장음표시 사용
501쪽
3, oes de eo imus umine naturali thoe non potest haberi
adeo hoc non est ad propositum argumenti. Unde aduertari ut negaret simpliciter istud. unde infideles qui iidem non. habent de beatitud ne notira ueteritur secundum conditionem natura humanae, quae conditio secundum illum sui non habet iidem est,quod homo iis mortalis tant in corpore, qua n in anima, tune stante illa conditione, appeteremus alitudinem secundum eonditionem illam, scilicet iii nobis beatitudinem quandiu uiuimus , & uolentes perderemus eam sicut uitam nostram, de ite uolens amitterem be
Quando ultra dicis, nonne est notum, hominem posse conse in linem suum in aliquo indiuiduo Rei pondetur. cognoscere beatitudinem nobi inesse, potest intelligi dupliciter. Vno modo quod cogno eatur lumine fidei, A tunc cognoscimus quia firmiter et edimus illam perpetuo posse consequi aut quod cognoscamu beatitudinem nobis inesse cognitione naturali,&sc cognoscimus solum telicitatem i,o- ως ineste, quandiu uiuimus cum qua felicitate quam cognoscimus solum lumine naturali, multa incommoda sunt compossibilia. Ad quartum dictum est. Ex his autem,&e.li x omnibuι istis dieit doctor, uantas stratias debemus diuinae misericordiae quae nos certos iecit de beatitudine n stra, quam philosophi cognoscere non potuerunt: immo nec ipsius antinae immortalitatem
T RTio quaerit doctor noster. Vtrum natura, idesta n creatum, pollit esse causa resurrectionis e scient. Hoc est quaeret outrum uirtute agentis creati, positi idem numero redire quod prius fuit eorruptum. Pro solutione istius quaestioni, notat doctor primo istis quaestiones de re turrectione maxime fiunt de resurrectione hominis, quia de aliis uiuentibus, nunquam fuerunt si dubitatione . Vnde supponendum est secudum doeiores, quod in homine sunt duae ibranae . Est forma mixti quae alio nomine uocatur torma corporeitatis: ex qua cum materia fit unutotum eompositum quod uocatur corpus , Postea est anima rationalis quae est forma speciso, ex qua cum eo pore, si homo. Ex quo sequitur quoa s homo debeat redire idem numero, oportet quod eadem forma mixti seu corporeitatis miser inet eadem materiam secundo quod anima rationalix in tot meti deni corpus, quod prius intormaverat , bc tune fiet resurrectio hominis. ideo dicebat Damascenus quod resurrectio est eius quod cecidit,&di lutum est, secunda surrectio id est productio. Ex quo sequitur per hoc quod dicitur hie, secunda surrectio.Notum est, quis quando homo resurgit anima nonr surgit,quiaJontuit corrupta, sed bene homo, de corpus suerunt corrupta. d bene uerum est, Uanima secundo insat mat prius informabat.
Ultra est notandum quod ista quaestio non solum adhue quaerat de homine,sed etiam indigereter, utrum uirtute assetis naturalis possit idem mixtum numerosost dissolutionε ei ut redire. Et se dieit doctor quod hie possunt seri duo, uel
tres atticilli Primus dehonii ne Secundus de mixto. Tertius de quocunque indisserenter, uidelicet utrum quodcunque solutum possit reparari idem. De primo respondet Aug. secundum mentem aliquorum philosophorum de ista materia tractantium quid senserint utrum idem numero uirtute agentis naturalis possit redue .Respondet et fuit mens aliquorumphi sophorum, in idem numero uirtute asentis naturali potest reproduci.Hoc ostendit. Nam aliqui philosophi umagnam circulat onem temporis, posueriint omnia reuite, sicut dicit Plato repost ei reuitionem triginta sex milia annoriam omnia eadem numero redibunt,& hoe uirtute astentis naturalis , ergo uirtute apentis itaturalis omnia eadem numero redire possunt .vnde istud uidetur certificare Ptolem iis qui dicebat in almagesto. v ci, tum stellatum mouetur ab occidente in orientem in centum annis uno gradu, cotra motum diurnum,& ideo coplet totum cursum suum, in tri
sinta sex milibus anno si. Vnde capiamus duodecim signa iuet iaco,quodlibet signu habet triginta gradux, multiplicolis duodecim per triginta,tune halinis trecentos & sexaginta vadiis signor multiplicetis postea in centus eat Spolita. sed itum opinionem, dic a Issa opinio si si ima est,& non quin idem numero possit
uirtute agentis naturalis redire sed omnia redibunt in ta- adinali tempore fessum est ut doctor ostendis per sacram scriptu- ' - r roram. Habemus primo ad Romae. Christus resurgens ex moris . . uri tuis iam non moritur. Vtrum deliine ad triginta sex milia annorum morietur, ut resurgat s Non item. i. ad Thessal. 4. Semper cum domino eramus,& ultra, si cum domino semper erimus quomodo dehinc ad trigintai ex milia annorum eri mus hic, α de istis dicebat .ps. In circuitu impii ambulant. Ista auctoritas expresse est contra istos, uolens dicere psalmus: ν impii,ite sunt,sicut isti philosophi ambulant in circuitu a. odicunt facio circuitu tuo triginta sex milιu annorum, iidere surgemus.
Alii exponunt illud dictum psal. aliter, In circuitu impii
ambulant. i. non uadunt recto tramite.
Et per rationem de beatitudine, sec.Jheni arguit do r. si istud ellet uerum, sequeretur u nul
la anima quε nue dimitteret corpus in mortet hominis, esset beata. Probo sic, quia ista anima iudicaret nunquam se esse redituram in corpus,uel reddituram ad corpus. Si iudicat se redituram in corpus timet redire in illud,& ad rati miserias L& ι c non est beata. nam eum beatitudine non est timor. Di-ec i, non iudicat se leditu tam in corpu . Contra: ergo ipsa est Mara in errore, quia perae redibit ,&iudieat se non redituram aergo beata est in errore, de se illa anima nullo modo esset beata.
Ex quo sequuntur aliqua. Primo et, beati non timent, nee errant.& hie insinuatur illa dissicultas de illis duobus angelis Danielis.Vnu uolebat populu Israel in te in Pei fide, alius uolebat ut recederet in Iudeam. Et respondet ibi, ecclvltra dicit E esac consor iter ad istud, puta ad istam opinionem. patet . quia nihil de nouo ortum est sub sole, - so illa quae nune sunt , praecesserunt. Respondetur ad istud. sit ja, imo. ista propositio dupliciter exponitur. rimo exponitur
quo ad entia persi ia,& in specie, se* est sensus. Nihil pei ' sectum est omim sub sole quod prius non fuerit, secundum
speciem sed non secunduin numerum Sc ista est communis expositio. Secundo exponitur sie: nihil de nouo ortum est sub sole qu in prius in cognitione divina praeesserit quia ab aeterno omnia quae suet ut sunt, di erunt,praeceiserunt in cognitione Dei: de se nihil de nouo eii in mente diuina. Poteii etiam illa opinio improbari. Consequenter improbat istam opinionem philosophoria, per iteram rationem postquam improbauit per auectoritates, deformatur sic ratio. impossibile est naturiliter loquendo, omnes motus in idem punctum redire, ergo non omnia redibili de huic ad triginta lex mille anno . Antecedens, 'bat,aliqui iis ut motus incommensurabiles adinvicem:ergo illi non potiant redire in id em punctum. Antecede N probatur . aliquae sunt ui nitudines incommenstrabiles ad inuicem re in motus qui luerunt supra illas magnitudines aeque ueloces nunquam dirent in idem punctum. Exemplum. magnitudinem con capio ec magnitudinem diametri, illa duae magni. tudines sunt incommensurabiles.sed istud requirent. Dices .dico tibi r omnes motus e lorum, sunt commensurabiles Minuicem Sed dicit doctor ut dissicile esset mirabilite istud ostendere,&maxime de illis motibus qui sunt in epicyclis, deserentibus, de excentricis, decepericulosa est ista opimo, puta illud iundamentum. Dicit ultra doctor . ut istud dictum Ptolem si de motu aut c li, puta P in centum annis pertransi unum gradum est contra multos alios astrologos. Dicit enim Thebit, et non est uerum ut e lum sellatum hemoueatur: immo P move tur motu cceatis, S: recessiis: N quas motu trepidationi x ab ariete in libram. & hoc est in nono cito, ab ariete incipit ascendereri libra descendere. Praeterea ratio est diminuta. Item arguit contra eos. Ratio eorum est diminuta idest n5 est suis ciens. Patetiratio ista uult solum esse de causa effiei te: modo ad identitatem numeralem no sussicit eade eausa esse es: sed eade materia & forma: te de omnibus iiiis no i qui turrideo ista ratio uidetur multu diminuta, de insu scies. Quia per actionem, Se J ces di eo tibi u eadE materia numero redibit. Contra. ues redibit in eodem situ, respectu eiusde eo stellationis, uel no:dices in eodEstu, Eor pectu eiusde esistellationis, quae, causabit e Giorum in illa materia. Conti Mieitur in pol
502쪽
state hominis esset, impedire tuum magnum anna ista tot te,dmonealaici, quin posset homo P nere materia isti in alia siluatione, tace non est et in eade costellatione quo iacto, uo rediret eade numeroate multa inco ueni Elia sequexEt ut ad ista opinione, in nostru addiscere, usi esset nisi unu romnisci:q opini optimo Posterior si improbara est coto Platonesia tabui: ergo sciemus illa tue q nuc addiscimus, εc sie uiscete no est nas reminisci. Ite licet sorte ista corpora sint sub actione corporii superior o, tamensi uoluntas nostra, gauoluntas nostra non regitur secundum constellationes corporum superiorum. Vir autem sapiens dominabitur astris.
E ametu de l ude dieei ibi te, istud nunquam fuit opinio P latonio hoc est salsi,m: immo fuit uera eius opinio. Expresse istud Augustinus recitat, de ponit istud exemplum de actibus uolutatis, quomodo uoluntas no regii corpor . supra toti dirgo illi idoinus uolat alii no redibili, re se nooia reditat eade numero. Alia opinio Nunc ponitur alia propolitio 'ua nunc tenet eommuniter doctores , quae est talis. impossibile est uirtute agentis creati redite ide numero. i. v corruptu possit virtute agetis naturalis redire,idε numero noe est impossibilia itini opinionem uidetur tenuisse Aristocin x.de generatione. Iiu conclusionem probant auctoritatibus de rationibus. I 'mino auctoritate Aristo. 2.de generatione dicentis : Quorum substantia perit, non potest eadem numelo tedite. Lt quia l. cetista opinio adducat rationes, de auctoritates quae nota uidentu r concludere, ideo soluuntur omneMnon P toti an ista opinio si salsa:sed ad ollendendum ui non concludit. Ad illi:ergo εἰ c. JPrimo igitur soluitur ista auctoritas, te dicit doctor, quod prius soluta est.Vnde diceretur se, Quorum sit bst tia perit,
non potest redire eadε numero, supple sicut illa quae redeunt eadem numero solum per motu circulare, quia ibb statia quq redit per motu circulare, ite redit, ut nunquam suit corruptarsublutia ergo quae esset corrupta, nsi posset redire e E numero:quando ergo subnatia eii et corrupta, no posset eadem numero redire, sicut illa quae redit per. motu oreulare quia illa quae redit permotu circularem, ridit sine corruptione p- cedente. Alia autem non redit sine corruptione: Et ideo diceretur,u per ilia auctoritate Aristote.no negat quin eada substantia possit redire: sed non redit eodem modo, sicut illaquet redit per motum circularem.
