Ern. Frid. Car. Rosenmülleri, teol. ... Scholia in Vetus Testamentum. Volumen primum undecimum Patis tertiae, Jesajae vaticinia continentis. Volumen primum

231쪽

Priori loco editionea omnes a mo collatae habent Patach, posteriores omnes Camea, binis illia exceptis, quas supra produximus DBiblia Soncinensia anno I 488. edita et Iesaj ad Jeremias UIyispone 1492. J. is' os, gemma, eorum, ut infra XVIII, 5. Chaldaeus: a n datupeeunia rapinae suae. Sicut puti/is ascendet,

et evsabit, evanescet. JΛacuI: is Magnitudo eorum non secus ac pulvis, qui a vento commotus ascendit et removebitur, tolletur. 'MIN n n' N ηdNT 'I Nam repudiarunt legem DMae, Dei agminum, haec respondebit poena divinae legi tam impudenter conculcatae. PN ηουμ a D eloquium Venerandi Israelis Dre-runs, divina oracula deriserunt' et respuerunt. De verbo

interpres eandem phrasin reddit Ezech. VI, a 4. Cf. Exod. VII, I9. VIlI, a. di' nn D percutiet eum tiam commODeamur monte' quibus Jarchi reges principesque significari existimat. Alii haec de temporo praeterito sumenda, proprieque intelligenda de ingenti illo terrae motu, regnante Usia, cujus mentio Amos I, I. Zachar. XIV, 5.,

arbitrantur. Quam sententiam pluribus commendavit S. H. M N En in ProtegOmna. Commenιar. in uos eam p. 13. seqq. Ea tamen minime probari potest, quum vates de poenia futuris agat. ΚΙΜCIII pro metaphoricis habete , ut quasi coni rei niscant terrae sundamenta prae terrore. CL in aXlv, 16. Ps. XVIII, 8. nitari a p2 nn zz din, nn Eruntque eorum ca Mera scαι fordes in medio platearum. In pimux veteribus omnibus P sitnilitudinis particula visa, solae literae nntu nomen, quod eodem, quem 'n Thren.

232쪽

III, 45. habet, fgnificatu, purgamentorum, fordium, quas aqua inducta sopia e Derruntur ca nnq, abluit, abrasi Ezech. XXVI, 4.) ceperunt. LXX: ιὸς κορ ἰα ἐν πισιν ὀδου.

Vulgatus: quasi sercus. Syrus: D-D HI, Aut Iulum.

Claaldaeus: Nn 'rin P, quas sereus. JAnen I: isSicut sputum et vomitus, qui e corpore humano ejicitur, quod est res rejectanea; idem quod apud Talmudicos 'nu, et Thren. III, 45. obvium. Sane verba secundAe et tertiae radicalis quiescentia saepe a se invicem lignificationea mutuantur. KIMculo vero I itera n in rim*2 est radicalia, ut sit nomensormae Cantic. IV, 2. Quum riddi et Hebraeis et Aramaeis et Arabibus fuccida, amputa Git denotet unde Levit. XXV, 4. pro Hebraeo 'Bin Onhelos posuitnddin Κimchi nostra verba ita interpretatur: ca --ra eorum a Maιa, mutilata, in ptassis jacem. Quod DAV. OITENZosEn vernaculo sic expressi tr Versummetie Teiohen Logen in der Strafaen mitte. Sed rida verbum esse a Mandis plantis proprium, docent tam ea loco, quibus in V. Τ. occurrit, quam illius usus apud Aramaeos, quibus praesertim de Mulum a Miationes dicitur. Vid. M1

CIIAEI.IS Sum mm. p. 1318. Arabibus vero nou solum amputa Mit, eseul e Plamam, sed praeterea etiam Merrit, eoerris domum, Purgaraia limo puteum significat, unde purgamentum, quod eMerrendo rejicitur. ρ β γ δ Quare Saadias nostrum nri da vertit quod spem riιur. Aethiopico autem rid, est sereus, Excrementum,

quo Phil. lII, 8. graecum σκυβαλα interpres Aetlliopicuaxoddit. Ceterum ad rem conser infra X, 6. Zachar. X, 5. n, i , a In omnibus hiaco, quae iis obventura sunt, ut darchi addit. N Non aDersa es ira ejus, ut sibi blandiebantur, de rean. II, 35. JAncur: o Non omendatisti erunt in operibus suis, ut iram Dei a se averterent. nridia Ur ravi Et adhuc manus fuci extensa ad Plagas eis

