장음표시 사용
481쪽
poneι impedimema sua, et Saadias: αponet arma ejus in me asta. Idem intellexit Vuliatas: apud Mishmas commandatu Mas sua. Ad quae verba
HIERONYMus: isTantam capiendae urbis habebit fidueiam, ut apud Machmas commendet sarcinas suas, quasi cito su versa urbe sit rediturus, quibus depositis, transibit eam cursim ΚΙΜcur quoque regem Assyrium sarcinas suas in Nichmasch reposuisse ait, quod persuasus fuerit, se Hier solymam sine magno rei bellicae apparatu expugnare posse. V1Ta1NOA vero illud ideo potius factum putat, quod Mic, masch locus suerit bene munitus natura et situ; quippe in quem nisi per angusum trajectum, quem duae rupes, sibi invicem adversae, laciebant, iter expediri non poterat, ut Liquet. ex historia Saulis ot Philisthaeorum a Sam. XIlI, 2.3. 16. 23. Equidem antehac cum CLEnico verbum 'ps' i uandi, recensendi significatione accipere, et de reeenμ--morum intelligere malui, ut dicatur, duces inspecturo ' illio et probaturos arma militum esse. Sed vere monuit
GEAEN1us , verbum illud in serma BiphiI nusquam alias
recensendi significatu usurpatum reperiri, Observatque, Assyriacum exercitum sarcinas et impedimenta in loco tuto
reliquisse, ut expeditior esset ad aggrediendam et orpugnandam urbem. Et alias, 1 Sam. XVII, ai. XXV, 13. . XXX, 24., legimus, impedimenta, antequam proelium committeretur, post exercitum relicta suisti sub militari praesidio. I9. Transeunt jam transitum. non solum Madiam, trajectum fluminis, denotat, sed domonsissius quoquo dicitur, sicut Hispanorum porio, L puer i. e. lacus asper, AEngustus et dissicilis et transeundum. G
482쪽
meis Mam, alter in Austro Gabeam. Mani ejusmodi
Ioea in Judaea et Benjaminitide plura, qualia etiani erant ab Oecidente HierosoIymomini, qua iter est ad Bethoronem inferiorem: κατα 'ενἀ καταβασεις, descenos, qui ad praerista M angustia Doci fum, appellat JosErnos M
Memorium, quo pernoctant. Ita bmnitro D, est vertendum, a neo, ut quidam secerunt, nobis, vulgato duco, qui habet: Gabra sedes nostra. LoWrnus, Chaldaei auctoritato 'permotus, scyr legendum censet; quod etiam rustulos a iDOEDERLEis probant. Ceterum Gebis, quae hic nominitur, est Michmasciae proxima neo confundenda cum Gaea tGabaa Satitia seu Be aminia, quae mox occurreti n 't, 'ndirin Trepta, Rama. n , i. e. acta, excessu, plurium urbium in Iudaea nometi erat, ideo haud dubie; quod in uibus aut Deis editis sitae ellenti Nostro Ioco illa designatur Rama, quae inter Gebam et Gaeam media sui ad Septentrionem Hierosolymorum et Gibeae Saulis. Non est confundenda enm Rama Samuelis, sive Ram,haim M phim, in tractu occiduo montium Ephraim sita. Nostras Bamae mentio sit in historia Levitae Iud. XlX, 11. 12. a 4.. in qua Levita, cum Hierosolymis pernoctare recusaret, dia iam valde praecipite, famula dicit: pergamu ad Gaea in non longa Dideliora merosoldinua dis mem. Item: age, e fas appropinquemus uni. Deorum forum, ais per eramus Giheas aru Ramae; unda colligere licet, esse Ramam in Hiero binis Gibea remotἱorem; quod confirmatis Ioeox Reg. XL aa. , Mes Gibamli Saulis, quia Stulis, regis, patria suit, a Sam. Xl, εἰ, Ramao ad Austrum, tibi ad occidentem vergit. n a Fugis; XVII, 13. XXXI, 8.