Secundo arguitur auctoritate philosophi. s. Physcorum. dieit Aristo. ibi: u, eade sanitas numero non potest redire. Re odet docior in iste textus est mreis ad a positu, de se ollencedo, pio ean sanitatem quae est de mane, in meridie, ecdesero. notum eam illa est eade, de ipsamet de sero, node dei essentialiter auipsa in meta die: quia est eade numero: ergo ubi in meridie esset corrupta, posset reproduci in sero. Dicit ultra doctor ,τ ille textui non habetur ab Aristo. in Gima: immo ibi in textu disputant de potentia adactum, de ideo in illo capitulo, nihil pro auctoritate capitur, sed idium di istative. Tertio arguitur λ.dieit Aristo. in post prodicamentis, Pa priuatione in habitu no potest seri regellus, ut puta ista materia est priuata forma dicit u ab ista priuatione sequete, supple,sorma, no potem fieri r restas ad ipsam forma . unde dieitur hic notanter seque te tot a. ut puta capio nuc lignu, uolo ut corrupatur lignil tune in materia ligni erit carentia sequens formam ligni: Ec ideo dicitur regi ei rus. Vnde nulluest dubium, quin possit fieri generatio de priuatione inhabitum, sed a priuatione sequente formi, quae fuit in materia, ad illam eandem, non potest fieri regressus. Ad illud de praedicamentis. Respondet doctor primo licet Aristolaicat istam auctoritatem: Aristo. tamen nullo modo demonstrat, idest nullo modo per rationem naturalemboerobat Secundo dico, quod se debet intelligi. dicet aduertarius, a priuatione sequente io imam in habitum, non potest seri regressu byidine transmutationis . non seruato. Lxemplumaapio acetum, in materia istius aceti est carentia sormae uini, quae forma prius fuit in materiaci catis sic a tali priuatione in habitum, puta in forma uini, non potest si xi regressus nisi ordine transmutationis seruato, nisi ueni mus innisteriam communem,que dea ipso generatur aqua. de ex ipsa, humor, de ex humore prosio uinum. Immedi te non potest seri r ressui. priuatione, neque secundum numerum, neque secundum speciem, sed si seruaret utor transmutationis, non uidetur quare non posset fieri r
priuatio possit redire, quare habitus illiis priuationii nodroterit tedire sdc de postino immediato i mellisite a quo
immediate generetur uinum, utrum ex acetos Non: ted ex aqua prosa, de humoribus in uua. Dicit aduersatius, si illa prosta forma humoris posset redire immediate post pria . uationem uina: quare non posset regres iis seri sile transmutatione alia.lbi, neutrum aebet se intelligi, quia ilia auctoritas de neutro concludit, puta nec de priuatione, quin possit redare, nec de habitu quio posiet redire mediat id est ordine transmutat ionis seruato. Adducit ut secunda auctoritas quae est Agathonis quam eritat Aristoteles sexto Ethicorum . Dicit enim, hoe solo priuatur Deus ingenita sacere quae iacia sunt. Huc est di- D. - cere, quod Deus non potest facere, quod factum est, ite. xum redire . Respondet doctor, quod illa auctoritas citauctorita. Agathonis, sed illa liabet duplicem sensum. unus Aa est, quod stius non potest reproducere quod iam prodit est, te corruptum , de sum cst. Alius sensu, cit , quod i ta Hur Deus non potest sacere, quod illud quod iam fuit factum,
non si erit iactum: dc sic uerum est . Et per idem soluitur auctoritas Aristo. in j. de coelo ubi dicit, quod ad praete- ritum nulla est , potentia . debet exponi eodem modo,
quod nulla est potentia, quae possit iacere quod illud. quod fuit praeteritum , non tuerit praeteritum: sed bene potetit iacere illud redire , quod fuit productum , de
CPraeterea rationes,&c.ὶ Consequenter ponuntur rationes pro ista opinione. - - - .ma ratio sic formatur. in omni corruptione matcria diuiditur: ergo non potest idem numero redire. quia nunquimest eade ui materia postquam diuisa est incorruptione. Re S. Mo ροι
spondetur ad istud. bilino quod capit propolitionem dubia:
icilicet quod in corruptione diuidatur materia. Ostendo, pio uinum in una phiala, nonne successive ex illo poterit seuerari acetum sic Tunc hic est corrui tum uinum. Ec est genitum acetum, ec tamen materia non est divisa. Et nota ibi, rmateria dicitur diuidi, quando ex aliquo plura se iterantur, quia tunc diuiditur, cum instar matur pluribus formis, ut si ex uino genera et ut acetum, de vermis, uel uermes quia uua . pars illius materiae est sub sorma uermis, de alia sub forma in acetiatem dato quod materia adhuc diuiditur.non uidetur quin posset idem numero redare, saltem partialiter. ut puta quod haberet partialem materiam,quod prius toralem habuit idest habebat prius materiam totalem, nunc habui par tem solum.Secundo dato materia diuidit ut, tamen posset uniri,uel uirtute ipsus Dei, uel ministerio angelorum, seutem in resurrectioite no illa. Praeterea secundo. agens naturale non Nil nisi per motum S. - ..uel mutationen Sed non potest redire dum motus, nec eade - mutatio. ergo non potem redire idem numero . Respondet doctor, pistud argumentum prius iniit solutum. Dictum est,st moti a te mutationes eadem numero, possunt reproduci, eodem modo quo sunt reproducibiles, ut motus successive,
sed hie parua disti cultas est, agens naturale nouit nisi Diniar.
permotum .s igitur agens naturale reproducat motum,
non reproducet nisi per alium motum, de se ad motumem motur, de se processus in infinitum , de erunt infiniti motus. Et similiter dicitur de tempore .utrum ter pus pollet leproduci, de si se, utrum in tempore , vel s- ne tempore. si in tempore , ereo oem ad tempus. Respondetur hae, quod motus potest reproduci, de non permotum, puta quod sit alius motus superadditu , sed mediante iota productione successiua , quae non est ni ius. Sed est rei sectus producenti, ad productum. te e dem modo scut notum est, quod aliquando motus pro- 'ducitur. utrum producatur mediante alio otu, ut mouere de isto loco ad illum snon ergo sicut motus producitur primo non mediante alio motu, ita potest reprilauci, non mediante alio motu . Et ista ratio eonfirmatur se. sicut
se habet hoe productum ad productum , ita haec productio, ad productionem: ergo ser locum a transmutata proportione: icut se habet productum ad productionem: ita hoc productum ad hanc productionem i sed productum non potest esse s ne productione: ergo hoc productum, non potest essesne hae productione.Sed hae e proauctio non poteu redire: ergo neque hoe productum potest redire. Pro solutio is ius argumenta est notandum, quod tota dissicultas est Misto argumento a transnut Hoportiua quo utitur spo
503쪽
Arista, tib priori ,εe in multis locis .in lib. per hermeniat. Et
argumemum a proportione nunquam iit, nil prius tuerunt duae proportiones,& ideo prout ponit quatuor teraninos, enialiter, vel aequivale uer. Et tunc ad iaciendunt istud argu mentum, oportet comparare primum , tertio , re secundum quarto, in permutando,& dico ultra vi istud argumentum estiolum aifumentum probatiuum, vel consequentia mater ia-lix solum, di ideo non oportet, urinemitibus teneat. Ideo hidradaim est in quibus tenet. bc dico, et c5iter,& proprie tenet in quantitatibus,tam continuis quam discretis, tamen semper erit consequentia materialis, ut se arguendo, sicut se ha- Dent quatuor ad duo, ita sex ad tria, in aequali proportione,
sed quatuor ad duo s. habeat in proportione dupla, de sex ad
tria, etiam in proportione dupla , saciamus argumentum a transmutata proportione comparando primum tertio, re secundum quarto,scut se habent, quatuor ad duo, ita sex ad
tria, ergo sicut se habebunt quatuor ad sex, ita se habebunt duo ad tria, sed quatuor ad sex habent in proportione sub sex
qui altera, ergo etiam duo ad tria. Dicit ultra doctor,quod etiam tenet, quando permutatio fit ad contradicere, & conuerti, hoc eii dicere, τ quando dicimus, ergo perloeum atrasmutata proportione sicut se habet primum, ad tertium, A secuenm,eum quarto:id est si primum conuertatur eum tertiocita secundum euWi quarto. Et similiter, si primum eontradicat tertio, ergo secundum 'uarto, di isto modo utebatur Aristoteles in fine secundi nem he
menias, scat endo. sicut se habet ista proposito, homo est homo ad istam, non homo est homo ita ista, homo, non est homo,ad istam non homo,non est homo, ergo per locum a traGnistata proportione ,sicut ita homo est homo eotradieit isti. homo, non est homo: ita ista non homo est homo eontradicit isti,non homo, non est homo.
Dicit ultra doctor,ut is ud argumentum iri aliis habitudinibus, sicut superioritatis, inserius sicut habitudinis se ueta ad aliud, non oportet argumentu ualere,ut hic.seue se tui belhoc productum ad productum, italia e productio ad productionem,quomodo comparo in ratione superioritatis, & Cenon valet perloeum atrans nutata proportione . Breuiter istud argumentum a transmutata proportione, proprie non tenet,nisi in permutatione sumatur talis proportio, sicut in proportionibus sumebatur, quam proportionem sumit ibi,
vel habitudinem,si t se habet hoc, productum, ad productu. ita hae e productio, ad productionem, inferioris, ad superius. It quando dico,sed productum no potest esse sine productione, ergo nee hoe productum sine hae productione, ita non acropio nibitudinem sed superioritatis, ad inserius. sed identitatem, uel &c. Dicit u hoc argumentum, non tenet nisi in permutatione seruetur aliquid, in suo prima proportio seruatur. Dat exemplum proportionabile secundum conuertibilitatem, ineludie proportionem secundum repugnantiam, ut sic arguendo. Si
conuertitur cum b.&cicum d ergo per locum a transmutata proportione, si. repugneti itas repugn t. d.
Ad aliud dico, ec Arguitur sie semper probando, idem numero non potest redire virtute agentis naturalis, malil potest redire nisi sit potentia ad istud quod debet redire, sed non potest esse eadem potentia ad illud quod iam filii,& est corruptum, ergo sequi tur .F non potest redit apis quomodo tedite potest, nisi se potentia redeundum,ita quod si ponatur istud fuit, Ec sitie
corruptum, te ad iterum esse eius, nulla est potentia, eigo i sud non poterat amplius redire. Et quod non sit potentia, patet, quia uel esset eadem potetia, quae prius erat, uel alia potentia. non eadem,quia illa comampitur adueniente sernia, nec alia potentia, quia si si ali Notentia,iam non redibit idonum ero adeo videtur et impossi Dile est uirtute agentis naturalis, idem numero posse redire. Pro declaratione isti ut argumenti notandum, quὁd duo sunt hic, consideranti, sin resurrectione, di in resuscitatione.Est hie considerandum principium potentiale,& illud est ipsa materia,&de hoc dicunt aliqui,&quas omnes mode ni V ad hoc ut aliquid redeat ide numero, sufficit,u, maneat idem principium potentiale, ceadem materia, ita τ no requiritur potentia aliqua quae sit aliquis respectus ad ipsam forma, immo potentia materiae ad tormam, est materia, cinino
tando ipsam posse recipere formam. si tamen illa quaeratur. dices, dicoet plus requiritur, quia requiritur illa potetia quae est respectus ad illam formam, di i materia non Dossicit. Et te
nendo istu 2 potentia non sit mreri ista est aliq is res er
ctui, uel aliqua habitudo. te respondendum τ potentia materiae ad Lirimam,duplieiter potest capi uno modo potetica- PGetiampi pro ordine ipsus materi ad ipsin, solitiam , de talis ordo
non est nisi ordo prioritatis iraturae quae est reeeptiui ad rece ma domptum, sic videlicet i Omne receptiuum. natura praeeedit re ceptuni quid est receptiuum iu seneratione materia. quid est receptum si bona. la de isto dicitur hie duplieiter. Primo I ipsa manet eata in materia, de postu ueri u servia, & ante br- η irmam,&post formai aptioritas e eis manet. denor si est, ut dato, Fi ima sit in materia, istaeu vera materia natu- ror omia.