233쪽

instigendas. CL infra IX. I i. 6. X, 4. Chaldaeua: --nibias his non μαι eonDers a criminibus fuis, ut aseerte inretur furor ejus ab ilias, sed adhuc scelera eorum in-- lectunt' et iterum plaga eius futura es, ut Mindictam fiamvis ab eis. Hostes barbaros, vehementes et violentoa Deum illis immissurum esse minatur. x6. Inde ab hoc Versu describitur expeditissimi exercitus adventus limprovisus, qui, impetu hostiIi cum horrendia clamoribus, barritum voeant, pro more veterum conjunctis vs. 29. , tantum terrorem injiciet Iudaeis, ut velut deliquium pass, obscura 'mnia circum se Videant. priro tima, da MUI E Dabit Agnum genitatas e longinquo, ex longinquo Deus populos ad Israelitas puniendos accerset; id quod terribilius. Sistit Deum ut ducem ejus exercitus, a quo caedes Judaeis comparata est. Est autem ducis, signum elevare, delectus habere, aciem armis et bellicia artibus instruere. Quae omnia praestabit summus hic imperator ea solertia, ut nulla excogitari possit major, et ea celeritate, ut Iudaei imminere sibi hostem prius adspexerint, quam venturum putarent. Primum igitur est, ut militea signo erecto convocentur. Id indicat da NUI, ut infra XI, II. XIlI, a. XVIII, 3. XLIX, II. JARc met, , Deus gentibus innuet signo, ut sese congregent, et contra Judaeos veniant. Signi vero sublatio est taliquam pertica Ionga, cujus summitati assigunt linteum, imponuntque vertici montis excelsi, unde eminus conspicitum est, quosgnificatur hominibus ut sese congregent. Perticas longae significatu da legitur et Num. XXI, 9. Ejusmodi signum militare describit Coaetius L. V. c. a. Tuba, quum castramo re Delue Alexander , Anum dabat, cujus sinitus, Plerumques tumutiuantium fremitu exoriente, haud fatis exaudiebatur. Ergo perticam, quas undique conoici posseι, fura praetorium saluit, ex qua fenum eminebuι, pariser Ommibus co pleratam. CAEsan de Bello Gau. L. it.

234쪽

Iram proponendum, quod erat insigne, eum ad arma mα- curri oporteret. CL LYDII Θω. de re militari L. I. C. II.

MIcHAELIs in Stantemm. p. 1648. sub ea intelligit malum, in cujus flammo copia pleis accendi ur Stange mia Pee f eru); idemque infra XIII, a. aliisque Iocis, ubi in montibus signum elevari, aut remotis populis erigi viam monstraturnm dicitur. Talia viae sgna, dicta, historia Arabum jam ante Iosuae tempora tribuit Abrahamo, intima

Africae Occidentalis adeunti et exploranti, utque redire viam posset, ejusmodi malas erigenti. VId. ScII ULTENAII uisor. Lmper. Vetus. Ioviani r. p. 7. et 53. 1, Sibilabia ei, per sibilum advocabit. JARCIII Verbum p is

exponit galli eo I Zer Messen . Alluditur, ut patet ex

Ioco nostro simillimo, infra VII, 18., ad apiarios, qui apes sibilo ad alvearia sua perducere solerit. CYRILLus ad h. l. et Δέχεται δὲ τουτο ωο ατο τῆς συνηθείας τῆς ἐπὶ τῶν μυιῶν. 'Eν ἔδει γὰρ πώς ἐστι τοῖς λισσοκομοις συρίζειν αυταῖς ουτω τε των δίμβλων ἀποφέρειν εἰς ανΘν, καὶ ποας, καὶ μὴν καὶ ἀνακομίζειν αγρῶν, ei&οί τε αυτὰς ἐναυλίζεσθαι

ποιεῖν. Sumit hos rursus ex muscarum i. e. apum) con- Deltidine. Solent enim apiarii iis assibilare, et ita ex alDearibus ad Area et herbas eas educere, et ex agris re ears, domi se ut immorentur, e cere. CL BocHARTIITeros. P. II. L. Iv. C. X. T. III. p. 358. edit. Lips. Sententia igitur simplex est, Deum congregaturum esse populos magna copia, et collectos instar apum, levissimo imperio suae voluntatis addocturum in Judaeam ad exsequendam 'vindictam suam. Sio plane ut apud Zachariam X, 8. do Israelitis recolligendis in Cananaeam: ExapN isbilabo eis eosque congregia o. E quo loco simill apparet, nostro Ioco non esse fbi vertendum, uti Drusius .aeeit, sed eί, scit. Nax exercuui, sive arare, hosi. . De extremuMe terrae, uti denunciatur illis, qui leges divinas contemnerent, Delit. XXRII, 49. ria nid: HUry Nn adducet in ta δε- goruem remotam

