장음표시 사용
341쪽
Quarti . Duodecimae Tertia. 197
Dissibile, quod aliquid sit auo totale, do uor, ui sorte est possibili, quod a u. est subiecto,&illud eui inhaeret nullaret abstactum importans totum compositum, ut humanitas est serma totius hominis , quoniam humanitax inclodit
totam quid itatem hominis,ui licet eorpus, de animam. Nota quod humanitas realiter distinguitura materia, de ar ει -- ima Sortis.& est idem eum Sorte. Ex quo sequitur, T
I- αν eii distinguendum, neq; eoncedendum, ae distinguatur a Sora te M. te, neq; ab homine, sed bene a partib. hoininis, de partib. r-σ tis. Et is quaeras, an ista .rina distinguatura toto: puta a io I in m a totius. R espondet doctor, quod non dii libuitur, ni tranum modo intelligendi, seu tatione, quod idem est. Cuius rati
est, quia extra textum,eum dicitur communiter, quod inteeeoncretum,& abstractum est distinctio rationis est dieere . PF ris eadem res signiveatur per eoneretum, de abstractum, sedes M' r ter, se aliter, concreta, iit homo silem scat humanitatem, pert quam distinguitur a disterentia indiuiduali idest lingulari: ergo etiam humanitas significat humanitatem permodu prae- cisionis adisserentia indiuiduali, quae ut sic,eli per actum it tellectus.Similiter in agendo est quo, se quod quod est illud, quod agit.Sed quo est duplex, sol ieet totale, di partiale. Et ii quaeras, quando est,quod aliquid est quo,cum alteri inest est quo totale, dico P quando separaretur,ut si anima separareturi eorpore, tunc illa est quo totale,quoniam tue nullo modo aliud ab ipsa denominatur intelligens. Et si quaeras, an lici suo totale,&inhaereat. Respondet quando aliqua serina in- illam actionem habet respectu.illius essectus, tune ipsa serma dieetur totale. Uerbi gratia, ut scaliditas esset in sacramento, tunc quia tantum inest quantitati, quae no est actina: illa serma, puta ea liditas, licet inhaereat, aieitur totale quo in producendo calorem,
quoniam nihil aliud, ab illa denominatur ibi agenta Et si quaeras utrum si tale iubiectu in quo recipitur praeuitia serma,
non habet activitatem, ut dici ,an denominetur a praedicta Drma, seu actione, uel non.Re ondet doctor, quod denominatur tale tabiectum agens denominatione remota,' uando recipit allui sormam, quae serma est principium atato nis, quia tile subiectum denominatur tale a secunda formarexemplum, ut caliditas existens in quantitate , quae est una ima denominatur ab actione,quae est a caliditate cuius est actio: tunc dico, quΥd quantitas denominat agens remote ab actione, quae procedit a caliditate. Ex quo sequitur, quod illa est concedenda quantitas sacramenti est agens pet deno
Deinde do oe replicat, specialiter probando semper intentum, videlicet, quod accidentia in saeramento, nullam actionem habeant, quia quantitas,quae est existens in sacra mento Eucharisti .ae, est quantitas mere mathematica, sed se est,quod secundum Philosephum.;.Meta. in mathematilicis non est motus, neque, actio: erso Maedicta Pantitas non habet aliquam actionem. Respondet doctor ad hanc ratione negando maiorem, uidelieet, quod quantitas in sacramentost merὰ mathematica quoniam quantitat mathematica a
strahit ab omnibus qualitatibui naturalibus, ceut a Mima substantiali.Modo quantitas in caci amento altaris habet ali quas qualitates naturales, quae ita sunt ibi in illa sicut erane prius.Ideo illa maxima Aristotelis est ueta, uidelicet quoiuillud , quod est uere mathematicum , abstrahit a motu, di ab actione, sed ista quantitas non est huius modi rigitur Et si dicat eontra. Praedicta quantitat est mere mathema tica, quoniam licet non abstrahit aqualitatibus naturalibus, tamen abstrahit hie a motu, quod lustieitr ergo: Respondet doctor,quod mathematicut habet ita bene abstrahere aqualitatibus, sicut a motu,vel magis. Modo dicit doctor,quod si ipsa qualitas esset mathematica mere, non haberet aliquam actionem, neque esset principium agendi. Secundo dicit, Plicet insa non si nisthemati ea, tamen non habet acti nem, ud qualitates, quae in ipsa recipiuntur, ut frigiditas, albedo, de e.
Sed pro declaratione istius, uidelicet quod traedicti quanin titas non est mathematica, est notandum, quod oppositum. --. i. . videtur esse uerum, Auoniam si praedicta quantitas non es. H. G ih. mere mathematica , sequeretur quod nulla in mundo siet mete mathematica, eum nulla sit quantitas sine aliquibus qualitatibus, sed consequens est inconueniens.
. Seeundo sie,quoniam illa quantitas est puria mathemati. ca, quae potes contaerari a mathemati sed pradicti quanuini sacramenta ea huiusnodi plur. . Tettio tarmathematicus non dicitur abstrahet ea qualitatibu naturalibus quantitatem, eo quod saeiat illam lino assis, sed eo quis deonsiderat illam sine illis. Sed isto modo potest conliderare quantitatem sacramenti, ergo ipsa est mere
Pro tolutione est notandum, quod duplex est abstractio. videlicet diuisua, & praeci sua. Vnde abstractio diuitiua eliqua diuiditur per intellectum hoc ab illo, idest qua intentigit hoe, sine illo. Se in illa aliquando repemur salsitas,&mendacium. Sed abstractio prxcilius non est aliud,quim eosderate hoc. non considerando illud. Ex quo sequitur, qu isdii quaera quo istorum duorum modorum mathematicus abstrahit dico quod secundo modo, videlior abstractione praeci sua.quia considerat quantitatem sine qualitatibus. c. non
considerando illa, qualitates. Et isto modo mathematieus abstrali it quantitatem a uualitatibus, uidelicet considerando illam, non considerando qualitates, sed non line illis, quia riuae consideratio eis et falsa,quia nulla talis quantitas reperitur in mundo, uidelicet quod non habeati ualitates. Lx
uo sequitur,quM quando Aristoteses secundo phylico tuniicit, abstrabentium non est mendacium, intelliςit de ab oractione praeci sua , ta non diuisiva. Modo ad propossitim, licet viathematieus abi trahat ista secumla abstractione qua alitatem sacramenti , non illiderati qualitatibus, non se quitur propterea, quod illa quam ita lit mathematica. Et cum dicit doctor , quod non abstrahit a qualitatibus. Respondeo, quod uerum est abstractione diuitiua, sed bene abstrahit eo modo quo sibi conuenit . uidelicet abstractione praecisiva, de per consequelis uidetur doctor maledixisse, dicens,quod praedicta quantitas non est mathemati ea. Et si dicat, quId dicetur ad doctorem, dico quod quando dicit doctor, quod praedicta quantitax secundum quod est ibi, non
consideraria mathematico, intelligit hoe modo quod uo omnia,quae sunt in sacramento conliderantur a mathematico.
quia mathematicus habet praecis ὀ considerare de quantitatibus. Modo clarum est, quod ibi sunt multa, quae non sunt
Et si quaeras, doctor dieit, quM si quaeratur utrum prHicta quantitas si esset separata a qualitatib. posset habere actionem in sensu, id est posset eausare suam sensationem. Et vidaeue,quod se,quia talix quantitas est seni, bilis per se, sed omne tale,secluso alio, potest causare sua in sensationem, igiturri illud. Maior patet per Aristotelem se do se anima, quia sensibilia communia sunt sentibilia per se, igitur quantitas est sensibile per se. Sed nunc in oppostum arguitur, quia illud, quod non est. primo sensibile, non potest eausare suam sensationem. Sed quantitas ii esset separata a qualitatibus mi huiusmodi, igi- ruriconsequentia patet: quantitas non est primo sensibilis . sed tantum sentibilia propria sunt huiusmiai,cuiusmodi nisest quantitas: igitur.
P o Glutione nota.quod sta dissicultas prouenit ex illa pulctra dissicultate, quae habetur seeundo de anima. Uuae quaeritur. An sensibilia communia possint eausare sua speciem , Se dicitur quod non . Ideo dii scultas est de ita laquantitate, an possit causare suam eciem. Ex quo se uitur responsio ad quaestionem secundum istum modum icendi, uidelieet quod si pradicia quantitas in sacramento esset separata aqualitatibus, non posset eausare suam speciem,& per consequem neque suam selisationem. Et si quiras quiά ergo sieiunt sensibilia eommunia . Respondet doctor subtiliter, quod illa non iaciunt, nisi quendam modum immutandi ipsum sensum. Et si illa se bilia eo munia, signanter quantitas sint sine sensibilibus propriis, non sunt in dispositioue eonuenienti ad immutatione exemplum, ut ecce quantitatem , quae habet in se albo dinem , vult habere doctor, qudd illa quantitas non ' dueit suam speciem , quia est sensibile eommune i Sed consere ad hoc, quod albedo sit sub modo eonuenienti, ad eiusandum suas species , 5e ad immutandum , qu niam albedo separata , non posset agete . cuius ratio est, quia ad hoc, quod agem corporale vati oportet, quod sit qualitum. Ex quo sequitur extra textum, quod secsidum imopinionem, seu responsionem, sensibilia eommunia, id ovocantur sensibilia per se,quia eonserunt ad hoc, quod sensibilia propria habeant immutare. Alius modus est quem assenat doctor qui tenet, quὀd sensibilia communia pos- suot causare suas speciei, de hoe mediantibus sensib. ii-
342쪽
inediantibu , idest quod speciei sensiales sensibilium coni.
munium causentur parti auter a sentibilius propriis. Et si quiras unde est. l sentio lia communia non possunt asere, nisi
prius agant sensiti illa: Respondet doctor,quod torsitan est ratio quia nunquam sensus usi potesta receptiua speciei talistius obiecti, niti mediante specie proprij obiecti. Tin Uba Extra textum nota hic, quod sicut dicit philosophus se
munia eundo de anima, quinq; sunt sensibilia communia, videlicet magnitudo,numerii ,vgura, motus,& quies. Lx Quo senuitur, quod disiicile est saluare de quiete, en causetiuam speciem, quoniam est una priuatio tantum: De figura etiam est dissicile,quod causet suam speciem,quoniam est unus numerus licet possit vene sustineri. De numero etiam est.dissicile,sed de motu non, neque de magnitudine, de qua loquitur doctoria proposito: Et ii quaeras, utrum ii Deus remoueret ab isto pariete qualitates remanente quantitate, an iste paries esset tangibilis Respondeo quod praedicta quantitas noimmutat et sensum tactus, sed tantum resisteret si blianti
liter, ita quod tacec manus mea impediretur, non tamen immutaretur. Ex dictis, dicit doctor: patet ad primum argu
In oppositum huius primae quastionis in qua quaerebatur: virum ii quantitas esset separata a qualitatibus, haberet aliquam actionen Ideo tenendo, quod non dicit, quod ex dibis patet ad primum argumentum, quia quando arguitur, quantitas est ieni bale per se,&αResponsum est negando au- tecedens, proprie loquendo. Sed dicitur se, eo quia qualitates non habent tuas ac iones, seu sensibilia per se, nisi ensent in quantitate, di quia concurrit cum illis ad hoc, quod possint immutare. Ideo dicitur sensibile per se.Sed ex hoeno equitur,u dicatur,quod possint immutate sensum. Ad secundum cum sic arguebatur, praedicta quantitas ρο- test agete in intellectu, ergo in sensu, patet con .equentia, Rapto statu isto nihil it in intellectum quin prius agat in senili. ut patet per Arista telem primo posteriorum. Respondeo ponendo talem propositionem, quod irriso casu, quantitatilla potest mouere intellectum nostrum si esset sibi debite approximatus, vel praesens sibi. Sed eo quia isto modo non po-μst esse in intellectu nostro pro statu isto , ideo negatur antecedens, quia intellectus noster pro statu isto, non est natus immutari, siue moueri, nisi a sensibili. Et quia illo casu posto, illa quantitas non potest sentiri, neque causare speciem sensibilem suam, ideo non potest mouere intellectu in nostrum.
