장음표시 사용
371쪽
ivities seculari,dum est ordinarus. quod patet duabus ratio-Nm enes nibus. I rinis, quia illud priuilegii inituit con sum ab Inge 2 ratore Constantino,u a Sylvestio Pa ,sed ordo non . M .cunda ratio, quinalis uando erat sacerdos sine tali priuile colat n- pio, puta an concessionem illius. Ex quo iii sertulium c n. aditu ira legistas , quod iudex seculari: est minor iudice ecclesia --.ω la stico . quod patet, quia priuilegi uni clericale consistit in νυ μι te. hoc , quod Labens ordines non potests 'io eam sanguinis in aliquo easu. nisi i iudice ecclesiastico . Etesi lema. aliquis iudicetur a iudice saeculari , hoc erit auctoritate iudicis ecclesiastici. Ex quo sequitur, quod quan-
πιπ/D- do Papa expoliat aliquem priui egio ecce sitastico , ta tradit no spo eum iudici seculatu tunc iudex secularis dicitur ministeriuri priui diei, ecclesiastici, stilicet Papae, di talis uocatur executor iui gis Mi se dicis ecclesiastici, de per consequem talis traditus, non spo- ς', ε G hatur priuilegio ecclesiastico, cum tale priuilegium conlittit ias in hoc quod liabens ordines iactos, non iudicatur nisi a iudiviis I ccula ce ecclesiastico, vel a minissio iudicis eccletiastici, de istud priri, uil tum manet ad buc in degradato, erso non sinoliatur uri' iii legio clericali , licet committatur letuis iudicis eccle-
' et udo se arguitu Sacerdos haereticus, te schismalico
uete sunt sacerdotes, de tamen non possunt conticere, eigo quilibet sacerdos non potest coniicere. Minor ni obati ir.quia
ad hoc, quod conficiat, oportet quod offerat sacrificiu in persona ecclesia1, dc non inpersona propria. ut denotatur per il . lud. offerimus tibi.Sed sic est,quod Laereticus. uel talii imaticus non osteri in persona ecclesiae,cum sint ab ea pra: cili .er- eo uidetir, τ non possint conficere. Respondet ad ii iam rationem quam iecit magister in litera, propter quandam apparuu tram,quod tales non consecrant. Elmo solutione huius arp. est notandum, ouod argumentum in ud praesupponit iam ni ta sum. t quod 'latio requiratur ad rationem consecrationis. quod est talium . Immo dico, in non pertinet ad rationem, neque ne cellario tequiritur ad coniectationem es:qua oblatio. Clarum est, ς iace dos offert hostiam non consecratam dice dinosi erimus ti taurest sacriscium siue oblatio ipsi Deo. te tamen non est sacramentum Secundo quia aliquando est sacramentum, & non est sacrificium ac ualiter, licet bene aptitudinaliter cu illud si natum offerri ipsi Deo. . a. Ex quibus insero solutionem argumenti quod lix reticus, uel se Lilmaticus, potest uere consecrare: Cotra, ille quic sectat in fide ecclesiae consecrat .concedo, sed tales non pol- sunt Osecrare in fide ecclesiae Nego immo dico,quod dato,nuod talis sit hareticus, potest conficere sacra metum euclia ristiae licet non credat illud aliquid ualete coniicit tamen inside ecclesiae: Et si replices conira. Ilieno habet intentionem ecclesae distinguo aut intentionem in particulari,sic, particulariter intendat corpus Christi esse sub illis speciebus.Et illo modo dico, quod luereticus non habet intentionem particulariter quia per casum est haereticus citca eucharistiam. Aut, quod non habeat intentionem in uia iners ali.& sic dico
Quod ecundum illam, secundum doctorem intutio multum larde sufficit ad ministrandum aliquod sacramentum. Nam si sacerdos habeat hane intentionem, ego uolo facete illud , Quod ecclesia intendit sacere, haec intentio sussicit ad con h-ciendum, siue ad consecrandum uel habuerit sie, ego intei do sacere,quod abii aciunt, de intendunt at tamen . quod Doterit, licet non credit, haec intentio sussicit ad consecrandum. Ex quo sequitur,cuod saceria haereticus potes cou-secrare, quia sta quod habeat intentionem in uniuersali ad
hocquod est, corpus Christi esse ibi, licet in particulari nocic: Restatereto uidere secundum membrum,&cJPostquam est uisum quis est ille qui limpliciter, potest conscere, restat uidere quis est ille qui me iuste, taconscere. Proculus solutione notat doctor, quod adhoe, quod aliquis possit ordinate conficere, tequiruntur tria. Primo, quod si conuenientia ex parte ministri. Secundo, quod sit conuenientia ex parte loci.Tertio. quod sit ex pa te temporis, de secundum hoc in residuo quaepionis erunt r P ires articuli. Qamum ad piimum adiicitendumen, quoam ' V, ex parte ministriduo principaliter requiruntur, ad hoc T
stlite eos cete supposta materia,&illis duobus, qu*u si s sunt inor edentibus: intentione debita, & prolatione
uerborum . primum stam otio impedimentorum. Si cundum est appositio conuenientium. Pro declaratione primi,
innotandum, quod Mn catorum quoddam cli, quoaex eulpa tantum nascitur,quoddam quod ex poena tantum, aliud quod nec ex poena, nec ex culpa, scitur. Unde impe- ωγέ
diment uiri,cuadnaicitur ex culpa tantum est peccatum mi r 1-, - -
tale. Lide illo impedimento dicium est diiunctione nona, ναι eis quaestio. unica,quod potest rite conficere, quia ad hoc requi- eiatiratur, quod iit sine culpa mortali. De impedimento,quod noei poena neque exculpa est ut quando sacerdos nou et e iuniis ieiunio natur , ita, quod in illo die inuaverit cibus. uel potus in itomachum tuum. De impedimento uero, quod est ex poena tantum, citat nunc uidς ς' ri re Proculus solutione est aduertendum. quod duplex est Hae na, scilicet canonica, tinaturalis. unde F a canonica in prohibitio alicuius actus exerceii li, uel gradus recipiendi, qui alias competeret non prohibito. Ita, quod poena cano iii non est aliud, quam prohibitio quaecclesia prohibet a Letii, ne iaciat aliquem actum, uel ne recipiat aliquem gra- dum, quem alias licet tibi iacere,& recipere, si non esset prohibitus Sed poena naturalis, non est aliqua prohibitio, neque peccatum, sed est aliquis desectus, ut mutilatio quibus notatis ponitur talis propolitio. Omnis poena canonica, uel uaturalis, inquantum fiat et eam hindatur Pona cauo ii ca', id est, quae datur alicui propter poenam naturalem, cst ini- Peditiva me cotis crandi. Et ii quaeiat, quae sunt illae pin Dae: Respondet doctor, quod est degra a tio, qua fit totalis remotio a statu clericali. Ideo impedit nequis degradatus
Pollii rite conlectate. Secundum est excommunicatio nis .ior quae est separatio a communione fidelium omnium, in
cuncti, actibu . Icitia est uter ilaritas. α est inhabilita, ad Urdines recipiendos, quos eccletia impendit. area eli su spetilio, Atii habilitatio ab aliquo libi conueniente ad tempus, d. est tu multiplex:quaedam est supensio beneficii. a. ita otiicii, quae usi ab ingieitu ecclesiae. Quinta est Simo. Ilia, quae clarum est. quod impedit . ergo. N infamia. quaest lxi dignitatis status, uita,& moribus . reproborum. ut est puό icus usurarius. uel blasphemator, qui impe diunt lecundum quod continebat praedicta ratio, est, quoducena naturalis inquantum sui datur super milam cano. uicam impedit. Ideo istae r nq, sunt propter quas u quis attentaret conficere, sequeretur scandalum pusulorum, de ideo probibetur eis ne consecrent. Et s quaeras, utrum eccletia sic faciendo, . ne sacit. Respondetur, quod noli solum bene saeit , sed digne , de eonio imiter antiquae tegi. ut patri Levitici.xx. & allegatur in textu, quia omnia clara sunt.
Consequentit ostendit doctor, quas poenas incurrit qui attentat consecrare. Et primo quanao non potest consecrare, & tamen attentiit, quo ad secundum quando licite non potest coniectare.& attentat. Quo ad primum dictum ea, quod tris conditiones resutruntur ad simplicitet nosse consecrate.Prima quod possit Pio cire uel bisecunda. quod Labeat intcntionem.Tertia, quud sit sacerdos. Ideo respondet. doctor, luod de duabus primis, non ea curandum: quia si est . mutus non boleti attentare loqui, ta si es careus ratione nopotest attentare habere intentionem. Lx quis sequi ur, quia si cuis atteolet, de non si sacerdos peccat tirortaliter, o init regislatis. Et nihil iacit, patui hoc Lxtia de clerico, non ordinato ministrant cap.pωDo. bc secundo, de uniuersalitur quicunque exequens, uel attentan, a tum alicuius ordinia, et veni non habet ellicitu irregutaris. ut patet ibidem . sinisi sacerdos. & habeat alias duas condit iones praedicias , Puta intentionem debitant, , non si mutos rameo est ii peditus poena canonica, di attentat coni ere, qua itur utrum incurrit aliquam p . naim. Rei pondet doctor, qu id quado aliquis habet impedimentum ad rite coniectandum de attentat conscere in ipso impedimento, esiicitur irregularis.
Lt ii dicax, i ono, quod tali, neu iat se habere tale impedimentum.pula nesciat, se excommunicatum. utrum si arie at
conscere ut ii resularis: Respondet doctor quod iio quia superius dicium est, ii si talis sciat se incurrisse talent ponam,
di cum hoc attentat, Se melius en respondere per distinctionem. Aut talis ignorat se incurrisse ignorantia iuris, aut si . . cti Et primo modo, puta inesciat, i iura infligunt talem poenam alti ntati. Respodet doctor, ui no excusatur, in mo si mattentet eis citur irresularis. Cuius to est, quia ille qui talea tu exercet tenetur scire ex suo ossicio iut 5c sacros c ones ad minus ut dicit B.Bona u. Ex quo sequitur, ut ab non ircii excusatur, immo magis aggravat peccatum. uel tali ' -
372쪽
oraminveseetur Romae ipso nescisee, tune dieit doctor, Ptalis ignoratia bii excusat ei nisi constet per iam , uel aliuiae v est exc5icat ut quia si tue atteraret, et irregularis,q oia per decreta patent in textu. Ex quo textu elicit doctor unu rabile.* eccisia misericorditer relaxat dubitantiqui incurrit ex canone,et celebrat, post i innotuit ei pers ina de eius excoleatione. Ex quo sequitur,et iste textus uidetur habere magna dissicultate cum dicat, 1 ille cui dubitat non est in aliqua, dcc Sedrndeo,*textus uult habere expresse hoe, si dubitet,an tale poena incurrit,& se atteret cons crate: norpea est irregularis,licet no si immunis a peccato, qm ut dicit decret ni dubiis tutior pars est eligenda antet I impedimenta, quaeritur talis dissicultas, utru excoicatus
minori exeoicatione, si attentet coscere, sat irregulatis. e u μνή - spondet doctor oeno: olli dicatur excoicatus excoicatio ne minori, i iii in peccato mortali. Cuius ro est, a talis nopot rite aliquod sacrifi administrare. lo clarum no Ois existens in peccato mortali,incurrit aliqua poenam,ii attet et - consecrare licet peccet mortaliter Ex quo se itur, ni excoicatio, minor no ponitur inter praedicta impedimeta Et si quae ra ,de Simonia, quapina incurrat si attentet. R.ndet d. bor, ui rina irregularitatis. Contra tales, sunt duo magna decreta, in quoru primo habetur,ur ille qua per tale emptaonem ad imitatione Simonis magi pecunia obtulit no est,imouedus
ad quodeuq; basciu, ta ad quoscua; ordines . In iecudo uero
habetur, quo Papa Alexa det tertius danat,& condenat eos, tam deponendos a statu cierioli auctoritate apostoli ea. Et si iras de peccatore publico. Midet, P no inuenitur in iuri et si atri et e Getatur irregularis, licet pecce mortalite no tin. is celebrido in peccato mortali, sed et scadalizando proximos
suos Contra, inuenitur in iure, T tali, essicitur irregularis:
igitui maledicis: sa batur arillud. id habetur dist. 3.Nul lus audiat misiam sacerdotis,et indubitato scit ipsum ei se esicubinari v. quo sequitur, P fideles phibentur, ut non auriat missa talis ergo magis Hibetur ei, in non celebret. Et ultra vi attriet eis citur irregularis. Odet uocinegando ans,
di caprobatur.R.es pondet concedendo prima consequentia, di negado ultim, qa no sequitur: 'rohibetur ceu Mare. ergo in retit paria irregularitatis si arietet. Et to est, a pinae sunt restringenuae, talauores ampliandicto nunq debet alicui insigi poena, nisi inueniatur expisc in canone, puta arguendos . hi contraria sensum, siue a contrario sensu,uelasmili. Ex uorat et, et doctor risoluit in duo de isto: primo dieit et aliqui rohibebetur aliis, ut non audiant illum. ut ipse corti atur. Se do dicitu, si ictis attentet, ut non sit irregularis, qritur quis teneatur non audire miliam a sacerdote que scit esse eo cubinaria. deteris Gerson po do tale conclusione. Nuia Ius tenetur uitate alique excoicatu iure, niti a iudice sit declaratus, tanu excoleatu .volo dicere, et ista consequeut in nihil iratet .est exciacatus, ergo quis tenet eu uitare,ied oportet addere,ui talis est declaratus talis, a iudice. Ex ista conclus ne infert doctorii nulli parochiani debent uitare audire missunt curato suo, utumcunq; concubinarionianifesto, nisi
iudice de Gratus ut, ει hoc declaratum est in Laesaera unitieiscite Parisiensi,& illud qd dicitur in praea legato textu. Nullus audia tacdebet intelligi docia Et i5 est dicit Gerseo, quia aliter ecclesia exponeret parochianos maiori periculo, Nad magna iurgia contra curatu.
