장음표시 사용
361쪽
ma, in eodem nunc ignit potest pro dueere se am submitalem ignis in illa materia,& hoc est possibile, ergo i tui ira ponitur quod talis forma substantialis producatur a Deo. Respondetur ad istud arg. v melius est dicere, &substati alius, vestibi talis ordo.Nam in uno motu Deus anni bitat species consecratas,&in eodem motu ignis producit sormam substantialem ignis geniti in illa materia. Et ii arguas contra, ad hoc, agens naturale agat, oportet, τ passum praecedat. ResponJeo,ux uerum est tempore, uel natura. Modo dico, T li
cet materia non praecedat tempore, tamen praecedit natura.
Ita φ ignis producit sormam. Ad doctorem dicente, ν Deus producit eompositum, supple,quo ad materia: Et si quaeras, quare nunc aliter dicit doctor,qua prius: Respondeo eo,* Pitane uiam euitantur miracula,quet sunt euitanda,& non posiaut in , . nenda sine necessitate,& ista sunt ualde notada in uia Moti. . vii l. TAgens naturale non impeditum, necessa Cy rio agit.sed si e est,u, necessariu no dependet ab aliqua ea cotingeti: ergo male dicitur, ad hoc Palles uaturale, agat requiratur, τ actione diuina detur sbi passum. Consequentia tenet:quia uoluntas diuina nullius actionis est principium ad extra, nisi contingenter. Respodeo ad hoc arg. licui ad praee dens, ut non requiritur actio diuina ad hoc, P agens naturale agat postquam habet passum.Vnde dicit doctor,* quia forma substantiali , quae generatur no Not recipi in illa quantitate, ideo oportet,et detur sibi patium in quo recipiatur,requod iit receptiuum illius formae substantialis. Et ideo patevad arg.quod nihil est contra nos, dato,ae concedatur totum.
Doctor hie quaerit,utrum illa substantia,quae redit actione diuina, sit quanta, uel qualis actione agentis naturalis. Respondet doctor, ad hoc per diras solutiones. Prima est, T potest dici, T agens naturale dat sibi quantitatem,& qualitate. cuius ratio est,quia ad hoc, ae agens naturale Mat,iuificit fliit ibi passum siue praecedat tempore, siue natura.Secunda solutio est, P non dat sibi quantitatem , neque qualitatem, Seratio est,quia ut agens naturale agat .i .producat istinam substantialem, siue accidentalem,oportet τ praecesserit sermam in passo, repugnantem, uel contrariam, & quia talis non praecessit eum iuius non fuerit passum, ideo non potest agere.sed dieit doctor, ut haec solutio no ualet,quia ad hoc, quod ages agat,non oportet, P praecesserit priuatio tarmae quae prodacitur, immo in illo instanti in quo passum, siue ipsum mel a-iens naturale producitur, pol agere in seipsum, uel in aliud.
x quo inseri, non est inconueniens, et agens naturale habeat sibi effectum eo xuum,quemadmodum dicunt aliqui doctores, i subiectum producit suam propriam passione meodem in anti in quo subiectu produeitur. Ideo prUicta solutio nihil valet. ex quo sequitur, P illa solutio aliquorum est
salsa uidelicet, Uad hoc, v alens naturale producat aliqua mam,requiritur, P pr cessierit eius priuatio in subiecto. eum oppositum patuit,Quoniam si in eMem instanti produ .ceretur,sol,&aer. tunc sol in illomet instanti illuminaret aerem, de tamen in aere, non praecessisset priuatio luminis, uia
nunquam iuit. Ex quo sequitur , t quicquid sit de istis solutionibus, secundum doctorem dicendum est cum prima solutione ad qu stionem, T in illo instanti in Quo agens producit formam producuntur alia accidentia ab illa Arma. Quarto arguitur .Eucharissia potest transmutari sine miraculo: et go retine substantia redeunte. Consequentia est notale antecedens probatur quia agens fiaturale, uirtute, propria potest agere in suum motum naturalem: ergo potest trismi tare eucharistiam sine miraculo: antecedens patet per Augustinum dieentem,u sic res Deus condidit, ut eas proprios motus agere sinat. igitur agens naturale potest agere motu suus ne miraculo, di per consequens transii utare,sine miraculo. igitur non est necesse iubiectum redire. Respondetur ad hoc S. Α- a umentum, negando antecedens, di cum probatur, nega tur consequentia, quia licet agens naturale uirtute propria possit agere suas operationes proprias, iuxta dictum beati Augustini: Non tamen ex hoc sequitur, et possi transmuta re eucharisti citius ritio est cura agens naturale non potest in transmutatione substantia i , nisi habet subiectum conue
niens, ad susceptionem formae substantialis, cuiusmodi non est quantitas. Ex quo se' uitur, F Augustinus bene dicit, τagunt proprio: motus idest qui sunt in uirtute propria eoru. Modo iste motus non est in uirtute propria alicuius agentis naturalis .ut in transmutatione eucharistiae non potest quantita strant murari in substantiam, uel in aliquid aliud, nisi a- ωunc diuina, Pet co equens siue miraculo.
Iste a distinctionem decimam tertiam, tu ero primo. Utrum sola actione diuina ponit conscicorpus Christi. Idest utrum De init e, iit possibile, τ uirtute agentis creati, fiat ' illa tras mutatio panis in Orpii, Christi: - mchao
uel de necessitate ad hoc requiritur ut tus diuina. Pro solutione huius quaestionis arguitur pro pat ' assi maliua,& uer duabus auctoritati tal rimo se. Sola actio inne diuina,conficitur corpusChristi, de sanguis Christi: ergor consequentia est notatam antecedens patet per Augustinum dicentem in libro de corpore domini,mysterium corporis,
de sanguinis domini perficitur uirtute seirit ut sancti. Et se quitur: Christus eii qui baptita . ita ipse per spiritum sancta
hane suam cisieit eam , di trans Gndit in sanguinem. Pro solutione huius quaestionis tres erunt articuli, quorsi primus erit de actione diuina. Vtrum scilicet actione diuina ..posiit confici hoc sacramentum,&per hoc tanguntur duo arpumenta prima. Secundus articulus stat in actione agentis ocreati, umim.cactione agentis crea; i, ut principalis agentis posui constet hoc sacramentum, de per hoe tanguntur alia duo argumenta. Tertius articulus. An actione alicuius agentis creati, ut instrunientaliter, positi confici hoc sacramen
tum,& hoe tangit ultimum argumentum.
De primo agitur articulo dicit doctor, ut mani sectum est, ut dicit una opinio,quae est communis, P actione diuina cos ei tui hoesicramentum eapiendo actionem diuinam lais pro omni actione diuina qua Deuς dicitur agere oro creatura Sed nota. ut dissicultas istiui consistit in hoe, uidelicet. an Deus tinnit habere actionem, circa hoc sacramentum proprie loque 'O de actione, circa quos ponitur a doctor tutius modus communi qui dicit, P Deus habet actionem largo modo sumptam circa hoc sacramentum, licet non proprie, ita inpossit esse actio,iu ut si est et creatio.Cuius ratio ε quia creatio est una actio positiva, per quam aliquid positiuum accipit esse,quod non fit in proposito. ideo non uidetur esse hie actio postiua, sed potius uidetur esse actio negatiua eo quod per istam negationem, prius desinit esse panis, quam ibi sit corpus Christi.
Hi edoctor quaerit. utrum Deiax habeat actionem proprie dictam circa hoc sacramentum, eui respondet unus modus dicendi per talem distinctionem, capiendo actionem stricte, ut distinguitur contra relationem, adhuc ibi dicitur ibi es e ctio stricte sumpta. Dieitur notanter ut distinguitur contra relationε,quia actio, de relatio, siue ad aliquid iunt duo prae- dieamenta realiter distincta,& in praedicamento ad aliquid. non ponuntur nisi respectus intrinsecus aduenientet,de quorum numero non est actio proprie dicta,qui a se.est respectus intrinsecus adueniens di de ilia loquimur in proposio. Dicunt ergo isti, si actio diuina qua Deut conuertit panem in corpus Christi ,est actio proprie dicta distinguendo actionem contra resationem intrinsecus aduenientem quod probat, quia non est minor uirtus actionis convertere aliquid in pretexistens,quam in non praeexistens. sed se est et si Deu eo uerteret panem in non prae existens sua actione, et sic illa actio esset proprie dicta.coni uentia est nota eum maiore, sed minor probatur quoniam si Deus conuerteret panem in n5hrae existens, per illam actionem aliquid produceretur, puta
illud non pr existens, sed per relationem nihil producitur, ergo illa actio non est impropriὰ dicta, neque relatio, de ultra ergo est actio proprie dicta.
Pro solutione huius argumenti, notandum est, quod iste rationes parum concludunt. Ideo doctor soluit eas, in illat. Μιώλ
ἀνι. I. ui. parte, uidelie et . Ad argumenta,contra istumari. &e.
Pro solutione huius rationis tactae, euius uirtus Osssit in hoc,uidelicet, ut relatione nihil producitur, sed productio εqua aliquid produeitur, ergo productio non est relatio. Quaeritur utru productio debeat dici relatio, uel actio: Rri t. detur ponendo talem propositionem.Productio qua aliquod M. Mari producens produeat aliquid: magis dit diei relatio, qua actio. Diebrima
Pro quo notandum est, i maxima est disserentia inter istos imo amis
duos respectus. Lactionem, di productionem,quae differentia cognoscitur per hoc exemplum. Lcceianis, qui calefacit aquam.
362쪽
aquam tune sunt ibi duo respectus, quorum unus uocatur productio. qui est respectus , pilus lenis ad caliditatem productam in aqua: Alius eurespectus ipsius ad ipsam aquam respi
eientem caliditatem, de ille uocatae actio, quia est degenere
Quibus notatis apparet quomodo primul respectuς est ,
antrinsecus aduenietis,quia polito tinidamento, dc termino ,
necessario sequitur,&e. Ex quo sequitur, irialium est illud quod prima po, uolebat her uidelicet dicendo, ut modum
non lit relatio, ego ut patet, productio est uere relatio, ta non est aliqua actio.Ideo patet ad argumentum, negando, quod per relationem nihil producatur, immo productio diuina, qua Deus producit creaturas,est relatio, tino est ibi aliquod ab lutum Ideo non est inconuenient,quod Deus aliqua telatione producat, sicut non est diccndo,quod producit respectu immediate.
Propter quod est aduertendum, relatio,& respectus, seliabent, licue s uperius, ta interitis, quia omnis relatio est non e conuerso.quoniam respectias dieitur omnis
habitudo alicuius ad aliud, sed relatio propriti solum dicitur de resationibus , quae ponuntur in praedicamento ad ali-I ' quid, licet communiter capiamus istum ter manum, relatio, ut conuertitur cum isto termino respectus. Et dato, quod relatio sit minus comunis quam respectiu,non est maius inconueniem ponere illam in Deo.quim respectum. Cuius ratio est,quia omnis ratio quae probabit, quod non est ponenda relatio in Deo, probabit etiam, quod non est ponet ut reipe - . eius in ipso quia talis resatio ineipit esse aliquo inodo communi, omnibus respectibus.
a. Qis Secundo dicit docto quod manifestum est, quod prod se Fou . magis iis liter producitur productione passiua, qua
proditruone activa agenti uidelicet quaado ignis producit . Irie n. caliditatem,duplex est productio. Quaedam est activa, qtraecia.. si uero passua: Activa in unu respectus qui sandatur in igne, a. o si di terminatur ad caliditatem productam sed productio passimia ua, est e conuerso, unus respectus qui sandatur in inliditate, , ecterminatur ad ignem, duc est,quod illa productio pasti-
ua.est unus res, ira intrinsecus aduraueris,cum ponatur positis iiundamento, di termino,ut potito igne, di caliditate, ne cetario ponitur praedictio telo as qui dicitur productio ,
ergomanifestum est,quod pi uctum tot maliter producitate productione proprie dicta, siue productione pastiua, de nota producitone quae est degenere actionis.