urbes exaudiant, uelia, L e. oppidum ccc noti ad Cap. I, 3. GHAm. Mentio fit hujus Ioci praeter h. I. semel tantummodo, a sam. XXV, 44.; verum ibi nihil de ejus sin dicta . . ti T. Gnoratis, vim formae Hiphil lapiciens,
483쪽
vertit, De audira Lassam, ita altum ejulatum tolle tu, Gallim , ut ad ultimos sines exaudiatur, ubi Laisa. Interuligit celebrem illam urbem, antea Lesem dictam, in e tremo Iimite Septentrionalis Cananaeae, ad Libani radicessitam, a Danuis expugnatam, Jud. XVIII, 7. seq. Verum quum in plurimis aliis Iocis aιιendere, sicuti in Kal,
denotet, praeserenda est Vulgali interpretatior atιenias. Taifa ; ut moneat vates habitatores Laisae, ne despiciant clamorem oppidi vicini GaIliar. Qua interpretatione assumta, non intelligenda erit celebris illa ad Libanum Lassa, sed alia ejusdem nominia urbs, sita in proximo Hierosolymorum, milliari circiter germanico ab urbe, Ramam inter, quae septem, et Anathotham, quae tria milliaria Romana ab Hierosolymis septentrionem versus. UERNADOBFIus in seripio de inde hisoriea libror. me M. f. 8o. suspicatur, quae hic commemoratur Laisa eandem esse, quae I Maccab. IX, 9. in Vulgata, pro Graeco 'Ελεασα, vel 'Aλασά, legitur, ad quam Judas ante proelium commissum castra habuit. Situs sane locorum concini L CL MIcn AELIa a firmau. ad Ioc. laud. Macca b. Sed Lassa et 'Ελεασα videntur mendose scripta esse pro 'AHσἀ, a Mace. VII, 4o. VITRINGA, COC-cEtuM sequutus, Verba nostra ita Conjungit cum sequentibus, ut sensus sit: o misera Anathmh, Meende Lassam Derfusi Verum interpretatio vulgaris haud dubie elegantior est. mnav Misera Anatho h, O miseram Anathothi seu, ut DoEDERLEIN: Anathoιλ Q igetur. Sensu bono et
thoth. Idemque placuit LoWTito, qui vertit: r Ona, A thoιhs Iau's Gader, Anathoth Epithetum ad significationem nominis alludere putat, tanquam si diceret:
'nimia ex Mero nunc tibi nomen erus MicsAELIs esserit
respondens, juxta formam rirn s. SIMONis in Onomas.. V. T. P. 247. et is in v , responsionea; eadem ratio nominis, quae in nav n I, locus echus; nam hodien uni ejus rudera ostenduntur in vallo, scit. in medio montium, ut reserunt Roborιus in Itiner. p. 7 O. et Moncoon1 6 p. 5OI.
484쪽
3i. Fugia, s mota es, Madmena. via motum celerem, commotionem celerem, fugam seu aguar ιionem significat; cf. inlia XXII, 3. Madmenta, quae Honominatur, nullo alio Ioeo occurrit. Nam illa Madmanna, quae memoratur Jos. XV, 31., in australibus tribus Judae sta, huc non pertinet. ti'II, pro quo Alexandrini Γιββειρ ponunt, Iocus nobis ignotus est. Verbum pIurea re
inferunt ad eonMalefeere, inimi care. Ita Syrus: conforιmi fianι, et Vulgatus, consoriamini. HIERONYMoa: isVos autem, qui habitatis tu collibus, quod interpretatur Gebim, tuti locorum altitudine, confortamini, id est, . arma corripite. Alii reddunt: congra Derum se, scilicet ut fugerent. Sine ratione. Rectum Gaae cxEnus vidit in Nou. Anglico. ad h. l., vertendum esse fugerunit, ut Ierem. .lV, 6.η lavri ΝN iugite, nec eo'si ue. Sic et Jerem. VI, 1. Et apud nostrum XXX, I. Radix est in, quyd consere dum eum Arab. O , fagis. Sic in Carmine -- Ben
fugios Coran. Sur. II; 63. resti confugio ad Deum.
