장음표시 사용
201쪽
Hic novam pericopam incipere, ostendit inscriptio, M. I.
In hac quoque oratione, ut in superioribus, vates scelera et mores corruptos populi. Israelitici castigat, poenasque divinas minatur. Primum populus Israelitieus sistitur sub imagine vineae, a vinitora in sortili solo plantae, cultae providaque et liberali cura conservatae, sed in edendia fruetibus domini sui exspectationem deludentis; eamque ob caussam omni influxu coelesti, et cura atque custodia vinitoris privandae, ac penitus diruendae. Cujus sabulae. significationem vates Vs. 7. ipse exponit. Tum singula populi scelera perstringit, veluti avaritiam et rapacitatem Va. 8-ro.); intemperiem, Iuxuriam, temeritatem et i considerantiam Vs. II - ι'. , ratiocinia imprQba, quae suadent peccandi licentiam cri. 38. I9. ἔ eversionem omnium veri et justi legum vs. xo. ; vanam fiduciam, quam in ingenio et viribus suis ponunt Vs. ai.); temulentiam et injustitiam Vs. aa. . Denique horum scelerum et criminum poenas denunciat ca Vs. 24. usque ad fin. . Tempus quod attinet editae hujus prophetiae, videtur circa idem sere tempus, quo ea quae proxime praecessit, id est, Lib finem regni Usiae, veI in Joviami initii. edita esse. Nam quo tempore vates hanc concionem habuit, florebat
202쪽
rebat adhuc status Iudaeas VM8.3; Proceres populi Iudaici indulgebant luxui tanquam statu tranquillitatis et securitatis publicae; inuente omni bonorum copia sua. II. 12. quin prosperis rebus intumescentes vatum praedictiones do poenia divinitus iis infligendia deridebant Vs. is. . In vitiis et eriminibus populi nulla mentio idololatriae, quae Usia et Iothanio regnantibus singulorum .quidem delictum fuerit, sed non publice viguit. Accedit, quod in hac prophelia vectu i 5. eadem plane verba, quae superiore lI, 9.
I. seqq. leguntur, repetita deprehendimus. staeo concio in linguam vernaculam trφnslata et explicata au G. Eicuuoare Iegitur in Anthologia, cui epi
. urin, ' et ' '' Cantaso nunc pro diaereo meo canticum diticii mei de Minea Uva, i. e. canam amici mei vice canticum ejus de vinea sua; live: illud proferam canticum, quod ipse amicus meus vineae suae Occinera soleti Na Hebraei h. I. n , jam, nune, significare observanti interpretum plurea reddunt da meo amiso, , eodem, quo statim ante in z ponitur, modo,de, sumto. Sed lancita explicat: 'n ri'Ava' 'mpna' nrin pro amieo meo. et Deo ej- , σι mandaιo sua explicat, adducto Ioeo Exod. xlv, I 4. , ubi particulae , idem usus rdidi, diri,' n n δε- pro Mobia pugnabit, esum Mos qui cMia. Nam Versibus 5 - 6. vatia amicus, i. e. Jova, loquens inducitur. ' ' 'pro', nomen antecedens ponitur
loco pronominis, ut saepe, veluti I Reg. XIII, 9. 'nis nix Praseπιι mihi ova, mandaιo MMas. i. e. id injunxit mihi Iova mandato suo. Vid. et Genes. IV, 23. IX, 6. Num. XXVll. 13. I Reg. IX, I. Verba
203쪽
Io it 'ra vertitqtie, carmen amabiter parum apte hujus carminis argumento, eT meo quidem selisu. Neque est nomini significatio tribuenda plano nova, quum ullas saepe vel patruelem notet, vel idem sit, quod Trar, dilectus, amicum ut taepissime in Cantico, e. c. I, 13. 24. II, 16. etc.