Ex quo sequitur,et magna est distinctio contra declaratumajudice, bc non dictat tum, quia contra primum iudex tyros ite sententiam sitae magna excoicatione, sed non contra secundum. De ius mi aut quaeritur. An ille qui est insanii xx2 liquod peccatum,quod commisi,de quo in rinituit, recum est integre restitutus: hanc Irinam incurrat,si attentet cosecrare.l ei pondet doctor,quia aliquis non debet dici iri sularis, nisi expresse inueniatur. Ex quo iustiti doctor aliqua
corollaria, quae clarent in textu.
. Sequitur secundum principale,&Gl ni equenter doctor accedit ad secundum uidelicet de requisitis ex parte loci. Quaeritur quot sunt conditiones alleuius loci requis eritia ad hoc; τ aliquis licit E possit consecrare in ali uo loco. l. x. Pro solutione est notada prout dicit Aris. Hlysic ut du-I- eis in plex est locus Quida eii locus a prie dictus,&immobilis, de νοπιι sequi quidam imprurie dictus,& mobili te secundum hoc opor at rei distinguere,quia de loco immobili uidimus, in quo ibi et
Otum . M.fieri coniectatio Line esia. -- as Quaeritur quot codones requirunt ad hoc, et locus immo
is aut . bilis si delatini locus cosmativius. M o, ae duae. Primo
amotio impedim orsi. Secsido appositio eguenientium. Ex quo sequitur, st propter desectum primae locus interdictus ab e esa non ei debitu, loeus consecrationis, di ratio est, quia quando loca sunt interdicta prohibitum eii ab ecclesia,
ne quis in eis consecret. Et ieeundo requiritur appositio coauotientium.i. Φ talis locus sit loeux consecratus, ta sanrusicatus, iiii casus necessitatis impediat probatur per illud exemplum, quod habetur in textu. Dicitur nisi cauus necessitati τι inpediret,tunc liceret consecrati in loco. non consecrato. Et
si quaeras,quis est ille casus necessitatis, respodeo, ut si aliqua desa in aliqua patria fuerit destructa, uelit aliquis no possit accedere ad audiendum miliam in loco sacro, ut mago tes infirmi, tune in istis casibus, sacerdotes possunt conseo re in locis non sacratis. Pro euius d aratione ponitur talis propositio doctoris, ατ non debet restringi, seu separari ab obseruatione magis 'necessarii, seu maioris praecepti propter obseruationem ma totis praecepti, sed se ei ,σpraeeeptum decalogi. s. sabbata sanctifices, lecclesia interpretata est in hoc, P audiremus missam in die dominico. Et illud praeceptum de consecratio 'ne in loco sacro, non est ita necessarium, ideo primum non tollitur per secundum de per consequens,ut seruet praecepta diuini licet consecrare in loco non sacro. Et si quaeras, quae
sunt ista loca sacrata: i deo, τ sunt ecclesiae parochiales, ali moesiae solenta. Et si quaeras utrum liceat consecrare in ora 1. Res ndet doctor, i, ilia oratoria consecrata non polient haberi, nisi de licentia Papae, uel episcvi, ut habetur de consecra diti j.ut patet in textu . Sed si ea is neeessitatis eis pollet dici milla in oratorio non sacro. Ex his habetur qualis det esse locus immobilis. Et si iras qualis ornatus deeesse in eo. Riideo si det ei se lume:ufi et celebi is ne lumine, di aqua het decretu extra de celebra inicea .ul. uitalis ossi-eio, α bnficio priuetur apetuo: De loco mobili,quod habetronem uasis qualis, uel quale, debet esse ad me consecrandia. Pro euius declaratione ponitur talis distinctio. Duplex est locus remotus,ut altare, ee talis debet esse lapideus. Alintest locus propinquus, cuiusmodi est calix, di paten de uulta
dico, R debent esse de auro, siue de argento si sit faculta, iuelaia minus de stanno , re nullo modo de orichalco, nec de acre,eta haberet uoi in ut patet in textu usq; ibi,in his,& Et omnia alia ab isto ioco usque ad illum. ARox ΜENT A principalia clarent, di nulla ex sitione indigni, ideo restat soluere argumenta ante oppositum. Primo se ais itur. lati sieerdotet non pol sunt coficere. igitur quilibet iacerdos non potest conficere. Antecede iis patet per illud. Malachiae. Σ. uidelicet maledicam benedictionibus uestris. i. secundum glossam, qui uidi uobii benedicitur Deo,maledicitur,&per consequens nihil per eoru ministerium benedicitur neque eonsecratur. Respondet doctor S. - sindo ans, & zum probatur per auctoritate: dicit, et sic m- ni istelligitur. Maledicam benedictionibus uestris Linquantum timorati. mali estis Modo facerdos non benedicit, neq; confeciat ii quantum malu sed inquantum habet intentionem ecclesit. secundo argii tui . sacerdotes suspensi, uel depositi, non possunt consecrare, ergo quilibet non potest coniecrare,con sequentia est net antecedens patet per illud, quod habetur
diu. Al.j. Quo uidem s. oppostum: suspenso, uel deposito sacerdote, nura ei relinquitur potestas, ergo si non relinquitur sibi potestis non potest conficere. Resi videt docto e saluitur Ianegando antec dens, di cum probatur, distinguo quod nunta ei relinquitur testas, aut ad conficiendum. de consecrandum simpliciter, & absolute, de se nego, aut ad consecrandum rite, de licite , & sic concedo. Modo sussieit, quod sintdiei ter quilibet sacerdos possit conficere , dummodo
si iacerdos. Tertio arguitur.si quilibet sacerdos posset,conficere, sequeretur, quod tantum ualeret mulaniati sacerdotis, sicut
boni, sed hoe est alsum: igitur.Consequentia patet,quia uirtus missae consistit in hoc sacramento,sedper te eonsecrat malus seut bonusaespondet doctor per unam condition leto, uidelior quod si ita est,m oblatio sacramenti, naquam habet efficaciam, nisi pro illo pro quo offertur, tantum ualet: missa mali sacerdotis, si t boni.Cuius ratio est, quia ab utroque offertur sacramentum,& tantum donum ossert unus, sicut lius, & tue coceditur coseoueti εἰ negatur, Ῥst salsae
Sed si dicat, 'i pesse no ualet missa ex illa oblatione sacrameli, sed ualet et propter tale, di talem denominatione. uel pratia ibi eo retentia, ut sunt orationes, tune no ualet tia iiii clamati sacerdotis, sicut boni. Et ad argumentum negatur
373쪽
em,sequentesa,& eum probatur, respondeo . non probat. nisi tantum ualet ex parte sacramenti, sed non ex parte deno nationis. Sed siqvrras quid dicendum est categorice, te simpliciter, an valeat tantum missa uniux sicut alterivi. Pro solutione est notandum in quo sistit metitust misita, pro quo sic arguo, de capio sacerdote, sui si in peccato mortali tunc est aliquod metitum in illa oblition quaeritura te cuius illud sit,cum non sit dabile meritum quiniit alicuius, 'ui meretur, sed se est, et non est iplius saeerdotis celebranti cum perosi in sit in peccato, nec est meritum alicii ius alterius Respondeo, et en eccleset. Cotra non est aliquod meritum ecfellae,mii pro quanto est meritum alicuius in re curia existentis, cum non sit maiori si quare it sortis,st Platonis .ices iidet doctor ponendo aliquas propositiones. Prima meritum ecci siae non est aliqa meritum abstractύ, siue separatum, sicut idea Platonis. Ex quo sequitur, in non est dabile metitum,quin alius mereatur, eo P nullum bona recheniat Deus, niti propter meritum alicuius personae. Et si quaeras cuius igitur. Rei pondet doctor per secundam pro p tioile. Metitu mi illa est cuiuscunq; Ginentis in gratia. Ex quo sequitur P si sacerdos est ingratia, ibi est meritum eius, iasi non tune non est meritum eius, sed existetium ingratia. Existis patet ad qux situm, quod simpliciter loquendo magis ualet mista boni sacerdotis existentis ingratia, quam mali. Et ratio est, oui aquando bonus dicit maiiam, ibi concurrit meritum perionale sacerdotis, sed quando malus non . Quaeritur utrum, quando sacerdos est in peceato, de osseri pro Platone ualeat illa oblatio Platoni. Sc uidetur, v non, quia nulli ualet meritu, nisi illi cui sacerdos uult mereri, sed possibile est, T sacerdos ni ii uelit mereri pro Platone, igitur. Respondeo ut Deus instituit sacerdotem, tanquam ministruillio, oblationis, te ideo illi ualet meritum, pro quo Oileti sacerdos si crificium. Secunda dissicultas. Ponamus omnes qui sunt in pratia dormiat, uel nullus aduertat, tune arguitur se. Non est aliquod meri tum, sue actus uoluntatis .ergo non merentur. Tertia dissicultas,quias illud meritu est metitum existentium in gratia,quilitat qui metetur magis meretur pro se, sthro alio, di nonis augmentu ratiae, ait in est salsum, qa tuc sequeretur, P nunquam aliquit diceret missam, quin auget tur gracia omnium Christianorum existentium ingratia. inarto arguitur se. Laicus potest consecrate. ergo non solii taeerdos.cosequetia est nota, c anr . atur, quia potest sumere ergo poteo sectar cosequεtia patet, ua sumptio Eucharistiae, est unis cosectationis. ergo si pol sumere, pol etia
natur uitriuia itera membra,&in corde est Inspatiis des anim . Sic etiam est rationabile, P in politia, sit aliquia
in aliquo tutum constitutus, mediante quo ministrarentur mysteria diuina Confirmatur, quoniam maioris reuerentit ei posse supra corpus Citristi iterum , quam supra corpue lit illi mysti eum.i. absoluere, sed secundum tantum competit sacerdotibus .ergo eo iste supra corpus Christi uerum tantum debet conuenire iacerdotibus.consequentia patet,quia
ibi continetur ille, qui est sanctus sanctorum : cui sit honortius,& gloria in secula seculorum. Amen.
viam ιν imasis neeessarium, e conficere,& sorsita, supple ad pratia recipiem. Nam magis meretur sacerdos sumendo,quam consecrandoSed in sit magis nece lacium declaro, quoniam Christus expresse euit, ε ipse uiauit omnes recipere Eucharistiam, dicendo nis manducauer.ti ,3cta non habebiti, uitam in uobis, ubi loquebatur omni Mis fidelibus. Meunda proposito.Licet ita sit, quod uoluit, quod omne, fideles reciperent suum corpus non tamin uoluat consecratione esse ita comunem ininio uoluit insti uere aliquos in tua ecclesia ad consciendum, eo dispensandum.
