장음표시 사용
251쪽
Esajas sedentem Dominum super sol in m excelsum et elevatum, ut habitum regnantis ostenderet. Sed vere monuit GEsENaus, visio, quae hoc Capite describitur, si vati objecta fuisset mortuo Ulla, credibile esse, primum annum Iothami, successbris Usiae in regno, notari. Caulsam quidem, cur in hac inscriptione tempus oblatae vati visionia
morte decedentis potius, quam regno tunc regnanus regis, Jothami, notetur, CIIR. Auci. CRusIus in Progr. de aera. λιhamica Lips. 1756. , tradit hanc: isAnnus ille, quo rex Usias mortuus est, dolhamicus secundus quidem, sed regni Iothami primus erat, ideoque nomen, si a Iothamo appel-
Iabatur, ambiguum erat. Nam eo tempore, quo Vsias senex functiones sacerdotii sibi arrogans in Sanctuario Iepra percussus erat, ideoque eum contumelia separatim degere cogebatur, et Iolbamus domui regiae praeerat, etsi regio nomine non utens, ViVente Patre, qui sequenti anno decessit, anni Iothamici, ut aera secundaria, aliquandiu numerati sunt, etiam post ejus mortem, quam ob causam annus Ahasi tertius nuncupatur quoque vicesimus Iolli amicus. Casus autem ille, quo adsectatio sacerdotii in rego
ceteroquin probato consestim lepra Iethali vindicabatur, in historia religionis V. T. permagni ponderia est, ostenditqtie, quam divina et inviolabilis sit constitutio per Mosen facta. Bino operae pretium utique suit, annos ab hoc termino numerare, sed non tristi nomine, quodque in depunctum videri posset contumeliosum, annos leprae Usias. Quod quidem argute excogitatum, sed parum Verisimile est. Neo valet hujusmodi ratio epigraphes oracuIi X lv, a8. praemissae. Vidi oculis mentis; nam de visione phantastica, quae prophetae vigilanti et in taστασιν rapto obti-
gerit, ea omnia, quae hac pericosa narrantur, intelligenda ello, inter Hebraeos recte observat ABARBENEL, haud longe
diversus a MA Momna, qui in more Ne chim P. II. C. XLV. Jesajae hoc visum in somnio prophetico obtigisse cor .endit, quod ipsum a visone eestatica parum, aut nihil dissere Eadem ratio visionum est, quae narrantur a Micha I Reg. ' XXIl,
252쪽
minum, Jovam, Israelitarum regem, ut diserte Us. 5. appellatur. Chaldaeus Naa'. ri , gloriam Ioseae, posuit, ut innueret, vatem non vidisse ipsum Deum, cujus nimusve essemiam, substantiam, uti Hebraeorum phialosophi loquuntur, mortalium nemo vel oculis usurpare, veI imaginandi vi repraesentare sibi potest, sed symbolicum quoddam phantasma, quod Deum repraesentaret. Specio humana autem vatem animo Concepisse Jovam sunm, patet inde, quod throno eum infidentem splendidaque trabea indutum describit. Et Ezechiel numen in vision o sibi oblatum describit I, I6. zaN nN'xd n Uri humana smui. Interpretum antiquiorum et recentioriim haud pauci eum, qui hic describitur Deum intium fuisse existimant ob Iocum Joh. XII, 4 I. Sed non sunt inserenda Je-sajae serioris theologiae Iudaicae placita. Vid. ΕcxEnΜAN-NuM Iocia in Argumento laudatis. Ceterum in Codd. 6 i. Kennicottianis MSS. et 54. De - Romanis vox textus hodierni permutatur cum voce n n'. Certe pluribus aliis Ioeis Iudaei superstitione. ducti, pro n in posuerunt N. Verba MUI Nn diu 2 vulgo vertunt: sedentem super throno alto et elato, notatque ΚΙΜcIII, cui et GEsENIus adstipulatur, da et esse adjectiva substantivi Nda. Sed est docta ABAREENELIs Observatio, Voces illas aeque comis modo referri posse ad Deum, ut sensua sit, speciem, quae occuparet thronum, Visam esse augustam, et humana longe majorem. Certe haec ipsa epitheta alibi Dei. tribuuntur, et
