장음표시 사용
281쪽
sum altrivisse vidantur. Ouas sententia priori praeserenda videtur, et a VITRINGA his maxime rationibus confirmaturiis Expeditionem regum Syriae et Israel in Judaeam, quam liber Regum et vates noster describunt, esse posteriorem, adparet i) ex eo, quod ad illam Ahalas et Iudaei tantopero Commovebantur cvid. infra Vs. u. . Quod si vero Aliasus tunc producere potuit exercitum supra centum millia viro rum sortium, nulla fuit caussa, ante eventum, in omni Proelio dubium, tanti metus. Patet igitur, illum exercitum jam antea in prima expeditione, qnae u Chron. XXVIII. describitur, fuisse caelum; vid. R. 6. cap. Cit. a) Non Potuerunt hi reges consilium inire de obsidendis IIierosolymis, nisi jam antea fudissent Ahasi copias, ejusque fregissent vires, quae decedente dotii amo plane adhuc integrae erant. So Patet ex Vs. ao. Cap. nostri, Ahalam cogitasse de auxilio aegis Assyriae, quod non fecisso putandus est, nisi desperatis rebus, Post magnam iam acceptam cladem. CL quae adus. I. eae Hieronymo asseremus. PLuscuKE I. I p. 46. et GESENI Us tamen eam, quam Chronicorum auctor describi expeditionem Iaud diversam putant ab ea, de qua hoc J-Djae Captio et a Reg. XVI, I. seqq. agitur, sed Chronicorum scriptorem suam narrationem exaggerasse eo consilio, quod sibi in opere suo concinnando propositum haberet, accommodate, rebus, puta, in facto postia demonstrare, impios reges semper maximas calamitates subiisse. Nos vero, etsi sacile demus, numerum exercitus Ahasi ineredibilem in modum exaggeratum esse quod ipsum tamen et in plerisque et Hebraeorum et aliorum Orientis populorum libris historicis saepenumero doprehendimus), tamen quae in Regum libris haud memorata soli Chronteorum libri narrant ab eorum auctore conficta pronunciare, cauti antiquitatis lamitatoris haud esse ducimus. Reges Syriae et Israelis contra Iudaeam expeditiones una plurea suscepisse, concludi potest inde, quod a Reg. XV, 37. dicitur, circa illud tempus sub finem regnantis Iothanii , coepisses Jovam Reginem et Pecachum in Judaeam immittere. . Hoc
282쪽
Hoo caput Commentario IlistorIco et versione Vernacula eleganter illustratum a d. G. ΕIcliuonN Iogitur in Biblioth. Merat. Bibl. Unio. P. IV. p. 45o. seqq. , et in Anthologia, quae inscribitur: Blumen auhobriat her Dieiu-ktans, p. 3o6. seqq. , atque in den bib ohen Propheton P. I. P. 167. seqq.
I. hic sensu militari s. da expeditione belliea usura patur, ut dos. VIII, 1.: Tecum duciso uniMersum miliarem , populum ' furgegias, 'πn ny v, et ascende adium, i. e. eam urbem obsidione cingas. Iud. I, 3. 4. ndiri a 'nre n3π'adiaza; I Reg. X v, I7. h io' η U Nova Αν Alia hujus usus exempla attulit C. B. Mic RAELIs in Di Tartat. de notione Superi et Inferi in Commentate. Theologi a Kuinoelio et Velthusenio editt. T. V. p. 44a. g. 3o. , ubi observat, objectum bello oppetendum Hebraeis concipi ut fasigium ab oppugnante superandum, undo fieri, ut qui regi, populo, regioni, urbi bellum inferunt, ad enderea orsus eos dicantur, quoquo modo se cetera iter habeat, sino respectu ad litum loci editiorem. Non erat igitur, cur L Gesenius Vitringam erroris insinularet, quod nhil h. l. signiscationem supra indicatam obtinere diceret, quamvis concedendum sit, Vitringam minus accurato Graecorum ἀνα- 'βHνειν et ανάβασις ad illustrandum Hebraicum verbum huc traxisse. .Ad heuandum a erfias eam, nomen positum pro infinitivo, ut Deut. X, II. ad timorem Dominum Deum tuum, i. e. ad timendum, ut timeas: add. audio. XVI, 23. Vid. GLAssII Phil. S. L. I. Tracti III. can. .