Dico ergo,S J I 2 Hie doctor noster respondet ad serniam argumenti. hix
praenus sis, quoad eius materiam, quod argumentum ali stit in hoe, scilicet relatione nihil produeitur, sed produci-- ne aliquid produeitur. igitur productio non est relatio lamctor ponit talem reuulam, quandocumque aliquod abstra Oum est ablativi casus, 2 eonstruitur cum aliquo con o alterius cas ux, quod concretum significat respectum, semper talis propolitio est distinguenda, quia aut est denominatiola ratione principii formatis, aut remoti . Pro euius decia arimne nota extra textu quod omnis relatio, habet aliquod Lindam α' ia est illud in quo necessario
κ.uii. . . recipitur relat o, tanquamini ubiecto, ut simila ludo, qui est lis. ἡ ι, una resatio, Lain unum iundamentum. qualitatem,in qua immediate recipitur tanquam in subiecto.verbi grati babus u. albedinem profundaniento. tunc istud iundanatium diei tue
ratio temota denomminandi, e relatio,quae iundatur in ipso dicitur ratio proxima denominandi, ut si quaeratur , peria iis, quid habet album, quod dicatur simile.Distanguo,aut remo te.& Lindamentaliter, di sic dico, quod per albedinem, quae is est fundamentum similitudinis, aut proxime, & immediate. di se die u habet, ut dicatur simile per similitudine quo niam respoiuiuum doctoris est, quoia omne creatum imme diate lam aliter, est lese per situm abstractum, ut simile,dicitur immediate, de formaliter si aut similitudine. Adpi positum applicando dedat quoniam si dicatur, sortes in limi liis Platoni albedine. talis propositio est distingueda, quia aut
denominatur sceis denominatione remota, te tunc est uera,riam se ut eius set uerus Tquod albedo est fundamentum smilitudinis Sortis, ad Platonem, aut denominatur sic esse, denonia natione proxima,&immediata tunc ipsa est tali a. cuius ratio es quia album non denominatur simile inani
, diate, di is aliter, nisi a similitudine iit patet per restulam.
omne conoetum denominatur immediate,& ioti liter ta
te per suum abstractum Et similiter est dice sum de ista pro
postione oves ea aequalia r tona, mundum q utim em ut distinguenda est ut supra, quia si ly secundum,di est ratio
nem remotam,& sundamentalem, sic conceditur. quia tunc sensui est.quod quantitas est fundamentum immediatum, in quo recipitur aequalitas,si uero denotatur denominatio proxima, sic est salsa, quia nullus denominatur aequalis, nis per aequalitatem, iuxta regulam. Concretum, Sce.)Modo ad formam argumenti, ni dicitur quod relatione nihil producitur.distinguo, uelae relatione nihil producatur ιπωιρ . iundamentaliter. ita, i iit denominatio sundamentalix,&se concedo,quod idem est dicere, P telatio non est itandamen- mer tum productioni . Aut T relatione nihil producatur formali t ita. ter, Fc si nego, immo relatione aliquid denominat ut tale tacmaliter, relatione qua producitur, quia ego formaliter denominor producens quoniam ego produco productione, schoe productione, vae est talis .Et dicis in minora, sedile est, lproductione aliquid producituras istini' uo. luia, uel ibi ed
nominatio proxima,& immedita. de lac eli uera,& ratio est,
quia aliquid dicitur se aliter producens, productione, uel est denominatio remota,& fundametatis,&se est falsa,quia denotatur,u' productio eli iundamentum productionis. 7 Aecipiendo autem.JHie dicit doctor. v si ole ablativus puta relatione acciperetur in maiore in ratione principii tarmalis remoti, id est aede notetur ei se denominatio remota. tunc maior est uel puta velatione nihil producitur, quia tunc sentus est,relatio noest fundamen in in productionis, sed si eapiatur maior inra. tione proxime denominantis,ita P denotetur esse denomi- ιοῦ Natio proxima, tunc dico. P minor est uera in qua dicitur, mproductione aliquid producitur, quia sensus est, ' aliquid dicitur formaliter producens productione Sed si tue arguitur, praemissae sunt uerae in praedictis sensibui, sed conclusio e fal. caper te. e go relatione nihil producitur. Igitur etiam ex uero sequitur falsum, quod est contradictio. Respondet doctor, negando ultimam consequentiam,quia ibi communiter ω mittitur sallacia figurae dictionis, mutando denominatione
remotam, in denominationim proximam, uel e contra, uel
uerius potest dici,quod committitur tallacia figurae dictionis eo quia uariatur absolutum in respecituum. Cuius ratio est, quia fundamentum productionis, est quoddam absolutum de productio est respectus, demutatur unum in aliud. Si uelis, dicas aliter, laequivocatur, quia aliter laniatur in minore, quam in maiore.
Item secundo se arguitur.Creatio est ueta actio, sed sic est a. e ετ terminus conuersonis, non uemus potin accipere esse qus ira I. ars. terminus creationis, ergo eonuersio est ita bene actio . seuecreatio. Dices nego maiorem,uidelicet, ut creatio sit actio ι
immo dices,quod ereatio est uere relatio. Contra, si creatio est relatio ergo creari est reterri, sed lioe eli tessum. igitur. patet consequentia,quia Deum creare. est ipsum uelle creaturaeisse,ergo uelle diuinum, est relatio.quod tamen est talsim. Pro solutione huius argumenti ponitur talis propositio. Non est inconueniens concedere, τ creatio sit relatio rationis. Vnde dico eatra textum, ae fundamentum est indo*ina Scoti,* Dei ad creaturam nulla ea relatio realis. Citius oratio est, quia Deus tunc reciperet accidens, quod est haereticum,cum relatio realis si quoddam a idens, de peropposi- 'TU
tum est ipsius creatnrae ad Deum, quia est relatio realis ibi, quae identificatur cum creatura. Et eum insertur. Si creatio esset relatio:ereare ellet reserni,concedo, quia iste terminus a
creare signifieat relationem paὸionis in creatur puta erea- II '
tionem passivam N connotat creationem activam, quae est 'Telario rationis,sed creare connotat actum essentialem diuinum puta uelle diuinum eiscax, cadens supra creaturam. Vnde ille terminus, creare, supponit pro uelle diuino, de connotat ipsummet uelle diuinum.' uia secundum doctore terminus connotatiuu , unotat lignificatum materiale. Ideo
crear supponit pro uelle diuino,& appellat creationem pas 'liuam in pia creatura. Ideo conecito, P creare est reterri, fe nego consequentiam, di ratio est,quia licet conced iis, in Deum errare est Deum teterre tanu no concedimus, quod ' Deum uelle creaturam,st Deu reser re, & ratio est, quia Deuereare de principali si nificato, dicit absolutum cum quada
relatione amnexa Eliaeocleare, est relatiuu se da esse, sed uelle est relativa secundum dici .Et hoc est quod dieit doctor inlitera G, Desi uelleiandamet aliterno conorat relatione, . i. sed absolututa relatione annexa. id non sequitur illud, qi . . significat principaliter relati Eestresatio, ergo et Deu uel lacteatutamen relatiq.Et si dicas contra, arguitur syllogi:
363쪽
mce, Deum ereare est Deum uelle . sed Deu ereare est Deu te serri. ergo Deum uelle est referri. Resipondeo negando consequetiam quia est fallacia figurae dictioni .quoniam mutat ut aliti uid respectivum in absolutum,&doinitantiam in silmili, quia non sequitur. simile est reserti, sed album est simile, er-xo alba est rest tri Et si quiras quis sensus est istarum propositionum. s. Deu ereare est Deum uelle, Deo uelle est teletti Dico, i sensus secunda ,est,quod Deus uoleus,est res quq resertur, de similiter concedo tuam: simile, est reserit.i.simile e res quae reseri ut .Sed seusus primae est, Deus creans, ea Deus esti
que Deus dicit Arsuit,auδd Deus agat actione proprie
dicia eap:endo actionem ut distinguitur conrra relationem:
Deus babet actionem proprie dictam ad intra, ergo in Deo eponenda actio proprie dim Antecedens patet, quia in diuinis inuenitur generatio qua pater generat filium, di illa est actio proprie dicta: igitur:minor patet, quias illa generatio,
non esset actio, secundum regulam . sequeretur ut generare nou esset agere, sed tecirri .Quod uidetur inconuenie .igitur. s. d tertium,lce. JPro solutione huius Ponitur talis propolitio,si ista conceditur,& est uera . generatio est relatio, quemadmodum habetur in primo libro, ista etiam debet concedi. generare est rescit consequentia patet quia uniuersaliter a concretis ad abstracta,est nona colequentia,& maxime habet uerum incompositi .i. in relatis, licet non e corra temper valeat consequentia. ideo bene sequitur generatio, e relatio, e generare est resciri. 3go male dicitur. Protolutione dico. iis sati vim in uerbis,quiro ad ista debeat concedi generare si resem. Respodet doctori u generare non est praecise reserti quoniam regula es V interius no e
praeci ie supernis, sed eii superius euai qua diuerentia addita ite homo non est tantum animal sed simul rationale, ita dico, generare no est praecise reserti,sed oportet limitare lyreferri per aliquam differentiam. Si quaeras quid addit ly penerare ultra ly referri: Respondetur, a generate, significat relationem productivam naturaliter, uel liguificat relationem producentis naturaliter ad produictum naturaliter .Ex quo se Iixur extra textum, agetia, quae producunt aliquem esse-um libere, non debent proprie dies illa generare. Et ideo pater non dicitur seni rare filium,quia libere producit illum. Ex quo patet,st dii sicile est saluare, ς spiritus sanctus non generetur illis qui tenet , v producitur naturaliter . quod tamen concedere est haereticum. Ex quo sequitur, V Deus nihil ad extra generaliquia quicquid producit ad extra libere producit. Ex quo sequitur ulterius u licet ignis generet igne, tameDeux non dicitur generare ignem. Ex quo sequit 'no qtacunque producens naturaliter denominatur dicere, sed latu producens naturaliter per intellectum. Ex quo sequitur , aeriue dieit doctor in liter in dicere, importat relatione oris
inis sundatam supra iotesilaum secudvmqvod est interectus aternus, cum essentia diuina sibi praesente dicitur dicere, secundum quod producit notitiam genitam, puta fili Item de actione proprie dicta: eorellatiuum no est causa sui correlativi cum relativa snt simul natura ed contra. Nam sic est, ut producens est causa producti se ruraliter per productionem. et eo productio illa, no est relatio produm ad productum cone uinciapatet.quia si se, tunc esset omnino caipso,&no prior, necro cauta. Respodet doctor ad hoe argumentum, est contra omnem opinionem empta una, quae
tenet, et personae diuinae costituuntur per absoluta,& per cosequens non per relationes,quae opinio non est uera secundu doctorem in primo.ut resere de Gersu Ea proposito fuit condemnata in quodam concilioadeo doctor ponit ad materiam
tionem. probando P non si possibile, Ῥeutit simultate iturae si priorata origini I, sic,re alio, nullum ord uela in ei . . I in lectu habit .sed te est. villa quae nia habet ordinem in intel- ...dlertii nullum oria. mirabeut, ergo relati u iustum ordine e-μM- habent, de pet eon se mens maledicitur, P non ca inconue- renat, antentia' relativa sint simul natura.Et cum hoc, quod habeat
nae dis inae constitvuutur per absciliata, uel P unum corret tilium, sit productiu um alterius productavi. Sis primum est sil sum ergo de secundum, concedo secundumL.F relatiuum est principium productivum alienus correlativi, ut pater indiuimseu unum cortulatiuum, se est principium producti .correlativi, quia producit situ. Et eum probatur, et s.sit hoc salsolii, quia uini simul natura. Respondet doctor negando consequentiam, quia cum simultate naturae stat prior ita originas, iii nihil aliud dicit,nis , hoc sit ab illo, tanquam a producente. Et ii quaeras quid est Lmultas naturae, respondet doctor P nihil aliud est nisi hoc non poti e esse sine illo. uel quod non postent esse sine invicem.
