장음표시 사용
211쪽
fuerint in ea, non iaciam quidquana culturae, ut Proserant fructus; sed eam derelinquam, ut fiat desolatio. -N31, Non putabitur, toIlendo palmites supernuos, qui succum exhavi iunt, Levit. XX v, 3. Verbum 'in v terram respicit, ut praecedens plantas, et significat, terram sentibua liberare
et expurgare eamque circa radices plantarum aperire. Nam
Aramaeis est farririt, Pasinapis, et i ita Momer. Mi-cti ELIs verbum nostrum reddit: tare ne en Heti iuor iane re tien .erden, quasi esset Niphal a verbo ordinaὐιι, ordinem in ruxit. Verum Niphal hujus verbi semper fignificat desider ri, nusquam ordinari. Sunt, qui
eollato Arabico aqua abundaseu locus, IV. Deum aqua Mundare fecit, VIlI. pluνia madefactus es rigas fuit, nostia verba reddant: nec irrigabitur. Sed farriendi, pristinandi significatum verbo 'ν ν recte vindicat TrΝosTA-nius in Supplemm ad Leo. Hebre. P. M. veterum interpretum eonsensu infra VII, as. Accommodatus isto ea nostrae orationis seriei. Sequitur enim statim, increscero sentes et vepres, id quod fieri solet, cum ager aut vinea non colitur, i. e. non foditur, pastinatur. ri 'or ascendet, excresceι, Mibu in Mepreo oin gust, tota, videlicet, illa vinea. Similiter Prov. XXIV, 3I. nhv nant 'a Oni I, ascenderaι, excreMerat, totum illud I, n V, vs. 3O. , Omnis illa Minea, AD ager) in carduos; veruerum faciem ejus palitari, eι maceries effuslapidea erat defrυcta. CL de hoc Ioquendi more GEsENax Lehrgeb. p. 8 9. 'Eu hv nubibus inserdicam, ne pluam super ea. V ante ' 'Uuri est privativum, ut non, ut infra VIII, 3I. XXIlI, t. XXIV, Io. multisque aliis locis. Nam vocabulum', ex quo nostrum D, resecto Nun, ortum est, proprie indicat refectionem,
abrupιionem, ut intelligitur ex Arabico praeciderct, abrumpere, diminuere, hincque universe negat; id quod fusius explicavit SionRIus in Obser M. ad Ania. et Θαι.
212쪽
Nebr. p. 252. seq. Chaldaeus: Et prophetis meis praeeipiam, ne prophetiarum suarum copiam illi facians. Ceterum vere animadvertit GEsENaus, vatem postremo hoc Versus membro Parabolica, quam incepit, narratione de vinitore excidere, eumque, quem ejus persona intelligit, Jovam, ipsum loquentem inducere, quum parabolae explicatio proximo demum Versu sequatur. 7. I bio indicat transitum et adplicationem carminis, quod praecessit, allegorici, et recte videtur exprimi per Latinorum iam. D HIM mn Vinea
AOae agminum coelestium dei vid. ad I, 90, de qua R. I. seqq. , est domus. familia, gens Israel. vdia D Dir, viri, gens Iuda planta delicia um ipsus es. Prov. VIII, 3 i. . HIERONYMUS: ,,m Miri Iuda germen delectiabile ejus, id est, Dei. Sive, ut LXX transtulerunt, νεόφυτον ηγαπημένον, id est, noMeura plantasio diMelissima. Israel et Iuda hoe inter se disserunt, quod omnis populus. Prius appellabatur Israel, et postea regnante David super tribum Iudam, et Roboam, filio Salomonis, super duas tribus, Judam et Benjamin, hi, qui erant in Samaria, hoc iest, decem tribus, Vocabantur IsraeI, et quibus regnant dogenere David, appellabantur Iuda. Et quoniam ab IsraeIvituli colebantur in Dan et in Bethel, propterea ab Assyriis primum capta est Samaria, et multo post tempore Iudas a Chaldaeis ductus est in Babylonem, quia minora peccaverant. Unde et in Ezechiele Π ao.J ad utriusque populi peccata purganda, IsraeI in sinistro latere ponuntnr juxta
Septia aginta dies centum nonaginta, sive, ut verius in Bebraico continetur, dies trecenti nonaginta, Iuda autem qua draginta dies. Hoc dico, ut comparatione Israel, id est, decem tribuum, amabilem atque dilectum ostendam Iudam, in quo ea ant sacerdotes et Levitae, et dot religio versabatur
eo tempore, quo propheta Esajas loquebatur ad populum. 'Et pulchre Israel, hoc est, totus populus, domus est, Iudas autem, qui separatis tribubus postea pullulavit, no euum L a dici.
