc soluuntur illae quaestiones multorum haereticorum dicentium. quod si-llux non est aeque potens, it pater, ta filius non test plo dueere filium. ut pater. Istud argumentum est derisorium,
proueniens ex ignorantia terminorum. Ex isto sequitur, ῬAvicenna qui posuit catenam auream in productione intelligentiarum nunquam uni sermi et posuit, sicut est in benedicta produbione trinitatis . quia posuit ibi causationes, ideo ponebat distinctionem essentialem, inter omnes latelligentia . VLTtnius quaeritur per modum dubitationis. Quae est eausa quare do res mouent istam quaestionem de omnipotentia Dei. Est notandum pro solutione. quod cieaturae tria attribu situr. Quaedam de qui lari notum est quod non importat impersectionem, go ista Deo attribuuntur. ut est intelligere,uelle. potentia,attribuuntur creaturae. Et hae non importat imperfectionem, ideo attribuuntur Deo. Alia sunt quae attribuuntur creatum .de qui notum est, quod important impersectionem. Et talia nullo modo attribuuntur Deo, ut malefacere peccare decipere. Alia sunt de quibus dubium est anim portant imperiectionem: ista similiter non attribuuntur Deo lumine naturali. Exemplum huius membri .est dubium apud philosophos. utrum informat imp'rtet in persectionε uel persectionem. ideo non attribuitur Deo . Vnde breuiter dico quod licet sit dubium, an importet persectionem, ram. simplicitet importat imperfectionem. Nam bene sequitur. hoc inserinat:ergo est pars alterius.le ultra,eil pars ali ius r
48쪽
rident ἰ ne it persinonem uel impersectionem
Li i lao-ibi notandunt,ut dicit Andreas de nouo ostro, ad substate aecidenti eapitur duplieiter. uno modo, ut idi est quod Methere, idem:& se dicit imperfectionem, & sienullo modo eli attribuendum Deo. Alio modo est conserua-teaceidens: de se dieit peis ectionem.& attribuitur Deo, quiam Midu. Deus eonseruata idem. similiter soluitur quaestio.Vtrum actuare ma etiam, dirae persectionem,uel impersectionem. Solutio. actuare lor maliter d est imperiectionem:sed actuare essective, dicit persectionem, quia hoc est iacere, quod ibi a lesbimet. Ideo anima benῆ informet isturaliter ipsum eorpus; sed non effectiuῆ ;. nee aliauod agensereatum potest sacere, quod anima inser-
met ipsum eorpus. Qua ara TvR consequenter. Philosophi himine naturali cognouerunt aliqua praedicata conuenire Deo: N aliqua lumine naturali non potuerunt cognoscere.Vnde pono aliquas propositiones per ordinem. Prima. Lumine naturali possumus eo ostere aliquod ens esse perfecti illimum N eminentissimum. primo eminentissi- n, quo non est aliud perfectius, eminentissimum omni lio periecti ut reminentiis mum, in quo non est imperseeuo. probatur istud: quia philosophi cognouerunt lumine natur li, quod unum est, quod est periectius alio. Et non posueriint e sim in inlinitum in tibi persectionibu : ergo cognouo mini, quod est deueniendum ad unum quod est persectissimii. Dices,uetum est, quod deuenerunt ad unum quod erat perfectissimum; sed non negauerunt quin non esset aliud ita perchiui,sicut illud. Arguitur se contra hoc.Ratione naturali philosophi deuenerunt ad cognoscendum, quod pluralitas principium est mala. Dicit philosophus,quod pluralitas principium est mala:
V Mola πιν sciso si unus princeps. cis,licut dicunt Manichei, quod est unum perses si mum in bonitate, de unum in malitia. sie exunt duo entia prim istud nihil valet; quia si sit unum prima ens malum,iam caret aliqua pertinione: ergo non est pers Oissimum . Item, si essent duo entia persectissima: quomodo ama. xent se inuicem ultum antarent seu do uel alio amore si unum si uatur alio, sequitur quod illud est periectius, quoa