Treis. Vis Tertio principaliter arguitur, volendo probare,quia hae ecipale accidentia non possimi habere eandem actionem extra si- , biectum,quam poterant habere in 1 ubiecto.Nam Aristoteles in primo degeneratione ait, quod oportet, quod agens, Scratiens debeat communicare in materia, ideli oportet, quod ut pastum habet materiam, uel tanquam partem sui. vel tanquam subiectum, se etiam oportet, quod apes habeat materiam.Sed sic est, quod illa aceidentia non hasent materia, igitur cum non ha ant materiam, neque subie vim, no possunt habere eandem actionem quam in subie poterant habere consequentia est nota cumulinori, sed maior est Ari
rio solutione quaero. Vtrum illa maior si ueta, uidelicet illud dictum Aristotelis, scilicet agens, & patiens, inmat otio, o Dacommunis ama ei pondete tot distinguendo,u debeat at Miam communis se,aut communicatione actuali,&se non est vemismia on cesse, F s passum actu liter haberet materiam, ut agens Lais maloia uis m. t iam, ut communicatione aptitudi uali, seu poletiali,& scuerum est.
Exquo patet, et sensus est iste oportet' gens, di patiens
nata sint communicare in materia, &sic patet sol argum et secundum istam distinctionςm, quoniam licet accidentia saeramenti non habeant ii Mema uti neque sint in materia, tamen nata sunt communicare in materia, &per consequens a sumentum est solutum.
secunda sinitio cst etiam distinguedo maiore, uidelicet voportet,si agens, de Pλtiem commui Act in materi quia isecet sit veru de Mente uni uoco,i ou tamen de ageme aequinuoco, ut est c tu, Deus, accidenti &c. huiusmodi non como eis M aminicit in materia ca istis interimibus. igitur. Et si quaeras, quae ista tum solutionum sit melior .Respondet docto u se- .Hi cunda nihil ualet penitus, nona cis da, sed quia nihil ad Priis postum, quonia accidentia sacramenti, possunt bene agere actione univoca, cum mi assigiditas illorum accidentiu pos
si mper stat argumentum, ergo prima solutio est melioriquoniam non cli semper nec eis., P agens sit in materia, sed sussicit, p sit natum eue in materia, re liuiusmodi sunt accidentia praedicta. s. tur. Et si quaeras, quate magis requirat materiam passum,quam agem. Re udet doctor,quod ratio huius est,quia Vere en ens pet te, pati uero, sue produci non
est formε,nisi in aliquo susceptiuo, siue subiecto. ideo passum requirit materiam,& ideo est,t agens potest esse Per se, licet bima fit in alio. Quarto arguitur ad idem, quasi confirmando tertium ar- 44 P 'η'gumentum. accidentia ista separata non possunt producere titia Mi in conlpositum: ergo non possunt habere eandem actionem iusse,quani poterant habete in subiecto.consequentia est nota,
sed patet antecedens, auctoritate philosophi septimo Metaphylices, arguendo contra Platonem, probando it suae ideae nou sunt ponendae.Et arguitur se si ilix ideae etiant ponen
positum,paret,quia praedictae ideae sunt tot mae tantum modo, sed torma non potest producere compositum, & perconsequens non pollunt habere eandem actionem, quam ' prius habebant in subiecto.Nam quando accidentia prius erant in subieci poterant producere aliquod compostum . . Pro io .utione huius argumenti est nota. ν Plato ponebat
quasdam ideas separatas a singularibus,qui ides da ut cise infelioribus.contra quem arguit Aristotelea dicendo, quod si ille ideae separatae essent, uon possent date esse singulatibus. Cuius ratio tundamentalis est, quia torma separata non p test agere.
Et pro solutione dicit doctor, Pista ratio est partim pro Druitur se, dc partim contra se. Primo est pro se : quia dicit, quidpt icta accidintia non post uni producere substantiam cis positani quod conceditur.Secundo eii contra se , quia uide itit deducere ad hoc, quod praedicta accidentia non possunt producere compositum quale. quod est taliam. Vnde raedicta accidentia producere compositum quale, non en aliud quam piaedicta accidentia producere qualitatem in subiecto, ex qua qualitate ci in iubiecto,st subiectum quale, lea compotitum,& etiam dicat doctor, quod ista ratio uidetur tangere,u, si torma substantialis esset separata a materia, it la non pol et prodii re compositum ibi stantiale,quod sorsitan eii negandiania uius ratio est,quia scalidatas est et separata a subiecto, tu concedis, quod possit Hoducere es iqui caliditatem, de per consequens compostum quale, se etiam uidetur, quia uiorma substanMalis separaretur . materia, posset producere tormam substantialem in materia, de per coulequens producerct compositum substaturale. cum sit
emula in En doctrina: ab illo producitur compo. tum subiunt tu, siue accidentale, . quo produeitur tot ma in
I Ex quo inseri corollarium doctor, ibi dico ergo Sced
quod Aristoteles bene dicebat contra Platonem,quod praedictae ideae non potiunt esse Nincipium producendi subitantiam compostam.Cuius iario est, quia nulla substantia immat etialis, potest producere substantiam nisi mediante eor- pote,sed praedii ae id. x erant immateriales per Platonem, ergo ita Aristotelo habebat sandamentum contra Platonem,quia ordo causanim erat connexus taliter, quod causae habe picer; unio duiem in agendo ne etatium inter se,quem ordinem non potest austrie causa prima. Ide bababat istam pro vitioncm pro maxima ueta, quod nulla substantia immaterialis potoat producere .iquid immediate sed tantum modis me aliqua causa materiali, quoniam uidebat subitantio separatas, secundum tuam positionem mouere c los, ut Per talem mutum producant aliqua in istis ias cotibus, di ut uiacta ur, quod cccii non mouebantur a se,
immo a iubstanti separat . Ideo arguebat quod praedicta
gentia non sic sti in civita3 possent mini ediate produc re ista interiora , qua uui usae interiores nihil possint
sine superioribus.& e contra secundum philosophum. Ideo Pte quodpi .ctaei dei non poterant riodii te aliquid ,-ialtem immediate. materiato
Ex quo timeri doctor, quod petr hoc non debent aliqui im- haponere Aristoteli tuo antiquorum dicen sum, quod ideo νύ diunii concedi usi stantias separatas e causare kiquid in m. M. diis istis inferioribus immedi te, Morier imperfectionem talem, duce euel talem, quae erat in eis, uel propter periectiois en simpli
343쪽
Quarti . Duodecimae. Tertia. I99
ducere aliquod compostum iraturale immediate, propter ordinem quem praedicuae ea e habent in agendEx quo sequitur, * Aristoteles secundum sua principia. concelsisset, ut Deus non potui uel immediate pliaucere racemos, uel fruges, & boe non propter impertactionem Dei: nee quia Deus en tantum simplex . sed tantum propter
ordinem necessarium ipsarum causarum in agendo . Et
quod ratio illorum nibit iratet , declarat doctor ita te tu . quoniam dixit Aristoteles , quia subflautia si plexi roducit coelum motum. idest quod substantia facit c
um moueri, di tamen tanta est improportio inter coetu, desub'intiam separatam,quauta est tuter compositum per se, di ipsam substantiam. igitur sicut prima proportio non impediebat. Haetram nec secunda impediet . Igitur ratio isto- tiuisa Ium nillil vile ta
νωιψ.1bi, Dolude dicit doctor,*nos non comi enim ut cum Aristo-- ,-.D- tele in praedicta Propositione,videlicet. loido causarum est
- - necessirius, immo eii salsa. xisna eam Exaduerte ulterius,quod Aristoteles negasset, ui accidens
s. . separatum a subiecto,posset producere substantiam siue com- positum quale Sed non ideo negasset, quia accidens no erat totale principium agendi, quando est in subiecto, ideo separatum non poterat producere compositum quale , immo posuisset Aristoteles aliqua accidentia totaliter Mentia. di deo negaret illud posse per se esse , propter necessitatem o dinis apud eum, di quia subiectum aliquo modo concurrebat cum aecidente in agendo . ideo separatum non poterat, agere cum dependet et in agendo a suoiecto, sed quod dicitur ibi, supple sequi ex argumento.uidelicet, informa substan- ttali super se esset secundum sententiam Philosophi,ui noposset e principium generandi subsunt iam costpositam,
Vim- β.dubium est.Pro quo no ta,ae doctor eonuertit se hic ad una 1μ πιε μι- quaestionem. utrum si forma sibilantialis separareturi materia, posset producere aliam formam substantialem, sue e5 sipo positum subitat tale. Ideo dicit doctor, ae est dubium,quia ul- 8 se detur primo in se, quia qualitas separata a subiecto Dotest producere compostumques ergo a simili forma sub tantia producere compositum subsilantiale. Ex quo uide si tur,et do tot resoluit se inhoe,videlicet, i sorma substin-
itali, separata,etiam posset producere iotniam substarit te, siue compositum substantis iii habeat impedimentum. Et si quaeras,quod erit illud impedimentum, dico et erutale. ruontana regula est,ae ad hoc P agens agat saltem limendae agente uni uoco, oportetis sit quantum, sed talis forma, non ei sit quanta, ideo tunc non post et aetere: ideo nisi obstaret hoe i ,edimetum videretur dicere doctor , τ forma subitantialis potest producere compositum sibilantiale. i. forma
Llli quaeras extra textum.Utrum hoe sit verum : Respondeo simpliciter,ux non & ratio est,quia secundum doctorem praedita forma non posset essequata neque extensa. quonia omne quod ea quantum, uel extensum, ideo est tale, vel tale quia recipit quantitaten uel recipitur in quantitate, diatma substalitialis non potest recipi in quantitate, et iis per po tentiam diuinam, quo ii iam sicut non posset facere, i forma subitantialis inso moret lapidem, sic no potest facere, V ior mant Ni ma substantialis informet quantum. eundo talis ima n5. - ροι H potest recapcre quantitatem, quoniam omne illud quod cecim 'pit illam est copositum ex materia.& torma, quoniam priu- γλ - cipium doctoris est,m quantitas non potest immediate reciria prima pi in materia prima, sed tantum in eoinposito. Et ratio est , - quia accidentia immediate recipiuntur in composito ex madcri teria, de ima substantiali. Ex quo sequitur,u non potest recipi in materia sola, nee in sernia sola. Ex quo seu vi pensatis νει andis, tentasi est firmiter,u, forma substantiali 1 no producit Lima substat tale: ut starma iii satialis ignis non producit tormi substantialem ignis,sed e5 politum producit illa Et c dicat, contraJomia accident In producit compos tum quale,concedo.ergo sorma substan' italis producit formam substantialem, nego consequemiam: quia non est simile,& ratio diis litudinis est, quia exmateria,&serma substantiali iis unum ens per se realiter disti Ouma partibus, sed ex subiecto,&accidente, non si aliqua
tertia entitas: Llisi s forma ignis produceret tertinentitate: tamen non produceretur aliqua quesitas, licet producereturali od eompolitum.
