장음표시 사용
461쪽
latis erit, castigaverit. Nam nisura opus Io a sunt poenae ab ipso infligendae, ut supra V, I u. 'is hv ni BN
eordia regis Assiar, i. e. animadvertam in cogitata ac verba ejus insolentia, puniam eum propter arrogantiam. Triamus magniaudinis eordis sunt ea, quae ex arrogantia cordis et elatione animi ac superbia proveniunt; est enim cor veluti radix cogitationum et actionum nostrarum. In hoc igitur contextu fignificatur gloriatio et blasphemia regis Assyrii, in antecedentibus descripta. DOEDERLLIN: is notanda h. Linfrequens vocis 'nu significatio, stilonyma n NAn, superbia. Nam in origine n et 'N conveniunt. si ''a v interpretea nonnulli, ut KIΜcHI, VITRINGA, DoLDERLEIN, n Hsm ex significatione radicis 'res, de qua vid. infra ad Vs. 15., vertunt gloriasissem, μα-- tiam, ut infra Cap. XX, 6., ubi Aegyptus dicitur dira an, gloriatio, sive argumensum gloriationis Israelitarum. Qui vero n'NBn hic eo significatu sumunt, quo saepissime in V. T. occurrit, ii Ornatum elationis oculorum interpretantur de DentUtate et grasia, quam qui sibi placent, et quibus omnia ex votis succedunt, in oculis prae se ferunt. Similiter ScriΜi Ditis: ornatua elationis Oeudorum est serenatio vultus ex superbia , quam Latini vocant supercitatim, quia supercilia altius eriguntur, quam alias solent. 13. Prudens fui, usus sum magna prudontia. v, at . 1 Sam. XVI, 8. mura ue za--oMi ueno p pularum, i. e. Vicinorum populorum agros in ditionem meam redegi; nam quae sunt in unius potestate, non indigent amplius finibus aut terminis, quibus a ceteris ejusdem domini agris distinguantur. Alii ' eri reddunt transferre ut Genes. XLVIII, 17.); uenium populorum autemeranslationem fieri dicunt ab eo, qui ad libitum dominatur, qui miscet regna et dividit praefecturas ad suam utilitatem et libidinem; et habitatores sedes mutare compellit, quoi reddat regiones palatas, et rebellionum ac desectionum
462쪽
occasones demat. Hunc sensum expressit quoque Chaldaeus: transmigrare feci populose pro Acia in Pro Minciam. z: 'n''nu' Et thesaurosaeortam, Paratas ab iis opes, praedator. Quod Masorathae legere jubent, un'n ' ον, significations non differt ab eo quod in textu exstat. Nam formae et ' pn plerumque ita significatione conveniunt, unde et saepissimo in Keιhibet Keri inter se permutantur. Exempla collegit Si,oN1a iii. Arcano Formarr. Sect. U. Capriv. 13. P. 9O. 9 I. D Mnu . sive n ' no vero, ex potestate radicis, paraiat Provere.
coli. Syri copia. Ita et Syrus vertit: et opes eorum diripui. Idem sortasse intellexerunt Alexandrini, qui ἰσχυν Verterunt. CocCEIus: constituta, parata, μα eorum diruo, quae populi paraverunt, et exaptaverunt. GHAcKEnus Vertit: instructissmos terminos videlicet eorum, i. e. regiones munitissimas, depraedatus sum. Ita inter veteres Chaldaeus, ' ' a r nn rias net ciMitates eorum laudMiles deprae sua fum. Quia ab hac ipsa radice venit nomen ia 'Pinu, quod hircoa etiarietes, et per translationem duces et internatores populi
significat, vid. infra XIV, 9.; idcirco VuIgatus hic princeps
vexiit; quasi legisset in masculinor nn ' nu . Verbum noles pro significatione convenit cum zzi , et Hos. XIII, 15. de direpιione thesaurorum usurpatur. MI-c1 ELIs in BAEMh. Orient. P. XIV. p. a 38. asserro mallet ne vi ιurbasei, cf. noti ad Cap. VIII, 5. Quamplures codd. nq ei ciun d, ut verbum hoc scribi solet, multi
inserto Iod; alii desective ' qui, ut Biblia Soncinensia N' D descendero feci, deturbavi, ut Po-eonmissmus fedemes, scit. in vaIidissi in is arcibus et munimentis, quibus se tutos et inexpugnabiles credebant, ut xecte chaldaeus addit. Vel: in alto honoris et potentiae ' , gradu
463쪽
gradu constitutos. Prius inmon praeserendum, coli. Ohad. H. 3. Ad maiginem Iegendum praecipitur mapin