apud ipsum nostrum prophetam infra LVII, 15. Nam se in
Noa citius et elatus, Rahuans aeternitatem. CL PLXLIX, u. Ad Deum, non ad thronum, reserenda esse a jectiva da et Hua, indicarunt et illi, qui Accentus apposuerunt, uti ostendit B. B. STAR cvius in μιι. Seli. ad h. I., et G. C. DacusEL in B ria accensuatis P. II. p. 21., qui locum nostrum docent sic vertendum: Didi Dominum ιLrono in ensem, excessum ει ele lum Ah DA Gn uertn hoch
253쪽
6-, i. e. orae, Partes extremae vestis amplae et magnificae, qua indutus esseti non sunt orae stragulorum sive tapeιum, quibus thronus tectus suerit cujusmodi a Pi laretio in Vita Alexandri αλουργα καὶ ποικί κ περιήλαια dicuntur , ut vult ABEN-Εsnk; sed Imbrias Mestia, ut Exod. XXVIII, 33. 34. Orientalium dignitas enim, DoBDE. BLEIN recte observat, aestimatur ex Iaciniis laxioribus, i quas opulentiores et reges pone se trahunt. Εjusmodi erant stolae Medorum; vid. Bn IssoNIUM de regno Peror. L. IL6. 186. p. 247. edit. Sylburg. Summum imperatorem vestimenti lacinias non alias, quam quae omnia circa se obtegunt, habere decet. JAncvit se Indicantur fimbriae inserioris pallii Dei. Vidi, inquit vates, illum sedentem super solio suo in coelis; pedes autem ejus fuerunt ita templo λvidelicet scabellum pedum ejus suit in Sanctuario. Vid. x Parat. XXVIII, 2. Thren. II, a. Ps. XCIX, 5. coli. Mech. XLIIl, 7. et infra LX, 13. Hieronymus: D ea, quae fuisi o eram, i labans tomptum. Imitatus est Symmachum et Theodotionem, qui vocem generaliori significatione Pro extremis et in is acceperunt τα προς ποδων αυτου). Batio haud dubio iis fuit, quod non satis decorum divinae majestati putarint, visum esse Deum a propheta trabea indutum. Forsan idem movit τους LXX, ut verba verterint:
Καὶ πλῆρης ο οἶκος τῆς δοξῆς αυτος, quod ipsum quoque
irrepsit in versionem Hieronymi, ex margine, uti credibile est, a librario intrusum in textum. Quod figurato dictum est in Hebraeo instituerunt illi propria reddere. Familiam id Chaldaeo, qni et hoc Ioco non neglexit. Sic enim illo hemisti ellium posterius reddit: 'huriri , ει α istendore gloriae ejus impictum es templum. quod proprie aedificium quodvis magnum et capax signi
eat, ut Arabum palatium, quo significatu infra XXXIX, 7. 1 Reg. XXI, 1. Dan. ΙR I. occurrit, mox dicitur de templa, Jovae palatio, et de tota quidem aede, sacra, Diuit Zod bu Goos P
254쪽
saera, cum porticibus atriisque suis, veluti Ps. XLVIII, 1 o. LXVl II, 3α insi a XLIV, a 8., mox Vero de media ejus parte, inter porticum et adytum, quae Sanctum dicebatur, quadraginta cubitos Ionga, viginti Iata, pars igitur domus capaci Isima, vid. I Reg. VI, 3. 4. Ezech. XLI, I - 4. Quid vero hoc loco intelligendum sit per non consentiunt interpretes. Sunt, qui existiment, oblatum suille Iesajas Deum throno insidentem extra templum in coelo, augusta adeo specie, et tam lata et suxa veste, ut illius simbriao implerint templum. Ita Chaldaeus: Vidi gloriam Domini
eoelum es thronum meum eι terra scabeutam Pedum me
riam. Sed nostri loci alia plane est ratio. De eo recto G storius t MVisum est vati tribunal Ndχ) erectum in Templo tanquam in Dei regia, ut ex sequentibus apparebit. Primo enim dicuntu simbriae vestis repIesse templum, hoo