213쪽
dieitur de etainiti. Sed et hoo notandum, quod, juxta consuetudinem prophetalem, quae prius per metaphoram dicta sunt, vel per parabolam, postea exponuntur manifestius, quod vinea et novella plantatio Israel et Judas siti 'χmenaen, n e peMaDu Jova ri. a. 4. Da, et omnium morum probitatem, et Mich. VI, 8. nuvin nari' Sed ens eaedea. Nomen hoo I ncur a verbi ris aggregoedi notione, quam a Sam. II, 36. XXul, I9. obtinet, aggregationem videlicet peccatorum, explicat. Aliis nu*n est Daliea, idem quoanhon, Leviti XIII, 6. 7. 8. Ita QMcur: is Ego, inquit, exspectari, ut pauperibus et oppressis, quod justum esset tribuerint, verum sunt eis scabies et plaga leprae. Ita Chaldaei ut G ent fura oppressores. Sed videtur hoc laeo proprie fgnificari sanguinis uso, coI-
Iato Arabico UDAE aquam, Iachrymas, speciatim vero hoc Verbum quandoque notat, e dis sanguinem, undo
significat e Morem fanguinis, hominem cruentum, ranaram. Vid. ScuuLTENaIr Anima e . Philolog. ad h. Lnavx, C amor eorum, qui injuste oppressi sunt. CL Iob. XXXI a 8. Genes. XVIII, Io. Observa elegantem Hebraeis
paronomasiam inter UE et ri ire, inter ni rix et nοῦν ΗιERONYMus: is lumus Latinia insinuare auribus quod ab
Η raoia didicimus: judictam apud eos appelIatur Miaphat, iniquis , avo dissipasio, ut interpretatus est Aquila, Miapha oh. Rursum I iuia dicitur Zedaha, Hamor autem appellatur Ze ah a. Una itaque vel addita littera,vεI mutata, sic verborum similitudinem temperavit, ut pro Miaphat, diceret uiophach, et pro geda a poneret
Ze aha, et elegantem structuram sonumque verborum juxta Hebraeam Iinguam redderet. Exspectavit autem Deus, ut
populus Iudaeorum saceret judicium, id est, uvas, et secit iniquitatem, id est, labruscas. 8. In eo quod reliquum est Capitis evolvitur, quod involutum ella videbatur in duabus dictionibus caedes et
214쪽
Hamor vs. 7.). Et primum ambitionem proponit, magnum injuriae atque violentiae principium. Quae ut supra alios
emineat, eos exspoliat. 'in Iancti I significare observat clamorem gemit unive ob poenam, quae sit ventura. a
ri,dia Vae illi qui conjungia domum domui, i. o. domui Possessae domum nuper emtam. Idem vitium castigatur Nich. II. u. Nehem. V, 1 - 8. Erat hoc oontra Ieges Levit. XXv., quibus Moses sapientissule caverat, ut possessiones quaeque suis in tribubus et familiis conservarentur, et ii landi, quos possessores sui, paupertate coacti, Vendiderunt,
in anno Iubilaeo restituerentur, ne earum alienatio et commixtio aequalitatem illam tolleret, quam in populo suo obtinere voIuit. CL Micii Lis Ius mos P. I. g. 73. 76.