Daudus, Arab. , Job. Vlu, 15. XXXl a4., infra XVII, Ia. XXVIII, a. Quod vero in textu exstat,
Pontum pro ιanquam forιis, heros, ex scriptura Syriaca, juxta quam Aleph numquam ante se seri Schva, sed in hujus locum suam vocalem transfert, et in ea quiescit, aut etiam plane occultatur; ut Nun peccatum, Pro NU Genes. IV, 7.; opus, pro ri Phra Genes. II, a. Plura exempla vide apud ALTINGIUM in Tundamenti. Functat. Zmin. Sancι. g. I 63. p. 369. , atque in C. B. MIcIIARLIs Lumm. Syriac. s. IX. in Smtus Commemate. Theologi αVOl. I. P. 18 I. 14. Pulchra similitudine explicat, quanta facilitate regna plurima lustraverit, non tam passibus quam victoriis; ut regna deleverit non operosius, aut Iongiori mora, quam ova, seu pullos in nido relictos, rusticus colligit. NNnnati' avri Ur: Lmo inDenia, consequuta est manua mea tanquam nidum facultates populorum. De Naeu cum, conjuncto vid. supra ad Vs. Io. v λ, Maeus, hic ponitur pro pullis avium, qui adhuc nido continentur; ut Deut.
XXXII, 1 a. μυι 'aquio suscitat nidum suum. Quum proprio significet fortitudinem; multi
interpretes sub , h. I. inres , robur, exercisus P pulorum intellexerunt; C RIous propugnacula, moenia
vertit. Verum parallelismus membrorum T'Nn ,3 docet, uerri hic quoque comprehendere factauasea, opes, ἀνui , ut Ps. LXII, II. Job. XX, 15. 18. XXX, u5. Pro , n, codices nonnulli habent bbb. di x a Sicut coia
Ligera O , i. e. sicut colliguntur ova gerelicta. Infinitivusi pro Praeterito vel Futuro saepe usurpatur sic, ut actio pro suo objecto, vel Pro Patiems actionem ponatur, e. z. PTO . XII, 7. I sn EDertere impii, i. e. evertentur impii; XV, ua. marcu 'Bn rumpere, i. e. irrita sient con dia.
464쪽
nu π-O- relicta, a quibiis matres abierunt, Vel ablatae sunt. Trreri ba Omnem terram, omnem populum et bona terrae. naz ''a n ri re,' Nec eras motitans Mam.
- Quemadmodum cum implumea et derelicti pulli capiuntur, non est, qui strepat aut pennam moveat; ita uiuitatibus, ultro Assyriae potentiae deditis, aut metu ab habitatore desertis, non fuit, qui contra victrices copias hiscere auderet. 'a -Michaelis vertit di oena a , praeeuntibua, Alexandrinis, ος διαὶ φεύξεται, eost Arab. et 'ria Ar maeorum, quod denotat CL infra Va. 3I. XVI, 2. 3. Aptius vero haud dubie de commotione iaciarum aeceperunt Vulgatus et Syrus, 'gus Merm Pennam, qui e Mαι aliam. Sic idem erit cum u Arab. motus, agumua DP, cujus quinta Conjugatio, , de ramorum agit,ione ponitur) Ps. LVI, 9., ubi de cordia palpisatione ponitur. nn rix in Aus vertena os, ad sonum aut querelamedendum. 'NBNU -vid. supra VIII, 19. Charu
Μus: -Τantus, inquit, terror suit sortitudinis meae atque victoriae, ut ne sietum quidem et gemitum victi libero
Proderent. M i Φ15. Nunc vates graviter repet hendit superbiam atque vesaniam regis Assyriae, qui sibi adseribebait id, quod dixisnae virtuti ac beneficio ac Ptum a derro debuisset. a diachn hv i 'an Nunquid gloria bisur securia contra eum, qui ea feoas tignum aut lapidem Chaldaeus addit: diacendor ens ego scidi. De verbo quod cou. Arab. I proprie est aesuarit, esser is ut bulliendo olla, interpreto
Geuhario, unde transfertur ad. indicandum eurgentem et Dianam superbiam, os Exod. VIII, 5. Jud. VII, α; vid. SCnnoEDERI Comment. de Mesilia mulier. H r. Cap. VII. f. 5. P. 99. 1Oo. Num exauabia
465쪽
Ie ferra eorura mo Mentem eam p dicens: nonne ego secui Τut Chaldaeus addit. nomen hoc solo loco obvium est ferra, collato Chaldaico et Syriaco 'da, secuia, disse a vid. a Paria. XX, 3. , indeque Arabibusi ' i quoque fer Mis, ferra, quod nomen tam Saadias, quam Arabs in Polyglottis hic posuerunt. 'n' n nri dias Ao F --re vel agitarae Deliae rima eos qui Q m ιο ωι do tollenda virga verbi forma Hi-phi I dieitur et Exod. XIL I6. MicsMLIs in Suralem .