ordinem originis. Respondet doctor ad primam. Pro cuius sol. bonitur talis distincta Aliotia dicuntur esse simul in intellectu dupliciter.Vno modo, i ly simul deterni inat actum intelligendi. ut sunt illa quae unica intellectione .cocipiuntur simu ut ego per unam uotitiam cranosco ous Aliqua da homines,tunc omnmb. vivet dicuntur simul uitelligi. Alio modo, ut ly simul determinat ipsa obiecta quae in indutur, inia intit quando illa obiecta se fel albent a parte rei, P repugnat ιεlti unum intelligi quin aliud intelligatur. Vel aliter potest poni drisicinnista distinctio, ut patet in textu.Tunc ad arg. vado dicitur, illa quae sim: simul in intellectu .nullum ordine habet. espondeo, τ si intelligitur maior ut ly, simul determinat actum intelligendiaria est,ti ad minorem cum dicitur,ur respectiva
sint simul in intellectu uerum est illo modo. i. vi uni ea intellectione intellisutur, eum hoc tamen stat, ae habeant ordiue , origini .Ideo arg. subal concludit. mra: quando aliqua sub . I propriis rationibus habet omnimodam simul ate in iote lectu, ergo eum relativa si, ut limῶi, nullum ordine habent. Respondet dorior negando consequetiam .Cuius ratio ei quia
ne stat,u, sim simul in intelle eo modo quo dictu est, ectamen,* iucundu se habeant aliquem ordine, puta originis. Quaeritur. Vtrum relativa sese habent, mimpossibilest unum in elligi,quin in te ligatur reliquum .Res pondeo,* quianiam eadem intellectio numero, repraei et rat unum in re dc aliud in obliquo quia notitia 'attis . repraesentat pa trem habentem filium Ex quo sequitur, quod illa propos- . tio, relativa qua relativa, sunt simul natura potestne si ossa m. i. naturali exissentia Eed alio modo glossatur, Sc melius. naturali intelligentia, ita quod implicat intelligere unum absque intellectione alterius.
Contra.Secundo doctor facit unam replicam uoltao probare, pnon si possibile. v relatiuum sit productauum alterius. Et hoc est l. Quod ea simul, ut est smul, non est prius, sed prius origin ut est prius origine, de simul cum posterio re, ut est posterius origine cum unt per se relati ,et g pilus origine non est prius polletiore origine, de per coniequen. male dicitur, i pater est prius origine filio. Pro io .quiritur, utrum maior argumenti s uera in qua dicitur,et E simul, ut eminuit n6 est pilus. Respondet doctor, l . propolitio est uera, dummodo ly smul iueat sinultate . μι- uam debet dicere. Et pruno debet dicere sim Mena, de mo rum s multatis in testsensu quod es simul ea simultat M. qua ea simul, non eii prius quoniam elarum est. insist simul m
iratura, non est prius natura, Ec siit simul tempore, non ei te prius tempore, desist smile origine non erit Prius origine. Et haec est prima conditio ad hoc, et, ista maior iit uer fecunda est ad hoc,* st uer requiritur.quod ly simul dicat simultatem in ordinς .id est v simultas 5e prioritas accipiantur secundum eundem ordinemata,*sit sensius,quod est simul aliquo ordine, non est prius illo prioritate opposta dii ordini. . quoniam non est inconueniens, quod illud quod est simul tepore, sit prius natura. ideo debet accipi prioratas, ut opponitur iam astati.Tertia conditio est ad Loe, quod illa maior situ et oportet, quod ly. ut, die isimultatem in modo tulisi εὐ ipsius simultatis de ordinis. Pro quo nota, quod istae duae
debent simul concedi sitius ut praui est simul seeunda diuer- nsas praedicationes cluia ista est uera per praedicationem neces . ur,am,ut est per se uidelicet priari est prius,ut est pniis. Sed istaea uera per praedicationem alanominatinam de acciden
talem, ux ut prius est, simul ita P eoeedo hane propositio
nem, praus natur ut est priusaratura est simul natura, desieest praedicatio dei amatiis crinir ergo unu oppostu priudieatur de alio quod in inconuententii gathr.Rei pomi o ne ando, quod sit inconueniens, capiendo unum ut quid. ec liud ut modus. Vnde aliquid accipi ut quia trium accipi, ut sibi attribuatur aliquid piet deuom in itionem, ut parie denominatur iam tune ne dicituraeos, ut quad. Sed id lud dicitur accipi ut trioaus, quod detunninat aliud ut tale,
ut albedo in ista propositione, partea est albus, lyalbus dirotui accipi ut modus, ut patet in his introducit ovibus , in logiea. quoiuam ista est uera, genua est spei es, capiendoly mnus, ut quid, Be ly species, ut mota , quia semus est
364쪽
ester in minentione speriet, ita γ unum accipitur ut quid, alia ureb,
modux.quia ut dictum est, una accipitur,ut denominatur ab alia. Dat aliud exemplum doctori quoniam illa coceditur uia
sulare eis uniuersale, piendo singulare, ut quid, &ly uni-
ιροι ale. it modus. i. intellectus quando attribuit singulari in .
tenti mena uniuersalis Nam intellectu cognoscit, et singulare dicitur de hoe singulari, & hoc lingulari, die. Et propter hoc, de minatur uniuersale . Ex quo sequitur, τ illari intconcedendae, singulare est singulare,dc singulare est uniuersale. Aliud exemplum dat doctoris ide ibi in litera. Modo dico ad propositum, v prius ut prius, prius est posteriori, per praedicationem necessariamata iterii concedatur, prius ut prius est simul,per pia dicationem denominatinam. unde eompa. rando prius ad posterius tu quantum sunt relativa, uel in quatum 1 e flabent eorrelative, intellectus attribuit priori unam intentioi et puta smultatem.Et se pater,* non est incon
ueniens, F unum oppositum praedicetur de alio, ut ly simul, de ly pirus,quando y prius,eapitur, ut quid, dc ly, simul ut modus. Istis notatis patet quo modo illa maior eii uera, G. uati, illis tribus eo itionibus Midelicet,ui est simul,ut est simul, non est prius. Et cum dicitur in minori, sed prius origi ne, ut est prius origine est simul Ne.Rndeo dicendo duo.PD mum,u' uera esl,ν sunt simul natura,quia lunt relat sua, ne so tame ui sunt simul origine. Ex quo patet, τι stud aqu-
mentum nihil aliud eoncludit, nisi quod prius, di posterius sunt simul natura. Sed propter hoe non sequitur, quod sine
simul Origine.quoniam cum simultate naturae in diuinis stat Illioritas originis, ut patet dissit se in quartaqstione quodli-eci. Secundo dico,quod e ceditur minor, de negatur consequentia,quia illud est per p dicationes. Ultimo arguitur principaliter ubiendo probare, τ illa actio qua panis conuertitur in eorpus Chri sti, no sit actio depraedicamento actionis.Pro argumento supponitur, v feta cuArist v.metaph. e. de aliquid ad tres, sunt modi relativoruquorum unus fundatur super unu, timulta, alius est qui suncatur super actionem, de passionem.tertius est 'vi sundatur super proportionem, de proportiouabilitate. Tue se telationes seeundi modi sundant ut super actionε,εe passione:erso actio non est relatio. & per cosequens amo illa qua panis eo uertitur in corpus Christi,no est tantu relatio proprie dicta.
Ad hoc arg. respondet doctor dando tres solutiones, quarum prima negat maiorem, Sc Ponit talem propositionem. Relationes secundi modi, non tundantur super actionem, te passionem, sed super potentiam actium, uel passui, ut pa ternitas est relatio secundi, te tundatare super potentia generativa patris. Vnde extra textum dico solet dici, T paterni tat hEt duplex iundamEtum, propinquum, de remotum. Propinquum est potentia generativa patris. Secundum est ipse pater qui generat.Vuli ergo habere doctor,2, paternitas,nsitiandatur super illam actionem , puta super illum actum g nuisse, ut dicunt multi antiqui, ita uinclatur super potentia
generativa patris. Patet hoe,quia di ni isti relationes secudi modi manem,'uoniam non est actio,immo non denominatur pater quanao generat, sed quando proles est sol mala.
tune clarum est,ur non est actio illa, de tamen est paternitas, ergo paternitas, uel stiatio, relationes, non sundantur superactione, uel passioneat iam notum est, τ relatio nunqua est,
nisi eius su amentum st.Ets dieas, quid dicitur de Atili. Dico, T Arist.uult habere o relationes secundi modi fundatur siler actionem , de pa sit onem.i. super potentiam activa, di pastium .ut super fundamenta, megiantibus actioni b.p tentiarum, tanquam primis dispost ionibus ad illam: relationem.uerbi gratia, ut paternitas sundatur super potetia senerativa, praecedente tamen genui se, sine illa actione, secunda istam primam solui.patet ii uomodo minor est salsa.
Alio modo, de cilconi equEt et doctor soluit secundo, ledicit. V Aristan loco praeest .aecipit actionem, ut se extendit ad productionem,quoniam actio multis modis accipitur de ut ad pri stum spectat, luobus modis. V no modo proprie pro respectu agentis ad pastum. Alio modo capitur pro respectu producentis ad productum, te isto mo evit Arist. actionem in tae praealtea. ita P uult habere.* iste respectus qui uocatur productio,in secundum potentiam activam. de passiuamssiseeundum fundamentum est,quia productio sineatur in potetitia activa, uel passiva, de illud, quod subdie Α-ristu, fundatur in potentus, secundum productiones. Ita,
ly secundum dieit illud per quod denominatur serinaliter tam 3 et uult inti aes. productio ac , deuo minant patentiam activam sermaliter.ita et seut aliquid di
cit ut smile,similitudine.ita aliquid dicitur agens, i. producAproductione. Et, Tistud sit uerum, patet per textum Arist. quae dicit ut seut pater est filii pater. i. lieue pater denominatur producens .ita P Aristo in isto tex. capit agens, pro pro ducente, & passum pro producto. Et ii di eas contra propositum patet ter exemplum textus,ubi dicit, T sicut ea efaciens
ad calefactibile,quia potest, re iterum cateiaciens ad illud qieale fit. Et secans ad illud quod secat. Igitur capit ibi ἐς proprie, de patiens proprie. i. passum .Rei pudet doctor, P Aristoteles exponit se sic dicens. vagens, idem est, u producens, dehaslum idem quod productum. Et ad exemplum'res det, τibi Aristoteles capit ealefactibile pro aggregato ex caliditate, di subiecto quod recipit caliditatem. Et illud tale dicit passum. .productum.Similiter capit calefaciens pro producente totum calidum.i . pro producente ens, Per accidens comticis tum ex calore, ec passo uel dic tertio modo, ut Aristote- es non capiebat ibi proprie relationem, sed ponit ibi modos relationis scut in praedicamento qualitatis, ponit mo dos qualitatis, de non species. i.narrat aliqua quae habEt modum, de similitudinem qualitatis. ita ergo dico, et in proposito Atic narrat ibi aliqua,quae habent modos, tisimilitudines relationum,licet non sunt relatione , de se patet, ae licet illa quq fundantur super actionem,& passionem, pertinet advi simoilum relativom, non tri ad aliquam speciem relationis .