Verba et D Arabice communem amandi signiscationem habent, ut, et Uici Dirumque auxitium, fra liat . b nomini lurid praesixuin super, de notat, 'puν ,π Urin, de rebuε, negoιiis Mineae ejus, ut d Aacii I ait, quem admodum Genes. XXVI, 7. 1n CH, d p interrogaruns Miri loci illius de uxore ejus. II. STOBRII ObserMail. P. 234. ΚΙΜcri I: hVerba prophetae, allegoriam proponentis, in qiau Israelem vocat vineam, Deum Vero, dominum vineae. Similiter populus Israeliticus Ditis imagine, ex Aegypto in PaIaestinam transplantatae imaginosistitur Ps. LXXX, 9. seqq. Jerem. II, 2I. Chaldaeus videtux' 'ri', de Umele intelligere; sic enim vertit hemistisitum hoc prius: Nn di, senti' bis es', v I Hydia 'UNγ'u' , 'uri' nn*ethn 'um' nn 2Mη χ'v'r dixist propheta et canιabo nunc Uraesi, qui comparatus es Mineae, semini Abrahami, Hilecti moi, carmati dilecti mei, Mineae suae. Verum ex iis, quae sequuntur, manifestum est, duecti fui,
i amici, nomine vatem dominum viueae, id vero est, Deum, indicare. Ia ' 'n', n 'in Vinea erat amico meo in cornu, i. e. in loco editiore, qui cornu appellatur,
quia id alti Isiniam constituit partem animalis. Ut Syris id nomen donotat extremisωem, v. c. vestis, Matth. IX, IO., et Iintei, Act. XI, 5.; ita Arabibus quoque non tantum est tractus et extremitas terrae, sed etiam Dertex monιis, item Parvus mons, ab aliis seorsim extans, aut ρara montis tib aliis dioma, quod huc prae ceteria quadrat. Graecis quoque κέρας dicitur de monuissius et promontoriis. Proponit vates illa omnia, quae et opporti inissima, et paene summa spectari solent a soIerti et sollicito agricola in planta uda
204쪽
sanda vinea. Primum ex rei rusticae disciplina, ut pro vinearum salii locus eligendus sit sublimia. Ita Vrasi Lius Georg. II, II S. Apertos Bacchus amat colles. Et ipsa docet
experientia, nobiliorem elle vindemiam ex altis collibus, Iocisque patentibus, quam ex campo ae valle. ΚiMciri: is Appestat autem terram Israelis cornu, quia elattior est ceteris omnibus terris, quemadmodum cornu elatius est universo corpore. Montosam regionem esia Palaestinam, notum; cs. Deut. XI, II. Quum autem rion Omnis collissationi vitium opportunus sit, quia sterili est interdum et infelici solo, ideo addit Ilio olei, i. e. pingui,
sertili. Hebraei enim ob penuriam vocabulorum, adjectiva
RIa terminatione eTprimentium, saepe Voce ad ea Qx- .
Primenda utuntur. Sic brri 'aa Deuter. lit, I 8. I Sum.
Dan. II, a 5. exules. auiu, ut Arab. proprie oleum pinguissimum, deinde omne pingue, denique omnino femtiaualem designaro, ut Deut. XXXII, I S., nolum est. Ita JAncuI : oin angulo terrae proferente fructus pingues instar olei praestantis. Addit aliam interpretationem: is in angulo terrae, qui convenit oleis, quas oleum proserant, quemadmodum n D in , sinua mortis, est is, qui morti addictus. Et sunt ex nostris interpretibus, qui, quod terra Hebraeorum etiamnunc abundet oleo, dictione tractum terrae olivis consitum indicari existiment. II uexeserendus Symmachus, qui ἐν μέσφ ἐλαisu vertit. Cepitra desective scriptum pro I I, ut Setecti. x, a. maria, n 2IU ,st medio Cherubinorum. CL BuxTonFII Anticrit. p. 697. Sed quum lioc loco de vineas tantummodo plantatione sit sermo, retinenda prior interpretatio. Dicit igitur vates, plantatam est e vineam in loco sublitiai, cujus gleba esset felix, et uber, et ad Proventum copiosum idonea. KIMcIII:
Appollat Pariter terram Israeliticam Ilium olei, juxta illud, quod Exod. III, 8. dicitur terra Iacie stiens eι
205쪽