est, ipsam templi aedem, quod intelligi nequit, nisi supponatur Deus in ipso visus sedillo templo. Templum enim quum superae clausum tectumque esset, non potuit trabeao regalis lacinia implesse templum, si Deus apparuerit vati extra templum. Tum, postquam dictum esset '. u. 3. Seraphos gloriam majestatemque Dei concorde voce praedicasse, additur Us. 4., commotos esse postes limitis a voco Hamantium. Quomodo Vero, si haec acclamatio in ipso templo facta non sit 7 Porro, quod subsequitur, domum repletam esse sumo, idem evincit. Denique diserta altaris mentio va. 6. extra omnem dubitationem ponit, scenam
hujus visi poni in templo. Translatum igitur in spiritu so vidit vates in templum, ubi contemplatus est Iovam in ipso adyto, sanctissimo templi penetrali, eodem in loco, ubilades erat arcae foederis, throni Iovani imago, sedentem in . throno, augusta specie, tam Iaxa et fluxa veste, majestatis indice, ut orae, sive fimbriae ejus largae protensae fuerint
in tempIum, hoc est, mediam templi partem, huic penetrau
255쪽
contiguam, velo et intermurali intermedio, quae Sanctum ab adyto diviserunt, remotis. I. Summi regia throno adstant ministri coelestes. dAnnes ceteris V. T. locis Num. XXI, 6. Deuter. VIII, 15., infra apud Nostrum XIV, a9. XXX, 6., sunt serpentes alati, qui eos, quos mordent, lethali ardore afficiunt, a 'IU, cui urendi notionem inesse constat. Nostro vero loco eo nomino ministros spiritusve coelestes significari, docet res ipsa; cs. Vs. 6. Hinc Chaldaeus Pei' ra 'sing , miniseros faricios vertit. Eoa nomine illo appelIat vates, quasi a dentes dicat, quod natura eorum cogitabatur tanquam ignis quidam flammans, Iucida, subtilissima et purissima. Vid. Ps. CIV, 4. Hebr. I, 7., et os. Genes. III, 24. I Reg. II, II. V1, 17. Matth. XXVIII, 3. Animantes igneam praeferentes speciem Cherubos describit Ezechiel 1, 13. A peditus an manetiam erat tanqMam carbones ignis, ardentes istar ιαμ rum. Elegit vates illud ipsum nomen, non solum quod serpentibus ita appellatis Oolatua tribuitur intia XIV, 29. , ut hic ministris coelestibus, verum etiam ideo, quod, quemadmodum illi serpentes contactu suo alios urunt et inflammant, ita et Seraphi, Spiritus coelestes, eo vatis Iapido ignito, tangerent, G. 6. 7. HIERONYMUS: is Seraphim interpretantur ἐμ πρηστάς, quod nos dicere possumus incendentea sive comburetes, juxta illud, quod alibi Ps
serenio Gesonio, sed ideo improbante, quod ''m urere, non vero lucere significat. Quod nos tamen haud movet, ut illam interpretationem repudiandam censeamus; nam ignis qui ardet et lucvi. Ipse Vir Docti sinus hebraeam nomen mallet nobiles significare, collato Arabico
a exerisus M nobilia fuit, eminuis. eum significatum radicem et uebrateo usu obtinuisse, Sadhaud
256쪽
constat. Aramaeis certe ille ignotus in duod quum Gκ-sENisa ipse perpendisse videatur, u's . um ceteris, qui-hua Iegitur Iocia serpenιes alatos motare videret, Sera phos h. I. animantia allegorica sive symbolita Pieruborum instar, ex variorum animalium formis composita hiis' conjicit, quibus praeter alas volucrium et pedes tinnulum forsan serpentum caput suerit. Aliena tamen ab hoc loco videntur quae Vir Doetissimus altilia dopentibus sacris, quos Aegyptii coluere. De numero Ebrevi nihil memorat vates; cogitasse .utem illos sibi in duos oris dines divisos, Ex eorum αντις ωνίφ liquere videtur.