235쪽

usque ab extremis orbis terrarum. ibus, aquila Dei . ciorem, gentem ignotae Mobis linguae, gemem iaci crudelem, ut neque fenes reMeremur, nequct Puerorum mi

rest. Frustra laborant interpretes in desinielidis populis, de quibus cogitarit vates, quos alii Romanos, alii Clial daeos, alii Assyrios esse volunt. GΕsENaus collato loco infra VlI, 18. , ubi Jova Assyrios et Aegyptios ad Judaeos castigandos per sibilum advocaturus dicitur, eosdem illos po-Pulos valem et hoc Ioco in mente habuisse putat. Sed litoin lini verium gentes barbaras, longinquas, lingua, cuItu, . moribus plane alienas a Iudaeis, quod auget terrorem, in eos adducendas minator. Sic LIvius Lib. V. C. 37. do Gallis loquitur tanquain de inustato atque inaudito hose,

ab Oceano, terrarumque ultimis oris bellum ciente. diu Et ecce cito velociter Deniet. Chaldaeus r R, D vUBI Nn', et ecce cito Meniet rex cum exercista suo scue nubes leDef. Vocesn 'nu et hin adverbialiter adhibentur per ellipsin praefixi ta, ut Nuni. XVII, II. Deut. XI, II. Jos. VIII, 39. Ceterum non est Ii aestandum in eo, quod verba in hoc Veisu in

tempore praeterito posita sunt. Nam in vaticinatione Praetexitum vel Praesens pro Futuro usurpatur, ut res futurae tanquam praesentes spectentur, et qlio magis eae ipsa etiam orationis forma ob oculos ponuntur; hoc vehementius

animum commoveant.

ur. Ita defessus vigor, vigilantia, strenuitas, alacritas, disciplina militaris exacta adventantis describitur exercitus. η'v-muus es defessus, Deut. XXV, 18. ustam. XVl, I 4. a Nec impingens, sive labans in sto exrrcitu vid. ad Vs. 26.). Non impingent ad impedimenta in via, .es. infra LXIlI, 13. Jerem. XXXI, 9. N ha r N' Non do uabu nec dormiet. sed a minus, quam 'ae'. Est enim illud sopor ille, qui somnutia praecedit, et ita PmΡΟ-nitur, quasi αἰτιολογικως dicat: non Eormitabit, quars noc miser sicut duo priora verba PN' CO

236쪽

neetuntur eadem ratione causalit non erunt defess, in Propter non spirassiuna' Gussatius. rinsa N,' Nec DL Mur, ut idem verbum Genes. XXIL 32. de camelis onere et clitellis folutis dicitur. N Cingulum iamborum AOrum, perpetuo erunt accincti et parati vel itineri, veIactioni, cf. I Reg. XVllI, 46. a Reg. IX, I. Ps. XLV, 4.

N proprie est cingiatum, quo veteres adstringebant vestes, quoties ad iter ingrediendum, sive ad aliud quodvis negotium peragendum se pararent, ut expeditior ellet incessus, neque vestibua laxioribus et demissioribus, huo illuc di suetitihus, impediantur. Ubi vero sermo de militibus, nomine ' 'N videtur militare cingulum indicari, cui gladius insertus, quod apud Hebraeos non ea utroque humero ad Pectus descendebat, quemadmodum olim apud Graecos, sed renes tantum stringebat, unde omnibus, qui aedificandis Hierosolymae moenibus operam praestabans, edixisse discitur Nehemias, ut gladio accinctos renes habeant, Nehem. IV, 18. Et Ezech. XXIII, 15. milites Babylonii dicunturaecisuti suisse cingulo lumbos suos. Hinc balteorum sivo cingulorum nomine otnnis armatura per Synecdochen de-sgnata videtur. Arabea virum bellieosum Dirum eingulo accinctum appellare, auctor est Glygejus. Huc reser illud HOMERI Iliad. Κ. 77. 78.

Prope etiam hiatieus jacebat Madde Darius, quo senex ci gebatur, quando ad hellum perniciosum armaresur. V LEnIUs FLAccus Argonaut. V, 578.