melle. HIERONYMUS: is Revera nihil terra repromissionia pinguius, si non montana qiraei sie atque deserta, sed omnem illius Iatitudinem consideres, a rivo Aegypti usque adsumen magnum Euphratem contra Orientem; et ad septer trionalem plagam usque ad Taurum montem et Zophirium Ciliciae, quod mari imminet. Chaldaeus: ' av
meus dilectus Israel, dedi sis hereduci ιεm ira mome ericet , in ι γα pingui. a. LXX: φραγμὸν περιέθηκε. Vulgatus: et femu eam. Coiivenit a RcuI: is Sepimento ne muro munivit eam vineam ) circumsiaque ad instar annuli, qui
Chaldaice Npos dicitur. Ita et ΚiΜcni in Commentar. ad h. I. nostram vocem interpretatur ''ma'no ritu, fracia muriam tarpa eam, qui ambiat eam scut annulus,
pro quo Exod. XXXV, 22. Chaldaeus posuit. is Qui enim vult plantare vineam, primum sepit eam, ne in-gi ediatur bestia, et plantas eorrumpat. Sed in Lexico idem ΚiΜcui nostram vocem exponit fodis eam, Ioco quodam e Taluiude allato, quo p v ea significatione
in agrum inMeniaque eum fedensem, fodiemem sub ODis. Arabibus quoque verbo h. I. utitur Saadias est fori a terram tapidosam, unde est infrume tum, quo terra veriaur, ubi ar ro non es locus, nempe eum lapidosa est terra. Vid. Scuo LTENstet AnimadDerss. Philo G. ad h. l. Quae significatio, et Gesenio adoptata, hic quidem bene convenit, statim enim subjungitur: elv da Dia eam: primo terram siderat, ut Iapides erui facilius pollent, deinde eos abstulit. cf. MicnAELIs Suniemm. P. I 88o. Mallem tamen ob Versum quintum, quo diserte fePis, qua vinitor circumdederit vineam, si mentio, priorem illam, eamque vetustissimam, dictionis inter Pretationem retinere. Et lapidea ejecia ex tua,
206쪽
ut recto Hieronymos. ' d enim, ut ex Syriaco Mas usa,
itemque Arab. Oita et patet, proprie est nisi m
Vid. STonaiI ObserMaιt. p. t 97. not. et MicasAEL SMIFumn p. 38o5. Quippe haec est debita culturae vineae pars, et quidem novae, cui nihil curarum non adhibitum assirmatur, ut lapidibus purgetur. COLOMELLA de Arbor. δει. C. 3. Saxa, fumma parte terrae, M Dilea et arborea Madiane pimia parae refrigerant. Non sunt audiendi, qui, uti Dor-derlein et Koppe, interpretantur de muro ex lapidibus facto, vineaeque circumdato, praeeuntibus LXX et Syro Quae significatio non modo nullo firmari potest exemplo, verum et plane 'est inepta Ioeo LXII, 1 o. p i. Et generosa Mile eam confe-.p ur enini, bis praeter hunc locum obvium, Genes. XLIX, II. Jerem. II, a I., Iarchio notante significat Mises, quae celerispiam, Gua prasanuiores funι ad Hamandum. CL not. ad Iaudat. Geneseos Ioo. Hi ERONYMUs: AG plantaDia eam Mineam Gree, quam solus Symmachua electam fἐκλεκτiνJ interpretatus est, non verbum e verbo, ut mihi vidεtur, exprimens, sed sensum, qui tenetur in verbo. Ajunt enim Hebraei, Gree genus esse vitis optimae, quod uberes fructus iaciat atque perpetuos. Denique Sorec a quibusdam καλλικαρπος interpretatur, quod nos in pulcherrimos fructus vertere possumus. vina Anara ram Aedis Duin ea turrim, custodiae et defensionis ergo; πύργος dicitur Matth. XXI, 33. , quales et Romanos in villis habuisse constat ex Livio XXX lli, 48. Apud Talaiudicos di da rex D miseeuta Minoae, unde nempe custos ad omnes illius 'erminos prospicere possit. ScuuLZIUs quoque, per eam Palaestinae rogionem, quae olim tribus Iudae erat, iter faciens, in omnibus sere vineis ejusmodi turres se vidisse narrat, ιiungere dea notasen. P. V. p. I 28. vide quoque Han-MERI Obser-ια super Oriente. P. II. p. 273. se
207쪽
lato Arabico depressus fuit in caDuates fua, unde
