장음표시 사용
261쪽
ereetus. Postem hic esse, ostendit ejus connexio cum limine. Cur numero plurali ponantur postes, nemo causam nescit. Sed cur etiam ci diu, -na 8 Ut obiter hoc addam, plures in templo erant portae, quae hoc terrae motu concuterentur. I. D. MIcΠAEras d'ndri vertit superi minaria Fropr. summuates liminum , Obefehis euen, quod Orientales omne summum rei matrem dicere solent; e. g.
et , Menex ea puta et montis, et, Dexiuum
hasae, cet. Sed maιres hebraice sunt ri DN, vid. Thren. , Il, ra. V, 3. Jerem. XVI, 3. al. KOPPIus Contendit, di suesse columnas ante palaιium, et hinc afrium ipsiam, e lumnia ornatum, eollato Syriaco quod praeter alia otiam Des utam notat. Verum hanc significationem vox Syriaca procul dubio a primaria, tamen, accepiti Corumnae significatio a Koppio plane precario adsumta est. His tamen omnibus verisimilior GEsENII lententia, 'nari ri DN es basea liminum. D UN ab nnN i. q. tire metropolis collato
cum Arabico et, quod proprie quidem matrem, hine vero, et radicem, principium, balsa rei denotat, Talmudicis quoque noN est basis lapidum molarium; vid. Bu Tonra I Lexie. Chald. P. II 3. Basea liminum videtur et Saadias intellexisse, qui lateres liminum reddidit, et Abula valid, Gesenio Iaudatus, qui exponit, quod idem significat. Verbum hic convenit nomini posteriori reelo, quum deberet priori regenti nav ai' ; de quo Hebraicae linguae idiotismo vid. supra ad Cap. II, II. 3 pD A. Moce clamatis Cujusque Seraphi, Vs. I. imu Rho' n an D domva replebatur fumo. Interpretes nonnulli illud, quod limina tremebant et templum fumo implebatur, signum irae divinae in populum Israeliticum '. 9. existimant. Sed non est dubium, illis divinam majestatem, qualis antiquis objici solebia, demonstrari; ad quam etiam spectant et prolixae
262쪽
vestimentorum laciniae, et illa de sanctitate teuminata
Seraphorum acclamatio. Recte DOEDER IN: o Utrumque Numinis praesentis et annuentis symboΙum; cinerum ex
prosanis scriptoribus haud ignotum, juxta illud Vinoi ix Aeneid. VI, I55. '
auerum ex historia sacra petitum, 1 Beg. VIII, Io. II. CL Exod. XL, 34. Ezech. X, 4. Apocal. XV, 8. 5. ' Dur Unde et ego perterrefactus dixL Aun Hae mihil dolentia exclamatio, ut infra XXIV, 16. Nam perii, pereundum mihi es' Actum est do mel Formula Lominis graviore aliquo casu, qui exitium sibi minari
videtur, dejecti et consternati. Verbum hebraicum I ncurrecte h. l. exscindendi, pereundi notionem oblinere o servat, ut in illo Zephan. I, II . nuria 'χ nam exscindeι- omnia populus Canaania. Cf. Ierem. VI, a.
voL IV, 5. ΚocnEnus : is Recte transferunt perii, interii, sive a primigenia potestate linendi, unde compositum δε-lers; sive a significatione tacendi, unde Niphia interimi, psrire, tanquam ad aeternum flensium redigi ; quale sorsan
n 'Exn, perdidis, ab Arabico Fruis, confleuia. Addit Iaacui: MPerii, ait vates, quoniam non sum dignus, qui adspiciam faciem majestatis divitiae; quemadmodum Manoacti Oud. XIII, 22. dixit: moriemur, qGoniam Deum Didim .' Recte. Vates vitam suam periclitari putat, quod Deum perspexerit, ex communi populorum persuasione; vid. Exod. XXIV, Io. xi. Iud. VI, aa. Add. I. E. F BaiNot. 44. ad ΗARMERI Obserμαι. super orient. T. Il. p. 96. LXX: ' Oτι κατανένυγμα, quod eo unctus fiam, VeIuti dolorου, et metu, et anxietate animi. Similiter Syrus:
stupeo. Verbi , cria cessauionem moltas 'ia a actionis, ut derem. XIV, 17. Thren. ul, 49. significari pu- iniunt, qualis esse debuit in homine stupefacto sormidina. ' se a tanto
263쪽
o tanto obiecto incussa. II1ERor ovus: Quia tacui. Ad quod in Commentario: is Plangit se propheta, quia non fuit dignus laudare Dominum Sabaoth cum Seraphim, quoahngelicas sortitudines iiitelligimus. 5 oti suit autem ausus laudare Dominum, quia labia habebat immunda. Et propterea Iabia habebat immunda, quia cum peccatore Populo Versabatur. Vel certe ita intelligendum: quia tacui, et non audacter Oetiam, impium regem, corripui, ideo labia mea in mund* sunt, et laudes Domini cum angelis cantare non audeo. ΚνΜctu pater quoque, reserento silio, exposuit 'ripne12, 3 Idem placuit I. D. Micu AELI, qui in Balioι4. Orient. P. X. p. a18. at 9. XIV. p. II 6. XVIII. P. 78. et in Sunt nm. p. 499., sententiam hanc esse ait:
