장음표시 사용
411쪽
postulanti, si sensus foret, qui ponitur, vel : ΗΝ
, , vel : NS 'UN3. Aliter το 2'nd interpretatur Koc11ΕRus in Vindico. p. 69. is Phrasin hanc, inquit, Per vitam simul et elegantem Orientalium figuram explicandam censeo, hac sententia: Si dicam magnam Legiliam, Parum 's' erit enim fumma; qualis illorum esse solet, quibus Dei uber annona contigia, Dei qui hostibus GDictis praedam partiuntur. Id comparationis negativae genus multi
ponderis, cujusmodi illud Cap. XXIX, 8. Q es,
inebriaιῶ sunt, et non Dino' i. e. multo Vehementius quam
vino. Geminum desaj. Ll, II. Adde Proverb. XVII, II. et quae alia citat exempla Schultensus ad Proverb. VIII, Io., tibi legitur: accipiis disciplinam meam, es minime cir ω tum , h. e. multo Potius, quam argentum. Via eadem ac in Plautinis per πλοκjν dictis: Asia. I, II, 8. Nam mare Raud es mare, Mos mare acerrimum. Et Bacch. Ill, I. 4. Bacchides, non Bacorii des, sed Bacchae sunt accerrumae. Nequo tamen videtur doctis hisce observationibus hic Iocus esse. MIcuAELIs BiblioιΛ. Orient. P. XI v. p. 134., fassus Licet utramque lectionem posse commodum sensum admi tere, textuali tamen praelata, conjecit, ri prius in rim o jungendum sini praecedentis tanquam paragogicum, et nnuo dein reserendum ad proximo sequens , hoc sensiit amplificast gentem, quam araea non magnam feceras; nunc igiarar inudio gaudent. i. e. gaudent insigniter etc. STEDDEI. verba Irinivri γε , sic reddit: cujus adhuc gaudia parce largitua eras. Sed rectissime, nostro sensu, judicat Aua1vILLius in Defert. des Marietate lectionis
is Autiquorum interpretum testimonio pulcre consonat Oriundus e lectiono 1, sensus apprimo facilis, et praecedentiaeque congruens ac mox sequenti 'rivo, quum
contra in altera, N', dissiculter intelligatur, quinam suerint demum, quibus magnificae copia lucis, et multiplicatio gentis, laetitiae lamen materiem sit nullam paritura. Judaei, ajunt, intelligendi, qui Messiae, posteaquam advenerat,
412쪽
illiusque discipulis, gravi se odio opponebant, augerique Christi aliorum gontem vehementer indignabantur. Enimvero ipsis e Iudaeis primos magno numero collectos Christianos, satis constat, nec tribui proinde Judaeis in unive sum poterit, quod spirit itali oriente Messiae regno parum laetati fuerint, ne arguam subitam et in eontinua orationis Ierie vix exspectandam mulatiouem subjecli, quod istius vi hypotheseos, in nrinon nΝηan N, foret infidelium acidolentium Iudaeorum turba, in v an quod praecedit, et ηnno, quod illico sequitur, esset Messiae addictorum 'multiplicatus coetus. At si excludendi hinc suerint rebelles Iudaei, qua tum poterunt specie, proximia statim in verbis, summa exultantes Iaetitia iidem haud dubie illi adhiberi, qui non laetari dicebantur nuper n Don STEuDEL recte observat pro innuis positum, uti saepius ArticuIus Pronominis possessivi locum expIet, quemadmodum apud Arabes,vid. SILv. DE SAcY Gram. Aradi T. II. p. 482. no. I., aut nostr. si iuvit. ad fundamm. L. Arab. p. 3io. Sano haud desunt exempla, ubi 'aere cum Pronomine personali, quod sequi debebat, deficit; ut Ps. IX, 16. , ubi hisv nnes pro UN nnui, foMea quam fecerunt, positum. Vid. et Prov. XXXI, 3o. Ossendit nonnullos Verbo praemissum. Verum salva analogia linguaa Hebraeae ita construi
Posse, satis ostendit V1TRINGA in obfer u. M. Lib. IIL p. XVIL exemplis plurimis, ut Ps. LXVIII, So. hXU , η, quibus addi potest et nrnn , Levit.