ii sivitur. Alia propolitio .Lumine naturali possumuteo noscere, ςst unum incautatum: deessective, di finaliter . ei uὀ noeti . . . dubium:quia philosephi hoc cognouerunt. Sed dubium est trutrum illa eausa habeat eausam ibrmalem rues utrum sit in causata eausatione finalis Dico. P est incausata eausationes nati . Patet sic: quia omnia sunt propter istam causam: reapsa propter nihil aliud. euo Deus est causa finalis omni unuta incausatus causatione Unali. v et xv n lumine naturali possumus cognoscere, et Deus est subsantia spiritualis. Pro hac quaerione est notandum, quod secundum, quὀd ditiosae suerunt se , diuersae fuerunt opiniones de ista quaesione.unde aliqui dixerunt Deum esse Solem: alii Saturnil ralii Ioue Unde recitatibi Cassianus, quod quando mona- seria fuerunt fundata in Ampto, ubi numerati fuerunt undecim milia religiosorum, uenerunt in tantum errore, quod
Mimabant Deum esse sub figura naturae humanae : ti funda. bant se super ista auctoritate. Faciamus hominem ad imaginem: te similitudinem nostram. Iste error fuit destructus: desiit ei osenium quomodo errabant, eo quod Deus, nec habebat ossa, nec sat inem. Et dicit ibi de nouo castro quod i ter istos religi , erat unus deuotissimus, i suit ostensum qualiter ipse errabat Be incepit flere pol quam suit in camera: quia credidit se ita posse uellare ad deuotionem, ad qua prius. Et cogitabat quomodo posset adorare Deum,cum non postet eum cognoscere: nis sicut prius credebat eum habere ossa, o carnem, te sanguinem. Istud igitur firmiter est tenendum, FDeus est subsantia spiritualitain, Exi Tvst utrum, Deum esse omnipotἔtem, naturaliis et - , t possit demonstrari. Doctor nunc arguit, P ista, Deus comst in ' nipotenae,st demo .nobilis ratione naturali. Et arguit se au. -- mine naturali ista est demonstrabalis, Deus est infinitae potentiae eino & hoc Deus est omnipotens. Antecedens probat doctor Nam Atti .in viii. phys ne demenstrauit. Deus est insi
nitae potentiae, sic argius . Deus mouet tempore i nito.
ergo est infinitae potentiae Tune sicata est demonstrabilis lumine naturali. s est a nata potenti .ergo de ista: D σε
omnipotens. Probat conseque aui:quis in mulsi infini
tae potent ae non potest excedia potiatia aliqua. ergo erit omnipotens. Antecedens patet: quia infinita potentia, non potexcedi. nee potest intelligi excedi Et si hoe ita sit. sequitair iotur,vst omnipotens. Et hoc ratione naturali probatum est. .Eετ hic dubium circa hoc quod dicit ibi, Pinfinita potentia non potest excedi. Et pro hae dissicultate quaeriture utrum illud quod comi niter dicitur: quando datur quaedam deseriptio mi, Setao. Deus est quo magis cogitati non potest Respondeo quod ista odupliciter potest exponi Uno modo se Deus est alid uid cogi s rabile, quo non est,nec potest esse maius. & ita ista inueti misso sensu c petunt omnes doct.alio modo potest exponi. qa 'Deus est aliquid,quo non potest maius intelligi. rei te ista est 4 p in rnu Probatur 'nam qui potest hane sormaremEt aliter, Deor m. -
aliquid est maius. quo facio, intelliget aliquid maius Deo. Ad propostum dicimus T de pro stione litterae doctoris, qus
do dicitur,et potentia insit ita non potest excedi, nec potest intelligi excedi,exponitur scut ista praedicta.