p. 16IS. verbo 'ta collato Syriaco . ma, in ur tua, ine natus es, ut Ps. LXVIII, ro. din',ν ''I 'I nsa pia Diam Molentem, i. e. largam, inmities fver illos, verba nostra sic reddit: ac se baculus demisteret, qui ipsum to tant, i. e. ac si hac uiua Putaret, se hominem attoIlere, a quod emittitur, se vivere, se serire, non hominem, a quo geritur. 'odices plures Kennicoli. quadraginta duo, Rosi triginta quatuor) multique libri illipressi pro ν D'nu nN ex. hibent praemissa copula ri H , ex qua lectione IAR-c Hr haec verba sic interpretatur: quas agitaret virga seipsam, et manum attollentis Q m. Tres codicea Kenni-eottiani, et duo Romani habent contra extoia times ipsam. Si hanc admittas lectionem, verbum 'ta hie
ea significatione sumi possit, quam habet apud Arabea,
superbirra Mima contra eum, qui cistollis. nunQuas Dirga eleι aret non lignum, i. e. eum, qui
nihil minus est quam lignum, qui so movere suapte vi potest, i. e. taminem. haud raro construitur cum nomine ad
466쪽
ad rem eam exaggerandam et augendam , v. c. ci'n'N N', non Deua, h. e. in quo nihil minus est, quam divini aliquid; M. Iob. XXVI, a. 3. Amos VI, 13. Isos. XI, 9. Jesaj. XXXI, 8. LV, a. LXX: ἐαν τις αρς η ευλον.
non ab Φ s. versus integri sensiim recte Ita explicat HIERONYMus: is Contra Sennacherib, sive, ut multi putant, Nabuchodonosor, gloriantem atque dicentem: In fortitu- . Eina manus mea. Dei, et in sapiemia mea intestixi, et 'Teliqua, sanctus propheta respondit: O stultissimo mortalium, Dei iram tuam putas esse sapientiam, et illius jussonem ad tuam resera sortitudinem 2 Quomodo si securis gIorietur contra eum, qui securim tenet, et serra contra illum, a quo trabitur, et dicant cuncta opera, quae per securim et serram sunt, sua arto persecta. Et si elevet quispiam Virgam, et exaltet baculum ad percutiendum quemvOIuerit, et ipsa Virga et baculus glorientur, et dicant a se percussum esse, qui percussus est: sic et tu quum organum Dei fueris voluntatis, erigeris in superbiam, et cuncta quae geruntur tuae gloriaris ego virtutis. I 6. Subjicitur poena arrogantiae regis Assyriorum, variis imaginibus expressa. Et primo quidem, dum storeret, et victor aliorum regna invaderet, Vates eum comparat corpori pingui, cui scilicet integrae sunt vires, quas solet , amittere, dum in maciem et tenuitatem, ex aliquo morboant inedia deveniti i 'μn Dominus ale, hic non sine em-
467쪽
pliasi positum videtur, ut significetur, silccessus omnes et vietorias Assyrii a Iova suille. Sub pluris inteIligunt prineipes vel robus , ut Iud. III, 29. ui'N , ' ivv , b ri , Ps. LXXVII l, 3i., ubi ipsa nostra vox fu ni a
et dioiιias indicari putati Sed malim hic intelligi vastum et numerosum ejus exercitum, qui animali pinguissimo confertur. i. q. Na infra XXIV, 16., macies, colI. Arab. νι' ς oemenualua, ener tua, triaua fuit morbo aut Iabore.