Lia pugnare adMersus eam, quae verba nos olim cum Vitringa interpretati sumus: non praevaluit pugnando, berulum gerendo, proeliando adversus eam. Sed potius cum Sisu DELIO et GEs Io interpretandum est: non potueriana eam oppugnare. bbr, inquit Steudelius, is non tam opes
defuisse, hic significat, quam, intervenisso aliquid, quod,
283쪽
impedimento esset, quo minus urbs oppugnaretur. Scilicet nuncitim do impetu ab Assyriorum rege in Syriam facto os a Reg. XVl, 9.) Reginum una cum Pe cho ab expeditione in Judaeam facta avocasso verisimila 'est' Alexandrini et Hieronymus verbum bbr in plurali vertunt καὶ
eam , quasi legissent quod ipsum in loco paralIelox Reg. XVI, I. a. exstat. Sed h. I. Verbum in con-- structione conformatur ad numer i verbi n8ν. initio commatis. Ponitur vero utrumque in singulari, quod hic respicitur maxime Reainus, Syriae rex, qui Principes in hoo bello sustinuit partes; ut ex tota hac prophetia liquet. Caussa nagrantis aestus Reginis Syri adversus Ahasum videtur suillo injuria hostilis Syria ab Usia rege illata, qui occupaverat Elatham ad sinurn Arabicum, ademtam Syris,ia Reg. XIV, 22. coII. cum a Reg. XVl, 6. Vel potest verbum distributive accipi, ut sententia st: neo hic, nec lues, hesIis pessum obtinuit; veluti Genes. II, I9. Omnem bestiam
agri, et omnem Moluerem coeli, ad xia ad Adamiam, ut inderet, quod nomen inderet b, ipse, i. e. unicuique eorum. Vid. GLAssit Phil. S. L. I. Tract. II. Can. XVII. p. 165. edit. Dath. HIERONYMus: is Legimus in Ρaralipomenon Iibro secundo, C. XXVIII.J, Rallii, regem Damasci, victo Achaa, multos de dudaea Damascum transtulisio, et Phaiaceae, silium Romeliae, regem decem tribuum, quae appeIIabantur Israel, et regnabat in Samaria, una dio centum viginti millia percussisso do Iuda hominum bellatorum, et ducenta millia mulierum , puerorumque et puellarum cum iusinita praeda in Samariam duxisse captiva. De quo Certamine Proi,heta nunc tacuit, sed secundum refert proe- Iium, quando experimentum habentes sortitudinis silao atque victoriae, et invitali praedae magnitudine rursum veniunt ad Iudaeam. CL Argumentum hujus Cap. Ceterum, si ipso Jesaias hunc Versum scripsit, omnino post rei gestae eventum scripsisse videtur, quocunque tomPoro hoc vaticinium ab ipso litteris consignatum fuerit. Recto vero
284쪽
'TRINoa observat, verba, quae hoc Versu legianira, Esro a scribis sicris, qui Prophetias desajae ordinarunt, ex a Reg. XVI, 15. huc translata, et per mὀdum παρενθέσεως hic inserta, ut paucis verbis per προλη φιν indicaretur Ex phetiae implementum, quod ad priorem ejus partem. a. di 'fri bu dare' nna Quiescia Aram super Ephraim; quae verba sere sic interpretantur et Ephraimo, ἰs. regno Israelitico a principe tribu , in qua etiam Samaria, regni caput, Ephraim dicto), laetus, auxiliisquo ejus sidens Syrus,
Judaeam ejusque metropolin adgreditur. Nam repugna tibus Israelitis, Syri vix poterant Hierosolymam obsidete, aut diutius obsidionem tolerantem ad deditionem perducere; quum IIxaelitarum terra esset Syriam inter et I daeam media. Huno sensum et Graecus Alexandrinus ex