Ua nno Agrum agro a iciunt s. continuant, vi
ac fraude. Chaldaeus: Pa ῆu i nnb nn Hea re Apri agrum Diolenter aeris fuis jungunt. ΚIMcuir is Loquitur de illis, qui attingunt confinia, ac diripiunt pauperes. Quodsi enim si pauperi domna conjuncta domui divitis, aut ager conjunctus agro illius, venit ad eum cum astutiis, ut ab ipso capiat. d pu dsN Usque ad defectum loci, quem occupent alii, ut nihil pauperibus supersit; sive, donec totum occupetur spatium, quod suae cupiditati definierunt. Chaldaeus: 'nN S Pena' i' cre dicentes: doneo posside
mus omnem locum. Hi ERONYMus: se Pro eo quod nos diximus: usque ad terminum loci, LXX transtulerunt: Κατοῖ πλησίον τι, id est, ut auferara aliquid proximo. Symmachus et Theodotio: donec des iat, vel, non sis locus, ut desciente terra nequaquam saturetur avaritia. Quod quidem et generaliter adversum omnes,qitibus nihil satis est, dictum puto, et specialiter contra vineam Domini, quae pro uvis secit labruscas, id est, pro justitia iniquitatem. Quae est enim rabies, cum tecta et agri ad depellenuos imbres et ad serendas frugps haberi debeant, ea hab re cupere, in quibus cunctis habitare non possis, et quae colere non lassicias, alteriusque necessitatem luam facere voluptatem rana ad ὀρ-o
215쪽
Quandoquidem haluatores facti esis foli media in terrαΚIMca ir is Existimatis, vos solos esse dignos, qui terram habitetis, eo quod sitis magni atque divites. Λα-bitare facιi estis, ex forma Hophal. Qui vero vos faciunt habitare sunt judices iniqui. Vulgatus interrogative: Nunquid habitabitis Dos soli in medio terrae' Nunquid
terra Vobis propria est, et non communis cum aliis, ut
a vobis solis habitandam e Te existimetis 3 LXX: Mi οἰκ - σετε μονοι ἐπὶ της γῆς.
9. Ante subaudiendum est , ex Cap. XXII, 14. ReDela Dil se in aureis meis Io Da. Alii supplent 'EN, cujus ellipsis satis frequens est, vid. silpra ad III, 6. Quare
non est opus, ut cum MicuΑEi.E Biblioth. Orient. P. X lv. P. II O. Pro 'a N2 legamus 'I NA, quod quatuor codices Kennicottiani exhibent. Chaldaeus: Dixis Propheta: λ. auribus meta udiri, hoc decretum esse a Domino. HIERONYMUs: o Pro eo, quod nos jnXta Hebraicum vertimus, in auribus meis fum haec Domini exercituum, id est, verba, quae Ioquutus est Dominus, adhuc resonant in auribus meis. LXX transtulerunt: γαρ εἰς τοι ωτα
Κυριου Σαβαωδ' ταυτα, id est, audua fiant haeo in auribus Domini Sabaoth, non quod propheta verba Domini audi xit, sed in auribus Domitii audita sint, quae Propheta dicturus est, quum consequentius sit ilitelligere, audisse Prophetam, quae Dominus sit loquutus. Sed Graeeus interpres hoc potius voluisse videtur, clamorem pauperum et oppressbram Vs. 7. ad Jovae aures pervenisse. Legit ille Profecto, cerae, proprie jusj xandi formula, quem expositam vide ad Deut. I, 35. CLinfra xlv, 24. N. CXXXI, 2. 'n' nnei, Domus multae in desolaιionem, i. e. desolatao erum. Respicit ri. 8.: ad K iraci II magnas interpretatur, coli. Ierem. XLII, t. a , magnates regis, is ac si dicat: aestimatae obstructiiram pulcherrimam, quod mox exprimit vocibus aliis 'a Σ' , magnas et pulchras. Desolatae igitur erunt Diuitigeo by Corale
216쪽
domus in , a defectu incolias, incolarum, ut infra Vl, a 3. Jerem. XIX, 13. XLVI, 19.