linto arguit. Alias alius a sacerdote, pol coiicere: ergonsi statu sacerdos. sequentia est nota. sed ase .pbar, ii alius ά sacerdote, psit dispei te Eucharistia ergo 2 conscere. Auspatet de beato Lauretio, et soluerat diacotius, re dispensa-
vir sanguinε Ade habetur de conse. dist. i. mincasu necessit lix, diaconus pol di usare corpus Clarim et ergo scere: Rridet doctor neganao anx, di cu probatur, negatur antec denx.Sed pro materia assumenti notandum est, ut licet di
eonus pollit dipensare sanguine: no in corpus Christi: ec hoe est ronabile, quia sanguis est in calice, de non dispecitur, nisi in olice οῦ te ideo permittitur diacono topere calicem, ergo ei dis are sanguine sibi permittitur. Sed de speciebus p nis secus est, quia est dissicultas an et tu diacono posse dispensare de speciebus corporis Christi. sed ponitur talis pro-
*ostio. In necessitate permittitur diacono dispensare de speciebus corporis Christi: tra necessitatem uero non permittitur nisi racerdoti, nullo asit mis smittitur laico. unde habet, et eo, a sidam sacerdotes in t in uili pedebat Eucharisia, v dabat Litas, ut ministrarent illa,sancta synodus i ter ne talis temeraria promptio amplius Dat. Et si quiras, an sit aliqua construentia, quod solus sacerdos dis .ser: IVespondetur z ab in mediate corti duios et hie de poenitentia agendum est, Sce. Cirem istam distinctionem decimam
quartam,quaero primo. Vtrum e tutetia necessario requiratur ad deletionem peccati mortalis post baptismum commissi Scriptum est. Intrauerunt aquae usque ad ani mam,dcc. Ex quo doctores eliciunt, vinii mari maguo, de spatioso,dccet iste mundus est mare iaquo est tenipectas maxima, de nauis nostrae saluationis stacta propter peccatum primi pateatis, de remansit nobis prima bula,quae est baptismus, de per illis, qui recidiuant, remau-st secunda tabuli poenielia. Ideo postquam tractauimus de prima tabula, & de pertinentibus ad illam venit de secun . da declarandum. Et pro declaration e quaestionis nota, quod poenitentia capitur tripliciter .vno modo illo actu: Alio mopro habitu.Tertio modo pro signo sentibili. Vtide pro actu capitur dupliciter. s. o interiori, de pro actu exteriori. Pinnitentia pro actu interiori est contritio, seu displicentia de peccato. 9ce nitentia exterior est ede ius exterior, ut ieiunate, se disciplinas habere, uel eleemosyiras iacere Psnitetia pro habitu,est quidam habitus ex multis actibus punitEdi generatus, quo inclinatur homo ad faciliter rinitendu. Sed de poenitentia pro signo, deinde dicetur Modo in generali tractabitur hie do se patet de m tentia ecundus terminus est ly necessario, de quo dico, quod opitur pro necesi rio neeessitate legis, idest supposita lege eo, quod cum peccato no stat pratia, de non intelligitur simpliciter necessarium, quoDeus nὀposset i emittere pecatum sine munitentia, de tentia absoluta . Tertius terminus est ly, pecati mortalis: eadditur ad differentiam peccati origi is, quod no indi et poenitentia , quia istud sacramentum non ordinatur ad illius deletionem. Dicitur post baptismum comissi, quia per baptismum omnia mortalia, siue actu adia, sue originalia d lentur. Ideo p attentia requiritur ad remissionem peccati l ost babtismum,& non ante, quia ante baptismum non cone ut sacramentum poenitentis, licet hie sit dubium apud doctore utrum ad deletionem peccati alleuiui adulti, iussi caesolum baptismus, ues requiratur eum hoc detestatio propria suorum Peccatorum.Lt aliqui dicunt. V non, immo ultra baptismum requiritur detestatio peccatorum comittarum anie, di habete dis ieentiam de uita praeterita.Et aliqui dicut,
Pro parte assirmativa, de uera, arguitur quatuor rationibui, quarum due probant pc nitentiam esse necessariam ad
salutem. Aliae duae,et talii poenitentia sit essior id salutem. vide illas in textu. Hic sunt tria uidi da.&e. Hoc quaesitum habet tres ait. In quorum primo quaeritur a quo petator dicitur peccator, transeunte actu peccati. Mao quaeritur quomo deletur.Tertio qritur per quid peccator reducit ad uia Dei. Primo ergo queritur a quo peccator scdenominetur traseunte actu pM P .Pro cuius solution ς nota doctor, quia peccator est tui nus, disti uendum est de iniustitia, quonia iustitia est d plex siue triplex chabitualis, quae dicit acquisita, habitualis inuata, has tualis inius habitualis innata. est habitudo, derectitudo naturalis, cum qua fuit crς tus lucifer, adrectὰ agendum. Iustitia insita est gratia Se charitas . Vnde quando quis operatur nisi miter ad rectam rationem illa consormitas exta et in actu bono, uocatur re udo siue bonitatas moralis , sue iustitia actualis , quia nihl xliud est. cum quidam respectus, seu nuodam taliter se haebere secun
374쪽
risi ι rura ege in actibu1 humanis, seu eonsormitat ad rerum ratione, seu diuinam legem. Ex quo sequitur .l suis dieitur iustus a rectitudine ista, iustitia actualia Lx quo tequitur, F loque do de iustitia habituali,no nagis dieitur iustis ille qui dormit. quin ille qui laborae iii uirtute t&ratio et , quia aequalem habitum habent.Non autem se est de iustitia actitati. Notandum est insuper, Uticut iustitia diuiditur, ita et ii iniustitia, in iniustitiam habitualem , quae est caretitia illius habitus, qui es usima habit italis. undequado quis caret stati a. dicitur iniustus, iniustitia habituali. Sed iniustitia actualis,esi catentia illius contormitatis in actu ad diuinam lege, ut qu ado quis dat eleemosynam propter uanam gloriam, ecnon propter Deum, ille dieitur iii insto ista iniustitia a tirali: ex quo ponitur talis propolitio. A carentia gratiae siue iniustitiae habituali , non dieitur quis iniustu , siue peccator, ilatuve non magis diceretur Peccator qui peccauit uno peccato, qui in ille qui peccauit mi:le peccatis quod est talium, qa aequaliter priuantur gratia.Coii urinatur, quia ille qui peccauit uno mortali, priuatur omni gradu gratiae , de unica gratia,quia in uno quoque est una gratia gratum faciem, ita sicut in illo qui peccauit mille peccatis mortalibus, ergo s aptiuatione gratiae quis diceretur peccator. ita diceretur ille qui tantum unum peccatum commisit, si t ille qui mille comisit:quod est ialsum. Ex quo inieri corollarium, quod qui
in uno peccato moria: i cecidit iactiis est omnium reus. . iactus est omnium praeceptorum Dei trauigressor :eo quod mitiauit se cratia diuina,qua mediante praecepta diuina ieruatur.Contumatur auctoritate Anselmi dicetis, τ peccat si ori sinate non est magis tu uno,quam in alio eo, quia nia est. nisi carentia statima timili non magis unus istorsi diceretur peccator,quam alius, quod tamen est talium Secunda propositio est, transeunte actu Ieccati non manet iniustitia actualis in peccatore, quia transeunte subiecto proximo manet eius sed subiectum eius proximam eius passio. eius rectitudo, uel obliquitas erat actus peccati ergo. quo sequitur, labiniustitia actuali, no dicetur aliquis peccator Ideo omitet aliquid inuenire, quod maneat in peccatore, quo denominatur peccator, actu peccati transeunte, quinii nihil reale manet,non oportet quaerere quid dicendum sit ad quaestionem, immo essent omnino similes, qui nihil commitit,&qui eommisit multa peccata, di cessavit ab actit peceati interiori,& exteriori,quod tamen est salium. Dicit ergo,&e. JIn hae parte doctor adducit opinionem beati Thomae qui
ad istam quaestionem respondendo. ponit tres propositiones. Prima propositio, transeunte actu peccati, nisi et in auiiama peccatoris reatus quidam, siue obligatio ad p nam aeternam debitam illi culpae, ex teste Dei sic ordinata Ex quo staquitur primo, ν beata Magdalena, & xlij sancti qui suersit
peccatores non debent uocari peccatores,nisi valde large, de improprie,quod patet,quia in illis non manet ille reatus, i ue illa obligatio ad poenam aeternam, cum iam suo uni mundati per sum cientem P itentiarii. Ex quo sequitur secu
do,et si quis quaerat,a quo Iudas, de mali omnes dicuntur pece tot ei:Respodet ista opinio, P quodam reatu, sue a quadi obligatione, a est effinus peccati,qua obligamur adrina.
secunda prot insitio.Iste reatus, sue ista obligatio, no est, tris quaedam relatio realis, fundata non super actum culpae, quia tune non maneret, sed fundatur super essentiam ammae
ipsius peccatoris culpa Iraecedente actuali & datur sus gentia animae in qua eo misit tale peccata, quemadmodum dicim ut in doctrina Scoti, T paternitas fundatur in Ioane patre, non in absolute, sed praemente genuisse. Ex quo patet Psinti, Thomas uult habere in ista secunda nos insitione, in praedicta relatio est realis. contra ad arguit doctor noster sic. Sed eontra hoc doctor noster in nae parte ponit privositiones eontra praedictam opinionem, quarum priuis est.
Non est ponenda talis relatio,ita et sit rei is respectus, quisendatur in ipsa anima. Secunda propositio.Dato in poneretur talis oblistatio esse
relatio, ut ponitura beato Tn a. adhue ab ista obligatione anima non diceretur peccatrix. Probatur prima propositio. quia s talis obligatio esset relatio realis, aut esset intri Deus adueniens, aut extrinsecus adueniti.Non primu, patet,
uia omnis talis, necessario cosurgit,seu sequitur positi, sua
amento,&terinino. Sed se est miste reatus,siue ista obligatio non uitur se igitur non est relatio intrinsecus adue nita Minor patet, qa ta v sit anima, & ma aeteina, q sunt
seu vanima non sit ita obligata propter hoe ad plenam, ia
modum,nee ante: isitur talis relatio non est intrinsecus adueniens sed γ non sit extrinsecus adueniens, patet, si a nulla talis consurgit, nisi mediante actione alicuius agentis applicantis pallum ad agens sed sic est,ae transeunte actu peccara nullum est ibi agens a nuo fiat ita approximatio, quia nofit ab anima, cum peccando non habuit, nisi unicam actione deordinatam .qua tune fuit respectu illius uelle priuatum debitis circunstantii ς,noli ad istum respectum,ut ad term num. Nee si a Deo,quia nulla anima dicitur peccatrix ab illo qui est terminus immediatus actioni, diuinae, quia tune Deus diceretur causa peccata per se, Sc non permissiua,ergo ista tali cretatio cum non sit qui faciat debitam approximationem, non est respectus extrinsecus adueniens, de per conseques habeo, τ non est te spectus realis,quod erat intentum.
secunda pio positio probatur,videlicet ae dato, i talis rolatio realis poneretur ab illa obligatione, adhuc anima non diceretur peccatri quia si ponatur talis obligatio, ita aesidis spectus realis extrinsecus, illa non posset immediate causa
ri,nisi a Deo. Et tune sequeretur, ae a Deo aliquis esset det Dor,quod est contra Augustinum qui ait, P Ueo auctore ne mo fit deterior, quod sequatur, patet,per illam obligationem a Deo causatam,animae stet peccatrix,quod est salium , igitur relina uitu sta opinio quo ad hoc, i dieit, et ista ob igatio est te ctus realis,quia in alias est satis sana. Istam dissiculiatem &c. in hac parte ponit doctor opinionem magistra sententiarum respondentis ad quaestionem d. s. s.cultimo dicentis primo. quod anima at similatur Deo. Beipsi conformatur per statiam gratum facientem,quam ab ipso rccipit, quae ammi latio, siue conscirmitas, uocatur amniae
Pulchritudo. Ex quo sequitur, quod de anima potest ueris cari illud. Pulchra es de decora, dcc.Seeundo dicit, T anima per peccatum priuata gratia praedicta,clongatur a Deo, de fit disi milis ipsi ι eo quae dissimilitudo uocatur turpitudo, uel d sarmitas, iue macula auimae. Ex quibus de mente magistri sequitu T quis transeunte actu peccati dici tur peccator a macula ipsius animae,quae est essectus peccati. Opinionem istam declarat magister per similitudinem,quia ut patet in Leuitico de tans te mortuo, * erat immundus, di non audebat apparere in conspectu domini donee mundaretur, de esset
mundatus, ita a simili, iaciens. de tangens peccatum esset turimmundus spiritualiter, de sicut in tangente mortuum non suit derelictum aliquid, nisi macula eorporis, ita in tange ee peccatum. nihil remanet, nis macula ipsius animae. Contra icta arguit doctor.Vel macula tua animae est earentia rectitudinis habitualis idest yrinatio pratiae . hoc est filium quia tunc tantam maculam naberet ille qui peccauit
unico peccato, sicut ille qui peccauit mille, quod est falsum.