Hie praemittendae, declConsequentet dotat uenit ad solutionem quaestionis. Et
pro nunc in isto primo articulo, habemus duo et aranda. Primo istum terminum demonstratio. Meundo quid est omnipotentia. Et pro primo termino, dicat Sco cum Arist. i. poster.u
duplex elidemonstratio.spropter quid. Eeqvia est. unde de ' D--- monstratio propter quad est euius praemissae exprimunt c nox. quare ita est, sicut percon 'usonem significatur. Et est hic notandum,T hic capitur causa large, pro omni illo, per quod respondetur ad quaestionem tactam per quare.Exemplum. quare homo est risibilis quia omne animal ratio nate est risibile:de omnis homo est animal rationale: igitur hie est demonstratio propter quid. Ex quo sequitur, quodno est idem in demonstrationibus propter 'iiid: Ecquod quid ANIquod quid est; est tota diffinitio subiecti .propter quid, est ea usa,quare passio conuenit stibiectoritet dicitur de subiecto. de illud est rationale:uerum est tamen, T quid est semper metu die propter quid. Sed demonstratio quia est, est cuius primissae exprimunt essectum, ita esse, sicut per quaestionem tignificatur.Sicut iacit Arist. inj. poster.per istam demonstrationE. . Luna crescit per portiones arcuales.ergo luna est sphertex Κ-gurae ani crescere per portiones arcuales,est esse ius eius et
est esses phelice figurae. Est notandum ulterius, et non omnis demenstratio qum procedit per causam est propter quid: sed oportet et proce it
per causam immediatam. ideo dicit Arist. et ibi est demostratio. quia est,paries non respirat, uia non eit animal Nam monitrat hoc, τ non est respirare,pet non esse animal. Ecfeest ibi demonstratio quia est hoc non est animal. emo non respirat qυia licet procedat per cantam rimen est remota: qa animal est causa remota huius,quod est respirare. vlterius est aduertendum, u demonstratio aliquando est D. - per cam intrinseca aliquando pet tam extrinseca Exemplum μου ei de extrinseca .Quandocunq; terra interponitur inter so e. &luna, luna eclipiatur.Sed quandocunque sol est in tali situ. Ni una est in tali situ, est interposito inter solem & lunam .ergo luna tune eesipiatur. Aliquamio per causam intrinsecam: Nuoco intrinsecam,qul importat ut per diffinitionem subiecti. Hi e petit Scotus,quae sunt propositiones quae sunt proprii demonstrabiles.Resi ondet ponendo aliquas propositiones. Prima. Le propositiones ineuident ex sunt demonstrabi- - les,sue demonstratione propter qui siue quia est. Alia propolitio. Non omnes propolitiones ineuidente ,possunt demonstrarus Tertia propositio. lae propositiones in- euidentes, quae habent connexionem ad aliquid euidentius,
exprimens: ibit tales sunt demonstrabiles. Unde est notandum, v si propositio ineuident habeat connexionem ad aliquid notius illud importabit causam, uel essectum: si eam,demonstraba demonstratione propter quid: si
esse tum demonstrabit. demonstratione:quia est. Et est nota
dum, ut dicit Seot.ibi.&uidetur hie sequi, quot upli eo sunt propositiones. Quaedam sunt primo euidentes, de immediatia . sicut prima principia: ut oe totum est maius sua parte. 'dam ultimatae euidentes.& sunt i iis quae non sunt prima principia : tamen habent euidentiam ex terminis: sicut sunt oes praemisi e demonstrationes propter quid, quae sunt euidetes , de in inediatae, sed non primo,scut istae paries est albus, ε mihi euidens. Et ideo ponit M talem propositionem.Nulla proposito euiden euidentia terminorum potest demonstrara , nee demonstratione propter quid: necdemostratione tae.. Dicitur notanter euidentia terminorum a quia ii esset