Desumta est loquutio ab Iliaeutia, Eucharistica, primitias, decimas, serentibus HierosoIyma in templum, et, mensa in atriis templi commode structa, ipso coram Domino, cum gratiarum actione so mutuo concitantibus ad hilaritatem; vid. Deut. XII, 7. XIV, u6. nnooz Insar laetulae in messe. Pro Lowthna legi vult sive quod in Codico uno invenitur, sive ''SEn, quod item Codex unus exhibet; hac ratione permotus, quod nomen praecedens in regimine positum est. Sed nihil Hebraeis praesertim Iesajae,
413쪽
solennius hoc dicendi modo. Vid. Vs. praeced., et supra V, II. 'SII NU 'D 2Gn. CL uti, I n, montes Gilboae, uSain. I, 2I., et BuxTonPII Thes Grammas.. L. Il. Cap. IlI. p. 35 O. edit. sext. bis diphria Sicut o uitiant homines cum dioidum spolia. Plus quam ricta, idem quod Graecorum αγαλλιασθαι, animi suasoria contenti, et ad hilaritatem concitati alsuctum non olausum tenere corde, sed exteritis Iignis proderet, uti patet ex iis locis, quibus aut iv O pouitur ut summum aut extremum του rino, e. C. LIOL lx, I., intra XXV, 9., . XXIX, 19., XLI, 16. dam constat, omnes populos in messe ex voto peracta collectaque, et Dictoria insigni de hostibus reportata, et, quae eam consequitur, diMi Ana Doliorum, censeri habere argumentum et materiam gaudii publici omnium maximam. Laeta enim mellis, et victoria de hostea gentibus depellunt mala maxime meluenda, penuriam necessariorum, et servitutem: divisio autem spoliorum insuper ditat et locupletat. Sed apud Hebraeos praecipue mossa celebrabatur cum demonstratione laetitiae non mediocris, in oblatione decimarum et primitiarum, festisque, ejus maxime causa in stilutis, quando lsraelitae in omnem soluit hilaritatem Iastilliitios agebant dies. Vid. Levit. XXIII, 4o. Deut. XVI, 1 f. Inde utruinque illud gaudium adhibetne ad descriptionem summae laetitiae. dic vates Ps. CXIX, 16 a. ITlar eo ego propter eloquia tua NX D a' tanquam qui in Genit Dolium a lum, opimum. Et Ps. iv, 8. Derisi laetitiam in cordo meo majorem, nun
3. Quae sequitur oratio, praecedentem illustrat; demonstrat enim magua beneficia , quam divinus heros, quem Lib hujux Versus finem alloquitur, sitae genti sit allaturus vindicabit eam in libertatem, uti olim factum a Gideone. 8a: Y nN '2 Nam jugum baiulaιionis ejus populi, i. e. iugum Populo oppresso ab hostibus impositum ad bajula 4 dum,
414쪽
dum, ut infra X, 27. XIV, 25. Uzς num nN' Et Dirgam humeri ejus, i. e. baculum, quo humeri caeduntur, percutiuntur, cs infra X, 24. VITRINGA nuu hoc loco non baetili, sed Deetia fgnificatione capit, ut sit idem quod alias nae V, infra LVill, 7. , seu Iignum, quod iminittitur cervici, humerisque incumbit, coli. Nati uim I, I 3. 'haere η'hrro 'inditu confringam vectem ejus a te, et Mincula ιuaeonfringam. Ilespici existimat ad morem antiquum, quo victis et in servitutem redactis, aut ad stipplicia servatis, κυφων, hoc est, lignum aliquod instar jugi incurvum', cui collum immittebatur, imponi solebat, ut cervicibus incumbens, signum esset durae sesvitutis. SUI DAs T. lΙ. p. 4o5. edit. Κiisteri esse ait ἐπιτιθέαενα εἰς τοὐς τένοντας τῶν καταξικαν, ἱνα ευρπιτιν Γνακυψαι. Sed nox pro in E U usurpari, nullo idoneo exemplo probari potest. a Uaan Ezς Virgam adigentis eum ad durum 1aborem, tanquam servos, uti olim Aegypti Hebraeos, Exod. V, 6. 13. Hinc dicitur do omni, qui cum vi exercet potestatem et imperium, sive cum imperio laborem, tribulaat supplicia exigit; vid. infra XIV, 4. Zach. IX, 8. ndirin Conteres, Confringes, tu, heros divine; illum intelligit, quem inox Vs. 5. seqq. lanimo praeconio celebrat. Irnu ni a Stetiι die Midianis, i. e. sicut proelio cum Midianitia com-
mi G. di ' hic, ut Arabicum Gallicumque Durnes, usurpatur de die prosui, veluti diea Bedrensis, i. e. proelium Bodrense; cs. A. Schullena ad Job. III, 4. Respicitur admirabilis illa liberatio, quae obtigit popula Hebraeo, duriter premi a Midianitis, per Gideonem, a M.