Stabam, ut ministri, I Reg. X, 8. XXII, I9. Rcirca, iuxta eum, qua significatione cognata particula bucoccurrit Jerem. XXXVI, ui. Neli III, 28. XII, 37. a Chron XXVI, 19. Similiter Genes. XVllI, 8. Abrahamus angelis hospitibus postquam apposuisset cibos, dicitur 'Ducoram eis sive juxta eos adsisisses sub arbore. Recte igit x nostro loco LXX: Κυκλω αυτου. MMOBI : , I Ud props ipsum, ABEN-Εsnar breue u - 'bu , sames
usitatiorem particulae hvisu Iignificationem, super, fura; prophetam enim putat significare voluisse, Seraphos sibi iahoc viso objectos esse tanquam ministros coelestes, qui Venerint ex superiore Ioco, et utrinque ad latera throni constiteritit in hutic modum, ut visi sint eo, qui sedebat in throno, paullo superiores; non plane supra throni verticem , sed a latere paullo remotiores et superiores regis thronum insidente. Sed nusquam legimus angelos supra Jovam, verum Jovam potiu. supra angelos, ut Ezech. X, 4. in. , et angelos ante Vel coram ipso, Dan. VIl, Io. Apoc. IV, 6., uti decet ministros. Chaldaeus pro 33 hunc posuit 'n U'in Numa in excesso coram ipso. Quod sequutus darchi, Suuu exponit in coelo, et 1, ei, i. e. ad serviendum, ministrandum ei. Constat saltem hinc, neque Chaldaeum posuisse Seraphos supra thronum, hoc est, servos supra dominum. Neque placet tamen Chaldaei interpretatio;
257쪽
nam post Lamed ante pronomina et nomina redundari solet, vid. Genes. XXII, 9. Levit. XI, II. Ierem. XLIII, Io. H 'ri', mi an CG unicuiIus eorum. Re petitio phraseos indicat distributionem, ut Num. XIV, 34. nre', d ' diem pro anno diem pro anno posuἱ tibi, i. e. quemlibet diem pro quolibet anno. CL Num. XVII, 21. Levit. XXIV, 8. Alia instructos ministros illos vates describit, ut eos expeditissimos esse doceat ad jussa domini exequenda. Unde barbari quoque poetae Mercurium suum alatum faciunt, uti DOEDERLEIN observat.' an n22' Binis tegebas faciem Dam, i. e. quisque eorum binis velabat faciem, ut Amos VI, q. Io. Si restaui fueri in una domo Miri decemr morientur illi: NUρη et toliae
eum, h. e. Unumquemque eorum, consanguineus Uua cet
Tegebant autem faciem, ne intuerentur majestatem divinam, ut recte Ianoni observat. Hinc Chaldaeus addit: sinno Oideret scit. Deum. CL Exod. IlI, 6. I Beg. XlX, 13. Est majestatis regiae apud principes Orientales, subditorum oculis sese subtrahere. Quantum autem regem, quem adspicero nobilissimis etiam in inistris nefas est i Sic coram Imperatore Turcico, ut DE LA VALLE in itinerum Commentari T. I. Epist. v. p. 58. vers. germ. narrat, nobiles, Paschci dicti, capitibus demissis et manibus circa medium corpus plicatis, stare solent. ndd' Binisque alis tegebat unusquisque pedes suos, i. e. mediam et inferiorem corporis partem, ut cithan infra VII, IO. , et aliis Iocia se eundum nonnullos interpretes post Grotium, de iis corporis
partibus dici solet, quas velari jubet pudor, vid. Exod. IV, a 5. ubi vid. Schol. , Dcut. XXVIlI, 57., Ezech. XVI, u5.
