장음표시 사용
331쪽
terrae superstites lare paucos agricolarum, quibus quidem victus Lippetat largus et lautior; non tamen ex agris et rure, sed ex sylvis ac gregibus repetendus. Sensus tamen,
quo interpretes ceteri omnes, et veterea et recentiores, verba liebraea capiunt, planior et concinnior. Hebraei interpretes iitrumque Versum, hunc cum superiore, accipiunt de singulari fertilitate, quae tempore Immanuelis continget. JAncili: ,, murice'aliquis Maccam et duas ollas;
postquam dudaea suerit ex liausta, et hostiles copiae Pra data o suerint jumenta,' in exigi o illo, quod reIiquum erit, tantam, inquit Deus, creabo abundantiam, ut prae uberarus lactis, quod dabunt pauculae illae pecudes, vilescat apud incolas lac, et comedant Iactis cremore. Piis, qui gladium Sanheribi evaserint, Iacta ali nunciat, dum eis promittit, post ingentem illam terrae vastationem Iarge iis suppetit xum, unde sese sustententi Auctor est Chaldaeus interpres,
cujus haec sunt verba: 'N mrin Illa 'adU 'n' Nu'N Da i Nn:Nn hn uiant in V fetque, ut pras mutiuudine bonisaιis pinguedinia comedes bubrum, quia butyra et melia nutrientur omnes justi, qui relicti fuerint in medio torrae. ΚiMciII haec refert ad ea, quaeu Chron. XXX ll, 27. 28. 29. loguntur de ubertate et felicitate posteriorum temporum HisLiae regis Sed horum interprelum cogitationem evertunt quae sequuntur, quae
plena sunt solitudinis et inopiae. optimo HIERONYMus hujus versus sensum explicat: is In die igitur illa, Iioc est,
in illo tempore, quum suerint omnes opes Iudaeorum translatae in 'haldaeam, tanta solitudo erit in terra Iudaeae, et tam incredibilis vastitas, ut nequaquam armenta boum habeant, nec greges ovium, sicut prius habere consueverant; sed vix rarus habitator unam vaccam nutrire possit, et duas oves, non ad arandum, sed ad cibum atque vestitum lactis et velleris. Propter inopiam quippe frumenti, et omnium, quae terra gignit ad comedendum, lacte et butyroci agresti melle vescenti tr. Quodque alti prae uber Melaetis comedet birrum, hoc significat, quod terra cultorum
332쪽
I Mas. Cap. VII, 22. 23. 285 . .
raritate sertilior sit et magis apta palanis. Quia igitur nec
serentur agri, nec colentur aut sarrientur arva, qui reliqui sunt o caede et fuga in terra vastata, butyro pascentur et
melle sylvestri, vulgari edulii genere, quale rusticus sibi ex
peculio et alvearibus, sive suis, sive sylvestribus, carpere possit in nocessarium vitae sustinendae usum. Id veste va- tem, patet e Versu a 5.u3. Mann d in nrri' Hetque die illa, de quo Vs. II. uo. I 8. 'na 'bN d pD ,2 in G, tib cunque fuerint mille Mues 'dn argemi
malae mille minis argenteis. Sunt, qui haec verba intelligant do mercede locationis, sive de reditu, 'ui perciperetur ex vitium fructu, coll. Cantic. VIII. II., ita ni indicentur praestantioris generis vineta, unde olim magni
reditus. J. D. MiCHAELIS Vero Observat, in regionibus, vitium feracibus, vinearum pretium Constitui ex numerosngularum vitium; sic Iohannisbergae, ubi optimum vinum Rhenanum nascitur, vineam tot ducatis valere dici, quot. vites habeat. In Libano monte vineas etiamnum pro numero vitium, singulasque Vites numum argenteum, quem HUer vocant, aestimari, resert I. L. BURomanDT, qui anno 18 II. illa montana invisit, in suorum per Syriam, itinerum factorum Commentariis p. 76. tra Iati leuton. Si eodem modo Iesajae tempore vineae aestimabantur, L. I. itales indicantur vinelie, in quibus millo vites totidem v luerunt siesis; quod pretium, quanquam nunc e iguum
4sset nesus enim desajae tempore cirea quatuor grossos, livo decimam sextam ducati partem, ex Michaelis computo, in Commamat. de selo Hebraeorum, essiciebat , illis tamen temporibus, quibus nondum tanta pecuniae copia erat, me satis magnum erat. Dineιum eι famtieeιum eriι, five convertetur, ille locns spinis, sentibus,
vepribus opplebitur. CL vs. 24. a5. supra V, 6. XXVII, 6.