VII. VIII. narrata. Consontaneum erat, illustrem illiam heroa, divina stirpe oriundum, qui iti orbem terrarum a Team aetatem sit reducturus, suae vii latis prima documen laedere in illo terrae Hebraicae tractu, qui barbarorum incursioni biis prae ceteris erat eX positus, ditiqne multumque ab iIlis vexatus. Is igitur postquani per loragum tempus sitisset neglectus et quasi contemtus, reddetur illustiis in-sgnibi in
415쪽
sigrtibus et plane admirandis de barbaris oppressoribus reis Portatis victoriis, quibus coeli tua demissus dux genti suaelibertatem vindicabit. 4. In hoc Versu interpretando dissicultatem creat dictio , quia praeter hunc Ioourn verbum tred
nusquam occurrit. Veteres inter se discrepant. LXX verba SP a 'a sic reddunt: 'Oτι πασαν στολ)ν ἐπισυνηγμενην ὀολω, quia omnem solam congregatam dolo, uti Graeca verba Hieronymus vertit. Ipse Hebraea ita interpretatur: quia omnia Oiolenta praedatio cum tumultu. Symmachus: πασα βία ἐβιασθη ἐν σει νω. Clialdaeus: drianut d nndu ,2 nam Omna accipera is daresorum, i. e. Omnis eorum negotiatio, commercium omne, quodcunque et quozunque loco agerent, est in malitia.
Syrus: ProPιerea quod omnis Ibnus audiebatur cum terrore. Saadias: Gl
ο Π θέ omnem modium mensurabis
eum eremore. Betulit verbum ad nNd, mensura aria dorum, praesertim frumentorum cujus interpretationis et JARcni mentionem facit, ita tamen, ut eam simul refutet, quod grammaticae rationes non patiantur, ut a ni d sat
verbum I Nd, ultima radicali Nun. Attamen in illam ipsam cogitationem incidit GussETI Us, qui verbo INU ab illo mensurae nomino n Nd mensurandi tribuit fgnificatum, et nomen a Nd notione haud diversum a n Nn arbitratur; nec obstare literam 3 putat, quod ea saepe non sit radicalis et negligatur, quemadmodum rista et obtexit, abscondia, nux et luta PeragraMit utrumque sgnificet. Addit A. Scnu τΕss in AnimadMetis philologg. ad h. I. p. min . p. 26 I. Arabica similia et , durus fuit, et auxit, contrisaMil. Itaque vertit Giissetilis: nam omnis mensuratio mensuramis in cumustu es heuieo, quasi
416쪽
hoc dicat Iesajas, suo tempore frumenta mensurari ad distrahendam ac comparandam annonam non potuisse, quin me tiratio mensurantia, i. e. actio inensiirandi turbaretur
et tumultu bellico, et carni sicina; et nexitia hominum armatorum grassantium. Ut Versu superiori, ita et hoc alludi existimat ad belli Midianitici tempus, quo Israelitis servituti pressis propter Midianitarum incursiones et depeculationes fructus colligendi spatium non concedebatur, unde tum uia tuarie et continuo cum metu hostium mellem fructiisquo ex agris surripere quasi cogebantur, ut docet eXemplum Gideonis fruges ex agro furtim colligentis, Jud. VI, 1 I. . Verum sententia, quam Gussetius verbis hebraeis inesso existimat, parum apta est iis, quae hoc Versu sequuntlix de vestimentis in sanguino volutatis coinburendisque. Illud etiam incommodum esse monet Schullens I. c., ut frugum Collectio ex agro men ratio vocetur, et quidem Mae, mensurae non eapacis et perexiguae. Ipse Schullens ex radico