Vas mihi, cui has inter festas acclamationes tacendum est, cui non licet, superiorem vocibus Vocem miscere. Impurus
enim sum Iabiis. Non vereri vatem, ne poenas silentii repentina morte det: sed dolere, sibi silendum esse. Sano Flenin significatio tu tribus inter se cognatis radicibus,
et duri aequaliter regnat, ut non sit necesse, cum NichaeIe mutatis punctis 'nis': a zn Iegere. At tamen interpretatio vulgaris praeserenda videtur ob ea, quae sub sin. vs. nostri legimus, Midi Deum exercituum. Neo, quod ad istam interpretationeni commendandam addit Michaelis, nisi de silentio haec verba intelligerentur, rationem nullam
Teddi posse, cur vates se pollutum dicat, nec potius svo simpliciter impurum, sive, quod usitatius, impurum
manibuη; nec id, inquam, me movet, ut interpretationem Vnlgarem relinquam. Non est argutandum in poeta. Labiorum immunditia poetice e primitur humanae naturae
indignitas et vitiositas; unde quoquo universus P mulus oraeliticus pollutus labiis dicitur. Recte Chaldaeus divnr LU NUN vertit: Patria hq3R' NUν pvulus qui polluιua
264쪽
Ioco verbum hebraeum defatigandi, hoe nostro vero D tandi notione usurpari. non est pruna, ut Hebraei exponunt, sed, uti recte Hieronymus, calculua, ignistis videlicet et eande eι , qualis Arabice iisdem Ititeris et vocalibus dicitur. Hujusmodi lapidum apud Arabes multiplex usus est. Iis enim Iac coquere, carnes ad esum assare, stigmata etiam et cauteria vivae carni imprimera et inurere solenti Vid. BocvARTI Hierox. P. I. Lib. lI. Cap. XXXIV. p. 3a8. T. I. p. 337. edit. Lips. Videntur quoquo in altari hujusmodi fuisse lapides, quorum contactu caro victimarum, quae Deo osserebantur, vel coqueretur,. vel, consumeretur citius. Ante forcipe, ut Exod. XXV, 38. XXXVlI, 23. ominiam est pronomen HIativum ut saepe, e. c. Ps. XLIX, a I. in a n Urias hona S milia es iumentia, quae ex Finduntur. Job. lli, S. sed ' a 'h'N, diis, quo sum natus. Cf. infra XLII, I 6. naron hun- atiari, quod erat in atrio, ut notat Iarchi. CL Levit. XVI, Ia. Num. XVII, II. Chaldaeus haee parabolico interpretatur: H Dolaiat ad ma uxina o minis is, in o Maore eras Merbum, quod acceperat a conoecita moues aιia ejus fumr thronum ouriae in coriis excelsa ex aliari.
7. AHQvqus os meum, ut Ierem. I, 9. Dan. X, 16. in var, aviigia Aic, caleuius ignitus Irabia tua. R I p 'd' o recessit iniquilas ma, abolita est, X, 27. XXVIi, 9. Prov. XXVlI, ua. 'unn qni rari' GPeccatum tuum obliteratur, expiatum est, XXII, i 4. Exod. XXIX, 33. . Lapis ignitus sacer, ab altari sumtus, quidquid, tetigerit, sacrum reddit. Igni alias quoque via ρωmandi,' quod metalla igne a scoriis purgantur, et hinc metaphorico a peceaιia eviandi tribuitur; vid. Malach. III, 2.3. Omns igitur impedimentum, quod a peccato nainm esset, calculo ardente admoto labiis prophetae, ab ore jam purificato removebatur. Quasi dicat Deus: non impediunt dehine ista, . ' quae
265쪽
quaa metuis, quo minus ad meas Iaudes et judicia praedicanda tuo utar ministerio. Subri et DOEDERLA1Nintelligit facinus illud a propheta commissum, quod ad sancta regis adyta oculis penetraverit. Sed quum vatis inauguratio ad munus Propheticum hoo carmine describatur, verbis: abiit iniquitas ι , ει peccmum tuum expiatum est, significatur, Iesajam jam non amplius indignum ello visionibus divinis. Voluit Deus, ut hunc tactum pro signo haberet mutati status; non hominem plebeium eum amplius esse, sed amicum nunciumque Dei, qui ipsi dona ad munus propheticum necessaria Iargitus sit; atquo ad illud capessendum aptum dignumque reddiderit. Chaldaeus: Eae dispessit in oro meo, et dixit: en' posui Merba prophetiae meas in Oro tuo, et recedent delicta tua, et pe oata tua eviabuntur.