trino ais into arguitur . si aecidentia separata possent habere
iacia iv omum acti em quam habeat in subiecto. ιequeretur u salsum, ergo illud non est dictaum. quod sequatur, pate uia
luci pecies intelligibiles.& qualitates separat ε , a suis iubie .ctis. Ea reiit omnem actionem quam prius habebant, de percoseque species intelligibiles intelligerent: dicharitas, ama ,ret sed hoc est manifeste falsim, igitur: udi sit falsum . patet,
quia tune tam species, uuamcbaratas, siue utrumque istorum
posset esse beatum, quod est impostibile, eum beatitudo non possit competere alicui, nisi creaturae intellectuali. Rei pondet doctor ad hoe argumentum, negando conseia D tWβquEtia, de cum probatur, negatur. ut species ille alit charitas, haberent omnes suas abiones. 'uiu, latio est quia praedicta
non sunt principia tota ia, respectu istius quod eil intelligereta amare. sed intellectus,&uoluntas quibus prxdicta accidelia inhaerebant, erant principaliora principia istarum acti num, de species intelligibiles & charitas minus principali Modo regulaeit,l principium minus principale nunquam potest agere nisi principaliori priu natura agente. Ideo nego et si praedicta accidentia elle ut separata, s species intelli
Ex quo sequatur, i ad hoc quὁdagem minus principale
agat, requiritur, quod agens principale prius natura agat. idest principalius agat .ita quod i y prius . se teneat ex parte agenti re non ex parte passi,nec ex parte termini actio is. ρ incisa idest ex parte eitactus quonia limul natura terminatur actio Δαι priue agentium ordinatorum in Nab ad formam ita quod una rialis non agit, nec producit prius alio, sed simul.exemplum vim- quam
tellectus cunil pecie intelligibili. causint intellisionem in M.t ροι intellectu, tamen intellectus dicitur pti ut producere, idest principaliu . Ex quo sequitur primo quod aliter dicitur Deus Oncurrere priuM de aliter caula secunda, quia Deus dicitur concurrere prius ad aliquem essectum eo quia quantum est de se cocurreret sue aliqua alia causa, immo aetio diuina est susti-eiens ad hoc,quod ille effectus producatur. sed eausa secunda dicitur prius concurrere, non quod actio sua dei est sum ciens ad producendum effectum, sed quia principalius operator quam alia causa. Exemplum, ut intestinio producitura tribus puta a Deo, ab intellectit, de aspeeie intellidibili. Taedicunt doctores, quod Deus prius concurrit ad illam intellectionem, uuam tutellectu uia species intelligibilis.quod nihil aliud est clicere nisi quod actio diuina ei de se sui sciens ad hoc quod producatur allio, puta intellectio. Sed intellectus dicitur prius agere ad illam tute lectione , quam inia pectes intelligibilis, non quod potest producere ipsam line specie, sed quia principalius concurrat, quam ipsa species. Ex quo sequitur secundo, quod secundum doctor ec specie . tutelligibilis est causa paritias, de minus principalis, et intellectus respectu intelle, ionisi x quo inseri doctor. qu hoe argumentum non habet
apparentiam contra ipsum .licet bene contra illos qui ponulup ies intelligibiles est e causa x tota lex ipsius actionis. Et si quaeras. virum contra praecino, tenntes istud principium secundum conelius et . uidelicet quod tunc species, intelligibili separata intelligeret, de charitas amaret: Res .det doctor, lucra licet contra illos haberet apparentiam, tamen adhuc non caneti deret:Cuius ratio est, quia nihil dicitur intelligere. ii recipiat intellectionem vel habeat ipsam ima liter inhaeretilenis bi. ut patet per Aristotelem tertio
de anima dicentem,quod tutelligere est quodam p ', Σ --. .iquod nihil dicitur ii uel ligςre eo, quia producit intellectionem, sed quia recipit eam. Modo dico tibi, quod d xo, quod ἡ,ς
aliqui teneant quod specio intelligibiles producant totaliter intellectionem, non iis uitur, quia species separat et posistit intelligere, quia non iviscit quod producat, sed requiri . tur quod recipiat intellectione, ad hoc quod intelligat, quia ipsum intelligere, est quoddam pati. Modo nullu posuit, I tales species possitit recipere intellectionem, igitur no sequi . tur, quod si essent separatae intelligerent. Ex quo inseri docior, quod pt edictum a mentum magis cocludi contra unam opinionem, tu dicit quod species est ratio formalis recipiendi intellectionem, quam contra
eam quae dicit quod species praedicta est totale principium .
med adhuc eccil M. Hie doctor remouet in statiam, quia sorte diceret aliquis,tu concedis quod licet species intelligibiles siue charitas, no iam si ni intelligere, siue diligere, quia non sunt principia receptiua, tamen praedictae species causarent intellectionem, iacharitas dile nem:Modo dicut, quod adhue videtur stare dissiculta ,
344쪽
Quarti. Duodecim ad Quarti 161
si alupiid eondensitur, si per frigiditatem quaeret ucituri Ex nuo sequitur,et ista prima, de per se mutatio est se tutum calidum, de frigula, de mutatio,& est alteratio rudi eli in subiecto, talis motus recipitur in subiecto ,suta inlis aceidentibus ouoniam caliditas, disti giditas, produo vir in quantitate. ed ad istam alterationem per calidum, de frigidum, quitur per accidens condensatio, uel raret actio. Et ista talis rarefactio est sue subiecto. Ex quibus coneluditur,v talis eodensatio liue ratefactio , no sunt sae subiecto,
Et quali non sussi eiebat ere.JIn hac parte Godiisedus quas videns, et non nisiiciat ista
resolutio subdit te soluendo se, dicens .et tota ratio quare hic est dabilis motu sine mobili, est quia ieeundum illud quod se primo transmutatur, puta secundum illam quantitatem In qua sunt accidentia quae raresunt ec condemnatur, fit tras mutatio cuius non potest allignari subiectum. Nain de illa
quantitas transmutatur& corrumpitur, perrareiacitonem.
Et ideo ibi erit motus sine mobili, siue sine subiecto , quoniactarum ea,quod non potest assignati subiectum talis trans
mutatae quantitatis.' Pro prima conclusione ede.lDeinde Godistediit probat suam conclusionem primam, videlicet, et in raresinione, acquiritur quatitas maior quam illa quae praesiit rarefactibili,& 4 contra in condensabili Ne. Et primo sic probando, τ prima quantitas semper se corra. pitur. patet secundum Aristotelem quinto Physicorum, termini motus sunt incompossibiles. sic est ut si ponatur.
in condensatione aut rares actione quantitas Praecedens, niscorrumpatur, tunc termini motus essent smul, ergo:cons Quentia patet,cum maiore, sed minor Probatur, quia in tare iactione terminus a quo est minor quantitas,& terminus adque est maior. ergo si minor non comi atur maiore ad ueniente, iam tales termini erunt compossibiles.
Ex ista ratione uult habete Godisiedus, ae terinus a quo, di quaelibet eius para, est incompossibilis termino ad quem, di e conuerso. Et si aliquis dieat Godilredo, & ad suam ratione et si non maneat eadem quantitas tecundum se, manet saltem secundum partem in condensatione, di rarefactione. Et quia supponit falsum in hoc,et dicit,ui quantitas est terminus condensationis,&raresassionis,immo termini praedam motus sunt maius, diminus qui termini sunt incompossibi
ies.Ideo ratio sua nihil probat.Hoe improbat Godisredus. Iuoniam ut patet, ista solutio praesupponit'quantitas eliubiectum rarefactionis, di eo Mensationis,ita P eadem qua titas manet in tota raresactione, sed variatio est secundum maius, re minuti ita et eadem numero quantitas prius est maior,postea minor, tu eondensatione, Ec e contra in rares
Golae. Ita quod si quis petat ab hoc solutione quae satis est probabilis, quid est illud quod rarefie: Responcietur quod est quantitas. Et si quis ultra quaerat, quid acquiritur per rarefactiona
Respondetur,l maioritas quantitatis, in ipsamet quantitate, di similitet de condensation uidelicet in condensatio est quanti tax,& acquiritur minoritas per condensationem.
Contra hoe arguit Godiitedus. quoniam subiectum motus distinguitur realiter, &diuiditur a termino motus. Sed se est et maius uel minus, no distingusitur ab ipsa quatitate, adicitur maior uel minor, ergo male dicit ista responso,et iubiectum raresactionis,& condensationis, est quantitas, di terminus est maius, uel minus aeonsequentia est nota, sed minor probatur,quia non potest fieri uariatio fresida maius, & minus, quin uat uariatio fresiduessentiam quantitatis, is m ius,& minui non sint nisi ipsum quantum essentialiter . ergo maius, te minus non distinguatur ipsa qui itate. Ex quo patet quod ueritas istius rationis stat in duabus propositioni mari
Prima quia subiectum motus non distinguitur realiter a termino motus perquam propositionem ise improbat, inquantitas non est subiectum eo Mediationis,nec maius , iamnus sunt termini.
Secunda propositio.Terminus a quo, neque aliquid ei ut potest stare eum temnino ad quem,&per hoe improbat illaxationem, in qua dicebatur, nec tota quantitas,licet bene aliqua pars eius.
Notandum est insuper, τ Godiste svult habere per ita maximam uidelicet, et termini motus sunt incompossibile .r quantitas non intendatur,per adiectionem fragus adgraumi no vatiabere, P quando it aditur aliqua quantitas, quantitas praecedenx corrumpitur, quia aliter termini motus essent compossibiles. Et notandum antequam accedamus ad solutionem istius rationis Godii redi, Phic GOdii redus tangit unam opini nem quae non ualet de rei actione, & coli densatione, quae quidem opinio dicit,P per rarefictionem de condensatione, non acquiritur quantuas, sed tantum acquiritur maioritas, ues minoritat quantitatis: Ex quo uult ha re iste nodus, et haec eadem numero quantitas quae est nune minor, postea se maior per rarefacitionem, Se e contra per condensationem, dcisse modus est probabilis. Et G arguitur contra euper Godisred. P maius, di minue non sunt aliud quam quantitas i pia: R. ideo lilli termini maius de minus sunt termini conuolatiui, o hunt duplex fgnifieat .scilicet ibi male de materiale,de materiali ligni hcanc quantitatem, dei orinali respectum intrinsecus aduenientsi
linta talem vel talem ordinem ad partes loci. Modo dico, Py maius materialiter, non est nisi ipsa quantitas quae est maior,sed capiendo ly maius pro conotato,iic nego: immo tacdicit maioritatem.Et si dicas quid est nisi omas: Respondeo est quidam respectus. quoniam ly ninius, supponit pro qualitate, connotando ipsam habere talem ordinem partium ad partes loci. Ex quo sequitur' isti termini pedale bipedale,bi cubita, tricubitum pro suo significato materiali,dicunt quantitate, de supponunt pro illa, sed pro lor mali, dicunt quosdam respectus, quia pedalitas dicit talem ordinem partium ad partes Ioel,& sic pedalitas dicit istum ordinem. Ex quo sequitur si iratu r,utra pedale, bi cubitu, tricubitis de .sunt qua litas. dico disti Nutao aut pro materiali, de se dico-Κe,aue pro formali de he dico, i no Vnde ista quantitas denomatiat ut bicubi talitas, vel tricubi talitas de ecillis ordinibus livae respectibus partium suantitatis ad partes loci. Ex quo patetm dieere in per rare actionem bi cubitum, fit tri cubitum, ii hil aliud est dicere, uam V quantitas.quae prius denomin batiir bicubi talis, tali ordine partium ad partes loci, deinde uocatur tri bitalis. Et per hoc soluitur argumentum quod solet fieri. uideliceti si rarefactio esto dabilis, sequeretur,
quod pedalitas , esset bipedalitas . sed hoe est falsum ei a sentialiter, & pro materiali r licet bene sit verum , ut illa ruantitas quae prius denominabatur se per rarefactione, iam
QRationes ad istam eonclusionem non concludunt M.' SH .it s o. Doctor nollet in hac parte soluit rationes 3ps lGo- νationes
Pro quarum solutione quaeritur. Vtrum illa maxima addia ritum te cta pro maiore si uera, vicelicet,v termini motus sunt luco mim matur hymbiles:Respondet doctor Uduplices sunt termini motus. Quidam sunt termini motus primi, cuiusmodi iunt in ima, de priuatio, quae acquiruntur per niotum. unde ut in aqua ac νυν---quiritur unus gradus caliditatis, tune te mitiai motus altera- secundiamtionis primi sunt priuatio illius gradus caliditatis, de ille gra Fc du . Et de istii habet verum illa maxima Aristotelis, illi ter Trimini mini motus sunt incompo sibiles, quoniam non possunt se merus Ibna compati priuatio illius gradus tarditatis, & ille gradus in dubeo. eodem subiecto simul, immo adueniente termino ad quem nempe pradicto gradu ealiditati corrumpi ut eius priuatam Alij termini sunt non primi,scilicet concomitantes illos tetminos primos,unde termini concomitantes primo sunt forma quae concomitantur priuationem in sit biecto ut terminua quo Se tarma quae acquiritur. Exemplum .ut ecce aqua, qu habeat duos gradus caloris, ta de nouo acquirit unum grauia caloris, tunc dico, r priuatio illius tertii gradus, & ille gradus, sunt termini primi, sed illi duo gradus caloris qui erane in sabiecto eum priuatione terti, Se ille tertius qui acquiri tur,sunt termini concomitantes. Et de istis terminis non est uerum,u snt incompostibiles.