Vel si lieas, quod ista macula est catentia ressitudinis actualis, sequiturae transeunte actu,non manet macula in anima, quod est contra te. Eis sequatur, patet, quia talis carentia
Ondatur in actu, qui transit: ergo transit cum illo actu transeunte. Vel si dicas, * illa macula est aliquod positivum reale,quod remanet inanim hoc est sil sum, suia macula non est, nisi carentia pulchritudinis. 5c per consequens no est qdpositiuu,ergo magisterminus bene dixit .nisi aliter exponat. secundo arguitur.*si aliquis diceretur peccator per illi maculam peccati, que dicit elongationem a De sequeretur u quis approximans Deo,tolleret illam. sed Loe eit tessum, paeci, quia Elobatio a Deo.& approximatio ad ipsum, ut opposita,ergo cpet maculam elongatur a Deo, & unum oppolitum expellat aliud, tantum potest quis approximare Deo, v tollat illam maculam, sed consequens est talsum, quia nemo potest iacere hoc ex se nis a Deo, vel ea sua gratia praeueniente. de adiuuante nostigitur.
ertia est opinio, quae duo dicit 'imum et transeunte actu peccati maiiet tu peccante habitus quidam positiuus uitiosus, de realis, a quo iste dicitur peccato supponedo,*per
unicum actu intelum, pol generari habitus uitiosus, sicut Pplures,l: hoe secundum Sco. Ideo ab illo habitu, ille est peerator. 5c hoc non aequaliter. sed secunda quod ille habitus est in tesor vel remissior, ille talis dicit maior peccato vel minor. Sed doctor noster non cotentatur de ita opinione. Mat. ruit primo se eontra eam.Si ab aliquo habitu uitioso, tran .seunte actu peccat i. diceretur quis peccator,sequeretur,2 Q
post et nitetitia ι ussiciete, diceret peccator, eos uia est eottalide, isu,qa sequat patet y experie ut ii de multis uiris, et post sua couersione fini multos habitus uitiosos, et inclinat istos D.Pet. tar.To Uu. v a viros
375쪽
uiros persectos ad actus uitiosos, igitur. sed eum hoc teneo probabiliter, et potest esse tanta detestatio peccati, et deleantur habitus uitiosi, licui de culpa.ut suit de Magdalena,&Petto flentibus d regulariter non accidit uobis,qui meus scuoluit,&iu illis laudabimus eum. secundo arguitur sic.Si ab habitu uitioso, transeunte actu mecari aliquis dicitur peccator , ergo aliquis aute poenitentiam factam de peccato,potest dici non peccator sed hoe est
salsum suod sequatur, patet. Et primo suppono, F licet habitu, sit dissiculter mobilis, tamen si actus non si vententur, tales habitus tandem corrumpunt utilioe fit in diseiplinis, in uitiis, de uirtutibus,&e. Tunc pono casum ad probandum tas uentiam,Ψ aliquis habeat, concubinam per quatuor annos,ia uidet, P in se a domo omnes laborant morbo,tunc ille timent illam infirmitatem, dimittit concubiam, non propter Deum, sed propter periculum infirmitatis,& sie abstinet
uno anno,& alio, di alio. Ira, T remanente in imps nitentia de suis peccatis, delentur omne, nabitus uitiosi, quia deinde non curat de sua concubin tamen iste esset peccator, de noab habitu. ergo ista opim nihil valet. Ex istis infert Scotus talia illat tres opiniones, τ nihil reale absolutum, uel respectuum positiuum, sed privativum est a quo dicitur qui speccator transeunte actu peccati.
Deinde doctor ponit suam opinionem.Εt primo dicit, Pnihil reale positiuum transeunte actu pcccati est in aliquo,a quo talis dicatur peccator. Secundo dico, F in tali non manet aliquis respectus realitextrinsecus,quia omnes quos hilet talis, habet ante. Tertio dico,et in peccator 'transeunte acta peccati, m nee quidam rei oechis rationis,a quo dicitur peccator.
Pro quo intelliξendo nota,m sicut quando sunt duo intellecta uel eognita num in ordine ad aliud, ut homo in ordine ad animal, concurrit ibi unus respectus rationis, a quo denominatur homo cognitus sic per species, ita quando sunt duo ii olita, unum inordine ad aliud, puta peccatum luxu
riae, in ordine ad petitam Deo pro tali peccato, &c. surgit quaeda relatio r5nis i qua iste nominatur peccator. Declarat doctor 'ualite hoc sat, in quado Sortes peccat, tunc Deus seu intellectus diuinus, uidet ipsum comittere tale actum diffarinem recti rationi, & tune uoluntas diuina, quae est prima lex obligat ipsum teneri ad poenam ae ternam. Ex quo seqtiatur, ν peractum uoluntatis diuinae, dereli, quitur mamma Sortis quidam respectus rationis, seu unum taliter se habere,qui quidem respectus rationis sundatur in ipsa anima, quae peccat,& terminatur ad ipsam uoluntatem diuinam, dea tali obligatione .quae ninnet in anima peccante, anima dicitur peccatri cessante, sue trauseunte actu peccati .Ex quo sequitur,* unus dicitur peecator mortaliter, propter obligationem P rinam aeternam, quae remanet in ani ma ipsus peccantis mortaliter. Similiter alius dicitur peccator uenialiter, per quandam obliqationem ad rinam temporalem,quae remansi ipsius peccatis uenialiter, cessante actu.
Deinde doctor noster minat suam conci siue opinionem, una auctoritate Aug. de duobus similibus , uno subtili ,aliovero, ut ipse in simili grossio. Primose, quia beatus Aug. super illud plalmi. Beati quorum.&c exponendo ait, Deum uidere peccata,nihil aliud est,quam Deum peccata ad p a aeternam imputare, seu ordinare, sed Deum auertere facie 2 pe eatis, nihil aliud est, quam Deu tollere illam obligationem. qua anima obligatur ad paena aeternam, ita 'peccata alicuius esse tecta, nihil aliud est qua Desi ipsa cui ad rina x te nam uoa imputare,sue obligationε qua obligatur ad pinam
aeter m touere.ergo ex hoc clare patet,l ipsum peccatoria manere in reatu peccati .nihil aliua est quam ipsum ordinari per uoluntatem diuinam ad poenam aeternam, sue secunducondignum suo peccato. Sed sic est, ut obiectum sue uoluntatis, siue intellectus. idest illud quod est uolitum, ut uolitu est& illud auod intelligitur ut intellectum est, non habet fundarenis relatione rationis: ergo sequitur,aetatis denominatur
peccator transeunte actu peccati ab illa uolitione diuina ordinante ipsum ad Henam, ut derelinquitur in anima Sortis pece tit quidam respectus rationis, a quo denominatur peccator. Unde notandum est, quod Deum videre peccata ali- iux , di Deum uelle vindieare peccata alicuius pro eodem reputantur. quoniam Deum irasci,non est aliud , quam Deuuelle uindicare.Sed in oppositum, ista sunt eadem in Theolo Lia. remissa sunt peccata, Deum auertere faciem a pereatis, Deum nolle uindieare, A Deum nolle ipsa peccata imputare ad rinam, Mundo probat sum coudusonem pet uua simile quoniam queadmodum aliquis dicitur magis, vel minnus mereti per acceptationem diuiuae voluntatis ad vitam aeternam fit per ordinationem ad maiorem gloriam. Ita ismili, aliquis dicitur peccator, vel a Deo abiis iis per deacceptationem, seu ordinationem ad p nam aeternam. Sed se
est,quod praedicta acceptatio diuinae uoluntatis, non dicit aliquid reale positum in isto iusto, ergo pari ratione neque deacceptatio, seu ordinatio ad poenam aeternam,'icit aliqd reale in isto peccatore Ex quo sequitur corollarium, et sicut transeuntibus actibus meritoriis, nihil derelinquitur in iusto reale positiuum λquo dicatur ivitiis, sed tantum dicitur si ab acceptatione diuina, seu quia Deo acceptus,seu uolitus est, & per conseques uno respectu rationis. ita transeunte actu peccati in peccatore, nihil reale positivum derelinquitur, a quo denomin tur peccator sed non dicitur peccator ab uno respectu rationis i dato in anima ipsus peccatis, de terminatus ad ipsum Deum uolentem ipsum punire, sed ab alio respectu rationis sundato in peccatore, ee terminato ad pinnam aeternam, echoc est magis proprie,quia ita est duplex respectus rationis, concedo quia hoc non est inconueniens, quia propter hoe Deus nihil recipit, neque mutatur in se, licet bene aliter so habeat quo ad istos,quod se declaro,quia quandocunq; audero Deum sub ratione bonitatis, erFocausa respectum rationis,vel considero ipsum alit eri quam prius considerabam.
quod nihil aliud est dicere, nisi θ Deus est cognitus a me sub
ratione, sub qua non erat anteudeo aliter se habet respectu intellectionis meae nunc quam plius, quia alit et cognitus. Ex quo sequitur corollarie, ix acceptatio,dicit duo similiter re- Hobatio. Primum, quod dicit est actus realis voluntatis diui nae. Secundum est rei pectus rationis in accepto . Reprobatio
dicit duo. I rimum est repulso uoluntate diuina et est actus Irealis.Secundum est respectus rationis in reprobo .Lt si dieas contia aeso dico i agens non dicitur mereri tantum per a ceptationem diuinae uolsitatis,sive per ordinationem ad maiorem gloriam, sed Quia tabet maiorem gratiam, te intensiorem erro male dixisti in tuos mili.Cotrahoe arguitur, quia possibile est. ν aliquis habet plura merita quim alius, & tamen non maiorem ploriani: erso talis dicitur magi , uel minus mereri per accepta tonem, iliae per ordinatione ad maloe
rem gloriam, antecedent probat dorir in litera per duos e sus: quorum primas ei quia ponatur m sint Sortes, di Plato, qui nabeant aequalem pratiam, re et Sortes habeat plura merita sed τ sint ita remilla, non sussiciant ad augmentum . ,
gratiae tunc talis habebit ut a merita,&non maiorem sta- . . tiam,&per eonsequens et it magis, ec minus acceptus quis . per acceptationem ad uitam aeternam, sue per ordinatione ad maiorem gloriam de non solum per maiorem charitatem: . .
omnia ista patent. Nam non unicuique actui correspondet gratia, sed tantum actui sussicienter intenso. Ideo casus est
Secundus casus est talis,quia eapiantur Sortes, & Plato,&volo, o Sortes habebat plura merita, quam Plato, deinde volo, i sortes peccet mortaliter, di postea resurgat a teccato per prendentiam, tunc hoc casu stante sortex haciet plura merita, e Plato, quia opera mortificata reuiuiscunt, ideo Me. plura merit a apud Deum, quam Plato:Sed iste uo dieitur habete plura merita propter maiorem gratiam, sed tanto er
pter maiore acceptationem ad uita aeternam, ergo per illam acceptatione aliquis dicitur mereti magis uel minus,& noalper maiorem gratiam solum, ergo ego habeo pati rone,* ali quis dicitur peccator per reprobatione, sue deacceptatione,
te ordinationem ad poenam. Tertio probat sua conclusionε per aliud simile, quod satis patet in litera, ibi hoc ta de patet in Moso simili,&cax quita inferi doctor, ista obli patio ad
Irinam a doctoribus uocatur tribus nominibu , uidelicet oia tensa, macula,sue reatus. Ex illis inseri doctor, i Deus die
tur irasci per talem obligatione ad Mena aeterna, ita 'nihil aliud est ii asci. vel ossendi in Deo, et Deu ordinare animam i ppe antis ad istam, uel ad istam poenam. Ex quo sequitur, T si G
quaeratur. an Deus dicatur iratu distingucdum est, quia aut bui ei,
expit ibi iratus Puelle uindicarecsi one appetitus sensi- -itiui,& hoemo non inuenitur in Deo ira, quia nol Et passi nes. Ex quo sequitur,ui illud Moysi in sexto eamGenesis poenitet me fecisse hominem, debet glossari sic, idest volo uindi- ρι-- eare peccata hominis quem seci. Ex quo sequitur, Fresia
tio docioris est, ut transeunte actu peccati, denominatur pec --.cator per obligationem ad poenam aeternam, quae sundaturia ipso peccatore, di terini natur ad pinetiam Mimam.