ra praecedit ista sarma, non solu tarma quam non habet, sed
et quam habet. Et ideo qntu atque bas , in reproductione re-
qu ritur eadem potetia, ictu eu ad illud quod reproduci ur: vel illa quae prius fuit, uel alias Dico, i illa eadem numero.
quae prius filii .quia illa manet ea in materia. ante formi uel post imam, cille ordo prioritatis naturae, receptiui adrec tuni. Et tune eum arguitur,adueniente ibi main materia corrumpitur potentia ad illam soritiam, ergo tu male dieis, Fadueniente si rema adbuc manet cade potentia. i. idem ordo. Respondet hic doctor, duae potentiae, seu duo ordines - . .
prioritatis sunt ibi consideranda, una priorata, mite lae ad V
tot mani. Et iste ordo prioritatis proprie uocatur potentia,' '&non oportetae corrunipatur adueniente fornis. Alia est potentia, quae est ordo i ius priuationis in materia id ipsim sormam habendam, di iste ordo priuationis ad formam, non iis proprie dieitur potentia. Sc illa bene eo resipitur ad leniente forma, de quia eorrumpitur ibi ma, ideo eorrumpitur iste ordo. Vnde de omnibouetoritatibu quae sonant m potentia ad actum corrumpitur, aduenient eam .Verum eii de potentia, qui erat ordo priuationis ad actiam . Sed non est uerum de ptanti quae est ordo receptiui ad receptum. Posset reduci, εἰ Dat altu modum dicendi tenendo, τ maneat eadem potentia in materia adueniente actu, c dicit m asta potentia. qui est receptiui adi ometram,an triforma ueniat uocatur poteri tia adistina, sed posta sorma uenit perdit solum denomin tionem potentii potentia non coriumpitur, sed non dicitur
ampli vi potentia ad illam sormam,& hoc est in dicunt, ut adueniente forma, corrumpitur potentia ad iplam bimam. Dicunt moderni logi ei, ux adueniente sorma, non manet potentia, sed potentia manet boc estu a prioritas manet adueniente forma, non plus uocatur potentia, quia non habet rationem potentis turic, rationem prioritatis N i ita sis sy maneat eadem potentia ad Grinam. lutet se semper est potentia ad formam, diu ueris est dicere, ut materia potest te opere sormam, sed dato, ut materia habeat formam. Adhuc uerum est dicere, ista materia pote ii recipere tarmam ergo potentia semper manet, ted non manet potentia, quia adu niente forma non manet tu si ordo prio litatis. Aliter dicetur,&c Dat alia solutio M, sepol diei. ut eade potentia numero pi rit pote redire, ita ui sicut forma eadepol redire, ita etiam eadem po i Lemn centia ad illam serma iiiii , icit et redire &hoe uirtute cu in mi Giuscunque agentis, τ potest iacere redire eande Arma,uirtu ite illi ux, eadem potentia ad eandem sormam potest rare. Ne Vltimo modo dicendo,Ne. pere.
Dat altu modum dicendi,puta ui in ista materia sunt tot potentiae specie distinctae quot sunt formae recipiendi disti me in ipsa materit ista materia potest recipere tormam ignis aqv ,& eris, totiunt potentiae specie distin . Dicit ultra iste modus, et non solum sunt tot potentit specie distinctae in ipsa materia, sed sunt tot numero distinctae quot vicibu3 pol materia recipere ibrmam. Et quia infinities eade nisteria, pol recipere in a. ideo ipsius materiae ad eandem Gima numero, sunt infinitae potentiae. Vnde adueniente ibim corrumpitur potentia ad ausorma, sed adhue in unitae manent, s. totquot uicibus pol recipere sormam. Iste modus est inutilis,di uidetur m ut antiquorum Cum arguitur
contra secundum membrum, puta ur eade potentia no possieredite. A rguitur se, non pol redire eade priuatio ergo nolo testor do redire illius priuationis ad formam. Dictum est tu. pra, et eadem priuatio potest redire.Vnde ponitur resula, sicut eadem forma potest redire, ita eadem potentia ad illam ima,ita eade priuatio ad eande forma.& uirtute euiustaq; agentis potest redire, uirtute illius pol redire illa potentia.
Cum ulterius tu arguis,contra utrunque mebru. quia ass teritu nulla est potentia, ergo illud et sui: non pol redire., ictum est ad hoc quod habent duplicem sensum.
504쪽
Tangit adsue alium modum,&dicit, quod multi negant
istas potentias, ita quod is lius materiae ad sorinam, vel sitiuationis ad formam nulla est potentia, quae si talis respectu
Prioritatis, ciste conuenit cum primo modo. Vbi reducit ad potentiam principium materiale solum. m ma fidicit ultra,τ ipsius materiae ad formam, uel serniae ad cnam prae materiam non eu niti unus respeaus , qui vocatur inio a ter issem tioAta ν verum est dicere,ut torma Diiormat materiam, di
materia inlot matura forma, di sic est insolinatiuitas, uer formabilitas.i. informatio actiua, uel passu Quare etiam, Sc.
Arguitur vltimo pro opinione ista,quod idem numero nopolei redire: si idem numero posset redire uirtute astis naturalis, cum arens naturale agit secundum ultimum pol Eliae sue, quare igitur stati in non rediret eadem sorma postquameli corruptas Exemplum. Ecce lignum,ex isto generatur ignisquet forma corrumpituri torma ligni. Et tu dicis, quod illa ii tma potest redire virtute agentis naturalis, ta agens naturale agit tantum quantum po eii Quare agens naturale, non socat immediate illam redire t Respondet doctor ,et ratio est, quia i latim non est eadem dispotitio in materia ad formam, qui sua corrupta sicut prius erat. Et quia non redit ideo statim non potest reproducere, tamen iuccessue pollet, puta 'nrediret eadem dii positio in materia, uel eadem accidentia quae faciunt dispositionem in materia. Tertia opinio cii media. Ponit doctoralia opinionem, quidia intre est tertia,& est media inter duas.vna erat pLysicorum dice
Medet . tium per circuitum eadem numero redire. Alia erat, ν uirtute agentis naturalis nihil potest redire. Ilia nune est media in Virtute a- ter duas qui ponit V uirtute agentis naturalis aliqua possunt riniis nai redire, di aliqua nou. Istud probatur dicit Aristo 8. Meta. u radis . ab' materia eadem, di agente eodem redit idem effetitit, sed maqua Gm teria poteti redire eadem di idem ago. go redibit idem ei--- te ius. Dices tot te, non potest manere eadem materia, quia in odiis, O corruptione tei, seinper diuiditur materia. Istud iam prius . inei, tum ei quod niuis ualet. Dicium est,quod non oportet,' materia diuidatur in corruptione cuius labet tei, & adhuc cato quod diuidetur,partes materiae possunt collisi a Deo, vel angelo, ec ideo potest manere eadem materia, α idem
gens, ergo Dotest redire idem effectu Dices, dico tibi diestet ad uel rarius quod propositio Aristo. ite debet intelligi,
manente Eadem materia,& manente eodem agente, consimilitate tris, idca mauente eodem tempore, idem essectus
potest redire, sed nunquam potest manere idem tempus: Ideo nunquam potis idem redire, de se is a est euasio multorum
ibi losophorum. Alia responso est melior, istud nihil valetieit Scotus .ideo aduersarij,qui dicunt , quod uirtute agentis naturalis nihil potest redire idem numero, di isti dicunt, sumi iste textus nunquam ibit textus Arist. puta P manente eodem agente, se eadem materia, possit idem esiemis numero redire Sed habet istum textum variata nisteria, & uariato agente,uariatur effectus, sed arguere ex oppotito sensu, puta ergo ubi est eadem materia, di idem agens,est idem effectus,non ualet. Contra primam rationem, dic.
Doctor noster uult impugnare ambas istas solutiones.Primo conua illuriquod dice tur, et requiritur identitas tein pom.pouatur quodaliquod agens in. a. pollit producere aliquem esse iam, di impediatur, in tempore medio ab. a. usque ad riti in b. non impediatur. nonne tune producere potest italum enectum quem produxisset in. a. si non Get impeditum ergo non requiritur identitas temporis, di tamen non est mec dem tempor Detur exemplum de igne, di aliquo interposito uel in rmedio impediente exustionem stupri in a.& tεpore intermedio insans a.& diiunc cessante imp imento in b. producet illud idem quod produxisset in a. Dico dico tibi quod si agens impe statur in a. de in tempore medio, ad b. u)in runon moducet illum eundem effectum numeris,que produxisset, in a.propter tempus transactum, quia non est identitas temporis Contra arguitur, uolo quia agens producat in illum esse tum, di continuet illum effectum usque in b.
inclusue, notum est quod idem est essectus in b. qui producebatur in a. ergo poterit iste effectus produci in b. remoto ora . ni illo, a uo essentialiter identitas eius non dependet, sed se in s identitas quam habet in b. non dependet essentialiter a seipia, ut conseruatur intre, orso poterit produci sine illa, identitate temporis. Et propter uidetur tenere doctor noster probabiliter,quod uirtute Ueatis naturalis, aliqua eaden univi o posunt reproduci.
vltra est notandum,' rei duum textussaeit metitionem. de in uentia primae causae cum cacia secunda, ad producendo in effectum unde ir dicitur ista propositio, s ca secunda, ouitu potest produc re nili mediante infuentia superi ris, quaerimus qui est ista innuentia, uel quid est . unde dicit cri/'i doctor, vista influentia ipsius cis primae ad eam seeundam, non est aliquod absolvi u liuod recipiatur in ca seeunda quan do agit c si prima. Ignis priaucit ignem in ligno,inediante in iluentiaciae primae.Vtisi tune ille ignis agens,aliquod ab hilum recipiatur a Deo non:patet, qui a s esset aliquod absolii tu receditu in ea secunda,lsic ea secunda O illo recepto posset agere sine prima e ,quia heret illa insuentia requisitam ad GDdsi,& se ageret ea se da, Deo no comitiale, uita sum est. Ex quo inieri doctor,τ eausam secundam agere media te influentia cause primi, non esi aliquid recipere ab ipsa captima de nouo: Sea est trabere ordinem in causando respe eiu causaeptimae,qui ordo est talis, v ista causa secunda non potest agere sine prima,& prima potest, sine secunda.