8. Vates liberatus ab indignitatis suae conscientia pa-r.tissimum se jam sentiebat ad serviendum tanto regi cumininistris ceteris, Seraphis. Quum igitur audiret quaerentem Dominum, quem ad magnam aliquam provinciam ha- , turus esset ministrum, jam audacior factus, ultro se offert. ,' Quia ibia nobis, i. e. pro nobis, ad nostra mandata exsequenda, ut ΚιΜcur expIicat, qui praeterea observat, usurpari pluralem, hab, quod Deus cum Seraphis Ioquntus, et consilium cum eis iniens de hac re inducatur. . Indignum id Deo Micii LIs censet. Sed quum hoc viso Deus sistatur ut rex, omnesque illiva imaginea desumtae
snt ab aula regia; Iova haud incommoda deseribi possit
instar regia, e solio consiliarios suos interrogantia da eo, quem missurus esset ad Iudaeos, ut mandata ad eos serret. ablato tamen' pro simplici Plurali majestatico habere, quo Deus de se Ioquens utitur. α GMENII Lorgeb. p. 663t . 799. HIERONYMUst o Pro eo, quod et nos, et alii omnes interpretes transtulerunt nobis, quod Hebraice dicitur tanti,neseio quid volentes LXX posuerunt προς νον λαον τουτεν,
id est, ad popurum sum, quod penilua in Hebraeo non
266쪽
habetur svidetur Graecus i ii terpres oculo aberrasse in Verissum seqtientem, ubi legitur rirn Ouando autem ex Dei persona dicitur nobis, illo sensu accipiendum est, quo et in Geneli legitur I, 26.J: Faciamus hominem ad imaginem es smiauudinem nostrum, ut sacramentum indicet
Trinitatis. Quando enim in Evangelio floa. X, 3o.J Iegimus dicentem Dominum: Ego et pator unum fumus, et unum ad naturam reserimus, fumus ad personarum dive
statem. Sic Domino jubente Trinitas imperat. Propterea autem non dicit Dominus, quem ire praecipiat, sed proponit audientibus optionem, ut Voluntas Praemium cons quatur. Et propheta non temeritate et arrogantia propriae
conscientiae so ire promittit, sed fiducia, quoniam purgata sunt Iabia ejus, et ablata iniquitas, mundatumque peccatum. Chaldaeus: Ns N, int et quis ibit ad docon dum p Nec Syrus expressit. Quum essent, qui ex hoc versu colligerent, hoc carmen esse omnium, quae desajas odidit, primum; hane sententiam Kraecnt in Praefatione ad suum Commentarium in nostrum prophetam resutare studet
hac observatione: is Ex illo Capitis VI, 8. Quem mutam peonstat, exstitispo Iesajae aetate et alios, Praeter ipsum, prophetas; et revera vixit tunc Amosus, Zacharias, intel-,ligens visionem Dei, et Hoseas, Beeri siliras. Aiti quemmiua, nimirum qui reprehendere sciat Populum hunc: misi enim ad eum prophetas, et nihil profecerunt: respondit JeIajaa: eoos ego, mirae me I quasi dicat: eni ego adhuc existo; quod si adhuo nihil profeci, forsan proficiam in posterum. Qui sensus verbis mero ox Iubitra icisertur. s.' mn SN ω' ηκ -ΑΜ vlaeis innes Audus audiendo, nec tiaeuigetis, ct indeis Midendo . nec cognoscetis, id est, explicanis Κivcuro, vos auditis Verba pro- ii Phetarum, vor redarguentium, sed non intelligitis, et
videlia admiranda opera creatoris, et non cognoscitis. Ii Chaldaeus: ΜΝ Mndi rm i , nec N, quod audianι audiendo, neo irastigans, et Midea, Mi .