Contra ea quae dicta sunt, dec. JConsequente octor impugnat tribus rationibus illud, quod dictum fuit prius, uidelicet,ae Deo ad intra, no conuenit actio proprie loque do de actione, Si arguitur sic.Personis
diuinis ad intra conuenit proprie agere,ergo ibi est actio ptie dicta,quae conuenit Deo: eonsequentia patet, sed antecedens prooatur, quia secundum Arist. inde .somno, de uisilia. In quoeunque est potentia actin in illo inuenitur actio, siue agens, seduc est, u inpersonis diuinis ad intra inuenitur potentia activa, ergo in eis inuenitur actio sue agere. Pro sol. notandum est, ut actio capitur duobus modis, ut dictum est.f. proprie, Se improprie. mo modo est respectus agentis ad patium, ut ignis ad quam qui reeipit olidatatem. Secundo modo capitur pro productione, te sie est respectus ipsius ignis adca. iditatem productam. Et isto modo talis te spectus uocatur actio large capta . Et dieo, et potentia acti ua communiter, sumitur duobus modis.Vno modo proprie, de haec uocatur pot&ia transmutativa, seu potetia, quae agacirca aliquod passum. eum illa potentia dicatur transmutatiua, quae producit aliquam formam in aliquo passo, ad qua sumani patitur passum, quod recipit. Alio modo capitur potentia activa, ut tantum ualet sicut potesta productiva, ut est potentia ignis in ordine ad caliditatem quam producit. Ex quo
sequitur,et ignis potest mearari ad duo. H mo ad palssum,
quod recipit eatiuitatem, Zeuc uocatur potentia transmutat tu Alio modo ad caliditatem quam producit. Et hoc nisi uocatur potentia producti uarquidus notatis patet ad argi mentum.quoniam si quaeratur, utrum in diuinis ad intra inveniatur potentia activa. Distinguo, aut capiendo potenti activam proprie pro potentia transmutatiua,N sic negatur,
aut capiendo pro potentia productiva, de sic concedo. Et se smiliter conredo, s inuenitur ibi actio largo modo, sed non inuenitur actio proprie di Modo ad formam arg. negatur antecedens. Et cum probatur.dico. 'uod Arist. intelligit de potentia proprie,&de actione transmutatiua Secunia arguit ibi.Item dum creatura est, de riuolendo pro e , t ille respectus quo creatura refertur ad Deum,sit actio, uel passo, di non fit relatio proprie dicta-Creatura dum est, sempertesertur ad Deum, sed sic est, v non refertur ad Deum p creationem passuam, cum creatio passua si praeelse in illo instati in quo res ereatur, ergo ponenda est alia relatio ad hoc, Ῥcreatura semper reseratur ad Deum. 8e est aliqua passio,quinno resertur in Deu, quae est ereatur ergo aliqua relatio et
tutae ad Des Faliqua passio. Et ultra. ergo pastane creatura resertur ad Deum, de per eonsequens non solum refertur ad Deum per relationem distinguedo illam contra actione. Pro sol dieit doctor, τ hoe argumentum uidetur duci ai oppositum,pat et,quia tu dicis, ut habitudo ereaturae ad Deusemper manet, ergo per ereationem patituam creatura non
refertur ad Deum. Ex quo sequitur contra illud,quod tu eo a cludebat, uidelacet, quod actio non est aliqua palso a Deo.
Pro solutione ponitur talis regula. eaturae ad Deum, uead causam eisicientem non es nil una relatio, & eoaeua tandam to,i.semper manet laudiu.quauerit ipsa creatura m
365쪽
tiet,quae est fundamentum. Et si arguas, ereatio passa ita non semper manet. Rei pondeo et creatio passiua capitur diobus modis. Primo modo potest capi pro illa relatione creaturae ad De uni,di iii a semper manet.alio modo potest capi, prout conuolat uita relatione tonis puta relata nem ipsius esse, aduo esse immediate piae cedA. Vnde qua dodi eo creatura creatur.duo dico. Primo,quod creatura refertur ad Deum,& illa relatio sempernianet manente ereatur Secundum quod dico est, quod nunc habet este, te immediate ante hoc non habebat est cita est ipse respectus ereaturae ad non esse. Non tamen manet si est in illo initanti, in quo creatura accipit esse. Et ideo si non placet uti nomine relationis propter conuo- rationem,utendum est alio. tamen hoc certum habemus, lolatio creaturae ad Deum, semper manet, Ac non est propria
passo, sed est uera relatio. Tettio arguitur, probando, quod Dei ad creaturam sit aliquis respectus, qui non sit proprie creatio, sed tantu actio proprie dicta, creatio ipsius Dei est una productio realis Dei ad creaturam, sed per te Scote, Dei ac ereaturam non est ali qua relatio, ergo creatio non est relatio, & per eonsequens euasio. Respondet doctor, quod responsum est in primo. sed dico breuiter,quod non est relatio realis in ipso Deo .sed b ne rationis , unde Deus est dominus, sed illud dominium, non est relatio realis in ipso Deo, sed est tantum respectus
rationis factae pro uoluntate diuina. Ea quo patet, quod a pumentum non bene concludebat dicendo, eiso creatio noest relatio realis,&hoc est uerum. Si arguatur contra hane
opinionem, dictum est superius in praediri opinione, quod Deus habet actionem proprie loquedo de actione, quod probat aliquibus rationibus, quae ibidem solutae simi a doctore. Modo ideo in textu sit unum arsumentum contra praedacia opinionem.
Contra,&c.l Deus non habet actionem proprie dictam degenere actio.
nis .ergo opin.salsa. eonsequentia est nota, sed aut edes probatur.quia dicit Boetius primo de trinitate, ee est commu nis toti schol Theologorum, quod in diuinis non manent nisi duo teneta praecise , ita quod in diuinis non inuenitur, iusi substantia,& relatio, igitur ibi non est a 'io. Responde. turde mente istius opinionis, quod sub relatione compte. h itur actio.Nam neque Boetius, neque Augustinus ea-Hunt ibi telationem stricte, ut se extendit pioprie ad relationes, quae ponuntur in praedicamento ad aliquid. Etu, Loe sit uerum, patet,quia uidetur concedere Augustiuus,u, Deus dicitur proprie iaciens adeo in Deo inuenitur proprie inio de genete dionis, & per consequens oportet dicere,2 in praedictis argumentis relatio capitur large.
Ad huius dissicultatis,&αJuto solutione huius dissicultatis in qua quaerebatur ut tu Deo conuenit actio proprie dicta, siue ad intra,sive ad extra. Dicit doctor, quod oportet prius intelligere quid intelligi iamus per actionem,ut est unum praedicamentum. pro quo ponitur talis propositio indoctrina secura. de uera licet hi contra nominales. Actio. ut es unum de decem praedicamentis non est aliquod absolutum, cuius oppositum dicerent nominales.Vn dicunt;qudd quando ignis producit caliditatem in aqua,illa caliditas p ucta uocatur actio, in quantum recipitur in aqua.Vnde secundum eos est quid absolutum sed contra eos arguitur simul probando propositione d risSi actio esset diquod absolutum, aut esset in agete,aut esset in passo.si dicas, quod in agente, contra, aut tale abs
lutum est novum,aut non. Contra,ex hoc sequuntiar duo in-eonueni Aia igitur maledicis. Antecedens patet, quia tune sequitur, quod ad actionem sequitur actio, sed per te actio eunum absolutum nouum, ergo ad ipsum est actio, & iterum ad aliud, di sie in itis nitum. Et per istam rationemfacta probat Aristoteles,quisd motus non sit tam quae ac tritur pmotum.quia tunc ad motum esset motus, quod est manifeste eontra nominales,dicentes oppositum, di negantes Aristotelem.Item sequeretur, quod antequam Uensagat , oportet ponere aliquod nouum absolutum in agente, di sie Vens mutaretur, secundum aliquod abiblutum, priusquam agat in passum,quod est inconuenien quia tunc ius mutaretur agens, quam passum. Et si dicas euadendo, quod hoe non est inconueniens, quod proptere quod ponitur, quod actio in gente, sit bi quod absolutum, Sc nouum, non propterea i quitur,quod agens,sicut ignis, mutaretur.matio est, quiat ut dicit Aristo; eles quaru physicorum. Motus est actus entis
iis ro: ua r uiua, ita quod uult dictae, nunquam se
quid mittatur,uel mouetur nisi praecedat priuatio recipi di formam, secundum quam mutatur. Modo clarum est, iaagens no patitur.Ideo nego,quod mutetur, ut patet de ignὰ Contra hoe arquitur, quia hoc non excludit, cum per te actiost aliquod nouum absolutum,cum non sit perse, ut subsistens, 5c per consequens agens recipit illiud absolvium nouum. ergo mutatur respectu illius noui absoluti. patet, quia prius non habebat nouum absolutum, & nune habet . ergo mutatur. consequentia patet per distinitionem, de ly mutati, &e. Quod adducitur ibi diceret aliquis. dieo tibi,quod actio est actus potentiae activae, immo est propriupotentiae activae, de ideo non oportet, qu bd agens ut ignis recipiendo actionem, priuetur siue mutetur. Contra, quando dicitur,quod actio est potentiae activae debet intelligi, quod actio conueniat agenti,ut patiens est, quia ibi uidetur repugnantia in adiecto.ergo non potest saluari tenendo, quod actio sit aliquid absolutum nouum in astent quin agens mutetur. patet,quia recipit illud nouum absolutum,& prius erat sub carentia illius,ergo mutatur Si diras eoncedo, quod mutatur, ergo patitur, & tunc quaero a quo patitur, &sic e in processus in infinitum. Diceret aliquis, concedo quod imito uibile est saluare istum textum, dicendo, quod illud abso
utum recipiatur in aeteme,l ed dico ideo, quod recipitur in passis Contra.Si hoc esset uerum . quod aliquod pallum non posset pati,secundum unum praedicamentum, puta secunda formam de genere qualitatis,uel quantitatis,quoniam simul
duratione,& torte prius natura patiatur, secundum tormam absolui am alterius generis. scilicet actionis, sed hoc est in possibile igitur.Vnde uidetur m tria arsumeta ac ludunt, quod actio non est iu d absolutum nouum, neque in agente,neque in patiente sed dico quod est unum ipsi agis semper immanens,quandrii agen .est. nt .si bocciat uerum Iequerentur duo in conuenientia .primo sequeretur , quod esset actio, di tamen non esset aliquod passum.Nam clarum est quod non est uni sormiter actio in igne quando agit. 8c qualico non agit. quoniam quando ignis agit, aliouid est in illo. quod ptius no erat , de illiud est actio.ergo male dicatur, qui id actio est co sua ipsi ign lime agenti. Ex quo inseri doctor resoluit, id, quod non potest intelligi actio, ponendo eam esse aliquid absolutum eo necesse est ponere,quod dicat ruique respectum ad iosum pali tim.Vnde ii uolti diuinis siue io et ea turis necesse est imaginati atquem respectum, cum.clarum se quod Deus ante creationem munda non agebat, & modo asit ad extra, oportet ergo dicere, quod actio no sit aliquidiutabitum nouum, sed dieat aliquem respectinn, iecundum incoli ueniens quod insemir contra illum, qui dicit quq dactio est unum absolutum nouum agenti, est,quia tune sequeretur,quod nilnquam desineret este actio, neque inciperet esse, nisi aliqua forma absoluta in . late inciperet est uel desinet et esse. quod tamen est salsum, eum liqueat, P quando agens noen impeditur, non agit,ueque est tua ad , de nihil minus non desinit ese aliqua ioima absoluta, ergo actio uo discit aliquod absolutum. Diceret ergo, cc. Consequenter doctor noster ponit secundam propositi nem resoliatoriam: dico,quod actio,est respectus extrinse saduentem,qui ea iii agente tanquan in supposito, fetu potentia activa ipsius agentis. tam amin quo sundatur in pioximo, re militet e conuerso dicatur de passione, ut dicitur in textu. Et si quaeras quomodo intelligitur,quod a cisit in agente tanquam in supposito quia uideretur 'politum, uidelicet quod actio siem agente tanquam insundamento, cum in illo sit actio, tanquam in iundamento proximo cui inest sed se est, quod actio inest agenti,igitur en F est sundamentum propinquuum actionis. sp etur,quod duplex est agens, quoddam est quod immediate per Ieipium Vit, de non per aliquam iormam ei uxore ita gratia. ut eli interiectus producens intellectionem non aliquo alio, sed immediate seipsis, di tunc notum est, quod intelle seti tundamentum
propinquum istius actionis, quia agit intellectus in seipsum. Aliud est agens quod agit performam substantialem, &, de isto dico, quod actio talis, immediate recipitur in ipso, tanritam in supposio. ut patet de igne producente ignem,m iante sernia si untiati. Ex quo patet, quod potest esse hona dissicultas,in quo paternitas fundatur. Nam doctores di- eunt, quod paternitas fundatur inpotentia activa patris, de
illa potentia patri non uidetur ei nisi ima anima, igitur. te per consequens denominari potentia, avilla. quod tamen
ea taurin. Notatam ea ulteri utiquod quanta agen agit,
366쪽
sunt ibi tres respectus. uidelicet quando ignIs producit ealia
ditarem in aqua, est enim unux reipectus producti is ad productum, te iste iandatur in igne,ia terminatale adeo olitupet accillans, ex aqua di ealiditate.Secundus est ibi qui est ducentas ad istet undatur in igne. & terminatur ad caliditatem,quae educitur de potentia: Tettius est transmutantis ad transmutatum seu asentit, ad passum,&iste sua I asa datur in igne,&terminatur ad aquam, quae recipit calidita inre n. tem. quo sequitur, quod idem agens denominatur. seu di cenuem citur producens. educem, Se transmutans. Et si quaeratur. uum tres praedicti respectus disierant tantum inuoce uel an . - . snt idem, uel distincti iv re puta alii, de alii: Respondetur, τdistinguuntur. quia sunt ad diuersos terminos. ideo distin susitur Secundo patet,quia respectus correspondentes suntoninino alii di alii, ut claret in textu.