maciei significatio, quam huic verbo inello negavit CasTEL-Lus Lex. IDριωι. p. 3557., manifesta est ex Num. Xllh ao. et Eaeela XXX lv, ao. Quod hic ad pesem, in exercitum Assyriorum missam, respici existimant, atque Va. sequente eontinuari, videtur longius petitum. Usurpatur quidem Ps. CV1, 15. de morbo, magnam hominum copiam brevi eorripiente: sed hoc Ioco mactea continuat tropum; quia principes seu exercitum Assyriorum vocavit pinguo. ideo interitum eorum dicit maciem. pyri nar Ubi nnme N Sutier gloriam ejus ardebis ardor ut ardor ignis. Altera metaphora est petita ab igne, exercitum egregie in structum brevi tempora devoraturo et consumtum. Prin 'dix quidam Vertunt loco gloriae ejus, i. e. in Ioco, in quo gloriabatur Assyrius. Rectius videtur reddi super sortiam ejus, quia comparatio desumta est ab igne, qui aridae materiae sus. 17. , aut saltui Vs. 18. subjicitur. ' dix hicneo Deriem egregiam ut supra Cap. III, u5.), nec Mese. pretio a Assyriorum' coli. Execb. XXIII, 12. , ubi Allyrii
Mesiai dicuntuo, ut GAT KEaus voluit, sed exercitum Assyriorum bene instructum notat, sicuti supra Cap. VIII, 7. , ubi vid. noti Eo significatu man hic lumendum esse, docet Rembrorum parallelismus; respondet enim haec vox τοὶ ace u 'membro priori. Mica EL Is in retemm. P. I 98. pro 'tin legendum censet 'I , jecur. si De peste, inquit, is Assyriia immina, sermo ello videtur, pergiturque sed alias vocales adscribam , ποῦ' 1 22 nran , Disitirco by Corale
468쪽
eendium ignis etc. Pectilentium morborum haud paucorum sedes jecur et fel, ex medicorum disciplitia. verum dapese sermonem hic esse, frustra sumi, jam observavimus. Noe MichaeIia ipse dissimulat, XXXIII codices Kennicottianos, eum editione ditephani anni a 539. et Ni Inlii, in adicum Vau legere, cui Iectioni sua interpretatio aptari nequeat. hio est formae Knt, ut 'm', defendet, Ps. XVIII, io.; 'la' vero non videtur esse forma L Aialoi, -- . debit ardondo, ut Buxtorsius et Coccejus opinantur, sed nomen sormae I Chron. XXVIII, 17. 17. Quoniam ignis et combustionis metitionem secerat, hac comparatione pergit, et Assyrios iacit materiam ignis, spinas, vepres, sylvam, arbores; Deum vero sistit ut eum, qui hanc materiam incendit. Quemadmodum Sanctus Israelis ejus populi Deus est, sic idem lumen hic vocatur Israelia, qui et alio loco Devt. IX, 3. dicitur lenis consi mena. is igitur, qui populi sui protector est, at vindex, in Assyriorum castris ita vehementer grassabitur, ut ad unum .