49쪽
euidens , ex euidentia antecedentis ; sciit coneloco, quae incitur euidens, adhuc posset demonii an,& estici oragis
unde est ibi notandum, quod illi propositio dicitur esse evidens euid Otia terminorum Auius atlcntiis naturaliter causatur ex notitiis simplicibus t ei minorum. ut omne totum est
maius sua parte. Aliae sunt propostiones, qui non sunt primo euidentes nee ultimatae, sed iunt mediatae inter illas propositiones: te tuae pollunt demonibam dono ratione quia est, tapossunt etiam demonstrari demonstratione propter quid, ut capio istam . Omne habens materiam, est corruptibile. ita posset demonstrari a posteriori,& aptiori per istam. Omnc illud quod habet principium quo res est esse, ει non esie:eii corruptibile: habens materiam est huiusti odi ergo habens materiam in eorruptibile.& potest demonstrari de moniliatione: quia est. Et hune modum dat Aristoteles primo metaphysici de secundo posteriorum . Vbi dicit, quod ex experie
tiis, generatur memoria, di ex me motus , generatur experimentum,& ex experimentis, senetatur a i , iue scientia ,&ii H est demonstratione quia A & potest sic fieri. Istelia texperie uiam, quod i euoba nauitas abre. mediante tuo I rincipio:quia omne indiuiduum eiusdem rationis, cum a
io, potest producere in passum smilem essectui Tune sic. homo recordatur,quod talis herba sanauit liunca febre, citalis sbi iiivilis, sanauit alium a sebte. Tunc inseri quod herba similis illi quae est Romae, est sanatiua febris. Tunc uirtute intellectus, infert istam:ergo omnis talix herba sanat a se bie:
ec ideo dicitur experimentum fallo.non autem experient: Rειτ AT declarare hunc terminum omnipotenti Procuius declaratione, ponitdo taliquas propolitiones. e a declara Prima. nipotentia est potentia activa: ex qua sequitur, D . quod nulla potentia passu dicitur omnipotentia. Secunda propositio Noa omnis poletia a sua, dicitur omnipotentia.
Tertia proposito Potetia acti eausativa respectu cuius
. . eundue causabili uocatur omnipotentia. Ex quo sequitur
ic ille dicitur omnipotens, qui habet Potentiam cau- ερο - situli omne causabile. Ex quo sequitur, quod omnipotentia
non respicit omne possibile sue quodlibet possibile, quia Filim in diuinis est unum posi bile: ec taliten respectu eiu non est omnipotentia. Cuius ratio est: quia licet sit producibile rnon tamen in causabile.Secundo sequitur,quod non quodlibet necesiarium, est obiectum omnipotentiat.Nam filius indiuinis est unum necismum: de tefrictu illius non est omnipotentia. Unde filius licet si unum necessarium; non tamen omnibus modas sicut pater Cuius ratio est cuia pater eiu unum necessarium a se: filius autem iton a se; sed a patre.
τι I, , , Est hic aduertendum, quod philosophi respectu alleuiu
dii. -ι- nccessarii, potavrunt omnipotentiam: quia dixerunt, quod uiminitivi omuis in i igentiae sunt neces ariae esse i ita quod men, phi-
. . . D los phorum est quod impossibile ea aliquam intelligentiam
non ei ammo quamlibet necesse est esse. Et tamen ilicebant - quod ptima intelli entia causabat secundam.ergo prima x
telli ita respectu iecundae habebat ommpotentia. Alia propositio.Omnipotenta a ergo solum respicit, seu habet pro ob. lecto post bile creabile, uel causibile. - Nu Ne in isto articulo uult ostendere utrum ista si demonstrabilis. Deus re omnipotens. Et primo ponit talem conclusonem . Ista propositio, Deus est omnipotens est simpliciter demoustrabilis. litam con iusionem probat scotus, duo sup
ponendo. Primo, in ista est vera. Deus est omnipotens. Secun.