Istorum trium,&e.J Consequenter si quaerat utrum isti tres respectus sint re Ies. Respondeo, quod non quia Deus dieitur producere creaturam, ut amen dicit ut referri respectu extrinsecus adve niente, potest etiam esse agens, 5 passumtamee non sit actio, propter impedimentum. Et quod ita sit confit tur per Aristotelem quinto Metaphysices. Et si obiiciatur contra.J
Doctot arguit tu obando , quδdactio non posset poni in
praedicantento.passionas, quia repugnat dictis Aristotelis iatertio vhysicorum.Igitur. Anteemem patet,quia ipse dicit , quia formale in actione , secundum quod distingvitur a passione est ese ab illo, igitur illa non dicit respectu in dese-nere actionis. Respondeo,quod Aristoteles non capit ibi a-x Gonem prout est praedicamentum distinctum coatra passionem, sed capit actionem pro re acta,ut patet per textum qui' ponitur in littera. Ex quibus infert solutionem huius argu menti, quod iaciunt aliqui eirea illam auctoritatem terti
Physicorumqui adicit Aristoteles, quod actio est inpatiente,& non in aetente,quia tunc agens mutaretur Refrendes, quod Aristotcles in illa auctoritate non capit actione, prout
si unum praedicamentum distinctum a passione, sed pro ruina, idest pro forma educta, quae sussicienter aequiritur permotum,sicut dissiam eis quoniam prout actio est unum praedicamentum, est in agente, de ideo per ipsum agens denominatur agens formaliter, sicut per similitudinem, aliquid denominatur formalit et smile, de per relationem, relatum, αsepat et quid sit dicendum ad argumentum. becundo doctor dat aliam solutionem, pro qua quaeritur. ut tum actio secundum istam sPificationem,connotat eu,
ab alio est e Mespondeo,quod ta ab alio, duobiis modis ea
pitur.Vno modo, ut est relatio apposita ei. quod est , a quo eca ι- liud,&tuire debet intelligi unus nominatus, stilicet, via lucis . est abboe, uel quod est ab hoc, 8e tune importat passionem. Alio modo capitur ut non dicit aliquid praecedens, & tunc idem est ut si dicatur ab alio tae de hoc modo potest concedi,quod pertinet ad genus actionis. Sed quid ad Mistotel Eui dicitiquod amo in patieme est Respondeo,quisd taqueo actionem pro illo respectu agentis ad passum, quod lignificatur quando dicitur ab alio esse idest ab agente,de in patiente terminatum, idest fundatur inuente, di termittatur ad patiens. Et patet quomodo saluatur Aristoteles, quia actio est in aetente,licet non terminatiue, sed subiective. Unde pro declaratione illius est notandum, quod Aristoteles dicit,
quia actio. S passio sunt idem motus,sicut eadem est via ab Athe. ad Thebas, te e cottiata dicit hie doctor, quod Aristoteles ibi uult tabere,quod seut eadem est uia ab Athenis ad
Thebas, te e cotta propter identitatem semiae,quae est ab a gente, di recipitur in passo.Ex quo infert doctor, quod si bene inspiciatur illud argumentu on negat, quin actio pro materiali, ita se habeat, qu5d actio sit in agente, & passio se inpatiente. ntradicit Aristoteles in fine illius opituli, cui insunt haec, hoc est,actio, & passio, insunt motui, & petconsequens male dicitur, quod actio est in agente, de similia
ter palsio inpatiente. Respondet doctor dupliciter . primo. quod illa diuerentia non si bona. quoniam alia habet motus &cSed seruando rigorem alterius textus. Respondeturaliter, uidelicit, quod predictus textus sic debet intelligi, i insunt actio,ia lasso, supple subiective, uel terminat tu E. est
motus,& hoe e, uerum. Nam actus est in patiente terminatiue, be motus est in patiente lubio ius unde breuiter dico, o Arist. lo u tuti de actione, de passone uarie. Se ideo dissicile edet icite eius intentionem, nisi exponeretur eius uar
Ad propostum dico. dic. Ostens. .id sit actio. Restat siluere primam di multate.
uidelieetutium Deo corrueniat actio capiendo. actionem, Dia - .ut est Pt dicatirentum. uidelicet ut est iespectari transmutan disse a Mio ad transmutatum, uel agentis ad passum. a I cuius solutione ponuntur daa conclusione uerae, qua venio serum prima est.Deo ad intra non conuenit aliqua actio degenere actionis. Ex quo sequitur. quod maxima Augustini, de ina . Boeti de quasi omnium Theol orum est vera, uidelicet, quod in Deo tantum inueniuntur duo genera ad intra.videlicet substaritia. 8e relatio. Meunda eonesui secura: Deo no e uenit aliqua actio, de Lenere adiicitus, respectu cuiuscunque totaliter producti. Non enim praecessi aliqua pars poterialis, i. actio qua Deo
producit aliquid non praesupposito subiecto, Quod uocatur pars potentialis,non dicitur esse actio'roprie dicta, ut productio qua Deus producit angelum. Istae duae eoti lusones simul probantur duabus rationibus. quarum prima est ad hoc quod si actio degenere actionis tequiritur,quod sit ibi passu eum sit respectus agentis ad passum, ut patet per Arist. . Metaph Seduc est, u Deus patet non producit filium de aliquo potentiali,neque creat angelum, uel aliquid aluid , de aliquo passo transmutato, igitur non est ibi actio de genere actionis.Secunda ratio. quonia actioni degener e actionis
accidit passio,de me passionis, quae passio nihil aliud est nisi
respectux exit in lacus aduenient patu ad arens. Sed sic est, Pan productione Dei adivit non inuenitur aliquis talis respectus,qui dicitur passio, immo quilibet .necessario oritur
ex natura sundamenti, nec in creatione intali ad extra, inuenitur aliquis talis respectus,eum nulla relatio magis intrin sece postit conuenire creaturae, ouam relatio ipsus ad Dea , quae tamen non est intrinsecus auueniens, te per consequens
non est ibi passo de genere passionis, ergo nec actio pro. Hi edicta.
Et tamen rec.J Diceret aliquas uerum est, quod in Deo ad intra non inuenitur actio proprie dicta, nec in productione totali ad extra. tamen quam utrum aliquo modo sit ibi actio. Nam dictum est,quod amo uno modo capitur pro productione activa, di passioIro si traductione pastiua, di si isto modo capiatur, et rum en,quod in diuinis ad intra inuenitur actio, & passio, uinocti quia ibi est productio activa, di passiua. Similiter
an actione totali ad extra, scilicet quaereat, ibi inuenitur sectio, idest productio activa quae ea relatio rationis, cum in Deo ad extra nulla si relatio realis.Et similitet inuenitur relatio passio, idest productio passiua , qua creatura prodacitur. I, quo sequitur,ur si uelimus capere actionem pro Pro ductione passiua clarum est,et in diuinis inuenitur ista, sed hoe est ua de improprie,& aequivoce.
Sed in proposito,&αὶ Hie doctor quaerit etiam illud quod quaerebatur in prinei-mo,an quando Deus convertit panem in corpus Christi:se abi actio.de genere actionis. Respondeo,quod est ibi actio ueest una relatio rationis.Sed st quaeras, an sit ibi acta o , ut est
una praedicamentum:Respodet doctor, quod dubium est. Sed pro solutione huiusci ii notandum est, quod sie unde superius fuerunt recitati duo modi dicendi de eonuersone panis in corpus Christi, unus modus dicendi erat,quod panis in corpus Christi trasubstantiatur,it quod virtute istius transabitantiationis, totus panis anni hi latur smpliciter, seu .desinit esse simpliciter, te corpus Christi incipit esse. Et secadum istum moetum dicendi dico, quod ibi in ista transubstan latione non est actio de genere actionis , quia nunquam est talis actio nisi si passio, sed non uidetur ibi esse passio de gemere passionis: ergo non uidetiir ibi esse aliqua actio, quoniari ter ho quod panis desinit esse, in pane non est aliqua pastio.Alius modus dicendi, quod virtute transubstantiationis non des nil esse simpliciteris defuit esse hie, i. in isto Joco, te uirtute istius trans stantiaraonit in eorpus Christi, non acccipit esse simpliciter, sed in isto loco. Et secundum istum mouum dicendi,uidetur dicendum, in hie est passio degenere passionis piod patet,quia corpus Curisti recipit noua praesentim, quam prius non habebat, ergo est ibi passio iam me. Sed ita est, quia omni passioni corre ondet actior ergoideus habet in illa conuersione aliquam inionem degare Aouitatio eoncludit scotus,quod oponet dicere, P liquo modo genus actionis, secundum proporii mem prae,cationis, possit ad Deum transferri, seu non ad intra . v
de uidetur dicere, quod Deus habeat actionem q
367쪽
ruod declarat,quia ita Deus potest transmutare aliquod pasum, sicut agens naturale.& Per consequens uidetur iecunduipsum, vin Deo est aliquis rei pectus realis, di Deus recipiealiquod acciden Huod est haereticum. Respond quod non uult habere doctor,quod illa actio sit aliquis respectus realis: sed uult habete, quod aliquo modo secundum proportione raedicationis , ideli perquamiam praeda cationem limitem ilpraedicationi in qua actio praedicatur de creatura, actio praedicatur de Deo, sicut dicimus , P i is agit calorem in a
ruanti Et si quaeras. An illa actio qua Deus agit , sit respectus istinctus. Deo.Respondeo, quod illa actio eiu unus respectus rationis,de quo non est inconueniens,quod sit in Deo. Ex hoe possunt trahi multa argumenta, quae causa breuitata non induco.