Nunc doctor nos et intendit indere ad istum articulum iu
quo quaeiebatur,utru ide numero possit redire uirtute agentis naturalis. Dicit doctor, et ii tres recitat et suer ut opiniones. Prima erat opiuio philosophorυ,Uoiar ibunt eademn mero. A lia opinio erat ui uirtute asentis naturalis nihil po
terat redire idem numero ettia fuit, in uirtute agentis natu
ralis aliqua e dem possunt redire, di ii inopinio uidetur esie probabilior, N pol teneti. stud declarat, puta,m ies o umero possit redire virtute agentis naturali , ceu plobo quae ia se-pae facta est in ista materia se uide icet sol in isto inflati cau-iat radium suum in aere, conseruat illumdonee ad instans, in b. est idem radius quisuit productus in a. A conseruatus P medium ips.d unc sic, ipse radius in b. non dependet a seipso, ut elat productus in a, neque a seipso continuato in tempore, ergo in b.poterit produci sue hoc quod continuetur. 4bi est parua dii scultas, pos i tenes. V Diri ute agentis na turalis idem numero pol reproducus uare semel non sibi tr
productu quis est isse qui vo i pereeperit,u, idem uulnero sierit leproducto stridet unus doctor ad hoc Io.de Bassol. vi liiscet idem numero uirtute agetis naturali, possit reproduci,na quam in reproducetur nec suit reproductu. Et ro est, quia licet istud posset fieri, Deus tamen istud sibi reseruat, nolendo concurrere cum agente naturali, ues creato, ad idem numero leproducendum.vii licet dicat Augustinus, τ res quas deus condidit se ad ni stat, ut proprios motus agere liliat de bet intelligi secundum eo em concursum Dei, cum hoc lataε
specialiter,dc spati concursu aliter agit, de oppositum svpi fieut patet in miraculis,quae fiunt praeter coem concursum. vltc. ius notandum, i per radiutinnu aliud intelligitur, nilumen quod a sole producitur, di secundu q, P aliud, & aliud
mediu producitur, uocat aliqn refractus, aliqn rei ex iis , ali- qn rectus perpendiculatis nec est imaginanda, flumen mi- fiet de subiecto in subiectum inreflexione radiorum, quia ila reflexio non est nis noua productio ab eodem sole ,mee esti melli gelidum idem lumen esse,quod semel insormauerat unam partem aeris,& deinde incipiat aliam informare. Ea lueet in aliis agentibu ,&c. Notandum, et donlicia sunt agentia, tum priaueunt, &conseruant post productionE,ut sol producit :umen, de poli productionem coseruat illud in aere. Et de isto est hie exemplum doctoris. Aliud est agens quod producit, re nullo modo conseruat, ut pater, uel mater, producit filium, sed postu est productus, non plus conseruatur a patre,quia possit pater satim corrumpi, S mori manente silio,& issa sunt, qui coiterdicuatur,u quaedam dependent a sui causis quo ad esse, de conseruari:quaedam quo ad es e solum & non conseruati. unde ut uisum est,conseruatio es eius de rei cotinua productio.
De seeundo articulo, Arim ritur in se eundo aniculo.Vtrum pu mixtum, ut bo- 1. Arriae ν minis corpus uirtute a tis naturalis poti t idem numero re- tr milia dare. Respondet doctor pon do duas propositiones. ininia est tenendo tertiam opinione quae est probabilis, corpus mixtsi uirtute Mentis naturalis,idem numero potest redire. Secunda conclusio, licet corpus mixtum uirtute asentit na 'turalis psit idem numero redire, non in psit redire sicut in resurrectione resurget. Prima cocluso,probatur, sicut prius probata est, quia eadem materia cori upti pol lictum approximari,eide aseli, ergo ide poterit reproduci. i. illud quod prius ductum hi erat, ista io est ratio quae luit assumpta a plialosopho s. Methapby. Dices, non potest dari modus quo mat Dasuta δῖ-
505쪽
ria mina corporis Petri corrupti, sit approximataeidί age- .puia patri,&n amata nuetur, Uilii dii mi iciter poefieii de multis ni adis pol not.Vnus modux pater de in ater interficerct filium &comederet, de nutriritur ex isti caenibus, nonne tunera illis earnibus posset generari sonen in patre, de matte, di dissumti,ta tunc conuerietur semen in sansi an uinem de sanetas in embi, o de cunti& Tune erit eor-- rui idem quoι prius. Vnde si Adam non asset, soli electi rice. virum de ratio ita sit et Melem nili tuita ut,& nati Notum est, P ab alio, Sc aiior diatre, iis cor 1 a solo Deo fiat Breuit. - . semul nati .unde beata Baibara fuisset, sed non fui uel nata a uidebitur,l a nullo creato aut patre suo,qui elidaim a tui. dc se iue Sortes suiset natu, ab
alio patre, ex eodein semine, si ergo ex eodem cibo potest i rei iam idem semen, quare e cui caro non poterum iii di conclusio est, P licet uirtute agentis naturalis idem numero possit reproduci,non tamen seut in resurrectione. Et pi batio istiui est, et in resurrectione,in die iudieii, omnia resur. rent immediate ex quocunque, in quo erit ima , non sei Mato ordine transmutationum. Auens naturale non potest sic sacere, nisi seruato ordine trammutationis ut coloquod lupus comedat me, de deinde ex me nutritur: opus. DeusMilt ficere resurrectionem, tunc ex lupo generabitat corpus meum , sine alijs tiani mutationibu . Sed quando ex aliquibus generatur caro uirtute agentis natur iis, oportet quod sant inulis transmutationes, de sedi fierenter g nerat Deus, de agens naturale. unde sub quacunque f.rma erit mat ria nostra, ex illo immediate Deus sorii obit corpus nostriam, agens naturale hoc non poterit immediate sacere. Omnis generationaturalis communi et inde impetis io ad perfectu,
--, Ar De tertio alticulo quaerit paruam dissi euitatem. vltu po-He. d sto corpore hominit debite orgamoto, utrum uirtute agen matis tis naturalis. creat anima rationalis Dist in imare r. i. g pusi&Loc est qua tere,utrum agens naturale, vel creata, iniit ficere resurrectioneni. Et videtur, Psic, ia corpus debite organitatuni, habet dii stionem necem tantem ad sor-knte ς' - nis, puta aes ima introducat ut . sed dispositio corpori, pot t . ab agente naturaliter puta debita organitatio, de P itast nece tutas ad formam,& hoc potest ficere Ment naturale,
sicien , cinam dispositionem, et o Mens naturale ficio istacispositionem fiet et animam in immate corpus. Pro deel tione latus ponuntur aliquae pic sitiones. Viniae', ad id mam insor mare materiam, nece Lirio sequitur totum ita impossibile eli animam iuiormare corpus quin homo sit. quo sequitur,ur nihil potest tacete, in sorma insiit ma- nos, Quia iam locuti suimus de aninia rationati: qu solum uir rei materiam, nisi possit producere totum Et ideo ista dissi- tute Dei potest informate cor MVtrum Deus tunc nece, si lias eli,nuis ei ille qui possi producere hominem. de utru tur, ut puta, corpore debite organirato, Deu necolitetur possit produci uirtute agentis Datur is, tunc isto supposto. ponere animanis Dico in nec ei litetur levordinata , S se Respondetur, iunia non potest uirtute sua mere te infor- uato pacto. unde Deus lac ordinauit, et iniusta nquo cor mare corpus in iis Cuius ratio est,quia non potest proda pus et debiteor nazarum Deus intundeta manam, potest cete hominem,& anima est pals hominis, de est imperiectior tamen simpliciter non infundete. . homine, ideo non potestamina producere hominem . Cui ut Argumenta uolunt probare, quod uirtute age ut is natu- est: quia agens aequivocum totale, semper est nobili ui rati idem numero potest produci. Sed dices , nox tenem ut persectius producto. etiam hoc, uale ergo toluuntur I Respondetur quod ista Notam et vicit ut total quia albedo producit notitiam, argui tanta tinuuntur ab aduellario, qui tenet secundam de notitia est persectior a bedine, sed albedo non est agens to opinionem, quq est, quod uirtute agenti, naturalis, idem tale, quia intellectus eoticurrit ad producendum illam noti - numero non potest tepi duo te eum prinio arguis, euili xtiam albedinis. anima rationalis, si produceret hominem, potenti parauae in natura, trespondet potent a activa, ω - produceret qui uocet uuam agens totale, quia faceret se liter ista potentia Pisua esset istuara, sed se est quod cor inibi mare igo esset simpliciter nobilior homine, quod sal- pus, uel aliqua materia est susceptiuum ibi mae in natur e r o c. v K n so in natura correspondet tibi potentia activa, qui post pio ducere illam tarmam in materia . Breuiter dico, quod disias cultat e L propter ly, natura, uel intelli e uat ira , idest a sesse causa eiscierit, sed non resperui ei ut euio est Mima.Naanima est forma, de poteti ceu causa edicietis aliquorum ut intelle mones, sed nouiui, potin esse causa et siciens. Gedo usuilonem. Ex omnibus istic ponit doctor istam conclusionem, T si v nio animae rationalis ad corpus a listo Deo possit fieri, tunere recito a solo Lino fiet. Dico, doctor nihil dicit catego- ἰν - . t inde ratio ita sit, si ista unio animi rationali dsolo Deo fiat Breuuer est meus dotioris ut pol car,ur a nullo creato, anima rationalix potest uniri corpori nisi a Deo, de sic nullus angelui uel aliquid aliud crealta potest tacere iesurrectionem, i. tium unionem informationis
Argumentum Occham. Contra .ista uitio ini irationis, non est nis unus respectu, de angelus, de anima rationalis pollent facere respecium talE, ut est in rariatio aut me ad corpus. OEam manet dubau , deicitur, i nunq aliquod a tu potest tacere effectiue unione rutae ad materia nisi polut producere illud, τ necessatio ita quitur ad illam vitionem Sed ad illam .nionem sequitur homo, qua est substantia, de a uisus anselus pol producere substati an ideo non potest facere uni ouum, de retur rectionem.
Ad illud impositum, tacilit quando a Debas quando corpus est debite organi taliabet clispositionemne eeis rem ad Grinam, sciuaicum aest anima rationalix, N ista oecellita, non potest eue respectu Dei, ergo respectu agentis creati ergo ali uod agens creata faciet, Quod anima in mei corpus et dacior, et ista nunqeu coue edenda in philoisiphaa,sin iure citiost ui aliqua dispolitio necessitans ad ior mala. Cuiua ratio est, quia in quolibet susceptiuo, cum dispositione sua et i, potentia contradictio Liaeniplum, ut eorpore disposto, uel materia
dii isti , in stant in ueritate hoc potest non re te istinI: ergo non est hie necessitas ad Grinam, quia necessitat ad sormam, non stat in illi, duabu . Dices, quo ergo illud dicitur, piususceptiuo est disi sitio ne iiiiii ad Arminis Respondetur, et hoc debet intelligi, i in sitiae mitio est dispostio necessa anι ad tarmarii, ne cellitans agens ad sol main producendam, . t ne est dii scultas. Vtrum adhuc istast vera. Breuiter istud ea uerum respectu Nemis naturalis, sic videlicet, i agens naturale disponeni sui linum naturale, pri)ducitiormam initio, ut igni, disponit lignum, ultima dii eos tu ne ad formam igni , tune u ei sint ad sormam. Sed illud nihil adsum est, quia totum seni est periuctius sua parte. Et hoe est sic d ci ut .Omne 'uod ut ii quo fit, par esse non potest. lino di
nibus squi uocis.Vndem agetibus duplex iustitia inuenituri naturale, εἰ se est sarium,sed bene correisondet potentia bu- inuenitur iustitia aequalitatis, de iustitia superioritati , uel creata id est Deus, ε inii creata & ideo ne debet glossari,cui minentiae.Iustitia aequalitatis in productio ita uni uocis, tibi libet potentiae passiuae,co respondet potemia ua in natu' produeeos, Echioductum sunt eiusdem perfectionis specifi- ra, tu est corre pondet aliquod agens, quod potest pro hic cae. Sed in productionibus qui uocis, seruatur iustitia eminε- re sumam in illi materia, de illud agens aliquando est .atii rix, quia producens est 6 nobili Myroducto. Vnde non 'oc res aliquando sui maturale. seri seeundum iustitiam, a productum sit nobilius producε- seeundo,quaivio arguitur sici Ageni naturale potest eor te sue uni uoco, siue aequi uoco. loquEdo de produeete tota- rumpere, Ni luete aliquod eos uaturale, ergo potest ita
liaeuius ratio est: quia tunc pro rens daret quod no habet, i d n otest siluati unde pro ista auctoritate, Nes ε nobilius passo: est mediata propolitio ad euius veritate duet conditiones requiruntiar.Prima est, ae inens producat aliquam serinam.Secunda,in illa se a sit notauior Praeterea. . Physi ocidem habet Arist et servia,eceniciens non coincidat. in idem numero, sed anima est serina hominis, emo nimpotest esse causa inciens hominis,le debet intelligi in , --
oritas respe eius Quu dici Q, Qua ira potest
lud reparate. Dicit unus doctor quod istud seriati effet u rum in artificialibus, ut qui destruit arcam, reficiet, sed inentibus naturalibus,quae lintentia per se composita ex m. teria, de forma, non sequitur, iste M it ergo potest resus ei tare, sicilius est destruet quam construere. Ad ultimum quandodicitur, rancorruptione materia seres luitur, ergo idem numelo noli potest reproduci postquamateria est iam diuisa Dictum est ad stud argumentum . Pro tertio argumento diceret aduolari , quod in cortu
506쪽
virtute agentis naturalis. ideo no potesti em reproduci vir tuis agentis natura. . .