Arabica quae faetendi, agendi, intendendi, ejusquo
nomine quod salus, conditionis, actionis, significatum habet, hunc verborum sensum Lacit: quia omne negotium, omnis actio aliquid agentis infumuisu fiebat bellico. Quae sententia proxime abest ab eo sensu, quem Chaldaeum expressisse vidimus. Verum nec ea iis, quae antecedunt et sequuntur, satis congruit. Jancisa, qui vocis a Nd alias non obviae significatum e contextu augurandum fatetur, illam interpretatur nUri,UI rixa ri,nae, Mociferalionem sive exultationem bellicam Oiciorum. Id ipsum vult, quod Graeci ἀλάλαγμα vel α λαλαγμ ὸν Vocant. Αλαλαγμα clamor iIle est, qui. editur in conrressu acierum, acclamatio Miciorum. Per vero Iarchi equorum hinnitum scutorumque colli Ponem indicari putat. Alii ides: idem esse volunt quod i Mis in statu regiminis, infra IIII, 4. XVll, II. 15. LXVI, 6. , tumul ε, permutatia ejusdem organi literis, tu et d, intelliguntque sumiadum,
417쪽
strepitum, heuieum. Verum, ut laceamus, parum verisimila elle, vatem hoc solo loco pro usurpasso, liuic interpretationi obstat potissimum hoc, quod deducitur, verbo tertiae radicalis quiescentis, a quo Participium nullo modo poterit formari. . VITRINGA probatCOccEII interpretationem verborum 'N: I No: fremitus f mentis, tumultuamia, intelligitque proelii stre- Pitum, aut pugnam et conflictum ipsum. Huic asserititur I. F. ScurLLi No in Anima ors. Philologico - criti. in di ueciliora m ae loea p. 1 o. Non displicere sibi satetur Avenarii in Lexico Hebraico propositam conjecturam, tred notare laesu cum fonisu, concuspis, ut sit in omni dimicatiotio et pngna; et ab eodem illo verbo deducta opinatur
Graeca σαίνω, turbo, et σινιαζω, concutis, nec non Latinum sonare. Hinc lΗb l Nd Scitellitigio est Ionitus δε-
nantis, i. e. tumultus bellicus, ctrepitus constigentium et proeliantium. Dissicultate autem, quae hanc premit interpretationem, quod per a Nd intelligendum esse aliquid Videtur, quod aeque ac Vestimenta, quorum paulo post in eodem versiculo sit mentio, nutrimentuin ignis esse possit,
Vir Doctissimus ita se expedit, ut syllepsin hoc loco statuat,
sive eam orationis figuram, qua cum duabus diversisque sontentiis et rebus unum conjungitur Verbum, non utrisque aequo conveniens, ita ut ad alterutram sententiam aliud
antius verbum debeat subaudiri. Ita et hic cum priori sententia. EP in I Nd ' , aliud verbum cogitatione j v gendum esse, quod tumultum bellicum uenem habiturum esse generaliter significet. Tumultui bellico minus convenire notionem combustionis et ignis sensit et VITRI Noa, quare veI metaphoricum vocis significatum vult respici, qui est καταργησεως, abolutonia, defructionis, quemadmodum infra XI, IO. radici Isai tribuitur requies, metaphorico sic dicta; vel hoc statuendum, subesse nostris verbis nietonymiam vel synecdochen satis frequentem, qua sub conflictuet proelio intelligantur illius instrumenta, gladii, arcus, sagittas, bastae, tela, ballistae, quae instrumenta cum