333쪽
u84 Iesaias. Cap. VII, 23 - 25.
Vineae igitur, tu quibus ante irruptiones et vastationes hostium mille vites fuerunt, mille aestimatae siclis, mutabuntur in senticeta et vepreta, sive quod ab hostibus subversae essent, sive quod nullos in proximis annis invenissent cultores. Ita recte IAROIII. Sed HIERONYMus: si In illo tempore prae hominum paucitate tanta ei it vini inopia desertis vineis, quae metu hostili nequaquam putabuntur, ut singulis vites siclia argenteis singulis vix emantur: in v pres enim et in spinas omnis terra redigetur. α4. Plus est, quod addit propheta, ad exaggerandam vastitatem; ne quidem luto et secure loca illa adiri posse, nec ab aliis, quam sagittis et arcu instructis. Ω'atrian rnn ri Ur Cum faguιis et arcu quisque Meniet, ac*edet, uruc, serarum metu; quia tota terra erit Mepretum et sensicetum. Sic erunt agri aevineae vepribus atque fruticibus obsiti, ut in illos nemo audeat ingredi, nisi armis munitus propter seras, quae inter vepres et dumos sua sibi posuere cubilia. Alluditur sorsan ad pastores, Nomadum instar pecus in deserta et solitudines agentes, in quibus quidem non deesset, quod carpi posset a pecore pabulum, sed nec abesset serarum metus. . Undo antiquitus arcua et sagittae erant inter arma sive iiistrumenta Pastorum, maxime Nomadum. SERvius ad illud Virgilii, Eolog. III. G. 2 a. Cum Daphnidia arcum fregisi vi calamos, notat: nam habem arma pasores, in Georgicis euu. Locus est Georg. III. Va. 341. seq. , ubi describit pastores Libyae: γε diem noctemque, et totum ex ordina mensem Pa utar, iique pecus longa in deserta sus uuia IDOiliis e tantum campi jacet, omnia secum Armensainius Afer' agia, tectumqua LaremquaArmaque, Amyclaetarique canem, Cressamque Pha
quod attinet, loca fertilissima in montibus, qui farculo
334쪽
farriebamur Ne vid. not. ad V, 6. , quae loca diligentissime coli, ac sarculo purgari solebant, quod hortorum est
proprium, nus N In Hyr, non Dentes tutio ob timorem sensis et DePris , i. e. ob metum serarum, inter dumeta latitanuum cs. Vs. u4. ς ea enim montes a boribus olim frugi seris et vitibus consitos, seduloque cultos, occupabunti Ante nN ' subaudiendum tu, ut Ierem.