ponitur, quum nomina Populorum alias sint generia ni asculini, rationem nonnulli reddunt hanc, quod Iubaudiatur nomen corius, sive, ut JARCHI Vult, D AD, pernum. Verba enim, quae ad societatem reseruntur, in lingua IIo-braea amant genus semineum; cs. e. c. a Sam. VIII, 6. XXIV, 9. Sed recte monet STORR in ObserDast. p. 37o. noti, nomina regionum, quale est hic u N, generis feminei, etiamsi pro iocolis, sive populis usurpentur, genus tamen femin
num retinere, ut Nns Job. I, 15. nn π: Ps. CXIV, 2. Κ1Mcursumit particulam Αν significatione nu, cum, et sensum facit hunc: qui cu Syrus una cum 'b imo, quod sequutus GLAssius Philol. S. Grammati L. III. Tract. VI. Can. XII, Iocum nostrum ita etaplicat et Venerunt ambo reges propoUierosolymam, ibique castra sua tetenderunt, et quiescunt ibi ad obsidendam urbem. Potest tamen Verbum rara, cujus tertia seminina Praeteriti eli nna usitato quiescendi, consedendi, hic, castra metandi significatu capi, quem et infra Va. I9. et a Sam. XXI, Io. obtinet. Ita GROTI : is Syrus ,
285쪽
elim suis copiis consedit in terra decem tribuum, quarum princeps erat tribus Ephraim, ut inde conjunctis cuni rege Samariae viribus moveret contra Hierosolymam. Ni citavi et in Bibl. Oriens. P. XIV. p. II6. et in Suntomm. p. I 625. inna est 3. Fors. mascul. sing. Prael. , quod verbum
confert cum Arabico inria, pro orario, contondero ad aliquem, vel virum, Vel locum; unde vertit: tendit Syrus ad Ephraimum, castra illa conjuncturus. Sed Malarethae ad nna notarunt, esse vocem , v, , Milet, id vero est, tonum in penultima habere, quo significarunt, esse tertiam Praeteriti semininam verbi ma, quiescere. Quam observationem a majoribus illos accepisse, ideoque dignum judicasse, vinari scripto consignarent, credibile est. SH En' 'la L nomen urbis tu tribus ejusdem nominis ditione a udaeae et Samariae confinia sitae, cujus mentio a Sam. XlII, 23. sacta, esse putat, 'γν Vero hic ut alias, V. C. Pth 5. Prope valere, ut vertendum sit: cras a metati fune
S i prope Ephraimum, quasi diceret: iam terrae Iudaicae finibus instant Iiostes. Negat quidem GEsENIus, exstitisse urbem Ephraim; sed, uti mihi quidem videtur, sine idonea ratione; vid. libr. nostr. Mandbuch der biSI. Alderth με. Vol. II. P. II. p. 148. ubi lin. I. pro u Reg. Ponendum I Sam., et lin. 9. pro Iob. XII. legend. XI., an,
rit 'rao v az Uv commotum est cor ejus oecor populi ejus, Fcue commos enιur arbores Blνae a Mento, conscientia impotentiae suae, regum adversariorum viribus
comparata, et gravissimae nuper ab illis acceptae cladis. Imago h. I. usurpata, quo regis populique metus exprimitur, simili, est illi Ahiae, licet in alio casu usurpata, arundinis, a vento percussae et circumactas in aquis, in oratione ad uxorem Jeroboami, I Reg. XIV, 15. Ov1Diva in 'is. ω-naces, Vs. 76. 77. O qumuur tepido fraxina virga noto
Sic mea Dibra ri Pallentia membra Dideres.