418쪽
propheta comburenda esse ait, idem dicit, quod mutata, phrasi sit pra i I, 44 gιadios crafum iri ira ligones, eι has in saties. Verum non est opua ad syllepsin, aut meton miam, aut synecdocheri confugere. Offert vicina Aramaeo rum dialectus ipsissimam vocem significatione huic loeo perquam idonea. et Naara Syris, uti Chaldaeis i o, Aetli topibus ineri eli calceua, ocrea, caliga, quem significatum nostro loco adhibendum e spe jaui obseevavit Josepiriis ΚΙΜc1ii, Davidis pater, et post eum minime Primus, ut ait Sehelling l. l. , commendavit FUNTIUS in Θmbolarum adimerpretationem S. Gesio. P. I. p. 29. , sed ante illum jam Fongnitis, seculi decimi sexti interpres, et Hon ErsLL inobser te. Philologico - exegeιι. p. 94. seqq. Nihil est, quod iobvertit Schelling, Ocreartam, sive cadosamentorum significatum necessitatis tantum dura lege inventum videri. Id valet potius de ea, quam ipse adscivit, interpretatione; ea enim voci hebraeae sonitua notionem tribuit, mera ex con- , iectura, o dura necessitatis lege inventam. Nos igitue
hebraea sic vertimus: nam omns ealceamentiam oci eantis,
i. e. militis calceos induentis, s calceati, cum frepitu, qna addita dictione propius designatur calceamentum militare. Calceamenta enim militum apud Veteres, ut apposite ad rem observat stolieital l. c., strepitum excitabant multiplicibus, quibus munita erant, clavis ferreis, quos cla soaligarea nominat PLINius His. Nat. L. IX. c. I 8. De his Iosκrnus de belu Iud. L. VI. c. I. g. 8. Juliani, centurio. nia Romani sortissimi, interitum describens: Tα -οδ ματα πεπαρμένα πυκνοῖς καὶ ωσπερ τῶν αλλων στρατιωτῶν καὶ Mem λιθοστρωτου τρέχων μο- - λισθαίνει. Calceos habeas creberrimis atqus acutis claDis, O ceteri solenι mitatea, uexos, dum fruto saxeis erusia solo currereι, tabuiar. IUVENALIs quoque ad clavos in mi- Iitum calceis respicit, ubi a turba mi Iitum se pressum calcatumque queri iur Saura ill, 247. seq. Planta mox tindigus magno leor et in diguo elaous mihi miluis Marra. aef. Vat. A a . CL
419쪽
CL eundem Sat. XVI, 24. 25., nec non tio. LYDir Θntagmada re mitisari, L. III. C. u. p. 46. ΗΕNR. SALMuTII ad Paneiroia. Res memorabiles, L. I. Tit. XLI v. p. 17 o. seqv. Calceos hujusmodi milii area clavis munitos aere ex pretas vides in ANTON. BYNAEI de Cialceia nebraeor. L. I. Cap. 6.GEsENHis in Armata seil. pugnae interpretatur. De eo nomen hebraicum dici potuisse, nemo negaverit; neque tamen probat Iocus Jerem. X, ua.. quo usuri non de pugnae, sed de ad meantis exercitus strepitu adhibetur.