VA κτο qu .Vtrum resurrectiost naturalis, resur- - tactio est eius quod cecidit, iterata uir rectio. unae en aduertendoni ui qualido I uimur de resurrectione, inopinemur m loquimur actili , uel passive, active, referendum est ad rei uscitatuem, utrum ille qui sicit resurrectionem iit agetis uaturale uespou uini intriti erepassive S ceest sensu utrunt recipiens iecundo modo tormam, at ut aliter recipiat .vel uiolenter. Pro ulteriori deciaratione est notandum, et naturale multi, modis opitur, ita ui haberaria opposita. uno mo natur te. opponitor ei id est eos supernarii se, cuiusmodi ea Deo , sedus Deus uocatorem ibi emisturale, di hoc ideo, quia in gendo non requirit ordinem naturalem, quia eii super omnem ordinem naturaena, de per oppositum eris naturale dicitur, ut in agendo requirit ordinem ad patinii seu ut 'si in e arro ne eessitate naturali. Et ideo dicitur naturale dupliciter. Vno modo, quia in aetendo requirat ordinenti Secundo quia agis nec satiatiee ei state naturari, ut dixi. Est nota Quin ut ordo naturalis in agendo est, u passum sit debite approximatum uenti, et nonii: impedimentum, piit in ioco circunseriptiue, et se quantum sub modo quanti tati uolata v ista faciunt ordinem uaturaleni sic, et agens uaturale, noti potest apere alio modo, sed Deus est totaliter supra totum istum ordinu neucharistia dicebamia ui corpus Christi a nullo agente naturali poterat moueri, quia non est sub modo quam itativo, quamuis bene a Deo posset, de te Deus non seruat ordinem, quia ex quolibet potest ficere immediate duodlibet, di se ellens supernaturale. Secundo modo naturale accipi: ur, ut capit Philoibi hiis secundo Phys. ut distinguitur contra agens secundum prNoctu in i contra seus quod apiti u .dum uoluntatem, S ue homines qui agunt per intellectum,&uoluntatem, noli dicuntur entia n ruralia hoc modo, sed agentia secundum propositum quia Meunt secundum uolutitarem . ignis uocatur agens naturale. Vude dieit doctor ageni secundum propositum, determinat seipsum ad agendum,& a nullo determinatur ad agendum, ita etsi uult aget si uult non aget : Sed agens naturale determinatur ad agendum a suasorma, quid deterntinet ignem ad agendum ex ligno ignem sua forma, de istis duo u modis, naturale Hens, uel ens naturale respicit causam eis cientem, seu quae euecti uel ot,rti rina informet materiam, de tune esse sensus. Vtrum rei urrectiost naturali uel supernaturalis, quia ab inenti supernaturalia a Deo, Mab agente se udum propontum ci eo. Vnde omne Vens capernaturale, est veni secundum propositum, sed non e contra. Exquo sequitur, et ii uolumus videre an aliqua actio sit naturalis, uel supernaturalis, uideamiri causam ei scientem, & alis erit causa estici 1,tali erit actio si causa euici ni sti upernaturalis, it actio si ponaturalis ii secundum propositum, secundum propositum erit actio. Tertio capitur naturale, ut distinguitur c ita uiolentum, Asic respicit pactum, puta ipsam materiam de dico w omius actio em naturalis, ut distinguit contra uiolentum, quando susceptiumn natum est recipere ibi mam, natum est recipere actionem, uel aliquid reor .Omnis talit actio ex parte passi, uocatur naturalis,&quia materia halbet iraturalem inclination m ad recipienduquam iiqite formam. Ideo talit receptio, temper uo itur naturalis, ut naturale distinguitur contra uiolentum , quando erit rei ut rectio. materia recipiet sotniam,&hoe secundunatur, em inclinationem, quia materia habet naturalem in clinationem, ad quamcunque ibi inam, de sic resurrectio simpliciter erit naturalis ea parte passi, de ex mute agentis erit iuper naturalis, 'uia ab agente supernaturali, de et it secundu propositum, quia ab Mente per uoluntatem, uel secundum
vltra est notandum,u passum, siquid recipit triplieiter uno modo natiiralite quia habὰ riaturalem usi nationem
ad illud. secundo modo uiolent et,quia contra naturalem inclinationem. Tertio modo neutraliter, uites indi fierent ad recipiendum illud,& suum oppothum,ucut super scies reci- .pii albedinem. Vt in ista receptio sit naturalis, molenta, uel neutrali, es neutrsis.
Ex isto se imur,2 aliquid dicitur moueti, is mirari ut
plieiter s. naturanter,uiolenter, Sc neutrali ter,sc sempima. uatur hie, quod illud quad mouetur, uel mutatur, aliquid recipit, uel a quid de per i t quando materia iecipit ibima,
utrum mutetur naturaliter uel uiolenter neutraliter. Aqua quando reeipit caliditatem recipit uiolenter, quia contrai Anationem suam 5: sic mutatur uiolenter . Lapi Pando mouetur sulsium mouetur uiolenter: paries quando recipit albedinem, mutatur neutraliter. Contra arguitur ce, volo et aqua recipiet caliditatem a Deo, mimum Deus priaucit caliditatem in auua. Vt tu ista calet io sit naturalit,uei uiolanta, uel neutralis, parte gestis est supernaturalis, s Deus producat, naturalis ex par te ignis, si ignis producat, ex parte passi erit uiolenta, quia
Lx quo sequitur, P uiolentati semper respicit passum, naquam respicit agetis. Vnde ex parte agenti , nunquam est uiolentacio, sed ex imite passi praeci se, ut puta quando passum reci t siquid contra suam naturalem inclinationcm. Exemplum. Aliquis capit lapidem, proiicit deprissim quant uni potest. Vtrum iste motus lapidis ut naturalis, uel uiolentus, eu naturalis rima lapis recipit motum deorsum quem natus est recipere. sed contra declarationem duorum ultimoriam, dc Aiguitur se, uiolentatio se habet ea arte agentas , ergo maledicis. Antecedens probatur per distinitionem uiolenti. Dicit Aristo. s. Ethicorum, P uiolentum est, cuius prino iuest extra pasta uim non conterente, e per principium, intelli pitur agens, ergo uiolentatio respicit agens, di non passum. Eu notaudum, quod impollibile est, quod si uiolentatio, nisi aliquod agens producat a quid in passis, contra natural in linationem patu.Oportet secundo, quod illud agens si extra, quia omnis actio immanens, id eii quando principium est in agent semper est naturalis, aqua producit u igiditatem in seipia,quomodo naturaliter. ignis caliditatem naturaliter: intellectus, intellectionem iii seipso, narii aliter, dc scii die eo fieri actio uiolent oportet accipere aliquia ages extra. vltra est notad et licet ad uiolentu necessario requiriturno inrequirit tanqua de ratione uiolenti copleta, idest propria: Impossibile est hominem esse, niti sit Deus in non opor tet, quod Deus ponatur in ratione hominis, de diis nitione, se nec agens in ratione uiolenti, de se solum de rat ione uio . lenti est istud, palis vim nihil eonioeniri quod sic intelligitur, quod illud est uiolentum, illud uiolenta ur, quod tecipis aliquid passo vim no conserent quod recipit aliquid contra suam naturalem inclinationem passo uim non coni etente, id est nullam inclinationem ad hoc habente quod recipit, non labendo inclinationem ad illud quod recipit. Ex quo sequitur corollarium, quod ad uidendum uiolentiam, aspiciendum ea ad passum, sc te spicere si pilum iecipiat contra naturalem iuclinationem. Ex quo sequitur ergo, quod resurrectio nullo modo erit inolenta, quia passiim id es materia habet naturalem inrita nationem ad recipiendum ior matri,& sic primum pastum, id- est materia, non potest uiolentari r pectu sus proprie operationis. uia illa habet suam propriam in linationem uatus leni aliuam ius ormationem voluntas an possit virulentari non, quia mi diris, utrum possit recipere aliquid contra suasit uaturalem inclinationem. de non potest, licet possit necessitari, habere habitum dandi
eleemosynam,s umunt dis fuit oppositum, utrum uiolent tur non.Contraristat contra naturalem inclinationem, e go uiolentatur, uerum est quod incit contra naturalem inclinationem babitus, sed non uoluntatis.
Ad propositu i omnibus istis dicit, patet, quid si dice
dum ad 'uaestionem nostram, an resurrectio sit naturalis . Et dicit doctor, Quod communiter doctores posuerunt disterentiam inter resurrectionem, de tesuscitationem. Dicunt quod resurrectio, se tenet ex parte passi. resuscitatio, respicit Ves, quis resuseita: respicit agens, quis resurrexi is respicit passi
sum resurrectio.Omni tur in naturalis si respicia: pals
sum quia materia habet inclinationem ad omnem formam, resurrectio est supernaturalii ex rete agentis, quia solus Deus sinit resiit remonem ei sective. Ad argument principalia quid dicendumst, patet ex dictuna quisione. Et haec Gista quarta quaestioue sussiciam.
507쪽
Qui N τλ qu aio: quaerit doctor.Vtraim resurrectio at
in tanta, vel in tempore. Pro declaratione istius eii notandum, stilla quae suo iure mota apud dociores propter unum dictum sacrae scripturae, habetur enim primae thecili Mortua qui tu Cluisto ium, resurgent primi,deinde uos qui uiuimur. vlterius nota ui resurrectio est eius quod ereidit iterata
surrectio. in morte hominia duo cadunt, duo corrumpuntur. Primo cadit homo. i. ςorrumpitur per separationem an mae a corpore. Secundo cadit, vel corrumpitur corpus, de convertitur aliquando in terram, aliquando in vermes, postquaduocadunt in morte,videndum ej.qsio resurgent, Pro ult riora declaratione est nor tau et corpus primo resulget prius prioritate naturae,il homo, & resurget corpus ex materia, dprius fuit illi υs corporis, ita u licet ex corpore meo, sene et vermis vltimate, cindie iudici j iit subsorma uermis pars una, pars in terra, alia in lignu, aliam lupu, oportebit omnia ista conuertere in corpus incum.1.oportebit ex omnibus istis producere corpus meum .Et quia pollibile est, ut partes materiae corporis mei emant diuisa,vna erit in tali loco, de rerno,quia lupuxilluc iugit, alia in verme, ibi manente, ece. &doca sint
distantia a valle Iosaphatast difficultas qsio fiet ista collecto
partium se distantium. Rei pon. doc collectio partium mat riae alicuius corporis hominis,liet minisserio angelorum, ita
iit una pars materiae. met iubi mavomis, subser malupi, cc. ista collectio siet ministerio angelorum, ex praecepto Dei. Et quia angelus non potest cicere motum in initanti, iis collectio istarum partium fiet in tempore: Et hoe est quod habetur Matth. xxiiii.Mittet filius hominis angelos suos eum tubata voce magna, de coi Wabit electos eius aquatuor ventis,a summis e lotum, usque ad terminos eorum. Csi tuba, sic exponitur, i sonus mirabilis fiet ab angelis, quo nisset, a quibuscunque corporibus fiat, Sc voce mastia, ista erit vox si ij hominis, puta filii virginis, qui veniet ad iudicanduin forma hominis. congregabunt isti angeli ora partes materi corporis hominis, a quattuor uentis. i. a quatuor partita mundi. Et capitur hic numerus determinatus, pro indetermin to, a quatuor uenti linquocunque loco, unierunt partes materiae alicuius corporis . a summis e loris, ira circunt et Aiacili lunae, usui ad oes terminos terrae cita τ si aliqua pars materiae meae esset subsorma ignis, vel aeris, adduceretur uirtute angelorum, de istud successue fiet ab ipsi angelis vitta eii notandum, ' non est imaginandum, et angeli ra egent partes materi sub illis formis sub qui b. erunt, de tue Deus ex inis corporibus sormabit corpora nostra. Ex quo sequitur solutio cuiusdam disicultatis,quo angeli cognoscunt istas partes materiae ei se sub talibus, uel tali uiormis diuina illuminatione illud cognoscent. Dico ultra ui anzelus potest gnoscere omne ens, uirtute sua, si sit in debita distantia.et tis * angeli in paradiso
exis es, cognoscant quae iacimus nunc hiri non. quia est nimia distantia.