Ex quo sequitur primo, et ratio Godiisedi nihil ualet.quoniam quantitas praecedens rares actionem de qualitas seques non sunt terminini primi, sed termini Quomitantes, di ideo se compatiuntur ad inuicon, di per consequens posterior noeorrumpit priorem.Et si quaeras qui sunt primi termini ibi rRespondeo τ priuatio quantitatis quae aequiritur petrare- iactionem,& ipsa quantitas quae acquiritur.
Ex quo sequitur et male dicit etiam Godis edus in eo, Pinsert op evicta maxima,videlicet in quantitas non inte ditur per additionem gradus ad Eradum:impio P totaliter eorrumpitur prima a sueniente secunda.Et hoc quia termirum motus alitu essem compossibiles, quod tamen, ut liquet, est
345쪽
est salsum. quoniam proptereau quantitas intendatur peradditionem gradus ad gradum, ut de ita est, non tequitur illud inconueniens, quoniam quantatas prima, de illa qu de uo acquiratur non sunt temnim primi illius motus, ted istum concomitantes adeo eompatiuntur se ad inuicem simul in eodem subiecto. Et si quaeras qui sunt primi termini: Ic spondeoWpriuatio illius gradus quae de nouo acquiritur, de illemet gradux, qui nullo modo possunt se compati. Et s at-guas pro parte Godolredi continuaudo intellectum suum, maius, ic minus sunt incompossibilia Sed sie est,ae quantitas praecedens raresictione est minor,& sequens est maior. ideo praedictae quantitates sunt incomposillulas: de per conseques adueniente posteriori, corrumpitur prior. Pro solutione quaeritur. Utrum in eodem subiecto ponsunt esse maius, de minus, uel quod sint incompossibilia: Respondeo quod maius de minus possunt capi dupliciter. Vno modo ut sunt complete denominantia alia uod subi ctum totale, di hoe modo est impossibile, quoa in eodem subiecto sine maius, de minus. quoniam non est possibile V aliquod subiectum denominetur minus, ab aliqua 'u-titare, de denomine; ut maius ab eadem quantitate rei pectu eiusdem. Alio modo capiuntur maius, Sc manus non ut sunt ultimate denominatiua, sed ut minus est sinuo, nisi ut in alio: Et isto modo dieit iactor,ψin eodem est maius de minus, Sc per consequens non sunt incompossibilia. Modo illo modo nimii ut in proposito. 'uando per rateiactione, acquiritur maioritas quantitatis. Iaeo ad lormam patet, facta di sinctione negando cosequentiam. quoniam quando aliquid rarefit,quantitas quae praecessit,manet, ta essicitur pars, seu aliquid maioris quantitatis quae acquiritur Ur rareiactione. Nec hoc est in conueniens.quoniam si latio G ofiedi valeret,probaret Q cum augmentatur semper cis et noua quantitas, de perconi equens non posset quis unquam augmentari, quin destrueretur tota eius quantitas praecedens, quod non est probabile.quoniam partes carnis iecundum speciem quae manentie dem, iunt quant g eadem quλntitate, qua prius, tamen aliqua quantitas partium iptius iubiecti,quae para aduenit sibi,noua est: Et cum ipse Godos pollea deducit coni tra illam opimonem qui dicebat, eadem qualuitas manet sub condensaturne,& rarefactione,hoc esti, iam, quia quan
titas non mouetur, liue non uariatui a ina oti ad minus nec
e contra, sicut nec ipsa qualitas. Respondet doctor concedendo, et sty mxus de nunus ea piamur materialiter, puta prosilui beato materiali, puta pro ipsa quantitate quae deno,inatur maior, uel minor, non est poni bile moueatur a quatitate minori, ad maiorem,exastendo una, de adem quantiatas,uuit quantitas maior, uel minor non differunt realiter, ει tum hoc non est possibile, quia sequeretur et=dem realiter differreta. seipso. Ideo non sequitur, ut quantitate minore manete in suo esse,fiat qtialitas maior, licet in cocedatur, aequatas minor essiciatur pars maiori Sed alio mo capitur lymaius de minus pro signi hcato formali, scilicet pro respectus undato in quantitate. Et licet docior de hoc non dicat aliquid,tamen potest dici probabiliter, quantitas isto modo est subiectum t reiactionis,&in ipsa acquiritur nouus respectus,puta per rarefactionem maioritas, de per condensatione minoritas. ideo isto modo capredo maius, bene uariatur qualitas a.minori ad maius, ta e contra saltem per denominationem extrinse eam respeia maioritatis. Ex quibus breuiter habetur, ui ratio Godosbene concluderet contra illum qui diceret,aequantitas erat terminus rarefinionis, de condensationis, de cum hoc tamen manebat eadem,quoniam hoc est impossibile. quoniam nulla forma, siue quam itas, sue qualitas, transmutatur ad maius di minus intra genus suum.idest essentialiter manens eadem . quod tamen oportet concedere. tenendo opinionem contra quam arguit Godo ι' Item seeundo arguo pro ista conelusone &αὶ
Doctor noster arguit probando primam conclutionem ipsus Godo vidclicet et in rares one acquiritur noua quantitas,&τ praecedens totaliter corrupatur. N arguit sic, quε- hiat pars ea rarior,idest quaelibet pars illius quod est complete rarefactum, eliratior quamplius erat . ergo quaelibet pars , est quanta noua quantitate, ecper consequens prima quantitas qua prius iῖς partes erant quantae corrumpitur. igitur habeo itueiatum. His dicas ad hoc argumentum, P quaelibetos liqua habet nouam quantitatem, tamen non omnino, cum illa noua est aliqua quantitas antiqua. Con
to illam quantita em quae est noua. se uocetur A. te sub ecta in quo recipitur eum aut ilia, Se uocetur B, se tune sic arguatur. Bene sequitur. x libet rararioris est rarior; ergo quilibet pars rarioris climator secundum quantitatem .sed sic est i subiectum in quo recipitur illa noua quantitas in r rius quam fuit ante raresectionem. ergo est maius secundum quantitatem, uel ergo est maiora quantitate quantum, de sic habeo,l quando ali iluid rarest, habet unam totam quantitatem nouam quam prius habuit,seu in maius maiori quavtitate ed siceu, v illa quantitat noua non est omnino alia
per te.ergo eodem modo tota quantitas totius rari, it ma-1or quantitate totius.&'tamen non omnino noua. quod est
absurdum & impossibile quia tune idem ellet realiter distinctum i stipis cum quantitas parua, di magna distinguant ut
realiter. Et breuiter ista ratio formatur meliusta, tu dicis Pin rarefactione, cum quantitate praecedente. manet quanti os tequens ut dicit Buridanus .iune quaero a te, utrum recipitur quantitas sequens in eodem subiecto, cum quantitat. praecedente, uel in alio si in eodem, ergo erit penetratio dimensionum,quod est contra Aristotelem dicentem hoc ede impossibile .consequentia patet, quia penetratio dimensi ni, nihil aliud est, quam uiditae dimeationes reeipianturi in eodem loco, de situ, uel eodem subiecti . te per te, in subiecto ad quat Sed si quantitas quae de ii ouo acquiritur reci iatur in eodem subrecto adsciuato cum quantitate p ceden-tς. tunc erit penetratio dimensionum. Si dicas P recipitur in alio, hoc est minit esse falsum, nisi uesti dicere Φ quando adi- Suid rarefit, .st aggeneratio nouarum partium subiecti: in qua amener/tione noua recipitur illa quantitas uoua. quod est magis inanistae uisum.quia tune illa maxima esset talis. videlicet quaelibet par rarioti, est racior quam prius fuit. pAter, quia illud non haberet nouam quantitatem eum per se tali Gipitur in parte subiecti nouiter aggenerati , sed ista
suiit inconuenientia.ergo relinquit urit quando ra est,quaxHὸν quae praecedit rateractionem corrumpitur, Posteriore adueniente acquisita per rarefactionem.
Ad illam rationem dicit doctor solutionem quaere . quasi dicat,u' argumentum ex parte Godoti est satis sarte conir illo qui dicuntui per rarefactionem acquiritur quanI ita , α
tamen praecedens non corrumpitur. quia tunc oporteret, Uconcederent penetra iovem dimensionum, quemadmodum
it dominus nuridanus, qui tenet iraedictam opinionem cum domino Gr Notio Arimines. Studicas nonne domi u
Mote illud argum tu potest euadi: Respondet doctor P aliquo modo potest euadi , distinguendo maiorem argumenti. quando dicitur pro parte Godos. in quaelibet pars ratioris, est rarior, t enim intelligis se eundum sotniam siue secundum speciem S sc concedo, uel de partibus secundum in teriam, de sic dico quod non oportet , seut de uelitate illius propositionis primi de generatione. uidelicet quaelibe pars aucti, est aucta, quae distinguitur aut de partibus secundum formam, Se sie est uera, aut de partibus secundum materiam, di sie est salsa. unde partes seeundum sormam in aliquo au malo,sunt illet quae sunt tantae uirtutis de activitat: s, quod possunt conuertere nutrimentum in substantiam suam, que admodum dicerem de illis partibus animalis, uidelicet de oculo, naso, digito, Fe se de alijs partibu , sed partes secundum materiam ιunt illi quae non sunt latae activitatis quod possint conuertere nutrimentum in substantiam suam.Nam Propter paruitatem non sussiciunt ad conuertendum nutrimentum in subitantiam suam: Ita diceretur in proposito, distinguendo illam maiorem, quaelibet em ramoris est rarior uam prius erat uiuia uel intelligitur ieeundum sermam, depeciem, ita quod quaelibet talis rarent, de sic concedo : uel iatelligitur,quod quaelibet pars seeundum materiam rarest, de sat rarior, Sese dico, quod non oportet. Ex quo sequitur, quod tune oportet dicere, quδd raresa ctio non est ad aliquam qualitatem uniformem , in toto alterato, tamen si secundum istam solutionem, de potius euasionem, partes alicuius rarefactibilis raretiunt, ut partes ali quae sic, aliquae non: tunc ista propositio est ista,quaelibet rarioris in ratior, eo quod omnes partes eius alterantur, puta materiales.
ie doctor noster respondet uni quaestioni. quia sorte aliquis quaerere ab eo, quomodo ergo strares o , cur non omnes partes rare iambitu alterantur: Respondet doctor da-do unum probarilem mod uni, qui erat modus antiquorum
346쪽
ati arsi' D uodecimae. Quarta. 2OJ
eorpora sub illa, de aliovibus naristibus substatuit rarefactibilis fle illi palete, ne se haut .
v non possunt essemni mo eum illi partibus, existentibus: qua de causa illet partes expellunt alias de suo loco, &fie e. eundum ae sum pauca, uel plura corpora subtilia rare actibilia,maiorent, , minorem loeum oceupant. Ex quo patetst in rare inue generantur plura eorpora subtilia. ideo raresam bilie occupat maiore ii locum. Ex quo sciti turl iste modus coneederet, et in rarefactiocie, de condensatione . sunt multa
Primos eamus est nihil aliud est, quam habere multa corpora su Miliam inta per iuxta positionem, cum iuri propriis patri im. Leundo,quod in tali motu, corrumpantur aliquae partes sibilantiae. Tertio. v ibi generantur Orpora subtiliora. Quarto in illa expellunt alti uas pittes sibi antiae de suo loco. uidebeat, eo quia iuxta ponuntur partibus substantiae. Ideo substantiaocem e maiorem laeum post rarefactionem
quam prius.& in condensatione, non tantus locus occupa tur, quia non fuersit tanta eorpora ad generandum, sciit mraret actione. Et si dicatur non est maior ratio quare magi, una pars subilantiae corrumpitur, quam alia. Ideo inatum est dicere,u per rarefactionem corrumpunturastae, & non illae. Respondetur τ hoc non est mirum, videlicetae aliquae' -- rumpuntur citius lemaeis quam aliae vel aliquae partes eoi . vertuntur in corpora sumiliora prius quam alit quia aliquet sunt propinquiores agenti.Et ideo ills citius recipiunt suam actionem, de sic conuertuntur.