237쪽

Nec rumpetur corrigia Malcei fui; subnectuntur ii Ioria 'cancellorum in modum pedibus, plantas tantummodo munientes. Vid. Lydium I. c. L. IlL C. u. p. 45. ΚωcHI: o Pernoctabit loricatus in acie; nequo balteum diGIvet, aut solvet a militari ealceamento corrigiam. Sed de so Mendo verbum pDI, quod rumpendi, aOellendi notionem obtinere constat, usurpatum sat Te vix verisimile. Hoc potius vult, corrigias, quibus calceamenta militum adstringuntur, ita esse firmas et durabiles, ut non rumpantur, nec opus sit, illis subinde alias substituere, quod exercitus Pr gressui moram et impedimentum inserret. x8. Superiore commate militea descripserat, hoc, mis1itiae instrumenta ad usum paratissima.

121 EI omnea arma ejus tens, proprie: ca mi, quod quum veterea orientales populi arcus habe-xent magnos, subinde staturam hominis longitudine aequantes, eos tendendo calcaverint, impolito videlicet iis pedosinistro, de quo insignis est Arriani locus, quem attulimus ad Ps. X l, ii. LXX: Κοιὼ τα τολ αυτων ἐντεταμένα. Vulgatus: et omnes arcus ejus extemi. Cl daeus: A ti 'ri U 'nnαοῦ, quod idem. Huic vero interpretationi o Raro putat MiciiAELis in Supplemm. p. 466. tria potissimum Ioca praeter nostrum derem. IX, 2. Ps. LXIV, 14. , quibus . illa non convenire videatur. Ac quidem quod ad nostrum Iocum attinet, Michaelis opinatur, haec verba vix signifi-.care posse, ut vertere solent: M omnes arcua illorum tens; nullius enim exercitus arcus semper, etiam in proficiscendo, tensos esse, amissuros enim ella, si ita gestarentur, vim suam elasticam. Quare punctis mutatis esserendum putat In Priri, vertendumque: a με ejus f. sequenteε, i. e. metam adtingentes, verbo η'ri tribuens a equendi significationem, quam Arabum in Conjug. lv. habeti MaIavero verbo hebraico toties in V. T. caleandi notione obvio

significatio allingitur peregrina, alii dialecto priva. Vivi-- dior

238쪽

. dior praeterea erit imago, interpretatione vulgari retenta. Bostium appropinquantium ceIeritas tanta sistitur, ut ne arcum quidem in proficiscendo remittant, verum semper ad aggrediendum sint parati. 'Tr 'd id mens Ungia aequorum Dorum insar saxi ruinanιur. quod alio angustiam denotat, b. I. idem volunt esse, quod peιra. Ita LXXr ως στερεα πέτρα. Chaldaeus: 'B'pn N Dum Aut petrae fotissmae. vulgatus: IVex. Commode C. B. Micn Enis, reserente ita filio, Ioanne Davide, ire Supplemm. p. 2356. ad suorum bibliorum marginem eo

tulit Arabicum ι--, Iapia, in specie, αμι- mori insa

et Atiae astristi ignem Mena. Ei igitur equorum ungulae comparantur ob firmitatem ei. duritiem, qua fit, ut non attexantur eursu, et viae asperitate. Nempe veterea equorum ungulas soleis serreis nota vestiebant nam quod

Arabes equorum ungulas solea serrea vestiunt, ut Gelanius monet, serioris temporis mos videtur); unde u gularum firmitas inter praecipuas equorum virtutes nume- ,

rari solebat. Sic in nimieo XENOpuos vult, ut in equis maxime sollieite fimns πιρὶ τῶν ὀτλων me καρτεραὶ ἔσονται, de unguis D. Equos hujusmodi uoMEaus πώλαόποδας appelIat, veluti Mad. Θ. 41. - υπ οχεσφι τιτυσκετο χαλκμον κω, curri adaptaDia aeripedes equos. Et O F. 3o. eosdem Vocat κρατερώ-χας, fortea ungulia. Plura vid. in Bocvanetioeros. P. I. L. II. c. IX. T. I. p. Iao. editi l .ps. Avias equa, i. e. currnum, quibus in praeliis utebantur, vid. Jos. XVI l, I 6. Iud. I, Io. IV, 3. 7. Nah. II, 5. CL Jacon. LYDir Synfrem. Mail. L. III. Cap. X. DI MERRI Divult. aeadae Tom. I. p. Ias. Comparantis cum ris v, ιurbine, tam ob velocitatem, quam ob vim ingentem, qua omnia dejiciunt et secum proripiunt. CL infra LXVI, 15.

239쪽

iso Iesaias. cap. V. 29.