Tunc arguit se. ni propositio uera necessaria, quae ex ratione terminorum non hauet euidentiam,& habet connexionem ad aliquid notiunt alis in demonstrabilis. Sed ista est huiusmodi. Deus est omnipotens ergo est simpliciter demonstrabilis. Pro declaratione istius, ponit doctor aliquas propositio-e, io . M .Pram . Quod propositio si uera, habet ex ratione terra iniisti, minorum . Quodsi necessaria, habet ex ratione tei mi- . . iiiiii notu .ptitam quod fit 1 neu dens, habet ex ratione rei min . Dimino tum . ita quod uult habere Scotus, quod condationes pio positionis, conueniunt ipsi propos uni, ex ratione ic:
Restat ergo probare minorem, scilicet quAd ista est ineu dens,ex ratione terminorum, sed quod istast simpliciter diata, di demonstrabili Hoe probat doctor duabus rationi Pim ratio se tormatur. qualis ordo esset inter aliqua ii ei-
t rcati: et dissimia talis ordo intellicita ratis est uura ipsa ubi non realiter distinguuntur sed se est, quὁd si ista realiter
distinguerentur, natura intestinus,ansnitas, uoluntas infiniista,& potentia, tunc asta natura, est omnipotens; posset demostrari per istam , habens uoluntatem instillam : ergo ubi illa non distinguuntur: adhuc est talis ordo intelligibilitatis: puta quod caperetur ero medio, haberes intellectum infinitum , uel uoluntatem infinitam, ad demonstrandum utam: Deus a
sapotens. Et talis erit demonstratio. Omnohabetis intello itium ius nitum, uel uollantatem infimia est omnipotens.
Deus est huiusmodi: ergo Deus est omnipotens. Vndes qui et
peteret quare Deus est omnipotens. tu est, Poldan de roi ponderemus:quia habet intellectum infinitum, uel uoluntatem infinitam : ergo habens intellectum, ues uoluntatem est medium ad demonstrandum illam. . 'CON shqr1NTxa doctor adducit secundam rationem adprobandumquod ista est mediat Deu est omnipotens. Et arguitur sc. Notionale immediati us couenit esemiae aeuios quam illud quod importat respectum ad extra: puta ad ere .
turam, ut patet ex prima quae montasia notionale, non cho tur immediate de essentia diuina: ergo omnipotens,quod ii portat iespectum ad extra, seu ad ereaturam, non dicitur i-- mediate deesse otia diuina. unde est ibi notandum, ista notionale est quod impono relationem in diuinis: quia dicitur ab aliis quod covenit viri ip .nae,uel duabus.Vnde generare,goierari, spirare, spirat
uocantur notionalia in diuinis, at omnipotens, importato
spectum ad cicatur an titula omnipotentia, est potentia acti-ua, et pectu euri scunque creabilis tei picit ergo cieaturam . .
Vnde tot te dices, quod generale clium imu late dicitur de patre. utra hoe arguitura attem generate filium ostenditur. per hoc quod es patrem habere memoriam LMundam: eigo non dicitur immediate de patre. ollo ista non in immediat pater generat Sed posset se demonii ara. Omne habem memoriam tacundam generat . t 'atet habet memoriamiae cun dam:ergo generat.
PRiri A propositio istarum duarum, posset probati. Quatit Lotus unum bonum uel buni. Diceret aliqui Ostiis de habere intellectum insultumi Sed dic, quod illorum. tit oni ui potenti . Doctor non ibluit uiud: potest tamen solui ex dicti, eius potiendo talem propositionem voluntas in finita diuina, est omnipotentia Dei: quia estilla per qui, De uxomnia creat, di causata zam uelle Dei inicax es eii iuri sti lud produci. Dicitur enim: Deus uolua Nia sunt. Et per se hoc ostendebat, quod uoluntas sua es potentia creatidi. Edit hoc patit magna differentia inter uoluntatem nostram, de ip in sius Dei unde non quia nos uolumus rea sunt: sed quia Devi ntro is
uult, res, fiunt. Sxciti DA Onclusio se intelligitur. secunia conclusot lis ea. Viator remanens in natu uix, potin aemonstrare tua . .