XLVII, 3. Djaba a Uri ta 'U ob IDepuum qui est
Curribus ejus, Ob lumutium roterrum ejus.. vel potest cum GLsENIO in Commentar. pro Accusatioo adὐerbiali
capi, Latine Ablativo ιimore reddendo; cs. Εjusd. Lehrgeb. p. 687. seq. ' ei nisi h nm Sed erit immissioni boum,
mutabuntur in loca, in quae boves pollum mittuntur,nei nn V, , et conculcationi pecudis, cs. supra Vs. 5.; passim ibi vagabuntur boves et pecudes, ut solent in locis incultis et sylvesceritibus. Veteres hunc Versum longe aliter
acceperunti LXX: Καὶ πῶν ορος αροτριωμενον αροτριωθήσεται, καὶ ου μ' ἐπει φοβος ' ἔσται ταρ δεο τῆοχέρσου καὶ ἀκανθης εἰς βόσκημα προβατου, καὶ εἰς κατα-
πατημα βοος. Neglexerunt Vocem pro DN ' legeruntnreri', et hanc ipsam vocem ab iis, quae sequuntur, avulserunt. Verba ceterum Graeci interpretis per se jam satis Obscura, longe adhuc obscuriora lacta sunt in Latina versione, quae verba απο τῆς καὶ ακανθης reddit profolisudina et Apina, quum potius sint reddenda ex potestato
voculae μο, ex solitudine eι Depreto, ut accepit CYRILLUs, qui versionis Graecae sensum hoc modo exponit, relictis in tanta vastitate et solitudine agris et electissimis praediis, Iuperstites paucos, ut quoquo modo tuti essent, se coii versiiros esse ad montes, eosque solos culturos; in illis enim solis luto vivere posse, ut sit in tempore magnae caIamitatis et angustiae. Illuc itaque non perDenturum timorem, sed illa loca sola vindicanda esse a sentibus et vepribus, et convertenda in pascua, ad vitam hi iis conservandam. Hi Ε-nONYMus hunc Versum recte quidem ita vertit: Et omnes momes, qui ιn farculo farrienιur, non Meniet illuc terror spina
335쪽
Diniarum et Moprium; ει erit in pascua horis, et Decb micationem pecoria; sed in sensu exponendo haud multum dissidet a mento Graeci interpretis. Sic enim hunc versum cum superiore enarrat: ,, Tantaque erit formido, ubique saevientibus gladiis, ut absque arcu et sagittis nullus sumuagrum invisere audeat, et derelictis campestribus Io in ad montana confugiant, ibique locorum dissicultate muniti vix asperos montea manu sodiant, quia boves, aratra et vomerea non habebunt. Sicubi ei rarus cultor in montibus fuerit inventus, inde vitam miselabilem sustentabunt: cetera autem
patebunt pascuis, et absque ullo cristo do a brutis animantibus conculcabuntur. Hebraei interpretes, et haec, ut antea Vν. v I. ua. , accipiunt in meliorem partem, tanquam quibus describatur felicitas, qua gauderent Iudaei sub Hiskia post vastitatem a Sanheribo illatam; atque adeo ea vel comneetunt cum Vs. au. , tit AIι ARBENEL, vel cum superiole versu, ut K1M HI. Secundum eos itaque haec est sententia vectorum, in instaurato illo statu terrao ipsos quoque mon- . tes, qui olim pro pascuis aut arvis inservierat it colonis, antiquum rursus obtenturos esse usum, et Vel colendos in arva, conserenda ad proventum, vel laturos in Pascua, pro Iubitu coIoni; nec venturum illuc amplius, ut tempore vastitatis, metum spinarum et veprium. Ita AIIARBENEL, rectius utique ex adscita hypothesi, quam ΚΙΜcHI, qui vult, montes illos a spinis et vepribus liberatos, pastinandos et sarriendos, et tantam fore in terra proventus ubemtatem, ni, etiamsi armenta et pecudes in eos immittantur, id neminem habiturum sit sollieitum. Similiter Saadias:
U I omnes monteε, qui per homines fodiuntur, eos non ingredietur turi spinae
336쪽
spinain es tribuli, sed erum cuuia immutensur in eos hoDes concaleabumque illos ODes secure. Sed locum nostrum a cipiendum esse in sequiorem sensum, et pertinere ad de inscriptionem vastitatis, satis arguit et nexus cum superi ribus, in quibus clarissima vastitatis mentio, et quod hic montes illi dicuntur conculcandi a pecudibus. Nemo autem interpretum forsan cogitasset de his verbis accipiendis in meliorem partem, nisi haesissent in verbis nusnN' , in quibus quum N an acceperint pro in tertia seminea persona, quae ad diri ' pertineat, illa cum ' eo, quod Versu superiore dicitur, totam terram lare venpretum et senticetum, non facile conciliari posse putarunti Eorum vero interpretum, quibus summa cum ratione staret sententia, continuari hic descriptionem terrae devastatae, quidam sensum fecerunt hunc, metum senti ain et veprium non perventurum in montes remoros, quippe residui homines ad illos confugerent solos, ut in iis salutem quaererent, reliqua terra neglecta. Id proxime accedit ad sententiam Hieronymi. Sed obstat, quod mentio hic sit non de