CL Sue. CXIlI, a. LXIV, 1. Sic et Chaldaeua: Aa, transe
in Noba. Nob erat urbs tribus Benjamin, Nehem. XI, 32 , inhabitata a Sacerdotibus, ut notum ex historia Davidis et Achimelechi, a Sam. XXI, 1. Sunt, qui haec verba colas Nobae reserant, hoc senta: unum adhuc diem habitatores Nob in urbe manere posse; unum adhuc diem ab Ilostibus tutos lare . Interpretes tamen longe Plures 'raeo verba ad hosteni reserunt: quamvis ipsi quoque in diversas iterum sententias abeant. VATABLUsr adhue die ipsa in ' . E e a Nob
485쪽
Nob sare poteris. Alii, ex Hebraeis: cum adhuc dies erit, deveniet in Nob, ω illic μυνῖαι, vel iterquiescat. Saa-
dias: Dbrissis in Nob. Gaoetius: Post tot loca capia restabit adhuc satis diei, ut Nobam perveniatur. Eundem sensum DLaeuius sequutus videtur: hodienum Nobam Meniet. G lac nus: ad c dies illi es, ad standum apuae Nob; i. e. ilex unius diei illum cum exercitu ejus Nobam deducet. LUDOV. DE DIEu : adhuc diem in Nob conse tendum erit, agis,Bis manum suam ad montem Atias monis; i. e. tanto nagrabit odio in urbem Hierosolymorum, ut minast suas adversus eam disserre non possit, donec eam obsederit, sed quum adhue diem morandum erit Nobi, iam tum agitaturus est manum contra eam. Ita etiam VITRINGA et DoEBEnLaire. 'N dd r Agitalis manum suam hostis verius montem Diae Zionis, I, 8., versus eoues Hierosolymae, Ps. CXXV, u. Dictio 'r' tam in bonam, ut a Reg. XV, II., quam in malam PaTtem, ut h. I. adhibetur, dη manu ad Merbera in lenda sublasa. Sie Iobus XXXI, a I. inter alia de se ipso praedicat: ' N 'ir n nr 3ν a' a, num eti Di contra pupillum manum
meam . quando videbam me habere in judicio piaesidium t Non modo seriisse se negat, sed et gestam fecisse ferianιia et minantis. CL etiam I Reg. XIlI, 4. Job. XXXI, II. Zach. II, 13. necto igitur Daruiua sensum expressit: par jam omnia ad oppugnandam Sionem. Ontissum est hv antent saepius, veluti I Sam. XIII, 2o. HIERONYMus: is Adliuo tantum supererat diei, ut stans in cppidulo Nob, ei procia
urbem conspiciens derusalem, agitaret manum suam, atque concuteret super montem Sion, vel despiciens eam atquo contemnens, VeI insultans, et comminans, et admiran quod toto sibi Oriente subjecto, tam parva civitas potentia. suae audeat repugnare. Similiter Chaldaeus: Venieι eι scilis in Nobe, urbe faceraeotum, conιra murum rizσο Irmae, ducetquia suo exercitui: Meccine es illa eiMi
486쪽
NDrosolyma, contra quam congregari Omnia casera m ,
M proριer quam pressi omnes proseincias meas p mea ipsa minor es et in mior cunctis munitionibus populorum, . quas fortitudius manua meas Dberi. Contra eam sMi commo bia evus suum, et quae sequuntur. Pro I, quod in editis libris quanipIurimis in textu scriptum est, habent DI, a, versiones veteres omnes, praeter Chaldaeum, a textu codices innumeri, Hispani ipsi accuratiores et malarethici, nec non plures libri typis descripti. Si n': Iegas,
sensus hic erit: Demus momem domus Sionis, i. o. ut vertit Chaldaeus: inferoι ει trahat manum Iliam svor montem
do a Sanctuarii, quas es in Sio . Sed mona domus i. e. templi Sionia alias non Iegitnr, nec idone est ea phrasis. 33. Versus duos, qui sequuntur, quidam reserunt ad Judaeos, quibus vates hic denunciet calamitates ipsis imminentes, q. d. non tantum perveniet in Nob, sed per totam regionem grassabitur. Tunc Cap. seq. consolatio ad leniendum hunc dolorem asserotur. Rectius vero alii hos Versus reserunt ad Assyrios, ut vates hoc dicat: videto mirammulationem; audivistis suriosos hostis infestus; exspectato paulisper, et superbiam ejus prostratam videbitis. Ita et DATHIus, qRi is magna,' inquit, is est hujus loci elegantia. Deseripserat inde a Versu 28. propheta iter Sanheribi adversus Hierosolymam, Varias exercitus stationea nominarat, dixerat, omnia jam ab eo ad oppugnandam urbem Parari. Et ent subita sit rerum catastrophe. Deus magnam terribilis hujus exercitus partem miraculosa clade prosterniti Describit vero hanc cladem eadem sere imagine adhibita. qua jam ante usus suerat Versu 18. I9. Cum levi tamen mutationa. In illo loco dixerat, sylvam istam combustum iri paucis arboribus relictis. In hoc Vero, eam cum arboribus altis et proceris a manu Dei omnipotentis caesum iri. Nolitimare, dixerat propheta '. 24., mi popule, habucina in
Sione, as Agoriis. Hos Assyrios propheta deduxerat usque ad
487쪽
ad portas Sionis Vs. 32. Quid igitur Τ num dicere potest propheta Assyrios insignem inter nobiliores incolas urbis stragem edituros Τ nonne pugnat hoc cum ipsa historia 2
LXX: συνταρασσει τοῖς ἐνδοξους. 'Ns, diadema, pro honormis, in fummo conflautia fastigio, intellexisse videntur.