I Amste sint M.qSed quia ulla modus elisit sui. Se improbatur ab Aristotela
quarto Physicorum Ideo arguit contra illum modum duabus rationibus, quarum prima est. - Si rarefactio ueret per generationem eorporum subtili u. sequeretur τ statim postquam approximatura genti, rares ero sed hoc est salsum: igitur: Re pondeoi negando consequetiam. Cuius ratio est, quia oportet Uilludeorpus rarefacti bile, sit prius calesactiuum in aliquo eradu notabiliter, anteqsenerent aliqua empora, si bus mediatibus fieret rare aio. Secundo sie. Non apparet per sensum*sibis ni furae opora sentibilia in eo ore rarefacto: immo praedictum Oriuitiareiactum apparet unis me. ergo ista opimo non inuerar Respondetur negando consequentiam,quia illa eonsequentia non valet,sensus non percipit illa corpora subtilia, eigonore sum ibi.quoniam aliquando sensus non percipit uapores in aere, te tamen sunt in aere, qui quidem uapores non sint eiusdem pem et eum aere. Ex dictis pomimus epilogido elicere quod habemus quatuor modos dieendi de condensatione, di rares actione. Primus est ipsius Godoseum quo est Maridiuη qui dieitae in raresactione totaliter acquiritur noua quantitas maior qui mpraecedens, di praecedens eorrumpitur.Secumsus est Buridam eum Gr orio, qui di eunt P per rarefactionem, acquiritur noua quantatas quae manet eum praecedente. ita et praeeetis hon comi mpitur extius est mi r rarefactionem, no a uiritur aliqua quantitas, immo dicit, ae quantitas est subie isi rarefactionis,ita et per rarefactionem, illa qualitas mutatura minorit te ad maioritatem. Ita quod solu acquiritur peerate factionem quidam respectus maioritatis, uel minoritatis
S est ordo partium ad paries loci. ratius est illorum ami-morram philosophum ditatium, quod rare io si propter
senerationum eorporum subtilium.
De se eunda eonclusione postqvim Godos probauit suam
primam conelusione, di doctor noster soluit suas rationes, clisuis replicis .consequenter uult probare suam secundam eo elusionem,quae est talisSi species sacramenti raresant, tune erit ibi motu, sne mobili, uiae sine subiecto. Pro cuius imatione supponendum est 'accidens dicitur habere esse duobus modis.Vno modo inesse quieto,quando est totaliter acqui- stum. Alio modo quando est sucossiue, siue in seri . Vnde tune accidens dicitur habete esse quietum, quando est totaliter acquisitum,& permanet totum esse suum acquisitum, ut
quiseo caliditas est acquisita, citatur habere esse quietum, Sed accidens dicitur habere elle in sera, seu in esse successi-ue,quandiu acquiritur.hoe supposito serviatur sic ratio ptobationis coticlusionis,sicut accidens uirtute diuina potest habere esse quietum sine subiecto Ita potest habere ene in fieri
sne subiecto .ergo motus potest esse sine subiecto, si praedita
Doctor in hae pallet pondet ad praedictam probationε,& ad duas aliat quae postea sarmabuntur.&pio solutione D ad pHiaius primae doctor ponit talem colithisionem. Meut Deus man potest facere accidens in esse quieto sne sit biecto, Lepores, facere acciden insem sine subiecto.& hoe piobat rati sed e 44 e. oh non cones odit propolitum pitet:age 'creatum non clin uos potest fatere accidens in esse quieto sine sibima , neque 4 f. in subiecto. Ideo no 1 concludis,m agens crearum saetiar ni
tum sine seu sine subierio . scire debet coneli sere : eo quod praeditiae spretes possum rare ieri ab agente
creato: immo , ex is a ra ione uidetur eoncludere oppo
tum. videlicctui prae ictum agori non potest agere motum sine sit lecto. Secundo Godo probat suam eonclusonem sic. Sicut uir , tute diuina accidens habet v, sit sine sortiecto,sie etiam illud accidens. suu illa aecidentia eadem virtute habent, i qui quid conuenit eis. couenit ei sine subiecto, idini quicquid ipsis poteli conuenire eum subiecto, etiam potest plite uenire line subiecto. Declaro se, uult enim habere maxima, vomitia illa quae habet albedo quando est in subiecta, hibet etiam quando est extra subie irum. .us ratio est, quia perhoe' l eus ficit accidens illa line subiecto,supplet allud etiast , quod habebat in suisse i in uni ex ista maiore, ergo omnia illa quae possunt conuenite ex enuoni, liue quantit ei, qualida eth in subiecto, possunt tibi conuenire quando est extra subiectaesed se est v, extensio. siue qua alitas, quando est in subiecio putest fieri maior, uel mino Nemo etiam quavdo est extra subiectum potest variari a minori ad maius. Nile erit motu sine subi esto. Respondet docior quod istara: io Godos. eones udis oppositum intentionii eiu : quod se deduco. Nam tu domine Godo dici in tua maiore villa accide talia possunt habete omnia illa extra subiectum , quae poterit hi e in subiecto Lx quo inserebas.' quatita in subiecti , G. . , is
potest transmutari a manori ad maius: tunc concludendo op ipostum ex tua ratione se arpito. Quantitas lacramentiextia subiectum minitates se habere, alii sicut erat in subie tosed quando erat initi biecto. erat terminus rate actioni . uel eondensationis. Et ultra quam: ta, per te extra subiecta erit terminus rate iactionis uesco Mensario nix .erso oportet dicere subiectum denomi uari ab ipi, quatilitate, dc per come ruens non et it ibi motus in reiecto, quod uoletas concluere..eo usu uentia tenet, di probatur per te,quia dice, , Psubiectiun temper est aliud a termino. ergo secunda ratio
Tertia ratio est ista qua probat suam se eundam eone lu- - α -- conem. Et primo accipit quae sui it illa, quae sunt de oletitia Gad sino tu ,dicens,quod est notandum, quod motus non haberaliquid quod hi de edentia eius, nisi solam successionem, &solii fluxum se rarit,uel imma ut est in fieri. Ex quo sequitur,quod licet secundum communem cursu ni naturae minius non sit sine subiecto, quod subiectum nune aliter se lin-bet . quam prau per moti 1 . tamen est ipsa natura motus ''
principaliter ipse fluxuu forme , vel ipla sorma misera. se est quod talis su essio sotinae non potest elle sin subiecto. Notandum est quδd dominus Godo . tangit ibi duas opiniones de motu .Quarum prima est , quod motu, ncque inmobile, neque forma quν successsiue acquiritur, i deliqu-dam successio per quam partes ibimae sot maliter dicuntur sueedi siue acquiri. Alia es opinio, uidelicet seeunda , deest multum probabilis, quod motus successivus est torma quae successive acquiritur. Modo dicit Godo tenendo pri- . .mam opinionem de motu, quod de ratione motus , non
est aliud quam sue illo partium tarm E alicuius subiecti. Sed sie est quod talis potest esse sue subiecto. ergo dimotus. consequentia tene quia motus nihil aliud est quam illatae S. ι m.
Tertia ratio. Sce. I Deneis G Doctor soluit hic tertiam rationem. Et primo ponit illam c seonclusionem quod licet deessentia motus non ut subiectu Uiaetior Fquod dicatur fluere per minum. non tamen ex hoc sequitur, si iam quod uirtute agetitis creari, ut dicit ilia conelusio motus ac st. --
possit essesne subiecto, sed Deus bene possit iacere motum p D es, a sine subiecto. Ex quo passu Nabetur, quia de mente doctoris sis
est, quod Deus poten Licere motum linei lueeto, licet esset Hem Madiis cultas de termino. Et si dicax contia postquam motus no - έ abas habet in sua essentia subiecti m. nud nou est inrueeium de ιι natisria essentia
347쪽
essentia motui non enἔt naturale posset sacere in tum s- pi & inter intereupi, ipsi ali iis dicit interrupi quoad μg-. iane subiectos Relpon eo, non oportet, quon am non opor- h/b t eis e dc potica tiosi elle, de pol ea it eiu habet eis . S. t ,ltet is Heni creatum mist separare aliQuid, ab aliquo quin, lud dic tur coriumla,quod desinit esse. Tertia propolitio ima non est deessentia eius. ideo dico u subiectum , licet non sit cit imaginandum, quod ex rarefactione genetetur aliquo deessentia motus, non sequitur,et motus possit separari a su. vi e nouae quantitatis, quam eiie quantitatis producenti biecto uirtute identis creati. immo dicit doctor, . sequitur Qu/rta propolitio assirmat tua: ando sperari ratebunt, otios tum secundum primam rationem ipsius Godosquod se est imaginandum, rest ibi unum Ec idem eiie. N .mu,r xem, naturale non potest magis a subiecto separare formam tioni secundum iotinam, de speciem in esse conti uno de imo in seri,quam in esse uieto, neque etiam tu fluxu, siue in es- corruptione.
se succe tuo. Vel si dicit, quod posset esse in ellὸ Deeesi
suo: sequitur, quod possit esse in eise quieto. quod tamen est salsum:quoniam agens naturale, non potest iacere accides
inesse quieto sine subiecto.QContra illud quod ipse acia it rc J . . . . Doctor hie impugnat unum dictum Godol in quo dieebat n deductione secundae eonclusionis suae et duplex est motus eirca illas species sacramenti uiuidam est motus G se:& ideest secundum ouesitatem. pura alteratio, ec de isto dicebat,s non est sine subiecto,alius est motus per accidens, di consecuti uus, Sc est motus qui sequitur ad primum motum, puta ad alterationem.& iste est motus secundum quantitate: puta motus rarefactionis.& dicebat, quod iste motus erat ibi line
sed conita hoe arguit doctor.Iste motus rarefactionis, noest sine subiecto . ergo Godos. maledicit. antec dem vatet, quia terminus istius motus non est fine subiecio. ergo ille motus non est sine subiecto. Antecedens iterum probatur. quia raritas est terminus istius motus.Sed sc est, ui raritas non eusine subiecto.ergo sequitur iter minus istius motus non est sine subiecto.consequentia patet cum maiori . sed probatur: quia illi raritati praesupponitur quantitas , siue quantum: ergo non est sine subiecto. εc per consequens male dicis, .u6d ille motus eonsecutivus , et sye subiecto. Et si dicas: ego dico, quod licet quantitas siue quantum praeli Dponatur raritati, non tamen ex hoc sequitur quod motus ut
'' illibe , euii doctor: et prius nitura est praesuppo si subiectum.Cuiux ratio est quia isti. separata quantitas tabcFm, illud priui est a tui situ. Sed sic est et quantitas est prior virtutem dc uim sibi ini: Lx quo in cri ic soluto tit,quod nutum, illud prius est ac tui situ. Sraritate. ergo ad acquisitionem raritatis, non sequitur acquistio quantitatis. Et per consequens pro supponitur rwtati, ut subiectum. ia ue habetur, quod ille motus non est sine subiecto. Nota extra textum , quod docior uidetur hic tangere, uod raritas sit quaedam qualitas. quia dicit, quod est posterior ipsa quantitate, ita quod uidetur dicere, quod per rare factionem, non acquiritur quantitas, sed qualitas tantum aetisse est modus dicendi in hac materia. Et et ita uelit habere doctor noster,patet quia aliter nihil valeret: neque conesu. deret ratio sua.