Deqs est omnipotens. Vnde uiatorcu qui ion D ui praemia beatificum Lia possibile,de lege communi. stans in statis metendi, vel demetendi, uel osse potest, dele e cominum. Vnd dicitur non habens prarinium beatificum, idest qui noeli beatus. lix ouo sequitur, quod nudus beazas est uiator quia qui libet habet praemium beatificum.vnd . praemium beatiscun est uidete Deum, uel diligere super vinnia. & se est beatit do vostra. Dicit ut sibi post bile de te .e communi, per hoc re
mouentus bruta: ruta non possunt Halicari. Dicitur est iii statu merendi, vel demet i .Per l, actum ίturantia aput patorii,quia non sunt in statu mer a di, uel est de lNe eommuni, quod dicitur propter puero ' amentes, qui sunt verὰ uiatores, Eclicet non sint in stati. mer iustitamen sunt tale ordinata. N. Nc doctor consequenter uult probate, quod uiatore xistens in statu uiae potest de dotistrare istam, Deus est omnipotem, te primo oportWi ai dure, quis est Komo existens in statu uiae, uel qui e AC.tra statum. Vnde demente doctoris pono talem propoli Ἀν aen . Homo est in statu uiae , qua non est beatus, qualite uecognoscat Deum . Ex quos ui- tute regia propost' 'de metite do totis.Quod Paulus in toptutuo, non fuit in icatu uiae, quia in raptusio fuit uere beatus in haec est opinii, doctoris.
Vnde est ibi notandum, quod moderni doctores siciunt ibi unam di licuit item, quae non est nisi realis. Are Paulus in iis fisae
in raptu fuit beatia. Dicunt commuttitet,quod nou. sed G in b.-cior dicit, quod faciundetisti qui tenent oppositum .puta, Unon fuit beatus. Di m, quod non habuit notitiam intuitium muste ab trassiuam. Motu: utio dicit quod habuit in
50쪽
xo dices, Did est raptuis' Respondeo, uddest differeneia inter exta sim, di raptum. Vnde exta lis est eleiratio mentis in Deunucii mee rotis omnium operationum in potentiis inseriori tiram interioribus, quam exterioribus:& in potentia vegetativa. di in ano quis in tali statu iudicauir mortuus. Haec extias dividitur in in itiuam, di assectivam. Cognitiua dicitur propriε extasi ς. Affectiva dicitur raptus. Nam h bemus duas potentia scilicet intellectum, deuoluntatem. Quando ergo intestinus eleuatur in Deum ite, quod est eessatio in omni is potentiis inferioribus, tunc est tali et . Sed vando uoluntas amando Deum te amat eum, quod est ces tia in potemus insutoribus, vocatur raptus:ideo raptus attribuitur voluntati, rasis intellectui. Ex quo sequitur quod si Paulus steria raptus, habuit claram uitionem, & tanti dei ctationem Dei, lod omnes potentiae interiores cessauerunt ergos tineat . de luit rarius. Ideo dicebat, nescio an in corre, an extra corpus. Ex quo sequitur,quod est magna disserentia inter raptum, & extasim, de notitiam intuatium Dei. RxDLvxvvri ranune ad quaestionem nostram. Issa ergo propositio, Deus est omnipotens. demonstrabilis est uiatori inauenti in statu uiae. Probatur sic. Intellectus habens noti. tiam distinctam, uirtualiter continentem eonesusionem de
monstrabilem, de praemissas demonstrabiles, potest demonstrare conclusonem illam demonstrabilem. Sed intellectus viatoris manens in statu uiae, est huiusmodi i ergo Probat doctor
minorein.dupliciter, scilicet exemplo, Se ratione. Et pro Orn-nibus istis ponitur osus.Quod Deus in intellectu uiatoris pro durat peeiem intelligibilem essentie diuinae, sicut fecit in antelis:tune iste uiator per istam speciem intelligibilem, cognosceret essentiam diuinam, distinM; de semper manebit viatori quin notitia absti activa de Deo, non facit hominem beatum. uche probatur per exemplum. Intellectus noli et potest aliquid cognoscere per se, aliquid per accidens . Exemplum. noscit hominem per accidens, quando eognoscit homi nem sub conceptu a. bi. Nam eonceptus albi repraesentat albedinem , de rem habentem albedinem et ergo quando eo-gnoscit hominem sub conceptu albi,coznoscit hominem per