futuras sint desolatae absque incolis; quia agris et vineia sterilitas immittetur; propterea quod eripuerunt illos pauperibus, tenuis exiguusque erit eorum proventus: desiciente autem frumetito deficient quoque incoIae. MMcar. 'N nn ti rixae r ων Decem jugera Din a facie B ιhum unum, tanta erit sterilitas, ut e decem vinearum jugeribus, id est, ex eo spatio, quod arari decem jugis potest, tam tenuis sit futura vindemia, ut vix tantum e primatur musti, quantum implere posset tres π ras, quantum Hieronymus unum Batum capere ait. Eum ejusdem in liquidis capacitatis suisse, cujus in aridis fuit Epha, patet ex Ezech. XLV, I 4. capiebat 7 2. Sextarios Romanos, teste Iosapno Anιiqq. VIII, a. s. 'Ο δὲ βάθος δυναταιρῆσαι ξέσταέ ἐμομηγέοντα δύο. ΗιERONYΜus: MPTO κερα- id est, laguncula, quam soli LXX transtulerunt,
omnes alii Balum interpretati sunt. ns N nwπ' 'Ph
, Ee semen Chomeria factu 'fiam, ex copiosa Chomois semente, vix decima ejus pars exarabitur. 'Uri erat sacrarum mensurarum maxima, vid. ΕZech. XLV, II. ns N decima pars Chomeri, vid. Elaech. XLV, II. ΗιEn ONYΜUS: is Pro triginta modiis, quos nos pro coro posuimus, qui hebraice dicitur Chomer, LXX verterunt αρτάβας quae mensura Aegyptiaca est, et facit modios viginti. Vid. de hac voce IABLONsKII in cula P. I. P. 39. II. Alterum vitium redarguit vates, intemperaritiam
miane furgentes potum inebriantem sectanerar. qui mane surgunt, ut potationi indulgeant, sive, ut Unigatus vertit: ae viai consurgitis mane ad ebrietatom Iectandam. HIERONY3Ius: ,, Pro ebrietate, quam Aquila est interpretatua et Syminachus, LXX ipsum hebraicum posuerunt Siceram, quod omnem signiticat potionem, quae inebriare Potest, ut statum
217쪽
statum mentis evertere. Vid. do noti ad Levit. X, 9. Iudaeorum, ut plurium antiquitatis populorum disciplina
maxime videtur fuisse ad sobrietatem, quae matutino et antemeridiano temporo tenui cibo contenta famem et ve-esperam usque, id est, ad coenae tempus, sustentabat. Mane enim cibum sumere, quasi aliquid inusitatum et rarum reprehenditur Cohel. X, I 6. Iesajae vero tempore adeo erat soluta, et in omnem i. 'emperantiam profusa Hebraeorum disciplina, ut matutinum, imo et antelucanum tempus ebrietati et epulis impenderint.
qui morantur ut Prov. XXIII, 29. 3o. Genes. XXXII, 5. ad pocula usque ita di sumitur quoque Genes XI, 4. Εsra IX, 7.) crepusculum vel matutinum, ut 1 Sam. XXX, 17.
Job. VII, 4., q. d. compotationem per noctem, ad alterum usque mane continuant; vel, ut Iob. XXIV, i5. Proverb. VII, 9., q. d. totum diem, laboribus destinatum, potando insumunt. Vinum D flammas eos, ut incalescant vino. a. ' an Ciaham, ' quas plectro pussatur, I Sam.