Similiter Syrus: so, perdidit honoratori Vulgatus: confringet lagunculam. Quum 'i' o sit Dertex, a. D. MICHAELis Sumtemm. p. 178 I. Vocem nostram interpretari mallet capiti detra re. vel , ex cacumines arboris excutere; praeterea addit, Arabibus verbum G pGloriam δε Dio usitatum esse. Nos cum interpretibus Ionge Plurimis ramos amputara vertimus. Scilicet ''Id ramum
significat, vid. Iesaj. XVII, 6. XXVlI, io. Ezech. XXXI, 6. Ab hoc nomine est verbum sormae 'ud, quod privativam nominia significationem accipit, caeSere ramos; plane licuia radix, est tri φ, eradicare, Ps. LII, 7. Job. XXXI,
Ia et 'Ns, ramos excutere, Deut. XXIV, 4o. Ita et Apu, Iapideo amoraera, Ruri, a peccalia mundare ' da , cauda truncare. π res est ramus, vel a IN B, decora Dis; vel a nan,
protulit frueιua, qui e ramis pendent. CL Syriae. Duelus. CL noti ad Ezech. XVII, 6. Pro Codd. Kon-nicotti Miginti sex, Romani Miginιi duo, nec non Biblia Soncinensia Nys, torcular ut infra LXIII, 3.), habent. I iERONYMUs: isVerbrim Hebraicum Phura, quod Aquila κεραμεῖον interpretatua est, Tlieodotio Symmachusque verterunt Dμὸν, id est, torcular.' Sic quoque Chaldaeus: projicieι interfectos in caseris ejus, ulva Iscul cum MDas calcamur in torculari. Verum lectionem receptam esse praeserendam, quisque sponte sentiet. Exercitus Assyriorum consertur eum diva densa et ramis reserta. nS ITA Cum terrore, i. e. magna Vi, potenter, cum violentia. nT pn 'DI Atii saturae, i. e. excelsae staturae arborea. ridian Sublimia, i. e. arbores altae, δε- .
Iiciamur. Reges et proceres humilius de se et suis sentient,
488쪽
cum antea non hominibus tantum, sed et ipsis Diis, tam vero, quam salfis, insultare stolide Iolerent. Vid. infra XXXVI, 14. seq.34. Sunt, qui ex hoc Versu colligant, prophetam I
daeis minari; neque enim Assyrio congruero Libani excidium, sed Judaeis, quorum limes hic erat, vid. Deuti XI, 26., quibus etiam, et specialiter Hierosolymis, applicatur Ieremis XXII, 6. I3. Zach. X, Io. XI, I. Sed Libanua adhibetur ad designandos alios quoque status et Populos, Pr e ter Iudaeos. Immo rex Assyrius vocatur cedrus Lacini Ezech. XXXI, 3. , et Carmel de eodem et exercitu ejus dicitur Us. 18. Capitis nostri. , 22 'Inu 'pa' -- findetque implexa Bloae forro , securi. Ita succidentur,
quasi si quis magna vi ramos arborum in terram trahat, aut ferro arbores sylvae prosternat. n d non tam sunt arbores
densae, quam inter se perplexa virgulta. i ad nan Libanus se , s. exercitus Assyriacus, qui Libano
ejusque arboribus robore et multitudine consertur, per magni cum suae gentis vindicem et liberatorem eadet.
MagniGeo, ρoιeme, plures intelligunt , qui Varsus lapεrioris initio diserto nominatus suerat. Alii vero, neque ii quidem absono, innui existimant eundem illum divinum heroem, quem vates supra Vs. 5. seqq. celebraverat.
Hi RRONTMus: is Putant quidam hunc locum adhuc diei do Assyrio, quod illo contrito omnes in circuitu nationes, quae ditioni illius subjacebant, succidantur et humilientur, et saltus densissimus subvertatur, per quem φιεταφορικως P puIum et principes intelligi volunti Libanum quoque cuiu celsia suis cadere, ut nillil omnino Assyriae resideat potestatis. Alii vero ab hoc Ioco volunt principium esse de Christo, maxime quum et ea quae sequuntur, et nos de illo, et Circumcisio Di. e. gens circumcisaJ scrilita fateatur. Dixerat supra's VII, 34. J nomen de virgine pueri nascitur i, quod appellaretur Emmanuel, Et postea Prophetissae concretus utero Vocaretur Meetira, spolia ἀειrahe, festua
489쪽
praedari LVIII, 3. I, et ipse eget lapis offensionis et petra scandali duabus domibus istaeI LVIII, I 4. I, cujus princi-
Patus esset in humero ejus, et vocaretur sex nominibus L supra H. 5. Jadintrabilia, et consiliarina, et Deus, et fortis, et pater suturi seculi, et princeps pacis, et quod multiplicaretur ejus imperium, et pacis non esset terminus. Tunc in prologo adventus ejus, priusquam dicatur, quod . de desse et Davidia genero sit nasciturus, per translationem famas Monculas fsio enim interpretatur 'vec Jpassio illius demonstratur.