376쪽
sed eontra doctorem sunt duo sorti Ima argumenta:quorum primum sumitur ex dictis suis. Nam dicetiae arguendo contra Thomam,s non erat possbile . Paliquis diceretur peccator per aliquid causatum ab ipso Deo, di arguebat, Deo auctore nemo se deterior. Nunc autem arguitur contra doctorem subsumendo sub maiore sed sic est per te domines te peccator denominatur si per illam obligationem ad poenam aeternam, quae qui de obligatio si a Deo immediate ergo habeo, in aliquis taeo auctore fit deterio ec per consequens male dicis. Ruspondetur excusando doctorem.vnon est inconueniens, quod Paliqitida solo Deo causatum, quis dicatur peccator, S maxime,quando illud est ens rationis, licet bene eu et inconuenies dicere hoc, quando tale causatum esset em reale, ut dicebat Thomas,quoniam dicebat,*talis relatio erat realis, ta ad auctoritatem Ausisti. Deo auctor dico. Ply deterior capitur dupliciter.Uno modo. ut significat malitiam, quae est in actu peccati,& sic talis non est a Deo. Alio modo capitur de temor, ut significat obligationem ad rinam aeternam. Et isto modo dico, in non habeo pro inconuenienti, Deo auctore sat aliquis ceterior. i. obligatus ad poenam aeternam. Modo
dico P Augustinus intelligebat primo modo. Secundo arguitur,ti sortiter, pollibile est. U Deus lit inimicus Sortis, Sc eum hoc nollet obligari ipsum ad poenam, ut postibile est de potentia Dei absoluta , quia licet osseud tur graui offensa ab aliquo subdito, quo mediante sit eius inimicus, nollet tamen eum obligare ad aliquam poenam . quo facto iste erit peccator quia commisit multa peccata di non secit poenitelia,ut suppono, di denominatur sic per obligationem ad prenam aeternam:ergo habeo, quod transeunte a tu peccati,quis denominatur ab illa obligatione, Nyer consequens Scotus minus bene dixit. Respondetur quod Scottis loquitur hie de potentia ordinata, de non de potentia absolut de qua procedit argumentum, ita P uiat habere,. non
est possibile, s quis de potentia ordinata offendat Deum,
vel regem, di quod non sit obligatus ad rix m. Sed Francileus de Maronis py hoc arm dicit, P transeu te actu peccati us dicitur peceator, quia P respectu inimicitis peccatoris ad la es , iis T secudu isu talis dicit peccator, Ranolitus a Deo. Et de hoc uide de imputabilitate peccati, ubi diffuse ita tur iste uitulus Sed dominus Ioannes de Bau lis ponit unum pulchrum modum dicendi,qui eo stit in tali coiiclusione: transeunte actu peccata peccator denomia
tur se ab illo actu, qui insuit Ex quo sequitur, P secundum
illum modum dicendi ille dicitur maior peccator, qui Plia res actus malos fecit, Nille minor qui pauciores. Contra. Si ille modus dicendi esset uerus,sequeretur, quod beatus i)etrus,& beata Magdalena denominarsntur peccatores, ta essent, sed eonsequens est falsum: igitur: consequentia pλtet, quia habuerunt actus malos de insuerunt tibi. igitur.
Pro solutione huius est notandum.quod aliquis potest denominari peccator duobus modis. Vno modo in triniec dc formaliter. Alio modo denominatiue de extrinsece.Vnde prinio modo denominantur peccatores praecise qui actu peccant ed secundo modo potest denominari peecator ille. liuinuiton peccat, peccauit, si habuerit obligationem ad poenam concomitantini actum, qui insuit. i. qui non fecit adhuc ponitentiam de non aliter. Ex quo patet i liuio ad argumε tum, negando consequentiam, quia nec Petrus , nec Matia Magdalena dicuntur peccatores intrinsece, & torni ter. eo quia non peccant inu, nec extrinsece, quia obligatio aip am non concomitatur actus qui sibi insit et unt,cum egerunt poenitentiam.
DE saecvNDO ARTrcv Loin quo quaerituri qualiter illi .i. illa obligatio tollatur . . Pro quo iure nitur . quod Deus est remigiuus peccatorum, di quod etiam de facto remittit pocata , quod patet auctoritate ecclesiae, quae dicit . Deus cui proprium est misereritici ergo Deus est remissi uus peccati. diremittem peccata:t tet ratione, quia bene sequitur, Deus praedestinatum sal uat: ergo Deus peccatum remittit, di est tem ii suus peccati.
Pro solutione supponitur resolutio doctoris in primo, τ edestinatus potest damnari in sensu diuiso. Ex hoc sequitur, ita prominio, quod pr stinatus potest peccare, sed
istae non sunt smiles. Secunila est ueta, tam de inesse , uim
de possibili Prima autem solum demissibili, probat doctor, quod praedestinatus potest peccares xemplo, ut patuit de Da. uiri Petro,& Magdalen praedestinatis. Modo probatur con
do easum, quδd aliquis predestinatus pueri mortaliter,
tunc quaeritur,virum peccatum talis prudestinati remitto tur idicas,et non:ergo Deus nunquam praedelli natum beatificabit,quod est oppositum antecedentis concessit.& etiam pxtet, quia peccatum, de gloria sunt ad inuleem incompossibilia.Sed si dicax,quod remittantur, habeo pro situ, quod Deus remittit peccatum.Sed pro maiori declaratione,qui oquando remittit, aut simul cum gloria,& hoc non, quia ex dispositione diuina poena.&gloria repugnant aut host gloriam, di hoc no, quia sunt inconipossibilia: disposuit n. Deus gloriam ese perpetitam, ita v ei non potest sequi poena. ergo relinquitur,quod dimittitur in hoe siculo, di per conseques habeo, quod Deus est remissi uus peceati Quaeritur,quid est Deum dimittere peccatum mortale requid veniale. Respodetur ad quaestionem, quod nihil aliud est, quam Deum insundendo gratiam expellere culpam. Sed
quomodo aut qualiter dicetur in suo loco. Ad secundam et go quaestionem dico, et maior dissicultas de ista patet per istum casum , quia stat u aliquis stans in v niali ad instans mortis, siluetur,& non remittatur in alia uita. Oritur dubium de tali peccato continu to usq; an inius D M.
mortis. Respondent aliqui , et remissio talis nihil Lud est, q ἡ-lia...
solutio enae, de quia in illa uita potest solui zn deb in er eiu-. go ibi potest remitti. Alii autem dicunt et remissio culpa ve 'nialis, uti Deo in instanti mortis per actum quendam ab illo, qui iecit peccatum ueniale, magis tibi acceptum, quam displicuerit tibi actus peccati talis peccantis, intelligo inllans
mortis, in quo uerum eli dicere, nunc anima non misirmat corpus,& iu hoe remittitur tale peccatum iacienti,mediate tali actu. Primo ergo dico ad quaestionem. 2 quicquid remanet in peccatore transeunte actu peccati, potest deleri, di deletur. Patet conclusio, stat aliquem praedestinatum peccare mortaliter, io potest illud peceatum deleri. consequentia est necessaria illeologo,quia aliter no saluaret ut talis, quod est contra fidem. incundo dico, quod illud tale, non deletur, nisi per pinam penitentialem vel per aliquid aequuialens pinae.
Pro quo suppono,u per peccatu in otianai Deum, nihil aliud est Leere iii sacra scriptura quam Deum uelle uindica e peccatum, tunc patet sic dictum.Bene sequitur Deus vult i vii dicar peccatum in peccatore, ergo deletur peccatum per ς -- pcenam. Consequentia patet,ciuia peccata deletio, est pintueanflictio, vel per aliquid Euiualens Pro quo nota, ae peccator dicitur Labere remissione Pec- icati per equi ualens,quando vult non pecca se, & Labet ma- snam trittitiam de peccam suis, tu deserui peccatu suum per istam tristitiam,quae est equi ualens poetis. Vel alitercitur, di melius, ut dicitur de Magdalena, quia remissa sunt mei peccata multa quia dilexit multum, ita quod potest accidere,vpeccator statim succedatur in amore Dei uerbis alicuius, di ista succcso amoris est aequi ualens Paenae pro peccato:
ita et per illam desentur peccata istius succens.
Tertio dicit doctor,quod simpliciter melius est peccatoreuon correctum esse in pena,q esse sine pena, cum in uniuerso
nihil inordinatum sit secundum dispoisitionem diuinae sapie S ia
, sed culpa dicit deoidiuati Euniueis, codicit deordinatione rectitudinis: ergo melius est,ae reordinetur,si x sit de- ordinata, sed sic est,u reordinatur peccator per Peua, non sic ridet sta rectitudinc debitamquam remouit, ed quia dat Mysnam iusti pro culpa sua:io melius est. simpliciter pecea tore noncorrectum esse in pena, et sine pona, quia tam iusta insertur mi pina, sicut iniuste fuit ab eo elicitus actus malus, qui sensus debet dari ad istud dictum commune uidelicet petna est recidivativa eulpae.Dicit ut notanter melius. impliciter, quoniam licet melius si peccatorem simpliciter esset αpoena & tamen non est melius huic peccatori, Vae vide' . . editur. Et intelligo dicit doctor, i non est simpliciter necessa' ' Dum ad deletionem peccati mortalis, deum punire peccato. Pro quo nota,ae ista distinetuuntur realiter punire pecca tu, didimittere peccatu. Iollat i pecca iudi mittatur, &non puniatur a Deo, di hoc est de potentia Dei absoluta. iano de potentia Dei oldinata, sed tame ex mera liberalitate. DE τzRτ io ARTicvLo ubi quaeritur, quae est ista uap nitentialis. Cui respondet doctor per talem propositionem . Punitio Poetinentialis est poena u
luntaria,& non quaecunque. Pro euius declaratione no- Paraatanda sunt duo. Primo quomodo aliqua peruast poeni s. i. i. tialis. secundo quomodo talis dicat uoluntaria.Pro quo nota, inpunitio en duplex, uidelicet qua dela: culpa, diu uano
377쪽
requiratur P na voluntaria,& non quaecunque alia, conse ruentia ei nota. sed minor probatur dissiciter in textu a octore, per Pumtionem damnatorum, quae est maxima, de quia non euvoluntaria, ideo non delet Iuccata illorum. Se-mmdo patet per exemplum commune in humanis, di per ista probatur secunda Dis maioris videlicet, per aliquam poenam non deletur peccatum. Prima autem pars probata hale in secundo atticulo. Pro quo nota, ae ista poena non vocatur deletiva culpae,n5eonuisa sit maior. suam alia nec eo .Quod sit minor, sed eo et litae punitiones sint distinctae per voluntatem, & non per
magis ita minus, ita ae una est uoluntaria, Fc alia non . Ideo una est deletiva calpae, scilicet uoluntaria,& alia non, puta inuoluntaria. Ex quo sequitur.* illa punitio qua non deletur peccata, est in damnatis, qui puniuntur acrito, tamen non delentur peccata eorum, quia esi inuoluntaria, ic etiam in uiatoribus est illa ena, quae non est deletiva culpae, cum omne peccatum per te, iit pcrna peccati. Paret quia omnis priuatio boni commodi, est poena, sed eum peccatum sit priuatio boni iusti, quia est carentia rectitudinis, quae est iusta, quod bonum est magis conueniens homini, quam bonu comi nodi, ergo peccatum est poena, sed ista non est deletiva cuia pae, eo quia non est uoluntaria Rationabile est, i per aliqua nitiam debeat deleri ost ensa,& per aliquam non: eo, τ talis non lit voluntaria.Et si dicas: erso idem erit eulpa, de percosequelix malὰ dixisti,quod distinguebantur realiter. Respondetur cum magistro sententiatum,quod actus culpabilis co-sderatur duobus modis. Vno modo active pro quanto est in potestate uoluntatis , & se dicitur culpa . Alio modo passiue pro quanto dicit carentiam inhaerentem voluntati, se isto modo dicitur poenas deo non habeo pro inconuenienti.quod idem actus si poena, & eulpa respectu diuersarum
Et si quaeras,&cqContra praedictam confusionem, arpuit doctor se . Nullimna est uoluntaria, ergo conclusio salsa . Antecedens patet,quia si sit uoluntaria, iam non erit ena, eum de r xione poenae sit,u, si inuoluntaria. Pro solutione istius notandum est primo, P poena dicitur multiplex. Vno modo dicitur maena omne in comm dum parti sensitivae hominis . Secundo modo . omne incommodum toti homini.Tettio modo dieitur poena propria, depcentieriis. Primo modo dicitur poena omnis approximatio incommodi ad carnem, ut dolor quacunque,ut fuit in martyribus. Secundo modo dicitur poena mors ipsa:perquam totus h
modesnitii mplieiter ei se . Tertio modo dicitur poena ipsa tostilla,quae est cum dissentimus his rebus,quae nobis nolentibus aeMut. Modo dico, in loquitur Scotus de pinna proprie dicta, idest de tristitia. De aliis aute poenis postea dicet. secundo notandum, est quod uoluntarium, di inuoluntarium differunt, quia inuoluntarium est illud,contra quod voluntas remurmurat, ec uoluntatem remurmurare, est non aeceptare poenam,eo modo quo iussi gens intulit, ut est lepra, intinnatas,&alia huiusmodi, quando impatienter pari utur, de non propter rationem propriam propter quam infligiatur a Deo, immo murmurat patiens,&de Deo, te depraelato, ede.Sed uoluntarium per oppositum , est illud contra quod volsitas no murmurat,immo acceptat eo modo quo aniligit Tertio nota, quod aliquid dicitur uoluntarium inpliciter.Vno modo,quisai: enter sustinetur. Secundo quia volatatic acceptatur. Temo quia uoluntarie causatur. Vnde illud dicitur patienter sustinera, contra quod uoluntas non remurmurat ut dictum est, ut Iob becit .Et isto modo dicit uer zna patienter sustineri. unde illud dicitur voluntarieae piari, quod sustinetur platant et propter aliquem finem, ueiec . t beatus Paulus qui dicebat.Quis separabit nos achata
Christi,nec mors, nec periculum, ecc. Sed illud dicitur uoloutatiὸ caulari , ad quod uoluntas uoluntarie concurrit, ut ad tristitiam de peccato , cuius duae sunt causae partiale . Prima uolitio illius disconuenientis. Secunda considet rio illius: puta peccatum in prop'sto, uel alicui ut alterius disconuenientit, quae immediate causant dispositio
peccati, Si nolitione eius, sequitur tristitia de illo, te hoe naturalite dicut pater dei ne,&comi ustili, sequitur actio. Sed exui a remota,ea ipsa uoluntat praecipiens intellectili, ut considet et de peccato, de nollet illud immisse, ita P pos.