montibus adeo remotis, et olim neglectis, sed qui omnino sarculo pastinari et coli solerent. LUDOV. DE DIE, verba nostra sic interpretatur: Omnes montea, qui sarculo fas
rientur, qtio non Meniet metus femia et Mepris, erunt in m ponem boMis, et in conculcasionem pecudis, ut verba
'inquit, o in. n nr non copulativum, sed illativum est, Iatine redundana. Egit duobus praecedentibus Versibus do vinetis in spmeta ac Vepreta convertendis; jam de montibus agit, qui segetibus conseri, adeoque svirculis sarriri, atque a noxiis expurgari solebant, ubi sarculis evelluntur vepres, si quae nasci videantur. At nec hi, ait vates, desolationem
evadenti Si enim a vcpribus nullus malus, immittentur armenta et Pecora, quae segetes sepascent et conculcabunt. Sed nul Ia sic datur ratio, quare illa loca montana, quae sarrientur sarculo, uno simul a colonis sepirentur, et ab immissione pecoris vitidicarentur. STEυDLL quoque
337쪽
' Στ habet pro subjecto, quod dicunt, propositioura,
quod verbo M an, tertiae seminei generis personae. jun gendum sit, sed verbis: non Deniet illic motus sentitam et Durium hoo significari existimat: non erit quod timeant spinae et vepres; libero poterunt germinare cunctaque obtinere. Quae imago nescio annon audacior sit, quam ut vel orientalis poeta eam usurpaverit. Gnorius Per tin emferatium et Deprium indicari opinatur sepimensa montium cultorum et feracium, quae confici solent ex sentibus et vepribus, quibus ιerreri sive arceri solent homines, serae. et pecudes, ne tua loca invadant, aut vastent, aut in ea pastum eant. Quare sensuin vult esse hunc, montes illos,
bene olim cultos, qui diligenter a suo domino implexis circum sinis, id est, vivis sepibus, muniti essent, ita
a timido possessore fore neglectos, ut subIatia dumorum stimulis, nihil futurum sit, quod pecudem arceat, quo minus libero irrumpat. Interpretatio artificiosior, cui maxime hoc obstat, quod Versu superiore senses et vepres ad descriptionem terrae desolatae et vastatae si in t adhibitae. Sed plana erunt omnia, si H In pro secunda masculini persona habeas, et verba eo, quo nos supra, modo accipias.
338쪽
ADDITAMEN TU Μ Ι.Dρ annis LXV., intra quos regnum 'hraimisicum fu&Dertemtam praedicitur Vero 8. Unda ducenda sit opoesia atinorum LXV., intra quos Tes- publica Ephraimitarum denunciatiir plano subvertenda et solvenda, et in quo desinant termino, quaestio est disicilis. Regnum Ephraimiticum post editum hoc oraculum duplicem accepi Te cladem constat; alteram biennio circiter post hoc tempus, quando Tiglath - Pilosar, Assyriorum rex, ab Abaso in auxilium Vocatus, Pecacho storentissimam regni sui pasetem, Gileadem Τrans - Jordanensem, et Galilaeam ademit, abductis in Assyriam ineolis a Reg. XL 29. 3O. , obtruncato simul Pocacho a conjuratis, principe Ηosea; quo te poro idem Assyriae rex Damascum cepit, Reginem occidit, et Syros pariter in Assyriam et Mediam transtulit a Reg. XVI, 9. ; alteram, quando Salmanassar sexto Hiskiae regis anno, ab edito hoc oraculo vicesimo primo, post Samariam expugnatam et destructam Ephraimitas reliquos in Assyriam abduxit, et rempublicam evertit a Reg. XVII, 3. 4. . Neutri convenit terminus hoc nostro loco definitus. Animadvertittiano dissicultatem jam II iEnosmeus indicata simul ratione,
339쪽