forobs, D Dea in monte DeI faxo, in quia re sagnat aqua, item putetia aquaa in Petra exsens unius aue asterius orygae, unde significatio lacuo torcularis, quam haec vox apud Hehraeos tantummodo habet, quae vero indubitata est, si conseramus a Reg. VI, a7. Hos. IX, 2. Ungg. II, 16. Jerem. XLVIII, 33. Proverb. III, Io. JAncurrisa Er significat locum, qui est ante torcular, s. torculari,n b, in quo calcantur et exprimuntur uvae, subjectum, in quem vinum expressum defluit. Solent autem etiamnum in Oriente torcularia subterranea esse, ut resert Chardinius apud Harmerum, I. o. T. IlI. P. III. et ΚΑΕMPPEnus in Amoeniti. Exolt. p. 576., ubi do vini Persici consectione loquitur: Mini confectis insauitur in colla, Dei inlim do nus camera quadam, a Mentorum ingressu remota. ΕDIsionem torcularis in saxo vates noster quoque videtur respicere, cum utatur Verbo IS , quod, ut notum est, de lapidum excavatione usurpatur. Dignus est, qui cum nostro conseratur, Nonnii locus, quo describitur Bacchus ει saxo lacum torcularem sculpens, Dionysac. L. XII. 2rv n OPA Et exspectaDiι, ut fareret, ferret, u a bonas, sed fecit labruscas, i. e. malas ii as, R Verbo e. NI, quod Chaldaeis et Aethiotubus malua el praMus Die significat. HI En ONYMUs: ro labruscis, quas nos vertimus,
in Hobraeo scriptium est Busim, quod Aquila interpretatua est σαπριας, id est, fructus pessmos, Symmachus ατελῆ.hoci est, imperseelos; LXX et Theodotio ἀκανθας, id est,
Apinas. Puto autem melius esse, Busim labruscas, quam spinas intelligi, ut coeptas translationis smilitudo servetur. IAnciix explicat Gallico lambruches eerunge' . CEL-saus Hierobot. T. II. p. 199. seq. et Micu ELIs iri Supple . p. 146. I 47. nomen hebraicum idem esse opinantur, quod
208쪽
quidem herba venenata luxuriosius et sponte provenit in collibus apricis, quales vinearum ello solent. Descriptam illam plantam a Cisvinio vid. in DE SAcY Chresom. Arab. Τ. l. p. 531. edit. primae et T. III. p. 38 I. Sed recte monuit GEsENI Us, Nomen origine esse Persicum, neque recte cum Hebraico conferri. Chaldaeus sensunt hujus Versus ita exponit: Et sancti cari eos, et honori casei eos, et D senta i eos, scut plantationem Misis electae,eι aedi noi sanctuarium meum in medio Eorum- allare quoques meum dedi ad propiιiandum fuer peccata eorum, et praecepi eis, ut facerene opera bona in conspectu meo, sed imi inique egerunt operibus suis. Quocum in mollia Consentit HIERONYMust is Per metaphoram vineae describit populum Judaeorum, quem sepsit angelorum auxilio. Et lapides Hegit ex ea, vel idoIa, Vel omnia, quae Dei cultum poterant impedire. Aedificavit quoque turrim in medio ejus, templum videlicet in media civitate; et torcular exstruxit in ea, quod quidam altare significare pittant: sicut
enim ad torcular omnes uvae comportantur atque calcantur,
ut ex eis exprimatur Vinum, fio altare omnia populi suscipit fructus, et immolatas hostias devorat. Nos vero in hae allegoria non arbitramur singula argute persequendae propheta simpliciter hoc vult, Deum optimi vinitoris partit, ussedulo esse defunctum, nihilque ab eo praetermissum; Ho-hraeos vero nihilominus turpiter degenerasse, fructus quo malos protulisse. ε 3. Amicus vatis loquens induci inr. 2E ' nev nritn' Et nunc, hiavitator Hierosistmae, et Die Iudaal Collectivo haec nomina capienda esse, ut infra XX, 6. Zachar. XlI, 7. 8. Io. , Viae monitu opus, Quare non est opns, ut cum tribus codicibus Kenni collianis in Plurali legamus. Nar usui judicate, quaeso,
inter mst, et Uineam meam, de Ine Vineaque moa statuite;
vestro quippe judicio totam discernendae causae lacultatem
209쪽