sinus ponere aliud membrum cum tribus praedictis,puta, Paliquid dicitur causari patienter, tanquam a causa remota. Ex quo sequitur, quod ilia membra uiuisionis non coinei dunt, ruta duo membra respiciunt obiectum illud, quod est in a.Tettium membrum respicit potentiam, in ratione esiectus Quartum in ratione edisus, ει oblecti,quia prout atria uoluntas praecipit intellectui considerare peccatum. relpicit poenam pro obiecto,& pro quanto est causa remota illiuspeen ,respicit illam ut effectum. Pro euiux declaratione capiamus tristitiam , quae est una ena. Tune dicit doctor, ouod tristitia si ei tur uoluntaria
quatuor modis. Primo quando uoluntas omnino non remurmurat, sed parienter sunt net.&in isto membro tristitia, se habet ut obi ectum illius actus patientiae. Secundo modo ista tristitia dicitur uoluntari quia uoluntarid, se gratuit E acceptatur. de in isto membro tristitia se habet ut obiectu, quia est obiectum acceptationis illius.Tertio modo dicitur uolutaria,quia causatur uoluntarie, & hoc dupliciter, stilice: partialiter, di totaliter, luando causatur partialiter, ipta se habet ut e lectus, sed quando causatur a uoluntate totaliter, est,ut obiectum, de ut effectus.
Ilis notatis dicitur primo, tristitia depeceato cominita, id est assuinpta pro peccato suo,potest este uoluntaria, ta patienter tolerari uoluntarie. Primo modo patet, quia omne malum,quod est incommodum, potest patienter tolerari. dcoldinate.Sed tristitia de peccato est huiusmodi. igitur poteste leuoluntaria, quia patienter tolerata. Secundum dici una tristitia assumpta pro peccato suo potest esse uolutaria, quia acceptata uoluntarie, probatur per Augustinum dicentem.
Peccator de peccato doleat. di de dolore gaudeat. Ideo signuest,quod uiuitia talis, teste se uoluntaria, cum possit saadere aliquis de habendo illam. Tertium dictum , trillitia illa potest diei uoluntarie causata, non tantum partialiter, sed
totaliter: tanquam a causa remota.
Ex istis patet solutio argumenti, quando dicebatur,quod nulla Pena est uoluntaria,&c. Sed ut intelligas illud dictum,declaro , quomodo tristitia poteli esse poena uoluntaria.Verbi gratia: ego pecco mortaliter, tune uoluntas mea priaecipit intellectui meo, ut considet rei malitiam illius reccati, quod ego commi si deinde praecipit uoluntas sibi ipu, ut nolit commisee,5c detestetur, ta odit illud peccatum, Sc tunc uoluntas uult, ut ex illis duabui causis,videlicet ex consideratione intellebus,dc ex nolitione sua, sequat ut tristitia de isto peccato, uniens me peccat Orc. di deinde uoluntas gaudet de illa tristitia, secundum illud Augustini. Peccator de peccato doleat, de de dolore gaudeat . Ex quo sequitur,' uod trillitia dicitur uolui talia. pro quanto ipsa uoluntas pro boneplacito suo, importat causas tristitiae.ex quo patet quomodo poena est uoluntaria. istis patet tolutio ad argum tum cum dicitur. Natuest mna uoluntaria. igitur: nego antecedens. Et cumpi
batur dicendo de ratione poenae est , quod si inuoluntaria.
Nota tamen, quod doctor rest ondet aliter.pro quo nota,quba secundum doctorem in se ullo duplicem allectionem
ima inamur in uoluntate, uidelicetia ectionem commodi,
te auectionem iustitiae unc dico,quod uol untas eonsiderata, secudum affectionem com modi comptatur appetitui 1 eristiuo, qui talis est naturae.quis d necessario prosequitur obiectum sibi conueniens, de necessario fugit ollaecium mi dis onueniens. Ex quo sequitur, quias uoluntas praeciis operetur secundum astestionem commodi, tone necessario prosequitur istud.quod intellectus ostendet sibi conueniens. te dele-oabile, de ne ilatio fugiet diseonueniens. Alia est assectio iustit: quae consideratur inuoluntate,quae de ficto est in ea de tu ista est liberto, quoniam libertas u untatis uocatura doctori ai sectio itistitiae. Et ratio quare se uocaseir est i sta,
quia uoluntas ipsa babet per illam libertatem, quod ro septo sequi conuenien ,secundum rectam rationem , dc nigere dii eouueniens secundum rectam rationem. His ergo notatis dico ad argumentum iecu dum docta tem distinguendo anteceden, quod nulla ' nolim ta-m.quoniam aut capiendo uoluntatem De ui dum a e .n .e mmodi, Sc se concedo, aut secundim au 'cionem iustariae,
378쪽
eausas tristitiae, ut proptet debita finem eausent tristitiam. De conclusione hui ut articuli,&αJHie doctor declarat istud quod promiserat in ptines-pio huius artieuli, ubi dicebat. quod prius arendum est
de re Meinde de nomine. Ideo in praesentiarum declarat significationes eu acceptiones huius uocabuli poenitentia, si
Pro euius de laratione nota v ab illo uerbo enitere su mituri nitentiari deo nota τ enitere, est aequivocum ad duo,ad punitionem uoluntariam actiuὰ sumptam. N ad punitionem passive sumptam, de quaelibet istatuni est quadruplex.Ideo poenitere en aequi uocum ad octo. videbimus primo de punitione activa voluntaria, quae dieitur quatuor modis Primo modo dicitur uelle uindicare commissum, quod
est uelle imperatiuum ad uolitionem illius, ut secit Maria Aegyptiaca. Secudo dieit detestationem commisis,quod est displicentiam habere de peccato, ut legimus de paenitentia
tu i cani, nolentis ad coelos oculos leuare. Et iste modux difieri a primo,qua auelle imperativum, non est uelle detestari commissum, licet sit eius causa. Tettio modo dicit, p niteat iam pro commissis uelle acceptare, ut secerunt stat res Ioseph.dicetes. Merito haec patimur, quia peccauimus in s atrono im,qui patienter funerebant ho x o modo , rina pro eommisso patienter tolerare, quod J uoluntatem non murmurare, dicendo quicquid patior, peccata mea meruerunt, ut quando quis uoluntarie suffert infirmitatem grauε. Ex quo sequitur, quodpinitere iniue , aequi uoce dicitur ad quatuor. Consequenter de punitione sumpta passive uoluntaria, quae dicitur quatuor modis.Primo modo a uolutate causante:quia tunc est passiua in ipsa uoluntate . Secundo in quan tum dieit detestationem pissiuam: Tertio in quantum dieitur patieter acceptari &e .ut patet in illo textu dicit gaudiusbi inhaerere.
Notandum est secundo,* lieri senis extio huius voeabuli sit aequivoea adis tamen in proposito magis loquitur designifieatione iniua,ut intelligitur in etymesogia uocabuli,quia rinitere,est pluam tenere. Ideo iuxta hoc ponsitu equatuor descriptiones. Prima. Si pinitere unifieat uelle
uindicate peccatum a se commisiunx. turierim tere est pce tram tenere causaliteritan tam a cauta remota, siue per causam peccati. Dicitur causalite quia uelle imperativum, est eaura remota taenae, siue tristitiae. .considerationit,&nolitionis peceati, a quibus immediate eausatur tristitia. unde
nota, se uindicare peccatum,potest fieri duobus modis: uno modo in affectu,& esse . Alio modo in effectu tantu. Exe-plum primi.ut quando quis conuertitur ad Deum dando sibi plenam exteriorem,& interiorem, quia uult ibi dare pi
nam, di erat exemplum secundi, ut quando aliquis ante consessionem peccati habet uelle uindicare peccatum, di tamen non potest sibi infligere poenam propter duritiam cordis, idest non potest habeo dolorem,nee contritionemrtalis ui dieat peceatum suum affectu, te non essectu,propter impedimentum causae secundae, idest suae duritiei. Sed tamen ille talis est uere renitens et licet non habeat ponam. &tr stitiam, pro eo u uult habere,&adh.bet eausas, de quia est impedimentum, non sequitur Secunda descriptio. Si pini te re tu matur pro detinari commissum, tune pinitere, est poenam tenere causaliter,& propinque quia tunc non est imperare nolle,sed in nolle peccaue. de isto modo, est uete poenia
Pro euius declaratione notat doctosim detestari pereatu, potest fieri dupliciter.vno modo generiliter;& est quandocunque unica detestatione detestantur pereata in generali. Alio modo in partieulari 'uando det euantur in propria tacderatione,quae se se habet, ut circa quodlibet peccatum, babet praecipuam & singularem enitentiam, sed ille detestatu in generali,qui unica detestatione detestatur sua peceata, te odit se peccasse sed quaeunque istarum sussaeit ad deletionem peccati.
Dii II DI Nota insuper, t m displicemia formalis, siue actualis,M . itim quam uirtualis . huiscit ad deletionem, peccati. Meundo
ualuis . est notandum,* aliquis dicitur detestari, & ille talis facit, hoc,quando Laoet nolle peecase, et habet displicentia actuasis m. liter. Alio modo aliquis cetestatur peccatum virtualiter, de δε est quando aliquis habet aliquem actum. qui ilarmaliter non hibet displicentiam de peccato, sed est ita bonus, et toti nee illam det tillationem uiri ualiter,ut est actus martyrii, ut scie
riviseri postquam vidit Ortyres patient et, exelamauit:Chrisianusium, α statim mortuus eii Iste actus tormaliter non includ bat detestationem peccatorum suorum, sed tantum virtualiter, ta lic dicatur de Magdalena.Tertia propositio: si poenitere sit p nam uoluntarie acceptare. tune poenitere est pc nitentiam seu poeta teneter sicut potentia per actum suri idest quia uult poenam tenere, quia potentia tenet sua obiem P actia, in attingit, ut uisus attingit uilibiles actu uidem.