286쪽
3. Jubetur propheta obviam ire Ahala cum silio, cuius nomen Ominosum attvr ' es , reliquum redibit, riin typum, ait HagnoNYΜus, is populi Juda, qui erat de duorum regum manibus liberandus. Similiter KIvcna nomen illud de-Djao silio inditum putat, ut portenderetur, reliquias Iudaici, duorum tribuum, populi, redituras quondam e terris exteris, in quas ille si deportandus, sed populi Israelitiei,s decem tribuum, reliquias non item. Vorum ex loco infra II., ubi legitur: ' Σ3 2ω: 'NU rEF iam redibit, res um Iacobi cid Deum foraissimum, cui statim additur, Vs. ua. , licet populus Iudaicus colita
aequet arenam maris, a tamen restauum tantum rediturum esse, apparet, nomino illo hoc potius innui, ex multis paucos tantum ad meliorem mentem redituros, ideoque a communi exitio servandos esse. Modo non absimili I ncni istud nomen explicat, ita tamen, ut pro appellativo habeat et is Reliquiae paucae, quac converteritur ad me, tuo, Jenja, an inisterio, quaeque erunt tanquam filii tui. Sequutus est Chaldaeum ita vertentem: obinam i Aha , ιυ nNUnu lun N,' 'r' An 'NUt, et reliquidisseipuia tui, qui non peccarunt, et con Mersi sunt a sto
calo. STE EI. nomen ominosum esse, et ipse
quidem agnoscit, sed aliud quid h. I. quam infra X, a I. fgnificare existimat, quoniam hic de tranquillandis Judaeo- .
Tum animis ob instans periculum agitur. Paucos potius Syrorum et Israelitarum, qui Iudaeorum debellarent exercitum, reliquias fore reduces portendi, Viro Doctissimo via detur. Verum unum ideniqtie nomen ad res diversas signi- scandas adhiberi, nobis vix persuademus. LXX 'NU Pro appellativo habuere, sed nomen filii proprium autumarunt. Ita enim 'verterunt: καὶ ο καταλειφθεὶς 'Iασουβ
287쪽
Philolore. P. 7 o. eo quod voπ per accentum Tiphcha a Voce a Ur distinguitur, unde vertit: et rasduus, Ia hiab, inlius tuus. Sed hanc sententiam vates haud dubie ita expressisset: Iaa I. E. FABER ad ΗARMERI OMIer st. super Orierar, P. I. p. 282. verba nostra vertit: obiacim i ta ago, tu cum rei Mo discipulorum tuorum coetu. 2 Ur interpretatur monenti confessum, scd. Efeia pulorum. scholam; quam significationem pin is , habet apud Rabbinos, qui, ut Faber addit, masculinum genus saepe mutare solent in semineum et vicissim. tira vero reddit
Ilii tui, quibus inteuigit discipullos, quos propheta Cap. VIII, 18. lueros Dos colL Vs. 16. Cap. ejusdemivositi Obstat tamen huic interpretationi maximo illud, quod nullo modo potest probari, vocabulum apud Hebraeos confess m, coetum significasse; nec, si id, etiam eoncsedatur, intelligitur, cur, reliqui, additumst, quum in iis, quae antecedunt, discipulorum nuIIa mentio fiat. na 'Sun n,Pn nx γ bH Ad extremum 'aquaeducιus piscinas fuerioria. IIierosolymitanae urbi ad eum- notum Sizdoso, non, uti Bacbieno et Gelanius volunt, ad oceidentem urbis bid. nanct. der biM. Auerthumsh. I. II. P. II. p. Ω6o. , e regione montis Zion, erat sons
Siloari, Σιλωὰμ Job. t X, 7., Nehem. II, 13. I 4. 15. appellabatur. Ex hoc sonto ducti erant rivi in duas psi nas majores Hebraeis n32 2, coli. Ar . , piscina,
conceptaculum aguae , quarum altera dicebatur
superior, aItera n Inrinn, inferior, cujus mentio sit inita XXII, s. Prior illa, cui quoque n, piscinae νε-giae, nomen inditum erat, quod jussu Salomonis regis