Conser, quae modo ex de la muto notavimus. Chaldaeus: ' 'rrino N ' ' 'n' a 'd o I' rint, et cum duabus Merib corpus Dum, ne Midereιiar. JAncni : ,, Velabans Pedeo praeverecundia, ne ostenderent totum corpus coram creatoro
suo. 'v v 'niua cum binis quisque Moliabat, quod Chaldaeus recte i 'nat, es cum duabus miniserabat vertit; os enim Vs. 6.
258쪽
hant, ita ut primus chorus inciperet, alter responderet uterque chorus dein simul caneret et reliqua verba, quae in hoo G. sequuntur. Cuiusmodi gimφ-ίας antiquissimia jam temporibus usitatas suille, patet ex Exod. XV, aO. a I. Ps CXXXVI, I. ISam. XVllI, 5. Cf. Lowetuo MG Dora poes Hesraeor. Prael. XL P. 36 a. seq. ed. Gootting. sec. s. P. uo7. ed. Lips. Ceterum, quod dicitur, clamosse
. n nr hunc ad illiam, quosdam in hanc induxit sententiam, duos tantummodo Seraphos esse intelligendos; male. Notum enim est, formulas synonymaa ne 'N' nn , n , aeque de pluribus, ac de
duobus usurpari; vid. Exod. XIV, ao. XXXVI, Ao. Iesaj. XIX, 18. Jerem. XLVI, 16. Veneriaibia a. omni eutiuprosequendus, ut Hos XI, 9. Iesaj. XLIlI, 4. Vid. quaa da
hac voce disputarunt ZAcHΛRIAE Bibl. TMOL T. I. p. u4α seq. P. II. praefati; DOEDERI.LiN InsuL Theol. C is. P. l. P. 278. u79. edit. quart.; UUENAGEI. -- - δεν bal. Theol. P. l. p. 321. seq. In trina vocis repetitione aliquid niysterii latere, tam Judaei, quam Christiani intor- pretes opinati sunt. Et ex illis quidem antiquissimus, qui nobis superest, Chaldaeus, verba liebraea sic exposuit nMus in coelia excelsa, domo majessia fuas; Sanviva super terram, opus potensiae suae; Sanctus in feci Mn raseeuta seculorum δενα Deus exercuuum. ΚIMcHI num rum ternarium refert ad tres mundos: is mundum lupario-ram, qui est mundus angelorum et animarum, mundum
medium, qui est mundus orbium et stellarum, et mundum inferiorem, cujus partem facit homo. Interpretea vero Christiani et veteres et recentiores longe plerique Acincti nomine ter repetito trinitatis mysterium spectari sibi persuadenti verum recte GnoTIus trinam vocis unius repetiationem vehementius a firmare observat, allatia Iocis Mech.