Ita i uult habete lex ista descriptione, P ille tenet rinata
quam ob. ectum suum qui habet unum actum uoluntatis pata uelle unum acceptatum, quo fertur circa obiectu, &ide citenet poenam tanquam obiectum. 4arta propositio Si p nitere sita cenam patienter tolerare, tunc maeniteresst ρ nam non obijcere murmurando. ut secit Iob in multituamarinarum dicendoriit nomen domini benedictuna accipi ea
do illas penas uoluntate illa qua sibi a Deo infligebantur. Ex his sequitur eondusio responsalis ad auxilionem,puta ad deletionem, peccati mortalis post baptismum cominis, requiritur poenitentia aliquo istorum quatuor modorum de necessitate.Ex quo sequitur secundo,V millus obligatur de lege diuina. politiva ad detestandum peccatum omnibus illis quatuor modis ridest ad habendum illa quatuor membra ad deletionem peccati mortalis:declaratur haec concluso, sue probatur:quia ad deletionem peccati mortalis post baptismum nimiis, requiritur punitio uoluntaria, ut dictum est, sed rinitentia aliquo dictorum modorum quatuor. dicitur voluntaria. ut patuit:ergo illa punitio, est pinitentialis. de per consequens requiritur ad deletione peccati mortalis.
Notandum est ultra τ duplex est p aentia, actualis
stilicit & habitualis ut dicium est Prima est actus, actualiter uindicans commissam aliquam rem.Sed habitualis est habere habitum,quo faciliter exit in actum.Modo dieci u quan do loquitur de penitentia quatuor praedictis modis, loquitur de pinitentia Quali, & non habituali. Nota secundo, i quando dicitur in conclusione, mpini
tentia aliquo istorum quatuor modorum est necetiaria aldelendum peccatum, loquimur de necessario non i inpliciter:
quia Deus simpliciter absque est qua mitentia teli salusere, de dimittere peccata.Sed loquimu de necessitate secu dum legem ordinatam, secundum quam Deus creauit nos sine nobis, sed non salvabit nos sine nobis. Ex quo inseri doctor, ae mus potest remittere peccatum stante lege, sola pet- nitentia interpretativa, ut patet de sancto Cy auo, dc ue Magdalena,&c.qui non secerunt pinitentiain ibrmaliter da delictis sui , antequam consequerentur ueniam, sed bene ia-terpretatiue, quia actus dilectionis quos ex et erut in Dei includebant virtualiter seu interpretatiue penitentia, &displieentia de pro ijs delictis: Et propterea dicebatur in coaelusione, regulariter secundum leges druinas . quarum una
est ui non dimittitur regulariter peccatum sine displicentia peccatoris de suo erimine. Ex his patet solutio ad argumenta. sed antequὶm deueniamus ad solutionem argumentorum, est notandum τ tot dissicultas conciusionis responsalis ad istam quaestione iacet in K .l doctor dicit, peccatum non dimittitur regulariter, nisi per displicentiam: detur ergo ratio, quareno dimittitur peccatum per amorem Dei regulariter, cum videmus quod Deus multis remiserit peccata per Rammum amorem quem erga ipsum habuerunt. ut est illud Maςdalenae, dimittuturibi peccata multa quonia dilexisti multum, ubi uidetur uelle sit aceeptator per narram, quia uni remittit per am rem,& alteri non: Respondeo per aliquas propositioues. Prima. Deus non est acceptator personamim proprie, probatur haec propositio, nuta acceptator personarum proprie est ille qui aliquibus obligatur, de magis consertilli cui muniat o ligatur. ut faciunt episcopi in conserendo sua beneficia, sed mut nulli obligaturrogo non est acceptator personarum.Seeunda propositio: dissicile uidetur ut per queeunque amore saeuius in Deum remittantur alicui peccata sua, licet hoc dicerest ualde probabile. Tertia propositio:in aliquo peccatorum est tantus amor Dei, dc tam intensus,*s record retur de suis peccatis detestaretur ea: tamen in ipso amore remittuntur peccata sua uiri liter, licet talis actualiter n5eogitet dueecatis suis. Ro virtualiter dicitur cogitare, uel cogitasse.Quarta propolitici,cum prarelictis stat, P regulariter,& ut in plurimum, non remittantur nisi per detestatione. Vnde notam idem est daeere regulariter, Ecdelege ordinata, quia norequitur licito fit de lege ordinata.eteono fit. Ad primum argumeatum: cum sic arguitur. Nullum pec
379쪽
eatum deletur per pinitentiam.igitur nitentia non est necessaria ad deletionem peccat consequentia patet, de ante-cisens probatur, quia transeunte actu interiori & exteriori, eessat ede peccatum, igitur statim,& sine petii letur. ante eedens probatur: quia peccatum non est nisi deordinatio mactu exteriori: Respondetur ad hoc argumentum negando antecedens, di cum probatur , distinguitur antecedens, aut quod transeuntibus praedictis actibus, transeat peccatum quo ad substantiam actus, di sic concedo, aut quo ad obligationem ia pina aeternam,&sic nego.Modo dico ui talis peceator remanet obligatus,quousque per ps it etiam deleatur praedicta obligatio. secundo arguitur.Homo ossensus. potest alicui remittere ostensam sibi ab eo illatam ex mera sua libertate, sine aliquari nitentia,erso multo magis hoc conuenit Deo,qui est summe misericors uidelicet remittere peccata hominum absque aliqua pinitentia: Respondetur m non est simile de homine, te de Deo, quia homo est mutabilis:quando enim offenditur uult se uindicare.tamen postea mutatur eius uoluntas, sed noest sic de Deo qui est immutabilis, quoniam habuit ab qter no uelle,quo uoluit talem esse puniendum pro tune, pro quo peccauerit, idest pro tali peccato, de in tali tempores deo noest simile, ex quibus sequitur,* Deus non habet duos actus, sicut nos in uoluntate sua: puta uelle, Fc nolle, sed tantu uelle, est sibi linteus actus,quo omnia uult, de disponat. di dicitur non uult hoc,&hoc. Schincestu licet uoluntas Dei sit tibera libertate contradictionis,non tamen libertate coit rietatis,sicut nostra,quia non habet nolle. Tertio arguitur.Poenitentia non ualet ad delendum pee-eatu: ergo no est necessaria Antecedens patet per A ugustinudicentem, τ damnati habent maximam pinam, & tam tentiam infructuosam,& tamen ipsis nihil prodest. ergo per pς- nitentiam non remittitur peccatum. Et si dicas ,ra ideo non ualet in eis,quia non sunt uiatores in isto mundo. ideo non possunt mereri, ita cae si essent hic,bene eis ualeret. Contra hoc arguitur auctoritate Hieronymi dieentis,Nihil Iudet prosiit egi siepi nitentiam, Per quam emendari nopotuit, ergo sequatur,m p nitentia ita non ualet ad delendupeccatum uiatoribu sicut non ualet alijs: Respondeo et νε- nitentia damnatorum ideo non ualet, quia non est deletiva peccati,siue uoluntaria,de qua nos loquimur in proposito: immo semper murmurant de Deo,& blasphemaut ipsum. ideo illa non est pinitentia.Ad illud quod obi jcitur deinde, respondeo, Trinitentia inde non profuit ut dicit Hieronymus,quia non ivit bonamon fuit debite circumstantionata.
quod requiritur ad hoc F rini tetia sit bona,& deletiva cul-pe.hoceu uitat propter dilectionem Dei, siue ultimi fim,r od non iecit Iudas .immo sua penitentia habebat pro obiecto desperationem , di diffidentiam de misericordia Dei. ideo sua pluitentia non duxit eum ad uitam, sed potius ad
Quarto arguitur.P nitentia non ualet ad de emum culpam: gitur, antecedens patet, quia peccatum est infinitum, cum auertat a bono infinito puta a Deo qui est insuitus Sed se est et p nitentia est bonum finitum, ergo sequitur u perpet nitentiam peccatum non deletur. consequentia probatur, quia requia est, v maius non tollitur per minus, sed si peccatum tolleretur perrinitentiam,tolleretur per minus. igitur. Re pondeo ad hoc argumentum negando antecedens, se cuprobatur,distinguo u peccatum sit infinitum,quia potest i telligi dupliciter.Vno modo intensiue seu lat maliter. desienego,quia nullum peccatum est tale. Nam illud diceretur peccatum tam aliter, de qui ditatiue infinitum, quod componeretur ex infinitis uolitionibus malis aequalibus, se hoc modo non est dabile.Ideo uidetur non concedi hoc. Alio modo peccatum dicitur extrinsece, de obiective infinitum , quia avertit a bono infinito. tune ponitur talis propositio secui dum doctore quemadmodum peccatum mortale est infinitum, ita&a x bonus est ins nitus, quia est actus conuerse suus ad Deum: Ideo peccatum potest tolli perrinitentiam, sicut eontrarium per suum contrarium, quoniam non maiorix litiae est priuatio alicuius,quam habitus sit bonitati cui ut est priuatio. Sed Secundum omnes peccatum est priuatio boni iust igitur bonitas ipsa, seu tristitia, erit tanti po detis, eualoris, ut per eam reducatur ad summum bonum: qui per priuationem eius. i. per peccatum fiat auerius ab illo. Ex quoi equitur corollarium, ui sicut peecatum dicitur inlinitum extrinsece duo eruue, ita ecpinit curia
s EcvND o quaero: utruma x mitendi ad deletione
culpe mortalis,sit actus alicuius uirtuti se idest ut tu actus pini tendi sit actus uirtuosus,ia bonus moraliter. Pro solutione, nota in uirtus secundum Aristotelem secundo et bicorum. est actus qui habentem perficit, de eius Opus redit bonum. sed secundum Augustinum est qualitas bona,qua bene vivitur, qua nemo male utitur, quam Deus in nobis sue nobis operatur . Per primam particulaim
ostenditur,quod uirtus est de genere qualitatis sicut, de quodlibet uitiun . Dieitur notanter bona, ad disserentiam aliarum qualit tum exilientium in intellectu,ut scietitia rerum, quibus non benὰ uiuimus. Dicitur notanter,qua nemo male utitur, quia nemo potest male uti uirtutibus, in eo P uirtutes sunt, ii tutimur aliis puta sole, tacusque ad istum locum pertinent omnia ad uirtutem moralem. Et per ultimam particula perinducitur ad uirtutem theologicam. Unde nota, P est disterentia inter actum uirtutis, de ipsam uirtutem, quia actus dicitur operatio uirtutis. Ideo non quaeritur hic, utrum rini tentia sit uirtus, quia in alia quaestione uidebitur.
Ilao patre uera , & allit maliva, arguitur auctoritatem agilitia i N isTA na asTr o N E &αι in ista qstione sunt duo articul in primo quaeritur utrum actus p intentiae sit actu uirtutis,& cuius sit uirtutis.Secudo quilit an iste actus requiratur ut actus uirtutis, uel praecepti. Ad primum igitur deueniendo , uidendum est utrum punire ni prima significatione, ut est uelle uindicare peccatum, sit actus alicuius uirtutis : Respondet docior quod , sic , quia omnis a ius qui est contorii iis rectae rationi po- , test esse est actus uirtutis, sed actus primus pet nitendi, est huius modi: igitur. Pro expositione articuli nota secim lum sciatum, et bonitas intrinseca & ibrinalis actus moralis . est contat mita, addictamen rectum, ad bene agendum, & mala iugiendum: Et istaeonis imitas est de qui ditate tua: Sed si quaeritur de aliis bonitatibus actuum, dicitur ae sutit extrinsec .ut est ag enerare habitum, uel non,& inclinare:nυ.lo patet maior: vel Sed probatur minor, quia beue sequitur, legislator uindicans transgressionem legis, bc praeuarisationem legis Vit rationabiliter, de secundum dictamen rectum: emo de mini iter eiu exequens uoluntate legislatoris simittet de perconi Hiiensuesse uindicare peccatum erga se ipsum. eii actus secuniau rectam rationem, de rationabilis. igitur talis en actus uirtuti . consequentia patet, quia omni iustitia ministranda ad uo. talem legislatoris,est accipienda ex con Lirmitate ad volitantate legislatoris. ut patet de iustitia iacia r inferiore pcepto legislatoris, sive Imperatoris.ergo si iustitia legislatoris eli iationalis, etiam do iustitia sui ministra. Modo lux est legistator qui uult secundum suas leges aeternas punire peccatores: eo et peccans transgreditur eius legem. Et licet ipse posse immediate punire peccatum peccatoris, tamen comis thiac mi milis suis agitur actus p tendi, eli actus contarmix rati ni rectae, te per consequens, est alicuius uit tutas. Et si quaeras qui sunt illi ministri Respondetur, unusquisque oolirum est minister ordinatus a Deo ad uindicandum peccatum suu i pertristitiam, de deici titionem propriam. Et ita ordin uerit patet, quia uuuiquisque tenetur secundum sitim ν nitere de peccato suo. Ideo unusquisque tenetur ad uelle uindicare Peccarum suum. Ex quibut sequitur corollarium-licet Deu sepius tris. preisonem legis uindicet in rinatente, tamen Deus non dicitur tam tere: quin p itere est rinam in seipsum t nere. quod negatur de Deo. hesidios contra . Deus dicit genetis 7.P nitet me iacisse hominem situr De urnam tenet: Re . spondetur ae ibi dicitur ptiliter quo ad eis bini,s ilicet eo v ostendit dilectum uoluntatis si peruenientis super illud quod secit destruendo hominem. Existis relinquatur ν uelle
uindicate peccatum,est actus uirtutis.