odos lia iacit tres rationes contra suam tertiam concuqualitas quae de nouo acquiritur,erit sine subiecto. Et arguit primo sc.Si uirtute agentis naturaliter produceretur quantitas sine subiecto, sequeretur, T illa talis crearetur, sed Koeest salsum, de incisue mens. .a tunc creatura crearet,&qdsequitur, patet quia M illud accidens dicitur creari, quod non
educitur de potentia materiae, sed sic est, T illa quantitas producta ab agente naturali sine subiecto non educeretur de potentia materiae seu subiecto,cum sit sine subiecto. ergo talis
Nota extra textum,u ista propositio est uera,videlicet, τ id. - .d omne illud accidens creatur,quod non educitur de potentiai materiae. i. producitur:quia necesse est, et quando agens natu
MF rate produeit,m pioducat in subiecto: unde illud quod produ -citur de potentia subiecthse se babet, τ ianui natura prodii Mina citur ab agente,& inibimat subiectum, linu quantum est des repugnat sbi produci de non in subiecto: Respondet doctor pro solutione istius rationis God .dc psupponit aliquas
pro istione quarum prima eran ista transmutatione quae hi per tarum, de densum,circa illas species, non est inlagi dum in si aliud, de aliud ei te interruptum: ita i non imagi
natur dodos ut aliquod esse ipsius quantitatis interrumpa- ibi per infinitasqiuantitates exemplum ut aqua inciputaretur Secunda propoctio:non in imaginandum P aliquod pia fieri in isso instanti per unam horam,tuc dicit. y ex ilia qu. se insus ouantitatis sit corruptum, de regeneratum aliud titate quae acquirituri nune horae de qua ivitate praecedenti simile ted fit unus taxus secundum intinuas quantitates aequales quo
Pro declaratione isti ut nostionis .notanda est ui Godochabet, illud fundament uni, videlicet T quantitas te parata a
subiecto, potest esse subiecti, de I, bet unii, de idem elle subi dicit,ita Pii ponamus uper raretractionem eorrumpatur una
quantitas qua sit. adc tibi succedat alia quantitas qualitata tui κ.b.habebit idem esse quod habebat a. quia . b. haberet esese ipsius subiecta Ex quo equitur quod ipis Godos concederet,quod. b. est alia quantita, quin .a. sed non concederet, Tst aliud esse. Et secundum hoc patet, in bene dicit in ista quaeta propositione, uidelicet'non est nisi unum de idem esse secundum speciem & secundum ibrinam. Ex isti propositionibus infert Godo sublutionem si primae rationis negando consequentiam, si a dato quod ab agate creato producatur noua quam itas, alia tamen rion dicitur
creari quia nihil creatur nisi habeat nouuelle de nihilo: sed hoc negatur de quantitate praedici per quartani piopositionem. igitur non dio tur creari. ideo pono talem pri, Postio nem. Sicut quando illa quantitas erat in subiecto , poterat gens naturale producere i iam quantitatem de potentia si . biccti , puta maior per rare actionem . di minorem ρος condensationem. ita etiam quando ista quantitas see raratura subiecto eo quia in ipsa manet uis .iti uirtuς ipsius subiecto eo potest agens naturale educere illam dupotenti subiecti. . Ex quo sequitur corollarium, quod scutagens naturale
producendo post minorem, maiorem quintitatem in iubie et non dicitur creare, sic etiam producς do timiliter extrapst creatio:lic titti unus nuxus, di motus per quem succc siue est alia, di alia quantitas. Immo dicit Godos quod quasi est fluxus inter ratio 3ς infinitas,&quia uiderentur infinitae quantitates noues, et Id. Et siquatas postquam elialia,tc alia quantitas noua. quare non creatur teqWens: Respo
deo,u, hoc est propter habitudinem quam Labet ad praece dentem Et si quaeras est ue illa habitudo aliquid: Rui pondeo
succedit praecedenti, secundum id ςm esse, sine aliqua inter, ruptione, per fluxum iecundum gradas in torma quantitati tinnnitos dinit ergo Godo resolutoriem ita quantita non reatur, scilicet sequens propter habu udinem quam habet ad prxcedente,quia videlicet habet iduui ede subiecti, quod habet pixccdc M. Nota extr/ textum, iste textus Godo est obscuru dieit
tamen vibi xi: motu, inter terminos infinitos, secunda gra dux infinitos, quibus unitas tangit ut uua bona speculatio , uarguo probando u pei rarefiatiotiem . 1ion acquiritur noua quantitas, taliter τ pix dens corrumpatur, quod est contra Godos quia siti ,iequeretur, urat in Hae qu utates aequales estetit corti x in qualibet raresa. one, A totidem se. nitae .sed Koc est inconueniens.ergo quodiequatur pt , , copio aquam quae rarctat per horam: tunc sic ars uitur , tu quolibet intianti praedictae horet , aqua eii masi, rate facta. quam priu ,ergo erit in quolibet inuanti illius horε .est co ruptum, seu cor lupitur quantita pix cedo ed infinita sunt instantia in praedicia hora,ergo in ipsa luxu inlinitae qualit tes acquisitieu productae, di infinita corruptae igituri Nota τ istud argumentum est bonum contra tuos qui dicunt, T in intentione alicuius fornix gradus praecedens corrumpitur,adu euiente sequente,quia tunc sequitur, et infinitae qualitates ae litates acquirerentur in hora, dc totidem corrumperentur. Ex quo concludo F hoc argumentum est optimum contra Godos. d. Marsiliu .l duo ad propositum dico, et Godo i uult habetem si aliquid raresat ab Mquantitate uia
nom,ad.b.quantitatem maiorem, isse motus siue fluxus sit
348쪽
Quarti . Duodecimar: Quarta. 2os
uit suunt argumentum, seu primam instantiam, quam secit
Tuantum ad secundam eonclusionem, dcc. locior in hae parte viden quod Godoliedus non solute
in veritate praedictam initantiam quam se eit eontra suam secundam eonclusionem, arguit retorquendo suam rationem secundam eontra ipsum. Et dicit primo, τ ista conclusio G
dos di habet primo dissicultatem, quta potest esse motus
sine subiecto, virtute agentis creati secundum omnes illos et dicunt,quod per raresactionem acquiritur quantitas. Ideo arguit contra suam secundam conclusionem,* non fiat motus sine mobili, neque acquiritur 'uantitas per rarefactione. Et accipit trimam rationem Godoliaedi,quam ecit contra
se, di sertineando ipsam se arguit,si per rarefictionem acquireretur quantitas,ut dicit Godoste.in. corrumpendo praec dentem , sequitur quod talis qualitas crearetur, sed eonsequens est salium, cum agens naturale non possit ereare, igitur,quod sequat unparet, quia omne illud, uod secundum se eo tum producitur de non esse adesse totaliter, vel creatur, vel saltem requirit virtutem aequalem virtuti ereati t. sed sic est,quod haee quantitas noua quae acquiritur per raresectio nem,tota & secundum se. totaliter producitur ad esse per se. de non esse:ergo talis creatur, vel requirit virtutem equalε
virtuti creantis:consequentia est nota, & minoreoceditur a
Godos edo,sed maior probatur . quia si aliquid producitur,
de non esse, ad esse, vel producitur de nihilo, de si coea tur, vel producitur per conuersionem alterius in ipsum, de unc elatum est,quod requiritur virtus infinita ad hoe sici eis - dum: ergo omne illud, quod secundum se produeitur totaliter de non esse, adesse,vetereatur,vel requirit virtutε Tua-
Iem uirtuti creantis, ergo virtute agentis ereati, non produ-
citur talis quantitas,& per consequens nulla talis per rarefactionem acquiritur. secundo arguitur, si illa quantitas noua, quae acquiritur, per rarefactionem secundum istos non erearetur, minime es Iet,quia suecederet praecedenti,sed hoc nihil facit, cum propter hoe,u sit succedit, nihil intrinsecum variatur in ipsa quantitate, gitur ipsa creatur, quod est absurdum. Tertio arguitur i inrdo posterior ad hoe, vel ad illud, n5 variat iundamentum ordinis in se, idest non variae productionem de non esse ad esse, quia illud, posterius producitur. Sed sie est, quod illa quantitas noua, quae secundum istos a
quiritur perrarest ironem non succederet alleui, de totalis
ter crearetur, ergo&uunc licet secundum esse suum totale. habet,τ succedat alleui, cum totaliter, te secundum suum esse totale habeat esse, post non esse, creatur. consequentia' patet eum maiore, sed minor probatur, quia nullunt totum.
quodcunque si illud potest produci ab aliquo post suum noesse totale,nisi a uirtute infinita .Igitur si talis se producitur '' vere creatur.Si dicas: hie remouet instantiam do r noster, quia sorte diceret aliquis,qudd ideo, quia quando ista quan titas de nouo producitur, de succedit alteri, non requirit tantam virtutem ad horis, producatur, scut si produeeretur, Zenon suecederet, ideo non ereatur Respondet doctor, crucidhoe nihil valet, quia terminus ad quem, non requirit aliam virtutem produ&uam, nisi propter aliam perfectionem in ipso producendo, ita uidelicet quod quando terminus productionis non augmentatur in persectionem, semper suis est equalis virtus ad produeendum illure Sed se est, P propter hoc, iuδd ista quantitas succedat alteri,vel non succedat, nohabet maiorem persectionem, Se per te si non succederet,re quireretur ad sui pro dumonem virtus creativa, emo etiam Hsuccedat, requiritur aequalis. Confirmatur, quia nabens in virtute sua activa aliquςm terminum , idest aliquem effecta totum,& totaliter,poteli producere illum esse tum, up nere ipsum in esse, quando non impeditur. Sed se est viperte agens ereatum Labet in virtute sua totaliter illam quantitatem nouam, quae producitur per rarefactionem: ergo semper potest producere illam dato, quod talis non succedaealieti, de ita poli nihil potest illum ponere in esse. re per eonsequens ereare,quod eii absurdum.Et si dicas, quod quanti. πνε- D. ra praecedens impedimentum agenti creato, ut non posist quantitatem sequentem producere, quin prius corrumpat ut praecedens. Respondet doctor, quod satuitas indice
μιρο sit Al. illud, quod est impedimentum est corrumpendum rideo ine iii α. instantia nihil valet. Confirmatur ista latio, quia si quanti .
tas nou quae producitur suceederet contrario,vel opposito πιπι ια- e n tradictorio,concederetur ipsam creari, ergo de nune debet coacessi,consequentivati quia negatio qu/uistis praecedentis, ineluderetiit inquantitate sequenti,quoniam regula est, quod quodlibet immisibile, includit negaticinem alte riu impossibilis, id est si aliqua sunt impossibilia, unum i
Eludit negationem alterius impossibilis, de unum nullo modo includit assit mationem alterius immissibilit, ex eo quia unum non includit subiectum alterius,quia non habent suis biectum commune. d illae duae quantitates uidelicet praecedens, Se sequens, sunt impossibiles per te Godo laede, et go quantitas sequens, includit negationem praecedentis rergo eodem modo diceretur creari, etiam si non succederet
Pro declaratione istius regulae doctorix.Nota.quod regula 'Deeu vult habere, in si ponamus, et in de b sunt impossibilia ad esse iuν ruula. In a, tunc x includit negationem ad KSc a nullo modo includit assi araonem de ii nisi pro quanto requirat subiectum, quod est commune utrique. Ex dictis relinquitur, quomodo secunda eonclusio Godostedi filia. Ze etiam prima, εe etiam ille modus dicendi de laresactione, de condetuatione, est minus sum cienti
einde do rarguit contra duo, viae dixit Godo laedus Scor. VAE 3m solutione primi ar umenu,quorum. Primum est , τ ratio ιη' με φῖ quare illa quantitat siquens non creatur . est eo quia educi -- turde vi quantitatis praecedentis,quoniam quantitas praeee Ose M.
dens habet vim subiecti.Cotiua hoc arguit doctor, nihil positiuum est in accide e separain,quod non suit in coniun .sed sie est,u, in accidente coniuncto non fuit aliqua vis propter quam aliquid ex ipso possit corrumpi .vel produci, ergo in isto aceidente separato,non est aliqua vis, per quam potast habere rationem alterationis ergo malὰ dicitur, quod illa quantitas senuens producitur de ui praecedentis: maior
est probata in ita distanctione qui stione prima.