XVI, li3. Graecorum κωπα s. κοαρα, quam ipsam vocem Alexandrini plerumque ponere solenti Videndus de hoc
instrumento SPANIIEΜius ad Cia machum, p. 466. seq.NIcHAEI, s in Supplemm. p. 1314. nomen ductum existimat a l. cannabis, nam pro chordis fila olim ex linosuerunt. baa Nabutam, quod digitis tractabant. Suidas sub voce οργανον μουσικὸν, οπερ καὶ ναβλὰ καλεῖται. Josgenus Antiqq. VII. C. 12. g. 3. 'H μεν κιννυρα, δέκα χορδαῖς τυπτεται πλέκτρω ' δε ναβλα, δώδεκα φθογγους εχουσα, τοῖο δακτυλοις κρουεται. De ''vid. ad Exod. XV, uo. Ante omissu in est d, quod saepius omitti solet, ubi abIativus loci exprimi debebat, ut Genes. XXIV, 23. 333: ha, d pc η'IN n I, Genes. XXXVIlI, 1i. η'arq n'a derem. XXXVII, 4. 5.eoll. Eacch. IV, 9. Nich. VI, Io. 'n' et novumlimina Dei et opera manuum Ous, vatibus saepe surat
218쪽
mala gravissima, quae Deus praeparat impiis. Sio nostro infra Vs. I9. X, II. D fel, cum ab Deria δε- ηnovo SP, Omne opus Dum in monte nons, intelliguntur judicia, populo foedifrago decreta. Cap. XXII, II., ubi vates describit studium et artes, quibus Iudaei Hierosolyma munituri essent adversus Assyrium in summa calamitate, iis impendente, hoc iis imputat vitium: Et non reisicieιia ad eum, qui fecit illud, i. e. qui vobis haec mala immisit. Cf. quoque infra XXVlII, 2I. Habac. I, 5. Ps. LXIV, xo.
Chaldaeus nun ' interpretatur legem MDas,nmpq autem 'ab vus Potentiae fuae. Η1ERONYMUs: ,,Arguit autem juxta Cpnsequentiam coeptae explanationis agricolas vineae, qui imminente sterilitate, et vicino incendio, quo vepres et spinae sunt comburendae, Iuxuriae se et voluptati tradiderunt. non solum in vescendo
et bibendo, sed in aurium quoque oblectations, et in diversis musicae artis generibus. Qui cum ista saciunt, opus Domini non respiciunt, nec considerant, quae ventura sint. 13. Iam incipit enumerare infortunia, quae populum illum ebrium atque stolidum manent. n, a an, Proptereae iiDus abductus es, i. e. deportabitur; Praeterito utitur
more vatum pro Futuro, quia quae minatur certissime sunt sutura. Duri 'han 'Dv Populus meus Me fientia, i. e. omni carens cogitatione eorum, quae evanire possent, sata imminentia haud curans. Alii vertunt: propter insolemtam sive inevitantiam, quod stupidi sunt et sensibus mancipali, coli. infra XXVII, II. PL XCII, 7. XCIV, 8.
Me, plebis, significat hic nobiliorem populi partem, proceres, magnaιes, ut infra VIII, 7. in az AI nΗ3 'usis 'hu, ' XVII, 3. 4. Ir ' 'nu Viri famis, i. e. lamelici; per Nic
219쪽
Chaldaeus: Nasna 'n' pra, et honorasi eorum mGrientur fame. Hunc interpretem pro 'no Iesisse 'nu, moraui, jam Κimchi observat. Idem reliqui veteres expresserit l, praeseruntque recepto 'nu Michaelis et Lowthus. Commodum sensum tamen dabit et hoc: tolerabunt Lamem, same cruciabantur. Congrciit ei, quod additur: NEN nrix ' ΠΤ, et turba, multitudo, ejus sui ardebis. Κ1ucis Ir isVocis rix explicatio petenda est ex illo vatis LVIII, 11. ιurabitn rixrixa in ariduatibus animam tuam. Significat arensem.