267쪽
. dendo, σι non iraeustanι. Voces inues et hN', formae imis Perativae, accepit pro praeteritis, et ην . Sunt autem Potius Imperativi capiendi pro Futuris, quod maxillae usitatum est prophetis; e. o. infra VIII, Io. ' nn
, L eo uia iniso, sed dissoloentur; decer- . nile rem, fes irrisa eris. Add. infra XXIX, 9. LIV, 1. Cf. C. L. noullisEL Obserναι. philolora. p. 53. seqq. Hio vero Infinitivi Imperativis additi sunt ad exprimendam eouιinuitatis et sussit notionem; vid. GEsEMI Ghrgeb. P. 779. 781. Sensus igitur: denuncia huic populo, divino judicio sic decretum Ita tutumque esse, ut, quum Judaei
iterum iterumque audiant vatum monita, ad ea tamen nouadvertant animum, et quum videant vel admiraqda creatoris opera, Vel, uti Vult JAncia I, portenta, quibus vates
sutura praenunciant, niI tamen intelligant. CL Eaech. XII, a. et Matth. XIII, 14., et PauIus Act. X vllI, u6., qui τους LXX sequutus: Ἀκοῆ ἀκούσετε καὶ ου συνῆτε, καὶ βλέποντες βλε ρετε, καὶ ου- ἴδητε. Coterum proverbiales hae loquutiones sunt, Graecia quoque usitatae. Sio Demosthenes eorura Arisogia. I. sub fin.: ωστε τὸ της παροiμεις, οριοντας 'μη οραν, καὶ ακουοντας seti ακουειν
Io. Vates hic indurare jubetur animum Iudaeorumi , h. e. Praenunciare, quod Deus illum indurasurus, sive permissurus sit, ut induretur cs noti ad Exod. IV, 2I. istosque homines, quorum aures nullis monitis pateant, surditati suae et poenis imminentibus sit relicturus. Saepe vero prophetae facere dicuntur, quas fore praenunciam, ut exsirpars, perdere, Occidere, pro exitii denum attona Ierem. I, 1 . coli. 9., et XXXI, 28. uos. VI, 5. Egech.
pro diDini mu ris praedictione Vs. x8. , positum est. Plura exempla collecta invenies apud GLIssau M Phil. S. . L. I. Tract. III. Can. XV. p. 216. ediu Dath. GEsENius Imperativos hoc Versu positos simpliciter pro Fuluris capit; hoc sensui indurabis eortam anλω, fur a re ea eorum
268쪽
aurea, coecabis eorum Oculos, i. e. tantum abest, ut tuta monitis hunc populum ad frugem reducas, ut potius eum obstinatiorem reddas; suo enim lato ad interitum properant. Quam interpretationem dubito multos assensores nacturam esse. In translatione teutonica Vir Doctissimus Iocum so
fina Augem Uerblendet. Quod magis cum Vulgo recepta interpretatione, quam supra proposuimus, Convenit. Η mines, quorum cor pingue est iidem sunt, quos Latini smili metaphora pingues, hebries ingenio appellant. . Ps CXIX, 7 . da, arrina Metae obductum es cor eorum, i. e. omni sensu et intelligentia carent. Et aures ejus aurases, i. e. deIIuncia illis, aurea eorum veluti mole aliqua obturandas, sordibusque aut alia Te aliqua fore implendas, ne possint exaudire. D oculos ejus iratae, dic eos caecos sore. ve n est a vates, quod convenit cnm Syriaco Obia ere, obducere, quos ipso verbo h. L Syrus interpres utitur. JARCIlI et KIMcnx nostrum Per m V exponunt, observantque, Levit. xlv, 42. verba ridi', obtinat hanc domum, ab Onheloso reddi CL infra XLIV, 18. Non cog Deria neque inmetraxe iant, zn a P n H n ridi 'P, quia oblinirilvit m oculorum suorum. LXX: Καὶ αὐτῶν ἐκάμμυσαν. , quod retinuerunt Matthaeus XIlI, 15. et Lucas Actor. XXVIII, II. Arabicus in PoIyglotus interpres
Graecum καμμυειν expressit verbi Conjug. II., contraciis palpebris arciarit oculum,.et eodem verbo usus est Saadias, qui ex Hebraeo vertit. VuIgatus: et oculos ejus clauda. Chaldaeaar ue u et oculos ejus obscura. 'a'va Eo eventu me Mideas oculis suis. Particu- Iam is ante verba , par, av et Mari subaudiendam esse, vix monitu opus. II, autem pro 'IPSI positum. ae ne δε con Hac ne vitam in melius mutet 'Ns'
D no D tuar i , i. e. medicinam, Imatio ipsi obting t, ne
269쪽
LIutem a me consequatur. Aut mulata persona: et fania talem praeset ei, sanetve eum Deus. Ita esset personae enauage, pro aut quomodo habent LXXώσομιι, vel, ut habent Matthaeus et Lucas, Iάσωμeι, Ariem. ΚΙΜciII sanationem animae, quae sit condonatio Peccatorum, intelligendam ait, collato Ps. XLI, 5. nNn 'φsa fana animum meam, quia peeeaG, i. e. ignosceniihi. Addo Ps. CHI, 3. Qui eondo ι omnes iniqui testu , Nahir, qui fanas omnes aegritudines tuas. Et u Chron. XXX, ao. Et exaudiris Dominus misiam,
lavd 'N Ns M, et fanaseu putarum, id est, et ignovit, ita
ut ex peccati reatu, tanquam ex morbo convalesceret. Hinc
Chaldaeus nostram phrasin , Naa i vertit: et remittatur iis. Et Marcus, qui hunc ipsum Iocum Cap. IV, ix. Evangelii adducit, haec ultima sic παραφραζε QID foras fa con Nant, καὶ ἄφεΘν αυτοῖς τα α ιρτ ματα.