Deinde doctor arguit contra unum aliud dictum,quod dicebat Godolredus, uidelicetinisi illa quantitas sequens haberet talem ordinem .vel habitudinem ad praecedentem, diceretur creari, tune subsumatur sub isto trundamento: Sed ita est,et illa habitudo non impedit creationem istius quantitatas, igitur illa dicitur creari uuod est absurdum. Minor patet quia illa habitudo, non est aliud, nisi illa successo , qua una quantitas succedit alteri, sed se est et talis successio non impedit creationem,quod patet per exemplum, quoniam clatuess,l ipsa anima succedit post organietationem eorporis , de tamen non impeditur quin ipsa antina creatur, cum ipsa anima habet totaliter elle post noli esse, igitur habeo, τ praedicta quantitas creatur. cum eadem sit ratio hie, te ibi, qa illa quantitas ita habet totaliter suum esse post non elle,scue ipsa anima.
Seeundo quia sub speciebus, fecit
Postquam doctor improbauit solutionem quam Godos . dedit ad suam obiectionem de retorsit argume ut iam sua contra ipsum, Se sortificauit fortissimis rationibus. Nunc adducit secundam rationem quam ipse Godos . facit contra sua
secundam conclusionem, probando, in per rare actione acquiritur noua quantitas, quia si hoc e tuetum, sequeretur
quod eorpus Christi desineret ibi esse sub accidentibus rare tactis sed hoc est falsum, igitur, de quod sequatur patet, quia sub illis speciebus panis tandiu manot corpus Christi, quandiu manent ibi accidentiae, quae assecerunt subiectum panis. sed se est,quod per te)quantitas, quae acquiritur per rarefactionem,est omnino noua, ves alia, quam prius: ergo non manet corpus Christi sub illa,quod tamen salsum ea, de hereti cum igitur. Respondet Godo fredus ad istam secundam rationem.negando consequentiam. Et eum rotatiir ponit pro solutione talem regulam uidelicet quod non est imaginandum, quod desinat ibi esse saetamentum corporis Christi
propter quamcunque uariationem accidentium, sed tue praecise desinit esse ibi saeramentum eucharistiae, quando specier totaliter desinunt esse, te nunet aliter. Ex quo intere corolla. rium,q)quandiu manerent species secundum esse non interruptum sta tali rarefactione,vel condensatione : Ita π si panis ibi esset posset illis assici, tamdiu manet corpus Christi. Ex quo patet,l si aliauit quae ceret a Godolredo, an quaecunque transmutatio pollet facere uν non esset ibi sacramentu.
Respondet,et sola illa, quae saceret panem desinere esse, si ilia .
Deduco secundam rationem, lec. 3Doctor noster in hac part deducit istam secundam ra
349쪽
tuam, quoniam concedit Godosi edus, v dato, uarientur
accidentia eucharistiae,dum tamen manent in eue taliter, leum illis staret substantia panis, corpus Christi non desinit esse. Contra arguitur non quin illa regula Godostedi lit uera, sed quia non sui scit quia ista quantitas , quae acquiritur, per rarefactionem, non est magis eadem quantit ali praecedenta,quam una alia quantitas alterius hostiae, non consecrati, ergo si iudica ,quod corpus ritu manet sub ista, pari ratione manebit sub quantitate hostiae , non consecratae , sed hoc eii absurdum. igitur antecedens patet,quia ista qua Iitas, quae acquiritur per rare iactionem, est per te incompossibilis quantitati praecedenti, ergo non tantum non es Hibi eadem, quam alia Animo est sibi minus eadem, quia ista est incompois bilis praecedenti an essendo,& non alia, igitur. Ets i ugias, dic. in hae parte doctor remouet instantia, quia λ te daceret aliquis, puta Godo redvx.nego consequentia, quia beet corpus Climili maneat sub qualitate noua, eo quia succedit praecedenti quantitati consecratae, tame non sequitur, v maneat etiam sub alia quantitate. Contra,sub nulla quantitate noua est corpus Christi, nisi ibi sit noua consecratio,' sedile ἔ, nulla fuit iacta cosecratio sit per illam quantitate sequentem, masi , quam super aliam quamcunque alterius holitae ni n consecratae. Ex istis sequitur, et solutio Godo tredi est nulla. de argumentum quod iecit, concludit contra euquemadmodum t ecit,& primum. Iaeinde tertio, & finaliter arguit Godoliedus contra se probando, quod dato , ut ibi rare fiant species sacramenta, non potest esse motus sine subiecto, uirtute agentis naturalis, ut dicit sua conclusio. de mr mat a gumentum, he Esse successivoriam, ni istit in habendo partem post partem, sed non potest habere partem post
partem, nisi sit ibi aliquid,quod uarietur secundum prius, de posterius, id est nili sit ibi aliquod subiectum, quod moueatur diuersis partibus motis,puta secundum eartem priorem, &sequentem, ergo non potest esse motus tine subiecto, uirtute agentis natu resis: consequentia tenet, quia motus est uoddam successuum.
Respondet Godostediis ad istam rationem negando minorem, di ponit talem cones usionem. In omni motu, qui est ad
quantitatem, idest in omni motu per quem acquiritur,quantitas, est ordo partium prioris,& posterioris ipf us quantitatis. Ex quo sequitur, lato, a quantitas sit separata, adhuc tamen partes possunt habere istum ordinem quem in subiecio potest habere:quoniam partex separars non possunt intelligi habere partes, & τ tales partes habeant ordinem in fieri& successsiue, quia potetit pars continue succedere parti, ita extra subiectum, sicut in subiecto.
Contra tertiam rationem.&c.JHic doctor dicit ista tertia solutio Godostedi concor- . dat cum tertia probatione quam ipse secit in principio per se, quoniam in ista ratione uult habere Godo redus. no est de ratione motus, τ sit in subiecto, sed solum susticu, di litsucceiso partium,quae acquirunt tiri Be hoc concessit ibi doctor noster. Et ideo non arguit contra illud, sed quia Godosi edus interi ex hoe ui motus potest esse ab agente creato sine subiecto, arguit doctor, v hoc sit falsum, quia nussum a gens creatum potest causare accidens sine subiecto. in esse quieto, sedi ioc soli Dco conuenit, ergo a similiter, uela sortiori, nullum tale poterit causare iue essicere illud in f uxu, siue in seii, i ne subiccto.consequentia tenet,quia si
dicas, i poterit hoc.erso poterit illud. quod est salsum.igit. Quantum ad illam opinionem. &cile trima conclusi ine doctor noster innuit, vest magna P . . dissic uuas. sed cum hoc dicit,u de illa non est cur dum uud,sa .ri, tum, iuppiς a I heoloso, nisi pro quanto tertia conclusio de pelidet a prima. Et ideo dicit doctor, quod ista dissici lias est,quod eo, quod uidemus in sacramento alicuas transmutationes esse fine quibus potest maiiere subiecta , dea iquas
i. o. h. i Pro cuius declaratione est notandum, si duplices possunt Hia secta. Iransmutatione , in isto sacramcto , qu a pollunt fierii , i. -- cum quibus adhuc manebit quantitas,qus est ibi subiectu iuptiis, ν. I latu tr. smutationum, ut sunt alteratio, dc loci mutatio,quo seni si is, ni is hostia moueatur localiter ille motus erit in subiecto. puinquantitate di similiter si species uini calefieret, ibi eis et , ι. motus alterationi : ergo ibi acquireretur caliditas in quantitate, ut in subiecto: ideo in his transmutationibus eo nimii dast gnatur subiectum. Aliae luit transmutationes quae in isto
sacramento piarent, quibus dissicile ess assignate subi eo
di irae trasmutationes sunt, quaru terminus a quo, & terminus ad quem sunt scatitas, ut iunt codelatio, di rare actio. Lx quo sequit expd .ciis, Pprinus transmutatiouibus facile est assignare subiectum. Ex quo sequitur dicit doctor, quod
nanes qua dicunt, quod per rarefactionem acquiritur quantitas, siue ponatur, ut ponunt Marsilius,& Godos redus, via delicet,quod tota noua quantitas acquiritur, sine ponat ut, ut ponunt Gregorius, &Buridanus, quod non acquiritur,nili separata quantitas, dissicile possunt saluare, quin motus sit sine subiecto. Ideo videtur hic, quod non sit transmuta. tio a quantitate in quantitatem.Lt quod sit dissicile probat
doctor, eo quia is dicunt, quod per rarefactionem acquiritur quantitas, quae de nouo acquireretur, non in quantitate
praecedente secundum tenetes,quod non corrumpitur, quia una quantitas non est subiecium alterius, nee in auquo alio, ergo videtur, quis d quantitas producatur sine subiecto secii dum illos, sic di secundum alios tenentes, quod tota quanti ias praecedens corrumpi tur.
Ex quo infert doctor unum corollatium, videlicet, quod
quantum ad iubiectum. i.quantum ad propositum de sutilecto trant mutationis, secundum quantitatem, hie in rarefactione apparentis, non oportet magis improbare unam illarum opinionum,quam aliam. dicas, Tambae sunt saliae, de cum magna dissicultate sunt sustentabiles. Praedictaeonclusio illius,&αὶ Hic doctor noster dicit, quod praedicta opinio Godo laedi. videtur probare de rarefactione, di condensatione tu sua prima coclusione.' apparet sibi salsa.quod probat tali ratione. Pro qua supponitur primo, quod quantitas est subiectum Pr- ν
aliorii maccidentium, videlicet albedinis, saporis,grauitatis, quae omnia recipiuntur in quantitate, hoc supposito ar i- r a primistur sic, probando, uod conclusio Godolis edi iit salsa uid licet prima, in qua dicit, quod per rarefactionem aequimul G. δεθ. noua quantitas, di totalis, & praecedens corrumpitur et non manente subiecto, non manet aliquod acci dens illius subiecti.Sed per te domine Go 'os rede .s vinum raresat, non ma E sinnet ibi quantitas vini, non manet sapor, neque colo ivim,
quod tamen est mani iuste falsum : ergo dicendum est , quod quantitas praecedens non corrumpitur. Et si dicatur ad hoe arsumentum, quod est abi alius sapor,& alius color, hoe estruiticum eo,quia licet nobi appareat, quod si idem sapor, di idem color, hoc non est verum,ut areat et ad sensum, immo intellectus debet iudicare virum iit idem color, vel idem sapor,& non visus, neque et ullus. Respondet doctor huic euasioni, auctoritate Armotelis s. Phy. dicentis, quod fatuum . est quaerere rationem, ubi habemus aliquid certius ratione, sed nos babemus experientiam.quod ille color non est altu . E necalle sapor. Igitur satuum videtur ibi quaerere rationem euvbi habetur experientia, qua nihil maius in philosophia . Ite mirabile videtur, quod sensus non posset discernere nome- , . rum suorum sensibilium propriorum , cum numerus secundum Aristotelem secundo de anima. sit per se sensibile comis 'mtim, ergo aliquis potest optime disternere, si est ibi alii, 'o color, quam prius erat, vel alius sapor Sed hic dicit do tor ito vult stare in ista persuasione, eo quia magis est difficultat apud philosophos, utrum in medio, pisca in aere, sint 'ntinue alij, de alij radii solis, quoniam dicunt philolophi. v
lumen peneratur in instanti,& corrumpitur, di quoniam clarum est, u sensus non potest de illis discernere, ideo non stat inissa peti uatione.