Coo No ct Tra homo per se: εe hoe duplieiter . scilicet
in uniuersoli, de in particulari. In uniuersaliquando cognoscitur per conceptum superioris. ut quando homo cognoicitur per conceptum entas, uel animali 1: tune cognoicitur in v-
niuersali. Alio modo in parii lari:&hoe dupliciter. Vno modo mediante conceptu diis niti uoi te tune distinctiissime cognoscitur Alio modo sub conceptu quasi confuso:quando cognoscitur sub cone tu hominis. re se dicendum est de omitibus aliis. Tune sic liabens notitiam distinctissimam de homine, potest illam demonstrare. Homo est risibilis ergo habia notitiam distinctam de Deo, potest istam di monstrare, Deus
est omnipotens Sed ille qui habet speciem tuteli sibilem deitatis, set uotitiam distinctam de Deo r ergo potest demon, strare istam Deus est omnipot& quia talis et mediata. ut probatum est supra. Ex his feavinitor aliquae plopositiones.Prima. Notitia ab.
stractiva de Deo quae habetur per speciem intelligibilem, nofacit hominem um. Ex uo sequitur de mente doctoris, τ licet Ataeli in pin
no instanti ruae creationis distinct de abstraetitia, cognou rimi D m non tamen propterea suerunt beati. quo sequitur aliud eorollarium.Quod sola notitia intuit tua Dea ponit hominem extra natum aloe est,siquis intuiti uec nosceret Deum, non plus esset uiator. Ex quo sequi eur,quod Paulus in raptu. qui intuitiuὸ uidebat Deum, non
fuit pro tune uiatoris A pro tune fuit beatus. ideo suit beatus secundum quid, idest quo ad aliquod tempus . Etiam nostquam Deus cessauit se ostendere Paulo; Paulus non ivit beatus. Et ideo hoe est quod communitet si citur, T Paulus recordabatur de aliquibus, de quibus non licebat hominibus lo
ciui.de tempore beatitudinis scriptura non meminit, utrumper unam horam,ues duas.
'ulterius dico, quod haee consequentia non est simpliciter bona.Iste habet notitiam intuitiuam Dei: ergo est beatus. Cuius ratio est quia beatitudo noti existit solum in visione, sed
in delectatione. te uisione simul . sed est possibile,quod quis videat Deum, εο non diligat. D:eu quia est possitate , quod Deus Uncurrat ad uisionem: ec non ad delectationem, quo
facto, videbit Deum , te non diliget Deum tergo non erit
beatus. Et Loe est contra Henricum de Gaudauo. quod pro- batum est. Nvuc doctor uult probare ratiὁne qui dista, Deus est Dein Finia omnipotens, potest demo astrariat uiatore manente in statu ment ruiae Et Grinatur sie ratio de quocunque scibili alicuius selen de o nostiae potest haberi notitia distincta, quae uirtualiter continebit amat re.
praemissas ad demonstrandum aliquid de eo, Deus est per se
obiectum alicuius seeutidae: ergo de Deo potest haberi noti tia abstractiva citra intuitiuam. Dices, uerum est.quod de Deo potest haberi notitia distin cta: sed illa notitia ponit nos extra statum uiae. Contra. Nota - alia abstractiva distincta de Deo, non ponit nos extra natum uiae: quia peream non sumus t ait: tamen illam simplicitet possumus Labere, non dico lumine naturali. patet: quia Deus potest producere in intellectum speciem de essentia diuina, Se illa uirtualiter eontinet praemissa , ad demonstrandum aliqdde Deo: igitur possumus habere notitiam distinctam de Deo,
nobis manentibus in statu uiae.