Contra : Mat et es quis uerep niteat, re tamen non habeat aliquem habitiam ergo maledicitur poli re est acius uirtutis aiota actus uirtutis potest diei tripliciter: Uno in do.quia in conformiter elicitus ad rectam rationem. Securis do quia est generativus habitus uirtutis. Tertio quia i uirtute est elicitus quod potest dupliciter intelligi. uno modo secundum uirtutem alio modo causaliter ita Fcausatur ab
iiiva ac hoc dico, o quando dicitur in fu usio e prin
380쪽
ma,si itere est actus uirtutis, non Intelligitur et sta uiri
te causatur, seu elieitus, sed bene quia consermiter elueitur. . Et hoc propter pgnatere quod praecedit habitu uirtutis, quia P statu 2iquis uere vi niteat,&nullum habitum habeat, quia non oportet quanao quis bene agit, T agat semper ex habi- tu,quoniam accidit alicui actui virtuoso,ae H ucatur a uit utri uel et producat virtutem, quia hoc no est ratione eius: sed tantum ut eliciatur contari niter ad dictamen rectum. Existis sequitur,* petiuere non est uirtutis,quia natum est producere uirtutem. x quibus patet prima coclusio.Ex quo ins eri doctor, τ per rinitere vindicativum, nihil aliud intelligit,quam uelle imperativum:quod est causa trillitis, rem
ta. Ideo infert pro secunda conclusione istud praeambulum et in quolibet peccatore possunt inueniri tres actus, & duae pas-- 'siones. Primum est uelle imperativum.Secundum est ibi consideratio peccati.& nolitio, quae sunt secundum quod in pse 2. I, ctore invenitur.Tertia existis sequitur una passio naturalitora assus naturae, puta tristitia. Quarto
in t coni de attollitiam suam de peccato complacendo sibi illa Mis... tristiti Quinta sequitur ex isto vel .e, passio quae est gaudia: 'r' quia gaudet de isto,& delectatur,quia gaudet de petilitentia. Iuxta illud Augustini .Peccator de peccato doleat, de de dolore gaudeat.Ex quo sequitur, ui uelle uindicare commissum,
non est aliquod istorum positora in istis signis nisi illud quod
rinis d. t ἔ Ponitur in primo,quod est uelle imperativum,&de isto po- elusi. νιμ- nitur secumaeoncluso, istud pinitere uindicatiuu, est actu specialis uirtutis, di nocui uicunque,patet,quia omnis actus m. qui est circa aliquod determinatum, & habet determinatas circunstantias,est alicuius determinatae uirtutis, sed pinit re uindieatiuum, est huiusmodi: igitur: eonseo uentia ei in ta cum maiore,quia actus distinguuntur per obiecta, die. Et
illa probatio est communis, ad probandum et aliquis actus sedeterminat e uirtutis Sed minor patet, quia est circa obiecta quod est peccatum, te cum determinatis cireunstant ijs, quia cum qυando oportet, de ubi oportet,& propter finem debitu,&αigiturisi dicas τ est a s alicuius determinatae uirtutis.
τη Pro solution est tertia eonclusio. nitere secundum ista signis rationem non est uirtutis potentiae intellecti ux. pro propositione est notandum primo,* uirtus diuiditur , quia aliquae sunt uirtutes intelle ales, ut sunt ista quinque, scilicet, intellectus, scientia, sapientia, Le. Alia sunt aprei-tiuae, ut sunt temperanti sertitudo, iustitia, &c. Et est ista prima digerenti Munde uirtus intellectiva dicitur, quae subiective in intellectu recipitur dicuntur uirtutes praedicti habitus, eo linclinant aliquem ad recte iudieandum de aliquo prosequendo, uel sugiendo.Sed uirtutes appetiti ut, sunt istic quae subiective recipiuntur in voluntat ut sunt, temperantia, iustitia,& sortitudo,quibuν inclinatur uoluntas ad rectὀ. se habendum, quibus notatis drobatur praedicta eo lusio, quia istud uelle uindicativum i eu t nitere non est actus ui . tutis intellectualis immo istud uelle, est actus uoluntatis ut
. 1 uolunta est, igitur conclusio uera .antecedens pro prima parta patet .pro secunda probatur,quia istud uelle uindicare, noest nis uelle imperativum.Sed imperare, non conuenit alicui potenti sensitius nee intellectui,quia nullum istorum potest imperare sibi ipsi, de uolutati,cum ipsa sola uoluntas habeat
imperare sibi ipsi de intellectui Iuxta illud Augustini. volun---tas habet copulare parentem eum prole. In qua auctoritate νειαν. parens, est ipse intellectus, uel ipsa uoluntas, di proles, est actus intellectus uel uoluntatis, Ex quo sequituri Augustinus uult habere, et uoluntas habet copulate parentem taptole: idest intellectum, eum suo actu intelligenai. vel secundum aliquos, parens est memoria nostra nda, Quae est i tellectus eum obiecto,& proles est actus intelligendi eum ipsa intelligentia, ita P tune uoluntas copulat parentem cum prole, eum praecipit intellectui ut eum obiecto produeat acta intelligendi uel praeeipittat,ut producat actum uoltat, quomodocunque ergo exponatur, Labetur π uoluntati pertinet imperare,&P consequens velle imperati uia no est uirtus potentiae intellectivae sed appetitiuae. Secundo patet ista eo clusio quia uirtus intellectiva inclinat habentem ad esse ummi uel n5 esse uerum, puta ad iudicandum de aliquo uero,
tuta de aliquo se astendo, uel non sic agendo. Sed sic est Φ uele vina care, non est aliquis actus qui victet de aliquo age
ves non agendo.ergo non est actus virtutis intellectivae. ti
Huditur ergo ex praedictis quod uelle uindicare vel velle uindicativum, uel uelle imperatiuum quae sunt idem non est actas uirtutis intellectivae , sed est actus innutiis appetitio, idest, uirtutis existentis inuolutate.Et si quaeras habito ho
videlicet quod uelle uindicare sit actus potetiae appetitiuae, utrum se actu alicuius uirtutis: Respondeo pro iinutione. debes notare, quod uirtus appetitiua exissetis in uoluntat est quidam hiultus existens in uoluntate subiectaue qui immediate inclinat ad aliquid recte uolendum uel iugiendum. Ista autem uirtus diuiditur, quia quaedam in uirtus appetitiva ordinata ad se, quae quidem est illa quae inclinat ha, tem ad recte volendum e quae pertineat ad se. de ista diuidi tur in temperautiam, ec tartit inem, quoniam ista duae niet utra ordine habent circa ea quae pertinent ad seipsum: Alia autem est virtus appetitiua ordinani ad alterum, quae ineli nat habentem ad reddendum unicuique quod suum est. de ista diuidit unquia quaedam est iustitia amicitiae, quae pertinet ad amicum, ut cosiliet amicum. Alia est distributivaquet pertinet ad praemiare bonos, de punire malos . Quibus nota tis ponitur quarta conclusio. velle uindieare peccatum a se Q. commissu iisti est actus uirtutis appetitiuae ordinaus adseri dest non est actus temperantiae aut sortitudinis: probatur ista eouclusio: quoniam potest ita bene quis exercere istum actum qui est vindieare peccatum orca alterum, sicut circa seipsum:immo si quis vindicet peccatum suum, non est nisi
inquantum alterum: ergo non est actus uirtutis ordinantirad se.consequentia patet. sed miuor probatur:quia non exercet quis talem actu i nisi tu quantum sibi commissum ea a Iesis latore vindicare istum reum: sed se est quod accidit si ipsi: puta illi eui committitur, F sit reus: sicut accidit medico sanari .eo quia accidit esse infirmumrergo si aliquis uindicet peccatum suum, non est nisi in quantum alterum, quia eodem modo exercet secundum rectam rationem ministri istum actum in seipsum reum,omnino aesi esset aliena persona, ergo ista uirtus uelle uindicare peccatum, eo quia est actus ordinatiuus ad alterum, erit actus uirtutis iustitiae. Et si arguas contra: tu dixisti superius u iustitia inclinat habentε
ad reddendum alteri quod suum eis, sed se est quod ille actus
quo uolo uindicare peccatum meum, non est circa alterum,
immo eli circa meipsum , ergo non est actus iustitiae trecspondet doctor, quod iustitia est circa alterum, uel ei ea seipsum habet item se ut alterum , quoniam dictum est quod accidit quia ille qui uindicat peceatu, sit ipsismet qui peccat, de hoc ex permissione i sis latoris:ex sua benignitato nobis prouenit quoniam uoluit, quod quilibet homo pe
cans eset minister in uindicando peccatum suum. quom ut
dictum est. Deus uoluit quod qui ibet esset suus ministeria puniendo peccatum suum Ideo datoquὀd ego uindicem peccatum meum: ita quod illud uindicare cadat in me, tamen hoc non eo uenit mihi per se, sed peraecidens, eo quod Deus uoluit quod ego essem mimiter in puniendo meipsum peccantem,quemadmodum non conuenit medico per se sanari, sed bene sanare. sed couevit sibi sanari per accides, in quarum aceidit sibi esta inti mum, de ita exequi actum medicinet in seipsum , ut personam alterius. Exemplo patet hoc, nutas ponatur lex a rege Francorum, quod qui que secetit hoc contra legem debet habere alapam. tunc uolo quod ego faciam hoc contra legem, de quod mihi dicat princeps, nemo tibi dabit alapam nisi tu ipse. tune clarum est, quod me dare mihi alapam est actus iustitiae: licet iste actus sit contra me. Dieci tamen quod hoe accidit mihi, pro quanto rex uoluit, quod ego essem mini ster in puniendo peccatum meum . Me ergo cli tu proposito, quia Deus instituit talem legem: quisecunque secerit contra legem meam, puniatur. 5cculioc uoluitquυd quilibet esset minister in puniendo peccatu suum, sed hoc sibi conuenit de per accidens,pro quanto ipsemet estiminister&peccator.Hedemus ergo ex his propolitionibus, quod uelle uindicare, est actus virtutis, Ze poteit esse, de non esse uirtutis intellectiuς, nec appetitiuae ordinantis ad se: sed bene ad alterum. 8c per consequens est actus iustitia.
I viterior inqui titio, doc JIn hac parte quaerit ut cum iam praemissum laetit quδd iustitia diuiditur in commutativa, de distributivam, de quod
talis actus pertineat ad iustitia Quaeritur nunc. Vtria praeo mirum uadicius actus iustitiae , puta uelle uindicare, sit actus iustitiae L sed a
amicitiae,quae uirtus amicitia est habitus inclinans uolianta νε rmaiotem amici ad se conformandum, cum uoluntate alterius inlicitis, de honestis, Ee ad corrige uin etiam amicum si ne- μriae am cesse sit,ut amicus si dignus amoris, de probat doctor quod citiae. se, aliquibus rationibu c, de primo sic: quia amicitia inclinat ad ad reconciliandum amicum, sed peristam uindam oua quisii iudicat suum peccatum, quis reconciliatur Deo. Ideo iste sirisai ...