luna huius quaestionis.In quo quaerebatur, utrum actione alicuius agentis creati concurrentis principaliter, possit panis conuerti in corpus Christi uerum. i. utrum ages creatum posse habere tantam uirtutem , ut princapaliter conuertat
panem in corpus Claras u.Ideo pro sesurioue ponat doctor conclusiouem responsalem in illa parte. Cinoo tamen, dicit Quae talis est ullu agensereat si potest nabere tantam uirtutem, ut pollit principaliter conuer
tere panem in corpus Christi. Probatur di accipitur talis maxima Nulla uirtus potest sacere principalitet couuertionem, eu transubstantiarionem, nas illa uirtus habeat totaliter in si a potestate terminum ad quem conuer lionis, de ter manu a quo, puta quo adesse,iicut quoad nota esse ita, P hoc habito poterit sicere de illis,quiequid uoluerit, puta anni halare,uel destruere, sed sic est, ut nulla uirtus creata poteli habere tala uirtutem respectu terminorum imus conuersolus. s. neque Panis, neque eorporis Christi. Contra illum cones uitionem arguitur duabus rationbus,&unica confirmation probando, creatura possit conuerte re panem in corpus. Et primo sic. nis actio, quae competit Deo per principium agendi non formaliter intinitum, potest competere creaturae. patet, quia talis actio, non repu gnat creaturae, cuius principium est aliquod si uitii Sed sub bis uerbis ponatur illa maior, puta,actimquae non requirit
uirtutem infinitam in agente. Sed sic est, quod Deus producit creaturam per uoluntatem, qua lom aliter n mi est in sinit ergo talis aio potest competere creaturae, di per conse quens cum corpus Christi si creatura, poterit ploduci abal, quo agente creato.Respondet doctor ad istam ratione abi, ad illud, quod dicitur: coeedendo maiorem.quia est probabilis multum,& cum dicitur, in minori, sed sic est, quod Deus producit ereaturam, seu sacit istam conuersonem peruoluatatem. concedo, & cum dicitur, quod uoluntas illa non est infinita. Nego hanepartem minoris. quoniam uoluntas diuina est strati uter innuat quod probo,quia ad hoc, is aliqua res, ut supponendum est,comprehendat aliam, ut ad noe, Ppotentia cognoscat obiectum,oportet, quod potentia ut tautae persectionis, licue obiectum.Et hoc est, quod dicunt communiter omnes Theologi,quod nullus intellectus creatus etam per mus, sue tam perfectit uirtutis, sicut ipse diuinucia hoc supposto probatur, P voluntas diuina iit sor maliter in- sntis,quia uoluntas diuina suo modo comprehendit essentiam diuinam amando ipsam, sicut intellectus ibi eligendo. ergo uoluntas diuina eii tautae persectionis, sicut est essentia diuina, sed essentia diuina est ibi maliter institis. ergo & uoluntas diu. . consequentia patet: Ideo ad argumentum ne-M,T uoluntas diuina non sit infinita. Et eum probatur, v non si infinita, quias esset infitiua, tune includet et om espersectiones intrinsecas sol maliter, tuta infinito nuda potest fieri additio, di tunc uoluntas esset pelagus in unita suinta tiae,quod tamen non est uerum, ut patet per Damascenum, quia hoc est proprium essentiae diuinae. Pro solutione doctor inuectinando qualiter inuenitur insinitar in diuinis ponit unam distinctionem, quoniam in Deo inuenire infinitatem, potest intelligi dupliciter , secundum quod duplieiter potest ima inari, scilicet intensium,& ex tensiuam.Vnde in aliquo eue infinitatem extensuam , quoad periectionem, nihil aliud est,quam vin ipso sint infinitae issectione , sine numero: Et sc dico, τ in Deo non est insi-mtas,quicquid credant ignorantes, immo persectiones diui
personae diuinae sunt quo ad relationes in diuinis, etia susit
Ex quo sequitur corollarium, P possunt numerari perioctiones diuint. Alio modo potest intelligi, et indiuinis sit iafinitas intensu a,ita et in diuinis inue ut aliquid ita periectami, τ eius persectio sit sine limitatione, di termino. ix hoc uerum est Et si ideo aliquis argueret, P nulla persinio Dei est infinit quia intellectus Dei non in infinitus patet, quias esset infinitus,eontinet et infinitas persectiones.Respodeo, non est inraginandum, ntellectus Dei, uel alia quaecun que persectio dicatur infinita, .l contineat infinitas perse .ctiones partiales, sicut una albedo dicitur infiniis,quia continet insultas partes albedinis.Sed intellectus diuinus dicitur infinitus,ti aliae periectiones, eo quod sunt sine limite, de tecmino. Miao dico ad argumentum , τ procedit ex salsa imaginatione, quia imastinatur. nihil ut infinitum, nisi habeat
infinitas partes .quod ea talium, saltem de inuisibilibus, iusmodi est Deus.vnde ista infinitas est duplex, qui se est sermalis,di fundamentalis smu quia continet omnes alias r se iniectiones. Et hoe modo dico, et essentia diuina diei tui ei se in m a iis infinita sol maliter. c iandamentaliter, eum ipsa contineat μ' . Omnes periecitiones diuinas, & ideo uocatur a Damasceno pelagus,&c. Alia est infinitas lar maliter tantum, uidelicet, quae non continet omnes persectiones: & ista uoluntas diuina est infinita sormaliter tantum, de quaelibet alia periectio
Vnde notandum est,*aliqua inueniuntur in diuinit,quae in nullam habent periectionem infinitam,neque sormalem, ne P ' que iundamentalem, quemadmodum sunt reIationes indi-
Dinis,'uia aliter aliqua periectio esset in una persona, quae non esset in alia, quod ei salsum, de extera patent in textu. Confirmatur ista ratio, uidelicet, quod uoluntas diuina noust an finit quia tune sequeretur,quod voluntas diuina inc. aderet relationes originis, puta paternitate, stiationem, deciquod tamen est salsum, consequentia patet,quia sine relationibus originis, non potest habere totam perfectionem diuinam, ergo si uoluntas est formaliter infinita, eontinet relationes originis. Respondet docto quod ista confirmatio nihil valet cuius ratio est, quia licet uoluntas diuina sit infinita iocinaliter, non tamen oportet,T eontineat an se relatio.
nes originis. Et ratio est, quia huiusmodi relationes nullam persectionem dicunt, ut dictum est.Et ideo dato quod voluntas non continet illas uel quodcunque aliud in diuinis, nihilominui tale esset ita periectum, laeo non est inconuenient concedere,quod uoluntas diuina non continet illas relatio. nes. Re lutio ergo est, quod licet uoluntas diuina non continet Qt maliter relationes originis, tamE eum hoe stat, quod si formaliter infinita.
Ibi est secunda ratio uolens probare, τ asint creatum posset conuertere panem in corpus Christi. Nam non minoris virtuti rea conuertere aliquid in aliquam substantiam non prius existentem,quam in corpus Christi, sed agens ereatum lio est,&e. igitur: nsequentia latet,& minor probatur. sciicet, quod agens natu tale potest conuertere aliquid in subinfantiam quae prius non erat,quia agens naturale potest conuertere illas species uini in aliquam subflantiam eum posse illas tantum alterare, quod tandem ex eis generetur substantia non prius existens, igitur poterit in prius exastens. Resp5 dei doctor,quod hoc argumentum solutum est superius.NI
dictum est, quod s si ibi aliqua substantia post illam alterationem, illa produceretur ab ipso Deo, de non ab agete ereato: Ideoninatur,quod uirtute agentis creata ille species poscnt conuerti in substantiam.
C Nixus KNTxR rectat uidere de tertio artieulo ubi quaeritur, utrum creatura possit conuertere instris mea taliter panem in corpus Christi, di uinum in sanguinem. Ad hoc respondet sanctus Thomas ponendo talem conclusio . U. uidetur, quod am creatum possit conuerteo panem in cor Lis... pus Christi, de uinum in sanguinem:patet, quia bene sequi. ι--, λώtur. accidens potest esse instria mentum generanda substantis, M.
ergo asmili in troposito, substantia potest esse instrumen- mclio
tum facienda istam conuersionem. Et ista smilitudo tenet secundum ipsum,quia si nos attribuimus accidenti,quod generat substantiam instrumentaliter:aloniori, uidetur quod
368쪽
substantiae asin siil nisi debemus attribuere. & illud ilia tu
non videtur possit c. uertere substantia, de e. igitur habetur intentum: coniectumnia est nota apud Thoniam. sed antecedens probatur, quia quando sunt aliaua essentialiter ordinata plus distat tertium a prim quam Lecundum. ut se habent mus, ita,& homo.Nam elarum est, quod homo magis ditiata Deo quam sol, qui est secundum agens in agen eo iubordinarum. Vuli ergo habere maior, quod si s ni tria . eueti taliter ordinata,plu, distat tertium a primo, quam se cudum. Sed se est quod ista uia sunt essentialiter ordinata, scilicet ei senti elle, di potentia. Declaro. unde imaginatur beatus Thonias, quod esse distinguatur tealiter ab essentia,
di potentia distinguatur realiter ab else, ita quod talis est ordo am captosor te,dicit, quod primo habet essentiam sua, 'ux nihil aliud est, quam ipse Sortes ,&ex illa est entia fluit existentia, idei esse suae existentiae eausat ut abellentia, ita Texistentia est unum accidens, ereo causatur ab essentia. Et Postquam res habet ene,opu in ut habeat potentias adoperaudiun. 5 tunc ab ipso Miluunt potenta x, te potentiae, uecundum iptum,i unt accidentia. hoc notato concludit ex il- - laminori. ergo plus distat potentia abessentia, quinaeise, Mulit a. sedec est, quod euentia produeit potentias media ala suo ede, ta potentia producit inbstantiam, ergo aecidens pol teli producere aliquam substant,am ebsequentia tenet,quia . . . . in pu ia: sui accidetia. Ex istis itueri beatus Thomat, quod nullaiorma substantialia potest ei se immediatum principiuagendi Et ratio est,quia lotina iubstantialis est ipsa et entia, quae non est immediatum principium agendi, quia agit me eis. d ante potentia, ergo potentia est instrumentum iotinae subitant.aiis. de per consequens acet deus potest esse huiusmodia vitrumentum in generando stibilantiam S.I- se .. Respondet ad ii iam rationem nefando antecedens. & curarisia D. probatur mi ilualet ratio,quia imaginatur multas alsa. N. mo, T sit aliquis ordo inter praedia i tria, scilicet elientiam, et variec potenti Secundum est,quod eje, sit quoddam au cicitia distinctum abellentia, cum essentia siue eae . quod sequitur,& ipsa potentia,titit idem realiter. Tertio dieit do . oor, quod dato, quod talis ordo sit, adliue non sequitur in tentu quod us natura ei mitia habeat esse,quam poti m tiam,quia in uio instanti iraturae in quo essentia est complota, oportet dicere, I habeat potentiam ad operandum. Ideo negatur,quod eue praecedat potentiam, posito tali ordinet.
. Secundo probatur idem antecedens, consei luenter addu eitur alia ratio iamia di mae, qua intendit probare prima aut ecedem primae rationis, uidelicet. quod acciden Plistguuerate iubilantiam. Et se arguitur, quandocunque iunt aliqui acuis, quorum neuter includit reliquum non reducun' tur in idem principium, ut patet per Aristotelem in 1. de anim decinio illam niaiorem.vult enim habere,quod quando iunt duo ede tus omnino distituti,ta disparati ita,'unus non includit aliun tunc non habent idem productiuum, sed lic eli quod abstrahere,& perficere lunt duo actus disparati, quotum unus noti in ludit alium, cum unus eorum potest ei iei cauo .ut patet de anima separata. quae abstrabit a materia, idest anima, ut intelligitur line materia, se ut sie,non perncit materi uec dat et eueligitur isti praedicti a uis non posiunt reduci ad idem principis sed oportet, et producatur uidi uel ia principia productiva sic est,et anima est illa,que
petiicit nisteria, dat elle .in puero,&t instrabit, ergo oportet dare aliud quod abstinat a materia, sed istud non est nisi potentia animi, ergo potentia animi habet abstraherea materia. de perconi equens patet, quod a idri potest generare iubitantiam, quod erat probandum, patet explicando praedi
ciam rationem in aliis uerbis Sic: uandocunque sant duo et u ,quorum unus non includit reliquum,oportet dicere, Fhabetit diuersa principia. sed ita est, u producere id I in materia, ec Perficere materi sunt duo actus huiusmodi , igitur oportet,quod habeant principia productiua .sed se est, i sorma ignis potin perficere materiam igni Lergo aliunid aliud. Potin producere tormam substantialem, de illud non est nisi is potentia,seu aliquod accidens ipsi ut ignis, igitur accidenis. M Iibes producere substantiam' Respondet doctor ad istam rationem secundam,quod mal ior est uniuersaliter falsa.ec ratio est, quia quaelibet in mai subsunt alis continet istos duos aetus,uilicet actum pri nisi, secundum, idest mi nare,perficere materiam, de
asese, ut imma habet duos actus solicet primum, de actum iecundum Stua est narrutinare corpus, secundus in ea
intelligere, ideo quaelibet forma substantialis habet actum
ptimum, di actum secundum,qui sunt tamen disparati, quia unu potest esse sine alio.& e contra. Et si dicas contra, maior est Ara stoteli .erso m ile negas illam. Respondet dotior, ui spraedicta propolitici liabet uerum estneta insensu isto, uidelicet de actibus secundisii liparatis. de deprincipio limitato.i.habet uerum quandocunque sunt aliqui actus secudi disparati, Seunum principium limitatum ad unum illorum actuum,tune oportet dicere, qu5d praedicti alius Labent diuersa principia.
i Atia instantia principalis ad istum arritertium, &tal
onsequenteradducitur una ratio sau ti Thomae. uolen- 3 do probare praedictum ante dent, eo arguitur se. Ilassibile est aliquam creaturam causare cognitionem de ipso Deo, erio multo magis possibile est aliquid in uirtute substatiae cauale lubilantiam. Ad hoe respondet displiciter. primo mod negando consequentiana. N ratio est,quia cognitio Dei, est unum aceidens Δ: ideo non ex dit genu aee identis quia estiinpertentus substantia. ideo dato, quod coneedatur, quod aliquod accidens mouet ad cognitionem Dei , non propterea sequitur,quod accidens, &c.