OMMix scientia est dere. Dices , T de Deo non possumus ihabere notitiam abstractivam: iuia obiectum scibile, seu obie cium scientiae oportet existere: ideo de ipso non potest haberi notitia abstractiva. Contra istud arguitur a doctore, tam de re existente, uim de te non existente, potest haberi scientiat ergo maledici , D. . uod oportet,quod obiectum scientiae semper existat. Item c- e re existente possum habere notitiam abstractivam. εc intuitiuam simul. Exemplum: ego habeo nune speciem intelligibilem statrix, nune irater ille uenit ad me: dico et postqua fra ter est in prae sentia mea;simul habeo notitiam intuitiuam de fratre. Scabstractivam. sidios, istud uidetur esse demente Aristotelis: quia dicit ii. posteriorum . quod scientia est necessariorum, Sc quod dis- . . finitio est necessariorum.sed necessarium non potesnon esse:ereo sequitur,quod scientia non est nisi de illo, quod sonpotest non esse. Respondetur ibi, ει demente Aristotelix, de de mente doctoris,qubd quando dicit Aristoteles,quod scientia est necessariorum, ibi capitur necessarium eomplexridensi . . I;ineomplexe. Ita quod sensus est, scientia est neceilariorum , ,- . sinaidest de propositionibus necessariis. unde non uult dieere m. via Aristoteles, quod scientia sit necessariorum, id est de ali inia simia quo, quod non notest non esse. Quia sola theologia est huiusmodi, quae ei de Deo, qui non potest non esse. Sed eum ulterius dieitur,quod dissitatio est necessariorum Dico, in ista opolitio dupli in habet sensum. Vnus est quod illus, quod diffinitur, est ens necessarium, quod non potes non esse. D sim is stiti se ista est salsissima. Alius sensui est,quod diis initiora ne eessariorum, idest ouod ex dissiliatione, de diis nito, sit propo lai dissita istio nectitaria. Et hoc est uerram,quod uolebat habere Artilo F., .
teles i. posteriorum: ubi ostendebat, quod demonstratio pro- . Odit ex necessariis. 4Existis sequuntur aliqua corollaria.Primum Quod de contingentibus non est scientia:quia possunt falsifieari, quia tuesequeretur quod aliqua scientia possunt esse fessa ut ostendit Aristoteles. Et ostenao. Volo, quod quis habeat liuentiam huiui: Petrus currit, di quod masteat in intellectu suo per unam
horam. in medietate, horae Petrus non currat. Tune habebit . . scientiam dei si Petrus euuit, te tamen erit filia, quia P
Sinai Tvst ulterius , quod de singularibus non habemus scientiam. Et siquis arguat contra hoc Demonstrationes sui per propositiones uniuersales di subiecta illarum propositionum supponunt pro si laribus tergo de singularibiti habe.mus scientiam.Respondet Scotus.Quod de siti laribus habemus scientiam uniuersaliter, idest per propositiones uniuer- -- sales, Zc per terminos communes,ec uo staulares, idest quod desngularibus secundum conceptum singularem, non potest demonstrari aliqua propria passio. iacie mente Aristotelis singularia non habent propitas passionet, de ideo de iulii non habem ut scientiam, tanquam de illis de quibus demostiamur propriae passiones. Iuxτα istam c usonem.Ex istis inserescotus.Quod viator existens in statu uiae,psit habere scientiam de Deo, que diceretur Theologia,quae potest probari sicut prius. Quia homo manens in statu uiae potest Labere notitiam abstrat iam distinctam de Deo,quae continebat praemissas ad demonstrandum aliquid de Deo. Ex quo senuitur, quod uiator manse in vi potest habere theologiam iactatissimam de Deo,quae vocatur scientia theologi in