4. Summi lim G. I. a. optimi vinitoris ossicium de- scripserat, a quo in excolenda atque instruenda vinea nihil praetermissum est; nunc audaeos, id est, vineam ipsam interrogat, an in sua providentia, vel industria aliquid unquam desideraverint. I 'uria, mu n odi, nuQuid faetendum amplisa fuisseι pineae meae, quod non fecerim in eap Chaldaeus: v v navx, n 'EN NIU nni n, n Iv N, vv, quod bonum dixi, promisi, facere Populo meo, quod non fecerim eis p Similiter apud aer miam II, 5. interrogat Jova Iudaeos: Quam deprehenderunt
in me- culpam Mesri major ea, ut a me recederem p Et
apud Micham Vl, 3. m popule, quia ιibi Deip avi quid
ιe Mesp responde mihi. 'a v mmQuare exspectari, i. e. quare, cum exspectarem,m facerra uina, feciis labruscas p quare me meo voto exspectationeque fraudavit quum enim exspectarem uvas, Iabrnscas attulit. Nec alium sensum Vulgatus videtur expressi , dum vertit: An quod exspectaMi, ut facerM MMas, H Deis labrus ap sed multo signiscantius, quasi dicate ut mihi dolorem faceret, inhiantemque ad fructum laboris mei maligne deluderet, ideo non modo negavit uvas, quas meo mihi iure repetebam, sed etiam insuaves et amaros fructua produxit. Fuimet quidem molesta minus, si nihil peperisset infidelia vinea. 5. GnN-nnu' Bogus festo Mos δε- etiam, indicabo vobis sui Proverb. I, 23. , quid factui uasim vineae meae. BIERONYMua : ProVocavi, inquit, vos supra, o habitatores Hierusalem, ei viri tribus Iudae, ut judicaretis inter me et vineam meam, et interrogavi, ut diceretis, quid debuerim facere, quod non secerim. Et quia non vultis respondere quod.sciscitor, ego mihi respondebo ipse pro vobis, indicans, . quid laeturus sim. 'ori RemoMendo, scit. ure, remoDebo, frequens verbi si nili ellipsa, ut Genes. XLI, 43. Levit. II, 6. VI, 7. Vid. WAr.-m Ra mi ea P. I 55. seq. Jancni: rire Dere scit. decrevi.
210쪽
nation spem ejus. nziis p ΚiΜcHI idem esse notat, quod Prov. XV, I9. p iri , sepimenιum ex Dinis comerium verba 'his et 'gl es, ad quod nostrum nomen esse reserendum, arguit Dagesch, literae n inditum, non disseruntsgnificatione . Tali vero sepe circumdari addit Κimelii Vineam, praeter maceriam lapideam, ne haec ipsa laedatur. D eris ad pUcendum, ut depascatur, cf. supra Ill, 14. infra VI, 13. Exod. XXII, 4. γ'n Diruendo, scit. diruam; cs. Ps. LXXX, 13. Sive, ut JAncHI: Et ruere decrevi. Murum ejus p nam 'via murus est Lapideus, o ρ iet, plane ut Arab. praecipue de muro circa Dineam
usurpatur, vid. Num. XXI, Ω4. u5. Prov. XX lv, 3 a. Etiamnum in Oriente vineae duplici muro solent cingi, altero viridi, altero lapideo, vid. HARMERI Obfer M. P. III. p. i54. dunn, nra' G D in conculcationem, ut proteratur a pecudibus et seris bestiis in ilIa pascentibus. Cf.
infra VII, I 5. X, 6. XXVI, 6.
6. nndi ηnn'cNa D Ponam, reddam eam Mosita sem; sive, ut Vulgatus vertit, ponam eam defertam. Vocem n nn veteres omnes reddunt Masualem. Pluralis occurrit infra VII, 19. , ubi vero Κamea transit in Patach, sequente Da- gelah. Quo ex Ioco, si nostram iisdem punctis instruas, nna reserendum erit ad radicem n ndi, quae apud Arabes
adhuo superest. Iis significat secuis, resecuis, abrupi
aliquid, ita ut non detur regressus, et nomen rem abruptam, quas haud iterum s. Si igitur hanc interpretationem adsciscas, Minea hic significatur prorsus defoωια. MicMELIs Vero in Supplemm. p. 174. vocem nostram utroque loco mavult legere sne Dagesch, eamque referre ad
per oriationis, i. e. in quo greges pernoctant. Prius tamen Praeserendum. ΚΙΜcHI: is In vitibus, quae rellictae sorsan XU. Vat. L suerint Diuiligoo by Corale