Alia solutio est ista pro qua int; lligenda sic arguod i a idens posset causare cognitionem subitantiae, ergo causat sub tantiam in esie cognito.
I O cuivi solutioue notandum est, quod aliqua substantia duobus modis capitur .vno modo ut habeat in e unitum, id est ut cognoieitur. M tune, ut ite habet esse diminutum in cogi Oic te, prout habet et se cognitum. Alio modo substantia potest capi, prout habet esse in rerum natura umpliciter, di videreale. hoe modo nullum accidenx potest causare su stantiam, licet bene primo modo.Ex quo patet,l ista cons 'uentia est neganda,accidens potest causare , seu producere ibstantiam iii esse cognito, ergo potest substantiam pria
Sed obiicitur, sec.lIn hac parte arguit beatus Thomas eontra rationes suas, diuult probare.quod potentiae animae, ut superius dixit, sunt accidentia realiter distincti ab ipsa anima,nil unt intellectusti uoluntas, e seo dum ipsum sunt accidentia animae. Et ae
it hc, quoi utique abi olutum potest separari ab alio, sed intellectus est unum absolutum aliud ab amma, ergo potest
ab anima separari, e per eoni ueni intellectus posset beatificari abibite ani ita intellectiva. quod est inconuenien . .
Rei polidet beatus Thomas negando illa maiorem. utdesieraquodlibet absolutum potest ab alio separari, ut probauit de iubiecto,&propria pallione. Secundo arguit si e contra se olendo probare, quod ipsa egentia positi esse principium operandi immediatum, non oportet eam operara mediantibus potentiis,& arguitur sic, faustatilia, seu quiditas substantiae est obiectiam motiua intes lectus, ergo isti, anima potest statim mouere ipsi im in rei lectum inquantum talis essentia, & per eonsequent malὀdieit,quod nulla substantia est immediatum principioni agedi. Respondet Thomas, quod quando anima operatur inra tione obiecti, non est actio realis, sed actio mere intentionalis,quia quando obiectium, Mucit intellectionem, dicitur
agere intentionaliter. Ideo non habet pro in conuenienti, Tipia ellentia animae, agat actione mere intentionali, seu ut o
biectum,quod idem eiu Sed doctor noster nunc arguit contra Thomam, uolcnd --,i a probare.quod tenendo propositionem beati Thomae, ut si ra H. t subie tum, ecpropria passio distinguutur realiter, Deus e possit separate unum ab alio quo probato, habebat intἔtum quod etiam intellectus,& uoluntas, possunt separari ab ipsa anima, debeatis cari absque ipsa anima, quod est abi urdum, ut elatum est. Et arguitur:s Deus non posset sep x re sibi e ,... siti, tum a sua propria passione, hoe ideo esset propter aliquam necessitatem quam haberet subiectum respectu tuae propriae passionis, sed hoc est falsum. igitum consequentia est nota ,
cum maiore. sed minor probatur, quia cum illa neces state
poterat producere aliquam ealiditatem, itaquδd impos ibi blas separationit prouenit, eo quod subiectum est eausa pastionis, ta illa caliditat non potest esse materialis, id est in ge-
nere causae materialis, eum talis sit contradictionis. i. quia quandocunque subtusum se haberet sic respectu pastionis, quantum est de se poterit habere pastionem,& non habere. .iquod est taliam. ergo oportet dicere, quod sublestiam se haberet in gehere eausae eiseientis.&tune haberetur intentimi contra Thomam, uidelicet, quod iubiectum eriti inediat
369쪽
utatilis. eausa alicuius accidentis,quod tamen negat superius,consequentia patet quia subiectum est subitaria, & propria passo
secundum ipsum est accidens, ta unum est inimediata causaret pectu es r. iasIgitur. 1ecudo arguitur ad id im confirmando istam rationem ad
propolitum. bene sequ: tur, iubie tum est causa et fici ea, suae passionis, igitur iubiectum poterit elle sue passione quod erat probalidum, consequentia patet per maxiniam omnium alicoloeotu,quod omnem causalitatem extrinsecam, Deus
poteli ioppiare, sed causa eis cienti est causa extri u leca, ergo illam Deus potest supplere, quos acto habetur propoli: uni, ta per cos eqvcnri Deus poterit sacere quens subiectum id sine iba propria passotie,quod implicat. um autem Thomi-ilae coitur mant tuam primam rationem, uidelicet quod subie Iuni non possis eparari a sua propria passione, licet distinguatur rca iterabilia propter hoc, quod propria passo in tua dii initione includit subiectum. Respo Meldoctor, thoe nihil valet, quia lecundum Atilior elem 7. metaphysio an difffinitione cui ulcuuique accideritis,ponitur iubicinum, seu de ut polii, ad hoc, quod laus quietet intellectum, im mo :cq inur,quod si ratio, siue confirmatio litorum eii bona, Deus non potiet separare a bedinem a lubiecto, quod est
lite autem instantia,&e.l ouiequenter alia ratione doctor impugnat sanctumThomam. uolendo probate, quod talui limum iit, quod Deus nomuit leparare iubiectum, si teneatur ut beatus Tl inas, iluistinguat realiter tunc sic, si subiectuna non posset elle inius a passione equeretur, quod substantia pauis non poIset esse sile quantuate, sed coitiequens estia sum. igitur. consequetia patet per illam max mam philosophor una, quandocumque aliquod praedicatum per te, primo conuenit superiori per se, sed non primo conuenit interiori, idei: in aliquomodo dicendi, per te , di conuertibiliter non primo. De claro, ut triangulum, haberet res angulos, est eius propria passo ergo per se primu couuenit ei gulo.ldeo praedicia passio perie, ted no primo couenit iloclicii sed sic est,*tile per se, primo conuenit cuilibet subiecto corporeo.erpo per se con-Mnu uui, sed non primo conuenit pani,& percosequens illud esse quantum non poterit separat, a pane,& ultra, ergo neq;
quantitas, quod erat probandum.consequentia patet, quia quantitas eii ratio continuitatis de per conte uens habet uriis quanaitas no possi manere in euchari tua sine pane. quod
tamen ipsi negant,& serme omnis scholaagitur. . Contra rationem istius opinionis,&αὶ
Conisequenter doctor arguit contra dictunt beati Thomsin suo dicit, quod nulla forma substantialis poteil este immediatum Principum agendi, licet in praecedentibus argutu sit
sortiter contra hoc. di subtiliter diiunctione xii.q.iis.& capit talem maximam: illud est principium Mendi, in quo agens
alii in at sibi pallum.Vei aliter dicitur sic. Productum non assimilatur producenti, nisi inlotina subitanta aliasitur.consequentia patet, de antecedens declaratur . exigue producente ignem, qui aismilat sbi ignem productum in torma iubristantis . Secundo sic arguitur. Instrumentum mouetur a principali agente, eigo ii substantia generet aliam substantiam me di ante inlitumento, illud non agit, nisi inquantum motum a subitantia, Multra, ergo substantia immediate mouet illud. . N per consequens iubilantia, immediate agit aliquid, quod tu negas cousequentia patet, quia instrumentum agere, seueauiam secundam agere in virtute primae, non est ipsam seeundam aliquid recipere, ut saepe dictum est, sed est habere talem ordinem in agendo, quod una non agit,nisi alia agat. Rest deo ad secundam instantiam.Conlcquenter doctor noster ultra solutionem quam dedit sanctus Ilionias ad secundam instantiam quam iecit. in qua dicit, Tibi erat solum cito intentionatis, A non realis, uidclicet qua udo essentia animae mouet intellectum, ut obiectum Respodet doctor, quod haec fuga nihil valet, quia clarum est,s cillamia angeli, causat suam in te. lectione, do ibi non est phantasma ergo substatia immediate causat aliquid. Minor patet, qui apbantasma, in qu dam specie rei sensibilis, recepta in organo fiant i , sed an ius non habet pliati taliam .igitur. Quartum e so ad istum articulum. deri consequenter do oor noster Respondet de mente propria ad quaestionem articuli, in qua quaerebatur, utrum aliqua creatura instrumentaliter pollit concurrete adulam conuersonem Parus incor
Pro euius declaratione est notandum, ut sepe dictum est.