Hoe ergo omisso arguo se,&e lDoctor hie omissis omnibus illis persuasonibu ad probadum,ae non sit ibi alius color, vel alius sapor, probando illud melius,se arguit.Non est postibile u quod quantumcui quo
diuersa agentia repulariter inducam eundem etse m post tot ruptionem eiusdem corrupti, sed se est quod a quocunque agente rares at uinum , siue a sole, sue a quocutiquo alio, emper per experientiati videmiis,quod est idem sapor, idem color in timo: ergo non est verisimile, quod illa diuersa agentia babeant uirtutem producendi illum eundem saporem, de colorem, de per consequens non est alius quam priuM Liro non est dicendum, quod praedictae qualitates sint aliae . . ., a primis. Sed si dicas, semper praemittendo quod praedicta ac ieidentia sunt accidentia ab igne. Tunc planius arguitur,
si ab igne potest rarefiemlla ipecies vini, sed sic est, 'una
non ei lim, is bile, quod ab igne introducantur omnes ilix qualitates . tuae ibi apparori .e ςO non sum nouae, di per consequens nec subactim, nec icta Posiaut mauere noua, puta
quantitas, cuni equestria patet cum uiatore . Se
350쪽
Quarii P Duodecimae Quarta. hor
obatur,quia licet ignit in sua virtute eontineat aliquat qualitates, tamen non habet in sua virtute quaecunque accidentia, quantum eunque distinera secundum genus, de si crem. Nam videmus per experientiam, sicut est aliud , de aliud rarefactibile, se habet alia, di alia Meldentia. nam si aqua rareseret ab igne, ignis non poterit producere accidentia vini in illam
sectincto probatur praedicta minor. Nam ignit in unu elementuri quod non continet in se qualitates mixte sicut dulcedinem amaritudo, te cede aliis, et eo snis non producit amaritudinem vitii, vel dulcedinem . ideo patet aa istas ratione . Relinquitur ergo opinio Godolredi, di Marsilij.ran. 'uam salsa, quae dieit, per rare ionem. ipialiter acquiritur noua quantitas,quia tune sequeretur quod a quocunq; species vini possem rare fieri,u possent proauo omnea qualitates,quae recipiunturin quantitate,quod est falsum,ut patet per haedicta. Secundo arguitur e5tra ista opinionε ex dictis Godos. Sec. Est argumentum ad hominem, probando v Godoliedus
tenet pro principio, P substantia est una numero per quantitate acerro variata quantitate,variatur substantia. Sed se est,*tu domine Godos rede dieis, et variatur quantitas nrat ei actionem ergo eorrumpitur subitantia, eo quia perte xntali rarefactione corrumpitur quantitas praeeedens, sed
hoe est miniusti falsum: ergo etiam opinio tua est talia. I Ad quaestionem ergo respondeo, dicit Consequenter doctor noster in isto loco resolutione suam ponit, respondendo ad quaestionem Pro euius declaratione νι x pM H ponit talem distinctionem: ouadruplex potest fieri mutatiosiliri σ- circa sacramentum euchara uiae, una secundum ubi, ut putam rarea - s illi species saeramenti,mouerentur localiter.Secunda po---Γ3 uesa test esse secundum qualitatem,ut puta. si sit alteratio. ad qua
-- - - tamen non sequitur variatio secundum quantitatem.Tertia
potest esse ad qualitatem,puta si sit alteratio, ad quam se quatur variatio secundum quantitatem,ut si sit aliqua alteratio, per quam aequiritur aliqua quantitas, idest ad euius aequisitionem acquiritur,quantitas, ut si eausaretur in illii specietrus tantus olor, u proni et eius causationem, sequeretur rarei o. rto potest ueri rarefactio secundum quantitatem, primo scilicet ad quam immediate aequitatur noua locatio.& mutatio, voeatur loci mutatio. Secunda alte iratio ad qualitatem solum . Tettia ad quantitatem non primo.Qiserta ad quantitatem primo: De istis mutationib. per ordinem uidetinum est, utrum ad quamcunque istarum mutationum,necesse requiratur eandem quantitatem manere.
De prima mutatione Respondet do .distinguido, te ponit talem conclusionem manifestum est, P prima mutatio voeatur mutatio secundum ubi, de hie requiritur eande quatitatem manere,cuius ravo est,quia per talem mutationem non acquiritur,nis ubi se essumi. non acquiritur, nisi s cuti ar partem post pari Sed se est, P non magis ubi su cemue acquintum requirit aliam quantitatem,quam via inesse quieto, ergo eonclusio vera, vulalicet T prima mutatio, videlicet localix, non variat quantitatem: Aut tu loqueris de secunda mutatione, de sic mantissum est,ae non variat quantitatem,sed semper manet eadem quantitas: quoniam ista secunda mutatio est per quam acquiratur aliqua qualitas line equistione quantitatis: taut oliditas tantum. Modo Mirum est. et talit mutatio, non variat quantitatem.
Et pro de laratione textus, nota u duplex potest fieri mixtatio iecundum qualitatem.Uno modo potest fieti set dii qualitatem tertiae leeeiei qualitatis,quae est Piso, vel passibilis qualitas, sicut sunt omnes colores de omnes qualitates
sensibiles Modo dieit doctor, quod si in praedictis speciebus,
acquiratur aliqua qualitas tertiae Decima puta aliquis color, Mirigiditas vel caliditas,dce. ν ibi ninnet eadem quolitarii Alio modo potest fieri mutatio se dum qualitatem, quae .st figuratio, di de ista dubium est,an ad eius variationem se quatur noua quantitas, vi s hostia consecrata aliter figure- ut: tune dubium est utrum per illam figuram aequiratur noti quantitas,quoniam Avicena videtur dicere, malia, de alias puta,variat quantitatem sed tamen dico resosutorie quod uia vatiratio secundum fgurationeni, non vam At quantitat LCuius ratio es,quia nimis videtur eontra sensum , quia tuesequeretur, P quandocunque aqua aliter, & alit et figurar tur aequiret et nouam quantitatem , ut puta a aqua uni
vitri ponatur in panta,ubi habet aliam figuram,quam in uia morata tio,quod tamen apparet sessum.
non dubitat doctor, an variatio talis figurae variet qua it ita. tem,quoniam clarum est, ae licet ego moueam me ad illum locum,non tamen variatur mea qui titas alia ea figura,quae est ordo partium ad se inuice , Et de ista uidetur dubium. an variatio talis figurae variet quantitatem, ut putas capiatur unum vitrum aquae , di ponatur vita gutta in uno extremo eius, ita et i t continua cum alia, unc est dubitim, an eo P est alius ordo paritum,quam prius, ad se inuicem, illa Variatio talis ordinis,uel figurae diceret quantitatem. Et de ista dicit dotior ut talis sgura non dicit. nisi relationem partium ad se inuicem, di ad ipsum totum, quae relati . siue qui ordo, est unus respectus, di ideo concludit, P propter variationem relationis, non sequitur variatio qualuitam. Dieens quod figura non dieit vltra ouantitatem .niti relationem pari iumadia inuicem, vel ter tuorum includentium partes, de in
ista eauda,videlicet vel terminorum deci tangitur figura primo modo dicta,quae est ordo partium ad parte, loci. Ex quibus intere docto P haec relatio mutari potest, partibus manentibus eisdem rase, de in toto. Ex isto pastu primo colligi mus ex doctore , in figura tam primo modo, quam secundo modo, non est,nila relatio, e per consequens non est quanti tax;colligimus secundo ex dicti x doctoris, ui potest variari figura, siue primo modo, liue secundo Diodo dicta manente eadem quantitate, dic.
Sed de tertia mutulone, ree.JAut tu quaeris in tua quaestione, de mutatione, quae est alteratio, ad quam se itur aequisitioqirantitatis, ut puta si praedictae species rarenant. Et de ista ponit doctor talem con clusionem Omnis illa opinio, quae ponit, uod per raret actionem aequiritur noua ouantitas,sive totalis,sive partialis,lia.
t dissicultatem ad saluandum quomodo illis lpecies poci sunt tarefieri Et si quaeras,nonne isti ita telientes possunt aliquo modo iugere ii iam dissicultatem: Respondet doctor posset euitari, tenendo praedictum modum iam recitatum, bd rarefactio,non est, nisi quaedam iuxta positio quarun- m partium eo porix pro is oris, de eo orum subtilium, vetenebant an ut philosophi contra quos inuehitur Amst
teles septimo physicorum. sed dicit doctor dato , quis d iste
modus teneretur, non tollitur ista dissicultas, propiet tres rationes.Quarum prima est,quia si poneretur casus, qui, d virinum rarefiat, videtur simile, P rarefaciens vinum. genet et
unam substantiam subtili ut euristo vino. Secunda ratio. posito.quod illi species raresant oportet dicere secundum illumodum quod statim est ibi alia noua substantia, si per eo sequens non esset ubique eorpus Christi sub illis specieb. Tertia ratio,quia uidetur mirabile, τ non posset aliqua substantia eadem numero manere sine aliqua eorruptione, de trans. mutari a raro an densum, nee e eonuersia.. Sed quid dicendum est de tal ,Hie doctor omisso isto modo dicendi, dicit posito, quod
meatur opinio cominurris, videlicet, quod per rare acti nem acquiratur quantitas, an illa quantitas causetur ab ag te et eato. Ec hoc est inconveniens,quod videtur sequi eontra praedictam opinioriem. Respondet doctor ad hoe dando duos modos dicendi ad quaeuionem.Et pro primo modo dicendi ponit talem conciusionem, in qua taut resolutio nostra tenendo cum opimone communi, quod per rarefacta nem aequitatur quantitas. Si species sacramenti rares aut illi quantitas, quae ibi acquiritur, non producitur ab agente creato, puta rarefaciente, que quantitas praecedens corrupitur ab illo. Probat istam eones usionem tribus rationibus . Quarum prima est . illud quod immediate eo eritatur a Deo non potest immediate eorrumpi ab a Gente creato , cum nutu causa creata habeat virtutem praeeminentiorem, uel persectiorem ipso Deo, sed siceli, quod praedicta quantitat in
sacramento inunediat Econseruatur a Deo, go nullo modo , potest corrumpi a eausa creata , ex quo habemus, quod agentia creata non possunt corrumpere illam qua
Secundo se, quantitas non eorrumpitur, nisi propter eorruptionem subiecti, cum non habeat contrarium seiundum Aristotelem. Isi si eorrumpatur, oportet P sit corruptione subiecti .sed ibi non est in iubiecto, ergo non potest corrumpit ab aliquo agente errato . Ex hoc datet error aliquorum, dicentium ex mente Aristotelis elle, quod quantitas praecedens, ec quaruitas sequens sunt contrari , de una expel