luiti. Balio vero, Cur arescent, est, quia guttur eorum prae siti aresiet. Hi autem nrix adjectivum in statu cori- structo sormae 'ἴN, ignitum, Levit. I, 9. Idem Κim chinotat, dictiones, fame cruciari et sui ardere, in duas populi partes esse divisas, ut quaeque earum ad alteram sit supplenda, et de uti aque parte dictum sit, eam misere perituram esse. Aliter hunc locum interpretatur LUDOV. DED1Εu. 3 on intelligit de multuudine opum, de faetaliasibus et diDitiis, ut Ps. XXXVII, 16. Eccles. v, 9. Hinc vertit: eι gloria ejus erunt famelici, et opulentia ejus arebis sti; ut gloria metonymice posita sit pro honormia,
et opulenιia pro ἀDitibus. Sed concinnior erit sensua adscita communi interpi etatione. Qui prius immoderatis epulis indulgebant et poculia, digitissimo ejus intempertintiae supplicio cruciandi, atque adeo perituri dicuntur fame ac siti. 14. Mala haec et calamitates terminantur in exilio quod ut grapbice pingeret vates ; infert hic mortem sive Orcum per Prosopopoeiam sub imagine magnae belluae, quae immani rictu oris inhians improbis, prodat ingentem appetitum, illos consumendi et devorandi. nn 'n'n N, Propterea dilatabit orcus ammam suam. Esahic est appetitus, ut Prov. X, S. Non paιieιur Deus esurire
uis appetuum fusi; sic quoque infra apud nostrum XXAII, 6. Dilatare vero appetitum est, summa cupiditate
220쪽
in aliquid inhiare. Alii positum capiunt loco pron minia reciproci, ut vertendum sit: ditastibiι sese oretis. Eandem, quam hic, imaginem Videmus Proverb. I, I a. XXX, 16. Nostrum imitatur IIabacuc II, 5. Vincitius quoque Aeneid. VI, 273. Orco tribuit fauces. MMcili:,, Dilasabia sepulchrum Diraculum suum ad recipiendos
mortuos. Dilatandi verbo autem utitur ad indicandam ingentem copiam eorum, qui morieritur ex Iudaeis. IIlx RONYMUS: ,, fernus autem animam habere dicitur, non quod
animal sit, juxta errorem quorundam, sed quod verbis
humariae consuetudinis rerum insensibilium exprimamus assectum; quod insatiabilis sit, et nunquam mortuorum multituditio compleatur. JAncuI: se Par reseretur pari. Illi dilata. erant i ictum fuit m ad deglutiendum cibum potumque multum, atque distenderant os suum ad absorbendum: quare etiam insernus rictum suum, ut eos absorbeat.
D distendeι os suum, eadem phrasis Ps. CXIX, 13 i. Job. XVI, Io. Usque ad defectum satiati,
i. o. absque modo; fauces diducet in immensum. JAnciliphrasin Hebraeam explicat ' d arigue additque, hoc eo spectare, quod improbis illis non merit modus insectandis voluptatibus. D descendeι in orcum decor ejus, vel, terrae, vel, urbis Hierosolymorum. LUDOV.nκ Di Eu a Un iterum intelligit de opibus, ut Vs. praeced., ,ertitque: et descendet decor ejus, et opulentia ejus, et Frepitus eius, eι exsultabundus in ea, ita ut omnia reserantur ad honoratos et divites, qui in commessationibus ae perdito luxu strepitum excitare et exsultare solent.
15. rie '' Vid. supra II, 9.na'nein drati a Vid. II, II. et cf. Prov. VI, 17. XXI, 4. 16. naa ' Exatiabitur Mero Moa, Deus agminum coelestium cuid. ad I, 9. , ab illis nefario contemtus, Vs. II. I9. Cf. II, II. IlI, 16. Usaeo a Fer jώ-dicium, quod in populum peccantem exercebit. JAnon z