Δ'una nh, au D Destis Moliatasa sanguine; Participium Pylial verbi 3ΝΑ, -ἰλι, unde nati Molutam fe in fanguius, a Sam. XX, I a. n, ovi, proprie pesta esterior, Paurum, Milamys, vid. supra III, 6. Describitur h. I. fagum bellatoris, sanguine hostium caesorum tinctum
ot madidum. Nno eria illud omne, calceamenta et vestimenta militaria, in combustionem, ut infra LXIV, Io. Praefixum ' ante nrr'ri h. l. simul est conνευ vium et ἀπόδοσιν indicat, ut alias saepe, v. c. Ps. XXV, 11., ad quem Ioc. vid. not. E N n,bNU Cibus, L pabulum ignis, i. e. igne consumenda, ut infra Vs. 18. Devictis hostibus oppressoribus vs. 3.) cruenta spolia eis detracta delebuntur. Mos antiquitus receptus fuit, ut hostium prostratorum arma, et minoris pretii spolia, tumultu bellico corrupta, ac vestimenta foede commaculata, in acervum congesta, sub dita igne concremarentur. Vid. Lydium I. I. L. VI. C VLp. 229., et M. Ezech. XXXIX, 9., quaeque ad eum Ioe. notavimus. Hinc in numis Vespasiani et Domitiani pacem, quae victoriae fructus esse solet, ita videas expressam, ut altera manu sace ardente ignem spoliis et armis, scutis, pharetria, et aliis instrumentia bellicia injiciati GMENIus
h. l. calceamentorum et Vestimentorum militarium combustione pacis universam orbem beantis initium designari existimat, ut Ps. XLVI, 9. Io., ubi pax victoriam sequutura describitiar, scuta et currus comburenda dicuntur. Cf.
Mich. V, 5. Zachar. IX, Io.. 5. Quis
420쪽
5. Quia illa sit praestiturus, declarati
Nam puer natus es nobis, in nostruni auxilium, Imm nuel, onjua natales lapis VII, 14. Vates praenunciaverat, quemque patriae sospitatorem appellaverat in hostilIum in cursioni im descriptio ite, VIII, 8. Futura, Vatum inore, tanquam praesentia coram intuetur. Superbientis et exsilia tantis clim siducia est, quod repetit: la, Alius datus est nobis, qui salutem nobis et incolumitatem praestet. Tnque princiρMua fuer humeris ejus, principatum tenet i inperiumque sustinet. Simili loquutione usus P r. Nivs in Panerarico Traiano dicto c. X. Quum abuntas expertus Pater, quam bene humeris tuis sederet i erium, i. e. ita composilii in ellet, ut constanter et stabiliter maneret, ut explicat Cellarius. Nec non Ct-
cxno in Orat. Pro Tricco 94. ad judices: Rempublieam os unioemam in hoc judicio Mestris humeris. Destris, imquam, humeris fusinetis. CL daa a. u. n. MOrgent. P. IV. p. aua. Alii Paulum regium, n iis dictum vid. Ion. III, 6. , ubi de pallio regis Assyriae regis ea vox usurpaluo, signum regiae potestatis super humeris gestatum intelligunt. G storius hisce verbis πορφυρογεννητον indicari putavit, qui in regnum natus ab ipsis cunis regiam purpuram serrat. Alias sententias vide in DEYL1NGII obfer te. Mi euann. sive Obserὐαι. SS. P. I v. Exercit. XIII. G principatu super humeris Messae p. 8o7. seqq. Wrοῦ ' Vocasuque nomen ejus scit. N p, vocans, i. e. appellabitur, impersonaliter, ut
Genes. XI, 9. XVI, I 4. Ios. VII, 26. Jud. XV, I7. LXX iΚαὶ καλεῖται το ονομα αυτου. Nhs mirandum infra XXV, I. i. e. abstracto Pro concreto posito, Admiratius, uti Hieronymus vertit. Aquila: Θαυμαστός. Symmachus: πα-ραξοξασμος, voce Vel eκ παρα δοξαν, b. e. παρα προσδοκίαν, praeter exspectationem, ut Hesychius eXplicat, vel ex παραδοξαζω, tu ire, gloriosum facio, ficta, quo sensu illa
vox usurpata est ab Hebraeis, qui inter Graecos versabantur, uti patet ex x Maccab. III, 3o. Mirabilis nomen divino illi heroi imponetur tum ob miraculosum a virgine partum, A a a lum