Pene omnes oonficiat.18. In Gloriam is ae ejus et Carmeia ejus. Conseruntur Assyrii cum sylva et monte, arbustis denso; quibus pulchritudo et amoenitas omnis detrahuntur, si subitiim incendium Virorem omnem depascitur. S Mamine aphorice vocat constipationem armatorum militum, qui existis, galeis et hastIs densissimam sylvam imitantur. Hi ERONYMus hic pro nomine proprio montis notissimi habeti Quomodo saltus, inquit, is et Carmelus, qui est mons in GaIllaea nemoribus consitus, supposito igne velociter concrematur; sic ab anima usque ad carnem omnis Assyrii gloria consumetur. Placet haec sententia GATAKEno quoque, qui in Annotate. Anglico. dicit: si forsan his verbis respicit Deus gloriationes illas Assyrii, Esai. XXXVII, a.., de invadendia Libano et Carmel, montibus In aeliticis; q. d. imo voro tui Libanus et CarmeI ante excidentur. Aptius vero
469쪽
haud dubia buris hio pro B Da Deeiosa et amoena aeeipitur. Scilicet mons Carmel olivetis et syIvia deiilissiluis vestitus eae vide geographos et itineraria, Ilieronymumque, qui ad Ierem. IV, 26. ipse, inquit, Carmelus, qui mari
immines inagno, oleia con uua et arbusis, inneiaque eon- densus; cl. ScHuLzrI Guiangen dea Iraeven. T. v. p. t 86. et mndbu der baL Auerihumah. Vol. II. P. I. p. Io2. Nomen proprium montia amoenissimi ac pulcherrimi, da omni monte amoeno, sylvis laetissimo, ponitur, eodem modo quo apud scriptores barbaros 2'hessala tempe, pro omni re gione amoena. Cf. infra XVI, Io. derem. II, 5. a Reg. XIX, Ω3. et MICHAELIS MODmm. p. 1358. seq. Usau Ab anima ad carnem usque, i. e. penitus, dictio provex hialis. Non satis quidem haec convenit montia et sylvaearboribus et virgultis; verum estTermo de hominibus peri turia, quorum ambusta carne vita perit. Προτασις et ἀπο- δοσις comparationis miscentur. In verborum dui det 3 interpretatione magna varietas, maximo ob dubiam vopis nudi significationem. Veterum plerique eam retulerunt ad
φλογὸς καιομένης, ac si legissent: utra div dari sive umn d γε quod Lowllius Iectioni Malarethicae praeserendum censeti Chaldaeus: ': '', et eru eonfractus et profugu Symmachus: καὶ ἔσται οἰς τετμημένος φευγων. vulgatu. et erit terrors profugus. Similiter Vira1NGA : et erit seu dissiliis L iaque viis, i. e. terror fugienιis. Syrus;
Metque signum I nasum, i. e. exemplum insigne divinae vindictae. Ex recentioribua plures sequuntur interpretationem KIMcuir, o b per nari exiuifer, reddentis, Phu autem pro zbdi' , liquefer de fummo metu et terrore intelligentis, qua significationstverbum illud saepe occurrit, e. c. Deut. I, 28. N pu Jos. V, 1. caῆ, ou liquefactum es cor eorums
470쪽
ei absolute quoque Du, liquesctus, de eo, qui moerore, aegritudina ει tabe quadam ciegroti animi exeditur Iob.
VI, I 4. Bino vertunt: quos disso uio Fgniferi, i. e. quemadmodum si in exeret tu signis e cadit, reliqui sub vexillo ejus militantes diffugiunt, Iio Assyrii sese disperdent praecipuis et sortioribus eorum occisis. Co Eros: oris in tabes, quod emineti quod insigna es dob proprie e--is, unde, Ignum erexis Ps. IV, 7. ; omna emisona tabescet se eoia Musset. DOEDERLEtre hunc versam vertit ita: Vtiaque Assyrii) δει-m, Carmelo I iram, qua conicam, Hame uam, conineio, Iu Metas poetica, quae Hocia eminoat. Quod in nota subjecta ita illustrate ,, Carme usqnidem mona, , consitus sylvis, apta est imago exercitus Numeros; qui dum interit, caesam dixeris sylvam. Restat tamen rara arbor, h. e. pauci superilites erunt. Eandem imaginem repetit vatea Cap. XXX, VocabuIum obtideducendum videtur a d I, ac aequipollet nomini da, ιν xiarum, sive Peraisa; quae in monte deligitur, et emicat condi ex Arab. emicaro . ScuULTENa in Origi Hebre. Lib. I. Cap. V. XXIII. p. m. 67. et N. G. SCHROEDEnus
iti Obseroast. ad Origg. Nebr. P. I 28., collato Arabico UAM, crepuit imposua igni caro, dumque Mehemeruius assas riuerieιuras sparsι, valis sontentiam hanc esse Volunt: emi que, us cum caro igni imposua crepana et I ridena ooia queseu, et Mohememia aestia tabe dimis. Sod carnemo iando liqueseri, quis hoc unquam audivit T MIouAE .Iaiax Supplemm. p. 1647. mutatio punctis, odia utina, consert
bulliemia aquaes senua, Vertitque, elim vi mqtiescere, bullire. is Summus, inquit, is servor deseribitur, uisi non modo liquescere, sed et bulliro iaciat. Amant Oxieutalea duo verba, scino vicina, componexo: sic Talmu-