De secundo retiat uidere: puta su posito et iste partes sint congregatae, de omnibux istis debet formari corpus Sortis. Aquo fiet ista formatio, de qsio fiet ista sorinatio. Res Met do-bor, in fiet uirtute diuina ab ipso domino Deo immediate, secundum suam exigentia, ista formatio non erit uirtute an gelorum sed domini angelorum.'ed uita in instanti, uel su cessive. RA. doc. t in initanti fiet sine posset virtus diuina hoe facere successive Rii.doc a se, le*sicut in instanti sit ita successue posset.Dices quare is itur non aget hoe sue- il ue Respondet doctor ponendo regula. nunq est poneta necessario successo. nis propter desecium agentis, ubi agens agit, Se forma est inducibilis in instanti t. potest fieri in inflanti Si producatur successive hoe est 'opter deiectum agentis, petimus quare non mouetur localiter in instanti, propter imperfectionem eius. Istud uolebat habere Arist. iiii .pbysi. piatulo de uacuo. de Et commentator.vode in illo capitulo,quaerit una cam extrinsecam Gellionis in motu . dicit Taliquest propter resistetiam mobilis ad motorem. Secundo resisteti medij ad mobile ertio propter resistentiam medii admotorem, de iacit argumentum ibi hi et se. Et ibi soluitur illa dissiculi 1 de augelu.Vtrum an possit moueri in i santi cum no si restilentia medii ad motorem, media ad mobile. quare igitur angelus non pqtes semouere in instanti,
quia in si itassentia mobilis vi motore Dicit Aristu, Di
ces, erro erit ibi resistentia eius, dieitur ad seipsum, quia ibi
idem eii motor, dc mobile, uetum est, de non idem resistit imbi. Dico ae uertim est, ut idem non impedit se, sed idem re stit tibi, quia non potisse facere in initanti de loco ad loeum monendo selli Opter imitationem suae naturae, de lixe est res stentia mobi resipissi cis ad motorem.Domine Ocxam, Ze Nolcot Sed in Deo nulli est in persectio. nullus est de iis in agendo, ideo quando agit,uei producit aliquid quod in instanti in uel bile. Dico st 1 emper in instanti producit, de non su ei liue, de hoe qsi immediate producit. Dicitur hic notanter quando illa forma producibilis por, in instanti produci. Et dico, τ omnis sorma quae simul potest
habere omne. suas partes, omnis talis est producibilis in instanti. i. noti repugnat sibi quin sciit producibilis. Et per hoei emovemur instantis de motu, instantiae, de tempore qui n5-ssunt habere omnec suas partes timui. ideo Deus non posset facere moriim in instanti, quia non est producibilis in insanti. Nam no potest omnes suas parto simul habere: hab muc eigo quod angeli colligent successive illa, parteι: liabemus quia iniustantis et formatio eorporis i minis immediate a Deo. 'ed hie est dubium, εἰ Qisaerat doctor quomodo istud posset seri, pura et ex talibus partibus pollit generari corpus. Et a*uitur si ad ior tionem talis corporis in instanti, ex illis partibus sequitur u num immissibile ergo illa formatio in instanti non est ponεda. Antecedent probat ut quia sequitur motum fieti in iustati, quod ea impossibile si talis formatio corporis ex illis esset sim tu instanti,quod probatum Nam post bile est, u corpus
hominis formatum ex illis partibus, aliquando sit nimii , o illud ex quo sormatur aliquando maius. quam illud ex quo formatur, ergo occupabit minorem, uel maiorem locum eo, ex quo formabatur, de ista formatio siet in instanti ergo iste aetin instanti mouebitur, uel in instanti sequetur, iste motus aeris in instanti est impossibilis, ergo talii Acmatio instanta ne aerit impossibilit. secundo. Item arguitur si eorpus quod formabitur ex la- itide, uel ligno,erit alteri u figurae esset lignum. ergo alium ocum requiret, quia loca fiunt secundum figuram rerum, te non pol fieri ista sormatio nis aer moueatur, se ista solivatios et in instanti, ergo ει aer mouebitur in instanti qa eii falsu. Respon.doc .concedendo conclusionem dce. uerum est, T . . ista serinatio set in instanti. . Dicit u lira ui sicut ista sormatio siet in instanti, ita aer, ferartes aeris, erunt motae in instanti, non per motum proprie dictum, sed mutatione locali. motum seri in instanti est in possibile, mutationem localem fieri in instanti possibile est. Et ideo scut in illo itistanti erit corpus sormatum ex itiis, ita in illo instanti partes aeris erunt molpi .circundabunt aliter prius. si Deus in instanti facet et angelum de c lo ad terram, quomodo exponitur, ab eius nunc est hic, de in tempore praecedenti fuit inccxlo se liction est in terra per motum sed permutationem localem, anςelus aliter nunc est quam prius. Nune autem dicit doeior ultra, ponendo pulcherrimam resulam solutivam unius quaestioni, quaeratur in iiii. physico. Vtrum duo corpora possunt esse simul in eodem loco. Omnes dicunt, inon nai ut aliter, seu uirtute naturali, uel creata, sed adueniente uno corpore pellitur aliud. Quaeritur a quo
primo pellitur corpus quod ei in loco Respondo doctor ponendo regulam.Omnis expulsio effecti uesta pellente, id est Lia mouente primum motum pellitur pila bacii locis cmue, pel ,--- a litur ab illo a quo mouetur ba claus. Dat aliud exemplum. Ecce hie aquam scisulam, per ignem ei litur stipiditas ab ista aqua , quo es siue abisne.& hoc solii tur amum en
ta in orii de A i. contratia i ,rmaliter se expellunt, seu non eae a, quia unum contrarium non expellit eis tiue aliud, licet set maliter quomodo potes unum eorpus expellere so-piditatem aquae quia producit aliquid. s. ealiditatem, cluaeiar maliter repugnat frigiditati sanctui Trio.dicit: quod , mo primo uiuit uita plantae, id est primo informatur animauegetativa, te adueniente animalensitio corrumpitur anima uegetativa. Acuo ab eo quo perducit animam illam senstiuam, de non ab illa anima. vltra est notandui in ut iam uisum est, duo eorpora uirtute diuina piit esse in eo se loco, & io Deus pollet formare corpus mea remanente alio corpore in loco meo, duo corpora possunt sines esse in eodem: dummodo unum non generetur . ex alto,quia tunc generatio unius est corruptio alterius.
Ulterius est notandum , quod illa materia multum in b.
508쪽
tertie in qua Christus iudicabit homines, quae pars terrae,e5- muniter dicitur erit vallis Iosaphat,ealliendo totum pro parte, id erit una pars terrae, in qua erunt illi, qui iudicabuntur, primo soli damnati erunt in terra. Electi omnes erunt in ae , obuiam Christo. Item potest dominus Deus duo corpora secere esse in eodem loco:& ideo qu sito ista parum valet. Ille locus erit nimis pari ut quia dominus Devi disponet socundum voluntatem suam. Adhuc est hic dissiculta, quam tangit doctor. Vtrum de sacto set resurre 'io omnium damnatorum,& omnium et rum in illa parte retro, vel in aere correspondente illi partiterrae Utrum resurgent ubi est materia corporum eorum. &deserentur ad locum iudieii .Petrus est sepultus Parisiis vitia rei urget Parisij, vel an portabuntur puluere eius in valle Iosaphat, ut ibi resurgat Doctor iitranque partem probabilem relinquit. Rachareus dicit, et resurrectio fiet in illo loco ubi maior pars materiae erit,&maxime ubi materia cordi , vel capitis erit. ibi siet res trectio,& se resurrent in e miteriit tibi sepulti sunt,&ministerio angelorum, uel uirtute diuina deserentur vivi in loeum iudieii,& ibi siet iudicium, & sententia. Et hoc dieit Richardus de media uilla, unde dieit ad-lluc idem. Teommuniter ubi caput recluditur, maior seni per ueneratio est quoad sanctum. quini ubi est residuum.&ideo dicit. P ubi erit caput m ibi set resurrectio illius. Ad denotandum crea putes luna de principalibus partibus . Istud non habeniux ex friptura sacra. ideo alia pars potest teneri.
Peclarant doctores quid per puluero intelligamus, & istud
Ideo restat unum verum uitriim ista resurrectio fiet in nocte,vel meridie. uel quando fiet, & loqitorie spectu partis inlius terrae uallis Iosaphat,& uidetur Usi et de nocte: sicut habetur Matthaei vicesimo quinto . primo u, aduentus iudieis comparatur adue tui iuri , id est nesciti qua hora fur veniet. Ideo custodiatis domum, se etiam nescitis qua hora dom minus ueniet. Media autem nocte clamor factus est, ecce sp5sus uenit exite obuiam ei. Videtur ergo per dictum illud, et istud iudieium set media nocte.Quicquid sit de omni b. illis, notum estu, damnati uidebunt humanitatem Christi in eoncisionem eorum,& boni & electi in gaudium,& delectationε eorum.&istud magis eonstruum est,t de die sat . quam de nocte. Et di eunt communiter doctores .l in illa hora in qua Christus resurrexit, in illa hora set resurrectio ista, sed videtur u Christus resurrexit in diluculo id est, mane, verum estv apparuit tunc, sed iam surrexit. & uirgo gloriosa uiderat eum. Alii diminis in hora in qua iudicatus est a Pilato. Alii dicunt , in hora in qua passis, est. Et ideo dicit doctor, quod decertiti di ne horae scriptura nullam mentionem facit, se loquando dieit hclamor media nocte iactus est , ecce sponsis. exite S c.debet intelligi,non quod in illa hora ueniet, sed a cipit ibi certum pro confusor puta quod semper debemus esse parativi custodiamus domum, quia uetia et qua hora non putatis, id est non habent is certitudinem de hora. ideo simul semper parari in qualibet hora. ngruum est, quod illa r surrectio fiat die non ad uidendum Christum, cuius eorpus gloriosum erit,sed ad uidendum se iuuicem in confusionem
Primum argumentum est solutum,& tertium nihil ualet: ecce tertium argumentum, nonne in die resurrectioni, se mabuntur corpora de nouo nonne aliqua corrumpentur, scilicet illa exquibiis generabuntur Vtrum ista corruptio, ecproductio sent in eodem instanti sex isto ligno formabitur
corpus meum.&eorrumpetur lignum, utrum in eodem imstanti. uel in alio In eodem instanti, unde noto pro tertio argumento quod nihil aliud quaerit tertium aret umentum, nisi utrum reproductio corporum.&eorruptio illorum ex quibus reproducuntur ista, fiant in eodem instanti. Ressendutui ponendo unam regulam. quAdin illo instanti in quo aliqui a generetur, in illo instanti aliquid eorrumpitur, ex quo illud generatur. Ex quo sequitur, quod corruptio sit secundum primum instam non ei se rei,& teneratio, secundum primum instant esse rei. unde illud quod est primum instant non esse rei corruptae illud instans est primum esse rei productae, lapis corrumpitur lapis non est & prius fuit, lignum ex lapi de generatur lipnum nune est, te immediate ante hoc non siit et eo res permanεs quae corrumpitur habet ultimum i sanxerueret de est instant quo verum est dicere,haec res nucest,& in med ate post hoe non erit. Dicitur quod non habet illud neque pro inciptione, neque per desiti ne, quia quan
do desivit eue, a ti ultimum insani ese rei, di illud ae
solum durat per instans habet primum instant esse rei ; ange .lus nune est, di immediate ante hoc non fuit, ergo incipit. pro desitione, nune est & immediate post hoc non erit. Res quae durat plus quam per instans habet primum instans esse rei,& primum instans non esse rei. Quando dicitur quod ombe finitum habet duo extrema positiva, sed lapis ubi erat materia mea est unum permanens.& snitum: go habebit duo extrema post tua, id est dicentia elle, ergo primum instans istius erit itieinit agitur est ultimum adhuc erit esse. ergo de sinet, dicit ei re puta quando incipit, est,ia quando desinit est.& hoc est is sum,quia quando desinit esse, non est: verum est quod quando incipit,est, in rebus durabilibus plusquam per insani. Dicit doctor quod illi qui ponunt suum non esse distinctum a re sui terna. faciliter soluunt istud, quia dicerent, quod quando res destiat esse, ita & suum suunt.