. constructa esset, ea ipsa est, cujus hoc nostro loco mentiost. Ad hunc locum vero Ahalam se contulisse existimant quidam eo consilio, ut dispiceret, qua ratione deducendae essent aquae, ut muniendae urbi contra vim oppugnantium
288쪽
servirent. Cui sententiae tamen recte obvertit Vitringa, sontem Siloae non potuisse tantam copiam aquae subminiis straro Hierososymitanis, ut iis implerent fossam, qua urbs ab hostibus tuta praestaretur, neo urbem a parte occiduo australi, ubi erat sons Gichon, ejusmodi munimento inridiguisse; quippe ea parte, si muris cincta erat necessariis, per naturam satis munitam. Nagis probabilo, Ahalam so 'illuc contulisse, ut videret, annon qua commoda Tatione , obturare posset sontem, Vel aqua. ejus abducere in urbem,
aut sollam, ilii subjectam, et ejus aequo ac piscinarum usum hosti adimere. Quod coIligi potest ex Parat. XXXII, i. a. 3. 4., cossi cum G. 3o., ubi multia exponitur et Iaudatur prudons consilium filii Ahasi, Hishiae, qui simulae intellexorit, Sanheribum meditari obsidionem Hierosolymorum
ut hostibus adimeret commodum aquae, mox deliberaverit do sontibus, qui apud urbem erant, obturandis, et aquis abducendis ab occidente muri Zionia, nec non de siccando torrente Cedrone. Narratur quoque in historia belli Derciis, qui Merosolyma obsederivi, magno impedimento suilla aquae penuriam, sontibus circa urbem obturatis. Adiro vero voluit Vates regem in eo loco, ubi magnus satis et frequens populi concursus esse soleret; qui nusquam erat celebrior et frequentior, quam apud hunc fontem, ejusque piscinas. Da n mytt-bN Ad Oiam, qua uiar ad arrum fullonum, in quo sullones siccant pannos, quos curaverunt et purgarunt in canali ipsius lacunae superioris. Chaldaeus: rit En Νῆri Ezz '', quae es in Mia agri emensoria fullonum, i. e. quo fullones vestea lotas ad so- Iem siccando expandere solebant. n du non est agger, ut
multi reddunt, sed Dira publica, a b d , Miam Parare, Prov. XL I9. Ioh. XIX, 12. XXX, Ia. Vid. M cn Las Supplemm. P. 1764. 1766.4. PIures, inter recentiores et STEuDEL et GE-3ENIus, vertunt caDs tibi, ut Iob. XXXVI, II., ubi tamen ' CUR, Me tibi, cum accentu in penultima. Volunt autem.
289쪽
moneri regem' a vate, ut caveat a peccato, ne omnipotenti Deo diffiisus ad regem Astyaeiae confugiat; ct u Reg. XVI, 7. Vel, tili STEUDEL interpretatur: habes, quod circunt specto agas, sed haud desperanduin. DATIIII et PLUscHKII interpretationi: cura vi As tranquillus, idem illo Vir Doctissimus recte opposuit, 'us, ut Latinorum caνore, significare quidem posse: operam dare, ne quid fiat; vix autem : ope Tam dare, ut quid fiat. GMenin notion o verbum illud ceperunt et veteres. LXX: eγυλαεαι του-Vulgatus: Mide ut sileas. Chaldaeus: 'n ON, casee. Syrus: Soarii μidem. CaDendi tamen notio, quomodocunque eam Vertas, sensiani satis commodum vix dabit. Sed observant Hebraei, vocem nos i , quum hoc solo loco sit acula, non, ut celeris locis, penacula fgnificationem suam arcesseroa lamnes, faecest, et Vertendam esse, consida super faeeratuas, i. e. ne moVete, sis tranquillus; quiesce IAncni :is Sedeas quiete, sicut vinum super saeces suas. Consonotiunt ABEN-ΕsnA et KIMcu I. Cui interpretationi, quamvis Gelanius eam somnium Rabbinicum vocet, tamen lavet
Iocus huic plane similis Ieremiae, Cap. XLVIlI, II. Tria quiuus es Moab a juMensute sua, N in Epitu et quiesu illo super Deces suas. Vid. et Zephan. I, I a.