29. Nec vigilantia, nec labor indelatas, aut disciplina, et instrumentorum militarium cura sufficiunt militibus ad rem beno gerendam. Requiritur praeterea audacia, animus imperterritus et generosus, vindictae, gloriae, aut Praedae cupiditas, quae illos insammet. Quales ut copias Itostiles depingat propheta, adhibet imaginem leaenae et leonum juvenum, imperterritorum, nihil limentium perieuli, et praedae, quam coram oculis habent, in lentorum. A naMae Rugitus est ei hosti, Zachar. XI, 3. Job. IV, 1 o.

vid. Booti Retr Hieror. P. I. L. III. C. I. T. II. p. II. edit. L ps , quae Ieonem aequat, aut etiam superat audacia et saevitia. CL Nitin. XXIII, 24. Unde HERODOTus IlI, Io8. 'H δη λέαινα, ἰσχυροτατον καὶ Θρασυτατον. Vid. M . chartum I. o. P. 12. De rugitu leonum vid. eundem C. II. p. x6. 27.' Εi hostium truculentorum barritus et Ierem. II, 15. comparaturi, ita enim legendum, quod intextu scribitur, pro quo ad marginem Futurum, Iegendum praecipitur in D rugiet, Amos III, 8. Sunt, quibus ante aNς indicet Ful. 3. pers. singui. , decerptum de pronomine 3. pers. ut in lyx', Proverb. II, 7. et Ps. X, Io. Vide SetonnIi obser ιι. ad Analog. et Symax. br. p. 138. et ΗΕΣEMI A Fhrliche hebriat he Spraeh-Iehre, P. 255. Invenitur tamen aNs r in textu codd. nonnullorum, in Bibliis Complutentibus, et in desaja Polyglotio Basileensi. d' a 2 Instar leonum Iu num, Egecli. XIX, x. 3. Vid. Bochartum l. c. C. I. p. 4. et M ICIIAELIASMPPlemm. p. a 335. Et frema, nonnisi de leuncuIis usurpatur,vid. Prov. XIX, Ia. XX, a., et cf. Bocharium P. 25. D ca et praedam; post leonis rugitii iii statim sequi tur strages et dilaceratio. Neque enim acri illo et contento rugitu rugire solet, nisi eum videt praedam, in quam Pr linus irruat. Vid. Bochartum l. o. p. usi. ΚΙΜCHI: is Non est rugitus ac fremitus ejus frustra, sed quum ceperit Pra

dam, uti dicitur Amos Ili, 4. Nunquid rugiet leo in L Ma,

240쪽

quando ei non fueris praeda p eoadere faciet

eam, praedam, i. e. in tutum locum adducet, securam

a manu omnium eam eripere atque asserere volentium.

Eodem sensu Σ', an et Mi est. VI, 14. occurrit. Nec erit, qui eripiat, ut Ps. VII, 3., tam mordicus praedam tenebit, ut nullus eam ex illius unguibus expestiat. 3Ο. n m ri II d ad Phu Tremetque hostilis exercitus, contra eum, populum Judaicum, insar fremittia maris, veniet contra Iudaeos hollis insensus cum sonitu horribili ex armorum strepitu, buccinarum clangore, et barbarae vocis horrisono ululatu, non secus atque si mara saeviens cum ingenti fragore vastos devolvat atque frementes stuctus in objectas rupes. D se a pexeris

populus Judaeorum ad terram, humana auxilia circunilaiaciens; uti Chaldaeus explicat: 'Inrt PM

quod Z quaesMerint impii auxilium ab habitatoribus terrae. Eaa Piel, ut infra XXII, 8. II. Sed Vulgatus, qui

adspiciemus in terram vortit, cepit pro prima persona pluralis Futur. Kal, ut sit sensus: tunc si respiciamus terram, patriam nostram, nil nisi tenebrae ibi erunt. Alii cum JARcario capiunt pro Niphat, impersonaliter: reo tactur ira terram hanc, de qua agitur, et ecce omnibiti in xeam respicientibus apparebit 'aeri, caligo, nihil lucis, nihil Iolatii et laetitiae, nihil auxilii a Deo aut hominibus ex spectandi superest miseris, omnia sunt desperata, merae

tenebrae et caligines. CL infra LIX, 9. Amos V, I 8. uo. Thren. IlI, a. Verba in rix, angusta eι tax, Vatii e- plicant varie. VITni Naa: angustam rete et lux, h. e. luxeris angusa. KOc1 ΕRus: Lx augusis G, i. e. sortuna maligna, sere ut VIRGILaus Aeneid. 6, 27O.

Quale per ineertam lunam sub lues maligna iter in istina. - conserre jubet . rvm P N supra I, II., ubi not. vid. LUDov. DE DiΕur an Ma es et Iiax, i. e. simul et angustia et Iuxest

Diuili od by Corale

라틴어 텍스트