DISTINC DQv ADR AGESIMAEQV ARTAE.
tam.Qua mur, utrum in resurrectione ho irae ν.
minis resurget quic quid fuit de ueritate . - .h ima naturae . Ostensum est qualiter 'omnes resurgemus, illo supposito qux-rit, quando resurgemus ' virum omnis caro quam habuimus uiuente , resurget. Notum est qui nutrimur de die in diem: caro noua de die in diem generatur in nobis, de aliqua defluit id est eorrumpitur, cui aqua igitur carne resurgemus utrum cum omni car ne quam habuimus, uel soloni sub una parte earnis Vlterius notandum quod aliquid dicitur de ueritate natu Lm humanet tripliciter. Vno modo quia necessitate requiritur euur de ead esse hominis,& sic cor, hepar, cerebru dicitur de ueritate vitare nat- humanae naturae quia sine ipsis, homo non poteli ei se , & de rae nin iis istis uidebimu Aeculi do aliquid dicitur de ueritate naturae m citer. humanae. quo ad bene esse,& sie requirutur tibi t. & brachia, di ideo ita sunt de ueritate natur humanae, quoad bene erus e naturae humanae.Tertio aliquod dicitur de ueritate nati rae humanae, quoad decorem hominis, quoad esse benesor maritim,&sic debita proportio membrorum, debita pro o tio eo loris,est de integritate natum humanae, puta 'ux 4 habeat membra bene proportionata, de istis tribus uide, mutquando liomo resurget, utrum rei urgemus cum corde, cum tib ijs, te cum debita proportione membrorum, & conuenienti colore.
ylterius est notandum quod ei rea istala propositionem, vanima est immortalis,& perpetuo manebit, non est dubium, di ideo circa animam non est difficultas, quia anima redibit non de non esse ad esse . sed de non informare ad formare. Diis itas ergo solii est de corpore, corpus corrumpitur. utium quicquid elide integritate corporis, ueret esurget, ut ta omnis caro quae suit de inimitate hominis, utrum re Lurget . Dicit ultra do r , quod in eorpore nostro suntduseices partes:quaedam sunt partes heterogeneae, bc quaeda ta i
sunt partes organicae, te iii sunt ad exercendum diuersas operationes in nobis, ut oculi, manus. Vnde quanto agens esspersectius, tanto per ectiorem habet operationem uel plures operationes,& quia inter omnia animalia homo est pers ctior,ideo sibi requiruntur multa membra, di partes heter geneae.Notum ea quod omnes electi resurgent eum istis partibus heterogeneit,cum oculis, tibiis,&e. Dicit ultra quod pates et herogene ε componuntur ex partibus homogenei , id est ex illis 'uae sunt eiusdem rationis, puta ex pluribus partibu carnis. Homo nea sunt quae conueniunt in nomine specifico, ut caro, ignas:de istis partibus homogeneis, est principalis diis cultas, utrum omnes partes homo eneae resurget in nobis, id est omnis caro quam habuimus in iacvita, an et surget nobiscum. De modo nutritionis. Pro declaratione istius nuxssionis punctum toti ut dissimi Da απινον tatis est de nutritione, qualiter fit nutrio, te utrum quando ne animui: sit nutritio nutrimentum conuertatui in alitum, uel in sub- rm stantiam aliti, id est nutriti . unde primo adducitur opinio magistri, quae stat in tali propositione. Homo nutritur. sediat nutricione aut rimentum nou conuertitur in substan-
509쪽
o se ima. t m nutriti Quid igitur, in quid ergo conuertitur Respon-6 7 , d. M ciet quod in carne, s-nguinem, Quae caro, qui sanguis, no suntio . . iubilantia bori inu, sed iunt tomentum caloris naturalis. exi. mPl uirili cum non couuertitur in ignem, ita iliacato nutriti cui incoi, sed non conuertitur in iubi aut iam hominis. Domine, P ii quam nutrimentum non conuerritur in substantiam a ita, quomodo ergo avsmentatui homo ' Respondetur, perni ultiplicari nem sicut panes euanseuci multiplicabant ut iii satiatione quinque miliu hominum, haec est opinio magi iii Leodor non loquit ut de isti, panibus lualiter bebat ista inultiplicatio: i ctat ilia multiplicatio per creationem noui patiis ae ii otio qua addebatur illi pani. Cotilia tuam opinionem arguit do r. Anima ueseta ..iura eri- tiua, au: massiti litiua, non iunt Periectiores in brutis,quam in m. ma honitate. Sed ubium, couucimur nutrimentum in substanasii. Liam aliti, e so in homine.
Lithic notanduin,quod non uult dicere doctor , quod int nobis utantula uegerativa, discnstiua, sed quod est vhaani ina,qux P sectiori modo exercet operationes Mamae vegetatiuae.quam in brutis ille ammata Et conui matur & lHiguit ut lic. Homo quado generatur generatur ita inim- rei secia quanta cate,sicut & brutum, de brutum augmentatur per conuerbouem nutrimenti,qua rei uilitet non erit ita n uis sitem si Muttiuientum lion conuertere tu in substantiam aliti, sexque tet ut qucd homo non augmentaretur nisi rei imracviunt, quia homo augetur, di non per conuersionem aliti, ergo d. c. I ices: dico titu quod avgnunt abitur per multiplicationem nutrimenti,scut hebat multiplicatio panis: contra: multiplicatio pani, fiebat solum permitaculum: ergo ec augmentatio uostia. Ilix terea te luet e tur quod tu vobis esset a tiqua caro,quae es et omnino incorruptibilis,& uod illa tioni ueret: id est non corrumperetur. hoc est i a bilinium. Patet. muis caro, quae est iu nobis, est eiusdem rationis cum alia calue,ta una caro fuit: ergo de alia. Et si dicas: quaelibet pars huit,quaero per quid reparabitur, uel restaurabitur illa caro. iiiii per nutrimemum Pr ierea partes carnis dicitHrguati icax nutimento se iteretur caro que estis turn ipsus caloris, Nilla caro animatur: ergo eritiae intcgritate hominis, di quod informetur anima:patet:primo in rinatur anima teli litiua,quia ibi ea sensiis imus, ergo ibi est anima, etiam est aliquis a s animae vegetatiuae. Auima uegetati habet tres actus, uti trire, generare, & augmentare,ia quata bet came genita ex alito sunt tales actus, ergo dic. antum ergo ad istum articulum, dcc. opinio Henrici:deinde ueniamus ad opinio -- doctoris, quo ad istum alticulum ponuntur aliquα conclu sione . . Prima est ista: io nutritione est semper eonuerso nutri Tri Π metiuiti substantia maliti inlitum uocatur nutritum, sic ui-HF delicet quod in nutritione, nutrimetum corrumpitur, dc - teria eius tui. matur una sorma noua, puta caruis, uel ossis,
Irq p singuini, di sie Aristoteles dicebat: nutricio est couuersio. ime mi in substantiam aliti, hoc est nutrimentum coriu-pitur, de materia eius informatur ibima carnis, sanguinis, uel ossis. Lx quo sequitur m ubi aque est nutritio, est generatio. immo nutritio vera.eii generato,quia nutrimentum corrumpitur,& materia eius non erit sine ibim sed acquirit materia nutrimenti, nouam formam,& sic ibi erit geueratio, Dices cos agme- ita: illud quod generatur ex nutrimento, non per se existit, vatur ii se ergo no zeneratur, quia omne quod seneratur, per se existit.
R.ci pondet doctor ad istud argument quod illud quod pe--- Lause nerat ut peric exillita. non est accideus,&seuerum est. Alio modo. illud quod generatur per se exitiit, idest non est pars alterius,& se salium est.
Lx quo sequitur Ψ illud quod generetur in vera substitia quae per se existit, uel est pars illius quod per se existit.
Ex quo sequitur, τ i: lud quod generatur ex nutrimen: semper est pars noua nutriti. Ex quoi equitur,et multi philosophi voluerunt nutriri
nem uocare senerationcm,a enerationem, uel ingenerationem. Aggenerationem, quia usud quod neratur iii dicitur iis se . fieri idem cum ali uo praeexistente. 1.., M. unde est notandum circa istud uel bum, uerum est, quoris,. ii , illud quod generatur fit idem, supple in specie, ccm pretexi sient quia est caro, sicut caro priexi sens. vel potest se ostiis. ident id es ex illac in qui seocratur de novo, ineptae exis eme,stumam totum, quod tot sinun4 pri fuit. st hic est disti cultas, utrum illud tot uni quod componitur
carne piaecedunie, di carne de nouo genita. iii iecm tot uua,
prius: ec dicitui inoia Ll deo due iant ni ulti philosos hi, de ille Heraclitus, y il e equus qui duccbatur ad aquam, no erat ille equus qui teducebatur ad sabulum, quia ducendo multe partes fluunt & multae seno aut ur. Dicat doctor, τ ilia dicat ingeneratio,quia illud quod generatur, recipitur in aliquopia existente, cuius non ca pari, scd ex priore cum isto, fit unum toto,&illud qd geucratur, recipitur in poros, ubi prius ei aut humores, qui sumores cedunt, di caro senita ibi ci pitur, ideo dicitur ingeneratio, di sic dicitur aggeneratio, &ingeneratio. Assenςr tio, quia est eiusdem speciei cum prima carne illa quς generatur. Ingeneratio, quia caro genita recti it ut in potis in quibus sum humores tenues, qui cadulcat nigenite.
secunda conclusio.in nutritione, ergo est generatio, de nutrimentum corrumpitur,&materia nutrimenti insol matur S Giaima noua.dubitatur utrum materia nutrimenti inior in tu risima carnis praeexistentis, vel serina de nouo genita Res Di et docior, j illa materia inibi matur istina camis ii uae, de nouo g nitae, ita P illa caro quae generatur ex nutrimento, est noua caro, cuius tarma cainrinuquam prius ibit. conti a Henricum de Gandatio. Contra arguitur sc. illa caro quae reneratur ex nutrimEto inibi matur eadem animatationaliqua luser matur caro prae existem,erpo materia eius inserviabitur serina carnis pia xstentis, Rei ponaci docto tu non est smile de anima rati vali, bc de Mima carnis. Et Duit talem regulam. Nunquam aliqua .rma extet iubilis, siue substantialis, siue - , accidentalis,uirtute agetici naturalis potest lucceiliue, neq; . E smul in mare duas materias, neque totales neque parti les. Vtrum accidenspoisit migrare de subiecto in iubiectum Nun urium tarma isit transire dein bimare istam materi ad inibi mare illam Non. Ecce eam noue habet sua serinam iiii ormant em sicis de nouo alia caro generetur, uoua forma inserati abitur: rotina in extensibilisait anima, potest tuset mare quod prius non insermabat, cum hic simul in ima te illud, quo a prius informabat.Sed decima extensiali, idem est iudicium,scut de accidente, ita m scut accidens, non migro desii biecto in subiectum, ita nec illa tarma inibimat modo unum modo aliud. .