Iiisti umentum uno modo capitur pro agente uas positivo, deiic capiendo in i rumentam, ponitur talis propositio. Creatu creatu rapoleti dici instrumentum in ista conuersione, ut agens di νῆιῶ ,-spositiuum ad consecrationem,&conuersionem, ut sacerdos α. proserens uerba Gonsecrationis, eius actio dicitur dispositi- - ιο ινμua. Et si arguas. acerdos non disponit ad istam couuertione, nepami in
uia fit actione diuina. Respondeo dili inguendo, quod non olusc is ponat aut dispositione limplicitet nee eiuria ad istam conuersionem, deiic concedo,quod nodisponit dispositione ne- celli tante potentiam diuinam. A ut,quod non disponat expacio diuino cum eccusia sua, ut quando sacerdos diceret talia uerba,cum debita intentione,& ipse Deus faceret, ese nego. imino sacerdos sic disponit, deducatur agens dispositiuum ad istam conuersonem. Vnde sacerdotem esse instruma o-ς latum, siue ministrum ad istam conuersionem, ibit aliud est, . ., quam quod sacerdos saciat illam actionem, puta dicere illa ad . - . uerba, cum allis requistis. Ex quo soluitur,quod licet sacer ii . dos non faciat istam conuersionem principaliter, de esitatue, neque ministerialiter siue dispolitiue simpliciter, de ne cellatio, tamen bene sacit illam ais politionem ex necessitate o. . - pacti, sua ex pyctione. Lx quo sequitur , P pro rei ponsione, si
generaliter habendum est, u in omnibus tacramem, ipse m minit, .mnister dicitur agere dii Pontiue, seu ministeri alacer, seu instra a rati , amentaliter. Modo declaratu est, u nihil aliud est dicere, nisi a ..ui DU ipse Deus disposuit, et prius ipse mimiter proferat uerba,
uel taciat aliqua,quam Ueus producat talem essectum, puta gratiam, uel aliud. Ad lationes principales. Consequenter restad mluere ra- siti. Quistiones ante oppost uui, quae sulit duplices. quarum duae pri-mquolunt probare. P actione diuina non possit heri ista con vinciue suo. Aliae autem probare uolunt, quod non solum actio- ., ne diuitia fiat,sed etiam aliquod agens creatum ponit, foeiacere,scilicet conuertere panem in corpus Christi. Primo t. Ratio arguitur ii Actione diuina non conuertitur panas an corpus principalia Christi, igri ut per negatiua uerba antecedens patet quia secundum auctorem, sex principiorum actio,iandatur an motu, sed sceli,quod actio diuina non firmatur in motu, igitur Deus non causat aliquid per actionem. igitur nec iacit
Secundo arguitur sic:proprium est actioni ex se inserte pissonem,sed se est qu od i ii actioni qua Deus agit in conuer tendo panem in corpus Chri litinon correspondet aliqua passo, quia si si uel tan, passio est in pane, uel in corpore Christi. Non primum, quia panis totaliter desinit elle, nee seeun- du, uia se sequeretur, quod corpus Christi mutaretur,quando hi praesens istis speciebus, quod est falsum. I ro solutione istorum dubiorum notandum est.ut tapedictum est de illa covueritione, sunt duae opinione Quatu uuaeli,quod uirtute istius conuersonis, panis simplici ter anai
hi latur. 5c secundum ictum modum dicendi dieit doctor dis scite uidetur, quod hic esset actio de genere actionis, immo proprie talis non est actio de senere acti otiis. Alius modus dicit, quod uirtute istius transubilantiationis, tanis non desinii esse simplis iter,nec xorpus Christi ineipit etae simplici ter. sed panis desinit esse hic, te corpus Chri iii incipit esse bic. de secundum istum modum dicendi pollet saluari quod hie ei
set actio de senere actioima. Respondeo tunc ad illas auctoritates, quod iecundum primum modum dicendi concludunt,
quod non est ibi actio proprie dicta, sed secundum alium modum dicendi,dico ad primum,eum dicitur, quod omnis actio fundatur in motu, accipitur ibi motus large, ut se extetadit ad onauem mutationem, siue sit succeiatua, siue instanta neMVnde motus duobus modis capitur. Vno modo pro mutatione succes uua, ut habet partem post partem. alio modo, Himerui tantum ualet sicut mutatio,&capitur large. uudemuta- μι-.cio dicitur tam de succeasu quam de instantanea que fit tota simul. Dicit ergo doctor, st qua do dicitur omnis assio ivndatur in motu,debet intelligi, id est in mutatione: Et si dicas
P non pote lintei gere, ae pridicta auctoritas sit bene stoliata ista debet addi l si in motu subiective uel concomitater,ital non. est intelligeridum, F actio sui datur in mutatione, ita in inlis reat sis,quia hoc est salsum, sed ui sun tu
in mutata ooe co 'comitanter, ira in nitrii aliud est dicere, Pnunquam Luaetio, quin si simul Eiqua mutatio quod est falsum,quod abio sundat ut in muratione, N ad minorem, cum dicitur,sed sic est,u, actio divina qua panis couertitur in cor
370쪽
iatio acquisitiua, quia eorpui Christi de nouo sit praesensitae Ex quibus patet solucio ad duas primas instantias. Item, quod non sola actione, dce.l
Arguitur se Agens naturale potest conuertere totum in totum, ut patet in seneratione, igitur etia in ista conuertione. Antecedens patet de generatione, quia generatio, est con
uertio totius in totum: igitur non uidetur Inconueniens ,
quod tale possit in ista conuersione. Pro solutione notandum est, quod consequentia nihil valet quia non eodem modo dicitur conuerti totum in totum per generationem, Se per transubstantiationem Unde totum capitur duobus modis, uno modo ut tantum ualet sicut quaelibet pars, de isto mota per transibstantiationem, totum
conuertitur in totum, idest quaelibet pari in quamlibet partem, quo mam materia panis, in materiam corporis Christi, de torma in i Ormam: Sed non sic est de generatione,cum ma
neat materia communi, in utroque termino transitu , quo
mam si agens naturale ageret generando ex ligno ignem, nopropterea destram materiam ligni, sed formam , quia eadem materia numero innarmatur forma ignis. Alio modo capitur totum categorichue tantum ualet sicut aliquod ens habens partes, de hoc modo dico, quod in generatione muta tu totum in totum,ut ignis in aquam, de isto modo intelligit Aristoteles. 1ario arguitur sciNatura pol sor mare eorpus risti inesse naturali, igitur natura potest illud formare hic eonuer tendo panem in eorpus Christi. Aut edens patet, quia natara tormauit corpus Christi ex purissimis sanguinibus uirginis, ta uirgo Maria, secundum omnes doctores,concurrebat partialiter ad illam tot mationem, ergo antecedens, est uerum, de consequentia probatur.Nam bene sequitur,aeensuaturale liue natura, potest tot mare corpus Christi ineste naturali, ergo sub tali modo ineucbarius a. consequentia patet, quia petiectius esse habet corpus Christi in esse naturali. quas ub tali modo:ergo si primum,potest etiam secundum. Pro solutione huius argumenti ponitur talis coclusio. Tota natura non pote it sacere corpus Christi, sicut est in sacramento,quoniam corpus Christi est totum in tota hostia. de totum in qualibet parte, di ideo ista consequentia no ualet. Natura potest esse principium corporis Christi sub modo naturali, ergo & sacramentali, immo repugnat. Et s dicas, modus ipsius esse non tepugnat esse. ergo modus habendi eorpus Christi non repugnat ipsi esse corporis Christi: Respoudeo distinguendo antecedens, uel quod non repugnat libitimplicitet de sic concedo, uel per comparationem ad agensereatum se sic dico,quod nullum agens creatum potest ponere eorpus Christi sub tali modo. Eiai dicas contra. Modus usi exeedit periectionem illius cuius est modus: ergo modus habendi corpus Christi,n5 excedit perlectionem corporis Chris Et ultra, sicut natura potest iacere coipus Chritia . ita uidetur, quod possit iacere illum modum.Respondeturne sando consequentiam, quia stat bene,ui aliquid sit impersectiussio, di tamen imperimo sua noli subest causalitati pers citori , cui subest illud imperfectum Ratio ista non est uniuersaliter uera, potens perfecti u , potest imperiecitus, ut patet de natura respectu talis modi lacramentalis. Quinto arguitur. Aliqua creatura potest facere istam conuertionem,ergo non solum actione diuina fit haec conuerso.
antecedens probatur. Sacerdos habet intentionem circa ilialam conuertionem,quae non requireretur nisi ipse iaceret istam conuersionem. ergo.Respondetur. negando antecedes,ti eum probatnr distinguitur, aut quod iacit illa priucipali inter di estiniuridi sie nezo.aut ministeries iter,&dispolitiuὰ di se concedo. Modq non habeo pro inconuenienti. quod agens instrumentale debeat habere intentionem, & ut patet in naturalibus de More, qui est instrumentum ignis, de habet propriam intentionem, cum intendat disponere passum
CIRea hane materiam de eucharistia, ultimo quaeritur talis quἱstio, utrum quilibet sacerdos possit coficere hoem -- sacramentum.
m. Pro solutione butu arguitur, pro parte a Trinatiua, Scue - ra duabus rationibus,quae clarent in textu: Ex quibus habe-
-r, quod quilibris donia Mus ille, potest coficeie hoe
sacramentum eucharistis. Pro cuius Glutione quaeritii qui possit conscere hoeiacramentum: Resipondeo distin- 'guendo, aut tu quaeris, tanquam de causa principali, & ponitur talis propolitio: Nulli potest competere nili soli I eo, ut Iatet in quaestione praecedenti: Aut tu quaeris de causa minio tali,siue instrumetali, & se distinguo,aut de ea risi inlitumentali, quae absolute possit conficere eucharistram, attin- ιgendo terminiim,&ιilo modo nulla ereatura potest iacere. uel de causa inlitumentali dispolitiua,non attingens, sed tatum disponens ad illam conuertionem ex ordinatione diui
na, de se dico quod soli sacerdotes ordinati pollunt coniicere hoc sacramentum,& loquendo de se consciente, potest intelligi dupliciter: uno modo absolute, ita uidelicet, quod I. .. si attentet iacere tacit quod intendit: Alio modo. quod rite, d. Hi e di sancte posite cons te.& ordinati . Ex quo sequitur, pista Q.Veh.edistinctio debet applicari in omnibus cacramenti ε. ut ii quae Iacra Rratur quis potest baprietare.dii linguo aut ut causa principalis, aut ut causa instrumentalis, Nuc distinguatur,aut abiolu tua α'.te, aut rite, cordinate.In ista quaestione primus articulus de quo eam .
clarat, qui se' est conficere hoe sacramentum euchari itiae absolute,&hmpliciter, di quid requiritur ex parte minit ira. secundus declarat requisita ex parte temporis. Pro declaratione primi est notandum, quod sumpta debita materia de qua pertractata est, ut iundamentum eo, quod in quolibet sacramento debet ei Ie materia.ad hoc,quod quispouit coniicere sacramentum eueharistiae . simpliciter iter rimm ae conditiones requiruntur. Prim quod sit sacerdos .secunda. quod possit proterre uerba consecrationis.tertia, quod ha--μς δ' beat intentionem debitam, idest, quod intendat facere illud, quod ecclesia intendit iacere.Ex quo interi doctor,quod prima, dc tertia condiciones, iunt communes hule, di omnibus 'l'
sacramentis quia ad hoc, quod quis sit ininister in baptismo requiritur primo, quod pollit proferre uerba, de quod habeat debitam intentionem. Ex quo sequitur , quod propter
desectum recundae coadationi , mutus non potest conficere hoc sacramentum, di propter desectum tertiae conditioni , carens ratione, non potest conlicere. Ex quo ulterius inseri
doctor,quod conditio prima. est propria huic sacramento, qaud totus sacerdos potest, de quilibet potest conficere, cui lita duo possunt competere, scilicet prolatio: uer, rum. & debita intentio.N per praedicta soluuntur extra textum aliqui quae litones . Quarum primaeci utruin si sacerdos dormiens somniando dicat uerba consecrationis super materiam debi Mistitam, consecret: Dico, quod non,quia sic non haberet intentionem, quae quidem proprie loquendo, mi acius uoluntati x.
Modo in illo qui dormit non operatur uoluntas, sed solum pliantasia. aeritur, utrum sacerdos qui uiscitur turiosus. uel uultus pollit conscere: Respode quod non: propter de tisecium tutentionis, secus ellet, si haberet lucida interualla,
Coui uenter facit duo argumenta, probando quod non quilibet sacerdos possit coniectare. Primo sc. D radatus non potest consectaro .erso non quilibet sacerdos potest cosectare Respondet doctor,quod si d gradatus non esset amplius sacerdos, instantia nihil ualeret med quicquid sit,dicendum est,u degradatus est sacerdos, ac potest uete conficere. Et si dicas non habet amplius charaetatem sacerdotalem. igitur: Respondeo negando antecedens. immo tota ratio quare degradatus est sacerdos, est quia character est indelebilis, M.ta habet illum,est uere sacerdos, de semel datus no potuit ei auferri.Contra, aliquis potest conferre ministerialiter characterem.ergo etiam auferre consequentia patet, quia milius est destruere,quam construere.Respondet doctor negando conseqtientiam, quia non concedit, quod si quis posset coferre alicui mimitem aliter aliquid, quod possit auferte illud.& cum probatur. ResponMetur, quod ista ratio non habet uerum de ministerialiter agente in sacramenti asaee responsio confirmatur uerbis apostoli dicentis.Non dedit Deus nobis potestatem in destructione, sed in constructione, di aedificatione.Contra.talis degradatus non est racerdos:ergo non coficit. Antecedens patet, uia talis priuatur priuilegio clericali, di traditur curiae seculara,ergo non est sacerdos.consequetia patet, quia si si non ita traderetur. Respondet doctor negando antecedens,& cum probatur negat, quod spolietur . cuius ratio est, quia manete prauit Uio clericali, potest aliquis seculam in eum esse minister iudicis ecclesiastici, quemcimodum iudex secularis, uando talis degradatus traditur curiae suae uel aliter respondetur,quod non eit essentiale r