259쪽
adstruenda maximi momenti dogmata argumenta promiscuo coacervant, ne praetermissis quidem imbecilia oribus, in quorum censum et refert argumentum, quod nonnulli adprobandum Trinitatis dogma reperiisse visi sunt in trina divinae sanctitatis repetitione, quem desajas a Serapias factam esse reseri, ita scribit: ,, Ejusmodi sane repetitiones et alias in sacris paginis ossendere est mysterio carentes, nec aliud quid innuentes, Praeter eximiam rei, de qua. agitur, praestantiam, Vel singularem quandam asseclus -- hementiam. Ila Judaei olim clamabant: n n'n n, h*'. 'templum IoMae, templum Io Dae, ιemplum MDae, Jerem. VII, 4. Et Cap. XXII, I9. Jeremias infit: γ'N γ)η, o terra 3 ιerra1 terras audi Derbum Io s. ΕLech. XXI, 27. similis occurrit repetitio: nην nev nluna 'it N, PerMemam, P rMersam, PerMersam ponam eam, scit. coronam. Subjiciam his Iocum a Sam. XVIII, 33. ra
Angeli simili hic repetitiono utentes partim gelum produnt et ardorem, quo stagrant celebrandae sanctitatis divinari partim etiam persectionem atque excellentiam ejus extolia Iero satagunt. Similia apud Graecos et Romanos exempla sunt obvia, qui τριμιγιπτον, id est termaximum vocarunt Mercurium, et honores tergemιnoa amplissimos vocanti In 1 verbis vi av ΥΠ a 3ξ NΝυ plenitudo omnis ιerras gloria
ejus, vox gloria accipi potest vel ut subjectum, vel ut praedicatum. Si ut praedicatum, sensus erit: quicquid implet terram, est gloria effus, sive, facit ad gloriam ejus. Ita PiscATOR: is omnia creata, quae sunt in terra, testantur, ostendunt, Deum esse dignum omni gloria et Iaude. In iis enim reluchi gloria omnipotentiae et virtutis Dei. μDκ Di Eut is Quicquid in tota terra est, quicquid uspiam terrarum reperitur, est ipsius gloria. Sic saepe N ho sumi solet, quando cum sintili nomino conjungitur, ut Ps. XXIV, I. Domini es terra ἐπN'cη et plenitudo ejus, i. e. quicquid in ea est. Num. XXIl, 18. Si dederia mihi Badamis 'q quant in capere domus ei
260쪽
pos' argenti. Cui interpretationi ΚIMoux quoque favete
,,Vult dicere, animantia, germina, et fimilia omnia esse ejus gloriam, quia ipso omnia creavit, et omnium horum caussa celebraturae illum sunt creaturae intelligentes. Si vero di ad accipias ut subjectum, sententia erit haec: gloria Dei est plenituis totius terrae, h. e. implet totam terram. Ita veteres omnes. Tunc ' 22 hic idem erit quod nunn, laus,
torra. Eodem fgnificatu 'i ad occurrit in Iocis parallelis, Nulli. XIV, xi. Ps. LXXlI, 19. Quidquid sumas, non est , opus, cum I. D. MIeHAELIs, quem et I EN3LEa os sequitur, pro Nhv Iegere Nyn. Sensus semper idem maneti ineunctio orbis terrarum regionibus majestas Iovae celebreturi Dignissimus est, cujus sama ab omnibua terrae incolis divulgetur l4. CommoDebamur, VII, 2. XIX, 1. Exod XX, I 5. P'n diri nise LXX reddunt vπέρθυρον, Vulgatus: superi
minaria cardinum. Syrus: limina Pori
rum. Chaldaeus: 'nu nr,N posea liminum templuvii Buxtorsius vertiti Est tamen ut Hebraici , n ita Chaldaici significatio non satia eerta; vid. not. ad Ezech: XL, 9. ΚΙΜcni quidem n no posea, nim vero Iuperlimianaria, quae sunt super postea intus et soris, et incurvasgura formantur, significare ait. Hac ni nomine n 1- pose. mirix liminum sive januae denotari ait, qui nomen indasnt adepti, quod mensurantur mensura cubitorum quosn via alias significat, veluti Genes VI, IS. Exod. XXVI, 160 quoad altitudinem et Iatitudinem. Consentit GussETIus, qui sub voce nTN C. verba nostra vertenda ait posea liminum ait, is est timen inferius januae, ut patet e Iud: . XIX, 27. 1 Reg. XIV, 17. , n re vero est nomen cubuispostea usurpatum ad ρο stem designandiam; apter revera ut cubitus a brachio distinguitur, dum elatus angulum rectum eum ipso format; ejusmodi angulum in objecto naturali apparentem imitatur in arte ponis in extremo Iiminei