CAP. XI, I. Commemorato excidio hostilis exercitus, quem denso atque specioso saltui proxime antea X, 33. 340' comparaverat, significat, Ionge aliter futurum esse de genere Judaeorum stirpeque regia. Nam ex stirpe Davidis, filii Isai, pullulabit virga, et ex ea sos egredietur, qui nonis marcescet unquam, aut amputabitur, sicut Assyrius spiqndor atque viriditas, neque regnum, quod illi debetur, unquam deficieti v au neri Μου Prodaia MDea de trunco I L 'Eλ i. q. Aramaeum Miro , ramum qua significa no illud nomen Provexb. XIV, 3. occurrit; Praeter duos hoaca locos in V. T. non legitur. vra Mima cisa, caudex, truncus, praeter hunc lacum infra X L, a..
et Iob. XIV, 8. tantummodo obvium, i. q. Arabum ΚΙΜoux recte explicat: arbor Dori , cujus radix ad oμ ιerra superest Uai, Bethlehemita, pater Davidis, i Sam. XVI, I. 3. , IChron. II, 13. , ubi 'iti H scribitur. Graeco essertur 'Iεσσαὶ , Matth. Ι, 5. 'NI' D for sua, Propago, xl V, 9. LX, a I. Dan. XI, 7. E rad uuae a Isai, M. Io. Frueluosia erit, Genes. I, a8. IX, 1. 7. XXXV, 31. Exod. I, 7. De Iurcula- usurpatur hoc verbum, ubi in eo vis et vigor apparet vitae recentis, et laeta pullulat fronde, quae spem laciat optati prosectus, ut nimirum ex surcido vel stolone novi nashantur surculi et
490쪽
propagine arborem. Virria et surculo e sirpe radiosi qua Imai prodauro intelligi sobolam seu surum, qui gentis ab Isaeo, Davidis patre, ducat, sponte intelligitur. Latini in
eadem metaphora eIeganter utuntur voce soboles. VeInti Livius in oratione Scipionis ad militea rasor. L. XXVI. Cap. 4 I. Vos modo, mitiles, faMeιo nomini Scipionum, soboli Imperatoriam Mestrorum, Melut acci recrescenti stirpibus. AMMIANos MAacEI.LINUs ni . L. XXVI. Cap. 9. . g. 3. in historia Procopii Constantini filiam parvulam appellat imperiata germen. Darius apud CURTIOM. L. IV
c. XIV. oesium , .n Dem hujus imperii genuum , tu b
Iem ν egiae stirpis. Plura exempla ex Graecis Romanisque scriptoribus collegit WETsTENI Us ad Luc. I, 78, quibus nonnulla addidit F. V. BEINHARD in Explanatione Dei Ie V. XI, I - 5. Viteb. 1783. 4. , repet. in Commentast. Theologi a Velthusenio, Kninoelio et Ruperti edit. Vol. I. p. I. seqq. et in Auctoris in cutis Theolore. Vol. II. p. r. seqq. Sadi, Persarum poeta nobilissimus, in Praelatione ad opus suum Guusan, i. e. Rosarium, inscriptum, de principis, quo regnante suum librum concinnavit, filio P. 12. ed. Genlii): Sie creseas palmae furculus, cujus ipse radix. CL S1LVEsrnE DE SAcY Μ moires fur diseersea aruiquiari de la Ue p. 94., ubi inter alia haec leguntur: Ceιιe expresston germe da potar dire de la rape de , os trἡs-UM . dans Da Lines des Persea. zoro De F est appeω germada Minoeehehr, Ga50erd, gsrme 'da Sassa Gusa sp, germe de Adan, etc. Hiahiam, Judaeorum ' regem, a vate nostro innui per fobolem moidis, MosEsquidam, mee en dictus, reserente et probante AnΕ - 'ΕsRA , perhibuit. Inter Christianos eadem in lententia fuit Gnoxiύs, qui Iesajam hic redire ait ad Ezechiae laudes, sub quibus sensu sublimiore latere vult Messae Iaudes. Eam