qua suae aetatis Iudaei hunc nodum expedire solerent: ,, Regnum decem tribuum, id est, populi Ephraim, post sexaginta et quinque annos esse cenabiti Quod nisi diligentius attendamus, stare non poterit. Duodeclino enim anno Actiaz, filii Ioatham, in tribu Iuda, regnavit Oseo super Sa inariam, et nono anno imperii sui captus est. Regnavit autem Aclinet super Judam annis sedecim, post cujus mortem septimo anno imperii sui captus est Osee, et destructa Samaria, omnisque populus est traductus in Modos, ita ut si voluerimus sedecim annos Achis, et septemotae ponere, essiciantur anni Viginti tres, aut ut multum,
vigiliti quatuor; et ubi erunt seXaginta et quinque anni, in quibus regnum Israel dicitur siniendum P Igitur Hebraei hunc Iocuui ita edisserunt, ut Amos, qui sub Ogia cepit prophetare, quando et Isajas prophetiae suae habuit exo dium, Primus Prophetaverit contra Ili ael, dicena ΓΑ1nos VII, Li. 17.J: Israel autem capti a ducetur de terra Da. Titulus quoque prophetiae ejus contra Samariam sit; et prophetare coperit in diebus Oaiae, regis Juda, tanto duos
annos terrae motus, quem Volunt eo tempore accidisse, quo
ingressus Ozias in templum Dei, sibi sacerdotium vindicabat, et terra percuta est, et cineres altaris effusi sunt, at ipse rex percussus est Iepra. Volunt autem annum sui vigesimum quintum Oziae, quando haec acciderunt, cujus reliqui anni sunt viginti septem. Ogias enim regnavit annos quinquaginta duos, Post eum regnavit Ioatham, filius ejus, annis sedecim, et hujus silius, Achaz, annis aliis sedecim; post quem regnavit Ezechias, cujus sexto imperii anno capta Samaria est, atque ita essici simul annos sexaginta quinque. Eandem hanc a majoribus acceptam supputandi ratione tradit I vcn I, quocum consentiunt ABEN-Εsa et ABA R-NEL. Ita enim ille: i, Supputa a prophetia Amon, usque ad decem tribuum deportationem, et invenies illos sexaginta quinque annos. Vaticinium Amosi editum est biennio antequam Unas lepra percuteretur, sicut dicitur in AmosoLI, I.Jr biennio amo ιerrae moιum. Usias autem Iopresussult
340쪽
suit XXV annis, en XXVII. Iouiam regnavit Xri annis; et Geimo ferio Ahasi, sexto vero istahiae, qui est annus nonus Moseae, deportatus est Israel in Assyriam. En tibi LxV annos. . Neque possunt hi LXV anni supputari a tem editi hujus vaticinii. Editum enim in a Jessa Aliasi
tempore; illi vero sexto Bishiae anno sunt deportati. Ab Amosi vaticinio hos sexaginta quinque annos computandos censet quoque KIMcui, etsi paulo diversa inita ratione, qua casserenda, ne longus sim, supersedeo. Sed plano arbitrario illud sumitur ab Hebraeis. Nullum prorsus nostro loco indicium est, respici Amosi oraculum. Quomodo Vera persuadere sibi potuit Jesaias, cogitaturos auditores vel lectores de epocha, plane extraordinaria, cujus ipse ne verbo quidem meminit Τ maxime Vero quum Amos prophetam pra cipue inter Ephraimitas egerit. Neque admittit illam interpretationem particula 'i va; ea enim si cum futuri temporis verbo jungitur, significat, periodum inchoare a tempore
pronunciati sermonis. Quare e nostris interpretes plures statuunt, hoc vaticinium reserendum esse ad extremum reipublicae Ephraimiticae incidium, quod figendum arbitrantur non in destructa a SalRanassare republica, cum
expugnata Samaria, Ephraimitae in Assyriam et Mediam sunt abducti, sed in eo temporis articula, quo Assarhaddon, Sanheribi filius, novos colonos ex Babele, Uava, Cutha, Hamatha, et Sepharvaimis transtulit in ditionem Samari tanam et Ephraimiticam a Reg. XVll, a 4. , qui reliquias
gentis adhuc in terra superstites, quae aliquam adhuc reipublicae faciem retinuerant, sua multitudine obruerunt: et
cum iis confusi atque commixti sunt, ut illae pro populo, ab tiliis discreto haberi amplius non potuerint, id quod verbis ciun nri , dejiciatur Ephraim, 'ue non suamplius popuIus, significari volunt, quod majus quid e putant, quam si simpliciter respnblica exscindenda dicta esset. Computum vero ita instituunt: post editum a Ie a vaticinium anni elapsi sunt XXI ad finem regni Israelitici,