CL N. G. Scit noEDEHI ObserDate. ad ortu. Hebraeas, Cap. VI. XXI. p. Iio. , qui recte observat, hominem nusia defaecari, dici, quando curarum et sollicitudinem quasi saeces ex animo commoto et conturbato expellit, ut is ad instar vini defaecati serenus et Iiquidus fiat. Ita PLAuetus Aulul. I, 2, 2. Nunc es aecamo demum animo egredior domo. is Apparet inde, addit Schroederus, is quam apte et eIeganter illud additum sibi habeat digm n, fac animum sedere, ut sit instar Liquorιs demis, in quo quicquid furbidum et saeculentum erat, subsidit nempe Arabibus, ut
pluribus Schroederus ostendit, lac est μυῖ b nullaquo
290쪽
a 41 externa vi, tinIIo Interiora aestu suscitatur,et commovereri credibit' est, usitatam hanc veteribus Hebraeis suilla diacendi formulam, dipiunt defae ι Giso, vi saeuo
animum sedere, qua metu conturbatos bono esse animo jubebant. De animi tranquillitate et Ezech. XVI, 4s. dicitur. Ne timeas nec cor tuum mouescas, sive, ut Vulgatus reddidit, noli timere, est eortuum se formides; mouisis cordia significatur metus Iemlianeus, es. Deuter. XX, 3. a Reg. XXII, 19. Jerem. LI, 46. 4 i, 'Propter ducta caudas titionum μαmantium morum, aesua me ira Reginis, et Syrorum, et Dii Rematiae. JAncna: is Sint isti reges in oculis tuis tanquam caudae litionum, quorum flamma exstincta est o MaacnIr is Quemadmodum caudae titionis non est vis ad ν. accendendum aliquid, sed sumat tantummodo et doloro aliquantisper assicit, qui in domo versantur, donec sumus contumetur; fio isti dup reges venerunt in aestu suroris sui, sed non est vis in eis ad accendendum et consumendum, ao pauco temporis consumetur sumus eorum, et revertentur deficientque. Catidas vero titionum Vocat illos reges, quia extremi erant sui ordinis, iisque utrumque regnum, Syria- eum et Ephraimiticum, sive Israeliticum, brevi periturum erat. Iam enim illorum regnis imminebat ab Assyriorum
armis extrema clades. Verba STEυDEL pendere monet ab z adivn, ut vertendum sit: ob duas extremuiatostulonum isorum fumansium aesu irae, nec iii pedimento esse nhri medium inter utramque vocem positum. is Eodem modo, M addit, ridos. XXIII, Ia.- inter zz N et u ' Nwari, unda tinnM pondet, ponitur n Nn. Si appositio esset του radiar 'riun, loco Praepositibnis a potius Praepositio D poni debebat. UMata vero est vocis Cum Donjunctio, .ut Deut. XXIX, 19. Iesaj. LX v, 5.; nec minua Hebraeis mos usitatus, adjungere tropico dicendi generi Voces proprio sensu sumendas, vid. e. o. Ps. LXXX, 9 18. - Ezecb. XXXI, 3 - 8. -l , I. e. Pecaelius, quem non dignatur nomine regis, et sic appellat per contemtum,ies. Vas. O' ' ut