Arabibus quoque et fanationem et peccatorum con- -tionem significare, ut in AB PEDAE Minaia. T. II. p. 266.
I III. p. x96. observat Gelanius.
II. Non est ausus Propheta opponere se pro populo, aut orare, ut indignationem illam Deus, aut supplicium temperet. Bogat tamen de duratione aut effectu illius obdurationis et caecitatis: 'a'N 'THr Et quamdiu, Domine p sive, ut Vulgatus vertit, usquequo p quousque perven uxa est pervicacis populi durities P aut quem modum habiturus est animi tui furor, quem Iudaeae gentia intemperies instammat 2 Cui respondet Deus: n v eo usque procedet et populi vaesania et indignatio mea, doneo Masasae fuerim urbes. De nNei, i. q. Arabum es: H
D, disrumpi eum frangore, quod et infra XXXVII, 26.
cum, quando, et Leviti II, I 4. Num. x XXVI, 4. dicitur. 'no Ita vi non μι qui huisvi in iis, ut raros habeaut
270쪽
I astas. Cv. VI, II. 12. ineolas. Eadem phrasis supra V, 9. Et fieri tamen potest,
ut in urbibus desolatis, in quibus rari sunt incolae, supe sint sparsim domus aliquae, quae a paucis adhuc habitenturi sed neque illud futurum esse ait, dum addit: ti pin d N es domo scit. destruentur, ut nullus exstet homo. qui in iis degati Sed vastatis urbibua et urbium aedificiis,in' agris tamen, qui cultores suos absque aliorum commercio sustinent, probabile videri poterat, aliqlios superfuturos. Verum illud etiam temperamentum Deus praescindit, subdit
Diaudo, donec relegatis civibus deserta regio in solitinem redigetur. Hano gradationem in hoc Versu esse, servat ΚΙΜcm. II. π Nn 'N D elongassiis δε- Eomianem , ablegabit Ionge a terra Patria suos habitatores. y Nn ri via δε magna s. mutia eris derelimis in medio terras, magna erit terrae desolatio. na' Κωcur exponit an tu mutium ιemporia, per Iongum tempus. Sed rectius I acui : Σ'pu-n mpn 'an' multi Dei eram derelicti in terra. na tu hic est nomen formis
ndit diu, infra XXXIV, 12. o Si enim, ait Gussairus, is sumseria ut Partic tam in foeminino genere, eκ more linguae, ad substantivum subaudiendum positum, tunc exponendum erit, res derelictaa multas exsistere in terra Iudaica, qua loquutione intelligi viderentur opes multae, Contra mentem auctoris omnia Ioca expilata significantis. Similem tamen sensum his verbis induxerunt LXX, qui verterunt: Καὶ πληθυνθέσονται οἰ ἐγκαταλειφθέντες ἐπἐ τῆς γῆς. Quod sequutus HIERONYΜuar et multipli-eMPur, quae derelicta fuerat in medio terrae, sed in Commentario sc exponit: is Et nequaquam in dudaea, ut priua, sed in cunctis gentibus Judaeorum populus multiplicetur. Verum de Iocorum desolatione Capiendum esse, non dubium, cf. in Ira XVII, a. derem. IV, 29. Zephan. II, 4. .