'Declaratio istius,&e. lvitra est notandum, τ quandin homo uiuit, semper sunt aliqui partes,quae sivunt, id est quae tendunt ad corruptione,
di quae tandem corrumpili ur, aliter homo efficeretur nisi orkuna turris, quia parte suum,&permutationeni alit partes de nouo generantur, adtestaurandum illas partes, quaestuxerunt, aliter statim moreremur de ideo dicebat Aristoteles, necessarium esse uiuenti, quandia uiuit, nutriri, id eli noti dia posse vivere, sine nutritioue Quare ei thoe, quia homo quandiu vivit semper sunt partes nucules ad coiiuptionem, & io oportet reparationem esse ibi. Tertia concluso. Consequenter doctor ponit aliam eoncluson . rx nutrimento generetur caro de illa caro de nouo genita, est eiusdE speciei cum carnept iacte, di hoc est u dicit,ut aliquo modo innalis, Nesidii umilis, quia eiusdemi pectet: secundo quo di ad puritatem ecprioritat E itali caro genita ex nutrimeneto,
non estita pura seu periecta sicut est eato praeexistens. Et pro declaratione istins supponitd i regulam pens '
talem, quae est talis. Omne agens. in agendo repatitur, id est debilitatur:tunei exu utrimeto generatur caro, uirtute car . ni pr existentis i .accidente carnis praeexistentis,qui medi te calore agit ad conuertendum num mentum in carnem, et ' .
o caro prae existens in agendo in cibu,&nu tramentum, d ilitatur, c ex nutrimento generat carnem, ergo illa catone genita, non erit persectior u sit caro genera n , immo erit in persectior,& imhurior quam sit caro Seneranti Lx omnibus istis sequitur,u, cuiuscunque caro, quat m sis agit in nutrimentum, tanto magis debilitatur, de lato masi, carnem impuriorem generat, perboesoluitur problema, in philo phia. unde uenit, ut antiqui,& senes, generant sibi grossam carnem quia caro in antiquis magis agit,st in iuuenibus, ideo impuriore came generant. Dat exemplum devino.& aqua mixto, uinum sic te habet agit in eam niti o conuertere aquam inuina, de Mendo in aquam tand incomitarium, uel disconueniens debilitatur.&sie uinum lympha
rum est debilitatui uic est et dicunt medici vinum lympha
510쪽
tem et to bibitum inebriat:non esto bibitum non inebriar.
x quo sequitur aliud corollari uni, quia caro pis exilien , imi ei sectior seipsa ii lio tempore, ut caro me ce sine ad decem annos, erat imperiectior, j iit nunc quia endo repat turilita per expetientiam videbimus. unus senio confectus, non potest ita con edere licut iuueni . sed dices, ro est una iubilantia substantia non suscipit magis no: ue minus, ergo di dico ur caro non dicitur imperiectior, a ubi antia ei in iit remissa, uel remissior quam ante: sed dici. tur imperfectior propter remi ilionem qualitatum, uel accidentium naturaliter consequentium ibrinam stubstantiale. . . Vnde est resula in philosophia,u, quamlibet sol mam substantialena, consequuntur accidentia aliqua secundum exige tiam illiu ibin x, deri pia forte anima rationis, ta talia accidentia consequuntur, id est producit ut ut ad torinam, ista accidentia in agendo remittuntur,ci sic ista in pixtitas, non peruenit ex parte substantiae,sed acciecurium consequentium ii
conclusio &cia Quaerit doctor in illa conclusione utrum quando aliquid nutritur, quaelibet pars nutriri nutriatur, vel iolum aliqua,&paries ca ira dis ta sty sςς in unis m, seu sorinam, alii i eundum materiam. vltra dicit,u' unaqusque pars carnis, het sua
periodum. . siti durationem in toto. Et dicit, v quanto caro in pertiniora. habet accidentia perrectiora, tanto habet potio sum maior m. i.di rationem maiorem in toto:& ratio estia quia quanto caro est persectior, habet accidentia pericctior . di quatito habet accidentia persectiora, tanto persccti agit in contrat tum de quanto periectius agit in contrarium, tanto est maioris durationi .
r. . . purior, v caro Conita iucundario, ex nutrimento, A purior, criminia Dabit si accidentia pellectiora,&hoe caeteris paribus .i lumi,.. modo ex smi i nutrimento fuerint penitae illae carnes, iccarori exiliens, di secundario geni a. cuius ratio es unumquo
que nutrimentum natum est conuerti in carne, dc unum nutrimentum natum est conuerti in carnem putiorem,st aliud. Istud per experientiam uidemus motum est, et ex carne boui ua. non genet ex ur caro ita pura sicut ex perdice, vel mutone. Arguitur sic: non potest dati ratio iecit uni doctores, ua
Lx quo sequitur, quod ru diu aliqua
forma dat este, sed non dat agere, secuniest pars composta ex materia,&iorma, abet uir utem conuertendi nutrimentum in substanti suam. illud uocatur pars, sed non forma secundo modo ripet opposita, illa paret
dicitur pari secundum maretri in quae est uere composta ex materia de forma sed non liabet uirtutem conuertendi nutrimentum in substantiam suam. Et si dicas, qua libet pars car nis in toto habet aliquam actione. ergo quaelibet pars dicit ineundum tormam. Respondetur quod uerum est, quod 'u libet pari in toto habet actionem cum aliis partibus, seis nos equitur propter hoc quod dicatur pars secundum formam, oportet enim .quod non solum habeat actionem cu aliis partibus, sed quod habeat propriam uirtutem conuertendi. Ex quo sequuntur aliqua corollari primo quod patri secundum sorinam, non dicitur eo quod iit pura forma, sed eas en et uitum compositim ex materi de Grina,quod est tantae uirtutis, quod i teli conuertere aliquid ii utrimeti in substantiam suam.Sintiliter pars non dicitur secundum materia eo. quod iit prima materia, sed par, secundum materiam est.
unum e inpostum ex materia & forma carnis, quod tamen compositum non est tantae uirtuti , Upollit conuertere nu-tiimentum in iubstantiam suam. Dicitur ultra,vi cohe partes secundum formam nutriuntur & augmentatur, rara recui tam materiam non oportet u augmumctur,&m ud magis declarabitur.
vltra sequitur quod quando quxtimus quae partes resut pcnt in corpo te, oportebit disi insuere de partibus secunda
lotinam,&depa tibus secundum materiam. Opinio Heurici est scaro tota accepta a parentibu erit hin.Henrii la, quae reuertetur in resutrinione,&avsoccoveniunt quas omne, doctore r. in hoc non reprehenderetur a doctore. Dicit ultra iste doctor hic, rex nutrimen o sineratur ca se .. s. ro,no caro cuiuis Orma cainis ut noua, scd caro cuius brina n. is, His carnis praefuit. In thoe docior eum reprehendit. Nec eius exe-plum est ad propostum ubi dicebat,u anima rationalis e dem numero inrotinat camini praeexistentem, te carnem de nouo a enatam. Illud est uerum, quod anima mea de nouo incipit tormare carnem productam ex nutrimento. Iaeclarat
ductor no ster,quod non est simile de anima rationali potet te in iis tutare de nouo carnem productam,ta de torma carnisii isti quis nre ex uno nutrimento generetur caro purior, quam ea a patet si ex uno nutrimento seueratur caro, nabit nutrireti quod praefuit manet nisi piaecise materia, quare ergo ex isto generabitur caro impurior, e ex alio Istud no ea diei bile apud multos modernox, quia aliqui tenent, ut ista accidentia. inhaerent immediate ipsi materiae, ut forma, ita et accidentia ista manent in materia, sic iubis corrupti nutrimcti, man nisi materia cum accidentibus, dicunt isti moderni, sed secundum doctoria inhaerent iis toti composto, de totum coni positum corrumpitur,ergo accidentia. Respondetur, pueril est, nihi ubstantiae nec accidentis, manet ipsus nutrimentini
si praecise materia prima Dico secundo, ut licet nullii illoruinaneat in me ex uno generatur caro purior u ex alio nutrimento. cuius ratio est:unum nutrimentum natum est citius
conuerti in carnem,quam aliud, ergo ad uertendum illud' in camem, non tantum debilitatur agens sicut ad conuertei
dum aliud,& vltra postquam non tantum debilitatur, ergo persectiorem serinam producit, ergo generatricctiore carnε. Existi, ad quartam conclusionem, dcc. Nunc consequenter declarat doctor unum, quod dixit in
Y ή - quartaeones usione. putaui duplax est parsa secundunt spem
seu secundum formam.&alia secundum materiam ultra di- po est forma heidua coditiones dat esse,&dat agere, uandiuioima informat materiam res bEt esse, de dat agere. i. formaconi equuntur actiones, uel accidentia ibrmam consequetia.
secundum inseri primum , idest agere, infert primum puta dare ei se, non e contra, id est non oportet,quoa quandiu forma nidimat materiam,τ habeat suas actiones, sed quandiu L bet suas actiones dat esse. res naturalis dicitur praee iii enii quia anima est lorina in extensibilis, & illa torma corpore iratis est extensa, de conuenit uni illatum, alteri
Declarat istud per auctor em Aristoteli . Dicit Aristot lectus. duxeneratione quo is parte, secundum so ina.
uel speciem,augmentatur partes icciaudum materiam nou
usmentantur,u in hoe descit Henricus: imaginabatur, et rara secundum formam etat ipsa torma.&patri secundu nt. teriam erat ipsa materia. ocesi salsum unde ad unum quod additur, dico ui ima rationalis et picit materiam in exiensi lalit et,quia i , ita est inextentibilis, s sub modo in extent bili, quia non rei icit secundum partem,& partem ipsus animae, ita omitis aba sorma substantiali, respicit materiam extens. ier sub modo extensibili, quia secundum aliam, di aliam
partem sormae respicit aliam,& aliam partem materiae: nam
ista pars solitis, respicit istam Mitem mater , di illa illam, εἰ sic de partibus sorti x extensa, lix.
Tertio 'errationem,&GArsuit vitia iste Henrieusi c. si ex nutrimento generar tur noua caro, id est noua forma carmis sequeremur duo in- conuenientia.Primum in conueniens esset, vex cathede uo uo genita, de caine praeexistente seret solion unum per con-rinitationem uel contiguationem stud est salsum: emo non potust generari noua caro secundum inconuenient ea, quia tunc sequeretur, augmentatio, de nutritio serent per tota
iuxta positionem parti 1 ad partem, se is caro de nouo geni cta apponeretur alteri carni piaexistenti.
Ad tertium dico,& oz. Respondet doctor ad istud argumentum, se istud argumε tum debet tractari per modum quaestioni , ac si quireretur,
quomodo fit nutritio, d augmentatios sua pars augment
secundum hoc aliqua P inrita dicitur secundum si ciem, uel forma dupliciter. uno mo, sta Hai, i, seon dat esse, cscp- qua tu manet, licitur pari se dum primum modum quo ad hoc quod es dare esse. Secui
do moco d. citur pars secundum tormam, qui ima non imium date se, sed torma habet uirtutem agendi.
Ex quo isequitur, et pioprie pari secundum sol nia isto mo,
quia caro est genita de lolio, apyonitur uel iuxta ponitur P
continuationem partibus poton . Vnde primo habenius quatuor potentias, uel uires, iuxdam ea quae attrahit cibum ad stomachum,& alia quae uocatur digenio, re ista facit teque sitationes sue separatione , facie nao separationem puri ab